NTI Hogeschool. Opleiding: Hogere Europese Beroepen Opleiding

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "NTI Hogeschool. Opleiding: Hogere Europese Beroepen Opleiding"

Transcriptie

1 NTI Hogeschool Opleiding: Hogere Europese Beroepen Opleiding Netherlands Quality Agency (NQA) Juni 2010

2 2/57 NQA NTI: audit bestaande hbo-bachelor Hogere Europese Beroepen Opleiding

3 Managementsamenvatting Dit rapport is het verslag van het auditteam dat in opdracht van Netherlands Quality Agency (NQA) een bestaande hbo-bacheloropleiding heeft beoordeeld. Het beschrijft de bevindingen, overwegingen en conclusies. Het rapport is conform het NQA Protocol 2010 hbo-bacheloropleiding opgesteld. De rapportage heeft betrekking op: Instelling Hogeschool NTI. Afstandsonderwijs Opleiding Hogere Europese Beroepen Opleiding Variant deeltijd Croho-nummer Locatie Leiden Auditdatum Auditteam De heer drs. D.W. Righters MBA (voorzitter en vakdeskundige) De heer drs. R.J.A. Schoen (vakdeskundige) Mevrouw J. van den Broek (studentlid auditteam) Mevrouw drs. M.E. Voorthuis (NQA-auditor) Door Hogeschool NTI is een dossier ingediend bij NQA voor de beoordeling van de bestaande hbo-bacheloropleiding Hogere Europese Beroepen Opleiding (European Studies). Bij de aanvraag werd door de instelling een kritische reflectie aangeboden, die naar vorm en inhoud voldeed aan de eisen die NQA in het NQA Protocol 2010 hbo-bacheloropleiding stelt. Voor de beoordeling van de kwaliteit en het niveau van de opleiding heeft NQA een auditteam samengesteld, dat voldoet aan de eisen van de NVAO. Het team heeft de kritische reflectie bestudeerd en een bezoek aan de opleiding gebracht. De kritische reflectie en alle overige (mondeling en schriftelijk) verstrekte informatie hebben het auditteam in staat gesteld om tot weloverwogen oordelen te komen. Onderwerp 1: Doelstellingen van de opleiding De opleiding European Studies profileert zich als een brede opleiding. Zij hanteert negen domeincompetenties, die zijn afgeleid van de hbo-competenties uit het domein Communication. De opleiding maakt een verbijzondering van deze competenties en onderscheidt bij elke competenties een aantal deelcompetenties. De opleiding kiest er voor om haar studenten op te leiden voor functiegebieden in plaats van functies. In dit kader onderscheidt zij acht managementrollen en drie pijlers, die tijdens de hele studie en in de minoren centraal staan, te weten Communicatie, Bestuur en Beleid en Business. De opleiding leidt haar studenten nadrukkelijk op voor functies in internationale organisaties in Nederland en heeft daarom de keuze gemaakt voor een nationale positionering en profilering. Desondanks is zij in de afgelopen jaren meer aandacht gaan besteden aan internationale aspecten. Zo is in het 1 ste, 2 de en het 3 de jaar het vreemde talenonderwijs zowel kwantitatief als kwalitatief uitgebreid. Ook is er een werkbezoek aan EU-orgaan in Brussel ingevoerd. En bij de keuze van de beroepsopdrachten, die studenten NQA NTI: audit bestaande hbo-bachelor Hogere Europese Beroepen Opleiding 3/57

4 aan het eind van een thema moeten uitvoeren, wordt rekening gehouden met de internationale werksetting. De opleiding waarborgt het hbo-niveau door haar competenties te relateren aan de Dublin descriptoren en een onderscheid te maken in drie beheersingsniveaus. De beroepenveldcommissie speelt een belangrijke rol bij de borging van het eindniveau. Onderwerp 2: Programma Het door de opleiding gehanteerde concept is dat van blended learning, een mix van zelfstudie, contactonderwijs en onderwijs, dat wordt aangeboden via de digitale leeromgeving (DLO). Het door de opleiding gehanteerde studiemateriaal is geschikt om studenten door de studie te leiden. Studentennet+ (oud) en Fronter (nieuw) spelen hierbij een belangrijke rol. De opleiding is flexibel van opzet, dat wil zeggen dat de studenten op elk gewenst moment kunnen instromen. De opleiding is opgebouwd uit acht themablokken, die bestaan uit een aantal modulen. Elk themablok wordt afgesloten met een beroepsopdracht. Na de acht themablokken zijn een keuzeminor, een stage en afstudeerproject geprogrammeerd. In principe kunnen studenten de volgorde van de themablokken en modulen kiezen, die hen op dat moment het beste uitkomt. Aan een aantal modulen worden ingangseisen gesteld. De modulen worden getoetst met behulp van een schriftelijk examen (in twee modulen een paper) of een praktijktraining. De opleiding hanteert voor de toelating de wettelijke vooropleidingseisen. Indien studenten hier niet aan voldoen kunnen zij de 21+ toets afleggen. NTI biedt de mogelijkheid om een intakegesprek te voeren. In de afgelopen jaren heeft de opleiding een aantal veranderingen doorgevoerd in het curriculum, zoals meer aandacht voor onderzoeksvaardigheden. In het 1 ste en 3 de jaar is een Module Methoden van Onderzoek (van elk 4 EC) ingevoerd. Aldus is de aandacht die wordt besteed aan onderzoeksvaardigheden uitgebreid met 8 EC. Onderwerp 3: Inzet van personeel Het docentencorps bestaat uit een inhoudelijke - en een operationele hoofddocent. De laatste werkt nauw samen met de opleidingscoördinator. Beide docenten zijn samen verantwoordelijk voor de kwaliteit, de inhoud en de actualiteit van het curriculum. In totaal zijn er 21 docenten werkzaam bij de opleiding (3,2 fte). Een derde van hen heeft (recente) ervaring in de beroepspraktijk. De opleiding streeft er bij haar aannamebeleid naar om het aantal docenten met praktijkervaring te vergroten. De docenten zijn bereikbaar voor de studenten via de telefoon, de mail en de DLO. De aan de opleiding verbonden mentoren spelen een belangrijke rol bij de ondersteuning en begeleiding van de studenten. Onderwerp 4: Voorzieningen De belangrijkste voorziening van de opleiding is de digitale leeromgeving: de DLO, een methode om op afstand met studenten te kunnen communiceren en hen altijd en overal toegang te kunnen geven tot actuele informatie. In het gebouw van NTI zijn zalen en kamers beschikbaar voor het uitvoeren van praktijktrainingen en het voeren van studieadviesgesprekken. 4/57 NQA NTI: audit bestaande hbo-bachelor Hogere Europese Beroepen Opleiding

5 De studiebegeleiding van studenten gaat in eerste instantie via de mentor, die de hele week bereikbaar is via de telefoon, de mail en de DLO. Ook kan een student een mondelinge afspraak maken met de mentor. Met inhoudelijke vragen kunnen studenten terecht bij de desbetreffende docenten. Onderwerp 5: Kwaliteitszorg De opleiding sluit met haar systeem van kwaliteitszorg aan bij dat van de hogeschool. Gewerkt wordt met de PDCA-cyclus. De afdeling Kwaliteitszorg en Onderwijsinnovatie van de hogeschool voert evaluaties uit onder studenten en medewerkers. Ook doet Hogeschool NTI mee aan de Nationale Studenten Enquête. Vanaf juni 2010 worden ook evaluaties gehouden onder alumni en het afnemende beroepenveld. De opleiding werkt voortdurend aan het verbeteren van haar onderwijs. Zij onderhoudt nauwe contacten met de beroepenveldcommissie, die de opleiding voortdurend feedback en adviezen geeft over de kwaliteit van de opleiding. Voorbeelden van verbeteringen zijn de invoering van twee modulen Methoden van Onderzoek in respectievelijk het 1 ste en het 3 de jaar en de in het kader van de internationalisering onlangs ingevoerde excursie naar een EUorgaan in Brussel. Onderwerp 6: Resultaten Aan het einde van de opleiding voeren studenten een afstudeerproject uit. Hiervoor is een handleiding beschikbaar. Ter voorbereiding op het afstudeerproject is er een scriptiedag, tijdens welke studenten zowel inhoudelijk als methodologisch worden voorbereid op het afstudeerproject. Om met de scriptie te mogen beginnen, moeten studenten alle modulen met een voldoende hebben afgerond. De opleiding hanteert streefcijfers voor het aantal actieve studenten, de doorstroom en de uitval. Alles overziend komt het auditteam van NQA tot de conclusie dat de kwaliteit en het niveau van de bestaande hbo-bacheloropleiding Hogere Europese Beroepen Opleiding van Hogeschool NTI aan de vereiste basiskwaliteit voldoet. Een onderbouwing van deze conclusie is opgenomen in hoofdstuk 2. NQA NTI: audit bestaande hbo-bachelor Hogere Europese Beroepen Opleiding 5/57

6 6/57 NQA NTI: audit bestaande hbo-bachelor Hogere Europese Beroepen Opleiding

7 1 Basisgegevens 9 2 Beoordeling Doelstellingen van de opleiding Programma Inzet van personeel Voorzieningen Interne kwaliteitszorg Resultaten 38 3 Bijlagen 43 Bijlage 1 Deskundigheden auditteam 45 Bijlage 2 Onafhankelijkheidsverklaring auditteam 49 Bijlage 3 Bezoekprogramma 53 Bijlage 4 Bijlagen zelfevaluatie en ter inzage gelegd materiaal 55 Bijlage 5 Domeinspecifieke referentiekader en opleidingscompetenties 57 NQA NTI: audit bestaande hbo-bachelor Hogere Europese Beroepen Opleiding 7/57

8 8/57 NQA NTI: audit bestaande hbo-bachelor Hogere Europese Beroepen Opleiding

9 1 Basisgegevens De basisgegevens van de bestaande hbo-bacheloropleiding Hogere Europese Beroepen Opleiding zijn in onderstaande tabel weergeven. 1. Naam instelling Hogeschool NTI. Afstandsonderwijs 2. Status instelling Aangewezen 3. Naam opleiding in CROHO Hogere Europese Beroepen Opleiding 4. Registratienummer in CROHO Oriëntatie en niveau HBO-bachelor 6. Aantal studiepunten Afstudeerrichting(en) Minor Openbaar Bestuur, Minor Business en beleid, Minor Lobby 8. Locatie Leiden 9. Code of conduct n.v.t. 10. Variant(en) Deeltijd 11. Inhoudelijk profiel opleiding De Bacheloropleiding Hogere Europese Beroepen Opleiding van Hogeschool NTI leidt via een breed en talig programma, waarin Europa centraal staat, mensen op tot startbekwame European professionals, die gekwalificeerd zijn voor functies met internationale en interculturele aspecten op het raakvlak van Communicatie, Bestuur en Beleid en Business, in de nationale en internationale publieke en private sector. 12. Beoogd werkveld alumni Europees bestuur en beleid Regionale, Nationale en Europese overheden en Europese/Internationale organisaties (zowel gouvernementele als non-gouvernementele). Vooral gericht op de Europese dimensies van beleid. Europees communicatiemanagement Europese / internationale organisaties of van nationale organisaties gericht op het buitenland. Vooral gericht op het communicatiebeleid. Europees business management Europese/internationale bedrijven, of van nationale bedrijven gericht op het buitenland. Met name gericht op strategische marketing- en exportbeleid. NQA NTI: audit bestaande hbo-bachelor Hogere Europese Beroepen Opleiding 9/57

10 13. Plaats opleiding in organisatiestructuur hogeschool 14. Jaar vorige visitatie en datum besluit NVAO 15. Belangrijkste wijzigingen in opleiding sinds vorige visitatie De opleiding Hogere Europese Beroepen Opleiding valt onder de verantwoordelijkheid van de business unit manager Hogeschool NTI. De uitvoering ligt bij de toetscoördinatie en de opleidingscoördinatie, in samenwerking met het docententeam en de afdeling Kwaliteitszorg en Onderwijsinnovatie. Visitatie in 2007, negatief NVAO besluit in 2009 over het VBI rapport. Qua structuur: opbouw aan de hand van themablokken met afsluitende integratieve beroepsopdrachten (beroepsproducten); Inhoudelijk: nog meer nadruk op het internationale karakter, verzwaring van de moderne vreemde talen (Engels en Frans/Duits/Spaans), onderzoek op meerdere momenten in het curriculum (jaar 1, jaar 3, tussentijdse beroepsopdrachten, onderzoeksopdracht Minor), keuze voor drie pijlerprofielen (Communicatie, Business en beleid). 16. Schema opbouw programma 10/57 NQA NTI: audit bestaande hbo-bachelor Hogere Europese Beroepen Opleiding

11 Onderwijseenheden Toetsvorm EC Jaar 1 1 Themablok Brede Professionalisering Studie- en Beroepenoriëntatiedag Praktijktraining 2 Inleiding Bedrijfseconomie Schriftelijk tentamen 4 Communicatie Praktijktraining 4 Inleiding Organisatie & management Praktijktraining 4 Schriftelijke Communicatie Schriftelijk tentamen 4 Inleiding Marketing Schriftelijk tentamen 4 Engels Praktijkexamen 6 Methoden van Onderzoek I Schriftelijk tentamen 4 2 Themablok Europakunde I: De evolutie van Europa Europakunde Schriftelijk tentamen 4 Werkbezoek Brussel Praktijktraining (werkbezoek) 2 Europese Cultuur, Geschiedenis en Politiek I Schriftelijk tentamen 4 Beroepsopdracht: Europakunde I: de evolutie van Europa Schriftelijk tentamen 2 3 Themablok Beleidsbeïnvloeding en Communicatie Keuze uit: Duits I Praktijkexamen 6 Keuze uit: Frans I Praktijkexamen 6 Keuze uit: Spaans I Praktijkexamen 6 Geïntegreerde Communicatie Schriftelijk tentamen 4 Lobby en Public Affairs Praktijktraining 4 Beroepsopdracht: Beleidsbeïnvloeding en Communicatie Schriftelijk tentamen 2 NQA NTI: audit bestaande hbo-bachelor Hogere Europese Beroepen Opleiding 11/57

12 Jaar 2 4 Themablok Europakunde II: Theorieën en Actualiteiten Europese Cultuur, Geschiedenis en Politiek II Schriftelijk tentamen 6 Europese Actualiteit Schriftelijk tentamen (paper) 2 Politieke Theorieën Schriftelijk tentamen 4 Beroepsopdracht: Theorieën en Actualiteiten Schriftelijk tentamen 2 5 Themablok Beleid en Communicatie Effectief Schrijven Schriftelijk tentamen 4 Europese Integratie Schriftelijk tentamen 6 Engels II: Business English Praktijkexamen 4 Keuze uit: Duits II Praktijkexamen 4 Keuze uit: Frans II Praktijkexamen 4 Keuze uit: Spaans II Praktijkexamen 4 Beroepsopdracht: Beleid en communicatie Schriftelijk tentamen 2 6 Themablok Beleid en Bestuur Nederlands Staats- en Bestuursrecht Schriftelijk tentamen 4 Europees Recht- en Staatsinrichting Schriftelijk tentamen 6 Beroepsopdracht: Beleid en bestuur Schriftelijk tentamen 2 7 Themablok Beleid en Business Internationale Marketing Schriftelijk tentamen 6 International Business Schriftelijk tentamen 6 Beroepsopdracht: Beleid en business Schriftelijk tentamen 2 12/57 NQA NTI: audit bestaande hbo-bachelor Hogere Europese Beroepen Opleiding

13 Jaar 3 8 Themablok Multidisciplinaire Integratie Bedrijfsethiek Schriftelijk tentamen 4 Projectmanagement Schriftelijk tentamen 4 Intercultureel Management Praktijktraining 4 Debatteren Praktijktraining 4 Adviesvaardigheden Praktijktraining 4 Methoden van Onderzoek II Schriftelijk tentamen 4 Engels III Schriftelijk tentamen (paper) 4 Beroepsopdracht: projectplan/onderzoek Schriftelijk tentamen 2 Minor (conceptplan) 9a Keuze uit: Openbaar Bestuur Bestuurskunde Schriftelijk tentamen 6 Bestuur in Europese en Internationale Organisaties Schriftelijk tentamen 6 Good Governance Schriftelijk tentamen 6 Sturing door Europa Schriftelijk tentamen 6 Beroepsopdracht: Strategische beleidsnotitie Schriftelijk tentamen 6 9b Keuze uit:business en beleid Bedrijfskunde Schriftelijk tentamen 6 Internationale Financiering Schriftelijk tentamen 6 Europese Aanbesteding (beleidsmatig van aard) Schriftelijk tentamen 6 Corporate Services Praktijktraining 6 Beroepsopdracht: Strategisch handelsplan Schriftelijk tentamen 6 9c Keuze uit: Lobby Bestuurskunde Schriftelijk tentamen 6 Strategisch beleid Schriftelijk tentamen 6 Voorlichting & Public Affairs Schriftelijk tentamen 6 Lobby en Onderhandeling Praktijktraining 6 Beroepsopdracht: Strategisch communicatieplan Schriftelijk tentamen 6 Werkervaring/stage Praktijkexamen (stage) Schriftelijk tentamen (Stageverslag + 2 beroepsopdrachten) 30 Afstudeerproject Schriftelijk examen (scriptie) Praktijkexamen (verdediging scriptie) 30 NQA NTI: audit bestaande hbo-bachelor Hogere Europese Beroepen Opleiding 13/57

14 14/57 NQA NTI: audit bestaande hbo-bachelor Hogere Europese Beroepen Opleiding

15 2 Beoordeling Het auditteam komt samenvattend tot het volgende oordeel over de opleiding: Onderwerp Oordeel Facet Oordeel 1 Doelstellingen P 1.1 Domeinspecifieke eisen 1.2 Niveau 1.3 Oriëntatie hbo 2 Programma P 2.1 Eisen hbo 2.2 Relatie doelstellingen programma 2.3 Samenhang programma 2.4 Studielast 2.5 Instroom 2.6 Duur 2.7 Afstemming vormgeving inhoud 2.8 Beoordeling en toetsing 3 Inzet personeel P 3.1 Eisen hbo 3.2 Kwantiteit 3.3 Kwaliteit 4 Voorzieningen P 4.1 Materiële voorzieningen 4.2 Studiebegeleiding 5 Interne kwaliteitszorg P 5.1 Evaluatie resultaten 5.2 Maatregelen verbetering 5.3 Betrokkenheid 6 Resultaten P 6.1 Gerealiseerd niveau 6.2 Onderwijsrendement Voldoende Goed Goed Goed Voldoende Goed Voldoende Goed Voldaan Goed Voldoende Voldoende Goed Goed Voldoende Goed Goed Goed Goed Voldoende Voldoende Het auditteam stelt vast dat de kwaliteit en het niveau van de bestaande hbobacheloropleiding Hogere Europese Beroepen Opleiding van Hogeschool NTI aan de vereiste basiskwaliteit voldoet en adviseert de NVAO positief ten aanzien van de accreditatie van deze opleiding. Het auditteam beschrijft in de volgende paragrafen per onderwerp en per facet van het NVAO beoordelingskader de bevindingen, overwegingen en conclusies. Elke paragraaf sluit af met een samenvattend oordeel op onderwerpniveau. 2.1 Doelstellingen van de opleiding Domeinspecifieke eisen (facet 1.1) De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk). NQA NTI: audit bestaande hbo-bachelor Hogere Europese Beroepen Opleiding 15/57

16 Bevindingen De opleiding European Studies omschrijft zichzelf als een brede opleiding en heeft de volgende doelstelling De bacheloropleiding European Studies van Hogeschool NTI leidt via een breed programma, waarin Europa centraal staat, mensen op tot startbekwame European professionals, die gekwalificeerd zijn voor functies met internationale en interculturele aspecten op het raakvlak van Communicatie, Bestuur en Beleid en Business in de nationale en internationale publieke en private sector (Zelfevaluatierapport European Studies, april 2010). De opleiding maakt gebruik van de domeincompetenties van de Bachelor Communications van de HBO-raad en volgt hiermee de Europese trend, waarin de bacheloropleiding European Studies is ondergebracht bij het domein Communication. De lijn van het landelijke competentieprofiel European Studies volgend, maakt de opleiding een verbijzondering van de landelijke competenties. De opleiding is gebaseerd op drie centrale elementen, namelijk die van de (internationale) Communicatie, (internationaal) Bestuur en Beleid en Business. Hiervan afgeleid gebruikt zij drie functieprofielen, die van Europees beleidmedewerker, Businessmanager en Communicatiemedewerker. Deze drie profielen worden gedetailleerd beschreven in het NTI Opleidingsprofiel European Studies (Maart 2010). De opleiding onderscheidt negen eindcompetenties, die zijn uitgewerkt in een aantal deelcompetenties (zie bijlage 5). De opleiding kiest er voor om haar studenten op te leiden voor functiegebieden in plaats van voor functies. In verband hiermee onderscheidt zij een aantal functierollen, die zijn afgeleid van 1) het landelijke Competentieprofiel European Studies uit 2005 en 2) het nog niet definitief vastgestelde landelijke profiel uit De opleiding onderscheidt acht managementrollen, namelijk die van projectleider, coach, onderzoeker/ontwikkelaar, netwerker, woordvoerder/vertegenwoordiger, bestuurder, (project)manager en adviseur. In een matrix in het Opleidingsprofiel zijn de negen competenties gekoppeld aan deze managementrollen. De opleiding European Studies leidt studenten nadrukkelijk op voor functies in internationale organisaties in Nederland en heeft daarom de keuze gemaakt voor een nationale positionering en profilering. Desondanks is de opleiding in de afgelopen jaren meer aandacht gaan besteden aan de internationale component. In dit kader is het vreemde talenonderwijs zowel kwalitatief als kwantitatief uitgebreid (in het 1 e, 2 de en het 3 e jaar). En thema s worden vanaf dit jaar afgesloten met een integratieve beroepsopdracht, die een concreet beroepsproduct oplevert, dat ook in een reguliere (internationale) werksetting gemaakt zou kunnen worden. Tevens heeft er in het kader van de internationalisering clustering in themablokken plaatsgevonden (bv.europakunde 1) en er is een excursie naar Brussel geprogrammeerd. De opleiding vergelijkt zichzelf zowel qua inhoud als qua vorm met collegaopleidingen in Nederland, namelijk met die van de Haagse Hogeschool, Hogeschool Zuyd en de Noordelijke Hogeschool Leeuwarden. 16/57 NQA NTI: audit bestaande hbo-bachelor Hogere Europese Beroepen Opleiding

17 Het meest onderscheidend voor de NTI opleiding is het feit dat het afstandsonderwijs betreft en het hiermee samenhangende gehanteerde didactische concept van blended learning. De opleiding is gestructureerd in modulen, die op elk moment, dat het de student het beste uitkomt kan worden gevolgd, terwijl de curricula van de andere opleidingen zich meer kenmerken door een integratie van vakken en projecten (PGO). Een ander onderscheid betreft het feit dat de opleiding van Hogeschool NTI het Engels en één tweede Europese moderne vreemde taal (Duits, Frans of Spaans) toetst, terwijl de andere opleidingen ten minste drie vreemde talen in het curriculum hebben opgenomen. De opleiding beargumenteert deze keuze door erop te wijzen dat haar doelgroep met name geïnteresseerd is in beleidsmatige en/of managementfuncties binnen het Europese vakgebied in een Nederlandse setting. De overige opleidingen hebben meer aandacht voor communicatie, zo heeft het management van de opleiding het auditteam tijdens het bezoek laten weten. De opleiding heeft ook haar inhoud vergeleken met de collega-opleidingen en stelt vast dat de inhoud van de propedeuse dezelfde is als die van de andere opleidingen. In het tweede jaar treden er verschillen op. Terwijl de opleiding van Hogeschool NTI zich richt op drie functiegebieden binnen Europa, kiezen de andere opleidingen voor het opleiden tot één bepaald functiegebied. Ook deze keuze is gemaakt vanwege het feit dat de opleiding haar studenten breed opleidt met veel aandacht voor Europese beleidsaspecten. In het derde jaar zijn vanaf mei 2010 drie keuzeminoren ingevoerd, die studenten de mogelijkheid bieden om zich te specialiseren. De keuzeminoren zijn: Openbaar Bestuur, Business en Beleid en Lobby. Overwegingen Het auditteam heeft de negen competenties bestudeerd en is van mening dat deze zichtbaar zijn afgeleid van het landelijke profiel, maar enigszins breed en abstract zijn geformuleerd. De uitwerking van de competenties in deelcompetenties geeft meer houvast ten aanzien van de vormgeving van het curriculum, zo heeft het auditteam vastgesteld. Ook is het auditteam van oordeel dat in de negen competenties en de daarvan afgeleide deelcompetenties de Europese component nog wat sterker aangezet zou kunnen worden, zoals dit in de verschillende onderdelen van het curriculum wel het geval is, onder andere in de blokken Europakunde. Ten aanzien van de hoofdzakelijk nationale positionering heeft het management het auditteam tijdens de bezoekdag ervan kunnen overtuigen, dat vanuit de doelstellingen van de opleiding de positionering binnen Nederland volstaat. Een belangrijk argument voor een nationale positionering is, dat de opleiding haar studenten nadrukkelijk opleidt voor (internationale) bedrijven of organisaties binnen Nederland. Het auditteam respecteert deze keuze. Conclusie Het auditteam komt op basis van het bovenstaande tot het oordeel voldoende op dit facet. NQA NTI: audit bestaande hbo-bachelor Hogere Europese Beroepen Opleiding 17/57

18 Niveau bachelor (facet 1.2) De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een bachelor. Bevindingen De opleiding heeft in een matrix de relatie weergegeven tussen de Dublin descriptoren en haar eigen competenties (Opleidingsprofiel NTI, European Studies, maart 2010). Uit de matrix blijkt dat de Dublin descriptor het Toepassen van kennis en inzicht het meest expliciet in het curriculum aanwezig is. De opleiding omschrijft de descriptor als: in staat om zijn/haar kennis en inzicht op een dusdanige wijze toe te passen, dat dit een professionele benadering van zijn/haar werk of beroep laat zien, en beschikt verder over competenties voor het opstellen en verdiepen van argumentaties en voor het oplossen van problemen op het vakgebied (Opleidingsprofiel NTI, European Studies, maart 2010). Aan deze descriptor zijn de volgende competenties gerelateerd: 1. Onderzoeken, 2. Analyseren, 3. Formuleren en adviseren, 4. Ontwikkelen, 5. Realiseren en 6 Evalueren. Het bachelorniveau van de opleiding wordt tevens aangetoond doordat elke competentie wordt onderscheiden in drie niveaus: 1) het basisniveau, 2) het voortgezet niveau en 3) het bachelorniveau. Bij elk niveau wordt beschreven welke kennis, vaardigheden en houding een student moet bezitten aan het einde van de propedeuse (niveau 1), het derde jaar van de opleiding (niveau 2) en aan het einde van de opleiding (niveau 3). Niveau 1 wordt omschreven als: De student voert met enige mate van begeleiding enkelvoudige taken met een voorspelbaar verloop en resultaat uit binnen een omgeving waar beperkte factoren van invloed zijn. Niveau 2 wordt omschreven als: De student voert zelfstandig meervoudige taken uit in een omgeving waarop meerdere en veranderlijke factoren van invloed zijn en niveau 3 als: De student voert geheel bekwaam zelfstandig meervoudige complexe taken uit in een deels onvoorspelbare complexe omgeving waarin belangen- en waardetegenstellingen een rol spelen (Opleidingsprofiel NTI, European Studies, maart 2010). Om de niveaus te kunnen meten en vaststellen heeft de opleiding een aantal competentie-indicatoren vastgesteld, die zij heeft uitgewerkt naar contextspecifieke leerdoelen per module. Het auditteam heeft tijdens de bezoekdag op basis van de bestudering van een aantal modulewijzers vastgesteld dat de opleiding voor elke module een aantal concrete leerdoelen heeft geformuleerd. De derde manier waarop de opleiding het bachelorniveau borgt is door raadpleging van de beroepenveldcommissie, die uit zeven leden bestaat en die ten minste twee maal per jaar met de opleiding overlegt. Overwegingen Het auditteam is van mening dat de opleiding er goed in slaagt om het bachelorniveau te waarborgen. De relatie van de competenties met de Dublin descriptoren is helder, evenals de wijze waarop de competenties zijn onderscheiden in drie niveaus, waarbij alle negen competenties aan het einde van de opleiding op niveau 3 gerealiseerd moeten zijn. Het auditteam heeft tijdens de bezoekdag in het gesprek met leden van de beroepenveldcommissie gehoord, dat zij intensief betrokken zijn bij de handhaving van het 18/57 NQA NTI: audit bestaande hbo-bachelor Hogere Europese Beroepen Opleiding

19 bachelorniveau van de opleiding. Een voorbeeld hiervan is dat de commissie in 2009 de opleiding heeft gevraagd om studenten beter voor te bereiden op het afstudeerproject en de scriptie. De opleiding heeft inmiddels dit advies overgenomen. Er zijn twee modulen Methoden van Onderzoek ingevoerd, alsook een scriptiedag om studenten voor te bereiden op de scriptie. Conclusie Op basis van het bovenstaande komt het auditteam tot het oordeel goed op dit facet. Oriëntatie hbo bachelor (facet 1.3) De eindkwalificaties zijn mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties. De eindkwalificaties weerspiegelen het niveau van beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor een hbo-opleiding vereist of dienstig is. Bevindingen Zoals al beschreven bij facet 1.1 heeft de opleiding bij de formulering van haar competenties gebruik gemaakt van de landelijke domeincompetenties van de Bachelor of Communication van de HBO-raad. De opleiding profileert zich nadrukkelijk als een brede opleiding. Zij leidt studenten op tot generalisten, die zijn toegerust om Europese specialistisch georiënteerde vraagstukken op metaniveau te analyseren en oplossingen aan te dragen en die tevens gekwalificeerd zijn voor functies, die worden gekenmerkt door internationale en interculturele aspecten en die zich op het snijvlak van communicatie, openbaar bestuur, business en beleid en binnen internationaal opererende bedrijven en instellingen in binnen- en buitenland bevinden. Kernbegrippen van de afgestudeerden zijn een brede professionalisering, een brede inzetbaarheid en proactief en reactief denken en handelen. Afgestudeerden kunnen terecht als functionaris in de publieke en private sector in management-, beleids- of organisatie(ondersteunende) functies. De drie kernfuncties zijn: 1) Europees (internationaal) beleidsmedewerker, 2) Europees (internationaal) communicatiemedewerker en 3) Europees (internationaal) Businessmanager. Deze kernfuncties omvatten altijd de twee kernrollen van de Europaspecialist en de Intercultural Communicator. Maar afgestudeerden zijn in de eerste plaats Europaspecialist. Bij het opstellen van haar eigen opleidingsprofiel en de competenties heeft de beroepenveldcommissie een actieve rol gespeeld, zo heeft het auditteam tijdens de bezoekdag vastgesteld. Overwegingen Het auditteam heeft zich een duidelijk beeld kunnen vormen van de functies, waarin afgestudeerden van de opleiding terecht kunnen komen. Het auditteam is van oordeel dat de door de opleiding geformuleerde competenties en deelcompetenties hiervoor een goede basis vormen. Het auditteam heeft tijdens de bezoekdag twee studenten gesproken, die al NQA NTI: audit bestaande hbo-bachelor Hogere Europese Beroepen Opleiding 19/57

20 binnen een internationale organisatie in Nederland werkzaam zijn en willen doorgroeien in hun huidige organisatie naar een functie met een meer internationaal karakter. Het auditteam heeft in het gesprek met leden van de beroepenveldcommissie vastgesteld dat deze commissie zeer nauw betrokken is geweest bij de totstandkoming van het beroepsprofiel en de competenties van de opleiding. Een recent voorbeeld hiervan is de competentie Onderzoeken. Deze competentie komt sinds dit studiejaar veel explicieter in het curriculum aan de orde. Terwijl aandacht hiervoor voorheen in enkele modulen was geïntegreerd, zijn er op advies van de beroepenveldcommissie in het vernieuwde curriculum twee modulen Methoden en technieken van onderzoek (van elk 4 EC) geprogrammeerd. Conclusie Op basis van bovenstaande overwegingen komt het auditteam tot het oordeel goed op dit facet. Samenvattend oordeel Doelstellingen van de opleiding Facet 1.1 is door het auditteam met voldoende beoordeeld. De facetten 1.2 en 1.3 zijn door het auditteam met een goed beoordeeld. Op basis hiervan beoordeelt het auditteam het onderwerp Doelstelling van de opleiding als positief. 2.2 Programma Eisen hbo (facet 2.1) Kennisontwikkeling door studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek. Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied/de discipline. Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk. Bevindingen Het studiemateriaal dat de opleiding gebruikt is afgestemd op afstandsleren. Het materiaal bestaat uit vakliteratuur, artikelen, een studiehandleiding voor elk van de vier studiejaren en voor elke module een modulewijzer. De literatuur bestaat uit een aantal Europese standaardwerken. Voor de modulen Europese cultuur en voor Geschiedenis en Politiek I & II wordt gebruik gemaakt van Judt en Blanning (2006); voor de module Europese Integratie van Dinan (2005) en voor de module Europakunde van Mc Cormick (2008). De literatuurlijst bestaat voor een kwart uit Engelstalige literatuur. De vakliteratuur wordt aangevuld met keuzeliteratuur, die onder andere bestaat uit artikelen over actuele kwesties in Europees verband. Jaarlijks wordt de opleiding bij de keuze van de literatuur geadviseerd door de beroepenveldcommissie en de curriculumcommissie. Het auditteam heeft de literatuurlijst bestudeerd en vastgesteld dat deze adequaat en 20/57 NQA NTI: audit bestaande hbo-bachelor Hogere Europese Beroepen Opleiding

21 actueel is. Het aandeel Engelstalige literatuur is een kwart van het totaal. Volgens het management volstaat dit met het oog op de doelgroep en de functies waarin afgestudeerden terechtkomen, voornamelijk in internationale functies binnen de Nederlandse publieke en private sector. De vier studiehandleidingen geven informatie over het desbetreffende studiejaar. De modulewijzers hebben de functie om de student door de verplichte literatuur heen te geleiden en een verbinding te leggen tussen de theorie en praktijkgerichte vragen. Naast de modulewijzers krijgt de student een apart katern met huiswerkopdrachten met vragen over de in de module behandelde theorie en over de mogelijke toepassingen van theoretische concepten in de beroepspraktijk. Deze opdrachten worden getoetst door middel van open vragen en casussen uit de beroepspraktijk. Vanwege het feit dat de meeste studenten al werkzaam zijn in de beroepspraktijk, zijn zij voortdurend in de gelegenheid om het geleerde toe te passen. Dit gebeurt expliciet in tien geïntegreerde beroepsopdrachten (waarvan twee tijdens de stage). In een beroepsopdracht staat een authentieke beroepssituatie centraal. De opdracht mondt uit in een beroepsproduct (een doe-element ). Voorbeelden van beroepsopdrachten zijn het maken van een lobbyplan aan de hand van een actuele casus en het maken van een analyse van relevante ontwikkelingen binnen de EU of het uitvoeren van een scenarioanalyse, bijvoorbeeld over hoe de EU er in 2025 institutioneel en geografisch uit zal zien. Sinds mei 2010 komen studenten direct in het eerste jaar in aanraking met de internationale beroepspraktijk door een werkbezoek aan een Europese instelling in Brussel af te leggen. Als voorbereiding hierop voeren zij een opdracht uit en na het bezoek schrijven zij er een verslag over. In de tien praktijktrainingen, waarvan het bezoek aan Brussel er één is, worden beroepshouding en -vaardigheden getraind. Ook in de stage en de afsluitende scriptie komen de studenten in aanraking met de beroepspraktijk. Tijdens de stage behandelen zij een probleem uit de beroepspraktijk en dienen oplossingen voor het probleem te formuleren. In de opleiding is vanaf dit jaar de aandacht voor onderzoek uitgebreid. Zowel in het 1 ste als het 3 de studiejaar is sinds mei 2010 een module Methoden van Onderzoek met elk een omvang van 4 EC geprogrammeerd. In de module in het eerste jaar krijgen studenten een theoretische basis aangereikt over methodieken, die behulpzaam kunnen zijn bij de uitwerking van onderzoekselementen in de beroepsopdrachten. In de module in het derde jaar wordt de stof, die in de eerste module in het eerste jaar is aangeboden verdiept. De module heeft ook het doel om studenten voor te bereiden om op een adequate wijze de minor in het derde jaar en de stage- en scriptieopdracht in het vierde jaar uit te voeren. Ook in het kader van het afsluiten van de minor en het werkbezoek aan Brussel voeren studenten een kleinschalig onderzoekje uit. Overwegingen De door het auditteam bestudeerde studiehandleidingen en modulewijzers zijn van een goede kwaliteit. Deze documenten bieden studenten een goed houvast om zelfstandig door de stof heen te gaan. De literatuurlijst is volgens het auditteam adequaat met het oog op de NQA NTI: audit bestaande hbo-bachelor Hogere Europese Beroepen Opleiding 21/57

22 doelgroep. De huiswerkopdrachten zijn volgens het auditteam een goed middel om studenten actief met de stof om te laten gaan en te toetsen of zij de stof in voldoende mate beheersen. Het auditteam is erover te spreken dat er onlangs geïntegreerde beroepsopdrachten zijn ingevoerd. Hierdoor is gedurende de hele opleiding expliciet aandacht voor de actuele beroepspraktijk. Dit gebeurde tot voor kort met name in de stage en het afstudeerproject. Het auditteam is positief over het feit dat sinds mei 2010 meer aandacht wordt besteed aan onderzoeksvaardigheden, onder andere door de invoering in het 1 ste en het 3 de jaar van de modulen Methoden van onderzoek. Ook het onderzoek dat studenten moeten uitvoeren in de minor in het derde jaar en in het kader van de stage en het afstuderen brengt studenten in aanraking met (toegepast) onderzoek. In de praktijktrainingen, bijvoorbeeld een training debatteren, worden studenten expliciet getraind in de benodigde beroepsvaardigheden, zo heeft het auditteam vastgesteld tijdens het bezoek. Conclusie Op basis van het bovenstaande komt het auditteam tot het oordeel goed op dit facet. Relatie doelstellingen en inhoud programma (facet 2.2) Het programma is een adequate concretisering van de eindkwalificaties, qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. De eindkwalificaties van de doelstellingen zijn adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma. De inhoud van het programma biedt studenten de mogelijkheden om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken. Bevindingen Het programma van de opleiding is opgebouwd uit 40 modulen, die verdeeld zijn over 9 themablokken. Het negende blok is onderverdeeld in drie keuzethema s: Openbaar bestuur, Business en beleid en Lobby, de stage (30 EC) en het afstudeerproject (30 EC). In het zelfevaluatierapport is een overzicht van het programma opgenomen, Elk blok bestaat uit een aantal modulen, die een omvang hebben variërend van twee tot zes EC. De in de blokken gehanteerde toetsvormen zijn: de praktijktrainingen, praktijkexamens en schriftelijke tentamens, waaronder het paper, het stageverslag en de scriptie. De negen centrale competenties, doelstellingen zijn beschreven in de modulewijzers. Hierin zijn ook de competentie-indicatoren beschreven. Deze indicatoren zijn voorzien van de context die centraal staat in de betreffende module. Het zijn de leerdoelen waarmee de opleiding werkt. Voorbeelden hiervan zijn de competenties Onderzoeken en Analyseren, die als actieve leerdoelen zijn geformuleerd als het onderzoeken waardoor de EU zich tot een economische supermacht heeft ontwikkeld en het analyseren op welke manier Europese verkiezingen, referenda en belangengroepen een rol spelen in de Europese politiek. Door deze operationalisatie van de competenties zorgt de opleiding ervoor dat de Dublin descriptoren en de 22/57 NQA NTI: audit bestaande hbo-bachelor Hogere Europese Beroepen Opleiding

23 negen eindkwalificaties in voldoende mate in het programma aan bod komen en gerealiseerd kunnen worden. Overwegingen Het auditteam is te spreken over de competenties van de opleiding, alhoewel deze breed en algemeen van aard zijn. De op moduleniveau geformuleerde leerdoelen zijn volgens het auditteam een goede operationalisatie van de competenties. Het aantal leerdoelen dat bij de verschillende modulen is geformuleerd verschilt nogal, zo heeft het auditteam vastgesteld. Indien relevant voor de module, c.q. het vak wordt in de leerdoelen aandacht besteed aan Europese aspecten. In de inhoud van de modulen wordt hier in voldoende mate aandacht aan besteed, waardoor studenten voldoende in staat worden gesteld om de leerdoelen en competenties te verwerven. Het auditteam is van mening dat de competenties nogal globaal zijn, terwijl de inhoud van het programma veel meer is toegespitst op Europese aspecten. Door een meer specifieke inkleuring van de competenties zou de Europese component nog beter gewaarborgd worden, zo veronderstelt het auditteam. Conclusie Op basis van het bovenstaande komt het auditteam tot het oordeel voldoende op dit facet. Samenhang in opleidingsprogramma (facet 2.3) Studenten volgen een inhoudelijk samenhangend opleidingsprogramma. Bevindingen Het fundament van de opleiding bestaat uit de kennisbasis, die wordt behandeld in de themablokken en die de basis vormt voor het handelen in praktijksituaties. Het programma is, onder andere vanwege het feit dat het afstandsonderwijs is, gestructureerd in themablokken en modulen. De praktijktrainingen sluiten aan bij de modulen van de themablokken. De opdrachten die studenten voor de start van de praktijktraining en ter afsluiting ervan moeten uitvoeren grijpen terug op de theorie, die in de modules aan de orde is geweest. Sinds mei 2010 vormen de beroepsopdrachten de integratieve afsluiting van de themablokken. Om deze opdrachten te kunnen uitvoeren moeten studenten teruggrijpen op de theorie, die zij in de modulen hebben geleerd. Theorie en praktijk hangen hierdoor samen. In principe kunnen studenten op elk gewenst moment met de opleiding beginnen en hebben zij de mogelijkheid om die themablokken en modulen te volgen die hen op dat moment het beste uitkomen. Voor deelname aan een aantal modulen geldt vanwege de veronderstelde voorkennis een ingangseis. Ingangseisen zijn opgenomen in de desbetreffende modulewijzer. De opleiding adviseert studenten om het programma in een bepaalde volgorde te doorlopen, zodat zij een zo samenhangend mogelijk programma volgen. Het advies aan studenten bij de start van de opleiding is om te beginnen met de verplichte Studie- en beroepen oriëntatie, gevolgd door het generieke themablok Brede professionalisering. Dit blok bevat een aantal inleidende vakken. Aangeraden wordt NQA NTI: audit bestaande hbo-bachelor Hogere Europese Beroepen Opleiding 23/57

24 om daarna het blok Europakunde I: de evolutie van Europa te volgen. Dit blok is de kapstok van de opleiding en geeft een overzicht van het vakgebied en een oriëntatie op de hoofdfase. Aangeraden wordt om daarna het blok Beleidsbeïnvloeding en Communicatie te doen, omdat dit blok typerend is voor de opleiding. Het gaat namelijk over beleid en communicatie. De praktijktrainingen sluiten aan bij de modulen en inhoud van het themablok. De beroepsopdrachten, die studenten in deze trainingen moeten uitvoeren, grijpen terug op de in de modulen behandelde theorie. Deze opdrachten vormen de integratieve afsluiting van een themablok. Ook hiervoor geldt dat er voor de toepassing van kennis in een praktijksituatie (casus) moet worden teruggegrepen op hetgeen aan theorie in de modules aan de orde is geweest. De samenhang in het programma wordt bewaakt door en is de verantwoordelijkheid van de hoofddocenten van de opleiding, die hierover overleg voeren met de opleidingscoördinator en de curriculumcommissie. Studenten beoordelen de samenhang van het programma volgens de Nationale Studenten Enquête 2008 met de score 6,3 op een tienpuntsschaal. Volgens het STO 2009 wordt de samenhang met een voldoende beoordeeld. Overwegingen Het auditteam heeft na bestudering van de documenten voorafgaand aan het bezoek en tijdens de bezoekdag vastgesteld dat het programma een heldere structuur kent, waarin gedurende de hele opleiding de theorie en de toepassing ervan elkaar afwisselen. De toepassing van de verworven kennis gebeurt in de (huiswerk)opdrachten, die de studenten tijdens de modulen moeten maken, in de beroepsopdrachten in de praktijktrainingen en in de integratieve beroepsopdrachten aan het einde van elk themablok. Het auditteam heeft tevens geconstateerd dat het programma een herkenbare opbouw heeft, die de samenhang bevordert. De opleiding stelt voldoende grenzen aan de mate waarin studenten de opleiding flexibel kunnen volgen. Bij die modules waarbij specifieke voorkennis is vereist, zijn duidelijke toegangseisen geformuleerd. Conclusie Op basis van bovenstaande overwegingen komt het auditteam tot het oordeel goed op dit facet. Studielast (facet 2.4) Het programma is studeerbaar doordat factoren, die betrekking hebben op dat programma en die de studievoortgang belemmeren zoveel mogelijk worden weggenomen. Bevindingen De opleiding heeft per onderwijseenheid de studielast vastgesteld. Door gebruik te maken van het concept blended learning zijn er gedurende de hele opleiding contacturen. Deze maken dertig procent van de totale studielast uit. Voor elke EC wordt een half contactuur geprogrammeerd. Voor de praktijktrainingen zijn acht uur ingeroosterd. In de loop van de studie wordt het aantal contacturen 24/57 NQA NTI: audit bestaande hbo-bachelor Hogere Europese Beroepen Opleiding

25 geleidelijk aan minder en wordt een groter beroep gedaan op de studenten om aan zelfstudie te doen. In het eerste jaar zijn 1599 zelfstudie-uren en 81 contacturen ingeroosterd. In het tweede jaar zijn dit 1634 uur en 46 uur. In het derde jaar 1625/1633 uur en 23/15 uur (afhankelijk van de minor) en in het vierde jaar 825 uur en 855 uur. De eindfase (stage/afstuderen) in het vierde jaar wordt in het geheel als contacttijd beschouwd. Het totale aantal zelfstudie-uren is 5683/5675 (afhankelijk van de minor) en het totale aantal contacturen is 1037/1045 (afhankelijk van de minor). De studie is conform het principe van blended learning flexibel van opzet. De student kan elk moment instromen en tot op zekere hoogte zelf de volgorde van de modulen bepalen. Het management realiseert zich dat deze grote mate van flexibiliteit een belemmering kan vormen bij de studievoortgang. Om studenten hierbij zoveel mogelijk te ondersteunen wordt gewerkt met mentoren. Studenten maken kennis met hun mentor tijdens het onderdeel Studie- en Beroepenoriëntatie, dat zij bij de start van de opleiding (verplicht) volgen. De mentoren zijn zowel binnen als buiten de reguliere kantooruren bereikbaar voor studenten via de mail, de telefoon of de DLO. Het programma Fronter, waarvan de twee jongste cohorten van de opleiding gebruik maken reguleert in belangrijke mate het studieproces van de studenten. Ook kunnen zij indien gewenst een persoonlijk gesprek aanvragen met een mentor. Door het aantal toetsmomenten over het jaar te spreiden en doordat studenten niet gebonden zijn aan plaats en tijd, kan elke student de studielast zo goed mogelijk bij zijn andere werkzaamheden laten aansluiten en voor een zo optimaal mogelijke spreiding zorgen. NTI onderzoekt jaarlijks de studeerbaarheid van de opleidingen, door middel van het STO. In het STO 2009 beoordeelt 82% van de studenten de studielast als niet te licht en niet te zwaar. De studenten met wie het auditteam tijdens het bezoek heeft gesproken, vertelden dat zij de studielast goed te doen vinden naast hun andere werkzaamheden. Zeker omdat de opleiding de mogelijkheid biedt om de studielast te spreiden. Een punt van aandacht zijn de struikelvakken in de opleiding, zo heeft het auditteam tijdens de bezoekdag geconstateerd. Studenten gaven aan dat indien zij een vak als een struikelvak ervaren, wat onder andere het geval is voor Inleiding in de Bedrijfseconomie, niet voldoende ondersteuning krijgen. Zij gaan uitstelverdrag vertonen en zijn geneigd het vak op de lange baan te schuiven. Studenten kunnen zich via de mentor aanmelden voor een examentraining, bijvoorbeeld financiële vakken. Een training vindt doorgang, indien minimaal 15 studenten zich hiervoor hebben aangemeld. Overwegingen Het auditteam heeft geconstateerd dat het flexibel op afstand studeren en het concept van blended learning in voldoende mate zorgen voor een studeerbaar programma. De mentor, die zorgt draagt voor een goede studievoortgang speelt hierbij een belangrijke rol. Het auditteam is echter van mening dat de opleiding meer aandacht zou moeten hebben voor studenten, die een bepaald vak niet halen, waardoor zij vertraging oplopen of het risico lopen om uit te vallen. Het auditteam heeft vastgesteld dat dit de aandacht van het management heeft door het verzorgen van examentrainingen. NQA NTI: audit bestaande hbo-bachelor Hogere Europese Beroepen Opleiding 25/57

26 Conclusie Het auditteam komt op basis van het bovenstaande tot het oordeel voldoende op dit facet. Instroom (facet 2.5) Het programma sluit qua vorm en inhoud aan bij de kwalificaties van de instromende studenten: vwo, havo, middenkaderopleiding of specialistenopleiding (WEB) of daarmee vergelijkbare kwalificaties, blijkend uit toelatingsonderzoek. Bevindingen De opleiding hanteert voor de toelating van studenten de wettelijke vooropleidingseisen. De toelatingscommissie van NTI beoordeelt of een student kan worden toegelaten. Ruim een kwart van de studenten heeft een mbo-diploma niveau 4. Indien een student niet aan een wettelijke vooropleidingseis voldoet, bestaat er de mogelijkheid om deel te nemen aan de 21+ toelatingstoets. Indien een student daar behoefte aan heeft, kan hij een intakegesprek met een studieadviseur aanvragen. Tijdens dit mondelinge of telefonische gesprek worden de wensen van de student geïnventariseerd en wordt nagegaan of de studie overeenkomstig zijn wensen zal zijn. Ook wordt in dit gesprek aandacht besteed aan de vraag of het concept van blended learning een voor de student werkbare studievorm is. Indien een student een deficiëntie heeft, heeft hij de mogelijkheid om samen met de mentor een individueel studieplan op te stellen. Indien nodig wordt aangeraden om meer tijd te nemen voor een module. De student die instroomt met een vooropleiding, die kan leiden tot een vrijstelling kan uitsluitend op basis van bewijsdocumenten deze vrijstelling(en) aanvragen. De vrijstellingscommissie, een delegatie van de examencommissie, beslist of de student de vrijstelling krijgt. Regelingen met betrekking tot de vrijstellingen zijn vastgelegd in het Examenreglement. Voor de scriptie kan geen vrijstelling worden verkregen. Ook worden geen vrijstellingen gegeven op basis van werkervaring. In het propedeusejaar, dat oriënterend en selecterend van aard is, wordt zoveel mogelijk aangesloten bij beginniveau van de studenten (opleiding en werkervaring) door een aantal inleidende modulen op het vakgebied en door het verplichte onderdeel Studie- en Beroepenoriëntatie. Ook komen studenten direct al in het eerste jaar in aanraking met de in het concept van blended learning gehanteerde werkvormen en de DLO. Studenten hebben het auditteam laten weten dat zij hier vrij snel aan waren gewend en deze konden toepassen. Uit de resultaten van het STO 2009 blijkt dat de studenten van NTI Hogeschool de voorlichting over de opleiding beoordelen met de score 7,1. Overwegingen Het auditteam heeft vastgesteld dat de opleiding goed aansluit bij de kennis en vaardigheden van de instromende studenten. Voldoende aandacht wordt besteed aan de werkvormen ( blended learning ) en de DLO ( Fronter ). Ook de aansluiting bij de kennis van de instromende studenten verloopt in het algemeen zonder problemen. Het auditteam 26/57 NQA NTI: audit bestaande hbo-bachelor Hogere Europese Beroepen Opleiding

Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs [hbo-bachelor]: uitwerking voor Associate degree-programma s tijdens de pilotfase

Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs [hbo-bachelor]: uitwerking voor Associate degree-programma s tijdens de pilotfase Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs [hbo-bachelor]: uitwerking voor Associate degree-programma s tijdens de pilotfase 11 februari 2008 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Accreditatiekader, toegespitst

Nadere informatie

Concept Beoordelingskader voor het bijzondere kenmerk residentieel onderwijs

Concept Beoordelingskader voor het bijzondere kenmerk residentieel onderwijs Concept Beoordelingskader voor het bijzondere kenmerk residentieel onderwijs 2 december 2008 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Beoordelingskader 4 pagina 2 1 Inleiding Dit beoordelingskader bevat een aantal facetten

Nadere informatie

Hogeschool NTI. TNO Integrale Veiligheid

Hogeschool NTI. TNO Integrale Veiligheid Hogeschool NTI TNO Integrale Veiligheid Netherlands Quality Agency (NQA) Maart 2011 2/55 NQA - NTI: audit TNO hbo-bacheloropleiding TNO Integrale Veiligheid Managementsamenvatting Dit rapport is het verslag

Nadere informatie

Hogeschool NTI. HBO Rechten

Hogeschool NTI. HBO Rechten Hogeschool NTI HBO Rechten Netherlands Quality Agency (NQA) Oktober 2010 2/53 NQA NTI: audit bestaande hbo-bacheloropleiding HBO Rechten Managementsamenvatting Dit rapport is het verslag van het auditteam

Nadere informatie

Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Chemie van de Hogeschool Drenthe

Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Chemie van de Hogeschool Drenthe College van Bestuur Hogeschool Drenthe Postbus 2080 7801 CB EMMEN Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Chemie van de Hogeschool

Nadere informatie

Teamscan op accreditatiewaardigheid

Teamscan op accreditatiewaardigheid Teamscan op accreditatiewaardigheid De Teamscan accreditatiewaardigheid (in vervolg: scan) geeft inzicht in hoe het opleidingsteam ervoor staat met betrekking tot de opleidingsaccreditatie. De scan bestaat

Nadere informatie

Besluit. College van bestuur. Hanzehogeschool Groningen. Postbus 30030 9700 RM GRONINGEN

Besluit. College van bestuur. Hanzehogeschool Groningen. Postbus 30030 9700 RM GRONINGEN College van bestuur Hanzehogeschool Groningen Postbus 30030 9700 RM GRONINGEN Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Facility

Nadere informatie

PEER REVIEWS. Managementgroep Interactum September 2014

PEER REVIEWS. Managementgroep Interactum September 2014 PEER REVIEWS Managementgroep Interactum September 2014 Met peer review wordt een systeem bedoeld waarbij de betreffende opleidingen structureel gebruik maken van elkaars deskundigheid en elkaars critical

Nadere informatie

Besluit strekkende tot een positief oordeel van een aanvraag toets nieuwe opleiding van de hbo-bachelor HBO-Rechten van Capabel Hogeschool

Besluit strekkende tot een positief oordeel van een aanvraag toets nieuwe opleiding van de hbo-bachelor HBO-Rechten van Capabel Hogeschool nvao nederlands - vlaamse accreditatieorganisatie Besluit strekkende tot een positief oordeel van een aanvraag toets nieuwe opleiding van de hbo-bachelor HBO-Rechten van Capabel Hogeschool datum 29 december

Nadere informatie

Ontwerpkaders: Leeruitkomsten. Versie 1.0/ november Ontwerpkaders: Leeruitkomsten/versie 1.0/november

Ontwerpkaders: Leeruitkomsten. Versie 1.0/ november Ontwerpkaders: Leeruitkomsten/versie 1.0/november Ontwerpkaders: Leeruitkomsten Versie 1.0/ november 2016 1 Flexibel onderwijs Flexibel Onderwijs kenmerkt zich door tijd, plaats en tempo-onafhankelijk studeren. De route is individueel en past bij de uitgangssituatie

Nadere informatie

Handreiking bij het beoordelingskader voor het bijzonder kenmerk Kleinschalig en intensief onderwijs

Handreiking bij het beoordelingskader voor het bijzonder kenmerk Kleinschalig en intensief onderwijs Handreiking bij het beoordelingskader voor het bijzonder kenmerk Kleinschalig en intensief onderwijs 12 november 2012 Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 2 Handreiking voor specifieke invulling van de standaarden

Nadere informatie

Besluit. College van Bestuur van de Christelijke Hogeschool Windesheim Postbus GB ZWOLLE

Besluit. College van Bestuur van de Christelijke Hogeschool Windesheim Postbus GB ZWOLLE College van Bestuur van de Christelijke Hogeschool Windesheim Postbus 10090 8000 B ZWOLLE Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor

Nadere informatie

Besluit. Aan het Bestuur van de Leidse Onderwijsinstellingen (LOI) Postbus CA LEIDERDORP

Besluit. Aan het Bestuur van de Leidse Onderwijsinstellingen (LOI) Postbus CA LEIDERDORP Aan het Bestuur van de Leidse Onderwijsinstellingen (LOI) Postbus 4200 2350 CA LEIDERDORP Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor

Nadere informatie

Bachelor of Business Administration (MER opleiding)

Bachelor of Business Administration (MER opleiding) Bachelor of Business Administration (MER opleiding) voor decentrale overheden Het Onderwijs De Bachelor of Business Administration voor decentrale overheden (Management, Economie & Recht, MER) wordt aangeboden

Nadere informatie

Besluit. College van Bestuur. Hogeschool van Amsterdam. Postbus AX AMSTERDAM

Besluit. College van Bestuur. Hogeschool van Amsterdam. Postbus AX AMSTERDAM College van Bestuur Hogeschool van Amsterdam Postbus 931 1000 AX AMSTERDAM Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Media,

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Bestuurskunde/Overheidsmanagement van de NHL Hogeschool

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Bestuurskunde/Overheidsmanagement van de NHL Hogeschool ,nvao r nederlands-vlaam se accreditatie organisatie S uif Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Bestuurskunde/Overheidsmanagement van de NHL Hogeschool datum

Nadere informatie

Richtlijn beoordeling postinitiële wo-master opleidingen in Nederland Positionering van de opleidingen De vergelijking met Vlaanderen

Richtlijn beoordeling postinitiële wo-master opleidingen in Nederland Positionering van de opleidingen De vergelijking met Vlaanderen Richtlijn beoordeling postinitiële wo-master opleidingen in Nederland Het is aan het beoordelingspanel om te bepalen of deze toelichting relevant is bij de beoordeling van de onderhavige opleiding. Positionering

Nadere informatie

Naam/Datum/Versie document advies/verbeterpunten. Avans documenten

Naam/Datum/Versie document advies/verbeterpunten. Avans documenten Document / Informatie P = Prettig ; N = Noodzakelijk Algemene input voor schrijven zelfevaluatie 1. (P) Interne rapport tussentijdse audit op onderwijskwaliteit/accre-ditatiewaardigheid Suggesties NQA

Nadere informatie

{nvao. Uit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Technische Informatica van de Hogeschool Dirksen B.V.

{nvao. Uit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Technische Informatica van de Hogeschool Dirksen B.V. {nvao w nederlands - vlaamse accreditatieorganisatie Uit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Technische Informatica van de Hogeschool Dirksen B.V. datum 29

Nadere informatie

NTI Hogeschool. Toets Nieuwe Opleiding: Master of Business Administration

NTI Hogeschool. Toets Nieuwe Opleiding: Master of Business Administration NTI Hogeschool Toets Nieuwe Opleiding: Master of Business Administration Netherlands Quality Agency (NQA) 8 maart 2010 2/62 NQA NTI audit TNO hbo-master of Business Administration Managementsamenvatting

Nadere informatie

TNO hbo-bachelor Pedagogiek Hogeschool NTI. 21 juni 2013. NVAO uitgebreide Toets nieuwe opleiding

TNO hbo-bachelor Pedagogiek Hogeschool NTI. 21 juni 2013. NVAO uitgebreide Toets nieuwe opleiding TNO hbo-bachelor Pedagogiek Hogeschool NTI 21 juni 2013 NVAO uitgebreide Toets nieuwe opleiding Paneladvies 1 Samenvattend advies 3 2 Werkwijze panel 5 3 Beschrijving van de opleiding 7 3.1 Algemeen 7

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor nvao nederlands - vlaamse accreditatieorganisatie Besluit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Docent Muziek van de Fontys Hogescholen datum 28 februari 2017

Nadere informatie

HBO Bedrijfskunde Bachelor of Business Administration (BBA)

HBO Bedrijfskunde Bachelor of Business Administration (BBA) HBO Bedrijfskunde Bachelor of Business Administration (BBA) HBO Bedrijfskunde Academie Mercuur en AdviCo verzorgen in samenwerking met Hogeschool SDO de opleiding HBO Bachelor Bedrijfskunde. Het programma

Nadere informatie

Werken met leeruitkomsten. 7 november 2016

Werken met leeruitkomsten. 7 november 2016 Werken met leeruitkomsten 7 november 2016 Wat zijn leeruitkomsten? Een leeruitkomst is een meetbaar resultaat van een leerervaring op basis waarvan vastgesteld kan worden in welke mate, tot op welk niveau

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor nvao nederlands-vlaam se accreditatieorganisatie Bes fluit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor International Business and Languages van de Hogeschool van

Nadere informatie

Bijlage A Competenties van de opleiding

Bijlage A Competenties van de opleiding Bijlage A Competenties van de opleiding A.1 Curriculum opleiding Werktuigbouwkunde Bouwstenen Stenden Hogeschool heeft de strategische keuze gemaakt om al haar opleidingen op te bouwen met behulp van (deels

Nadere informatie

luit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Human Resource Management van de Saxion Hogeschool

luit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Human Resource Management van de Saxion Hogeschool m a o v nederlands - ulaamse accreditatieorganisatie luit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Human Resource Management van de Saxion Hogeschool datum 31

Nadere informatie

Management & Organisatie

Management & Organisatie Management & Organisatie Algemeen De opleiding Bedrijfskunde MER (deeltijd) wordt verzorgd door het Instituut voor Bedrijfskunde, Hanzehogeschool Groningen. Steeds meer krijgen organisaties te maken met

Nadere informatie

Besluit. College van Bestuur van de Hanzehogeschool Groningen Postbus 30030 9700 RM GRONINGEN

Besluit. College van Bestuur van de Hanzehogeschool Groningen Postbus 30030 9700 RM GRONINGEN College van Bestuur van de Hanzehogeschool Groningen Postbus 30030 9700 RM GRONINGEN Besluit datum 19 januari 2005 onderwerp Definitief besluit accreditatie hbo-bachelor Bouwkunde ons kenmerk NVAO/20050113/CT

Nadere informatie

Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag Toets nieuwe opleiding hbo-bachelor Game Architecture and Design van de NHTV

Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag Toets nieuwe opleiding hbo-bachelor Game Architecture and Design van de NHTV College van bestuur NHTV Internationale Hogeschool Breda Postbus 3917 4800 DX BREDA Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag Toets nieuwe opleiding hbo-bachelor Game Architecture

Nadere informatie

Deeltijd voor professionals

Deeltijd voor professionals Deeltijd voor professionals Presentatie informatiedossier 13-04-2016 Aanvraag Vooraf Gemeenschappelijk onderwijsmodel Informatiedossier Bijlagen Onze vraag voor NVAO Voldoet opzet en uitwerking 2 Inleiding

Nadere informatie

Bijlage 2. Protocol toetsing Associatedegreeprogramma. 15 december 2009

Bijlage 2. Protocol toetsing Associatedegreeprogramma. 15 december 2009 Bi Bijlage 2 Protocol toetsing Associatedegreeprogramma door de NVAO 15 december 2009 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Toets Associate-degreeprogramma in de hbo-bachelor 4 2.1 2.2 Criteria De status van de bacheloropleiding

Nadere informatie

Breakout sessie 2-5. Stelsel 3.0 Accreditatie op Maat: Opleidingsbeoordeling. Introductie

Breakout sessie 2-5. Stelsel 3.0 Accreditatie op Maat: Opleidingsbeoordeling. Introductie Breakout sessie 2-5 Stelsel 3.0 Accreditatie op Maat: Opleidingsbeoordeling De voorstellen beschreven in deze notitie dienen als uitwerking van (aangekondigde) wetswijzigingen. Op basis van deze wetswijzigingen

Nadere informatie

Beoordelingskader Kader voor de beperkte toets nieuw Associate-degree (Ad-)programma van de NVAO (Stcrt. 2014, nr 9832).

Beoordelingskader Kader voor de beperkte toets nieuw Associate-degree (Ad-)programma van de NVAO (Stcrt. 2014, nr 9832). nvao w nederlands -vlaa m se accreditatieorganisatie sluit Besluit strekkende tot een oordeel voldoende van een aanvraag toets nieuw Associate-degreeprogramma Juridisch medewerker van de Hogeschool van

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Bedrijfskunde van de Stichting LOI Hoger Onderwijs

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Bedrijfskunde van de Stichting LOI Hoger Onderwijs m ao T nederlands - vlaamse accreditatieorganisatie u Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Bedrijfskunde van de Stichting LOI Hoger Onderwijs datum 29 december

Nadere informatie

Beoordelingskader Kader voor de beperkte toets nieuw associate-degree (Ad-)programma van de NVAO (Stcrt. 2014, nr 9832).

Beoordelingskader Kader voor de beperkte toets nieuw associate-degree (Ad-)programma van de NVAO (Stcrt. 2014, nr 9832). nvao r nederlands - vlaamse accreditatieorganisatie Besluit datum 28 april 2017 onderwerp Besluit TN Ad-programma Online Marketing en Sales van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (005058) uw kenmerk

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Communicatie van de NHL Hogeschool

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Communicatie van de NHL Hogeschool ,nuao r nederlands - viaamse accreditatieorganisatie Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Communicatie van de NHL Hogeschool datum 29 september 2017 onderwerp

Nadere informatie

Deze versie treedt in werking op 1 september 2016 en vervangt alle voorgaande versies.

Deze versie treedt in werking op 1 september 2016 en vervangt alle voorgaande versies. III FACULTEIT COMMUNICATIE EN JOURNALISTIEK Vastgesteld door de faculteitsdirectie op 14 maart 2016. Instemming van de facultaire medezeggenschapsraad op 4 juli 2016. Deze versie treedt in werking op 1

Nadere informatie

Besluit. College van Bestuur Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Postbus EJ ARNHEM

Besluit. College van Bestuur Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Postbus EJ ARNHEM College van Bestuur Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Postbus 5375 6802 EJ ARNHEM Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor

Nadere informatie

Hogeschool West-Nederland. HBO-Bacheloropleiding Tolk-Vertaler

Hogeschool West-Nederland. HBO-Bacheloropleiding Tolk-Vertaler Hogeschool West-Nederland HBO-Bacheloropleiding Tolk-Vertaler Netherlands Quality Agency (NQA) December 2010 2/57 NQA HWN: audit bestaande hbo-bacheloropleiding Opleiding Tolk-Vertaler Managementsamenvatting

Nadere informatie

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Bijlage, Bachelor Opleiding Docent Muziek

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Bijlage, Bachelor Opleiding Docent Muziek ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Bijlage, Bachelor Opleiding Docent Muziek Studiejaar 2013-2014 Algemeen 1. Deze bijlage bij het algemene gedeelte van de Onderwijs- en examenregeling van Codarts is van toepassing

Nadere informatie

Curriculumevaluatie BA Wijsbegeerte

Curriculumevaluatie BA Wijsbegeerte Curriculumevaluatie BA Wijsbegeerte Beste student, U heeft onlangs alle onderdelen van uw bacheloropleiding Wijsbegeerte afgerond en kunt nu het BA-diploma aanvragen. Het bestuur van het Instituut voor

Nadere informatie

A. Nadere facultaire invulling van onderstaande artikelen uit de HU-OER 2015-2016

A. Nadere facultaire invulling van onderstaande artikelen uit de HU-OER 2015-2016 10 FACULTAIRE OER: FACULTEIT COMMUNICATIE EN JOURNALISTIEK Vastgesteld door de faculteitsdirecteur op 2 maart 2015 Met nstemming van de facultaire medezeggenschapsraad A. Nadere facultaire invulling van

Nadere informatie

Hogeschool NTI. Sociaal Pedagogische Hulpverlening. Uitgebreide opleidingsbeoordeling

Hogeschool NTI. Sociaal Pedagogische Hulpverlening. Uitgebreide opleidingsbeoordeling Hogeschool NTI Sociaal Pedagogische Hulpverlening Uitgebreide opleidingsbeoordeling Netherlands Quality Agency (NQA) Juni 2013 2/65 NQA Hogeschool NTI: UOB 022CA2013.02 Sociaal Pedagogische Hulpverlening

Nadere informatie

Toelichting beoordelingskader bij beoordeling postinitiële wo-master opleidingen in Nederland

Toelichting beoordelingskader bij beoordeling postinitiële wo-master opleidingen in Nederland Toelichting beoordelingskader bij beoordeling postinitiële wo-master opleidingen in Nederland Het is aan het beoordelingspanel om te bepalen of deze toelichting relevant is bij de beoordeling van de onderhavige

Nadere informatie

Hogeschool Rotterdam. HBO-Bachelor Logistiek en Economie Logistiek en Technische Vervoerskunde

Hogeschool Rotterdam. HBO-Bachelor Logistiek en Economie Logistiek en Technische Vervoerskunde Hogeschool Rotterdam HBO-Bachelor Logistiek en Economie Logistiek en Technische Vervoerskunde Netherlands Quality Agency (NQA) juli 2010 2/85 NQA - HRO: audit bestaande hbo-bacheloropleidingen LE en LTV

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2016 Opleidingsspecifiek deel: Bacheloropleiding: Engelse taal en cultuur Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig artikel 7.13

Nadere informatie

Bijzonder kenmerk Kleinschalig en intensief onderwijs

Bijzonder kenmerk Kleinschalig en intensief onderwijs Bijzonder kenmerk Kleinschalig en intensief onderwijs 4 november 2011 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Beoordelingskader 4 3 Procedure 6 pagina 2 1 Inleiding Instellingsbesturen kunnen voor opleidingen met kleinschalig,

Nadere informatie

Beoordelingskader Beoordelingskader voor de beperkte opleidingsbeoordeling van de NVAO (Stcrt. 2014, nr 36791).

Beoordelingskader Beoordelingskader voor de beperkte opleidingsbeoordeling van de NVAO (Stcrt. 2014, nr 36791). m ao * nederiands-viaam se accreditatie organisatie Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Human Resource Management van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor nuao nederlands - viaamse accreditatieorganisatie Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Ondernemerschap van de Stichting Hoger Onderwijs Da Vinei datum 30 juni

Nadere informatie

LOI Hogeschool. Cluster Informatica: Bedrijfskundige Informatica Informatica (Software Engineering) Technische Informatica

LOI Hogeschool. Cluster Informatica: Bedrijfskundige Informatica Informatica (Software Engineering) Technische Informatica LOI Hogeschool Cluster Informatica: Bedrijfskundige Informatica Informatica (Software Engineering) Technische Informatica Netherlands Quality Agency (NQA) November 2010 2/73 Managementsamenvatting Dit

Nadere informatie

LIBELLE TESTJE. HOE SCOORT UW OPLEIDING OP DE INTERNATIONALISERINGSMETER? Beta-versie

LIBELLE TESTJE. HOE SCOORT UW OPLEIDING OP DE INTERNATIONALISERINGSMETER? Beta-versie LIBELLE TESTJE HOE SCOORT UW OPLEIDING OP DE INTERNATIONALISERINGSMETER? Beta-versie HU Themabijeenkomst, d.d. 0--07 Disclaimer Deze vragenlijst is opgesteld voor de HU themabijeenkomst over internationalisering

Nadere informatie

(versie d.d. 28 september 2005) Protocol toetsing kort programma in de hbo-bacheloropleiding door de NVAO 13 september 2005

(versie d.d. 28 september 2005) Protocol toetsing kort programma in de hbo-bacheloropleiding door de NVAO 13 september 2005 (versie d.d. 28 september 2005) Protocol toetsing kort programma in de hbo-bacheloropleiding door de NVAO 13 september 2005 Parkstraat 28 Postbus 85498 2508 CD Den Haag P.O. Box 85498 2501 CD The Hague

Nadere informatie

NHL Hogeschool. HBO-Bachelor: Cluster Bouwkunde, Civiele Techniek & Verkeerskunde

NHL Hogeschool. HBO-Bachelor: Cluster Bouwkunde, Civiele Techniek & Verkeerskunde NHL Hogeschool HBO-Bachelor: Cluster Bouwkunde, Civiele Techniek & Verkeerskunde Netherlands Quality Agency (NQA) December 2010 2/61 NQA audit bestaande hbo-bacheloropleidingen Bouwkunde, Civiele Techniek

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2017 Opleidingsspecifiek deel: Bacheloropleiding: Russische studies Deze onderwijs- en examenregeling is gebaseerd op de Wet op het hoger onderwijs

Nadere informatie

De NVAO beoordeelt het onderwerp doelstellingen opleiding derhalve voldoende.

De NVAO beoordeelt het onderwerp doelstellingen opleiding derhalve voldoende. College van Bestuur van de Christelijke Hogeschool Windesheim Postbus 10090 8000 GB ZWOLLE Besluit datum 10 februari 2005 onderwerp Definitief besluit accreditatie hbo-bachelor Bouwkunde van de Christelijke

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor nuao nederiands - ulaamse accreditatieorganisatie Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Human Resource Management van de Stichting NTI Hogeschool datum 31 mei

Nadere informatie

Curriculumevaluatie BA Filosofie

Curriculumevaluatie BA Filosofie Curriculumevaluatie BA Filosofie Beste student, U heeft onlangs het laatste onderdeel van uw bacheloropleiding Filosofie afgerond en staat op het punt het bachelorexamen aan te vragen. Om de kwaliteit

Nadere informatie

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen. Deel 2 (Opleidingsspecifiek deel): Bachelor Wijsbegeerte

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen. Deel 2 (Opleidingsspecifiek deel): Bachelor Wijsbegeerte ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING 2015-2016 Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen Deel 2 (Opleidingsspecifiek deel): Bachelor Wijsbegeerte Deze onderwijs- en examenregeling (OER-FFTR) treedt

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor European Studies van de Stichting NTI Hogeschool

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor European Studies van de Stichting NTI Hogeschool nuao nederlands - vlaamse accreditatieorganisatie Besluit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor European Studies van de Stichting NTI Hogeschool datum 30 november

Nadere informatie

Hogeschool Rotterdam. HBO-Bachelor Facility Management

Hogeschool Rotterdam. HBO-Bachelor Facility Management Hogeschool Rotterdam HBO-Bachelor Facility Management Netherlands Quality Agency (NQA) Augustus 2010 2/67 NQA - Hs. Rotterdam: audit bestaande hbo-bacheloropleiding Facility Management Managementsamenvatting

Nadere informatie

Handreiking aanvraag Toets Nieuwe Opleiding Nederland

Handreiking aanvraag Toets Nieuwe Opleiding Nederland Handreiking aanvraag Toets Nieuwe Opleiding Nederland 17 december 2015 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Wanneer een Toets Nieuwe Opleiding? 4 3 Werkwijze Toets Nieuwe Opleiding 5 4 Aanvraagdossier ten behoeve van

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Bewegingstechnologie van De Haagse Hogeschool

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Bewegingstechnologie van De Haagse Hogeschool NAO nederlands- vlaamse accreditatieorganisatie Besluit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Bewegingstechnologie van De Haagse Hogeschool Datum: 1 oktober

Nadere informatie

A. Nadere facultaire invulling van onderstaande artikelen uit de HU-OER 2014-2015

A. Nadere facultaire invulling van onderstaande artikelen uit de HU-OER 2014-2015 10 FACULTAIRE OER: FACULTEIT COMMUNICATIE EN JOURNALISTIEK Vastgesteld door de faculteitsdirecteur op 27 januari 2014 Instemming van de facultaire medezeggenschapsraad op..2014 A. Nadere facultaire invulling

Nadere informatie

Hogeschool NTI. Toegepaste Psychologie. Uitgebreide opleidingsbeoordeling

Hogeschool NTI. Toegepaste Psychologie. Uitgebreide opleidingsbeoordeling Hogeschool NTI Toegepaste Psychologie Uitgebreide opleidingsbeoordeling Netherlands Quality Agency (NQA) september 2012 2/75 NQA - Hogeschool NTI, hbo-bacheloropleiding Toegepaste Psychologie (UOB) Inleiding

Nadere informatie

Basso r M.17 1 d1 519

Basso r M.17 1 d1 519 Sidrapolimare «81(1(11M/010 \lag M. 10.0 805 01.1101() Basso r M.17 1 d1 519 ~1~1~~~ ~01~~1~11~~11~ Netherlands Quality Agency I \I Q A Netherlands Quality Agency NQA avans AVANS Hogeschool, Breda HBO-Bacheloropleiding:

Nadere informatie

Avans Hogeschool, Breda. HBO-Bachelor Technische Informatica

Avans Hogeschool, Breda. HBO-Bachelor Technische Informatica Avans Hogeschool, Breda HBO-Bachelor Technische Informatica Netherlands Quality Agency (NQA) Juli 2011 2/57 NQA Avans, Breda: Audit bestaande hbo-bacheloropleiding Technische Informatica Managementsamenvatting

Nadere informatie

Ontwerpkaders: Onderwijs. Versie 1.0/november 2016

Ontwerpkaders: Onderwijs. Versie 1.0/november 2016 Ontwerpkaders: Onderwijs Versie 1.0/november 2016 1 Flexibel onderwijs Flexibel Onderwijs kenmerkt zich door tijd, plaats en tempo-onafhankelijk studeren. De route is individueel en past bij de uitgangssituatie

Nadere informatie

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen. HBO-Bacheloropleidingen Chemie Biologie en Medisch laboratoriumonderzoek

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen. HBO-Bacheloropleidingen Chemie Biologie en Medisch laboratoriumonderzoek Hogeschool van Arnhem en Nijmegen HBO-Bacheloropleidingen Chemie Biologie en Medisch laboratoriumonderzoek Netherlands Quality Agency (NQA) september 2010 2/67 NQA - HAN: audit bestaande hbo-bachelor geclusterde

Nadere informatie

Besluit strekkende tot een oordeel voldoende van een aanvraag toets nieuw Associate-degreeprogramma Bedrijfskunde van de Stichting Hogeschool NHA

Besluit strekkende tot een oordeel voldoende van een aanvraag toets nieuw Associate-degreeprogramma Bedrijfskunde van de Stichting Hogeschool NHA ,nuao nederlands - ulaamse accreditatieorganisatie es luit Besluit strekkende tot een oordeel voldoende van een aanvraag toets nieuw Associate-degreeprogramma Bedrijfskunde van de Stichting Hogeschool

Nadere informatie

Midden-Oostenstudies CROHO 60842

Midden-Oostenstudies CROHO 60842 Faculteit der Letteren Onderwijs- en Examenregeling (OER) Deel B: Masteropleiding Midden-Oostenstudies CROHO 60842 Programma Midden-Oostenstudies voor het studiejaar 2016-2017 Inhoud: 1. Algemene bepalingen

Nadere informatie

REGELING EXTERNE TOEZICHTHOUDERS BIJ EXAMENS Instituut voor Toegepaste Biowetenschappen en Chemie. studiejaar

REGELING EXTERNE TOEZICHTHOUDERS BIJ EXAMENS Instituut voor Toegepaste Biowetenschappen en Chemie. studiejaar REGELING EXTERNE TOEZICHTHOUDERS BIJ EXAMENS Instituut voor Toegepaste Biowetenschappen en Chemie studiejaar 20172018 Inhoud REGELING EXTERNE TOEZICHTHOUDERS BIJ EXAMENS... 1 1. Positie en benoeming externe

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor. Christelijke Hogeschool Ede

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor. Christelijke Hogeschool Ede swqo r nederlands - Vlaamse accreditatieorganisatie luit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Human Resource Management van de Christelijke Hogeschool Ede

Nadere informatie

Toelating tot de opleiding

Toelating tot de opleiding DEEL 3: Toelating tot de opleiding Algemene bepaling De specifieke vooropleidingseisen van elke opleiding zijn vermeld op de website van Zuyd Hogeschool bij de informatie van de desbetreffende opleiding

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor nvao nederlands - vlaamse accreditatieorganisatie Besluit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor International Business and Languages van de Christelijke Hogeschool

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2016 Opleidingsspecifiek deel: Bacheloropleiding: Duitse taal en cultuur Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig artikel 7.13

Nadere informatie

es luit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Toegepaste Wiskunde van de Hogeschool van Amsterdam

es luit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Toegepaste Wiskunde van de Hogeschool van Amsterdam m a o r nederlands - v/aamse accreditatieorganisatie es luit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Toegepaste Wiskunde van de Hogeschool van Amsterdam datum

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Fiscaal Recht en Economie van de Stichting LOI Hoger Onderwijs

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Fiscaal Recht en Economie van de Stichting LOI Hoger Onderwijs nuao v nederlands - vlaamse accreditatieorganisatie es u Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Fiscaal Recht en Economie van de Stichting LOI Hoger Onderwijs

Nadere informatie

Beoordelingskader Beoordelingskader voor de uitgebreide toets nieuw Associate-degree (Ad-)programma van de NVAO (Stcrt.2014, nr. 9832).

Beoordelingskader Beoordelingskader voor de uitgebreide toets nieuw Associate-degree (Ad-)programma van de NVAO (Stcrt.2014, nr. 9832). n ed erl a n d s - v I a a m s e a ccr ed t tati eor gani sati e Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag toets nieuw Associate-degreeprogramma Facility Management van

Nadere informatie

Besluit. College van bestuur. Hogeschool Leiden. Postbus 382 2300 AJ LEIDEN

Besluit. College van bestuur. Hogeschool Leiden. Postbus 382 2300 AJ LEIDEN College van bestuur Hogeschool Leiden Postbus 382 2300 AJ LEIDEN Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Personeel en Arbeid

Nadere informatie

Men komt in aanmerking voor toelating tot het programma Kunstgeschiedenis indien men aantoont te beschikken over de volgende competenties:

Men komt in aanmerking voor toelating tot het programma Kunstgeschiedenis indien men aantoont te beschikken over de volgende competenties: Opleidingsspecifieke deel OER, 2016-2017 De opleiding Kunst- en cultuurwetenschappen Arts and Culture bestaat uit de programma s: Kunstgeschiedenis Gender Studies (see English EER) Arts & Society (voorheen

Nadere informatie

AVANS Hogeschool. HBO-Bachelor Civiele Techniek

AVANS Hogeschool. HBO-Bachelor Civiele Techniek AVANS Hogeschool HBO-Bachelor Civiele Techniek Netherlands Quality Agency (NQA) December 2010 2/57 NQA - Avans Hogeschool: audit bestaande hbo-bacheloropleidingen Civiele Techniek Managementsamenvatting

Nadere informatie

Toetsingskader nieuwe opleidingen hoger onderwijs

Toetsingskader nieuwe opleidingen hoger onderwijs OCW Toetsingskader nieuwe opleidingen hoger onderwijs 22 mei 2003/Nr. WO/BS-2003/24136-I Nederlandse Accreditatie Organisatie 1 Opbouw toetsingskader Het toetsingskader voor nieuwe opleidingen in het hoger

Nadere informatie

BASISGGEVENS. Naam Functie

BASISGGEVENS. Naam Functie 1 BASISGGEVENS Soort aanvraag:: Nieuwe opleiding De startdatum van de Ad opleiding is gepland per 1 september 2018. Hiermee is te verwachten dat deze nieuwe opleiding valt onder de nieuwe wetgeving rond

Nadere informatie

sluit Besluit strekkende tot een oordeel voldoende van een aanvraag toets nieuw Associate-degreeprogramma Communicatie van Avans Hogeschool

sluit Besluit strekkende tot een oordeel voldoende van een aanvraag toets nieuw Associate-degreeprogramma Communicatie van Avans Hogeschool ,nvao r nederlands - vlaamse accreditatieorganisatie sluit Besluit strekkende tot een oordeel voldoende van een aanvraag toets nieuw Associate-degreeprogramma Communicatie van Avans Hogeschool datum 31

Nadere informatie

Besluit. College van bestuur. Hogeschool van Amsterdam. Postbus 931 1000 AX AMSTERDAM

Besluit. College van bestuur. Hogeschool van Amsterdam. Postbus 931 1000 AX AMSTERDAM College van bestuur Hogeschool van Amsterdam Postbus 931 1000 AX AMSTERDAM Besluit Besluit strekkende tot positieve beoordeling van een aanvraag Toets nieuwe opleiding hbo-master Integraal Leiderschap

Nadere informatie

Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Bouwkunde van de Haagse Hogeschool

Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Bouwkunde van de Haagse Hogeschool College van bestuur Haagse Hogeschool Postbus 13336 2501 EH DEN HAAG Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Bouwkunde van

Nadere informatie

Besluit. Aan het Bestuur van de Leidse Onderwijsinstellingen (LOI) Postbus 4200 2350 CA LEIDERDORP

Besluit. Aan het Bestuur van de Leidse Onderwijsinstellingen (LOI) Postbus 4200 2350 CA LEIDERDORP Aan het Bestuur van de Leidse Onderwijsinstellingen (LOI) Postbus 4200 2350 CA LEIDERDORP Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor

Nadere informatie

Management & Organisatie

Management & Organisatie Management & Organisatie Algemeen De Associate degree Human Resource Management (deeltijd) wordt verzorgd door het Instituut voor Bedrijfskunde, Hanzehogeschool Groningen. Mensen zijn het belangrijkste

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor ,nuao ~ nederlands~ vlaam se a ccre d ita tie o rg a n is a tie Besluit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Toegepaste Wiskunde van NHL Hogeschool datum 30

Nadere informatie

Stenden Hogeschool. Hbo-bachelor Vrijetijdsmanagement Ad-programma Vrijetijdsmanagement

Stenden Hogeschool. Hbo-bachelor Vrijetijdsmanagement Ad-programma Vrijetijdsmanagement Stenden Hogeschool Hbo-bachelor Vrijetijdsmanagement Ad-programma Vrijetijdsmanagement Netherlands Quality Agency (NQA) Juli 2011 2/73 NQA - Stenden Hogeschool: audit bestaande hbo-bacheloropleiding en

Nadere informatie

: 8 april 2016 : 20 mei Beoordelingskader Beoordelingskader voor de uitgebreide toets nieuwe opleiding van de NVAO (Stcrt. 2014, nr 36791).

: 8 april 2016 : 20 mei Beoordelingskader Beoordelingskader voor de uitgebreide toets nieuwe opleiding van de NVAO (Stcrt. 2014, nr 36791). nvao r nederlands - vlaamse accreditatieorganisatie Besluit Besluit strekkende tot een positief oordeel van een aanvraag toets nieuwe opleiding van de hbo-bachelor Fiscaal Recht en Economie van de Hogeschool

Nadere informatie

( X r f) NVAO. Dossiernummer september

( X r f) NVAO. Dossiernummer september ( X r f) NVAO Definitief besluit strekkende to t een oordeel positief onder voorwaarden van een aanvraag toets nieuwe opleiding van de hbo-bachelor Journalistiek van de Stichting NTI Hogeschool Datum Bijlage(n)

Nadere informatie

NHL Hogeschool. HBO-Bachelor Communicatie

NHL Hogeschool. HBO-Bachelor Communicatie NHL Hogeschool HBO-Bachelor Communicatie Netherlands Quality Agency (NQA) December 2010 2/67 NQA - NHL Hogeschool: audit bestaande hbo-bacheloropleiding Communicatie Managementsamenvatting Dit rapport

Nadere informatie

Toetsplan Masteropleiding Midden-Oosten Studies

Toetsplan Masteropleiding Midden-Oosten Studies Toetsplan Masteropleiding Studies 2017-2018 JAAR 1 semester 1 Blok 1 Blok 2 vaktitel vakcode week 1-7 colleges week 8/9/10 (her)toetsing week 11-17 colleges week 18/19/20 (her)toetsing Conflicten in het

Nadere informatie

Alliantie Kunsten Fontys Zuyd. Master Kunsteducatie

Alliantie Kunsten Fontys Zuyd. Master Kunsteducatie Alliantie Kunsten Fontys Zuyd Master Kunsteducatie Netherlands Quality Agency (NQA) Maart 2011 2/57 NQA audit bestaande hbo-masteropleiding Master Kunsteducatie Managementsamenvatting Dit rapport is het

Nadere informatie

Informatie werkplekleren

Informatie werkplekleren Informatie werkplekleren Pabo Venlo 2014-2015 Inhoudsopgave Inleiding Blz. 3 Stagedagen Blz. 4 Stageweken Blz. 4 Jaaroverzicht 2014-2015 Blz. 5 Opleidingsprogramma Blz. 6 Propedeusefase Hoofdfase Afstudeerfase

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Bedrijfskundige Informatica van de Stichting LOI Hoger Onderwijs

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Bedrijfskundige Informatica van de Stichting LOI Hoger Onderwijs ,nvao r nederlands- vlaamse accreditatieorganisatie es luit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Bedrijfskundige Informatica van de Stichting LOI Hoger Onderwijs

Nadere informatie

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen. Bachelor Religiewetenschappen

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen. Bachelor Religiewetenschappen ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING 2015-2016 Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen Deel 2 (Opleidingsspecifiek deel) Bachelor Religiewetenschappen Deze onderwijs- en examenregeling (OER-FFTR)

Nadere informatie

Algemene bepaling DEEL 3: VOOROPLEIDINGSEISEN EN EISEN PROPEDEUSE

Algemene bepaling DEEL 3: VOOROPLEIDINGSEISEN EN EISEN PROPEDEUSE DEEL 3: VOOROPLEIDINGSEISEN EN EISEN PROPEDEUSE Algemene bepaling De specifieke vooropleidingseisen van elke opleiding zijn vermeld op de website van Zuyd Hogeschool bij de informatie van de desbetreffende

Nadere informatie