PV/TV Stage optiek TV Optiek. TV Optiek/toegepaste fysica 3/3 lt/w TV Toegepaste biologie. Specifiek gedeelte

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "PV/TV Stage optiek TV Optiek. TV Optiek/toegepaste fysica 3/3 lt/w TV Toegepaste biologie. Specifiek gedeelte"

Transcriptie

1 LEERPLAN SECUNDAIR ONDERWIJS Vakken: PV Praktijk optiek 10-8/10-8 lt/w PV/TV Stage optiek TV Optiek 0-2/0-2 lt/w 3/3 lt/w TV Optiek/toegepaste fysica 3/3 lt/w TV Toegepaste biologie 2/2 lt/w Specifiek gedeelte Studierichting: Studiegebied: Onderwijsvorm: Graad: Leerjaar: Optiektechnieken Optiek TSO derde graad eerste en tweede leerjaar Leerplannummer: 2011/028 (vervangt 97253, en 97194) Nummer inspectie: 2011/346/1//D Pedagogische begeleidingsdienst GO! Onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap Emile Jacqmainlaan Brussel

2 TSO 3e graad Specifiek gedeelte Optiektechnieken 1 PV Praktijk optiek (1e leerjaar: 10-8 lt/w, 2e leerjaar: 10-8 lt/w); PV/TV Stage optiek (1e leerjaar: 0-2 lt/w, 2e leerjaar: 0-2 lt/w;) TV Optiek (1e leerjaar: 3 lt/w, 2e leerjaar: 3 lt/w); TV Optiek/toegepaste fysica (1e leerjaar: 3 lt/w, 2e leerjaar: 3 lt/w); TV Toegepaste biologie (1e leerjaar: 2 lt/w, 2e leerjaar: 2 lt/w) INHOUD Visie... 2 Beginsituatie... 3 Algemene doelstellingen... 4 Leerplandoelstellingen / leerinhouden... 7 PV Praktijk optiek... 7 TV Optiek...17 TV Optiek/toegepaste fysica...39 TV Toegepaste biologie...52 PV/TV Stage optiek...74 Pedagogisch-didactische wenken Algemene pedagogisch-didactische wenken...75 VOET...75 Het open leercentrum en de ICT-integratie...76 Timing - jaarplan...78 Organisatie van de GIP (geïntegreerde proef)...79 Organisatie van de stage...80 Minimale materiële vereisten Evaluatie Bibliografie... 86

3 TSO 3e graad Specifiek gedeelte Optiektechnieken 2 PV Praktijk optiek (1e leerjaar: 10-8 lt/w, 2e leerjaar: 10-8 lt/w); PV/TV Stage optiek (1e leerjaar: 0-2 lt/w, 2e leerjaar: 0-2 lt/w;) TV Optiek (1e leerjaar: 3 lt/w, 2e leerjaar: 3 lt/w); TV Optiek/toegepaste fysica (1e leerjaar: 3 lt/w, 2e leerjaar: 3 lt/w); TV Toegepaste biologie (1e leerjaar: 2 lt/w, 2e leerjaar: 2 lt/w) VISIE Het doel van deze cursussen is de leerlingen te ondersteunen en voor te bereiden op een tewerkstelling in een optiekzaak of als verkoper van optische instrumenten en aanverwante producten. De studierichting vraagt een zekere handigheid, een goede opmerkingsgave en nauwgezetheid. De toekomstige opticien draagt een verantwoordelijkheid door nauwgezet zijn optometrische metingen uit te voeren en de klant ten dienst te staan. Dit vraagt een zeker inlevingsvermogen voor de klant. Bij het optometrisch onderzoek moet de opticien de algemene kennis bezitten om de klant eventueel door te sturen naar de oogarts indien de problemen niet door lenscorrecties kunnen opgelost worden. Hij of zij moet ook meegaan met de tijd en zich aanpassen aan de modetrend op het gebied van monturen en glazen/lenzen en in die zin ook zijn klanten informeren. Het is bovendien eveneens belangrijk de laatste nieuwe evoluties en technologieën op de voet te volgen op de glasmarkt. De leerlingen worden aangespoord om niet alleen commercieel te denken en te handelen, maar vooral bekommerd te zijn om het welzijn van de klanten De studierichting optiektechnieken opent veel mogelijkheden. Leerlingen ontdekken constructieproblemen en geven er gepaste oplossingen aan. Het kiezen, verwerken en het correct bewerken van gepaste materialen is van essentieel belang in dit leerplan. Leerlingen leren de mogelijkheden en de beperkingen van constructies in relatie tot de optiek. Specifieke competenties 1 zullen aangeleerd worden via de praktijkervaring binnen de bedrijven. Gezien de specifieke industriële infrastructuur is het in deze studierichting namelijk aangewezen dat sommige praktijklessen kunnen doorgaan op de werkvloer. 1 Een competentie kan omschreven worden als de reële en individuele capaciteit om kennis (theoretische en praktische), vaardigheden en attitudes in het handelen aan te wenden, in functie van de concrete, dagelijkse en veranderende (werk)situatie én in functie van persoonlijke en maatschappelijke activiteiten.

4 TSO 3e graad Specifiek gedeelte Optiektechnieken 3 PV Praktijk optiek (1e leerjaar: 10-8 lt/w, 2e leerjaar: 10-8 lt/w); PV/TV Stage optiek (1e leerjaar: 0-2 lt/w, 2e leerjaar: 0-2 lt/w;) TV Optiek (1e leerjaar: 3 lt/w, 2e leerjaar: 3 lt/w); TV Optiek/toegepaste fysica (1e leerjaar: 3 lt/w, 2e leerjaar: 3 lt/w); TV Toegepaste biologie (1e leerjaar: 2 lt/w, 2e leerjaar: 2 lt/w) BEGINSITUATIE De instroom in de studierichting derde graad TSO-Optiektechnieken kan zeer divers zijn. Leerlingen stromen door naar de richting Optiektechnieken vanuit allerlei TSO- en ASO-studierichtingen. Gezien de grote heterogeniteit van instroom is in de eerste periode de individuele begeleiding van groot belang. Door in de beginfase de leerlingen goed te observeren, kan de leraar het beginniveau m.b.t. de specifieke competenties goed inschatten en er zijn didactisch handelen naar richten. Het is dan ook van belang dat voor elk specifiek technisch en praktisch vak in dit leerplan bijzondere aandacht gaat naar de beginsituatie. Door het specifieke van deze studierichting is de belangstelling en de motivatie groot.

5 TSO 3e graad Specifiek gedeelte Optiektechnieken 4 PV Praktijk optiek (1e leerjaar: 10-8 lt/w, 2e leerjaar: 10-8 lt/w); PV/TV Stage optiek (1e leerjaar: 0-2 lt/w, 2e leerjaar: 0-2 lt/w;) TV Optiek (1e leerjaar: 3 lt/w, 2e leerjaar: 3 lt/w); TV Optiek/toegepaste fysica (1e leerjaar: 3 lt/w, 2e leerjaar: 3 lt/w); TV Toegepaste biologie (1e leerjaar: 2 lt/w, 2e leerjaar: 2 lt/w) ALGEMENE DOELSTELLINGEN In het kader van de studierichting Optiektechnieken kunnen volgende doelstellingen worden afgeleid. De leerlingen: kunnen de informatie uit handleidingen en publicaties actief benutten; kunnen werktekeningen lezen en een juist technologisch inzicht hebben i.v.m. de werking en opbouw ervan; verwerven de nodige paramedische achtergronden, noodzakelijk voor een vlotte en duidelijke communicatie met de opdrachtgever(s); kennen en kunnen de correcte bewerking- en verwerkingstechnieken toepassen voor de diverse materialen, die in deze sectoren gebruikt worden; kunnen een passende persoonlijke houding aanleren in de omgang met ziektebeelden en andere vormen van menselijk lijden; zijn gemotiveerd om aansluitend secundair of hoger onderwijs te overwegen en over een degelijke goede voorkennis te beschikken om deze studiën met reële kans op slagen aan te vatten; kunnen over een paramedische basisvorming i.v.m. de specifieke vakgebieden van de optiek beschikken; kunnen de voortdurende zij het op dit niveau nog indirecte confrontatie met diverse aspecten van het menselijk lijden passend leren verwerken; kunnen volgens een opgelegde procedure/werkmethode werken; kunnen zowel individueel als in team werken; kunnen de beroepsgebonden tekens en codes correct gebruiken. ALGEMENE DOELSTELLINGEN IN VERBAND MET DE STAGE OPTIEK EN HET WERKEN OP DE WERKVLOER Bedrijfscultuur De leerlingen: maken in een bedrijf kennis met de bedrijfscultuur, leren afspraken maken en leven ze na; zijn stipt en passen zich aan het werkritme aan; werken in groep en onder leiding en staan open voor kritiek; passen de vaktaal toe. Preventie. De leerlingen: passen de veiligheids- en milieuvoorschriften toe die van toepassing zijn in het bedrijf; passen de ergonomische principes toe; rapporteren storingen, onveiligheden of defecten via hiërarchische weg; werken net en sorteren het afval volgens instructies. Communicatie. De leerlingen: voeren de gesprekken constructief en rapporteren de gegevens; lezen de vakspecifieke informatie, werkmethode, handleidingen; kunnen de informatie uit een tekening of schema halen die van toepassing is bij het uitvoeren van de opdracht; brengen een verslag uit van het uitgevoerde werk.

6 TSO 3e graad Specifiek gedeelte Optiektechnieken 5 PV Praktijk optiek (1e leerjaar: 10-8 lt/w, 2e leerjaar: 10-8 lt/w); PV/TV Stage optiek (1e leerjaar: 0-2 lt/w, 2e leerjaar: 0-2 lt/w;) TV Optiek (1e leerjaar: 3 lt/w, 2e leerjaar: 3 lt/w); TV Optiek/toegepaste fysica (1e leerjaar: 3 lt/w, 2e leerjaar: 3 lt/w); TV Toegepaste biologie (1e leerjaar: 2 lt/w, 2e leerjaar: 2 lt/w) Voorbewerken. De leerlingen: maken afspraken met de vakspecialist in het bedrijf en werken ermee samen; bereiden onder begeleiding hun werkzaamheden voor; volgen de werkvoorbereiding op van de opgedragen taken. Administratie. De leerlingen: kunnen de specifieke administratieve gegevens aanvullen. Bewerkingen. De leerlingen: volgen de procedures/instructies op, eigen aan het bedrijf; passen de vakspecifieke technieken nauwgezet toe, eigen aan de opgedragen taken; rapporteren de resultaten; voeren een visuele kwaliteitscontrole uit en rapporteren de gebreken. Onderhouden. De leerlingen: kunnen vakkundig en veilig werken met de gereedschappen en materialen; kunnen tekeningen, instructies en schema s lezen om de werkzaamheden uit te voeren; nemen hun verantwoordelijkheid op en kunnen werkzaamheden in team uitvoeren. Naast de algemene doelstellingen in verband met de stage en het werken op de werkvloer worden de specifieke doelstellingen PV/TV Stage optiek gekozen uit de verder opgegeven inhouden/doelstellingen in overleg met het stagebedrijf. ALGEMENE VAKGEBONDEN ATTITUDES DIE NAGESTREEFD WORDEN TIJDENS DE OPLEIDING Kwaliteitsbewustheid: Nauwkeurigheid: Flexibiliteit: De leerlingen: De leerlingen: De leerlingen: weten aan welke kwaliteitsvoorschriften dienen te voldoen; kunnen zich inspannen om tijdens de uitvoering van het werk, aan de vereisten te voldoen; zijn in staat het werk te toetsen en bij te sturen aan de hand van de opgegeven kwaliteitscriteria. kunnen zorgvuldig handelen volgens een gedetailleerd stappenplan. kunnen zich aanpassen aan de omstandigheden en werksituatie; kunnen procedures opvolgen om een probleemstelling op te lossen. Verantwoordelijkheidszin: De leerlingen: zijn zich ervan bewust dat ordelijk en nauwkeurig werken de veiligheid voor zichzelf en de anderen verhoogt; kunnen een opdracht binnen de opgegeven tijdsindicatoren afwerken.

7 TSO 3e graad Specifiek gedeelte Optiektechnieken 6 PV Praktijk optiek (1e leerjaar: 10-8 lt/w, 2e leerjaar: 10-8 lt/w); PV/TV Stage optiek (1e leerjaar: 0-2 lt/w, 2e leerjaar: 0-2 lt/w;) TV Optiek (1e leerjaar: 3 lt/w, 2e leerjaar: 3 lt/w); TV Optiek/toegepaste fysica (1e leerjaar: 3 lt/w, 2e leerjaar: 3 lt/w); TV Toegepaste biologie (1e leerjaar: 2 lt/w, 2e leerjaar: 2 lt/w) Zin voor samenwerking: Leergierigheid: Welzijnsbewust: Milieubewust: Handigheid: Economische ingesteldheid: De leerlingen: De leerlingen: De leerlingen: De leerlingen: De leerlingen: De leerlingen: zijn bereid om samen te werken, om tot een optimaal resultaat te komen; streven samenhorigheid en collegialiteit na. kunnen nieuwe toepassingen binnen het vakgebied opvolgen; kunnen het belang van een voortdurende competentieopbouw inzien. zijn actief en proactief gericht op veiligheid, gezondheid en hygiëne. zijn zich bewust van de impact van het eigen handelingen op het milieu. zijn in staat om op een behendige en vakkundige manier grondstoffen te verwerken en gereedschappen te hanteren. gebruiken grondstoffen en materieel optimaal binnen een vooropgestelde tijd.

8 TSO 3e graad Specifiek gedeelte Optiektechnieken 7 LEERPLANDOELSTELLINGEN / PV PRAKTIJK OPTIEK 1 Doelstellingen en competenties die betrekking hebben tot de praktijk optiek 1.1 relevante technische informatie opzoeken betreffende de optiek opdracht, de gepaste technologie en de kenmerken van de gebruikte materialen. 1.2 de werkprocedure toelichten in functie van de opdracht. 1.3 de begrippen omschrijven in functie van de optiek. 1.4 aan de hand van de opdracht de werkvolgorde vastleggen. 1.5 de vakeigen benaming gebruiken. 1.6 de gereedschappen, meettoestellen, machines nodig voor de werkzaamheden kiezen, veilige en correcte bedienen en onderhouden. 1.7 het doel verwoorden bij de juiste keuze van de gebruikte materialen. 1.8 het doel, de soorten, de handelsvormen van de gebruikte producten en materialen toelichten. 1.9 klaarleggen en voorbereiden van de juiste hoeveelheden. grondstoffen en het materieel om de geplande werkzaamheden uit te voeren de algemene kenmerken en soorten, van de materialen en grondstoffen toelichten 1.11 de gebruikte materialen correct en veilig aanwenden bij het uitvoeren van de opdracht: 1.12 materialen en grondstoffen economisch kiezen. Technisch- technologische aspecten opzoeken en verwerken in functie van de opdracht. Voorbereidingen Begrippen Werkmethode Voorzien van de juiste en nodige grondstoffen, materieel en gereedschappen Doel Soorten Behandeling De kenmerken van materialen en grondstoffen Algemene kenmerken Soorten Kostprijs Toepassen

9 TSO 3e graad Specifiek gedeelte Optiektechnieken het werkhuisreglement en de bijhorende procedures naleven de persoonlijke beschermingsmiddelen gepast gebruiken en onderhouden met orde en netheid werken veiligheidssymbolen herkennen en toepassen in functie van de opdracht instaan voor het dagelijks onderhouden en schoonmaken van het materiaal, gereedschap en werkplek systematisch opruimen, rangschikken en sorteren van materiaal van de gebruikte producten de belangrijkste etikettering/pictogrammen onderscheiden en toelichten. Welzijn Milieu Werkplaatsreglement Persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM) Symbolen Orde en netheid Opruimen Rangschikken en sorteren Voorkomende etikettering 1.20 de toepasselijke basisprincipes i.v.m. ergonomie toepassen. Ergonomie 1.21 de taken en verantwoordelijkheden in een bedrijf omschrijven de beroepen binnen de hiërarchische lijn in een bedrijf toelichten de tewerkstellingsmogelijkheden binnen de sector situeren een meetresultaat van de schuifmaat nauwkeurig aflezen kunnen de lengte en de hoogte van een brillenglas nauwkeurig opmeten het nut van een kaliber toelichten een kaliber maken volgens de vorm en de maten van het montuur de middelloodlijnen aanbrengen op het kaliber de vorm van het kaliber krassen op het glas/de lens, rekening houdend met de centratie minerale glazen/lenzen brokkelen zonder glasbreuk een goede houding aannemen tijdens het slijpen de exacte vorm en grootte van een montuur uit een glas slijpen. Beroepsmogelijkheden binnen de sector Demontage en montagetechnieken Algemene regels De schuifmaat Het kaliber Het krassen Het brokkelen Het slijpen: vlak en biseau (schuin geslepen rand) De rhabillage

10 TSO 3e graad Specifiek gedeelte Optiektechnieken een glas afwerken met een vlak facet een glas afwerken met een regelmatige, goed geplaatste biseau een esthetische contre-biseau aanbrengen op een brillenglas de rhabillage van een bril uitvoeren uitleggen waarop moet gelet worden bij de rhabillage de topsterktemeter op een correcte manier bedienen de sterkte van sferische glazen/lenzen opmeten met de topsterktemeter de sterkte van torische glazen/lenzen opmeten met de topsterktemeter brillenglazen centreren met behulp van de topsterktemeter de handelingen die bij een manuele montage horen in de juiste volgorde uitvoeren een voorschrift dat bij de montage hoort, correct invullen glazen slijpen voor diverse monturen vijsjes vervangen en nauwkeurig afwerken een groeve aanbrengen voor een nylormontage een nylondraad vervangen op de juiste lengte de diepte van een nylorbril aanpassen boorgaten aanbrengen in een brillenglas een glasmontage nauwgezet uitvoeren een montage uitvoeren met enkelvoudige sferische glazen een montage uitvoeren met enkelvoudige torische glazen een montage uitvoeren met bifocale glazen een montage uitvoeren met progressieve glazen de graveringen in progressieve glazen/lenzen terugvinden. De topsterktemeter Opmeten van sferische glazen Opmeten van torische glazen Verloop van de manuele montage Het voorschrift Montages van monturen en glazen Metalen en kunststof monturen Nylormontage Enkelvoudige glazen Bifocale glazen Progressieve glazen

11 TSO 3e graad Specifiek gedeelte Optiektechnieken de bril aanpassen zodanig dat die rechtstaat op het gezicht van de klant de embouts omplooien zodanig dat de bril comfortabel is voor de klant de neusplaketten aanpassen volgens het gezicht van de klant. Aanpassing van monturen op het gezicht Specifieke pedagogisch-didactische wenken Motiveer leerlingen door een enthousiaste begeleiding, zodat ze gemotiveerd blijven bij hun voorbereiding, bij het uitvoeren en bij de reflectiemomenten. Demonstreer de technieken en wijs de leerlingen op de mogelijke moeilijkheden. Streef naar kwaliteit en laat geen foutieve handelingen toe. Corrigeer deze onmiddellijk. Bij de specifieke werkzaamheden is het belangrijk dat de specificaties ter beschikking staan van de leerling. Besteed aandacht aan de instructies van leveranciers om met de juiste gereedschappen en machines op een correcte wijze, te werken en ze te onderhouden. Zoek op internet vernieuwingen op die van toepassing zijn op het vak en laat hen daarover een informatiemap aanleggen. Gebruik concrete voorbeelden uit de leefwereld van de leerlingen. Tijdens de lessen zal regelmatig aandacht gevestigd worden op de beroepsmogelijkheden. Bezoek externe instellingen en een labo om de problematiek te duiden en de realiteit te ontdekken. Bedenk gepaste experimenten om de theorie aantrekkelijk te maken. Schenk ruime aandacht aan een behoorlijk taalgebruik.

12 TSO 3e graad Specifiek gedeelte Optiektechnieken 11 2 Doelstellingen en competenties die betrekking hebben tot de optometrie 2.1 de geschikte meetapparatuur kiezen. 2.2 de foropter, skiascoop en oftalmoscoop bedienen. 2.3 het gebruik van de diverse instrumenten toelichten. 2.4 de onderdelen van de verschillende instrumenten benoemen. 2.5 enkele belangrijke vragen tijdens een anamnesegesprek opnoemen. 2.6 een grondig anamnesegesprek voeren. 2.7 rekening houden met eigenschappen van de cliënt tijdens een anamnese. 2.8 verklaren waar O.E.P. voor staat. 2.9 de tests van het 21-puntensysteem opsommen uitleggen wat forometrie betekent de tests uit het 21-puntensysteem opsommen die te maken hebben met forometrie de klachten herkennen die kunnen wijzen op een forie het principe van forometrie toelichten uitleggen waarvoor fusiereserves dienen de tests van het 21-puntensysteem opsommen, waarbij fusiereserves gemeten worden het principe van een meting van de fusiereserves toelichten het verschil uitleggen tussen de blur-, de break- en de recoverywaarde de tests van het 21-puntensysteem die de accommodatie meten opsommen het verschil uitleggen tussen blur out en first blur het verschil uitleggen tussen relatieve en een absolute test. Apparatuur Foropter Skiascoop Oftalmoscoop De anamnese De anamnese aangepast aan de cliënt Verloop van de anamnese Visuele tests van het O.E.P. Het 21-puntensysteem Forometrie Definitie Meten van de forie Visuele klachten Fusiereserves Definitie Principe van de vergentietests Accommodatietests Blur out en first blur

13 TSO 3e graad Specifiek gedeelte Optiektechnieken het verschil uitleggen tussen directe en indirecte oftalmoscopie inzien dat opticiens enkel directe oftalmoscopie mogen uitvoeren omschrijven wat het doel is van visuscopie directe oftalmoscopie uitvoeren een pathologische toestand aan de retina opmerken om door te verwijzen naar een oogarts test 3 van het 21-puntensysteem uitvoeren het verloop van de test uitleggen het testresultaat interpreteren het testresultaat vergelijken met de verwachte waarde test 13 A van het 21-puntensysteem uitvoeren het verloop van de test uitleggen het testresultaat interpreteren het testresultaat vergelijken met de verwachte waarde een objectieve refractie uitvoeren m.b.v. een skiascoop het verloop van test 4 van het 21-puntensysteem omschrijven de minst myope meridiaan van een oog bepalen met de skiascoop test 5 van het 21-puntensysteem uitvoeren inzien dat de kleur van de reflex afhangt van de kwaliteit van de visuele informatieverwerking. Oftalmoscopie Directe oftalmoscopie Indirecte oftalmoscopie Visuscopie Habituele horizontale foria voor ver Habituele horizontale foria voor nabij Statische skiascopie Dynamische skiascopie op 50 cm 2.39 test 6 van het 21-puntensysteem uitvoeren. Dynamische skiascopie op 1 m 2.40 de verschillende varianten van test 7 van het 21-puntensysteem opsommen inzien dat # 7 een subjectieve test is omschrijven wat de nevelmethode betekent de startlens voor # 7 berekenen een astigmatisme opsporen m.b.v. de test van Parein. Subjectieve refractie voor ver

14 TSO 3e graad Specifiek gedeelte Optiektechnieken de as en de sterkte van de cilinder verfijnen d.m.v. de losse kruiscilinder een monoculaire subjectieve refractie uitvoeren het binoculair evenwicht bepalen een binoculaire subjectieve refractie uitvoeren de resultaten van de rood/groene test interpreteren omschrijven in welke gevallen de pinhole gebruikt kan worden test 8 van het 21-puntensysteem uitvoeren het verloop van de test uitleggen het testresultaat interpreteren het testresultaat vergelijken met de verwachte waarde test 13 B van het 21-puntensysteem uitvoeren het verloop van de test uitleggen het testresultaat interpreteren het testresultaat vergelijken met de verwachte waarde inzien dat bij test 9 van het 21-puntensysteem de BO waarde tot eerste wazigheid gemeten wordt de reden afleiden van die wazigheid bij het verhogen van de BO waarden het verloop van test 9 uitleggen de adductie voor ver uitvoeren het testresultaat vergelijken met de verwachte waarden inzien dat test 10 van het 21-puntensysteem een onmiddellijk vervolg is van test inzien dat bij #10 de BO waarden tot fusiebreuk en fusieherstel gemeten worden het verloop van #10 uitleggen de ductie voor ver uitvoeren. Geïnduceerde horizontale foria voor ver Geïnduceerde horizontale foria voor nabij Adductie voor ver Ductie voor ver

15 TSO 3e graad Specifiek gedeelte Optiektechnieken de resultaten van #10 in breukvorm schrijven de testresultaten vergelijken met de verwachte waarden inzien dat bij test 11 van het 21-puntensysteem de BI limieten tot fusiebreuk en fusieherstel gemeten worden het verloop van #11 uitleggen de abductie voor ver uitvoeren de resultaten van #11 in breukvorm schrijven de testresultaten vergelijken met de verwachte waarden inzien dat bij test 12 van het 21-puntensysteem de verticale forie gemeten wordt inzien dat bij test 12 ook de verticale ductie getest wordt het verloop van #12 uitleggen de verticale foriatest voor ver uitvoeren de verticale ductietest voor ver uitvoeren de resultaten van #12 interpreteren de resultaten van # 12 met de verwachte waarden vergelijken het verloop van test 14 A van het 21-puntensysteem uitleggen de gedissocieerde kruiscilinder test voor nabij uitvoeren het verloop van test 14 B van het 21-puntensysteem uitleggen de gefusioneerde kruiscilinder test voor nabij uitvoeren het verloop van test 15 A van het 21-puntensysteem uitleggen de geïnduceerde horizontale foriatest m.b.v. de #14 A uitvoeren inzien dat test 15 A uitgevoerd wordt met het resultaat van #14 A het verloop van test 15 B van het 21-puntensysteem uitleggen de geïnduceerde horizontale foriatest voor nabij m.b.v. de #14 B uitvoeren inzien dat de #15 B uitgevoerd wordt met het resultaat van #14 B. Abductie voor ver Verticale foria en verticale ductie voor ver Gedissocieerde kruiscilinder test voor nabij Gefusioneerde kruiscilinder test voor nabij Geïnduceerde horizontale foria Geïnduceerde horizontale foria

16 TSO 3e graad Specifiek gedeelte Optiektechnieken inzien dat bij test 16 A van het 21-puntensysteem de BO waarde tot eerste wazigheid gemeten wordt voor nabij de reden afleiden van die wazigheid bij het verhogen van de BO waarden het verloop van test 16 A uitleggen de positieve relatieve convergentie uitmeten het testresultaat vergelijken met de verwachte waarden inzien dat bij test 16 B van het 21-puntensysteem de BO limieten tot fusiebreuk en fusieherstel gemeten worden het verloop van #16 B uitleggen de positieve fusiereserve opmeten de resultaten van #16 B in breukvorm schrijven de testresultaten vergelijken met de verwachte waarden inzien dat bij test 17 A van het 21-puntensysteem de BI waarde tot eerste wazigheid gemeten wordt voor nabij de reden afleiden van die wazigheid bij het verhogen van de BI waarden het verloop van test 17 A uitleggen de negatieve relatieve convergentie uitmeten het testresultaat vergelijken met de verwachte waarden inzien dat bij test 17 B van het 21-puntensysteem de BI limieten tot fusiebreuk en fusieherstel gemeten worden het verloop van #17 B uitleggen de negatieve fusiereserve opmeten de resultaten van #17 B in breukvorm schrijven de testresultaten vergelijken met de verwachte waarden inzien dat bij test 18 van het 21-puntensysteem de verticale forie voor nabij gemeten wordt inzien dat bij test 18 ook de verticale ductie voor nabij getest wordt. Positieve relatieve convergentie Positieve fusiereserve Negatieve relatieve convergentie Negatieve fusiereserve Verticale foria en ductie voor nabij

17 TSO 3e graad Specifiek gedeelte Optiektechnieken het verloop van #18 uitleggen de verticale foriatest voor nabij uitvoeren de verticale ductietest voor nabij uitvoeren de resultaten van #18 interpreteren de resultaten van #18 met de verwachte waarden vergelijken het verloop van test 19 van het 21-puntensysteem uitleggen de accommodatie amplitude meten en berekenen het verschil uitleggen tussen het meten van de accommodatie amplitude bij een niet-presbyoop en een presbyoop het verloop van test 20 van het 21-puntensysteem uitleggen de positieve relatieve accommodatie opmeten het verschil uitleggen tussen de positieve en de negatieve relatieve accommodatie het verloop van test 21 van het 21-puntensysteem uitleggen de negatieve relatieve accommodatie opmeten de pasbril aanpassen aan het gezicht van de persoon enkele voorbeelden i.v.m. het gebruik van een pasbril afleiden een opgegeven sterkte in de pasbril stoppen. Accommodatie amplitude Positieve relatieve accommodatie Negatieve relatieve accommodatie Gebruik van pasdoos en pasbril Specifieke pedagogisch-didactische wenken Demonstreer de techniek Verduidelijk de technieken met foto s, figuren en andere didactische middelen om de leerstof beter te verankeren. Gun de leerlingen de nodige voorbereidingstijd, zodat de leerlingen hun werk grondig kunnen voorbereiden Controleer individueel en remedieer de leerlingen tussentijds, zodat de fouten zich niet opstapelen. Vooraleer leerlingen metingen uitvoeren controleer je de opstelling. Gebruik steeds goed werkende meet- en controlegereedschappen om de werkzaamheden uit te voeren Tracht een specifiek zelfevaluatieformulier op te maken, eigen aan de werkzaamheden. Laat de veiligheid steeds respecteren, zeker bij de praktische opdrachten.

18 TSO 3e graad Specifiek gedeelte Optiektechnieken 17 TV OPTIEK De uitbreidingsdoelstellingen worden aangeduid met een (U) en staan cursief gedrukt. 3 Algemene optometrie 3.1 Inleidende begrippen tot de optometrie de definitie geven van optometrie omschrijven wat tot het takenpakket van een optometrist hoort een aantal visuele problemen waarmee mensen bij een optometrist terecht kunnen opsommen het verschil uitleggen tussen zicht en zien de definitie van zicht en zien geven de elementen van het zien opsommen omschrijven wat identificatie is de fasen bij identificatie (zien, onderscheiden, herkennen, begrijpen) opsommen omschrijven wat emmetropisatie is omschrijven wat binocularisatie is de vier fusiegraden (simultaan zicht, superimpositie, vlakke fusie, stereoscopisch zicht) toelichten inzien welke visuele problemen bij welke elementen van het zien horen de eigenschappen van sferische lenzen omschrijven de eigenschappen van cilindrische lenzen omschrijven de eigenschappen van torische lenzen omschrijven de effecten van prismatische lenzen omschrijven inzien welke effecten pluslenzen veroorzaken. Definitie optometrie Wanneer naar de optometrist Definitie zien - zicht Elementen van het zien Identificatie Emmetropisatie Binocularisatie Effecten van optische lenzen

19 TSO 3e graad Specifiek gedeelte Optiektechnieken inzien welke effecten minlenzen veroorzaken inzien welke effecten prismatische lenzen veroorzaken de definitie van een prismadioptrie toelichten uitleggen hoe we een scherp zicht verkrijgen de formule van accommodatie toepassen uitleggen hoe we een binoculair zicht verkrijgen aan de hand van een tekening aantonen dat BO prisma s de ogen doet convergeren aan de hand van een tekening aantonen dat BI prisma s de ogen doet divergeren de hoeveelheid convergentie berekenen met behulp van een formule inzien dat BO prisma s en minlenzen de ogen doet inspannen inzien dat BI prisma s en pluslenzen de ogen doet ontspannen de breekkracht van de delen van het oog benoemen inzien dat er een omgekeerd verkleind beeld gevormd wordt op de retina omschrijven wat diffractie is beschrijven hoe chromatische aberratie veroorzaakt wordt afleiden dat dispersie het gevolg is van chromatische aberratie de manier beschrijven waarop sferische aberratie ontstaat inzien dat niet alle optische centra op dezelfde as liggen (decentratie) omschrijven wat perifere aberratie inhoudt uitleggen welk voordeel de stenopeïsche opening biedt. De pinhole 3.2 Refractieve anomalieën Klaar enkelvoudig binoculair zicht Het menselijk oog als brekend systeem Optische defecten van het oculaire systeem beschrijven wat emmetropie is beschrijven wat ametropie is. Emmetropie en ametropie (myopie, hypermetropie, astigmatisme)

20 TSO 3e graad Specifiek gedeelte Optiektechnieken het verschil aangeven tussen een refractieve en een axiale ametropie de soorten ametropieën benoemen de essentie aangeven van een aantal studies, betreffende de prevalentie van refractieafwijkingen. Voorkomen en distributie van refractieafwijkingen 3.3 Gezichtsscherpte de definitie van gezichtsscherpte geven. Definitie in eigen woorden uitleggen wat het minimum onderscheidingsvermogen inhoudt in eigen woorden uitleggen wat het minimum scheidbare inhoudt in eigen woorden uitleggen wat het minimum kenbare inhoudt in eigen woorden uitleggen wat de minimum scheidingshoek inhoudt het verschil aangeven tussen de centrale en de perifere gezichtsscherpte. Classificatie Minimum onderscheidingsvermogen Minimum scheidbare Minimum kenbare Minimum scheidingshoek Centrale en perifere gezichtsscherpte enkele factoren opsommen die de gezichtsscherpte beïnvloeden. Factoren die de gezichtsscherpte beïnvloeden (beeldscherpte, beeldgrootte, netvliesstructuur, brandpuntaberraties, lichtsterkte, contrast, psychologische factoren, relatieve moeilijkheidsgraad, tussenruimte) omschrijven hoe een normale gezichtsscherpte bepaald wordt. Bepaling van de visus in eigen woorden uitleggen hoe de Snellen letters opgebouwd zijn in eigen woorden uitleggen hoe de Landolt ringen opgebouwd zijn in eigen woorden uitleggen hoe de Tumbling E test in zijn werk gaat voor elk optotype de vormneutraliteit ten opzichte van astigmatisme afleiden. De optotypen Snellen letters Landolt ringen Tumbling E

21 TSO 3e graad Specifiek gedeelte Optiektechnieken de gezichtsscherpte uitdrukken in minuten de gezichtsscherpte uitdrukken met de Snellen notatie de gezichtsscherpte omzetten naar de decimale notatie de gezichtsscherpte omzetten naar de percentage notatie de notatie van de gezichtsscherpte omschrijven de formules om de lettergrootte te berekenen toepassen omschrijven wat het afstandsgetal is het afstandsgetal berekenen. Uitdrukken van de gezichtsscherpte (minuten, Snellen notatie, decimaal, percentage) Het meten van de gezichtsscherpte 3.4 Myopie de definitie geven van myopie omschrijven wat het punctum remotum is omschrijven wat het punctum proximum is. Definitie myopie indelen in lichte, middelmatige, sterke en zeer sterke myopie. Indeling volgens refractieafwijking enkele oorzaken van myopie toelichten. Classificatie naar oorzaak de soorten myopie omschrijven inzien dat myopie meestal een combinatie is van deze soorten inzien dat het voornaamste symptoom een verminderde visus voor ver is in eigen woorden uitleggen waarom asthenopische klachten voorkomen bij myopie enkele objectieve kentekenen van myopie opsommen. Soorten myopie Symptomen Axiale myopie Krommingsmyopie Brekings- of indexmyopie uitleggen wat de visuo-posturale reflex inhoudt. Houding van de myoop enkele factoren die myopie in de hand kunnen werken opsommen. Factoren die myopie in de hand kunnen werken

22 TSO 3e graad Specifiek gedeelte Optiektechnieken afleiden hoe de beeldvorming bij een myoop gebeurt. Beeldvorming aantonen dat myopie een negatieve correctie vereist. Verbetering van myopie enkele bijzondere vormen van myopie beschrijven. Bijzondere vormen van myopie enkele theorieën rond het ontstaan van myopie bespreken de essentie aangeven via de erfelijkheidstheorie de essentie aangeven via de functionele theorie. Congenitale myopie Pathologische myopie Fysiologische myopie Instrumentenmyopie Lenticulaire myopie Nachtmyopie Voorbijgaande myopie Pseudo-myopie Ruimtemyopie Seniele myopie Structurele myopie Functionele myopie Theorieën rond myopie 3.5 Hypermetropie de definitie van hypermetropie geven inzien dat een hypermetroop gebruik kan maken van zijn accommodatie om zijn fout te compenseren de plaats van het punctum remotum en het punctum proximum afleiden aan de hand van de grootte van de accommodatie-amplitude hypermetropie indelen in zwakke, middelmatige en sterke hypermetropie. Definitie Indeling volgens refractieafwijking

23 TSO 3e graad Specifiek gedeelte Optiektechnieken enkele oorzaken van hypermetropie opsommen. Classificatie naar oorzaak omschrijven wat latente hypermetropie is omschrijven wat manifeste hypermetropie is omschrijven wat facultatieve hypermetropie is omschrijven wat absolute hypermetropie is. Soorten hypermetropie enkele symptomen van hypermetropie beschrijven. Symptomen afleiden hoe de beeldvorming bij een hypermetroop gebeurt. Beeldvorming Latente hypermetropie Manifeste hypermetropie Facultatieve hypermetropie Absolute hypermetropie aantonen dat hypermetropie een positieve correctie nodig heeft. Verbetering van de hypermetroop enkele bijzondere vormen van hypermetropie beschrijven. Bijzondere vormen van hypermetropie Afakie Seniele hypermetropie Sterkte hypermetropie Pathologische hypermetropie Tijdelijke hypermetropie 3.6 Astigmatisme de definitie van astigmatisme omschrijven. Definitie enkele oorzaken van astigmatisme toelichten. Oorzaken

24 TSO 3e graad Specifiek gedeelte Optiektechnieken in eigen woorden uitleggen wat corneaal astigmatisme betekent in eigen woorden uitleggen wat residueel astigmatisme betekent afleiden dat totaal astigmatisme gelijk is aan de som van het corneaal en residueel astigmatisme het verschil aangeven tussen astigmatisme volgens de regel, astigmatisme tegen de regel en schuin astigmatisme het verschil aangeven tussen symmetrisch en asymmetrisch astigmatisme het verschil aangeven tussen een homoniem en heteroniem astigmatisme in eigen woorden uitleggen wat onregelmatig astigmatisme is een astigmatisme, al naargelang het resultante astigmatisme, benoemen de beeldvorming van een punt aantonen met behulp van de connoïde van Sturm de beeldvorming van een lijn doorheen een cilindrisch glas afleiden. Classificatie enkele symptomen van astigmatisme opsommen. Symptomen Totaal astigmatisme Regelmatig astigmatisme Onregelmatig astigmatisme Al naargelang het resultante astigmatisme Beeldvorming (connoïde van Sturm) inzien dat de verbetering van astigmatisme met behulp van een torisch glas/lens gebeurt afleiden dat een AVR met een min as 180 verbeterd wordt afleiden dat een ATR met een min as 90 verbeterd wordt. Verbetering van astigmatisme 3.7 Afakie de definitie geven van afakie. Definitie enkele oorzaken opsommen van afakie. Oorzaken in eigen woorden uitleggen waarom iristrillingen ontstaan bij afakie in eigen woorden uitleggen waarom afaken fotofoob zijn. Anatomische kenmerken

25 TSO 3e graad Specifiek gedeelte Optiektechnieken afleiden dat de gezichtsscherpte sterk verminderd is bij afakie. Subjectieve kenmerken de verbetering van afakie met een bril bespreken de verbetering van afakie met contactlenzen bespreken de verbetering van afakie met een intra-oculaire lens bespreken. Verbetering van afakie 3.8 Anisometropie anisometropie definiëren. Definitie het verschil uitleggen tussen anisometropie en antimetropie. Indeling anisometropie indelen in zwakke en sterke anisometropie. Volgens type uitleggen dat anisometropie erfelijk of verworven kan zijn. Volgens graad Volgens oorzaak enkele symptomen van anisometropie opsommen. Symptomen de verbetering van anisometropie met een bril beschrijven het prismatisch effect berekenen inzien dat verbetering met een bril aniseikonische problemen veroorzaakt de verbetering van anisometropie met contactlenzen beschrijven. Verbetering bij de anisometroop 3.9 Aniseikonie aniseikonie definiëren in eigen woorden uitleggen wat aniseikonie betekent het verschil uitleggen tussen fysiologische aniseikonie en klinische aniseikonie het verschil aantonen tussen symmetrische en asymmetrische aniseikonie. Definitie Indeling Symmetrisch asymmetrisch

26 TSO 3e graad Specifiek gedeelte Optiektechnieken enkele anatomische oorzaken van aniseikonie opsommen enkele optische oorzaken van aniseikonie bespreken het juiste verband leggen tussen een axiale ametropie en een verbetering met bril het juiste verband leggen tussen een refractieve ametropie en een verbetering met contactlenzen. Oorzaken Verbetering 3.10 Accommodatie de definitie geven van accommodatie. Definitie het verschil uitleggen tussen uitwendige en inwendige accommodatie beschrijven wat reflex accommodatie is beschrijven wat tonische accommodatie is beschrijven wat convergentie accommodatie is beschrijven wat psychische accommodatie is. Mechanisme Soorten accommodatie Reflex accommodatie Tonische accommodatie Convergentie accommodatie Psychische accommodatie enkele factoren die de accommodatie beïnvloeden opsommen. Factoren die de accommodatie beïnvloeden enkele belangrijke begrippen rond accommodatie uitleggen. Belangrijke begrippen Ruststand van accommodatie Snelheid van accommodatie Accommodatiesoepelheid Accommodatieve lag Consensuele accommodatie Relatieve accommodatie Accommodatie reserve Dieptescherpte

27 TSO 3e graad Specifiek gedeelte Optiektechnieken het verschil uitleggen tussen de accommodatiebreedte en de accommodatie-amplitude de kenmerken opsommen van accommodatie excess enkele oorzaken opsommen van accommodatie-insufficiëntie in eigen woorden uitleggen wat accommodatieve inertie betekent in eigen woorden uitleggen wat Ill-sustained accommodatie betekent in eigen woorden uitleggen waardoor ongelijke accommodatie gekenmerkt wordt. Accommodatiebreedte en accommodatie-amplitude Accommodatieve anomalieën Accommodatie excess Accommodatie insufficiëntie Accommodatieve inertie Ill-sustained accommodatie Ongelijke accommodatie 3.11 Presbyopie de definitie van presbyopie geven. Definitie enkele oorzaken van presbyopie opsommen. Oorzaken het verschil uitleggen tussen pre-presbyopie en absolute presbyopie. Classificatie Pre-presbyopie Absolute presbyopie enkele symptomen van presbyopie afleiden. Symptomen inzien dat hypermetropen sneller presbyoop worden inzien dat myopen minder snel presbyoop worden inzien dat presbyopen een additie als correctie nodig hebben de additie berekenen met de formule van Hofstetter de benodigde additie opzoeken in de tabel van Donders. Ontstaan en vooruitgang Verbetering van presbyopie 3.12 Versies, vergenties en fusie de werking van elke extra-oculaire oogspier beschrijven de wet van gelijke innervatie van Hering toelichten de wet van de reciproque innervatie van Sherington toelichten. De extra-oculaire oogspieren en hun werking

28 TSO 3e graad Specifiek gedeelte Optiektechnieken de verschillende soorten oogbewegingen opsommen. Soorten oogbewegingen het verschil uitleggen tussen abductie en adductie het verschil uitleggen tussen super- en subductie het verschil uitleggen tussen incycloductie en excycloductie het verschil aangeven tussen dextroversie en levoversie het verschil aangeven tussen supraversie en infraversie het verschil aangeven tussen dextrocycloversie en levocycloversie het verschil aangeven tussen convergentie en divergentie inzien dat rechtse supravergentie gelijk is aan linkse infravergentie het verschil aangeven tussen incyclovergentie en excyclovergentie. Indeling van de ducties Indeling van de versies Indeling van de vergenties de definitie geven van het convergentiepunt uitleggen wat het convergentiegebied inhoudt uitleggen wat de convergentieamplitude inhoudt uitleggen wat de convergentiehoek betekent beschrijven wat een meterhoek is de convergentie uitdrukken in prismadioptrie. Het convergentiepunt het convergentiegebied de convergentieamplitude Kenmerken van convergentie de verschillende soorten convergentie beschrijven. Soorten convergentie de definitie geven van fusie omschrijven wat de horopter is omschrijven wat de zone van Panum betekent in eigen woorden uitleggen op welke manier stereoscopisch zicht tot Fusie Tonische convergentie Proximale convergentie Accommodatieve convergentie Relatieve convergentie Fusionele convergentie

29 TSO 3e graad Specifiek gedeelte Optiektechnieken 28 stand komt in eigen woorden uitleggen wat een fusiereserve is afleiden dat een esoforie BI reserves vraagt afleiden dat een exoforie BO reserves vraagt. Fusiereserve 3.13 Forie de definitie geven van een forie het verschil uitleggen tussen een forie en een tropie het verschil uitleggen tussen een orthoforie, een esoforie en een exoforie het verschil uitleggen tussen een isoforie, een hypoforie en een hyperforie het verschil uitleggen tussen een incycloforie en een excycloforie afleiden dat een refractiefout een forie kan veroorzaken enkele oorzaken van forieën opsommen. Definitie Indeling Laterale foria s Verticale foria s Cycloforia s enkele symptomen van forieën opsommen. Symptomen Invloeden die leiden tot een forie verklaren waarom een esofoor vlugger visuele klachten zal hebben dan een exofoor enkele visuele klachten thuisbrengen bij de soorten forieën de wet van Desmaret toelichten inzien dat een BI prisma divergentie meet inzien dat een BO prisma convergentie meet het verschil uitleggen tussen een gedissocieerde forie en een geassocieerde forie. Visuele klachten Foriameting

30 TSO 3e graad Specifiek gedeelte Optiektechnieken De AC/A verhouding de AC/A verhouding definiëren. Definitie enkele factoren opsommen die de AC/A beïnvloeden. Factoren die de AC/A beïnvloeden het verschil uitleggen tussen de AC/A ratio en de AC/A gradiënt de AC/A ratio berekenen de AC/A gradiënt berekenen zien in dat de lijn van Donders de verhouding aangeeft van de accommodatie t.o.v. de convergentie. De AC/A ratio en de AC/A gradiënt De grafische weergave 4 Functionele optometrie 4.1 Amblyopie uitleggen aan welke voorwaarden voldaan moet worden om een normaal binoculair zicht te verkrijgen het verschil aangeven tussen een foveale fixatie, een onstabiele fixatie en excentrische fixatie in eigen woorden uitleggen wat disparate fixatie betekent de belangrijkste zaken uit het onderzoek naar amblyopie verwoorden de definitie geven van congenitale amblyopie de definitie geven van amblyopie ex anopsia de definitie geven van functionele amblyopie de criteria waaraan een oog moet voldoen om als amblyoop beschouwd te worden opsommen. Voorwaarden voor een normaal binoculair zicht Oorsprong en historiek van amblyopie Definities congenitale amblyopie amblyopie ex anopsia functionele amblyopie Criteria

31 TSO 3e graad Specifiek gedeelte Optiektechnieken organische amblyopie herkennen organische amblyopie onderscheiden in nutritionele, toxische en congenitale amblyopie strabistische amblyopie omschrijven de mogelijke gevolgen van strabistische amblyopie afleiden het verschil aangeven tussen isometropische amblyopie en anisometropische amblyopie omschrijven wat hysterische amblyopie betekent omschrijven wat beelddegradatie amblyopie betekent de klinische karakteristieken van de functionele amblyoop opsommen enkele tests opsommen die belangrijk zijn in het onderzoek naar amblyopie. Classificatie Organische amblyopie: nutritionele, toxische, congenitale Functionele amblyopie: strabistische, refractieve, hysterische, beelddegradatie Karakteristieken van de functioneel amblyoop Onderzoek enkele mogelijkheden beschrijven om amblyopie te behandelen. Reëducatie van de functioneel amblyoop 4.2 Strabisme in eigen woorden uitleggen wat comitant strabisme betekent in eigen woorden uitleggen wat non-comitant strabisme betekent non-comitant strabisme onderverdelen in congenitaal en verworven strabisme. Comitant strabisme het verschil uitleggen tussen parese en paralyse. Parese en paralyse de meest voorkomende symptomen van strabisme afleiden. Symptomen Non-comitant strabisme Congenitaal Verworven Diplopie Abnormale hoofdstand

32 TSO 3e graad Specifiek gedeelte Optiektechnieken omschrijven met welk doel een covertest uitgevoerd wordt een unilaterale covertest uitvoeren een alternerende covertest uitvoeren het verschil uitleggen tussen een primaire en een secundaire afwijking enkele bijkomende objectieve tests omschrijven om strabisme op te sporen de voornaamste subjectieve tests om strabisme op te sporen bespreken. (U) de belangrijkste adaptaties aan strabisme opsommen aantonen waarom suppressie optreedt afleiden waarom amblyopie een mogelijke adaptatie aan strabisme kan zijn beschrijven wat excentrische fixatie betekent beschrijven wat abnormale retinale correspondentie betekent in eigen woorden uitleggen wat horror fusionis betekent in eigen woorden uitleggen wat fixatiedispariteit betekent. Objectieve testprocedures Cover test Primaire en secundaire afwijkingen Directe observatie (Hitschberg test) Ductie testing Subjectieve testprocedures (U) Enkel object methode Twee objecten methode Beoordeling van de deviatie Adaptaties Suppressie Amblyopie excentrische fixatie abnormale retinale correspondentie horror fusionis accommodatieve infaciliteit fixatie dispariteit 4.3 Visueel-technische vaardigheden de verschillende oogbewegingspatronen opsommen het nut omschrijven van elke soort oogbeweging omschrijven wat nystagmus betekent inzien dat nystagmus een oogbewegingsstoornis is inzien dat oculomotoriek voor de lokalisatie dient. Oculomotoriek inzien dat accommodatie voor de identificatie dient. Accommodatie

33 TSO 3e graad Specifiek gedeelte Optiektechnieken inzien dat binocularisatie voor de manipulatie van de ruimte dient. Binoculaire Efficiëntie 4.4 Visueel-Perceptueel-Motorische Vaardigheden omschrijven welke functies de periferie verzorgt. Het Perifere Zien beschrijven wat visualisatie betekent het belang inzien van visualisatie in het dagelijkse leven. Visualisatie beschrijven wat bedoeld wordt met visuele reactietijd. Visuele Reactietijd de verschillende motorvrije vaardigheden opsommen het verband leggen tussen motorvrije vaardigheden en lees- en leermoeilijkheden. Motorvrije Vaardigheden beschrijven wat met visuo-motorische vaardigheden bedoeld wordt. Visuo-motorische vaardigheden uitleggen wat auditorisch-visuele integratie inhoudt. Auditorisch-visuele integratie omschrijven wat een visueel probleem inhoudt voorbeelden geven van visuele problemen. Visuele Problemen 4.5 Optometrische Begeleiding enkele adviezen m.b.t. visuele hygiëne opsommen. Visuele Hygiëne inzien dat een refractieve fout m.b.v. een optisch hulpmiddel gecorrigeerd wordt. Optische hulpmiddelen omschrijven wat visuele training inhoudt. Visuele training het verloop van een optometrisch basisonderzoek omschrijven. Het functioneel optometrisch basisonderzoek enkele tests opsommen om de gezichtsscherpte te evalueren. Gezichtsscherpte enkele manieren bespreken om de brekingstoestand te bepalen. Brekingstoestand de belangrijkste tests omschrijven om de oculomotoriek te bepalen. Oculomotoriek

Refractie. Refractieve afwijkingen. Emmetroop oog. Snel Filip 1. Als emmetroop oog nemen we een totale sterkte van 60D. Emmetroop Myoop Hypermetroop

Refractie. Refractieve afwijkingen. Emmetroop oog. Snel Filip 1. Als emmetroop oog nemen we een totale sterkte van 60D. Emmetroop Myoop Hypermetroop Refractie Refractieve afwijkingen Emmetroop Myoop Hypermetroop Emmetroop oog Als emmetroop oog nemen we een totale sterkte van 60D Evenwijdig invallende lichtstralen komende van ui het oneindige vormen

Nadere informatie

De AC/A relaties: op twee manieren bekeken

De AC/A relaties: op twee manieren bekeken De AC/A relaties: op twee manieren bekeken Marten Fortuin, Amy Rijkers, Jannemiek Sonneveld Key words Heterophoria, accommodation, convergence, AC/A ratio, Donders diagram. Inleiding In de optometrische

Nadere informatie

De orthoptische patient in uw stoel

De orthoptische patient in uw stoel 10 October 2018 De orthoptische patient in uw stoel Herkent u deze? Mari Gutter, MSc Hogeschooldocent Hogeschool Utrecht Orthoptist, Isala, Zwolle Casus Voorgeschiedenis: Vrouw 28 jaar, net bevallen van

Nadere informatie

Voor niveau 2 geldt: wel tekenen, niet construeren en (bijna) geen berekeningen Heeft kennis van de anatomie van het oog B1-K2

Voor niveau 2 geldt: wel tekenen, niet construeren en (bijna) geen berekeningen Heeft kennis van de anatomie van het oog B1-K2 Formulier body of knowledge kwalificatiedossier Optiek Kerntaak: 2 verricht verkoop en advieswerkzaamheden Kenniselementen (heeft kennis van.) Operationalisering Niveau 4 Operationalisering Niveau 3 Operationalisering

Nadere informatie

Orthoptie. Stéphanie Oostrom, orthoptist

Orthoptie. Stéphanie Oostrom, orthoptist Orthoptie Stéphanie Oostrom, orthoptist Orthoptie is de leer van het goed of recht kijken Grieks orthos = juist/recht Optica = Goed zien of recht kijken betekent het hebben leer van: van het zien - Goede

Nadere informatie

PV Praktijk Optiek PV/TV Stage Optiek TV Optiek

PV Praktijk Optiek PV/TV Stage Optiek TV Optiek LEERPLAN SECUNDAIR ONDERWIJS Vakken: PV Praktijk Optiek PV/TV Stage Optiek TV Optiek Specifiek gedeelte 28 lt/w Studierichting: Studiegebied: Onderwijsvorm: Graad: Contactologie-optometrie Optiek TSO derde

Nadere informatie

Verdieping oogzorg: binoculair zien en anamnese

Verdieping oogzorg: binoculair zien en anamnese Keuzedeel mbo Verdieping oogzorg: binoculair zien en anamnese gekoppeld aan één of meerdere kwalificaties mbo Code K0454 Penvoerder: Sectorkamer specialistisch vakmanschap Gevalideerd door: Sectorkamer

Nadere informatie

Forieën en AC/A relatie: theorie en praktijk

Forieën en AC/A relatie: theorie en praktijk Forieën en AC/A relatie: theorie en praktijk Marten Fortuin, Amy Rijkers, Jannemiek Sonneveld Key words Heterophoria, accommodation, convergence, asthenopia, AC/A ratio, Donders diagram. Asthenopie: Term

Nadere informatie

Proefhoofdstuk Opticien www.centrumvoorafstandsonderwijs.be www.centrumvoorafstandsonderwijs.be info@centrumvoorafstandsonderwijs.

Proefhoofdstuk Opticien www.centrumvoorafstandsonderwijs.be www.centrumvoorafstandsonderwijs.be info@centrumvoorafstandsonderwijs. Proefhoofdstuk Opticien Kom je cursus inkijken: Antwerpen, Frankrijklei 127, 2000 Gent, Oude Brusselseweg 125, 9050 Hasselt, Simpernelstraat 27, 3511 Brussel, Timmerhoutkaai 4, 1000 Maak van je opleiding

Nadere informatie

OPTOMETRIE PRAKTIJK 1

OPTOMETRIE PRAKTIJK 1 OPTOMETRIE PRAKTIJK 1 Praktijk O.E.P.21 PUNTEN: VERWACHTE WAARDES #3 Habituele horizontale foria voor ver 0,5 exo #13a Habituele horizontale foria voor nabij 6 exo #4 Statische skiascopie voor ver + 0,62

Nadere informatie

www.varilux-university.org

www.varilux-university.org is a trademark of Essilor International Produced by Varilux University Dutch 09/05 Optiek gaat nog steeds vooruit. Samen met u. Copyright Essilor International All rights reserved Varilux www.varilux-university.org

Nadere informatie

kleuteronderwijs lager onderwijs secundair onderwijs 1 ste graad A- stroom en B-stroom eindtermen en en ontwikkelingsdoelen techniek

kleuteronderwijs lager onderwijs secundair onderwijs 1 ste graad A- stroom en B-stroom eindtermen en en ontwikkelingsdoelen techniek 1 kleuteronderwijs lager onderwijs secundair onderwijs 1 ste graad A- stroom en B-stroom eindtermen en ontwikkelingsdoelen techniek 2 Ontwikkelingsdoelen techniek Kleuteronderwijs De kleuters kunnen 2.1

Nadere informatie

Skiascopie. Objectieve refractiemethode

Skiascopie. Objectieve refractiemethode Skiascopie Objectieve refractiemethode Wat is skiascopie Wordt ook retinoscopie genoemd. Studie van teruggekaatste lichtstralen van op de retina. Doel Objectieve refractie.!de onderzochte persoon heeft

Nadere informatie

SECTORAAL BEROEPSPROFIEL

SECTORAAL BEROEPSPROFIEL SECTORAAL BEROEPSPROFIEL DEMONTEUR/MONTEUR Datum uitgave: november 2011 ASBL EDUCAM VZW Avenue J. Bordetlaan 164, Bruxelles 1140 Brussel T 02 778 63 30 F 02 779 11 32 Carrosserie: demonteur/monteur Situering

Nadere informatie

Heeft u astigmatisme? U ontdekt het met deze test!

Heeft u astigmatisme? U ontdekt het met deze test! Heeft u astigmatisme? U ontdekt het met deze test! Snelle test voor astigmatisme Vraag uw klant de test te doen zonder bril of met Hoe wordt de test uitgevoerd? De visuskaart is een eenvoudig en handig

Nadere informatie

Secundair onderwijs - Tweede graad ASO/KSO/TSO - Natuurwetenschappen - Vakgebonden eindtermen

Secundair onderwijs - Tweede graad ASO/KSO/TSO - Natuurwetenschappen - Vakgebonden eindtermen Eindtermen educatief project Korstmossen, snuffelpalen van ons milieu 2 de en 3 de graad SO Secundair onderwijs - Tweede graad ASO/KSO/TSO - Natuurwetenschappen - Vakgebonden eindtermen I. Gemeenschappelijke

Nadere informatie

Lesvoorbereiding: Kapper en schoonheidsspecialist (beroepen: kapper en schoonheidsspecialist)

Lesvoorbereiding: Kapper en schoonheidsspecialist (beroepen: kapper en schoonheidsspecialist) Lesvoorbereiding: Kapper en schoonheidsspecialist (beroepen: kapper en schoonheidsspecialist) Klas: 3 e graad basisonderwijs Leervak: WO Technologie - Maatschappij Onderwerp: Atelier i.v.m. de beroepssectoren

Nadere informatie

Proefhoofdstuk Opticien.

Proefhoofdstuk Opticien. Proefhoofdstuk Opticien Kom je cursus inkijken: Breda, Marksingel 2a, 4811 NV +31(0)76-5220808 Maak van je opleiding opticien een succes! Beste toekomstige student, Hartelijk dank voor je interesse in

Nadere informatie

K.B. 17.10.2008 In werking 1.1.2009 B.S. 7.11.2008

K.B. 17.10.2008 In werking 1.1.2009 B.S. 7.11.2008 Artikel 30 OPTICIENS K.B. 17.10.2008 In werking 1.1.2009 B.S. 7.11.2008 Wijzigen Invoegen Verwijderen 1. Worden geacht in de bevoegdheid van de opticiens (Z) te vallen : I. Brilglazen B. Unifocale organische

Nadere informatie

VSKO. Leerplan OPLEIDING. Zwevende module. Modulair. Studiegebied Auto

VSKO. Leerplan OPLEIDING. Zwevende module. Modulair. Studiegebied Auto VSKO Leerplan OPLEIDING Zwevende module Modulair Studiegebied Auto Goedkeuringscode 2010/149/6//D 31 januari 2010 Administratieve groep: 34630 / 34631 Gevaarlijke Stoffen 40 Leerplan Zwevende module Studiegebied

Nadere informatie

BSO TWEEDE GRAAD. vak 2000/095 TV AUTOTECHNIEKEN / CARROSSERIE. (vervangt 97323) 1 u/w. IT-o

BSO TWEEDE GRAAD. vak 2000/095 TV AUTOTECHNIEKEN / CARROSSERIE. (vervangt 97323) 1 u/w. IT-o BSO TWEEDE GRAAD vak TV AUTOTECHNIEKEN / CARROSSERIE 1 u/w IT-o 2000/095 (vervangt 97323) TV AUTOTECHNIEK / CARROSSSERIE INHOUDSOPGAVE Beginsituatie voor het vak... 2 Specifieke visie... 2 Leerplandoelstellingen

Nadere informatie

Verantwoordingsdocument

Verantwoordingsdocument Kwalificerend DOSSIER : Optiek DOSSIERCREBO : 23035 KWALIFICATIE : Opticien KWALIFICATIECREBO : 25055 NIVEAU : 4 COHORT : vanaf 2018 KERNTAAK : alle VERSIE : 1v1 VASTGESTELD OP : 29-03-18 (concept) april

Nadere informatie

Jaarplan PV elektriciteit

Jaarplan PV elektriciteit Schooljaar 2012-2013 Leerkracht(): Gert Vandersmiss Vak: PV elektriciteit Klass: 3BAUTOA15 Schooljaar: 2012-2013 Algeme gegevs Gebruikte handboek: Leerplannummer: LICAP... 2 Knismaking met vervanger Joerie

Nadere informatie

SECTORAAL BEROEPSPROFIEL

SECTORAAL BEROEPSPROFIEL SECTORAAL BEROEPSPROFIEL SPUITER Datum uitgave: november 2011 ASBL EDUCAM VZW Avenue J. Bordetlaan 164, Bruxelles 1140 Brussel T 02 778 63 30 F 02 779 11 32 Carrosserie: Spuiter Situering van het beroep

Nadere informatie

refractie-afwijking patiënteninformatie

refractie-afwijking patiënteninformatie patiënteninformatie refractie-afwijking Uw oogarts of orthoptist heeft een refractie-afwijking vastgesteld bij u of uw kind. Dit kan worden gecorrigeerd met een bril of contactlenzen. Wat is een refractie-afwijking?

Nadere informatie

Dokter, mijn ogen zijn zo moe! Oorzaken en behandeling van astenope klachten. Huisartsensymposium 23 maart 2013 Bert Augustinus Oogheelkunde

Dokter, mijn ogen zijn zo moe! Oorzaken en behandeling van astenope klachten. Huisartsensymposium 23 maart 2013 Bert Augustinus Oogheelkunde Dokter, mijn ogen zijn zo moe! Oorzaken en behandeling van astenope klachten l Huisartsensymposium 23 maart 2013 Bert Augustinus Oogheelkunde Vermoeide ogen Definitie van astenopie Symptomen Kunnen onze

Nadere informatie

VOET EN STUDIEGEBIED HANDEL

VOET EN STUDIEGEBIED HANDEL Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Guimardstraat 1, 1040 Brussel VOET EN STUDIEGEBIED HANDEL Elementen van de Stam Alle elementen van de stam zijn fundamenteel in de vorming van de leerling

Nadere informatie

WETENSCHAPPELIJK TEKENEN

WETENSCHAPPELIJK TEKENEN WETENSCHAPPELIJK TEKENEN TWEEDE GRAAD TSO TECHNIEK-WETENSCHAPPEN COMPLEMENTAIR LEERPLAN SECUNDAIR ONDERWIJS VVKSO BRUSSEL (Vervangt leerplan D/1998/0279/021A vanaf 1 september 2013) Vlaams Verbond van

Nadere informatie

A. Unifocale minerale brilglazen met brekingsindex 1,7, getal van Abbe 35 en ontspiegeld

A. Unifocale minerale brilglazen met brekingsindex 1,7, getal van Abbe 35 en ontspiegeld De RODE markeringen gaan in voege vanaf 01/01/2009 Art. 30. 1. Worden geacht in de bevoegdheid van de opticiens (Z) te vallen : I. Brilglazen A. Unifocale minerale brilglazen met brekingsindex 1,7, getal

Nadere informatie

OPLEIDINGENSTRUCTUUR PIJPFITTER

OPLEIDINGENSTRUCTUUR PIJPFITTER OPLEIDINGENSTRUCTUUR PIJPFITTER 1. BESCHRIJVING Referentiekaders: WELZIJN OP HET WERK Beroepsprofielen (SERV, oktober 2004) PIJPFITTER Beroepsprofiel (SERV/vzw Montage, juli 2006) De pijpfitter vervaardigt

Nadere informatie

Rijgeschiktheid TOA 2007

Rijgeschiktheid TOA 2007 Rijgeschiktheid TOA 2007 1. Algemene bepalingen 1.1. De kandidaat van groep 1 zowel als de kandidaat van de groep 2, behalve als de in artikel 44, 4, bepaalde geneesheer voor deze laatste de vereiste

Nadere informatie

Beter zien is beter leven

Beter zien is beter leven Beter zien is beter leven Wij helpen u en uw kind graag om beter te zien Oogonderzoek en visuele training bij: Lees- en leerproblemen NLD Dyslexie Hoofdpijn Vermoeide ogen Concentratieproblemen Klachten

Nadere informatie

Lesvoorbereiding: Bouw (tegelzetter, metselaar, schilder)

Lesvoorbereiding: Bouw (tegelzetter, metselaar, schilder) Lesvoorbereiding: Bouw (tegelzetter, metselaar, schilder) Klas: 1ste graad secundair onderwijs Leervak: Techniek Onderwerp: Atelier i.v.m. de beroepssectoren en specifiek over de sector Bouw Beginsituatie:

Nadere informatie

BSO TWEEDE GRAAD. vak TV ELEKTRICITEIT 2000/057. (vervangt 98036) 1 u/week. IT-e

BSO TWEEDE GRAAD. vak TV ELEKTRICITEIT 2000/057. (vervangt 98036) 1 u/week. IT-e BSO TWEEDE GRAAD vak TV ELEKTRICITEIT 1 u/week IT-e 2000/057 (vervangt 98036) 1 2 e graad SO Vak: ELEKTRICITEIT TV 1 ste jaar: 1u/w 2 de jaar: 1u/w BEGINSITUATIE VOOR HET VAK Voor het vak elektriciteit

Nadere informatie

Onderwijsinspectie Vlaanderen

Onderwijsinspectie Vlaanderen 1. Doel practica in ASO, KSO en TSO Onderwijsinspectie Vlaanderen Hoe is het in de praktijk gesteld met het uitvoeren van leerlingenproeven? Het empirisch karakter van het vak tot uiting brengen Leerlingen

Nadere informatie

3KA Toegepaste informatica

3KA Toegepaste informatica 3KA Toegepaste informatica Thierry Willekens, leerkracht Koninklijk Technisch Atheneum Mol 2008 WOORD VOORAF Alle leerlingen verwerven de basisvaardigheden van ICT in het eerste jaar van de eerste graad

Nadere informatie

STUDIEGEBIED HANDEL (bso)

STUDIEGEBIED HANDEL (bso) (bso) Tweede graad... Kantoor Derde graad Kantoor Kantooradministratie en gegevensbeheer (7de jaar) Studierichting Kantoor de graad Een woordje uitleg over de studierichting... Interesse voor werken met

Nadere informatie

SECTORAAL BEROEPSPROFIEL

SECTORAAL BEROEPSPROFIEL SECTORAAL BEROEPSPROFIEL BANDENMONTEUR PERSONENWAGENS EN LICHTE BEDRIJFSVOERTUIGEN (< 3,5 T) Datum uitgave: juni 2012 ASBL EDUCAM VZW Avenue J. Bordetlaan 164, Bruxelles 1140 Brussel T 02 778 63 30 F 02

Nadere informatie

Opleiding: BESTUURDER REACHTRUCK

Opleiding: BESTUURDER REACHTRUCK Opleiding: BESTUURDER REACHTRUCK De bestuurder reachtruck verplaatst en stapelt goederen over korte afstanden, vooral in smalle gangpaden van een magazijn. Hij gebruikt de reachtruck om goederen te stapelen

Nadere informatie

STUDIEGEBIED CHEMIE (tso)

STUDIEGEBIED CHEMIE (tso) (tso) Tweede graad... Techniek-wetenschappen Derde graad Techniek-wetenschappen Studierichting Techniek-wetenschappen de graad Een woordje uitleg over de studierichting... Logisch denken Laboratoriumwerk

Nadere informatie

Mogelijke opdrachten voor een vakwerkgroep Nederlands

Mogelijke opdrachten voor een vakwerkgroep Nederlands Mogelijke opdrachten voor een vakwerkgroep Nederlands In kolom 1 vind je 66 items waaraan je eventueel kan werken in de vakgroep Nederlands. Ze zijn ingedeeld in 8 categorieën. Duid in kolom 2 aan met

Nadere informatie

SECUNDAIR ONDERWIJS SPECIFIEK GEDEELTE. Naamloos jaar harde sector

SECUNDAIR ONDERWIJS SPECIFIEK GEDEELTE. Naamloos jaar harde sector SECUNDAIR ONDERWIJS Onderwijsvorm: Graad: Jaar: BSO derde graad derde leerjaar SPECIFIEK GEDEELTE Naamloos jaar harde sector Vak(ken): PV/TV Stage Autotechniek (bouwplaatsmachines) en/of PV/TV Stage Elektriciteit/mechanica/voeding

Nadere informatie

Lesvoorbereiding: Kapper en schoonheidsspecialist (beroepen: kapper en schoonheidsspecialist)

Lesvoorbereiding: Kapper en schoonheidsspecialist (beroepen: kapper en schoonheidsspecialist) Lesvoorbereiding: Kapper en schoonheidsspecialist (beroepen: kapper en schoonheidsspecialist) Klas: 1ste graad secundair onderwijs Leervak: Techniek Onderwerp: Atelier i.v.m. de beroepssectoren en specifiek

Nadere informatie

SPECIFIEKE TOELICHTING BOBO PRAKTIJKTOETS. Activiteiten week 1

SPECIFIEKE TOELICHTING BOBO PRAKTIJKTOETS. Activiteiten week 1 SPECIFIEKE TOELICHTING BOBO PRAKTIJKTOETS Activiteiten week 1 Individueel thuis: voorbereiding intro college Lees deze praktijktoets handleiding door Instructies tijdens de praktijkles, er is een mogelijkheid

Nadere informatie

Het brilrecept. Raymond Heunen

Het brilrecept. Raymond Heunen Het brilrecept Raymond Heunen Voorstellen Raymond Heunen Opticien Contactlensspecialist Optometrist Familiebedrijf Heunen Opticiens Beek & Geleen Heunen Juweliers Beek & Geleen Cognitieftrainen.nl Agenda

Nadere informatie

WISKUNDIGE TAALVAARDIGHEDEN

WISKUNDIGE TAALVAARDIGHEDEN WISKUNDIGE TLVRDIGHEDEN Derde graad 1 Het begrijpen van wiskundige uitdrukkingen in eenvoudige situaties (zowel mondeling als 1V4 2V3 3V3 (a-b-c) schriftelijk) 2 het begrijpen van figuren, tekeningen,

Nadere informatie

Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming 1 september 2008. STUDIEGEBIED Hout

Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming 1 september 2008. STUDIEGEBIED Hout STUDIEGEBIED Hout Secundair volwassenenonderwijs Modulaire opleiding Daktimmerman BO HO 003 Versie 1.0 BVR Pagina 1 van 16 Inhoud Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming 1 september 2008 1 Deel 1 Opleiding...

Nadere informatie

Amblyopie. Waarom screenen? Wanneer screenen? Dr. Kris Broeckaert VWVJ

Amblyopie. Waarom screenen? Wanneer screenen? Dr. Kris Broeckaert VWVJ Amblyopie Waarom screenen? Wanneer screenen? Dr. Kris Broeckaert VWVJ Casus 1 Bij Sander, 4 jaar, werd de diagnose van amblyopie gesteld: rechts zou hij een lui oog hebben. Wat verstaat men hieronder?

Nadere informatie

Opleiding: BESTUURDER HEFTRUCK

Opleiding: BESTUURDER HEFTRUCK Opleiding: BESTUURDER HEFTRUCK De bestuurder heftruck verplaatst en stapelt goederen over korte afstanden, zowel binnen als buiten. Hij laadt en lost externe transportmiddelen. Hij voorziet de heftruck

Nadere informatie

SECTORAAL BEROEPSPROFIEL

SECTORAAL BEROEPSPROFIEL SECTORAAL BEROEPSPROFIEL PLAATWERKER Datum uitgave: november 2011 ASBL EDUCAM VZW Avenue J. Bordetlaan 164, Bruxelles 1140 Brussel T 02 778 63 30 F 02 779 11 32 Carrosserie: plaatwerker Situering van het

Nadere informatie

OPLEIDINGENSTRUCTUUR BORDENBOUWER. Bedrading en testing bord en kast elektriciteit

OPLEIDINGENSTRUCTUUR BORDENBOUWER. Bedrading en testing bord en kast elektriciteit OPLEIDINGENSTRUCTUUR 1. BESCHRIJVING Referentiekaders: WELZIJN OP HET WERK Beroepsprofielen (SERV, oktober 2004) Beroepsprofiel (VORMELEK, juni 2007) Profiel (SERV/VORMELEK, december 1998) De bordenbouwer

Nadere informatie

Secundair volwassenenonderwijs STUDIEGEBIED LEDERBEWERKING

Secundair volwassenenonderwijs STUDIEGEBIED LEDERBEWERKING Secundair volwassenenonderwijs STUDIEGEBIED LEDERBEWERKING Opleiding Schoenmaker-ontwerper BO LB 03 Versie {1.0} BVR Pagina 1 van 12 Inhoud Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming 1 september 2011 1

Nadere informatie

Paritair leercomité 330 OPLEIDINGSPROGRAMMA LOGISTIEK ASSISTENT IN DE ZIEKENHUIZEN 12 maanden

Paritair leercomité 330 OPLEIDINGSPROGRAMMA LOGISTIEK ASSISTENT IN DE ZIEKENHUIZEN 12 maanden Paritair leercomité 330 OPLEIDINGSPROGRAMMA LOGISTIEK ASSISTENT IN DE ZIEKENHUIZEN 12 maanden Toelichting: Op dit formulier worden de competenties hernomen die binnen de opleiding tot logistiek assistent

Nadere informatie

NEDERLANDSE SAMENVATTING

NEDERLANDSE SAMENVATTING NEDERLANDSE SAMENVATTING Nederlandse samenvatting Wereldwijd zijn er miljoenen mensen met diabetes mellitus, hetgeen resulteert in aanzienlijke morbiditeit en mortaliteit. Bekende oogheelkundige complicaties

Nadere informatie

Onderzoek van dieptezicht en oogstand: Wat is zinvol in het CLB? Dr. Cécile GUERIN Wetenschappelijk medewerker VWVJ

Onderzoek van dieptezicht en oogstand: Wat is zinvol in het CLB? Dr. Cécile GUERIN Wetenschappelijk medewerker VWVJ Onderzoek van dieptezicht en oogstand: Wat is zinvol in het CLB? Dr. Cécile GUERIN Wetenschappelijk medewerker VWVJ Dieptezicht: Wat is dat? Met twee ogen stereozien : Afstand tussen 2 ogen (+6,5cm) 2

Nadere informatie

Een bril bij kinderen. Oogheelkunde

Een bril bij kinderen. Oogheelkunde Een bril bij kinderen Oogheelkunde Inleiding Het menselijk ook is te vergelijken met een fototoestel. Via de lens komen beelden op een licht- en kleurgevoelig oppervlak. Bij een fototoestel is dat de kleurenfilm,

Nadere informatie

x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x

x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x Jaarplan GESCHIEDENIS Algemene doelstellingen Eerder gericht op kennis en inzicht 6 A1 A2 A3 A4 A5 Kunnen hanteren van een vakspecifiek begrippenkader en concepten, nodig om zich van het verleden een wetenschappelijk

Nadere informatie

Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming 1 september 2008. STUDIEGEBIED Bouw. Secundair volwassenenonderwijs Zwevende Modules

Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming 1 september 2008. STUDIEGEBIED Bouw. Secundair volwassenenonderwijs Zwevende Modules STUDIEGEBIED Bouw Secundair volwassenenonderwijs Zwevende Modules Versie 1.0 BVR Pagina 1 van 14 Inhoud Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming 1 september 2008 1 Zwevende modules in het studiegebied

Nadere informatie

Er bestaan verschillende soorten refractie-afwijkingen: Myopie Hypermetropie Astigmatisme Anisometropie

Er bestaan verschillende soorten refractie-afwijkingen: Myopie Hypermetropie Astigmatisme Anisometropie Brilafwijkingen Een brilafwijking (refractieafwijking) is een afwijkende vorm (brekingsafwijking) van het oog waardoor het beeld dat het oog binnenkomt niet precies op het netvlies valt. Hierdoor ontstaat

Nadere informatie

SECTORAAL BEROEPSPROFIEL

SECTORAAL BEROEPSPROFIEL SECTORAAL BEROEPSPROFIEL SPUITER CARROSSERIEBOUW Datum uitgave: december 2012 ASBL EDUCAM VZW Avenue J. Bordetlaan 164, Bruxelles 1140 Brussel T 02 778 63 30 F 02 779 11 32 Spuiter carrosseriebouw Situering

Nadere informatie

7 JULI Koninklijk besluit betreffende de beroepstitel en de kwalificatievereisten voor de uitoefening van het beroep van orthoptist en

7 JULI Koninklijk besluit betreffende de beroepstitel en de kwalificatievereisten voor de uitoefening van het beroep van orthoptist en 7 JULI 2017. - Koninklijk besluit betreffende de beroepstitel en de kwalificatievereisten voor de uitoefening van het beroep van orthoptist en houdende vaststelling van de lijst van de technische prestaties

Nadere informatie

Secundair volwassenenonderwijs STUDIEGEBIED DIAMANTBEWERKING

Secundair volwassenenonderwijs STUDIEGEBIED DIAMANTBEWERKING Secundair volwassenenonderwijs STUDIEGEBIED DIAMANTBEWERKING Opleiding Diamantsnijder BO DB 003 Versie 1.0 BVR Pagina 1 van 8 Inhoud 1 Opleiding... 3 1.1 Relatie opleiding referentiekader... 3 1.2 Inhoud...

Nadere informatie

OPLEIDINGENSTRUCTUUR DEMONTEUR/MONTEUR CARROSSERIE

OPLEIDINGENSTRUCTUUR DEMONTEUR/MONTEUR CARROSSERIE OPLEIDINGENSTRUCTUUR DEMONTEUR/MONTEUR 1. BESCHRIJVING Referentiekaders: WELZIJN OP HET WERK Beroepsprofielen (SERV, oktober 2004) DEMONTEUR/MONTEUR Beroepscompetentieprofiel (EDUCAM, januari 2011) (DE)MONTEUR

Nadere informatie

Formulier Ontwikkelingsgerichte beoordeling

Formulier Ontwikkelingsgerichte beoordeling Formulier Ontwikkelingsgerichte beoordeling ---- 2 0 1 2-2 0 1 3 ---- Masterplan Onderhoudsmonteur Installatietechniek niveau 2, crebo 95472 Naam student: Bedrijf: : nummer: Praktijkbegeleider: -begeleider:

Nadere informatie

STUDIEGEBIED BOEKBINDEN

STUDIEGEBIED BOEKBINDEN STUDIEGEBIED BOEKBINDEN Modulaire opleiding Hulpboekbinder BO BB 305 Versie 1.0 BVR Pagina 1 van 8 Inhoud 1 Deel 1 Opleiding... 3 1.1 Korte beschrijving... 3 1.1.1 Relatie opleiding - beroep... 3 1.1.2

Nadere informatie

K.B. 30.9.2012 In werking 1.12.2012 B.S. 15.10.2012

K.B. 30.9.2012 In werking 1.12.2012 B.S. 15.10.2012 K.B. 30.9.2012 In werking 1.12.2012 B.S. 15.10.2012 Wijzigen Invoegen Verwijderen Artikel 30 OPTICIENS Artikel 30 wordt vervangen door artikel 30 dat als bijlage bij het K.B. 30.9.2012 (in werking 1.12.2012)

Nadere informatie

Lesvoorbereiding: Chemie, kunststoffen en life-sciences (beroep: Onderzoeker)

Lesvoorbereiding: Chemie, kunststoffen en life-sciences (beroep: Onderzoeker) Lesvoorbereiding: Chemie, kunststoffen en life-sciences (beroep: Onderzoeker) Klas: 1ste graad secundair onderwijs Leervak: Techniek Onderwerp: Atelier i.v.m. de beroepssectoren en specifiek over de sector

Nadere informatie

OPLEIDINGENSTRUCTUUR PLAATWERKER CARROSSERIE. Plaatwerk carrosserie

OPLEIDINGENSTRUCTUUR PLAATWERKER CARROSSERIE. Plaatwerk carrosserie OPLEIDINGENSTRUCTUUR PLAATWERKER 1. BESCHRIJVING Referentiekaders: WELZIJN OP HET WERK Beroepsprofielen (SERV, oktober 2004) PLAATWERKER Standaard/Ervaringsbewijs (SERV, juli 2010) PLAATWERKER Beroepscompetentieprofiel

Nadere informatie

Datum 23 november 2018 Betreft Definitief advies als bedoeld in artikel 114 Zorgverzekeringswet Zaaknummer Onze referentie

Datum 23 november 2018 Betreft Definitief advies als bedoeld in artikel 114 Zorgverzekeringswet Zaaknummer Onze referentie 2 Retouradres Postbus 320, 1110 AH Diemen Stichting Klachten en Geschillen Zorgverzekeringen (SKGZ) T.a.v. de heer Postbus 291 3700 AG ZEIST Eekholt 4 1112 XH Diemen Postbus

Nadere informatie

De weg naar een screeningsprogramma voor de gezichtsscherpte. Karel Hoppenbrouwers JGZ KUL - VWVJ

De weg naar een screeningsprogramma voor de gezichtsscherpte. Karel Hoppenbrouwers JGZ KUL - VWVJ De weg naar een screeningsprogramma voor de gezichtsscherpte Karel Hoppenbrouwers JGZ KUL - VWVJ SCREENINGSPROGRAMMA Evaluatiecriteria Wilson en Jungner Er dient te zijn: een belangrijk gezondheidsprobleem

Nadere informatie

Profilering derde graad

Profilering derde graad De leerling heeft in de 1ste en de 2de graad, de gelegenheid gehad zijn/haar interesses te ontdekken en heeft misschien al enig idee ontwikkeld over toekomstige werk- of studieplannen. Vaardigheden, inzet,

Nadere informatie

STUDIEGEBIED KOELING EN WARMTE

STUDIEGEBIED KOELING EN WARMTE STUDIEGEBIED KOELING EN WARMTE Zwevende modules Versie 1.0 BVR Pagina 1 van 8 Inhoud 1 Deel 1A Opleiding Industriële branders... 3 1.1 Korte beschrijving... 3 1.1.1 Inhoud... 3 1.1.2 Modules... 3 1.1.3

Nadere informatie

OPLEIDINGENSTRUCTUUR BESTUURDER HEFTRUCK

OPLEIDINGENSTRUCTUUR BESTUURDER HEFTRUCK OPLEIDINGENSTRUCTUUR BESTUURDER HEFTRUCK 1. BESCHRIJVING Referentiekaders: WELZIJN OP HET WERK Beroepsprofielen (SERV, oktober 2004) BESTUURDER HEFTRUCK/REACHTRUCK Beroepencluster (SERV/Compensatiefonds

Nadere informatie

Profilering derde graad

Profilering derde graad De leerling heeft in de 1ste en de 2de graad, de gelegenheid gehad zijn/haar interesses te ontdekken en heeft misschien al enig idee ontwikkeld over toekomstige werk- of studieplannen. Vaardigheden, inzet,

Nadere informatie

Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming 1 september STUDIEGEBIED Bouw

Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming 1 september STUDIEGEBIED Bouw STUDIEGEBIED Bouw Secundair volwassenenonderwijs Modulaire opleiding IJzervlechter BO BW 003 Versie 1.0 BVR Pagina 1 van 9 Inhoud Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming 1 september 2008 1 Deel 1 Opleiding...

Nadere informatie

TOEPASSING VAN DE AANBEVELINGEN OP DE HUIDIGE CLB-CONTEXT

TOEPASSING VAN DE AANBEVELINGEN OP DE HUIDIGE CLB-CONTEXT TOEPASSING VAN DE AANBEVELINGEN OP DE HUIDIGE CLBCONTEXT Tabel 1: overzicht van onderzoeksonderdelen bij de systematische medische consulten Klas Leeftijd Anamnese/ klachten 1 KO leeftijdscohorte 3jarigen

Nadere informatie

1 Basiscompetenties voor de leraar secundair onderwijs

1 Basiscompetenties voor de leraar secundair onderwijs 1 Basiscompetenties voor de leraar secundair onderwijs Het Vlaams parlement legde de basiscompetenties die nagestreefd en gerealiseerd moeten worden tijdens de opleiding vast. Basiscompetenties zijn een

Nadere informatie

1. Identificatiegegevens: 2. Doel van de functie: competentiegerichte functiebeschrijving mecanicien. Niveau/weddeschaal: Categorie (duid aan)

1. Identificatiegegevens: 2. Doel van de functie: competentiegerichte functiebeschrijving mecanicien. Niveau/weddeschaal: Categorie (duid aan) competentiegerichte functiebeschrijving mecanicien 1. Identificatiegegevens: Functiebenaming: Sector/Dienst: Niveau/weddeschaal: Categorie (duid aan) Mecanicien Patrimonium en logistiek D1-D3 Administratief

Nadere informatie

OPLEIDINGENSTRUCTUUR BESTUURDER REACHTRUCK

OPLEIDINGENSTRUCTUUR BESTUURDER REACHTRUCK OPLEIDINGENSTRUCTUUR BESTUURDER REACHTRUCK 1. BESCHRIJVING Referentiekaders: WELZIJN OP HET WERK Beroepsprofielen (SERV, oktober 2004) BESTUURDER HEFTRUCK/REACHTRUCK Beroepencluster (SERV/Compensatiefonds

Nadere informatie

Secundair volwassenenonderwijs STUDIEGEBIED DIAMANTBEWERKING

Secundair volwassenenonderwijs STUDIEGEBIED DIAMANTBEWERKING Secundair volwassenenonderwijs STUDIEGEBIED DIAMANTBEWERKING Opleiding Kruiswerker BO DB 001 Versie 1.0 BVR Pagina 1 van 11 Inhoud Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming 1 februari 2013 1 Opleiding...

Nadere informatie

OPLEIDINGENSTRUCTUUR ZAALMEDEWERKER. HORECASECTOR Beroepenstructuur (SERV/Centrum voor Vorming en Vervolmaking in de Horecasector, april 2000)

OPLEIDINGENSTRUCTUUR ZAALMEDEWERKER. HORECASECTOR Beroepenstructuur (SERV/Centrum voor Vorming en Vervolmaking in de Horecasector, april 2000) OPLEIDINGENSTRUCTUUR ZAALMEDEWERKER 1. BESCHRIJVING Referentiekaders: WELZIJN OP HET WERK Beroepsprofielen (SERV, oktober 2004) HORECASECTOR Beroepenstructuur (SERV/Centrum voor Vorming en Vervolmaking

Nadere informatie

201 é 0/53J . 6 APR Zorginstituut Nederland. > Retouradres Postbus 320, 1110 AH Diemen

201 é 0/53J . 6 APR Zorginstituut Nederland. > Retouradres Postbus 320, 1110 AH Diemen 201 é 0/53J. 6 APR 2017 > Retouradres Postbus 320, 1110 AH Diemen Aan de Geschillencommissie van Stichting Klachten en Geschillen Zorgverzekeringen (SKGZ) T.a.v. mevrouw Postbus 291 3700 AG ZEIST 2017015909

Nadere informatie

Leerlingen op de werf (opleiding ruwbouw derde graad)

Leerlingen op de werf (opleiding ruwbouw derde graad) Leerlingen op de werf (opleiding ruwbouw derde graad) Werkplekleren Reeds zes jaren krijgen leerlingen van de derde graad ruwbouw praktijk op de werf. Waarom samenwerken met bedrijven? Weinig beperking

Nadere informatie

OPLEIDINGENSTRUCTUUR PLAATSER EN HERSTELLER VAN ELEKTRISCHE EN ELEKTRONISCHE APPARATUUR

OPLEIDINGENSTRUCTUUR PLAATSER EN HERSTELLER VAN ELEKTRISCHE EN ELEKTRONISCHE APPARATUUR OPLEIDINGENSTRUCTUUR PLAATSER EN HERSTELLER VAN ELEKTRISCHE EN ELEKTRONISCHE APPARATUUR 1. BESCHRIJVING Referentiekaders: WELZIJN OP HET WERK Beroepsprofielen (SERV, oktober 2004) HERSTELLER VAN ELEKTRISCHE

Nadere informatie

SECTORAAL BEROEPSPROFIEL

SECTORAAL BEROEPSPROFIEL SECTORAAL BEROEPSPROFIEL DEMONTEUR/MONTEUR CARROSSERIE Datum uitgave: 2015 ASBL EDUCAM VZW Avenue J. Bordetlaan 164, Bruxelles 1140 Brussel T 02 778 63 30 F 02 779 11 32 info@educam.be www.educam.be Demonteur/Monteur

Nadere informatie

SECUNDAIR ONDERWIJS FUNDAMENTEEL GEDEELTE

SECUNDAIR ONDERWIJS FUNDAMENTEEL GEDEELTE SECUNDAIR ONDERWIJS Onderwijsvorm: BSO Graad: derde graad Jaar: derde leerjaar FUNDAMENTEEL GEDEELTE Optie(s): Naamloos jaar (harde sector) Vak(ken): PV Stages autotechniek en/of bouw en/of carrosserie

Nadere informatie

OPLEIDINGENSTRUCTUUR SPUITER CARROSSERIE

OPLEIDINGENSTRUCTUUR SPUITER CARROSSERIE OPLEIDINGENSTRUCTUUR SPUITER 1. BESCHRIJVING Referentiekaders: WELZIJN OP HET WERK Beroepsprofielen (SERV, oktober 2004) SPUITER Standaard/Ervaringsbewijs (SERV, juli 2010) SPUITER Beroepscompetentieprofiel

Nadere informatie

Secundair volwassenenonderwijs STUDIEGEBIED LEDERBEWERKING

Secundair volwassenenonderwijs STUDIEGEBIED LEDERBEWERKING RLLL-RLLL-EXT-ADV-002bijl19 Secundair volwassenenonderwijs STUDIEGEBIED LEDERBEWERKING Opleiding BO LB 01 (Ontwerp) Versie {1.0} Ontwerp Pagina 1 van 11 Inhoud 1 Opleiding... 3 1.1 Relatie opleiding referentiekader...

Nadere informatie

Lesvoorbereiding: Grafische sector (beroep: drukker)

Lesvoorbereiding: Grafische sector (beroep: drukker) Lesvoorbereiding: Grafische sector (beroep: drukker) Klas: 3 de graad basisonderwijs Leervak: WO technologie maatschappij Onderwerp: Atelier i.v.m. de beroepssectoren en specifiek over de Grafische sector

Nadere informatie

Mogelijke opdrachten voor een vakwerkgroep informatica

Mogelijke opdrachten voor een vakwerkgroep informatica Mogelijke opdrachten voor een vakwerkgroep informatica In kolom 1 vind je 66 items waaraan je eventueel kan werken in de vakgroep informatica. Ze zijn ingedeeld in 8 categorieën. Duid in kolom 2 aan welke

Nadere informatie

Eindtermen Natuurwetenschappen. Voor de eerste graad van het secundair onderwijs.

Eindtermen Natuurwetenschappen. Voor de eerste graad van het secundair onderwijs. Voor de eerste graad van het secundair onderwijs. 11 januari 2010 MOTIVERING VOOR HET INDIENEN VAN VERVANGENDE EINDTERMEN NATUURWETENSCHAPPEN Een belangrijk onderscheid tussen de door de Vlaamse regering

Nadere informatie

Kerntaak 2: Verricht verkoop- en advieswerkzaamheden

Kerntaak 2: Verricht verkoop- en advieswerkzaamheden Kerntaak 2: Verricht verkoop- en advieswerkzaamheden Werkproces 2.5: Bril afleveren De werkplaatsmedewerker optiek past een uitgericht brilmontuur af bij de klant. Hij controleert of de (zonne)bril goed

Nadere informatie

ZEKER WERK STERK AFDELING MECHANICA MECHANISCHE (VORMGEVINGS-) TECHNIEKEN TECHNISCH TWEEDE EN DERDE GRAAD

ZEKER WERK STERK AFDELING MECHANICA MECHANISCHE (VORMGEVINGS-) TECHNIEKEN TECHNISCH TWEEDE EN DERDE GRAAD TWEEDE EN DERDE GRAAD AFDELING MECHANICA MECHANISCHE (VORMGEVINGS-) TECHNIEKEN Roze 131, 9900 Eeklo secretariaat@ptieeklo.be www.facebook.be/ptieeklo www.ptieeklo.be 09 370 73 73 Science Technology Engineering

Nadere informatie

STUDIEGEBIED GRAFISCHE TECHNIEKEN: PRESS

STUDIEGEBIED GRAFISCHE TECHNIEKEN: PRESS STUDIEGEBIED GRAFISCHE TECHNIEKEN: PRESS Modulaire opleiding Flexodrukker BO GR 204 Versie 1.0 BVR Pagina 1 van 11 Inhoud 1 Deel 1 Opleiding... 3 1.1 Korte beschrijving... 3 1.1.1 Relatie opleiding - beroep...

Nadere informatie

Bril- of refractie-afwijking

Bril- of refractie-afwijking Bril- of refractie-afwijking Uw kind is naar de orthoptist verwezen wegens een verminderde gezichtsscherpte (visus) van een of beide ogen. Een orthoptist onderzoekt en behandelt de oogstand, de samenwerking

Nadere informatie

Mogelijke opdrachten voor een vakwerkgroep muzikale opvoeding

Mogelijke opdrachten voor een vakwerkgroep muzikale opvoeding Mogelijke opdrachten voor een vakwerkgroep muzikale opvoeding In kolom 1 vind je 69 items waaraan je eventueel kan werken in de vakgroep muzikale opvoeding. Ze zijn ingedeeld in 8 categorieën. Duid in

Nadere informatie

Refractieafwijkingen

Refractieafwijkingen 7 Refractieafwijkingen Y. van Leeuwen en B.A.E. van der Pol Samenvatting Refractieafwijkingen en de correctie daarvan behoren tot het domein van oogarts en optometrist/opticien. De huisarts heeft echter

Nadere informatie

Secundair volwassenenonderwijs STUDIEGEBIED Juwelen

Secundair volwassenenonderwijs STUDIEGEBIED Juwelen Secundair volwassenenonderwijs STUDIEGEBIED Juwelen Opleiding Zilversmid BO JU 03 Versie {1.0} BVR Pagina 1 van 12 Inhoud 1 Opleiding... 3 1.1 Relatie opleiding referentiekader... 3 1.2 Inhoud... 3 1.3

Nadere informatie

6 Mens en techniek ICT 1ste graad

6 Mens en techniek ICT 1ste graad Materialen 6.1 Kinderen zien in dat courante producten gemaakt zijn uit welbepaalde materialen en/of grondstoffen. OD2.1 ET2.1 vervoeren van bananen link met tandwielen van de fiets maken van een ribbelmachine

Nadere informatie

Richtlijn Visus en oogafwijkingen in relatie tot sportbeoefening

Richtlijn Visus en oogafwijkingen in relatie tot sportbeoefening Richtlijn Visus en oogafwijkingen in relatie tot sportbeoefening 1. Algemeen Deze richtlijn richt zich op bepaling van de visus en inschatting van oogafwijkingen in relatie tot sportbeoefening als onderdeel

Nadere informatie