Kerkenwerk. Uitgave van de Protestantse Gemeente te Winterswijk Verschijnt één keer in de drie weken

Transcriptie

1 Kerkenwerk 11e jaargang nummer 170 Donderdag 03 oktober 2013 Uitgave van de Protestantse Gemeente te Winterswijk Verschijnt één keer in de drie weken oud Duurzame kerk Het hoofd boven water Bedrijfshulpverlening in de kerk mannen jong vrouwen PAGINA 3 PAGINA 9 PAGINA 10 Mysterie?! Er zijn momenten waarop je iets heel normaals ineens als iets heel bijzonders gaat ervaren. In de beleving van dat moment wordt het gewone even boven het alledaagse uitgetild. Noem het raar, mysterieus, indrukwekkend, fascinerend, beangstigend, goddelijk... - zo u wilt. Onlangs werd ik gegrepen door veel van dit soort ervaringen binnen korte tijd. Met een internationaal gezelschap van musici en theologen zongen we liederen met voor ons onbekende melodieën, in verschillende talen die we niet konden lezen of uitspreken laat staan begrijpen. De onbekende melodieën en meerstemmige koorzettingen werden probleemloos van blad gezongen. De prachtige samenklanken leidden ons door die onbekende tekst. En al begreep niemand iets van de tekst die we zongen, we ademden allemaal gelijktijdig. Niet omdat er punten of comma s in de tekst stonden, of omdat onze gezichten paars kleurden door zuurstofgebrek. Nee, het was iets anders Maar wat? Bij het bidden van het Onze Vader gebeurde iets soortgelijks. Ieder sprak in zijn/haar eigen taal en in eigen tempo. En toch: het gebed dat Jezus ons leerde, door ieder gebeden in zijn/haar eigen moedertaal, verenigde zich. Het collectieve amen -in alle talen klinkend zoals in onze Nederlandse taal werd door iedereen gelijktijdig uitgesproken. Geen Babylonische spraakverwarring, maar eenheid in verscheidenheid. Maar hoe het kan? Rudolph Otto - een godsdienstwetenschapper uit de 19e/20e eeuw - omschreef das Heilige als mysterium tremendum et fascinans. Misschien heb ik wel een glimp van das Heilige opgevangen! We vonden elkaar in het zingen en bidden, zonder dat we elkaars taal spraken. Er was iets dat ons verbond: mysterium tremendum et fascinans? Janieke Mollenhorst Heb je even? Voor alles wat gebeurt is er een uur, een tijd voor alles wat er onder de hemel is. (Prediker 3:1) Als je tegenwoordig aan mensen vraagt: Hoe is het met je?, dan krijg je vaak als antwoord: Ik heb het erg druk. Mensen hebben een druk bestaan. Wat moet er veel! Vooral in gesprekken met ouders van jonge kinderen blijkt vaak hoe druk ze het hebben. De combinatie van werk en zorgtaken vraagt veel tijd, energie en improvisatievermogen. Een jonge moeder van drie kinderen vertelt: Straks is mijn zwangerschapsverlof weer afgelopen en dan begint de hectiek van alledag weer: de kinderen moeten naar de crèche, naar school, naar de sportclub, enz. Je kunt in de stress raken als je in een file staat en de kinderen op school staan te wachten. Niet alleen jongeren, ook ouderen hebben tegenwoordig een drukke agenda met allerlei afspraken, activiteiten en verplichtingen. We horen Herman van Veen over de tijd zingen: Opzij, opzij, opzij, maak plaats, maak plaats, maak plaats, we hebben ongelofelijke haast. Opzij, opzij, opzij, we hebben maar een paar minuten tijd, we moeten rennen, springen, vliegen, duiken, vallen, opstaan en weer doorgaan, we kunnen hier niet blijven, we kunnen hier niet langer blijven staan. De vakantietijd is, als dit nummer van Kerkenwerk verschijnt, weer voorbij. Van de rust en de ontspanning en de agendaloze tijd van onze vakantie komen we weer terecht in de drukte en de hectiek van elke dag. Het is weer even wennen! Afspraken worden weer gemaakt, de agenda s ingevuld. In heel veel kerkelijke gemeenten kent men intussen de startzondag of een startweekend voor het winterwerk. Als het goed is worden er dan verschillende activiteiten op het gebied van het jeugdwerk, catechisatie, bijbelkringen, vormings- en voorlichtingsavonden e.d. georganiseerd en over het voetlicht gebracht. Deze keer zal ook het nieuwe liedboek en de invoering ervan in veel kerken aan de orde komen. De levenscyclus van de mens - zijn zwoegen en zweten komt aan de orde in het boek Prediker. In een kunstig gevormd gedicht schildert Prediker ons leven. We zouden het een levenslied kunnen noemen, dat vertelt van goede en van slechte tijden. Het begint met geboorte en sterven, de polen (van het begin tot het einde) waartussen het levenskoord is gespannen. Daartussenin liggen allerlei activiteiten die het leven kenmerken: planten en rooien, afbreken en opbouwen, huilen en lachen, rouwen en dansen, beminnen en zich onthouden hiervan, bewaren en wegdoen, scheuren en herstellen, zwijgen en spreken, liefhebben en haten. De regels brengen het menselijk leven onder woorden en klinken als een cadans op het ritme van het leven. Er zijn drie aspecten die in het boek Prediker opvallen. Allereerst is er de veelkleurigheid van het menselijk bestaan. Dit indrukwekkende gedicht van het bestaan is vol afwisseling: licht tegenover donker, huilen tegenover lachen, dansen tegenover rouwen. Een ieder van ons kan hierover meepraten. Het gedicht doet wat denken aan een schilderij van Rembrandt waarin licht en donker elkaar afwisselen. Een tweede aspect van het boek Prediker zijn de tegenstellingen in het leven van elke dag. Ze komen vaak overeen met de gemoedstoestand van de mens. Het ene moment himmelhochjauchzend en het andere moment zum Tode betrübt. De vrolijke kanten van het bestaan herinneren ons aan Genesis 1, waar gezegd wordt dat God alles voortreffelijk heeft gemaakt. De sombere kant wordt uitgedrukt door de opmerking van Prediker over wat al dat gezwoeg en getob de mens uiteindelijk oplevert (vers 9). Tot slot wijst Prediker ons niet alleen op verscheidenheid en de tegenstrijdigheid van het menselijk bestaan, maar ook op de orde ervan. Alles heeft zijn bestemde tijd, zo is zijn conclusie. Tijd om te rouwen en tijd om blij te zijn, tijd om te werken en tijd om te rusten. Met deze conclusie hebben wij vaak moeite. We kennen immers ons eigen programma en willen dit koste wat kost uitvoeren. We zijn niet zelden zelfs met allerlei dingen tegelijk bezig. Er is echter een vast punt waarop wij ons, te midden van alles wat over ons komt c.q. van alles wat ons overkomt, mogen richten en dat is God. Ook al kun je hem niet doorgronden en weten wij geen antwoord op de vele vragen die ons in het leven bestormen, toch is Hij gisteren en vandaag dezelfde. Hij die het heden kent en de toekomst overziet, laat van zijn woorden geen ter aarde vallen. Ten diepste gaat het in het leven om respect voor God, uit wiens hand wij de tijd en het leven als een cadeau ontvangen. Mijn tijden zijn in Uw hand' (Psalm 31:16). Dat te weten geeft moed om te leven, moed om naar school te gaan, moed om ons werk weer op te pakken, moed om ons in te zetten voor de vrede én moed om het kerkenwerk en het vrijwilligerswerk na de vakantie weer op te pakken en elkaar tot een zegen te zijn. Steven Kuijt

2 Colofon Kerkenwerk wordt uitgegeven door de Protestantse Gemeente te Winterswijk. De redactie is verantwoordelijk voor het al dan niet plaatsen van artikelen en kan besluiten tot aanpassing/inkorting. Overname van artikelen uit Kerkenwerk is uitsluitend mogelijk na toestemming van de eindredactie en met bronvermelding. Redactiesamenstelling: Naomi van der Linden: columns, hoofdartikelen, kerkdiensten, kerkelijke en kerkgerelateerde activiteiten (agenda) en mutaties Annie de Ruijter: sectieberichten en in memoriam Wil Mulder: algemene kopij Gerrie Kuenen: jeugdnieuws Ans ter Horst: speciale projecten Eindredacteur: Moniek de With Inleverdatum van kopij: uiterlijk 14 oktober 2013 vóór uur. Inlevering kopij alleen als volgt: Als bijlage in Word 5.0 of hoger, uitsluitend via (max. 450 woorden per artikel) Geen ? Handgeschreven kopij? Neem dan contact op met dhr. Jan Hartemink, Jasmijnlaan 10, ' of met mevr. Ini Helmink, H. Mulierweg 38, ' Meegeleverde foto s dienen minimaal 1 Mb te zijn. Kerkenwerk verschijnt weer op 23 oktober Advertenties: adverteren@pgwinterswijk.nl Dick Wensink, ' Klachten over de bezorging: Graag melden bij het Kerkelijk Bureau. Abonnementen niet-leden Informatie bij het Kerkelijk Bureau. Kerkgebouwen en kosters Jacobskerk: Markt 1, Winterswijk, ' Koster: Mevr. T. ten Dolle-Kempink, ' Hulpkosters: Mevr. J.B. Hoitink- Remmerts, Mevr. I. Ruesink, en dhr. H. Aalbers (kosters@pgwinterswijk.nl) Zonnebrinkkerk: Zonnebrink 61, ' Koster en hulpkosters: zie Jacobskerk Kerkelijk Bureau PGW Zonnebrink 61, 7101 NB Winterswijk ' , (kerkelijkbureau@pgwinterswijk.nl) Kerkenraad PGW kerkenraad@pgwinterswijk.nl Zonnebrink 61, 7101 NB Winterswijk Voorzitter: dhr. C.J. Evers, ' College van Kerkrentmeesters (kerkrentmeesters@pgwinterswijk.nl) Bankrekening Voorzitter: vacature, ' College van Diakenen (diaconie@pgwinterswijk.nl) Bankrekening Voorzitter: dhr. H.J. Abbink, ' Jeugdwerkleider Vacant, p/a Markt 46, ' Kindernevendienstcommissie en Kinderoppasdienst Zie pagina 12 Grafische verzorging HERSTEL onjuiste gegevens - op de website via webmaster@pgwinterswijk.nl - in Kerkenwerk via link Kerkenwerk, kopij eindredacteur Hoe staat het met uw bijdragen aan de kerk? Toegezegd bij de Actie Kerkbalans 2013: ,= Al ontvangen per 23 september 2013: ,=. Dat is 80,5%. Alle gevers: hartelijk dank! Laten we met elkaar volhouden tot het toegezegde bedrag bereikt is. Ten bate van ons kerkenwerk! De kerkrentmeesters Voor het inleveren van kopij verzoeken wij u vriendelijk te letten op de volgende punten: a) kopij opsturen als bijlage uitsluitend via met daaraan gekoppeld de juiste redacteur. b) inleveren uiterlijk op de datum genoemd in het Colofon vóór uur. c) vermeld altijd de titel van het document PLUS het Kerkenwerknummer waarin u het geplaatst wilt zien en voorzien van uw naam. d) goede foto s (minimaal 1 MB). e) het maximum aantal woorden voor de diverse rubrieken is: - column hoofdartikel in memoriam overige artikelen 450 Alvast hartelijk dank voor uw medewerking. De redactie Flitsende seizoenopening Grote en Kleine Kerkenraad In de vorige Kerkenwerk stond al een verslag van de vergadering van de Grote Kerkenraad van 28 augustus. Op 12 september jl. - enkele dagen voor de startzondag - kwam ook de Kleine Kerkenraad in vergadering bijeen. Een vergadering waarin onder meer over een aantal zaken moest worden besloten. Nu de maandelijkse ontmoetingsbijeenkomsten op zondag voor verdieping, onderling gesprek en ontmoeting vallen onder verantwoordelijkheid van de taakgroep MGO en daardoor indirect onder de kerkenraad; er bij de voorbereiding van de bijeenkomsten beurtelings de predikanten van onze gemeente betrokken zijn en met de constatering dat de samenkomsten niet bedoeld zijn als kerkdiensten, stemde de kerkenraad in met het voorstel om de samenkomsten met ingang van de maand oktober weer te laten plaatsvinden in Den Angang. Tevens werd besloten dat de ontmoetingsbijeenkomsten niet eerder dan uur mogen beginnen. De kerkenraad hoopt met dit besluit dat de drempelvrees die bij sommige gemeenteleden bestaat om een ontmoetingsbijeenkomst te bezoeken zal worden verlaagd of mogelijk zelfs zal worden weggenomen. Naar aanleiding van de laatstgehouden bosdienst besloot de kerkenraad met instemming van de kerkrentmeesters om de kosten van deze diensten na overleg - niet meer ten laste te laten komen van de kas van de organiserende sectie, maar te laten dragen door de hele gemeente. Dit besluit geldt overigens alleen wanneer er één openluchtdienst voor de hele gemeente wordt gehouden. Hoewel de redactie van Kerkenwerk al weer enige tijd werkzaam is in de huidige bezetting besloot de kerkenraad alsnog de redactie officieel te benoemen. Ter vergadering bleek overigens dat alleen de hoofdredacteur dient te worden benoemd. Het feit dat de redactie in zijn geheel werd voorgedragen voor benoeming kan alleen maar het bewijs zijn dat er in deze redactie het volste vertrouwen bestaat. De instelling van een vertrouwenscommissie is een van de aanbevelingen uit het visitatierapport. Interim-predikant ds. Otto Sondorp heeft drie personen bereid gevonden in deze commissie zitting te nemen. Dat zijn Jan Oortgiessen( predikant en hoofd mobiliteit van de PKN), Willem Kramer (ex-voorlichter van de synode en in zijn werkzaam leven o.a. communicatieadviseur voor bedrijfsleven en overheid geweest en actief in de PG Vorden) en Marianne Benard(was 6 jaar predikant in Wichmond en woont thans in Lemelerveld waar haar man predikant is). Drie toppers, zo zei ds. Sondorp. De kerkenraad ging unaniem akkoord met de samenstelling van de vertrouwenscommissie. Nadere introductie van deze drie personen zal ongetwijfeld nog op een ander moment plaatsvinden. Een agendapunt waar enige discussie over ontstond, was het voorstel van het moderamen om de vergadering van de Kleine Kerkenraad weer openbaar te maken en daarmee het besluit van 13 december 2012 om de vergaderingen besloten te houden te herroepen. De discussie leidde er toe, dat het voorstel (nog) niet werd aangenomen. De Kleine Kerkenraad wil eerst nog de activiteiten van de vertrouwenscommissie afwachten en dan mogelijk in de maand februari een nieuwe afweging maken. De taakgroep eredienst legde de kerkenraad een voorstel voor met betrekking tot de dienst op Voleindingszondag. In het recente verleden waren er op zondag Voleinding altijd twee diensten, één in de Zonnebrinkkerk en één in de Jacobskerk. Vanwege de ziektegevallen is er afgelopen jaar één dienst in de Jacobskerk gehouden. De taakgroep stelde zich de vraag of we weer terug moeten naar twee diensten of dat het houden van één dienst om alle gestorvenen te gedenken zoveel voordelen heeft dat we dit voortaan moeten blijven doen. Vervolgens stelde de taakgroep zich de vraag of die ene dienst dan over de beide gebouwen moet rouleren (ene jaar Jacobskerk, andere jaar Zonnebrinkkerk) - met als argument dat de overledenen vanuit beide kerken uitgevaren zijn (de facto trouwens meestal de Balinkes of de Zonnebrinkkerk) - of dat die altijd in de Jacobskerk wordt gehouden. De reacties op de gezamenlijke dienst in de Jacobskerk in zo stelt de taakgroep - waren zeer positief. Het gebouw leent zich uitstekend voor het grote aantal kerkgangers (waaronder veel gasten) en is passend en stijlvol voor dit type dienst. Zo is het mogelijk in het stiltecentrum een lichtje te ontsteken en op te gaan in de eeuwenoude ruimte van de kerk. Bovendien is één dienst waarin de overledenen worden herdacht een betekenisvolle accentuering van onze PGW-gemeenschap. De taakgroep stelde daarom voor om de ontstane situatie uit 2012 onveranderd te laten en ook in 2013 en de toekomst op zondag Voleinding één dienst te houden in de Jacobskerk. Met dit voorstel ging de kerkenraad unaniem akkoord. In de Raad van Kerken in Winterswijk werd onze gemeente vertegenwoordigd door ds. Chris de Jonge. Met ingang van het nieuwe seizoen zal zijn taak in die raad worden overgenomen door ds. Berdie Marsman. Bij de rondvraag werd nog gevraagd of er nog dialectdiensten worden gehouden. In 2013 is dat er door allerlei omstandigheden niet van gekomen. Toegezegd werd dat in 2014 een dialectdienst in de planning zal worden opgenomen. Daarmee is het belangrijkste uit de vergadering van de Kleine kerkenraad vermeld. Een week later - 19 september - was het opnieuw de Grote Kerkenraad die bijeen kwam. Een vlot verlopende vergadering, waarin o.a. het moderamen moest worden verkozen. De vergadering verkoos unaniem de volgende personen: Hans Evers (voorzitter), Wouter Overeijnder (scriba), Henk Abbink (diaconie), Anneke Stans (kerkrentmeesters), Ds. Fransien van Keulen en Ds. Theo Parmentier en Jan Grevers (lid). Daarmee bestaat het moderamen uit 7 personen en is ook voldaan aan een van de aanbevelingen van de visitatiecommissie om het moderamen uit te breiden van 5 naar 7 leden. Nadat in de vorige vergadering Henk Eeltink namens de diaconie als nieuwe ambtsdrager werd benoemd, kon tijdens deze vergadering nog een tweetal nieuwe ambtsdragers worden voorgesteld. Anneke Stans als ouderling / kerkrentmeester en Mieke Hermsen Grevers (namens de taakgroep MGO) werden door de kerkenraad benoemd. De vereiste procedure rond deze benoeming zal via Kerkenwerk plaatsvinden. Bevestiging van de nieuwe ambtsdragers zal plaatsvinden in een nog nader te bepalen dienst. Hiermee is het meeste uit twee vergaderingen vermeld. Hans Evers voorzitter kerkenraad 2

3 Buitenlanden Nederland heeft veel buitenlanden. Wie zei het ook alweer? Wijlen Joseph Luns? De verschijning van het nieuwe liedboek is bij protestanten in onze buitenlanden niet onopgemerkt gebleven. Net zoals trouwens de buitenlanden niet aan de aandacht van de samenstellers van het nieuwe liedboek zijn ontsnapt. Om bij het eerste te beginnen. Onlangs had ik het genoegen ons liedboek in twee internationale gremia te presenteren. In augustus was ik te gast bij de Internationale Arbeitsgemeinschaft für Hymnologie die bijeenkwam in Amsterdam en onlangs was ik in Straatsburg bij de European Conference of Protestant Church Music, een koepel van Europese kerkmuziekorganisaties en musici. Ook de buitenlanden gaan op weg met ons liedboek. Letland en Tsjechië, beide bezig met het samenstellen van een Bijbelrubriek Op weg met het nieuwe liedboek (6) In een wolk... Op 8 september was er een dienst waarin ambtsdragers afscheid namen van hun ambt als ouderling, diaken of kerkrentmeester, er waren mensen die hun termijn verlengden en er waren mensen die het ambt aanvaarden en bevestigd werden. Het is altijd weer een bijzonder moment en het is goed dat er aandacht aan geschonken wordt, aandacht voor de gaande, de blijvende en de aantredende ambtsdrager. Die aandacht werd ook in de preek naar voren gebracht; de NBV heeft het in Hebreeën 12:1 over een menigte geloofsgetuigen die ons omringen. De oudere NBG vertaling spreekt over een wolk getuigen rondom ons. In de Hebreeënbrief gaat het over de vele beroemde aartsvaders en gelovigen van het God of Baäl? Deze weken lezen we uit het boek Koningen. Er zijn daar twee van, maar we zijn begonnen bij het eerste, daar waar verteld wordt over Elia. In de joodse traditie wordt hij vaak in één adem genoemd met Mozes. Samen staan zij voor de Wet en de Profeten, de grote wegwijzers van Israel. Elia is dus een profeet en hij komt in 1 Koningen een beetje uit de lucht vallen. Het boek is al 16 hoofdstukken gevorderd met verhalen over koningen. Heel wijze, zoals Salomo in het begin, maar verder vooral heel slechte koningen, die steeds meer van- God-los raken en door hun regering bijdragen aan het verval van Israel. De laatste, Achab, spant wel de kroon in deze traditie van het mislukte koningschap van Israel. Maar dan krijgt Achab tegenspel van Elia, de profeet. En daar zitten we als lezers dan al heel wat koningen lang op te wachten, want in Israel zijn de profeten de vaste tegenspelers van koningen. Zij leveren steevast de kritische noot bij de zittend vorst, bevragen en becommentariëren hem gevraagd en ongevraagd. Steeds weer brengen de profeten de leiders èn het volk in herinnering dat Gòd de eigenlijke Koning is van Israel. Dat een goede koning allereerst een dienaar is van die God. En dat er dus ook iets vreselijk mis is, als een koning vreemd gaat, zoals Achab doet met de god Baäl. Is er dan iets tégen die god? Vandaag de dag mogen we al blij zijn als er nog in iets geloofd wordt, als mensen er überhaupt oog voor hebben dat er meer is tussen hemel en aarde. Nogal wat Nederlanders zoeken hun heil nu eens in deze, dan in die religie. Of ze sprokkelen uit van alles en nog wat het zin pakketje bij elkaar dat hen past. Dat kan, godsdienst is immers een privé-zaak. Voor de profeten van Israel zijn de verschillende goden op zich helemaal niet zo belangrijk. Het gaat erom wat mènsen met die goden dóen. En wat andere mensen daar dan weer van merken. Zo blijkt de Baäl een god te zijn die de nodige welvaart en voorspoed brengt, maar die óók mensen over lijken doet gaan. Daar spreekt Elia Achab en ook de religieuze leiders op aan. Namens de God van Israel gaat hij de strijd aan met de Baäl. Namens die God, die Bron van leven wil zijn voor àlle mensen, de weduwen en wezen voorop. Berdie Marsman nieuw liedboek waren heel geïnteresseerd en werden geprikkeld door het verhaal achter en rond ons breed samengestelde liedboek. Ook andere landen waar veelkleurigheid een issue (aan het worden) is proberen ons poldermodel te doorgronden. De buitenlanden zijn op hun beurt ook van invloed geweest op de totstandkoming en inhoud van onze bundel. Liederen uit onder andere Scandinavië, Duitsland, Engeland, Frankrijk, Letland, maar ook verre oorden als Peru, de VS, Indonesië en Zuid-Afrika zijn al dan niet vertaald opgenomen. Prachtig om de Letse delegatie trots te zien glimlachen bij het zingen van lied 137a. Een lied dat ons, ook ver van Babelse stromen, met elkaar verbindt. We weten ons veilig in de armen van de Eeuwige, wat er ook loos is! Wim Ruessink cantor-organist volk Israël, vele namen komen voorbij. In de oude Jacobskerk denk ik dan aan al die mensen, onze voorouders, die ons zijn voorgegaan in het geloof, die ook hun bijdrage hebben geleverd. Er hangt als het ware een wolk in de kerk waarin je de aanwezigheid van eeuwen voelt. En het is dan ook goed om je te realiseren dat we niets nieuws uit hoeven te vinden. We hebben maar één doel na te streven en dat is Gods liefde zichtbaar te maken aan onze naasten. In de kerk doen we dat samen want daar in die wolk kunnen we elkaar bemoedigen, inspireren en nieuwe wegen zoeken. De kerkenraad dankt alle aftredende ambtsdragers voor hun inzet en toewijding die zij getoond hebben bij de vervulling van hun ambt en wenst de nieuwe ambtsdragers vreugde toe in de vervulling van hun taak en hoopt dat zij zich gedragen mogen weten door de gemeente en bovenal door Gods trouwe liefde. Namens de kerkenraad, Duurzame kerk Menigeen vraagt zich wel eens af of de kerk nog wel bestaansrecht heeft. Nemen we een kijkje in de kerk tijdens de zondagse diensten, dan blijkt het aandeel jongeren immers schrikbarend klein? Zondag 11 augustus zat de Jacobskerk tot aan de nok toe vol: heerlijk om dat weer eens mee te maken; het lijkt dan wel of het orgel nog mooier juicht dan anders, of de kerkzang al het kwaad in de wereld overstemt en dat voelt allemaal fantastisch. Ervaart u dat ook zo? Ds. Marsman riep alle kinderen in de overvolle kerk op om naar voren te komen om - als gebruikelijk - plaats te nemen op de treden van het koor. Met zo n volle kerk verwacht je dat er treden te weinig zijn. Maar niets bleek minder waar: pak hem beet 10 kinderen kwamen naar voren en de treden bleven dus nagenoeg leeg. Hoe kan dat nou? Zijn toevallig alle kinderen die onze kerk telt met hun ouders op vakantie? Of zit het allemaal anders? Begin dit jaar vroeg ik aan het kerkelijk bureau om eens na te gaan hoeveel jongeren in de leeftijd van 0 t/m 21 jaar in de kaartenbakken van onze kerk staan. De uitslag was ontluisterend : slechts 877 (op totaal ca leden). En van die 877 waren er 278 die tot de doelgroep van de kindernevendienst behoren (4 t/m 12 jaar). In de leeftijd van 13 t/m 21 jaar telden we slechts 368 namen... mannen Erica Hijink-Elferdink Foto's: Nan Mechielsen oud jong vrouwen Welke conclusie je ook trekt: de cijfers van nu zullen er niet door veranderen. Kijkend naar de leeftijdsopbouw van onze gemeente (zie globale tekening hierboven) valt direct op dat de bevolkingspiramide aan de top (de ouderen) erg breed is en aan de basis (de jongeren) erg smal. Het ledenaantal van onze kerk zal snel nog verder krimpen en misschien wel kleiner worden dan we dachten te weten. Aan die conclusie kan niemand zich onttrekken, maar naast de jongeren missen we in de kerk ook veelal de jonge ouders en de ouders met oudere kinderen. Moet de conclusie dan zijn dat we daarin als kerk de boot gemist hebben? Hebben we als kerk alles gedaan om de teruggang van de kerk te voorkomen? En wat hadden we, met de kennis van nu (!), misschien anders hebben kunnen doen? Misschien zijn we geneigd om als gemeenteleden die vraag al snel neer te leggen bij de kerkenraad. Zij zijn het immers die bepalen wat er gebeurt binnen onze gemeente? Zij moeten zich daar toch mee bezig houden? Persoonlijk vind ik dat dan toch als te snel door de bocht. Wij allen als gemeenteleden vormen samen die kerk en samen moeten we dan ook bepalen hoe wij kerk willen zijn, hoe wij in die kerk er voor elkaar willen zijn. En dus hebben we in mijn beleving ieder voor zich daarin onze eigen verantwoordelijkheid. Als het spreekwoord de beste stuurlui staan aan wal ook maar enige waarheid bevat, dan kunnen we niet anders dan concluderen dan dat wij die beste stuurlui zijn en wij dus hadden moeten ingrijpen en erop toe hadden moeten zien dat er gebeurd was wat had moeten gebeuren: we kunnen dus de hand in eigen boezem steken... In Samuel 3 vinden we in de herziene Statenvertaling de tekst dat het woord Gods schaars was in die dagen en in de Nieuwe Bijbelvertaling lezen we vervolgens dat de Godslamp bijna was uitgedoofd. Nu ben ik geen predikant en dus niet de oude talen machtig en ook nog eens niet in staat om op basis van kennis en kunde die oude teksten van toen op de juiste wijze te interpreteren, maar ik doe dat dan maar op mijn eigen houtje-touwtje manier. Ik lees hierin dat er in die tijd nauwelijks nog sprake was van geloof, het woord Gods was nog maar schaars te vinden en het vlammetje van de lamp Gods (Gods aanwezigheid) dreigde telkens weer te doven... maar het bleef branden, er bleven sporen van geloof achter. Misschien lijkt de tijd van toen wel een beetje veel op de tijd van nu: jongeren lijken niet meer te geloven, komen niet of nog maar amper in de kerk en de kerkbanken tonen meer en meer grijs getinte haardossen. Het einde van de kerk lijkt zo nabij te zijn: nog een flink aantal jaren te gaan en dan zijn al die grijs getinte haardossen er niet meer en wie zitten er dan nog in onze kerkbanken? Al tientallen jaren terug werd de kerkverlating onder jongeren onderzocht. Jongeren bleken nog wel degelijk te geloven, maar geloofden op een andere manier en hadden weinig geloof meer in de kerk als instituut: wat op zondag werd gepreekt werd op maandag al niet meer beleden, zo luidde de kritiek van toen. Misschien moeten wij ons als verantwoordelijke gemeenteleden voor die kerk van nu eens buigen over andere vormen van kerk zijn, ons verdiepen in wat jongeren, jongvolwassenen, jonge ouders en jonge ouderen bezig houdt; misschien dat we dan vinden waar we naar op zoek zijn: wat de kerk moet doen om de Godslamp brandende te houden... Cees F. de With 3

4 4 Fr. van Keulen Zuilenesstraat BC Winterswijk tel Secties: De Hazelder, Miste/Corle, Balinkes Secties Hazelder, Miste/Corle en Balinkes Nog niet alle sectieteams hebben vergaderd. Sectie Hazelder is al wel van start gegaan. En deze sectie heeft besloten géén nieuw sectieboekje uit te geven voor het komende seizoen 2013/2014. Er zijn weinig veranderingen te melden, zodat we er nog wel een jaartje mee toe kunnen. En in een tijd van bezuinigingen... Dus vragen we u uw oude exemplaar te bewaren. Of dit ook voor de andere secties zal gelden, is nog ongewis. Vakantie Dit Kerkenwerknummer kijkt alweer tot eind oktober. In de komende maand valt ook de herfstvakantie. Het is nog erg vroeg om mee te delen, maar toch wil ik nu alvast laten weten dat ook ik een weekje vrijaf neem. Na een morgendienst in Pronsweide op 20 oktober heb ik tot en met 27 oktober vrij. Ds. Fransien van Keulen B.W. Marsman Tuunterstraat EG Winterswijk tel bmarsman@pgwinterswijk.nl Secties: Windmolenveld, Woold Secties De secties Windmolenveld en Woold hebben, onder leiding van onze nieuwe voorzitter Ans Breunissen, een begin gemaakt aan het nieuwe seizoen. In november zal er weer een buurtschapdienst worden gehouden in de Harmienehoeve en ook hebben we alvast verder vooruit gekeken naar het voorjaar. We denken na over een wat andere invulling van de groothuisbezoeken. Later hoort u daarover vast meer! Vakantie Nu september zich al van de herfstige kant heeft laten zien zijn we benieuwd wat oktober gaat brengen Hopelijk mooi, stil herfstweer, èn zon! Van 14 tot en met 20 oktober a.s. hopen Pa(rmentier) en Ma(rsman) een vondst van iemand uit onze vorige gemeente van een weekje vakantie te genieten. De andere collega s nemen een week later vakantie, zodat er steeds predikanten zijn waar u in noodgeval een beroep op kunt doen. Met een hartelijke groet, Berdie Marsman Giften We zijn blij met alle giften die weer binnen zijn gekomen via de volgende bezoekmedewerkers; Ineke Hengeveld: 5,=, 10,= en 20,= voor de wijkkas. Ida Oonk: 10,= voor Trefpunt. Wil Heemink: 10,= voor de bloemencommissie. Willy Walvoort 5,= voor de wijkkas. Trijntje en Wim Dunnewold: 5,=, 10,=, 16,=, 2 x 20,= en 30,= voor de wijkkas en 2 x 20,= voor Trefpunt. Hartelijk dank hiervoor! Met vriendelijke groet, Mieke Hermsen- Grevers Waarnemend predikant: Mevr. G. Zemmelink Zuiderlaan AC Aalten tel gzemmelink@lijbrandt.nl E. van Gooswilligen Meijerink VZ Winterswijk tel evangooswilligen@pgwinterswijk.nl Secties: Zuilenes, De Pas, Bargerbosch, Huppel/Henxel/ Meddo, inclusief Huize Roetendael Uitnodiging Groothuisbezoek van de Sectie Bargerbosch op maandagavond om uur bij de heer en mevrouw J. Meinen, Abraham Kuyperstraat 108, tel Dit groothuisbezoek wordt geleid door Gerrie Zemmelink, predikant. Ons onderwerp zal zijn: Levensbepalende momenten Met vriendelijke groet, namens ons sectieteam, Annie Meinen, tel Annemarie Bruggemann, tel Gedeelde vreugde Vanwege mijn eerdere betrokkenheid bij de buurtschap Henxel kreeg ik van Erik, Samanta en Chiel Scholtz-Vaartjes, Kremerweg 4a (7113 CB) een kaartje met het blijde bericht dat op 21 augustus hun zoon en broertje Teun is geboren. In een gedicht delen zij met ons hun gevoelens: Wij moesten heel lang op je wachten, maar bleven hopen jaar na jaar. Fijn nu te kunnen zeggen, soms worden dromen waar. Wij verheugen ons samen met jullie over jullie gezinsuitbreiding en wensen jullie toe dat Teun voorspoedig mag opgroeien onder de hoede van de goede God. Chris de Jonge Giften Heel hartelijk dank voor de bijdrage aan onze wijkkas: Via Johanna Pennings 20,= en via Annie Ros 25,=. Met vriendelijke groet, J.T. Parmentier Ini Helmink Tuunterstraat EG Winterswijk tel tparmentier@pgwinterswijk.nl Secties: Oostervoort/De Rikker, Scholtenenk/Hakkelerkamp Veranderingen Er hebben enige veranderingen plaatsgevonden binnen het sectieteam Oostervoort/De Rikker. Zo hebben we afscheid genomen van Jannie Priester-Roerdinkholder (Zonnebrink) die liefst 8 jaar bezoekouderling is geweest. Zij heeft dit werk altijd met enthousiasme gedaan en stond ook altijd klaar als er één of andere praktische klus geklaard moest worden. Wij hebben haar bedankt voor haar bijdrage en gunnen haar de vrijgekomen tijd voor andere zaken. Wij mochten ook een nieuw lid van ons sectieteam verwelkomen: Mieke Lammers-Oonk (Scheldestraat). Zij zal het werk van Jannie Priester over nemen en op haar eigen wijze gaan invullen. Omdat er op dit moment nog niet meteen een nieuw sectieboekje voorhanden is, vermeld ik hier haar telefoonnummer, want zij is nu in plaats van Jannie het aanspreekpunt voor de zogenaamde rivierstraten plus de Vasaliusstraat en de Ida Gerhardstraat. Mieke Lammers: tel Nog meer veranderingen Er treedt straks nog een belangrijke verandering op. Met ingang van 1 januari 2014 willen wij als sectieteams van Oostervoort/De Rikker en Scholtenenk/Hakkelerkamp gezamenlijk gaan vergaderen. Dat vloeit voort uit de herstructurering van al het kerkenwerk dat o.l.v. ds. W. den Braber in gang is gezet. Die herstructurering was nodig omdat er onzorgvuldigheden en onduidelijkheden in de organisatie waren geslopen. Voor de veelal steeds kleiner wordende sectieteams en predikanten is het best praktisch. Want waarom zou je apart vergaderen als het ook samen kan? Het scheelt ook menskracht want er hoeven minder mensen naar de kerkenraad te worden afgevaardigd. En niet iedereen houdt van vergaderen. Bovengenoemde veranderingen vragen om een nieuw sectieboekje. Dat hopen we dan ook in de komende maanden te maken, zodat u als gemeentelid straks weet waar u aan toe bent. Zoals vanouds Nu alvast vermeld ik hier dat op donderdag 21 november voor de sectie Scholtenenk/Hakkelerkamp een groothuisbezoek staat gepland. Daarover zult u t.z.t meer horen. Pastoraal bericht Op donderdag 19 september overleed onverwachts op 83 jarige leeftijd Wim Luiten (Kloetenseweg). In het volgende nummer van Kerkenwerk zal een In memoriam verschijnen. Met een hartelijke groet, Ds. Theo Parmentier Giften Via Rikie Boerman 10,=. Via Tineke Wieberdink 10,=. Via Wilma Wiggers 10,=. Natuurlijk worden alle gulle gevers vriendelijk bedankt. C. de Jonge W. Dreeslaan JG Winterswijk tel cdejonge@pgwinterswijk.nl Secties: Centrum, Huininkmaat/ Bomenbuurt, Kotten/ Brinkheurne/ Ratum, Pelkwijk, Huize de Rikker Permanente Educatie Elders in dit blad kunt u lezen over de nieuwe manier waarop de predikanten door de landelijke kerk aan het studeren worden gezet. Zelf was ik deze maand al aan de beurt met een cursus van twee dinsdagen in Groningen. Die ging over de vraag hoe je over God kunt spreken in een tijd waarin de traditionele geloofstaal bij velen niet meer leeft, maar waarin niet iedereen God dan maar helemaal vaarwel wil zeggen. Welke ruimte is er nog in deze tijd om met elkaar in gesprek te blijven over de normen, waarden en inzichten die samenhangen met het geloof in God, vanuit het besef dat er ook meer is 'tussen hemel en aarde' kan zijn als je niet meer zo precies kunt verwoorden wat dat is? Het blijkt heel boeiend om daarover na te denken. Afscheid van Huppel/Henxel/Ratum Op 17 september kwam het team van de sectie Huppel/ Henxel/Ratum voor het laatst bijeen, en wel ten huize van Janny Dunnewold, de laatste voorzitter van de sectie. Uiteraard was de stemming wat weemoedig. Maar dat kwam toch vooral omdat wij afscheid moesten nemen van drie ambtsdragers die onlangs hun ambt hebben neergelegd. Het waren de ouderlingen Jan Hijink en Henk Prinsen, die jarenlang samen met de medewerkers het bezoekwerk in de sectie voor hun rekening hebben genomen, en Anke Hoijtink-Mengers, als diaken aan de sectie verbonden (maar helaas afwezig omdat zij op die avond afscheid nam van de diaconie). Wij danken hen hartelijk voor alles wat zij voor de gemeente en de sectie hebben gedaan en wensen hen Gods zegen toe voor de toekomst. Daarna was het de beurt aan de sectie zelf, die bijna achttien jaar heeft bestaan (sinds het vertrek van ds. Ort, toen deze drie buurtschappen dezelfde wijkpredikant kregen). Ruim drie jaar geleden, na het vertrek van ds. Wansink, kreeg ik die sectie tijdelijk onder mijn hoede. Ik trof een sectieteam aan dat met veel inzet het bezoekwerk deed en uitstekend zijn eigen boontjes kon doppen. Mijn hulp werd alleen ingeroepen als het nodig was, en voor het overige trokken de andere teamleden zelf de kar, zodat mijn last meestal licht was. Lees verder op pagina 5

5 Vervolg van pagina 4 Graag wil ik hen allen ook op deze plaats hartelijk bedanken voor hun grote inzet en voor de plezierige samenwerking in de afgelopen jaren. Het ga jullie goed in jullie nieuwe sectieteams! Buurtschapdienst in Ratum Op zondag 6 oktober is er om uur voor het eerst sinds lange tijd weer een buurtschapdienst in gebouw Emma in Ratum, voorbereid samen met de leden van het team van sectie Kotten/Brinkheurne/Ratum die in deze buurtschap werken. Het is dan Israëlzondag, de zondag waarop wij stilstaan bij de speciale band die wij door ons geloof in Jezus hebben met het volk Israël. Het bijbelverhaal dat centraal staat is de gelijkenis van de rijke man en de arme Lazarus (Lucas 17: 19-31). Daar maakt Jezus ons duidelijk dat gerechtigheid begint met het luisteren naar Mozes (de wet van God) en de profeten van Israël. U bent allemaal van harte welkom. Wij hopen op een goede opkomst. Vakantie sectiepredikant Tot mijn schrik zie ik dat de herfstvakantie al weer in aantocht is. Vandaar dat ik nu al meld dat ik van maandag 21 tot en met zaterdag 26 oktober vrij heb. Hartelijke groeten, Chris de Jonge Giften Wij bedanken u voor de volgende giften, die wij voor de wijkkas in ontvangst mochten nemen: via Josien Sellink/mevrouw Navis: 10,=; via Margriet Nauta 30,=; via Johanna Oonk 10,=; via Hennie Toebes 10,= en via Anneke Höfkes 5,=. Sectie Ouderenpastoraat Voorzitter: Erica Hijink-Elferdink Masterveldweg CN Winterswijk Huppel tel janericahijink@hotmail.com Annie Klein Brinke Ouderenpastoraat in de tehuizen vanaf juni Sleeswijk: ds. Fransien van Keulen, tel Berkhof THV, Berkhof aanleunwoningen, Pronsweide en Huize Roetendael, Meddo: ds. Evert van Gooswilligen, tel Vredense Hof, Huize De Rikker en Pelkwijk: ds. Chris de Jonge, tel Molenaar, St. Elisabethgaarde en Homansbos: ds. Theo Parmentier, tel Wamelinkhof: ds. Berdie Marsman, tel Voor de gemeenteleden in de verzorgingstehuizen is het mogelijk om de predikant van hun oude wijk aan te houden of om een nieuwe keuze te maken. Het is wel van belang dat u dat doorgeeft aan de betreffende predikant en ook aan uw naaste familie. Begeleiding van de sectie Ouderenpastoraat: ds. Fransien van Keulen. Op 2 september kwamen de medewerkers van het Ouderenpastoraat weer in vergadering bij elkaar. In de maand september is het gebruikelijk dat er ambtsdragers wisselen. Mevrouw Jo te Brummelstroete nam afscheid als bezoekouderling in de Wamelinkhof, ook nam mevrouw Johanna Hesselink afscheid als bezoekmedewerkster. Mevrouw Sien Ebbers neemt een deel van het bezoekwerk over. Maar helaas is het team (nog) niet op volledige sterkte, er zullen dus keuzes gemaakt moeten worden. Waarschijnlijk zullen er minder bezoeken afgelegd worden en zullen taken herverdeeld worden. We weten dat de Wamelinkhof een hechte gemeenschap is met veel sociaal contact en waar omzien naar elkaar een standaard is. We hopen dat u laat weten waar de echte behoeften aan pastoraat zijn, want wij willen u niet in de steek laten. Mevrouw van de Graaf is bereid gevonden om te helpen bij de kerkdiensten, daar zijn we blij mee en we hopen dat zij aan die taak vreugde mag beleven. Mevrouw Josien van Schieveen wil het bezoekwerk in de PG woningen bij de Berkhof op zich nemen. Ondergetekende (Erica Hijink) doet nu nog bezoekwerk in de PG woningen in Meddo en bij Pronsweide. Ontvangen giften: in Wamelinkhof 1 x 3,= en 1 x 5,=, in de Pelkwijk 1 x 10,=, 1 x 8,=, 3 x 2,50. 2 x 3,50 en 1 x 5,=, in de Vredensehof 2 x 10,= (waarvan 5,= voor jeugdwerk), 1 x 5,= en 1 x 4,=. In de Berkhof 2 x 10,=, in de Molenaar 1 x 10,=, in Sleeswijk 1 x 5,=, 1 x 20,=, 2 x 10,= en 1 x 5,=. Via de uitvaartgroep mochten we 40,= ontvangen. Wij wensen aan de zieken beterschap, waar dat niet mogelijk is, wensen wij u Gods kracht en liefdevolle nabijheid toe en hopen dat de mensen die een verlies hebben geleden getroost mogen worden. Namens alle medewerkers van het Ouderenpastoraat groet ik u hartelijk, Erica Hijink-Elferdink Huwelijksjubileum 60 jaar getrouwd! Wat een tijd. Ik ontving een kaart en zag meteen wie er op de foto uit 1953 staan. Weinig veranderd -dat gebeurt niet vaak-, al zijn Gerrit en Lien Bruntink-Wassink, Sleeswijkstraat 35, natuurlijk wel aardig wat jaartjes ouder geworden. Ze zijn dankbaar en blij dat ze dit jubileum op 9 oktober samen kunnen en mogen vieren, met allen die hen lief zijn. Van harte gefeliciteerd! Hun trouwtekst was: En Hij klom bij hen in het schip en de wind ging liggen (Marcus 6: 51a) Door alle stormen heen is God hen nabij geweest en Hij zal dat ook in de toekomst waarmaken. We wensen het bruidspaar een gezellige dag en alle goeds toe. Oproep Ds. Fransien van Keulen De PeGeWe fietsvierdaagse is een begrip geworden in Winterswijk. Daar zijn we als organisatoren heel blij mee, maar het kan nog beter. We zoeken daarom iemand die ons wil helpen bij de PR om de fietsvierdaagse nog beter onder de aandacht te brengen. Wij zoeken met name iemand die handig is met de PC /social media. Lijkt je dit leuk en/of wil je meer informatie? bel of per mail: pegewefietsvierdaagse@gmail.com Vanuit het uitvaartteam Helma te Grotenhuis Langzamerhand is het misschien binnen onze PKN een wat vertrouwder begrip geworden. Een uitvaartteam bestaande uit onze predikanten, aangevuld met vier daarvoor opgeleide vrijwilligers. Het heeft waarschijnlijk eerst de nodige scepsis bij een aantal mensen opgeroepen, maar we hebben de indruk dat dat langzaamaan wegebt. Het beeld, dat alleen predikanten een rouwdienst kunnen leiden is, denk ik, wel achterhaald. We horen gelukkig veel positieve reacties als een dienst is geleid door één van de vrijwilligers. Dat is fijn om te horen. U kunt ervan verzekerd zijn, dat niet alleen de professionals, maar ook de leken hun uiterste best doen te zorgen voor een waardig afscheid. Binnen de uitvaartgroep hebben we plezierige onderlinge contacten en zijn we gelukkig dat we elkaar kunnen helpen. We willen ons in moeilijke omstandigheden inzetten voor onze gemeente. Daarbij hebben we uw vertrouwen nodig. Namens de uitvaartgroep Jan Schreurs Permanente educatie voor predikanten In het recente verleden hadden predikanten eens in de 5 jaar een periode van 3 maanden studieverlof. Tegenwoordig zijn onze voorgangers verplicht om in het kader van permanente educatie door het jaar heen studiepunten te verzamelen. Zij kunnen die verdienen door deel te nemen aan scholingsdagen, cursussen, retraites e.d. De kerkenraad vindt permanente educatie belangrijk en heeft 3 personen, te weten Bert Dondergoor, Ide de Boer en ondergetekende, uit zijn midden aangesteld om hierover met onze voorgangers te spreken. De predikanten hebben ieder een persoonlijk ontwikkelingsplan gemaakt dat is voorgelegd aan het drietal en gaat vervolgens ter goedkeuring naar het breed moderamen van de classis. Pleidooi voor een serieuze houding tegenover de permanente educatie. Als biologiedocent schep ik op dat ik het belangrijkste vak van school geef. Ik leg mijn leerlingen uit dat het woord bio(s) leven betekent en biologie dus de leer van het leven is. Welk vak kan belangrijker zijn? Misschien wel: godsdienstles. Theologie is de leer over God en goddelijke zaken. Als dat geen leer van het leven is Dat het onmogelijk is om op je vakgebied bij te blijven, merk ik nu onze dochter biologie studeert. Wat is er in ruim 30 jaar veel aan kennis bijgekomen! Je kunt het slechts op hoofdlijnen volgen. Theologen zullen dezelfde ervaring hebben. Sinds zij studeerden zijn er ook op hun vakgebied veel publicaties bij gekomen. Een deel van de scholing kan bestaan uit het op peil houden van vakkennis. Scholing heeft echter, met name voor predikanten, meer functies. Theologie is een specialisme. Voor de meesten van ons geldt dat de predikanten onze leermeesters op theologisch gebied zijn. Daar is niets mis mee, het is hun werk, maar het is goed dat zij op scholingsdagen mensen ontmoeten met hetzelfde metier die als slijpsteen voor hun geest kunnen dienen. Goede nascholing levert daarom naast nieuwe kennis ook inspiratie en energie op. De scholing kan ook op het terrein van retraite en spiritualiteit liggen. Het is belangrijk dat predikanten tijd krijgen om actief bezig te zijn met hun eigen geloof. Alleen dan kunnen ze, lijkt me, werkelijk voorganger voor de gemeente zijn. De winst van dit type scholing kan erin liggen dat de predikanten vanuit een hernieuwde innerlijke rust met hun werk in de gemeente verder gaan. Dit levert goede preken op en creativiteit bij het overige werk. Wanneer je hiervoor geen tijd vrijmaakt, bestaat het gevaar dat volle agenda s teveel het leven beheersen en er meer sprake is van kwantiteit dan kwaliteit. Dus laten we, mede in ons eigen belang, de predikanten tijd gunnen om hun persoonlijk ontwikkelingsplan ook echt uit te voeren. De plannen van de predikanten zijn inhoudelijk heel verschillend van aard maar ze hebben gemeenschappelijk dat ze zeer zorgvuldig zijn opgesteld. Iedere predikant is gemotiveerd voor de permanente educatie. In de gesprekken hebben we tot dusver kritische en ook zeer persoonlijke vragen mogen stellen en heel open en oprecht van gedachten kunnen wisselen. Mede namens Bert Dondergoor en Ide de Boer, Met een groep van 15 personen is op 22 september de Basiscursus Geloven 7+1 van start gegaan in Den Angang. Na een heerlijke maaltijd kwam het thema Wat is geloven aan de orde. De handleiding bij de cursus geeft o.a. als introductie een uitspraak van Maarten Luther Als morgen de wereld vergaat, plant ik vandaag toch een appelboompje. Geloven geeft perspectief aan het leven. Het doet je hopen dat er toekomst is. Tot voorbij de laatste grens, de dikste muur. Het kan je vertrouwen geven dat er ruimte is voor nieuw begin, nieuwe kans om te groeien en te bloeien. Zelfs in de dikste muren waarachter je gevangen kunt zitten, komt ergens een opening. Geloven doorbreekt de uitzichtloosheid, doorbreekt de dodelijke verveling, en doorbreekt uiteindelijk de dood zelf. Geloven is ten diepste weten van basis onder je bestaan, van werkelijkheid buiten jou Jij bent niet alleen. Er is uitzicht, voor jou voor de wereld waarin je leeft. Je weet je aangesproken. Geloven maakt jou jij. Geloven doet je zitten, brengt je vrede geeft je inspiratie om op te staan. Geloven is op weg gaan. Gerda Goorman Op weg gaan en op verkenning gaan, dat is wat we de komende 8 weken doen met deze geloofscursus. Als u thuis met ons mee op weg wilt gaan, kunt u altijd zelf het bijbehorende boek van Peter Hendriks Ontmoetingen met God ISBN eens lezen. Een aanrader. Diny Korenberg Missionaire Taakgroep 5

6 Kerkdiensten Winterswijk Andere diensten Herfstextra's in de Jacobskerk Zonnebrinkkerk zondag 6 oktober uur ds. F. van Keulen, Young@Heart-dienst, m.m.v. PGW-band, met kinderoppas zondag 13 oktober uur ds. C. de Jonge zondag 20 oktober uur mevr. G. Zemmelink, Aalten Rondom de Zonnebrinkkerk Kindernevendienst Elke zondagmorgen om uur, tenzij anders vermeld Kinderoppasdienst zondag 6 oktober Lia Eeltink, Christine van Ens Autodienst Zonnebrinkkerk Inlichtingen mevr. J. Wassink, tel Den Angang Inloopcentrum Den Angang is op de volgende tijden geopend. Elke woensdag- en donderdagmorgen van tot uur: ontmoeting voor volwassenen en elke eerste dinsdag van de maand van uur: gebedsgroep in de gebedsruimte. Jacobskerk zondag 6 oktober uur ds. J.T. Parmentier, geen kinderoppas en kindernevendienst zondag 13 oktober uur ds. B.W. Marsman, m.m.v. Jacobscantorij, geen kinderoppas zondag 20 oktober uur ds. C. de Jonge, geen kinderoppas uur Time-out dienst voor jongeren van jaar in Den Angang uur Musica Jacobi, orgelvesper Rondom de Jacobskerk Kindernevendienst Elke zondagmorgen om uur, tenzij anders vermeld. Kinderoppasdienst Nijntje Elke zondagmorgen om uur in Den Angang, tenzij anders vermeld Autodienst Jacobskerk Inlichtingen mevr. S.H.G. van den Brink tel Fotografen gezocht! Wie wil dat nou niet?! Jezelf terug zien in Kerkenwerk?! Juist omdat dit zo leuk is, maar natuurlijk vooral omdat foto s een mooie aanvulling zijn voor een artikel, zijn wij als redactie grote voorstanders van het plaatsen van foto s bij ingezonden artikelen. Echter ontbreken deze steeds vaker; er is geen fotograaf geregeld en ook niet toevallig aanwezig tijdens bijvoorbeeld een (speciale) kerkdienst of kerkelijke activiteit. Om die reden zijn wij op zoek naar vrijwillige fotografen die zo nu en dan eens foto s willen maken, zodat wij u een compleet beeld van de artikelen in Kerkenwerk kunnen geven. U hoeft zich nergens voor aan te melden; gemaakte foto s kunnen en mogen gewoon (met naamsvermelding) toegestuurd worden aan kerkenwerk@pgwinterswijk.nl. Wij danken u alvast hartelijk! Met vriendelijke groet, Verpleeghuis Pronsweide zondag 6 oktober uur pastor mevr. M. Tankink zondag 13 oktober uur drs. J.F. van Ballegooijen zondag 20 oktober uur ds. F. van Keulen Verzorgingshuizen Berkhof dinsdag 8 oktober uur ds. C. de Jonge dinsdag 22 oktober uur pastor mevr. M.L. Fisscher Vredense Hof dinsdag 8 oktober uur ds. C. de Jonge dinsdag 22 oktober uur pastor mevr. M.L. Fisscher Pelkwijk zaterdag 5 oktober uur ds. C. de Jonge zaterdag 19 oktober uur pastor mevr. M.L. Fisscher Overige diensten Wooncomplex Wamelink zaterdag 5 oktober uur ds. C. de Jonge zaterdag 19 oktober uur pastor mevr. M.L. Fisscher Meekerken in het SKB? Dat kan! Elke zondag de dienst uit de Zonnebrinkkerk. Elke werkdag om uur een overdenking. Op kanaal 8. Lector nu ook in de Zonnebrinkkerk Na evaluatie van de afgelopen periode waarin lectores de lezing(en) verzorgen in de Jacobskerk, kwam de wens en gedachte naar voren om ook in de Zonnebrinkkerk iets dergelijks te doen. De lectores, taakgroep Eredienst en de predikanten bespraken dit en onderschrijven deze gedachte. Vanaf oktober zal er dan ook een lector in de ochtenddiensten in de Zonnebrinkkerk worden ingezet. Omdat Young@Heart-diensten en aangepaste diensten hun eigen dynamiek hebben, zal de schriftlezing in die diensten niet door de lector worden verzorgd. Namens de lectores, predikanten en taakgroep Eredienst, Wim Ruessink Openstelling Jacobskerk De openstelling is elke week van maandag tot en met zaterdag op de volgende tijden: maandag, dinsdag, donderdag en vrijdag van tot uur en op woensdag en zaterdag van tot uur. Website: 14 september t/m 31 oktober: expositie van fotogroep Lichtsporen, getiteld Macht en pracht. Musica Jacobi Protestantse Gemeente Winterswijk Musica Jacobi met orgelvesper Op zondagavond 20 oktober is er om uur een orgelvesper in de Jacobskerk. Composities van twee Nederlandse componisten spelen een rol in de liturgie. Dat zijn de 17e-eeuwse componist Antonie van Noordt en de 20e-eeuwse componist Anthon van der Horst. Beide Anthons zijn op hun eigen wijze van groot belang geweest voor de ontwikkeling van de Nederlandse orgelmuziek. Ze waren werkzaam in Amsterdam, van Noordt als opvolger van Jan Pieterszn. Sweelinck in de Oude Kerk en van der Horst als orgeldocent aan het Amsterdams Conservatorium. Hij leidde organisten als Piet van Amstel, Jan J. van den Berg en Albert de Klerk op. Orgelcomposities van beide heren zullen vervlochten worden met de vaste onderdelen van een vesper: gebeden, lezingen, liederen en stiltes. Henk Vis is liturg, Wim Ruessink bespeelt het orgel. De Redactie Wim Ruessink 6

7 Kerkelijk Bureau PGW Zonnebrink 61, 7101 NB Winterswijk tel.: fax: Openingstijden: alle werkdagen van tot uur. U kunt hier terecht voor: - alle wijzigingen betreffende de ledenadministratie en Kerkenwerk - informatie over tarieven en het bespreken van de kerken voor huwelijken, uitvaarten en concerten - vragen betreffende de kerkelijke bijdragen - bestellen van collectebonnen - bespreken van de aangepaste stacaravan van de diaconie voor mindervaliden - al uw overige vragen op kerkelijk gebied Op vindt u veel basisinformatie; op de pagina Laatste Nieuws de actuele informatie. Weekenddiensten 5 en 6 oktober Ds. F. van Keulen, tel en 13 oktober Ds. B.W. Marsman, tel en 20 oktober Ds. C. de Jonge, tel Collecterooster zondag 6 oktober 1 kerk 2 kerk en Israël zondag 13 oktober 1 diaconie 2 kerkinactie/werelddiaconaat zondag 20 oktober 1 kerk 2 Nederlands Bijbelgenootschap Vandaag lezen wij Oktober 2013 Zondag 6 1 Koningen 18:20-46 Maandag 7 1 Koningen 19:1-21 Dinsdag 8 Psalm 36 Woensdag 9 2 Timoteüs 1:1-10 Donderdag 10 2 Timoteüs 1:11-18 Vrijdag 11 Psalm 37 Zaterdag 12 Lucas 17:1-10 Zondag 13 Lucas 17:11-19 Maandag 14 Lucas 17:20-37 Dinsdag 15 Lucas 18:1-8 Woensdag 16 Psalm 39 Donderdag 17 2 Timoteüs 2:1-13 Vrijdag 18 2 Timoteüs 2:14-26 Zaterdag 19 2 Timoteüs 3:1-9 Zondag 20 2 Timoteüs 3:10-17 Maandag 21 Psalm 94 Dinsdag 22 2 Timoteüs 4:1-8 Woensdag 23 2 Timoteüs 4:9-22 Donderdag 24 Psalm 99 Vrijdag 25 1 Koningen 20:1-22 Zaterdag 26 1 Koningen 20:23-43 Er is gelegenheid tot bediening van de Heilige Doop in overleg met uw predikant. Vriendelijk verzoek: wilt u a.u.b. wel tijdig contact opnemen, zodat de gemeente deelgenoot kan worden gemaakt van dit feestelijk gebeuren. Een doopdienst heeft een plechtig karakter en om die reden ziet de kerkenraad het liefst slechts één fotograaf aan het werk. Er is een professioneel fotograaf bereid (mits beschikbaar op de doopdatum) om tegen geringe kosten op gepaste wijze mooie foto s te verzorgen. Neem contact op met Cees F. de With via fotograaf@photofantasy.nl of telefonisch via Kerkelijk Bureau PGW Met ingang van maandag 7 oktober tot en met 31 december is het kerkelijk bureau op vrijdagmiddag telefonisch niet bereikbaar. Collectebonnen Door collectebonnen te gebruiken (verkrijgbaar in de waarden 0,50, 1,= en 2,=) zijn ook deze giften in veel gevallen aftrekbaar van de belasting. U helpt er bovendien de kerk mee, want de administratieve lasten nemen daardoor af. Kortom: collectebonnen zijn een goed idee! Het bestelformulier is verkrijgbaar bij het kerkelijk bureau, maar ook te downloaden van: Uw bestelling collectebonnen wordt gratis thuisbezorgd! Giro Werelddiaconaat Giften kunnen gedaan worden op giro 456 t.n.v. KerkinActie onder vermelding Bestemming werelddiaconaat en Lid PKN Winterswijk Zondagsbrief Kopij voor de Zondagsbrief uiterlijk donderdags vóór uur inleveren, per zondagsbrief@pgwinterswijk.nl Voor digitale ontvangst van de Zondagsbrief kunt u zich aanmelden op (via de knop Zondagsbrief; ook kunt u hier wijzigingen in uw adres doorgeven, zie de instructies aldaar). Senioren actief t Trefpunt Dinsdag 15 oktober van uur in de Zonnebrinkkerk: huwelijksambtenaar Babs Boterbloem Ontmoeting op zondag Zondag 13 oktober in Den Angang. Inloop vanaf uur, aanvang uur. (zie pagina 9 voor het uitgebreide artikel) Z.W.O.-nieuws Collecte Werelddiaconaat Uganda op 13 oktober 2013 Steun een vrouw met pit Na de jarenlange burgeroorlog, keren de mensen in Noord-Uganda langzamerhand weer terug naar hun dorpen. Hun huizen zijn verwoest, het land is onherkenbaar veranderd door de oorlog en de langdurige droogte. Ze proberen hun leven weer op te bouwen. NECPA, de North East Chili Producers Association helpt hen daarbij. Het geheim van NECPA is de chilipeper. Een klein gewas, arbeidsintensief, maar sterk. Op de markt leveren chilipepers een goede prijs op. NECPA leert de boeren, vooral vrouwen, hoe ze de chilipepers kunnen telen, drogen en verkopen. Bij NECPA krijgen ze bovendien onderwijs over voeding en verzorging. NECPA-directeur Helen Acham is trots op de gezinnen met wie ze werkt. We begonnen alleen met vrouwen, maar nu werken wij met huishoudens. Samen produceren zij meer dan 500 ton chilipepers. Ze verbouwen ook koffie, mais en sojabonen. Ook steeds meer mannen raken betrokken bij NECPA. Bijdragen NECPA wil de activiteiten graag uitbreiden en heeft daarvoor onze steun nodig! Kerk in Actie ondersteunt dit werk van van harte. Helpt u mee? Geef dan aan de collecte voor het werelddiaconale werk van Kerk in Actie. U kunt dit werk steunen via de Werelddiaconaatscollecte in uw kerk. Hartelijk dank voor uw bijdrage aan dit werk van het Werelddiaconaat! Namens de ZWO commissie, Tineke Derksen Zondag 6 oktober is de eerste Young@Heart dienst van dit seizoen om uur in de Zonnebrinkkerk Het thema voor dit seizoen is Er zit muziek in! We willen dan ook aan de kinderen vragen om deze 1ste dienst van het nieuwe seizoen een muziekinstrument mee te nemen. Het mag van alles zijn, zoals een trommel, een fluit, een gitaar enz... Als er maar muziek uit komt! In deze dienst zal ds. F. van Keulen voorgaan. Naast de kindernevendiensten voor kinderen in de basisschoolleeftijd zal er ook weer een tienernevendienst zijn voor kinderen/jongeren uit het voortgezet onderwijs. Tijdens de nevendienst wordt er gecollecteerd voor een speciaal kinderdoel. Voor de allerkleinsten is er natuurlijk weer oppas geregeld. Aan deze dienst werken zoals gewoonlijk mee de PGW-band, de organist en de kindernevendienstcommissie. Jullie zijn allemaal weer van harte welkom! Graag tot zondag 6 oktober! Young@Heartteam en kindernevendienstcommissie Hans Hendriks te gast bij PCOB Hans Hendriks wil ons het vervolg van zijn fotocollectie laten zien over zijn thema; Oude Boerderijen met de soms markante bewoners. Het buitengebied van Winterswijk heeft een bijzondere plek in het hart van fotograaf Hendriks en hij heeft een fotoboek gemaakt: Het binnenste en buitenste van typische Winterswijkse boerderijen. Een historie van pachtboeren en scholtenboeren. De bijeenkomst is op woensdag 16 oktober in woon- en zorgcentrum de Pelkwijk Laan van Hilbelink 95 om uur. Gasten zijn van harte welkom. Diny Lamers-Hijink Passage Voorlichting over slachtofferhulp Dinsdag 22 oktober komen er mensen van Slachtofferhulp ons vertellen hoe ze deze hulp bieden en wanneer. De avond over merklappen komt te vervallen i.v.m. ziekte van de spreekster. De avond wordt gehouden in de Zonnezaal van de Zonnebrinkkerk en begint om uur. Gasten zijn van harte welkom. Irene Grotenhuis-Dorst 7

8 SCAPA ERNY VAN REIJMERSDAL ANNETTE GÒRTZ SARAH PACINI EVA KAYAN CAVALLARO NAPOLI L`AUTRE CHOSE PENNYBLACK DIVA TRANSMISSION LEER PAMELA HENSON TRAMAROSSA JEANS COREL PANTS BLANC NATURE PEPPERZ QUESTION PANARA ANNA VENTURA GUXY JASSEN VENDOUX HORLOGES FAGOSO BYOUX Fauves Wheme NT Winterswijk Tel.: (0543) fauves.winterswijk@chello.nl Fa. Timmermans & Mulder Misterade 36 - Winterswijk - Tel / B l o e m e n s p e c i a a l z a a k De fleur igste zaak van Wintersw ijk!! dat was pas een mooie uitvaart maar hoe regel je zoiets? Van muziek tot rouwauto: in Monuta Uitvaartwens kunt u al uw wensen vastleggen. Kijk op monuta.nl of bel ons voor een afspraak. Bij Monuta in Winterswijk zijn we er als u ons nodig heeft. bel Monuta Weeninkpad 49, Winterswijk Waliënseweg 44 Winterswijk Huppel Installatietechniek Innovatief in Techniek, Ouderwets in vakmanschap Alle installatiewerken voor woning en bedrijf zoals gas-, water-, elektra-, cv-, airco-, brand-& inbraakbeveiliging en sanitaire installaties. Ook voor advies, inspectie en engineering op het gebied van elektrische veiligheid, energiegebruik en legionella. Uitvaartverzekering Uitvaartverzorging Crematorium NCIB STICHTING NEDERLANDS CHRISTEN INSTALLATEURS BERAAD Rondweg-Zuid 91 Winterswijk tel HUIFWAGEN DAGTOCHTEN voor een toeristische route door het mooie landschap van Winterswijk en Aalten - arrangementen - excursies (rolstoeltoegankelijk, met verwarming) Een passend afscheid van uw dierbare, met veel persoonlijke aandacht. De betrokken medewerkers van GUV begeleiden u daarbij. Dag en nacht! FIETS/WANDEL STOP- OF STARTPUNT VOOR UW GROEP Groepsaccommodatie Eelink Kreilweg AK Winterswijk-Woold tel.: mail: info@eelink.nl site: Ook als de overledene elders, bij Dela of Monuta een verzekering heeft, blijft GUV de beste én de goedkoopste keus. Bel GUV, GUV helpt! GUV_Kerkenwerk _ 62x94.indd :26:12

9 Boekentafel Jacobskerk Bijna aan het einde van de doordeweekse openstelling van de Jacobskerk nog een aantal mooie, nieuwe boeken voor de herfst- en wintermaanden! Mooie geschenken, voor iemand die u lief is of voor u zelf. - Beter dan het leven, door Dietrich Bonhoeffer. In deze bundel van het verzamelde werk van de Duitse theoloog Bonhoeffer staan preken uit de crisisjaren Een tijd die gelukkig ver achter ons ligt, maar de woorden zijn nog zeer actueel. Thema s als werkloosheid, armoede, moedeloosheid en verantwoordelijkheid komen aan de orde. Je kunt er de krantenberichten van vandaag zo naast leggen. Gelukkig gaat het óók over barmhartigheid! - Leven met lijden, door Martien Jilesen. Pijn, teleurstelling, onrecht en ellende zijn een gegeven. Lijden is een werkwoord. Het is er. Maar, hoe ga je er mee om? Het geloof en mensen om ons heen kunnen ons helpen om het lijden niet allesbepalend te laten zijn. - Geloven is gezond, door Margreet de Vries-Schot. Geloof en levensbeschouwing zijn in de spreekkamers van artsen en therapeuten vaak taboe. Dr. De Vries-Schot, psychiaterpsychotherapeut, pleit voor het juist wel ter sprake brengen van deze onderwerpen want geloof, hoop, liefde en verbondenheid zijn bepalend voor je identiteit en kunnen een enorme bron van kracht zijn. - Alleen maar vrije tijd Een dominee over zijn vak, Nico ter Linden. heeft alleen maar vrije tijd om te preken en om te herderen over zijn kudde, heeft de Deense dominee Kaj Munk eens gezegd. Nico ter Linden heeft dat zijn leven lang met hart en ziel gedaan en hij vertelt daarover in dit boek. - Eindeloos bewustzijn een wetenschappelijke visie op de bijna-dood-ervaring, door Pim van Lommel. Cardioloog dr. Pim van Lommel schreef vanuit zijn praktijk en met de hulp van patiënten die hem hun ervaringen toevertrouwden dit indringende boek. Mooie, gebonden editie ter gelegenheid van de 15e druk. - De geschiedenis van het christendom, door Jonathan Hill. Jonathan Hill, afgestudeerd theoloog en filosoof aan de universiteit van Oxford, schreef dit rijk geïllustreerde boek over de geschiedenis van het christendom. Een mooi, beknopt overzicht in 575 pagina s. - Ik ga slapen, ik ben moe, door Lois Rock (tekst) en Alex Ayliffe (illustraties) Tien leuke voorleesverhalen met avonturen van jonge kinderen. Om voor te lezen op de rand van het bed. - Benjamin IJ. Beer, pom, pom, pom, door Herman van Veen. Verhaal over een ijsberenfamilie die moet vluchten vanwege het smeltende ijs. Een mooi, filosofisch kinderverhaal, ook voor grote mensen. Ontmoeting op zondag 13 oktober in Den Angang Binnen onze gemeente wordt één keer per maand een Ontmoeting op zondag georganiseerd, steeds op de 2e zondag van de maand. De ontmoetingen worden met ingang van zondag 13 oktober weer gehouden in Den Angang. Uit het boekje In de voetsporen van Mozes komt het thema: Gewone mensen in Gods diens. Deze keer is de lezing uit Exodus 3:1-15. Dit is het bekende verhaal over Mozes bij de brandende braamstruik. Eindelijk is het zover! God gaat ingrijpen. Daarbij wil Hij gewone mensen gebruiken. Waarom bijvoorbeeld Mozes niet? Maar Mozes ziet dat even niet zitten, hij deinst terug voor de verantwoordelijkheid. De jaren in de woestijn hebben hem voorzichtig gemaakt. Hij heeft nú het gevoel dat hij die taak niet aankan. Dat is wel even anders dan 40 jaar geleden, toen hij dacht, die klus wel even te klaren! Mozes is niet de enige die last heeft van zijn verleden. Ook wij worden vaak tegengehouden in onze zelfontplooiing en in onze dienst aan God door ons negatieve zelfbeeld. Als iemand ons vraagt voor een taak, reageren we al snel met opmerkingen als: wie ben ík- dat kan ik toch niet? Wie kent niet dat vervelende gevoel van onbekwaamheid? De vraag is: hoe gaan we daar dan mee om? Als Paulus zegt in 2 Kor. 12:10 Als ik zwak ben, ben ik sterk wil hij daarmee aangeven, dat ik als ik van mezelf weet, dat ik iets niet in eigen kracht kan, dat ik dan helemaal afhankelijk ben van de kracht van God. Gods kracht wordt zichtbaar in onze zwakheid! Vanaf uur is er een inloop met koffie, thee en wat lekkers. Om uur wordt begonnen met een welkom, gevolgd door een gebed, het zingen van enkele liederen en daarna een inleiding op het thema. Daarna gaan de aanwezigen in groepen uiteen, er is ook een kinder- en tienerprogramma. Voor de allerkleinsten is er oppas. In de groepen wordt aan de hand van gespreksvragen met elkaar van gedachten gewisseld. Aan het eind van de ontmoeting komt iedereen weer bij elkaar om gezamenlijk af te sluiten met zingen en gebed. Na afloop is er koffie, soep en brood en gelegenheid om met elkaar na te praten. Spreekt het u/jou aan om op een laagdrempelige manier met God en de bijbel bezig te zijn? Kom dan eens kijken en luisteren naar de vragen bij het thema en als u/jij wilt: meepraten, meezingen en meebidden. Van harte welkom! Het hoofd boven water Dat is het thema van de Israëlzondag op 6 oktober In de dienst in de Jacobskerk, waarin ds. Theo Parmentier voorgaat, zal de lezing uit Genesis 8 centraal staan. Noach en zijn vrouw en zijn drie zonen en hun vrouwen, in totaal 8 mensen, worden na de Grote Vloed uit de ark gestuurd. Eerst hebben ze maandenlang gewacht tot de chaos van het water is weggevloeid en de ark tot rust is gekomen op de bergen van Ararat. En dan moeten er eerst nog een (onreine) raaf en een (reine) duif aan te pas komen om te proeven of de aarde al weer bewoonbare eretz is, beloofd land, schepping. Het is een schitterend, beeldend verhaal uit de Thora dat ons is overgeleverd. Een verhaal ook met diepere betekenislagen, zo zeer zelfs dat het óns verhaal kan worden. Ervaren wij onze wereld, in het groot en in het klein, immers ook soms niet als waterchaos waarin het maar moeilijk is om het hoofd boven te houden? De Commissie Kerk & Israël van de Protestantse Gemeente Winterswijk werkt aan de dienst mee en reikt u na afloop een exemplaar aan van het blad Kerk & Israël Onderweg. Van harte welkom in de eredienst! Bruus van Ast-Heezen en Henk Vis Inge Wiggers Ieder mens moet werken, een dominee - Het wonder van de wederopbouw, door fotograaf Henk Nieuwenhuis. Onlangs nog in het nieuws: graven in Zeeland worden geopend om de identiteit van onbekende doden vast te stellen. Zestig jaar geleden was er De Ramp. Na die vreselijke gebeurtenis begon de wederopbouw. Daarvan vertelt dit boek met indrukwekkende foto s. Neem eens een kijkje op de Boekentafel van de Jacobskerk! Annemarie de Boer en Henk Vis Opening 7e seizoen Sint Joris Concerten Op zondagmiddag 13 oktober zal het nieuwe seizoen in de serie concerten op een zondagmiddag in de Joriskerk van Bredevoort worden geopend met gitaarmuziek door het Lerato gitaarduo, bestaande uit Jaap Majoor en Jessica Denys. Zij zullen Spaanse en Zuid- Amerikaanse muziek laten horen op verschillende gitaren. Ook zullen zij een mondelinge toelichting geven op het programma. Het concert zal beginnen om uur, de kerk is open vanaf uur. De duur van het concert is een uur. Na afloop van het concert is er gelegenheid om na te praten met de musici en een glas wijn of jus te drinken. Bij de uitgang zal een vrije bijdrage worden gevraagd om het mogelijk te maken deze concerten te blijven organiseren. Meer informatie vindt U op de website: Hugo Kuiper 9

10 Bedrijfshulpverlening in de kerk (Door ruimtegebrek in Kerkenwerk 169 hebben we van het grote stuk over de bedrijfshulpverlening in de kerk maar een klein stukje kunnen plaatsen. Hieronder volgt het gehele artikel.) Door M.G.R. Barendrecht Een onderwerp dat regelmatig onderwerp van gesprek is bij colleges van kerkrentmeesters is de bedrijfshulpverlening in onze kerkelijke gemeenten. De vraag moet gesteld worden: Waarom? Oorspronkelijk was er in bijlagen van de Arbeidsomstandighedenwet (ARBO) een serie regels gegeven, waaraan een bedrijfshulpverleningsorganisatie moest voldoen. Of het nu om grote bedrijven ging of om gebouwen, waarin (kerkelijke) bijeenkomsten werden gehouden, de regels waren redelijk eenduidig. Zo gold onder andere de regel; 1 hulpverlener op 50 mensen en waren er stringente voorschriften voor de opleidingen van de hulpverleners, voor het verlenen van eerste hulp, het bestrijden van beginnende brandjes en het evacueren van mensen uit het gebouw in geval van een calamiteit. Inmiddels is er een behoorlijk aantal jaren verstreken sinds de invoering van de oorspronkelijke regelgeving en is er ook praktijkervaring opgedaan, hoe deze bepalingen moeten worden geïnterpreteerd naar het soort terreinen, bedrijven en gebouwen met de daarbij behorende risico s. Het zal duidelijk zijn dat de oorspronkelijke regelgeving voor terreinen en gebouwen voor industriële doeleinden, nog goed toepasbaar zal zijn. Al geldt hier natuurlijk ook dat bepaalde stoffen en materialen, waarmee wordt gewerkt, hun eigen risico s kennen. 10 Geen pasklaar antwoord Genoeg over het meer algemene deel en daarom naar de locaties, waarmee wij in de kerken te maken hebben. Er is echter geen pasklaar antwoord te geven voor de kerkgebouwen in het algemeen, want niet alle kerkelijke gebouwen zijn hetzelfde. In de meer praktische regels, zoals die tegenwoordig gelden, wordt met een aantal situaties rekening gehouden. De eerste zaak, die belangrijk is, betreft de grootte van het gebouw, of wel: hoeveel mensen zijn er doorgaans tijdens de erediensten in het gebouw. Een tweede punt is de bouw van het kerkgebouw. Zijn er galerijen in de kerk, die via trappen bereikbaar zijn. Is er sprake van bijgebouwen, waarin activiteiten worden georganiseerd of is er een meer professionele keuken? Dit soort vragen moet het college van kerkrentmeesters beantwoorden bij het bepalen van de bedrijfshulpverlening en met name het aantal hulpverleners in het kerkgebouw. Ook de opleiding van de hulpverleners kan hierop worden aangepast. De oorspronkelijk gehanteerde eis dat hulpverleners over een totale opleiding moeten beschikken, dus eerste hulp, kennis van kleine blusmiddelen en kennis van evacuatie en ontruiming, is ook duidelijk gewijzigd. In kerkgebouwen zal er doorgaans in eerste instantie sprake zijn van het verlenen van eerste hulp, terwijl ontruiming van de kerk, laat staan het bestrijden van brand veel minder voor zal komen. Aantal hulpverleners Het aantal hulpverleners behoeft dus zeker niet te worden berekend op basis van de oorspronkelijke regel van 1 hulpverlener op 50 kerkbezoekers. In de gehanteerde literatuur, te weten de Handreiking Bedrijfshulpverlening, uitgegeven door de Stichting van de Arbeid, zijn formules opgenomen om uit te rekenen hoeveel hulpverleners er gemiddeld nodig zijn. Afhankelijk van de bouw van de kerk (bijvoorbeeld een gebouw met alleen een kerkruimte op de begane grond en het gemiddeld aantal aanwezige personen) zal een tweetal hulpverleners ruim voldoende zijn. Het spreekt bijna vanzelf dat wanneer er meerdere vaste kerkgangers zijn met een wat verminderde mobiliteit, de hulpverleners dit meenemen bij het bepalen van het aantal hulpverleners. Hetzelfde geldt in die gevallen, waarbij er sprake is van een galerij of een ruimte in een bijgebouw, waarin de kindernevendienst plaats vindt. Ten aanzien van de opleiding moet worden gesteld dat er altijd een hulpverlener moet zijn met een geldig EHBO-diploma. Met name omdat tegenwoordig een organisatie aansprakelijk word gesteld voor de gevolgen van eventuele mindere of onjuiste hulpverlening. Zeer zeker geldt een opleidingseis wanneer u in uw kerkgebouw een AED-apparaat heeft. Hiervoor zijn gecertificeerde mensen noodzakelijk. Draaiboek Voor wat de ontruiming van de kerk betreft, is het zaak om dit in eerste instantie vast te leggen in een draaiboek en dit regelmatig met een aantal hulpverleners door te nemen. Een opleiding voor brandbestrijding is zeker aan te bevelen voor de kosterbeheerder, wanneer hij over een professionele keuken beschikt. Bijvoorbeeld met apparatuur om te frituren. Voor grote kerkgebouwen is het zaak om de bedrijfshulpverlening op te nemen bij de Risico Inventarisatie en Evaluatie (RI&E) en op grond daarvan de plannen rond hulpverlening goed in kaart te brengen. Bij alle zaken rond hulpverlening in uw kerkgebouw geldt, dat bij het maken van het hulpverleningsplan, zeker de tijdige beschikbaarheid van de professionele hulpverleningsinstanties (ambulancediensten, brandweer en politie) moet worden betrokken. Brandweer en politie zijn tegenwoordig in toenemende mate bekend met AED-apparatuur en kunnen zo alvast de ambulancediensten behulpzaam zijn. Tot slot: de hiervoor genoemde regels gelden voor het gebruik van de kerk tijdens erediensten, concerten en grotere bijeenkomsten. Er zijn echter ook veel kleinere kerkgebouwen, die gedurende de zomermaanden opengesteld worden voor het publiek en waarbij er maar geringe aantallen mensen voor bezichtiging van het gebouw aanwezig zijn. Veelal is er alleen een kerkvrijwilliger aanwezig die informatie verstrekt. Wanneer deze persoon wel eerste hulp zou verlenen, dan geldt het gestelde over het bezitten van een geldig EHBO-diploma. De heer Barendrecht is lid van het dagelijks- en hoofdbestuur van de VKB. (Vereniging voor Kerkrentmeesterlijk Beheer in de PKN) Wij vragen u dringend niet af te wachten tot een ander zich meldt, wij hebben u hard nodig! U kunt zich voor nadere informatie melden bij Sjon de Graaf, graafsjon@gmail.com. Het dagelijks bestuur van het College van Kerkrentmeesters Oproep Het kerkelijk bureau heeft een mail ontvangen met de volgende tekst: Ik ben in het bezit van een doopbewijs van Janna Berendina Piek geboren op 26 oktober 1939 en gedoopt op 7 januari 1940 in de Nederlandse Hervormde Kerk te Winterswijk door D. A. Wartena. Graag zou ik deze doopakte overhandigen aan mevrouw of familieleden. Als er mensen zijn die mevrouw Piek kennen of gekend hebben dan vragen wij u om contact op te nemen met het Kerkelijk Bureau: tel of per mail: kerkelijkbureau@pgwinterswijk.nl. Ademnood Als je een longziekte hebt, dan weet je precies wat ademnood is, en hoeveel invloed dat op een leven van alle dag heeft. In mijn omgeving ken ik diverse longpatiënten en ik kan u verzekeren: leven met altijd ademnood is geen pretje, integendeel. Even snel de fiets pakken om naar het dorp te gaan is er dan niet meer bij, een wandeling kun je wel vergeten, en winkelen is een slopende bezigheid geworden. En zo kun je nog veel meer noemen wat niet meer kan of slechts nog met grote moeite. Ook organisaties kunnen te maken krijgen met ademnood. De organisaties moeten dan de hulp inroepen van zuurstof, maar des te meer mensen deel uit maken van de organisatie, des te moeilijker is het iedereen en alles van voldoende zuurstof te voorzien. Binnen onze gemeente was een interimmer aan het werk, een ervaren predikant, ditmaal met ervaring bij gemeenten die om welke redenen dan ook in de problemen zijn gekomen. En verwachtingsvol keken we naar wat ditmaal hij ging doen en hoopten Kerkelijk bureau in Rep en Roer? In het vorige nummer van Kerkenwerk kon u lezen dat het kerkelijk bureau (anders dan anders) maar liefst drie weken gesloten zou zijn; dat hield verband met de vakanties van Petra en Hermien, maar ook met de operatie van Hermien in diezelfde periode en de periode van herstel die ca. 12 weken zou duren. De operatie is gelukkig goed geslaagd en zij die goed hebben opgelet hebben gezien dat ze af en toe al weer een uurtje op haar vertrouwde plek zit (op therapeutische basis). U denkt wellicht: nou, dan zal er wel veel fout gegaan zijn op het kerkelijk bureau, want Hermien is er bijna altijd en Petra veel minder vaak. Maar wij kunnen u echt gerust stellen!!! Al bijna 8 jaar geleden is in goed overleg een intensief traject gestart op het Kerkelijk bureau om er voor te zorgen dat zowel Petra als Hermien elkaar naadloos kunnen vervangen; beide dames beschikken over dezelfde kennis en ervaring en kunnen u dan ook altijd op een goede manier helpen met uw vragen. Dat hebben ze dus goed geregeld! Wel willen wij u nog eens wijzen op de openingstijden van het kerkelijk bureau: alleen s morgens van uur. Dat is niet gedaan om u te plagen, maar omdat erop het kerkelijk bureau veel werk wordt verricht waarvoor een goede concentratie nodig is en wat niet voor andere ogen is bestemd. Dit betekent dus ook dat u niet IN het kerkelijk bureau mag komen, maar u moet vervoegen aan de balie. Wij hebben de dames dan ook gevraagd om nu de toegangsdeuren gesloten te houden zodat u alleen maar via de balie contact kunt hebben met de beide dames. Samen zorgen we er zo voor dat het vele werk goed en tijdig kan worden gedaan. Wilt u hen daarbij op deze manier helpen? College van Kerkrentmeesters Deeltaakgroep Personeel en Organisatie we met elkaar van ganser harte dat hij het schip wél vlot kon trekken. Maar hebben we als gemeenteleden wel in de gaten dat zijn succes slechts ten dele samenhangt met zijn kennis en kunde, maar volstrekt afhankelijk is van ONZE bereidheid en inzet om tot oplossingen te komen? Het gaat nooit lukken als alle partijen op hun standpunten blijven staan, het kan alleen maar lukken als we achter ons kunnen laten wat er allemaal is gebeurd, en bereid zijn om samen naar de toekomst te kijken, samen te zoeken naar een voor iedereen begaanbare weg. Als ik zelf terug kijk op alles (maar ik heb veel slechts van de zijlijn meegemaakt en mijn beeld zal dan ook wel niet kloppen), dan heb ik het idee dat we, voordat de problemen ontstonden, allemaal goed met elkaar door één kerkdeur konden en daarom vraag ik me af waarom dat nu opeens niet meer zou kunnen? Samen aan het werk, samen de schouders er onder en dan moet het toch lukken?!! Inmiddels is er een beleidscommissie benoemd die verder gaat op de door de kerkenraad ingeslagen weg. Zo hopen we samen weer verder te komen! Cees F. de With

11 In memoriam Johanna Catharina te Voortwis Slotboom 22 juli september 2013 Op de leeftijd van 92 jaar is Anna te Voortwis in de Pronsweide overleden. Op 25 april 1947 is ze getrouwd met Jan Abraham te Voortwis. Ruim 20 jaar hebben ze in Ratum gewoond, daarna op verschillende plaatsen in het dorp. De laatste jaren woonden ze samen in de Wamelinkhof. In 2004 is haar man overleden. Hun huwelijk bleef kinderloos. Door een val, waarbij ze haar heup brak, is ze in de Pronsweide terechtgekomen. Langzaam werd haar geest minder, haar lichaam verzwakte en ze ging er tegenop zien om nog van haar kamer te gaan. Boven de kaart staat: De Heer is mijn herder. Dit was ook de tekst bij het overlijden van haar man. Soms weet je de weg niet meer, ben je de weg kwijt en dan word je toch langs veilige paden geleid, al kunnen die veilige paden best moeilijk zijn. God wil een herder voor ons zijn, een herder die ons door het leven loodst. We kunnen hem als herder ervaren in de mensen om ons heen. Dat heeft ook Anna te Voortwis mogen ervaren. In kleine kring hebben we afscheid van haar genomen op de Algemene begraafplaats. Zo is het leven van Johanna Catharina te Voortwis- Slotboom nu geborgen in Gods liefde en is zij teruggekeerd tot in het huis van de Heer. Wij wensen de familie troost en kracht toe. Annemarie de Boer- Niemeijer Johan Frederik Hiddink 31 juli september 2013 In juli moest Han vanwege de benodigde zorg verhuizen naar De Schuijlenburg in Silvolde. Hij bloeide daar weer op, na meerdere operaties en veel pijn in de afgelopen jaren. En toen ineens, op 8 september, werd hij door een longontsteking geveld. Han is 67 jaar geleden in Varsseveld geboren als middelste kind in een gezin van 6. Zijn verstandelijke beperking verhinderde hem niet om met alles mee te doen. Spelen met de kleintjes, kattekwaad uithalen met de groten. Toen zijn moeder overleed, en zo`n 30 jaar geleden ook zijn vader ziek werd, kwam er gelukkig een oplossing voor de vraag wie er voor Han moest zorgen. Er was plek in Winterswijk: eerst in Huize Erica, later in een eigen appartementje aan de Weverstraat 6/3. Hij heeft een goed leven gehad. In onze aangepaste diensten met medewerking van de Bijbelclub was Han altijd aanwezig, stilletjes tussen de anderen, liefst aan de koffie met een sigaretje. Hij heeft in het orkest De Vrolijke Noot gespeeld, zijn schilderijen -gemaakt op de Helmhorst- laten zien en zijn muziek met zijn mondharmonica laten horen. Han was een beminnelijk mens, altijd goed gehumeurd en vriendelijk. Hij hield van gezelligheid, een feestje, grapjes. Daarom had hij veel vrienden. Dat merkten we tijdens de afscheidsdienst in Varsseveld. Een kerk vol familie, vrienden en bekenden, die dankbaar afscheid namen van dit schaap uit de grote kudde van God de Herder. Ds. Fransien van Keulen Gerrit Jan Hendrik Groters 19 maart september 2013 Henk Groters overleed in Pronsweide. Zijn laatste levensjaren werden bemoeilijkt door steeds meer beperkingen en hij besefte dat. Voor zijn vrouw en dochter bracht het overlijden verdriet en gemis, maar ook het inzicht, dat hij gespaard was voor verder lijden. Jaren verzorgde Jo haar man zelf thuis aan de Thorbeckestraat. Tot het moment aanbrak, dat ondanks alle hulp en hulpmiddelen dat niet meer kon. Hun 55e huwelijksdag in mei werd dan ook heel klein in Pronsweide gevierd. Boerenwerk en tuinwerk bepaalden zijn leven, voor het grootste deel op de Fiet in Ratum. Een gezelligheidsman was hij, met een open blik de wereld in kijkend. Graag overal bij betrokken, altijd bij buurt- en familiefeestjes. Hij wist precies hoe hij alles hebben wou. In de tuin heel secuur. Actief lid van de muziek, bij Crescendo en het Vrije Tijds Orkest. En hij genoot daarvan. Maar toen kwam de eerste TIA en geleidelijk verergerden de kwalen, dan komt die tijd dat niet alles meer gaat, zoals het jezelf voor ogen staat. In de afscheidsdienst klonken Jezus woorden uit Matteüs 11: Kom naar mij, jullie die vermoeid zijn en onder lasten gebukt gaan, dan zal ik je rust geven. Die rust om te kunnen leven en nu te kunnen sterven, was hem gegund, door de Schepper en zijn medemensen. Wij zongen in de afscheidsdienst: Moge t hart soms ook beven in t heetst van de strijd, Zijn Liefde en ontferming vertroosten altijd Dat die troost er ook mag zijn voor Dinie en Ineke. Gerrie Zemmelink Berend Willem Hoenink (Wim) 21 maart september 2013 Wim Hoenink uit Meddo stierf onverwacht op die maandagochtend. De longkwaal, waaraan hij al jaren leed, daar kon hij met zuurstof mee leven en actief blijven. Maar zijn krachten verminderden, al wilde hij nog van alles. Tussen mensen zijn, kennis nemen van allerlei nieuwe ontwikkelingen, en zingen, bij twee koren. Het was goed voor hem. Zelfs kreeg hij al belangstelling voor de mondharmonica. Zover kwam het niet. Na een moment van zwakte gleed hij uit het leven, in aanwezigheid van zijn vrouw Dinie in hun huis aan de Geldereschweg. In een ondeelbaar moment, na die zondag met nog gezellig familiebezoek. Wim, een nuchtere man, vader van drie kinderen, een geliefde opa, altijd op en rond de boerderij en vergroeid met het buitenleven, het gemechaniseerd boerenbedrijf. Zijn leven stond stil. Op zaterdag 21 september werd door velen van hem afscheid genomen. Zijn leven werd herdacht door zijn dochter en kleindochters, met flitsen van humoristische momenten. Liederen van hoop klonken op van hen die nu meeleefden: geuit in een volle Balinkeskerk, waar Meddo s en Kottens koor beide hun aandeel hadden. Overdacht werd dat juist de zachte krachten van liefde zullen overwinnen. Uit Openbaring 21 klonk: God zelf zal bij de mensen wonen. Hij zal alle tranen uit hun ogen wissen en alles zal nieuw worden. Allen zongen Er is een land van louter licht. Gerrie Zemmelink Afscheid nemen Afscheid nemen, is iets om te haten. Afscheid nemen, is iets kostbaars, een deel van jezelf achterlaten. Afscheid nemen, is iets wat je heel diep raakt. Afscheid nemen, is iets wat je van binnen kapot maakt 11

12 Kindernevendienstcommissie: Elsbeth Hennink, ' (voor de groepen 1 t/m 8 basisschool) Kinderoppasdienst: Anita Jentink, ' Neem jij ook een knuffel mee naar school op Werelddierendag? Giovanni of Franciscus? Franciscus van Assisi werd geboren in de twaalfde eeuw na Chr. in Italië in het plaatsje Assisi. Hij was de zoon van een rijke koopman en zijn vrouw. Toen hij werd geboren, was zijn vader Pietro Bernardone op zakenreis. Zijn moeder, Donna Pica liet hem dopen en hij kreeg hierbij de naam Giovanni. Dit betekent Johannes en was hij het niet die de komst van Christus had aangekondigd? Twee weken na de geboorte keerde zijn vader nog rijker dan eerst terug. Goed gestemd was hij en dit werd nog beter toen hij hoorde dat hij vader was geworden. Pietro keek vol trots naar zijn kindje. Toen hoorde hij zijn naam Giovanni. Daar was hij het helemaal niet mee eens. Niet Giovanni, maar Francesco moest hij heten. Wij zeggen Franciscus. Donna Pica boog haar hoofd en slikte een traan weg haar man duldde geen tegenspraak. Roem, eer en geld Franciscus groeide op als een rijke jongen. Hij kende grote weelde. Toen moest hij als jongeman vechten in de oorlog om een grote ridder te worden. Franciscus werd verslagen. Hij werd met andere jonge soldaten een heel jaar lang gevangen genomen en leerde wat honger lijden betekende. Ook werd hij erg ziek en zwak. Steeds meer kreeg hij wrok tegen al die rijkdom, tegen al die eer. Hij begreep nu zijn moeder, die hem graag anders had opgevoed. Zij had God gebeden om haar te helpen bij de opvoeding en hem liefde en goedheid uit te laten stralen. 12 Franciscus trekt zich terug. Franciscus trok zich steeds meer terug in de natuur. Hij kon zingen als de beste. Vrolijk klonken zijn eenvoudige liedjes over de velden. Ook vertelde Franciscus over het leven van Jezus Christus. Jezus was ook altijd goed voor de allerarmsten. Jezus, ontfermde zich over zieken en ook dacht Franciscus heel vaak aan het lijden dat Jezus had ondergaan om de mensen te bevrijden van hun zonden. Meerdere malen kreeg Franciscus een teken van God om alles wat hij wist over Jezus te vertellen. Franciscus besloot om alle bezittingen weg te geven. Hij ging dus als een bedelaar in een oud vaal gewaad op blote voeten. Hij vertelde over Jezus en over de liefde van God. Niets, maar dan ook niets, behalve het geloof in de liefde van God wilde hij bezitten. Dat was zijn allergrootste rijkdom. Ruimte voor God Doordat Franciscus al zijn geld en goed had weg gegeven, kreeg hij ruimte voor God. Hij voelde zo een geweldige liefde. Hij kon hierover in zijn eigen woorden vertellen en veel mensen volgden hem. Hij kreeg van de paus toestemming om een klooster te stichten. Eerst was dat één klooster, maar al snel werden er dat veel meer. De monniken verdeelden Tekening Annemiek Bollen zich over de hele wereld. Zuster Clara Clara, een mooi meisje was de eerste vrouw die Franciscus helemaal volgde. Ook zij gaf al haar bezittingen weg. Zelfs liet zij haar prachtige lange blonde haar heel kort knippen. Clara en Franciscus hadden een bijzondere liefde voor elkaar. Clara stichtte een klooster voor nonnen en ook zij leefden heel sober. Nog steeds zijn er kloosters waar vrouwen als nonnen leven, als navolgingen van Zuster Clara. De dieren Franciscus ontdekte, doordat hij zich volledig overgaf aan de liefde van God, dat hij ook de liefde en het vertrouwen van de dieren kreeg. De dieren vluchtten niet meer als hij kwam, nee de vogels zongen hem zelfs toe en vlogen met hem mee. Ook een gevaarlijke wolf wist Franciscus tam te krijgen. De konijntjes huppelden vrolijk voor hem uit en toonden hem hun holletje. Kortom, Franciscus deelde de liefde van God met de mensen en met de dieren en deed zijn best voor alles wat leefde om juist het goede te stimuleren. Werelddierendag Op 4 oktober vieren wij juist daarom Werelddierendag. Het is de sterfdag van deze Heilige Franciscus van Assisi. Als jij een dier ziet en hem of haar knuffelt, denk dan eens aan deze bijzondere lieve man die leefde vanuit Gods liefde. Gerrie Kuenen-Meinen Welkom Zondag 15 september was een bijzondere dag... Niet alleen omdat het startzondag was en Ds. de Jonge het jaar mocht openen door het doorknippen van linten. Niet alleen omdat de koster haar muntje kwijt was en wij allemaal gingen zoeken. Nee, vooral omdat twee kinderen, Tom en Noor, voor het eerst naar de kindernevendienst mochten. Dat was best spannend! Gelukkig waren ze niet de enige en gingen we met een groep van ruim 20 kinderen naar de nevendienst. We hebben een het verhaal gehoord van de herder die een van zijn honderd schapen kwijt was. En hoe hard hij daar naar op zoek is gegaan. Vervolgens hebben we allemaal ons eigen schaapje geknutseld. Deze hebben we bij terugkomst in de kerk allemaal bij elkaar in de wei geplakt. Tom en Noor jullie hebben het super gedaan. Tot de volgende keer, welkom!. Groeten, namens de leiding van de kindernevendienst, Dorien ten Dolle Er was helaas geen fotograaf aanwezig tijdens deze dienst, dus we hebben helaas geen foto. Een ramp die na het lezen niet meer stil is Op school heb ik een project gehad namens Breaking News. In dit project moesten we een stille ramp onder de aandacht brengen van de mensen, zodat deze ramp niet meer stil was. Ik wil jullie wat vertellen over de stille ramp die ik gekozen heb. Ik neem jullie mee naar Pakistan dat ligt in Azië, vlak bij Afghanistan. In dat land en meerdere landen in de buurt wordt er geen onderscheid gemaakt tussen volwassen mannen en kleine kinderen. Er zitten daar heel veel kinderen in de gevangenis want de grotere criminelen zijn moeilijk te pakken. Vaak zitten kinderen om onduidelijke redenen vast. Kinderen van bijvoorbeeld 9 jaar oud, ze worden beschuldigd van diefstal en verkrachting terwijl ze onschuldig zijn en vaak niet eens weten wat verkrachting is. Vaak wordt een beschuldiging ingetrokken maar het rechtsproces is daar zo sloom dat ze pas na 7 maanden of zelfs een jaar pas weer vrijkomen, terwijl ze niks hebben misdaan. De leefomstandigheden zijn in de gevangenissen erg slecht. De jongste in de cel slaapt op de slechtste plek, moet zijn eten afstaan en alles doen wat de sterkere gevangen willen. Misbruik en verkrachting komt veel voor, ook worden de kinderen mishandeld en aan de drugs geholpen. De gevolgen voor de kinderen zijn fataal. Dan in Nederland, hier mag je pas vanaf je 18e in de gevangenis en pas nadat je veroordeeld bent in een proces. De criminelen hier hebben een eigen kamer en er zijn hier veel goede voorzieningen. Je krijgt gewoon te eten, mag sporten en ontspannen en dat is een groot verschil met daar. Ik hoop dat door mijn stukje deze ramp niet meer stil blijft. Carolien Nijman Young@Heart gaat weer van start! Op zondag 6 oktober zal Young@Heart weer van start gaan! Tijdens deze eerste dienst van het nieuwe seizoen mag iedereen zijn- of haar muziekinstrument meenemen, dus kom ook! Iedereen is welkom om uur in de Zonnebrinkkerk. Omdat het ook deze keer weer een hele leuke dienst wordt, zijn wij nog op zoek naar een fotograaf die zich uit wil leven tijdens deze dienst! Interesse? Gewoon komen en gaan fotograferen! Fotografen gezocht! Wie wil dat nou niet?! Jezelf terug zien in Kerkenwerk?! Juist omdat dit zo leuk is, maar natuurlijk vooral omdat foto s een mooie aanvulling zijn voor een artikel, zijn wij als redactie grote voorstander van het plaatsen van foto s bij ingezonden artikelen. Echter ontbreken deze steeds vaker; er is geen fotograaf geregeld en ook niet toevallig aanwezig tijdens bijvoorbeeld een (speciale) kerkdienst of kerkelijke activiteit. Om die reden zijn wij op zoek naar vrijwillige fotografen die zo nu en dan eens foto s willen maken, zodat wij u een compleet beeld van de artikelen in Kerkenwerk kunnen geven. U hoeft zich nergens voor aan te melden; gemaakte foto s kunnen en mogen gewoon (met naamsvermelding) toegestuurd worden aan kerkenwerk@pgwinterswijk.nl. Wij danken u alvast hartelijk! Met vriendelijke groet, Gebed Lieve Heer, De Redactie We moeten weer naar school en vaak is dat niet gemakkelijk, we moeten zoveel leren en doen, we worden soms ook gepest en hebben soms geen vriendjes of vriendinnetjes. Wilt U bij ons zijn en laten merken dat U er echt bent? Dat zou zo fijn zijn! Wilt u ook eens denken aan al die kinderen die midden in een oorlog moeten leven of te maken hebben met overstromingen en zo, of met veel ziekte en honger. Zij hebben U misschien nog wel meer nodig dan ik. Dank u Heer! Reacties en andere bijdragen voor deze Jeugdpagina zijn van harte welkom! Ga naar klik op Kerkenwerk, daarna op redactie en klik dan op ' Gerrie Kuenen' waarmee u uw programma opent en mij kunt en.