Koud hè De Wim Hof Iceman methode

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Koud hè De Wim Hof Iceman methode"

Transcriptie

1 Koud hè De Wim Hof Iceman methode Inleiding op workshop Wim Hof, de Iceman Han Loozen Johan Hiel 5 1

2 Even voorstellen.. Han Loozen (huisarts, Panningen) en Johan Hiel (neuroloog St. Annaziekenhuis Geldrop) Studiegenoten KU Nijmegen (1979 ev.) 2

3 Enquêtevraag 1 Bent u een koukleum? a. Ja b. Nee c. Een beetje

4 Enquêtevraag 2 Van kou word je ziek! a. Ja b. Nee c. Weet niet

5 Enquête vraag 3 Wie neemt er wel eens koude douche? a. Altijd b. Soms c. Nooit 5

6 Belangstelling voor de Iceman methode, hoe het begon : Wim Hof, the ice man, herhaaldelijk op televisie o.a. met Wubbo Okkels 2014: inspirerende workshop bezocht van Wim Hof in Amsterdam / kennismaking met de Wim Hof methode Publicatie wetenschappelijke bevindingen Wim Hof methode, onderzoeksgroep Radboudumc Nijmegen 6

7 En.. Nu, april 2015: Wim Hof, the ice man, aanwezig op onze eigen THEMA dagen Straks volgt zijn workshop waarbij iedereen de gelegenheid krijgt om in een ijsbad te stappen.. Aan ons de taak om te proberen u daar een beetje warm voor te maken. 7

8 Enquête vraag 4 In de disco hyperventilerende meisjes verzuren niet a. Klopt b. Onzin c. Weet niet 8

9 Enquête vraag 5 Wie doet er wel eens aan meditatie (zoals yoga, mindfulness)? a. Regelmatig b. Soms c. Nooit 9

10 Enquête vraag 6 Het sympathisch zenuwstelsel kun je makkelijk zelf beïnvloeden? a. Ja b. Nee c. Weet niet

11 Wat is de Wim Hof iceman methode 1? De Wim Hof Methode is een combinatie van: 1. ademhalingstechniek (gecontroleerde hyperventilatie) 2. mindset/concentratie 3. geleidelijke blootstelling aan koude Beoogde effect: positieve werking op lichaam met duidelijke verbetering weerstand 11

12 Ademhaling Wim Hof methode 30 x repeterend heel diep inademen en ongeforceerd uitademen Na laatste uitademing: adempauze van enkele minuten 3-4 cycli

13 Wat is de Wim Hof iceman methode 2? Wim Hof stelt dat hij door deze zelf ontwikkelde methode zijn autonome zenuwstelsel en immuunrespons kan beïnvloeden! Tevens stelt hij dat ieder ander dat ook kan leren! 13

14 Autonome zenuwstelsel en immuunrespons Anatomie en fysiologie 14

15 Zenuwstelsel somatisch en autonoom zenuwstelsel Somatisch (willekeurig) zenuwstelsel: onder invloed van de wil, bewust te beïnvloeden b.v. iets vastpakken = bewust handspieren aanspannen Autonoom (onwillekeurig) zenuwstelsel: niet onder invloed van de wil, niet bewust te beïnvloeden b.v. regeling hartslag, bloeddruk, spijsvertering Alle elementen van het zenuwstelsel werken evenwel zeer nauw met elkaar samen, indeling daarom arbitrair! 15

16 Zenuwstelsel anatomie Centraal zenuwstelsel: hersenen en ruggenmerg Perifeer zenuwstelsel: gedeelte zenuwstelsel dat buiten de hersenen en ruggenmerg ligt met o.a. sensore receptoren voor allerlei stimuli, diverse afferente en efferente zenuwen Autonome zenuwstelsel: anatomisch samengesteld uit delen van centraal en perifeer zenuwstelsel - sympathicus - parasympathicus 16

17 Anatomie sympathicus Hersenen: - Hypothalamus - Hersenstam - Limbisch systeem Ruggenmerg: - laterale column segm. Th 1 t/m L3 Synaps in de grensstreng of in de pré-vertebrale ganglia Postsynaptische vezels naar het doelorgaan

18 Anatomie Parasympathicus Cerebraal: hypothalamus, verlengde merg Craniale zenuwen III, VII, IX, X synaps in of vlakbij doelorgaan Ruggenmerg: onderste deel Ruggemergszenuwen: S2, S3 en S4

19 Sympathicus: Autonoom zenuwstelsel werking Alertheid, actie (gaspedaal) = ergotroop proces katabool effect Parasympathicus Rust, herstel (rempedaal, acculader) = trofotroop proces anabool effect Toename van activiteit van sympathicus gaat gepaard met vermindering van activiteit in parasympathicus en andersom 19

20 Parasympathicus anabool: rust, groei, herstel (Ortho)sympathicus katabool: stress, fright, fight & flight Ogen: Pupil klein Ogen: Pupil wijd Speeksel: Weinig, stroperig Bronchiën: Vernauwd Secretie Maag-darm: Peristaltiek Secretie Sphinctertonus Speeksel: Veel, vloeibaar Hart: Frequentie BP CZS: Drive Alertheid Bronchiën: Wijd Blaas: Wandspanning Sphinctertonus Hart: Frequentie Contractie BP Vetweefsel: TG-afbraak Vetzuur vrijzetting Lever: Glycogeenafbraak Glucose-vrijzetting Blaas: Sphinctertonus Wandspanning 20 Maag-darm: Sphinctertonus Peristaltiek doorbloeding Skeletspieren: Doorbloeding Glycogeen afbraak

21 Sympathicus Autonome zenuwstelsel werking neurotransmitters Preganglionair: acetylcholine postganglionair : adrenaline of noradrenaline (epinephrine of norepinephrine) Parasympathicus Preganglionair : acetylcholine Postganglionair: acetylcholine 21

22 Autonoom zenuwstelsel en relatie immuunsysteem Wetenschappelijk aangetoond: - Activatie van sympatisch systeem onderdrukt ontsteking door remming ontstekingsbevorderende cytokines (TNF-α, IL6 en IL 8) middels activatie van β2-adrenerge receptoren door adrenaline en noradrenaline door verhoging cortisol door activatie van de hypothalamushypofyse-bijnier as ( cortisol is stress response hormoon met ook ontstekingsremmend effect) - Ook activatie parasympathicus onderdrukt ontsteking? elektrische stimulatie efferente n. vagus onderdrukt immuunrespons in dier model 22

23 Wim Hof methode Wetenschappelijk onderzoek Onderzoeksgroep Radboudumc Nijmegen (dr M Cox, Prof M.Pickkers et al.) doet al enkele jaren onderzoek naar de Wim Hof methode 23

24 Wim Hof methode wetenschappelijk onderzoek Publicatie van Mathijs Kox et al. : The influence of concentration/mediation on autonomic nervous system activity and the innate immunrespons: a case study (Psychosomatic Medicine 2012) Video 24

25 Wim Hof methode onderzoek bij gezonde vrijwilligers 24 gezonde jonge mannen 12 personen: 10 daagse training door Wim Hof in Polen 12 personen: zonder training (controlegroep) Allen kregen i.v. Injectie E. Coli endotoxine normaliter leidend tot malaise en griepachtige verschijnselen Meting effect op sympathisch zenuwstelsel en immuunrespons

26 Wim Hof methode onderzoek bij gezonde vrijwilligers Resultaten In getrainde groep: Griepverschijnselen nauwelijks optredend (in tegenstelling tot ongetrainde groep waar iedereen ziek werd) Adrenaline waarden significant hoger ná injectie endotoxine (maar ook al vóór injectie!) Ontstekingsremmende cytokines (IL-10) significant hoger en ontstekingsbevorderende cytokines (TNF-alfa, IL-6, IL-8) significant lager

27 Wim Hof methode onderzoek bij gezonde vrijwilligers Conclusie De studie toont voor het eerst aan dat het het sympathisch zenuwstelsel en de immuunrespons vrijwillig c.q. door onze wil kan worden beïnvloed, iets wat altijd voor onmogelijk werd gehouden Betekenis: mogelijk belangrijke implicaties voor de behandeling van aandoeningen gepaard gaande met excessieve of persisterende ontsteking met name auto-immuunziekten!

28 Onderzoek Wim Hof methode bij gezonde vrijwilligers Publicatie: M. Kox, P. Pickkers et al. : Voluntary activation of the sympathetic nervous system and attenuation of the innate immunrespons in humans (Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS) 2014)

29 Enquête vraag 7 Wie verheugt op het ijsbad straks? a. Heel erg b. Een beetje c. Nog niet

30 Eigen ervaringen Wim Hof methode Fitter, meer energie Absoluut geen koukleum meer Discipline/mindset Migraine nog maar zelden en opvallend bij optreden van migraine deze relatief makkelijk te couperen door ademhalingsoefeningen en ijskoude douche!

31 Eigen ervaringen Wim hof methode Is het moeilijk? Het is even doorzetten, maar daarna valt het erg mee, hoewel..

32 Johan vraagt zich af: ' Doe ik het wel of doe ik het niet? ' Iceman wacht geduldig af.

33 Johan mediteert : ' éénentwintig, tweeëntwintig '

34 Johan denkt : ' Het is volbracht '!

35 Han heeft meteen alles onder controle!?

36 Inmiddels hebben vele BN-ers het ijsbad ook ondergaan. zoals Gerrit Zalm..

37

38 Implicaties voor verder onderzoek Auto-immunziektes: Effect bij reumapatienten, pilotstudie in planning Radboudumc Nijmegen Voor het St. Anna Ziekenhuis: Migraine? Sportletsels? Ziekte van Crohn, Raynaud? Aandoeningen met forse vermoeidheid zoals multipele sclerose, wellicht CVS? Verder...

39 Dank voor uw aandacht!

Anatomie / fysiologie. Centraal/perifeer zenuwstelsel AFI1. Autonoom zenuwstelsel algemeen. Zenuwstelsel 5. Staat niet onder invloed van de wil

Anatomie / fysiologie. Centraal/perifeer zenuwstelsel AFI1. Autonoom zenuwstelsel algemeen. Zenuwstelsel 5. Staat niet onder invloed van de wil Anatomie / fysiologie Zenuwstelsel 5 FHV2009 / Cxx56 9+10 / Anatomie & Fysiologie - Zenuwstelsel 5 1 Centraal/perifeer centraal perifeer medulla spinalis autonoom somatisch sympatisch parasympatisch FHV2009

Nadere informatie

Een man met een missie

Een man met een missie Iceman Wim Hof Een man met een missie De prestaties die Iceman Wim Hof levert onder extreem koude temperaturen, hebben hem wereldfaam opgeleverd. Hof heeft zichzelf meditatie- en ademhalingstechnieken

Nadere informatie

Fysiologie / zenuwstelsel

Fysiologie / zenuwstelsel Fysiologie / zenuwstelsel Zenuwcel/neuron. 5 1. Korte uitlopers dendrieten 2. Lange uitloper neuriet of axon 3. Myelineschede/schede van Schwann 4. Motorische eindplaat of synaps 5. Kern of nucleus Zenuwcel/neuron.

Nadere informatie

Drs. Charlotte Simons Arts voor leefstijl en acupunctuur yogadocent yin en yang

Drs. Charlotte Simons Arts voor leefstijl en acupunctuur yogadocent yin en yang Drs. Charlotte Simons Arts voor leefstijl en acupunctuur yogadocent yin en yang Kracht van herhaling Voornaamste functie van het bot: Ondersteunen, dragen Beschermen Beweging Opbouw van bloed Opslag en

Nadere informatie

Door: Charlotte Simons Arts, yogadocent yin en yang en acupuncturist io

Door: Charlotte Simons Arts, yogadocent yin en yang en acupuncturist io Door: Charlotte Simons Arts, yogadocent yin en yang en acupuncturist io Kracht van herhaling! Homeostase: een proces binnen het interne milieu van meercellige organismen dat voor een stabiel evenwicht

Nadere informatie

Anatomie / fysiologie. Zenuwstelsel overzicht. Perifeer zenuwstelsel AFI1. Zenuwstelsel 1

Anatomie / fysiologie. Zenuwstelsel overzicht. Perifeer zenuwstelsel AFI1. Zenuwstelsel 1 Anatomie / fysiologie Zenuwstelsel 1 FHV2009 / Cxx56 1+2 / Anatomie & Fysiologie - Zenuwstelsel 1 1 Zenuwstelsel overzicht Encephalon = hersenen Spinalis = wervelkolom Medulla = merg perifeer centraal

Nadere informatie

Drs. Charlotte Simons Arts voor Integrative Medicine & acupunctuur yogadocent yin en yang, heartmath-therapeut

Drs. Charlotte Simons Arts voor Integrative Medicine & acupunctuur yogadocent yin en yang, heartmath-therapeut Drs. Charlotte Simons Arts voor Integrative Medicine & acupunctuur yogadocent yin en yang, heartmath-therapeut Ons bewegingsapparaat Bestaat uit: 1. Fascia (pezen en ligamenten) 2. Bot 3. Kraakbeen 4.

Nadere informatie

Onderbouwing ademhaling, koudetraining, sport. en voeding

Onderbouwing ademhaling, koudetraining, sport. en voeding Onderbouwing ademhaling, koudetraining, sport en voeding November 2016 Schaepkens BV 1. Ademhaling Ademhaling Een mens haalt gemiddeld tussen de 20.000 en 30.000 keer per dag adem. Meestal gebeurt dit

Nadere informatie

2. Van welke van de onderstaande factoren is de hartslagfrequentie NIET afhankelijk? a. de wil b. lichamelijke activiteiten c.

2. Van welke van de onderstaande factoren is de hartslagfrequentie NIET afhankelijk? a. de wil b. lichamelijke activiteiten c. Take-home toets Thema 4.6 Anatomie en fysiologie van het centrale en perifere zenuwstelsel 1. Door activiteiten van de nervus vagus wordt a. de hartslagfrequentie verhoogd b. de hartslagfrequentie verlaagd

Nadere informatie

Beide helften van de hersenen zijn met elkaar verbonden door de hersenbalk. De hersenstam en de kleine hersenen omvatten de rest.

Beide helften van de hersenen zijn met elkaar verbonden door de hersenbalk. De hersenstam en de kleine hersenen omvatten de rest. Biologie SE4 Hoofdstuk 14 Paragraaf 1 Het zenuwstelsel kent twee delen: 1. Het centraal zenuwstelsel bevindt zich in het centrum van het lichaam en bestaat uit de neuronen van de hersenen en het ruggenmerg

Nadere informatie

Wetenschap voor Patiënten College 22: ME/cvs en hartkloppingen

Wetenschap voor Patiënten College 22: ME/cvs en hartkloppingen Wetenschap voor Patiënten College 22: ME/cvs en hartkloppingen Alle teksten in het kader van het project Wetenschap voor Patiënten mogen worden verspreid, doch alleen onder de uitdrukkelijke bronvermelding:

Nadere informatie

Uitnodiging Regionale nascholing 2018 Beweging in communicatie

Uitnodiging Regionale nascholing 2018 Beweging in communicatie Uitnodiging Regionale nascholing 2018 Beweging in communicatie De werkgroep transmurale deskundigheidsbevordering (SKB en WDH) nodigt u van harte uit voor de regionale nascholing (Sandwich-cursus) op woensdag

Nadere informatie

Downloaded from UvA-DARE, the institutional repository of the University of Amsterdam (UvA) http://hdl.handle.net/11245/2.53529

Downloaded from UvA-DARE, the institutional repository of the University of Amsterdam (UvA) http://hdl.handle.net/11245/2.53529 Downloaded from UvA-DARE, the institutional repository of the University of Amsterdam (UvA) http://hdl.handle.net/11245/2.53529 File ID Filename Version uvapub:53529 13 Nederlandse samenvatting voor niet

Nadere informatie

Multiple sclerose (MS) Poli Neurologie

Multiple sclerose (MS) Poli Neurologie 00 Multiple sclerose (MS) Poli Neurologie 1 Inleiding U heeft MS. Deze woorden veranderen in één keer je leven. Gevoelens van ongeloof, verdriet en angst. Maar misschien ook opluchting, omdat de vage klachten

Nadere informatie

STRESS EN HARTCOHERENTIE

STRESS EN HARTCOHERENTIE Dendermondsesteenweg 29 9270 LAARNE-KALKEN 0474 30 85 84 www.dekrachtbron.be info@dekrachtbron.be MASSAGECENTRUM DE KRACHTBRON STRESS EN HARTCOHERENTIE Het autonome zenuwstelsel is verantwoordelijk voor

Nadere informatie

Hartcoherentie training

Hartcoherentie training Hartcoherentie training Hoe werkt hartcoherentie training Onze lichaamstemperatuur, hormoonhuishouding, het immuunsysteem, spijsvertering, ademhaling en de hartslag. Ze hebben één ding gemeen: ze worden

Nadere informatie

De Hart Brein Immuun Connectie

De Hart Brein Immuun Connectie Door: Dirk Zoutewelle De Hart Brein Immuun Connectie Abstract De Hart-Brein Connectie is evolutionair een van de oudste systemen van ons lichaam. De oude hersenen bepalen veel van ons handelen ten aanzien

Nadere informatie

Genezen kan nog niet, maar beter worden gelukkig wél!

Genezen kan nog niet, maar beter worden gelukkig wél! Genezen kan nog niet, maar beter worden gelukkig wél! Het autonome zenuwstelsel Samenwerking tussen (ortho)sympaticus en parasympaticus Alert = geactiveerde sympaticus = Bronnen van activiteit & ontregeld

Nadere informatie

De relatie tussen het orthosympathische zenuwstelsel en pijn

De relatie tussen het orthosympathische zenuwstelsel en pijn De relatie tussen het orthosympathische zenuwstelsel en pijn door drs. A.T.M. Bernards arts, Nederlands Paramedisch Instituut, Amersfoort 1. Inleiding Het behoeft nauwelijks enig betoog dat het orthosympathische

Nadere informatie

Doel van deze netwerkbijeenkomst

Doel van deze netwerkbijeenkomst Ademhaling, Koude en Mindset: meer controle over je gezondheid Netwerkbijeenkomst Masseurs Netwerk Nederland Wim Kuijs Doel van deze netwerkbijeenkomst Kennis maken met ademhaling, koude-training en mindset

Nadere informatie

H5 Begrippenlijst Zenuwstelsel

H5 Begrippenlijst Zenuwstelsel H5 Begrippenlijst Zenuwstelsel acetylcholine Vaak voorkomende neurotransmitter, bindt aan receptoren en verandert de permeabiliteit van het postsynaptische membraan voor specifieke ionen. animatie synaps

Nadere informatie

De psychologische aspecten van pijn. Au! Marian Rikkert, GZ-psycholoog, Afdeling Medische Psychologie, Ziekenhuis Rivierenland Tiel

De psychologische aspecten van pijn. Au! Marian Rikkert, GZ-psycholoog, Afdeling Medische Psychologie, Ziekenhuis Rivierenland Tiel De psychologische aspecten van pijn Au! Marian Rikkert, GZ-psycholoog, Afdeling Medische Psychologie, Ziekenhuis Rivierenland Tiel Wat is pijn? Definitie: pijnis eenonplezierige, zintuiglijkeen emotioneleervaring

Nadere informatie

Workshop hartcoherentie. Herman de Vries, als fysiotherapeut betrokken bij Centrum Leven met Kanker (CLMK) h.devries@paramedics.

Workshop hartcoherentie. Herman de Vries, als fysiotherapeut betrokken bij Centrum Leven met Kanker (CLMK) h.devries@paramedics. Workshop hartcoherentie Herman de Vries, als fysiotherapeut betrokken bij Centrum Leven met Kanker (CLMK) h.devries@paramedics.nl / 0592-311161 Inhoud workshop Wat is Centrum Leven Met Kanker, en waar

Nadere informatie

Gezonde Leefstijl: Stress

Gezonde Leefstijl: Stress Gezonde Leefstijl: Stress 1 Onderwerpen Cijfers en feiten Wat is stress? Stressoren Gevolgen van teveel stress Tips bij stress Vragen 2 Cijfers en feiten 1) Jaarlijks worden 30.000 mensen afgekeurd wegens

Nadere informatie

S1: Chronische vermoeidheid: onderzoek naar kwetsbaarheid. S1: Chronische vermoeidheid: onderzoek naar kwetsbaarheid

S1: Chronische vermoeidheid: onderzoek naar kwetsbaarheid. S1: Chronische vermoeidheid: onderzoek naar kwetsbaarheid S1: Chronische vermoeidheid: onderzoek naar kwetsbaarheid Drs. Maud De Venter Drs. Jela Illegems Prof. dr. Filip Van Den Eede S1: Chronische vermoeidheid: onderzoek naar kwetsbaarheid Inleiding Filip Van

Nadere informatie

Casuïstiek voor doktersassistenten Ik heb barstende hoofdpijn ISBN 978 90 313 7884 5. Hoofdstuk 1: Medische achtergrondkennis

Casuïstiek voor doktersassistenten Ik heb barstende hoofdpijn ISBN 978 90 313 7884 5. Hoofdstuk 1: Medische achtergrondkennis Antwoorden ISBN 978 90 313 7884 5 Hoofdstuk 1: Medische achtergrondkennis 1.1 Centrale zenuwstelsel Onderdelen hersenen 1. voorhoofdskwab 2. sensorische schors 3. achterhoofdskwab 4. slaapkwab 5. verlengde

Nadere informatie

Onderbouwing ademhaling, koud training, sport & voeding

Onderbouwing ademhaling, koud training, sport & voeding Onderbouwing ademhaling, koud training, sport & voeding 1. Ademhaling Ademhaling Een mens haalt gemiddeld tussen de 20.000 en 30.000 keer per dag adem. Meestal gebeurt dit onbewust. Vaak is de ademhaling

Nadere informatie

'Chronische pijn en chronische vermoeidheid: symptomen indicatief voor een belemmerde zelfregulatie?

'Chronische pijn en chronische vermoeidheid: symptomen indicatief voor een belemmerde zelfregulatie? 'Chronische pijn en chronische vermoeidheid: symptomen indicatief voor een belemmerde zelfregulatie? thema bijeenkomst 19 januari 2019 Nol Bernards, verteldokter Voorheen werkzaam aan Hogeschool van Arnhem

Nadere informatie

Meer begrip voor onbegrepen lichamelijke klachten. Gemeenschappelijk: STRESS

Meer begrip voor onbegrepen lichamelijke klachten. Gemeenschappelijk: STRESS Meer begrip voor onbegrepen lichamelijke klachten Nol Bernards Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Nederlands Paramedisch Instituut, Amersfoort onbegrepen lichamelijke klachten onverklaarde lichamelijke

Nadere informatie

Workshop. Mindful Werken voor balans en plezier in je werk

Workshop. Mindful Werken voor balans en plezier in je werk 2017 Workshop Mindful Werken voor balans en plezier in je werk Even voorstellen Ida Tuinhof Willem de Groote Cesartherapeut Pilatesdocent Bedrijfsfysiotherapeuten Mindfulness en compassietrainers Haptonoom

Nadere informatie

Slaap workshop. Lichamelijk slapen. Mentaal slapen

Slaap workshop. Lichamelijk slapen. Mentaal slapen Slaap workshop Lichamelijk slapen Mentaal slapen Mijn werk.. Praktijkvoorbeeld Onze lieve, gevoelige dochter van net 5 jaar heeft (had) al maanden moeite met in slaap komen. Urenlang draaien, kletsen,

Nadere informatie

INTRODUCTIE STRESSHORMONEN

INTRODUCTIE STRESSHORMONEN 8 Samenvatting INTRODUCTIE Cocaïne behoort tot de stimulerende middelen; stoffen die energie en alertheid verhogen en een kortstondig goed gevoel of zelfs euforie geven. Herhaaldelijk gebruik van cocaïne

Nadere informatie

Naslagwerk. Mini-workshop met Gerrie Schnoing

Naslagwerk. Mini-workshop met Gerrie Schnoing Naslagwerk Mini-workshop met Gerrie Schnoing 30 januari 2018 Voelen is begrijpen Wat een ervaring he! Eigenlijk toch de hele tijd wel een beetje aanzien tegen het moment van het ijsbad. Kan ik dat wel,

Nadere informatie

7 tips. voor een betere nachtrust

7 tips. voor een betere nachtrust 7 tips voor een betere nachtrust Word jij 90 jaar oud en heb je een goede nachtrust? Dan heb je 32 jaar van je hele leven geslapen. Zonde van je tijd? Juist niet! In dit E-book lees je waarom slaap onmisbaar

Nadere informatie

Les 18 Zenuwstelsel 1

Les 18 Zenuwstelsel 1 Les 18 Zenuwstelsel 1 Zenuwweefsel, neuron, depolarisatie, neurotransmitters, CZS, vegatatief, sensorisch, motorisch ANZN 1e leerjaar - Les 18 - Matthieu Berenbroek, 2000-2011 1 Zenuwweefsel Cellen met

Nadere informatie

Meer begrip voor onbegrepen lichamelijke klachten. gezondheid (health) adaptatie / aanpassen. Nol Bernards

Meer begrip voor onbegrepen lichamelijke klachten. gezondheid (health) adaptatie / aanpassen. Nol Bernards Meer begrip voor onbegrepen lichamelijke klachten Nol Bernards Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Nederlands Paramedisch Instituut, Amersfoort gezondheid (health) de vaardigheid om zich aan te passen en

Nadere informatie

Hoofdpijn Blijf er niet mee lopen. Rob Bernsen en Marian van Zagten, neurologen Namens overige leden Multidisciplinaire Hoofdpijnpoli

Hoofdpijn Blijf er niet mee lopen. Rob Bernsen en Marian van Zagten, neurologen Namens overige leden Multidisciplinaire Hoofdpijnpoli Hoofdpijn Blijf er niet mee lopen Rob Bernsen en Marian van Zagten, neurologen Namens overige leden Multidisciplinaire Hoofdpijnpoli Inhoud Cijfers Wat gebeurt er in het ziekenhuis? Typen hoofdpijn Spanningshoofdpijn

Nadere informatie

Samenvatting door Hidde 506 woorden 31 maart keer beoordeeld. Biologie Hoofdstuk 14: Zenuwstelsel Centraal zenuwstelsel

Samenvatting door Hidde 506 woorden 31 maart keer beoordeeld. Biologie Hoofdstuk 14: Zenuwstelsel Centraal zenuwstelsel Samenvatting door Hidde 506 woorden 31 maart 2017 0 keer beoordeeld Vak Biologie Biologie Hoofdstuk 14: Zenuwstelsel 14.1 Centraal zenuwstelsel Zenuwstelsel bestaat uit 2 delen: - centraal zenuwstelsel

Nadere informatie

Syndroom van Guillain Barré

Syndroom van Guillain Barré Syndroom van Guillain Barré Inleiding U bent opgenomen op afdeling Neurologie met (verdenking) van het Guillain-Barré syndroom. In deze folder leest u meer over de aandoening en de behandeling. U kunt

Nadere informatie

Stressloos leren.

Stressloos leren. Stressloos leren Wat gaan we doen? Stress Vecht en vlucht reactie Herkennen van stress, het verloop, herstel Oorzaken van veel STRESS Hersenen en STRESS Optimaal leren: talentontwikkelingsmodel leren

Nadere informatie

Jos van Erp Psycholoog / Beleidsadviseur De Hart&Vaatgroep / Hartstichting j.v.erp@hartstichting.nl. Stress en hart- en vaatziekten

Jos van Erp Psycholoog / Beleidsadviseur De Hart&Vaatgroep / Hartstichting j.v.erp@hartstichting.nl. Stress en hart- en vaatziekten Jos van Erp Psycholoog / Beleidsadviseur De Hart&Vaatgroep / Hartstichting j.v.erp@hartstichting.nl Stress en hart- en vaatziekten Indeling Het stressmechanisme Psychologische stress Stress en het ontstaan

Nadere informatie

HEEL NEDERLAND MENTAAL STERK EN GEZOND

HEEL NEDERLAND MENTAAL STERK EN GEZOND HEEL NEDERLAND MENTAAL STERK EN GEZOND Een bijdrage vanuit de klinische Psycho-Neuro-Immunologie Door Erik Schut Klinisch Psycho-Neuro-Immunoloog, Orthomoleculair kpni therapeut 1 Acupuncturist en Fysiotherapeut

Nadere informatie

Onverklaarde klachten: een houdbaar concept? Guus Eeckhout Polikliniek Onverklaarde Klachten Afdeling Ziekenhuispsychiatrie VUmc

Onverklaarde klachten: een houdbaar concept? Guus Eeckhout Polikliniek Onverklaarde Klachten Afdeling Ziekenhuispsychiatrie VUmc Onverklaarde klachten: een houdbaar concept? Guus Eeckhout Polikliniek Onverklaarde Klachten Afdeling Ziekenhuispsychiatrie VUmc Netwerk OLK (NOLK) Conceptrichtlijn 2009: Somatisch Onvoldoende verklaarde

Nadere informatie

Balans in training en werk. Nationale roeidag 2016 Henk-Jan Zwolle

Balans in training en werk. Nationale roeidag 2016 Henk-Jan Zwolle Balans in training en werk Nationale roeidag 2016 Henk-Jan Zwolle Programma Voor veel roeiers ligt de nadruk van het seizoen op de eerste wedstrijden: De Heineken en de Head in maart. Hiervoor wordt in

Nadere informatie

NEDERLANDSE SAMENVATTING

NEDERLANDSE SAMENVATTING NEDERLANDSE SAMENVATTING Wat verandert er in het zenuwstelsel als een dier iets leert? Hoe worden herinneringen opgeslagen in de hersenen? Hieraan ten grondslag ligt het vermogen van het zenuwstelsel om

Nadere informatie

Webinar Onbegrepen klachten door een te lang actief immuunsysteem. Margo Peinemann 2018

Webinar Onbegrepen klachten door een te lang actief immuunsysteem. Margo Peinemann 2018 Webinar Onbegrepen klachten door een te lang actief immuunsysteem Margo Peinemann 2018 De communicatie Spreker Moderator Deelnemers Programma Waardoor is het immuunsysteem vaak te lang actief? Welk immuunsysteem

Nadere informatie

De Neurobiologie van Stress(management) - Darwin ontmoet Spinoza -

De Neurobiologie van Stress(management) - Darwin ontmoet Spinoza - De Neurobiologie van Stress(management) - Darwin ontmoet Spinoza - Dr. Victor Kallen TNO Earth, Life, & Social Sciences Het Evolutionair Stress-model 3. COGNITIES : Bewustzijn Beoordeling situatie Toetsen

Nadere informatie

Heleen Schoots-Wilke

Heleen Schoots-Wilke Heleen Schoots-Wilke Principe 7 Principe 7 Leerlingen: Heb vertrouwen in je zelf Maak het jezelf niet te gemakkelijk Docenten: Geef vertrouwen Zorg voor voldoende uitdaging Stress. 100 biljoen neuronen

Nadere informatie

Gezondheid & Voeding

Gezondheid & Voeding Stress en depressie, heb jij daar ook last van? langdurige stress en depressieve gevoelens zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Men dacht tot voor kort dat depressie veroorzaakt werd door een tekort

Nadere informatie

Mindfulness voor mensen met longkanker en naasten

Mindfulness voor mensen met longkanker en naasten Mindfulness voor mensen met longkanker en naasten De diagnose longkanker is ingrijpend en roept vaak veel emoties en reacties op. Niet alleen bij uzelf maar ook bij uw naasten. Uit wetenschappelijk onderzoek

Nadere informatie

Gedragsneurowetenschappen

Gedragsneurowetenschappen Hoofdstuk 2: Bouw van het zenuwstelsel Gedragsneurowetenschappen Andries Van Wesel (= auteursnaam: Andreas Vesalius) Wordt als een van de grootste anatomen beschouwd aller tijden Heeft precies beschrijvingen

Nadere informatie

N E D E R L A N D S E S A M E N V A T T I N G D E P S Y C H O F Y S I O L O G I E V A N B U R N O U T ( D U T C H S U M M A R Y )

N E D E R L A N D S E S A M E N V A T T I N G D E P S Y C H O F Y S I O L O G I E V A N B U R N O U T ( D U T C H S U M M A R Y ) N E D E R L A N D S E S A M E N VA T T I N G 1 3 1 N E D E R L A N D S E S A M E N V A T T I N G ( D U T C H S U M M A R Y ) D E P S Y C H O F Y S I O L O G I E V A N B U R N O U T Dit proefschrift is

Nadere informatie

Hartcoherentie. Bianca de Groot Marijke Doevendans Bregje Dieden. Inleiding. Welkom! Voorstellen. Verwachtingen

Hartcoherentie. Bianca de Groot Marijke Doevendans Bregje Dieden. Inleiding. Welkom! Voorstellen. Verwachtingen Hartcoherentie Bianca de Groot Marijke Doevendans Bregje Dieden Inleiding Welkom! Voorstellen Verwachtingen 1 Stelling: Gezondheid begint met liefde!?! Inleiding Intuïtief weten we allemaal dat liefdevolle

Nadere informatie

Samenvatting in het Nederlands

Samenvatting in het Nederlands Samenvatting in het Nederlands Samenvatting Men schat dat in 2005 ongeveer 40.000 mensen in Nederland een nieraandoening hadden. Hiervan waren ruim 5500 patiënten afhankelijk van dialyse. Voor dialysepatiënten

Nadere informatie

Hyperacusis vanuit psychiatrisch perspectief: diagnostiek en psychofarmacologische behandeling Ines Sleeboom-van Raaij consulent-psychiater

Hyperacusis vanuit psychiatrisch perspectief: diagnostiek en psychofarmacologische behandeling Ines Sleeboom-van Raaij consulent-psychiater Hyperacusis vanuit psychiatrisch perspectief: diagnostiek en psychofarmacologische behandeling Ines Sleeboom-van Raaij consulent-psychiater 24 april 2014 Jaarvergadering KNO en HHH Disclosures Geen Hyperacusis

Nadere informatie

Multiple sclerose (MS)

Multiple sclerose (MS) Multiple sclerose (MS) T +32(0)89 32 50 50 F +32(0)89 32 79 00 info@zol.be Campus Sint-Jan Schiepse bos 6 B 3600 Genk Campus Sint-Barbara Bessemerstraat 478 B 3620 Lanaken Medisch Centrum André Dumont

Nadere informatie

Handout Karen van Hulst, Radboudumc Nijmegen COPYRIGHT 1

Handout Karen van Hulst, Radboudumc Nijmegen COPYRIGHT 1 Het verloop van de normale speekselcontrole bij 652 gezonde Nederlandse kinderen tussen 0-4 jaar Karen van Hulst, MSc Logopedist/ Klinisch Epidemioloog Afdeling Revalidatie, kinderen 1 november 2013 Primaire

Nadere informatie

Behandeling met botulinetoxine bij torticollis spasmodica

Behandeling met botulinetoxine bij torticollis spasmodica Behandeling met botulinetoxine bij torticollis spasmodica Inleiding De neuroloog heeft met u besproken dat u een aandoening heeft die behandeld kan worden met botulinetoxine. In deze folder vindt u informatie

Nadere informatie

Grijze stof wordt gevormd door de cellichamen van de neuronen en de. Witte stof wordt gevormd door de met myeline omgeven neurieten

Grijze stof wordt gevormd door de cellichamen van de neuronen en de. Witte stof wordt gevormd door de met myeline omgeven neurieten If the brain were so simple we could understand it, we would be so simple we couldn t - Lyall Watson Bart van der Meer theorieles 15 GOI Met bijzonder veel dank aan Ellen Brink, Rita Dijk Bewerkt door

Nadere informatie

Hyperventilatie. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee!

Hyperventilatie. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee! Hyperventilatie Wanneer u gespannen bent of angstig, kunnen verschillende lichamelijke klachten ontstaan. Eén van die klachten is hyperventileren. Hyperventileren wil zeggen dat u te snel of te diep ademt.

Nadere informatie

Neuroloog prof. dr. Ferrari: Het is een misvatting dat stress migraine veroorzaakt; stress is het gevolg, niet de oorzaak

Neuroloog prof. dr. Ferrari: Het is een misvatting dat stress migraine veroorzaakt; stress is het gevolg, niet de oorzaak Neuroloog prof. dr. Ferrari: Het is een misvatting dat stress migraine veroorzaakt; stress is het gevolg, niet de oorzaak Redactioneel Lennard Bonapart 18 oktober 2018 Dankzij onderzoek is al geruime tijd

Nadere informatie

Hoe ontstaat hyperventilatie?

Hoe ontstaat hyperventilatie? Hyperventilatie Wat is hyperventilatie? Ademhalen is een handeling die ieder mens verricht zonder er bij na te denken. Het gaat vanzelf en volkomen onbewust. Ademhaling is de basis van onze gezondheid.

Nadere informatie

SD Worx - 7 en 8 oktober. Griet Verstraete Griet Van Dingenen

SD Worx - 7 en 8 oktober. Griet Verstraete Griet Van Dingenen SD Worx - 7 en 8 oktober Griet Verstraete Griet Van Dingenen Welkom Wat gaan we doen? Stresssignalen herkennen bij jezelf Leren hoe je de ademhaling kan gebruiken om deze stress te verminderen of te hanteren

Nadere informatie

Orthostatische hypotensie

Orthostatische hypotensie Orthostatische hypotensie Wat is orthostatische hypotensie Orthostatische hypotensie is een vaak voorkomende oorzaak van duizeligheid en/of vallen, met name bij ouderen. 'Hypotensie' betekent een lage

Nadere informatie

[auteur] Door Dr. B.C.M. te Boekhorst

[auteur] Door Dr. B.C.M. te Boekhorst [titel]commentaar op Reindell s uiteenzetting in congresbundel Duisburg 1964 over het effect van (interval)training op het hart (zie toelichting/noot 14 bij de lezing van Toni Nett) [auteur] Door Dr. B.C.M.

Nadere informatie

Fig. 0. 1 De Leefstijlacademie

Fig. 0. 1 De Leefstijlacademie Inleiding Wat goed dat je hebt doorgezet naar de volgende cursus! Je wilt dus nog meer te weten komen over hoe je lichaam precies in elkaar zit en hoe het werkt! En dat precies is wat je in deze cursus

Nadere informatie

De functies van slaap

De functies van slaap De functies van slaap Waarom slapen we? Prof. Anton Coenen Radboud Universiteit Nijmegen Symposium Slaap en Sportprestatie Papendal 03-10-2018 slow wave sleep 1. Waken met hoge breinactiviteit en intens

Nadere informatie

LONGFUNCTIE-ONDERZOEK. Wat is hyperventilatie?

LONGFUNCTIE-ONDERZOEK. Wat is hyperventilatie? LONGFUNCTIE-ONDERZOEK Wat is hyperventilatie? Wat is hyperventilatie? Als je hyperventileert, adem je te veel. In het bloed raakt de verhouding tussen zuurstof en kooldioxide (CO 2 ) uit balans. Hierdoor

Nadere informatie

H2 Bouw en functie. Alle neuronen hebben net als gewone cellen een gewone cellichaam.

H2 Bouw en functie. Alle neuronen hebben net als gewone cellen een gewone cellichaam. Soorten zenuw cellen Neuronen H2 Bouw en functie Alle neuronen hebben net als gewone cellen een gewone cellichaam. De informatie stroom kan maar in een richting vloeien, van dendriet naar het axon. Dendrieten

Nadere informatie

Chiropractie Brunssum intake formulier nieuwe klant

Chiropractie Brunssum intake formulier nieuwe klant 1. ALGEMENE EN PERSOONLIJKE GEGEVENS MEISJESNAAM: GESLACHT: M F GEBOORTEDATUM: LEEFTIJD: LENGTE: GEWICHT: ADRES: POSTCODE: WOONPLAATS: TELEFOON: PRIVE MOBIEL WERK E-MAIL ADRES: AANTAL KINDEREN: BEROEP:

Nadere informatie

Stress en vermoeidheid Maatjeswerk autisme 20 januari 2016

Stress en vermoeidheid Maatjeswerk autisme 20 januari 2016 Stress en vermoeidheid Maatjeswerk autisme 20 januari 2016 Jeroen de Haas Info@for-balance.nl 1 Introductie Jeroen de Haas (45 jaar) Vader van 3 zonen (11, 9 en 4) Oudste zoon, Levi, met 2,5 jr. gediagnosticeerd

Nadere informatie

Fenotype nakomelingen. donker kort 29 donker lang 9 wit kort 31 wit- lang 11

Fenotype nakomelingen. donker kort 29 donker lang 9 wit kort 31 wit- lang 11 1. Bij honden is het allel voor donkerbruine haarkleur (E) dominant over het allel voor witte haarkleur (e). Het allel voor kort haar (F) is dominant over het allel voor lang haar (f). Een aantal malen

Nadere informatie

Niet-technische samenvatting Algemene gegevens. 2 Categorie van het project. weefselconstructie, bloedvaten, nierfalen

Niet-technische samenvatting Algemene gegevens. 2 Categorie van het project. weefselconstructie, bloedvaten, nierfalen Niet-technische samenvatting 2015310 1 Algemene gegevens 1.1 Titel van het project De invloed van nierfalen op weefselconstructie van bloedvaten 1.2 Looptijd van het project 1.3 Trefwoorden (maximaal 5)

Nadere informatie

Anatomie / fysiologie

Anatomie / fysiologie Anatomie / fysiologie Regulatie Hormoonstelsel 1 FHV2009 / Cxx55 9+10 / Anatomie & Fysiologie - Hormoonstelsel 1 1 FHV2009 / Cxx55 9+10 / Anatomie & Fysiologie - Hormoonstelsel 1 2 Hormonen Homaein (Gr)

Nadere informatie

Hyperventilatie. Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies. Jouw gezondheid is onze zorg

Hyperventilatie. Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies. Jouw gezondheid is onze zorg Hyperventilatie Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies Jouw gezondheid is onze zorg Hyperventilatie Hyperventilatie wordt veroorzaakt door verkeerde manier van ademhalen. Hyper betekent

Nadere informatie

Pijn bij kinderen Afdeling D/ kinderafdeling

Pijn bij kinderen Afdeling D/ kinderafdeling Uw kind is waarschijnlijk opgenomen in het ziekenhuis of dit gaat binnenkort gebeuren. Deze folder is bedoeld om u als ouder(s)/ verzorger(s) te informeren over pijn bij kinderen en tips te geven hoe hier

Nadere informatie

Het menselijk lichaam kan veel meer dan we denken

Het menselijk lichaam kan veel meer dan we denken 56 change 2.2016 gezondheid Interview Wim Hof, alias de Iceman Het menselijk lichaam kan veel meer dan we denken Wim Hof, alias de Iceman, zien we vaak op tv als hij weer een wereldrecord verbreekt. In

Nadere informatie

A. de hersenen en het ruggenmerg B. het hersenvlies en de hersenstam C. het cerebrospinaal vocht en de gevoelszenuwen D. de klieren en de lymfevaten

A. de hersenen en het ruggenmerg B. het hersenvlies en de hersenstam C. het cerebrospinaal vocht en de gevoelszenuwen D. de klieren en de lymfevaten Hoofdstuk 1 Meerkeuzevraag 1.1 Meerkeuzevraag 1.2 Meerkeuzevraag 1.3 Meerkeuzevraag 1.4 Meerkeuzevraag 1.5 Meerkeuzevraag 1.6 Meerkeuzevraag 1.7 Waar ligt de lever in de buikholte? A. Boven rechts B. Boven

Nadere informatie

ALS Onderzoek. ALS biobank en database. ALS Onderzoek. Onderzoeksprojecten

ALS Onderzoek. ALS biobank en database. ALS Onderzoek. Onderzoeksprojecten ALS Onderzoek ALS Centrum Nederland doet onderzoek naar ALS, PLS en PSMA met als doel om zo snel mogelijk een behandeling voor deze ziektes te vinden. We verzamelen gegevens van zoveel mogelijk patiënten.

Nadere informatie

patiënteninformatie Hyperventilatie Spoedgevallendienst G e z o n d h e i d s Z o r g m e t e e n Z i e l

patiënteninformatie Hyperventilatie Spoedgevallendienst G e z o n d h e i d s Z o r g m e t e e n Z i e l i patiënteninformatie Spoedgevallendienst Hyperventilatie G e z o n d h e i d s Z o r g m e t e e n Z i e l Inhoud Voorwoord...5 1. Wat is hyperventilatie...6 2. Welke verschijnselen kunnen optreden?...6

Nadere informatie

Normwaarde = is een waarde die je af leest, zoals bij de thermostaat, zie je 19 graden staan dan is dat de normwaarde. Zo warm moet het zijn.

Normwaarde = is een waarde die je af leest, zoals bij de thermostaat, zie je 19 graden staan dan is dat de normwaarde. Zo warm moet het zijn. Boekverslag door E. 1602 woorden 17 maart 2014 6.8 55 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Biologie samenvatting paragraaf 1 Een regelkring = is een kring van meerdere apparaten die samen

Nadere informatie

Wetenschappelijk Onderzoek

Wetenschappelijk Onderzoek Wetenschappelijk Onderzoek Onderzoeker in de Klas Marlies van Nimwegen Radboud Ziekenhuis Nijmegen Wat gaan we doen vandaag Wie is wie Wetenschaps quiz Onderzoek naar vermoeidheid Experiment doen Afsluiting

Nadere informatie

Iedereen ervaart wel eens lichamelijke klachten. Soms is hiervoor een duidelijke oorzaak, zoals een beschadiging of een ontsteking, maar vaak is er ge

Iedereen ervaart wel eens lichamelijke klachten. Soms is hiervoor een duidelijke oorzaak, zoals een beschadiging of een ontsteking, maar vaak is er ge LEKENSAMENVATTING Iedereen ervaart wel eens lichamelijke klachten. Soms is hiervoor een duidelijke oorzaak, zoals een beschadiging of een ontsteking, maar vaak is er geen duidelijke medische verklaring

Nadere informatie

Bastiaan de Galan Afdeling Interne Geneeskunde UMC St. Radboud Nijmegen

Bastiaan de Galan Afdeling Interne Geneeskunde UMC St. Radboud Nijmegen Bastiaan de Galan Afdeling Interne Geneeskunde UMC St. Radboud Nijmegen CBR. Diabetes en het rijbewijs; mei 2004 2 Overzicht Wat is hypo-unawareness? Hypoglykemie en autorijden Veroorzaakt hypo-unawareness

Nadere informatie

Multiple sclerose en Kwaliteit van Leven

Multiple sclerose en Kwaliteit van Leven Multiple sclerose en Kwaliteit van Leven Dokter op Dinsdaglezing 24 september 2013 Dr. Brigit de Jong, neuroloog Jeroen Bosch Ziekenhuis en UMC St Radboud Programma + MS + Verschijnselen van MS + Medicamenteuze

Nadere informatie

Hoorcollege Tractus circulatorius II. Dirk Geurts

Hoorcollege Tractus circulatorius II. Dirk Geurts Hoorcollege Tractus circulatorius II Dirk Geurts Voorbereiding E-book/boek Anatomie en fysiologie van Martini gelezen (Hoofdstuk 12.4.2, 13.3, 13.4.1 en 13.9)? Datzaljeleren.nl module Anatomie en fysiologie

Nadere informatie

En ter voorbereiding op een te leveren prestatie. In te zetten bij angst, boosheid en verdriet. Wegwijzer voor het leren positief omgaan met stress

En ter voorbereiding op een te leveren prestatie. In te zetten bij angst, boosheid en verdriet. Wegwijzer voor het leren positief omgaan met stress Samen met Zoekie op weg naar Peak Performance Wegwijzer voor het leren positief omgaan met stress In te zetten bij angst, boosheid en verdriet En ter voorbereiding op een te leveren prestatie Anita Wuestman

Nadere informatie

Botuline bij dystonie

Botuline bij dystonie Botuline bij dystonie Sinds de jaren 80 van de vorige eeuw is het mogelijk om verschillende vormen van dystonie te behandelen met botulinetoxine. Botulinetoxine wordt vooral als behandeling gebruikt bij

Nadere informatie

De hartslagvariabiliteit

De hartslagvariabiliteit Integral Medicin De hartslagvariabiliteit Als graadmeter voor de gezondheid Hoe gezond zijn we eigenlijk en welke therapie kan helpen om onze gezondheid te verbeteren? Veel doktersbezoek vaak van arts

Nadere informatie

Chapter 7. Nederlandse samenvatting

Chapter 7. Nederlandse samenvatting Chapter 7 Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Lumbosacraal radiculair syndroom Het lumbosacraal radiculair syndroom is de aandoening die in de Nederlandse volksmond bekend staat als een

Nadere informatie

Wim Hof Methode. Onderbouwing 2014. InnerFire

Wim Hof Methode. Onderbouwing 2014. InnerFire Wim Hof Methode Onderbouwing 2014 InnerFire Colofon Innerfire 2014 De Wim Hof Methode Door Isabelle Hof, Oktober 2014 Met speciale dank aan Alexander van Aken en aan Johan Deiman Omslagontwerp: Enahm Hof

Nadere informatie

GEZONDHEIDSKUNDE-AFP LES 1. Het zenuwstelsel

GEZONDHEIDSKUNDE-AFP LES 1. Het zenuwstelsel GEZONDHEIDSKUNDE-AFP LES 1 Het zenuwstelsel 1 INLEIDING Zenuwstelsel Bouw en ligging van het zenuwstelsel Het centrale zenuwstelsel Het perifere zenuwstelsel Werking van het zenuwstelsel Het willekeurige

Nadere informatie

Oefening buikademhaling

Oefening buikademhaling Omgaan met stress Oefening buikademhaling Adem langzaam in gedurende drie tellen (door je neus) Adem langzaam uit gedurende vijf tellen (door je mond) Leg je hand op je buik om te voelen of je buik beweegt:

Nadere informatie

6,4. Samenvatting door N woorden 6 november keer beoordeeld. Biologie voor jou. Biologie H5 Homeostase

6,4. Samenvatting door N woorden 6 november keer beoordeeld. Biologie voor jou. Biologie H5 Homeostase Samenvatting door N. 1886 woorden 6 november 2010 6,4 16 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Biologie H5 Homeostase Paragraaf 1 Interne milieu: weefselvloeistof samen met bloedplasma

Nadere informatie

Demo. De osteopathische encyclopedie. The International Academy of Osteopathy I.A.O. Geachte mevrouw, mijnheer,

Demo. De osteopathische encyclopedie. The International Academy of Osteopathy I.A.O. Geachte mevrouw, mijnheer, Demo Geachte mevrouw, mijnheer, Dank u wel voor de interesse die u voor dit e-book betoont! De osteopathische encyclopedie Deze demo bestaat uit een willekeurig aantal gekozen pagina s uit het e-book De

Nadere informatie

Lage rugklachten. www.gzcdiemenzuid.nl

Lage rugklachten. www.gzcdiemenzuid.nl Lage rugklachten Introductie De lage rug is het gebied ter hoogte van de onderste 5 lendenwervels (lumbale wervels) en de overgang met het heiligbeen (lumbo-sacrale overgang). De lendenwervelkolom bestaat

Nadere informatie

Hyperventilatie. Ziekenhuis Gelderse Vallei

Hyperventilatie. Ziekenhuis Gelderse Vallei Hyperventilatie Ziekenhuis Gelderse Vallei Deze folder is bedoeld voor mensen die verwezen zijn door de huisarts naar de eerste hart hulp (EHH) met een bepaald klachtenpatroon dat kan passen bij hart-

Nadere informatie

mitochondria kern vet Het verschil in functie van witte en bruine vetcellen komt tot uiting in de verschillen in bouw van beide celtypen.

mitochondria kern vet Het verschil in functie van witte en bruine vetcellen komt tot uiting in de verschillen in bouw van beide celtypen. Bruin vet In de winter kun je een minder warme trui aantrekken en de thermostaat een graadje lager zetten. Bruin vet zorgt er dan voor dat je extra vet verbrandt om warmte op te wekken. Maar lukt het ook

Nadere informatie