BELEIDSPLAN RESEARCH & DEVELOPMENT HELIOMARE

Transcriptie

1 BELEIDSPLAN RESEARCH & DEVELOPMENT HELIOMARE Versie 14 mei Inleiding 1 2. Terugblik Research & Development: behaalde resultaten Algemeen Uitgangspunten R&D-beleid Resultaten R&D-beleid Conclusies en aanbevelingen vanuit resultaten Omgevingsanalyse: trends en ontwikkelingen 6 4. Doelstellingen : wat willen we bereiken? 6 5. Inspanningen : wat gaan we daarvoor doen? Organisatie R&D: hoe gaan we het doen? Benodigde middelen Vervolgproces: implementatie R&D beleidsplan 15 Bijlage I Overzicht afgesloten R&D-projecten 17 Bijlage II Overzicht lopende R&D-projecten 21 Bijlage III Organogram Heliomare R&D Inleiding De introductie van vernieuwingen binnen Heliomare is onderdeel van de professionele taak van elke medewerker. Niet voor niets heeft Heliomare als kernwaarden ondernemerschap en professionele aandacht. Van collega s die zich op een bepaald deelgebied hebben toegelegd verwachten wij ook dat zij de dienstverlening in Heliomare up to date houden en innovaties van buiten naar binnen halen. En betrokken collega s daarover informeren en (bij)scholen. Toch is er nog extra aandacht nodig om de innovatie op een georganiseerde manier te doen: research & development, kortweg R&D. R&D bestaat uit twee vormen van innovatie, beide met veel verbeteringspotentieel. Research gaat over de ontwikkeling van (fundamenteel) nieuwe methoden, technieken en materialen ter verbetering van zorg, onderwijs en ondersteuning, development over de verbetering van zorg, onderwijs en ondersteuning via enerzijds bestaande methoden, technieken en materialen, anderzijds door implementatie van vernieuwingen / resultaten van eigen research. Met research worden de grenzen binnen Heliomare verlegd, met development passen we reeds bestaande kaders in onze eigen organisatie toe. Dat laatste overigens met ambitie: waarom niet beter dan elders? De stafafdeling R&D van Heliomare timmert al enige jaren aan de weg met toegepast (wetenschappelijk) onderzoek om de kwaliteit van leven van mensen met een beperking te verbeteren. Ook worden op het gebied van development veel activiteiten ontplooid om bestaande methoden toepasbaar te maken voor de praktijk van Heliomare. Daar waar Heliomare over veel expertise beschikt, wordt tevens getracht deze kennis over te dragen aan derden. Beleidsplan Research & Development Heliomare

2 De komende jaren wil Heliomare zich verder profileren als kennis- en expertisecentrum. Het unieke karakter van Heliomare, met een breed dienstenaanbod van revalidatie, wonen, dagbesteding, arbeidsintegratie, sport en onderwijs, dient meer tot uitdrukking te komen in de activiteiten die R&D ontplooit. De missie van Heliomare research & development is: Heliomare research & development heeft als doel toegepast (wetenschappelijk) onderzoek te doen op het gebied van revalidatie, onderwijs, sport, arbeidsintegratie, wonen en dagbesteding. Door de onderzoeksresultaten te implementeren in de dienstverleningsprocessen van Heliomare wordt een bijdrage geleverd aan de kwaliteit van leven van mensen met een beperking. Daarnaast wordt de opgebouwde expertise aangeboden aan cliënten en zorgverleners van buiten Heliomare. In deze beleidsnotitie wordt beschouwd op welke gebieden de stafafdeling R&D een innovatieve bijdrage kan leveren aan de primaire processen binnen Heliomare. Alvorens in te gaan op de doelstellingen van het nieuwe beleid, inclusief de te behalen resultaten, wordt in hoofdstuk 2 teruggeblikt op de resultaten van R&D tot nu toe. 2. Terugblik Research & Development: behaalde resultaten 2.1 Algemeen De eerste stappen naar een gestructureerd research- en developmentbeleid binnen Heliomare zijn in 2000 gezet. In de jaren erna is onder meer een onderzoekscoördinator op corporate niveau geplaatst, een academiseringsovereenkomst met het VUmc afgesloten, en is een wetenschappelijke commissie (WECO) in het leven geroepen met vertegenwoordigers vanuit elk bedrijfsonderdeel. De relaties met de Faculteit der Bewegingswetenschappen van de Vrije Universiteit zijn aangehaald, wat heeft geresulteerd in de detachering van een researchmedewerker bij Heliomare. Voor de onderzoeksactiviteiten is in 2003 officieel het bewegingslab in de Duinvleugel in gebruik genomen. Op organisatorisch niveau is Heliomare research & development in 2003 door de raad van bestuur, na positief advies van de ondernemingsraden, als stafonderdeel aan de organisatie toegevoegd. De staf van Heliomare research & development, bestaande uit een parttime manager, een onderzoekscoördinator, een researchmedewerker en een researchassistent, wordt gefinancierd via een bijdrage van de bedrijfsonderdelen van Heliomare. Activiteiten van de stafafdeling R&D worden veelal bekostigd uit subsidiegelden en fondsen. In 2006 is het R&D-beleidsplan voor de periode vastgesteld. In de onderstaande paragrafen wordt ingegaan op de daarin geformuleerde uitgangspunten en onderzoekslijnen, en worden de behaalde resultaten toegelicht. Beleidsplan Research & Development Heliomare

3 2.2 Uitgangspunten R&D-beleid In het R&D-beleidsplan zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd: Faciliteren van het primaire proces Een belangrijk uitgangspunt voor research & development is dat wetenschappelijk onderzoek en R&D-projecten voortkomen uit het primair proces. Creëren van meerwaarde Algemeen uitgangspunt is dat research & development een meerwaarde creëert op het: - ontwikkelen van kennis en kunde en deze extern te verspreiden; - verbeteren van de kwaliteit van dienstverlening voor de cliënten; - verbeteren van de effectiviteit en efficiëntie van de dienstverlening; - bieden van mogelijkheden voor medewerkers om zich verder te ontwikkelen; - verbreden van de dienstverlening; - imago versterken van Heliomare als topinstelling; - uitbreiden van de netwerken. In de voorgaande jaren heeft R&D de research- en developmentprojecten zoveel mogelijk ondergebracht in twee onderzoekslijnen: 1. evaluatie van behandelprogramma s / interventies; 2. toepassingen ontwikkelen van gangbeeldanalyse in de klinische praktijk. Gaandeweg zijn deze onderzoekslijnen verder uitgekristalliseerd in een aantal speerpunten: - Arbeidsre-integratie; - Klinische bewegingsanalyse; - NAH; - Meten van zorg; - Developmentprojecten. 2.3 Resultaten R&D-beleid In het algemeen kan worden gesteld dat R&D de afgelopen jaren goede resultaten heeft geboekt. Op het terrein van research zijn vele onderzoeken verricht. Onder deze onderzoeksprojecten bevond zich één promotieonderzoek dat in het najaar van 2008 zal worden afgerond. Daarnaast zijn er in 2008 twee nieuwe promotieonderzoeken gestart binnen Heliomare. Veel van de onderzoeksprojecten worden uitgevoerd in het netwerk van onderzoeksinstellingen waar Heliomare deel van uit maakt. Resultaat hiervan zijn de vele multicenter trials waar Heliomare aan deelneemt, deze worden veelal door ZONMw gefinancierd. Daarnaast is een groot aantal developmentprojecten afgerond, vele uitgevoerd binnen het kader van de beleidsregel zorgvernieuwing. De opgedane kennis uit deze R&D-projecten is verspreid via tientallen presentaties en publicaties, waaronder enkele in internationale vaktijdschriften. Voor een compleet overzicht van de in de beleidsperiode afgeronde en nog lopende research- en developmentprojecten wordt verwezen naar het projectoverzicht in bijlage I en II. Hieronder volgen per speerpunt de belangrijkste resultaten van het R&D-beleid Beleidsplan Research & Development Heliomare

4 Arbeidsre-integratie Terugkeer naar arbeid bij een chronische aandoening is een belangrijk maatschappelijk streven. De aanwezigheid van de bedrijfsonderdelen Revalidatie en Arbeidsintegratie bieden een unieke mogelijkheid om deze re-integratie in een vroeg stadium op te pakken en een volledig integratietraject te bieden. Deze zogeheten arbeidsgerelateerde revalidatie wordt ontwikkeld voor de NAHpopulatie in samenwerking met IRv / Vilans. In samenwerking met het Coronel-instituut in Amsterdam is een promotie-onderzoek gestart naar de prognostische factoren en de effectiviteit van deze aanpak. Opzet is bij gebleken succes deze aanpak ook bij andere diagnosegroepen toe te passen. Een mogelijk resultaat is het ontsluiten van de kennis en de verbeterde samenwerking tussen Heliomare revalidatie en arbeidsintegratie op dit terrein. Een eerste wetenschappelijk artikel wordt momenteel voorbereid, en tevens is een symposium over dit onderwerp georganiseerd. Klinische bewegingsanalyse In samenwerking met de Faculteit der Bewegingswetenschappen van de Vrije Universiteit wordt kennis met betrekking tot het functioneren en behandelen van het bewegingsapparaat ontwikkeld en geïmplementeerd in het (be-)handelen in Heliomare. Het bewegingslaboratorium speelt hierbij een centrale rol. De mogelijkheden en meetinstrumenten van het bewegingslab worden gebruikt als onderzoeksmiddel maar ook als onderzoeksdoel, waar het gaat om het implementeren van deze onderzoekstechnieken voor diagnostiek en evaluatie van behandelingen. De klinische gangbeeld analyse en de inspanningstesten, die momenteel worden uitgevoerd binnen de behandelingen van verschillende patiëntengroepen (CVA, cerebrale parese, amputatie, dwarslaesie), zijn hiervan een concreet voorbeeld. Deze metingen worden momenteel als expertise binnen de behandeling in Heliomare aangeboden en op termijn zullen daar ook metingen op het gebied van spierkracht en bewegingscoördinatie aan worden toegevoegd. Research en development is de laatste jaren succesvol bij het doen van onderzoek naar de loopvaardigheid van amputatiepatiënten. Diverse projecten hebben geleid tot peer reviewed publicaties. Tevens blijkt dit onderwerp goed aan te sluiten bij de samenwerking met de Faculteit der Bewegingswetenschappen van de VU. Met behulp van gezamenlijke financiering is in 2007 een promovendus aangetrokken om het onderzoek naar de relatie tussen loopvaardigheid en fysieke capaciteit bij mensen met een beenprothese te intensiveren en zo meer kennis binnen Heliomare op te bouwen. NAH Naar verwachting neemt het aantal mensen met hersenletsel de komende jaren fors toe als gevolg van onder andere de vergrijzing en de ontwikkeling van de medische technologie. Tegelijkertijd blijkt uit landelijk onderzoek dat de zorg voor mensen met hersenletsel, met name in de chronische fase, tekort schiet. Heliomare wil zich in Noord-Holland dan ook profileren als expertisecentrum voor mensen met Niet Aangeboren Hersenletsel. Er is binnen de vijf bedrijfsonderdelen veel kennis en kunde in huis over hersenletsel. Deze expertise wil Heliomare beter bundelen en omzetten naar een integraal klantproces dwars door de bedrijfsonderdelen heen. Hiertoe is een stuurgroep samengesteld en is een plan van aanpak en businessplan opgesteld. Nog niet alle projecten uit het plan zijn in 2007 gestart, aangezien de projectorganisatie nog verder vorm moest worden gegeven. Beleidsplan Research & Development Heliomare

5 Begin 2008 wordt in het Activiteitencentrum Amsterdam een pilot gestart voor cliënten met NAH, en tevens is een projectleider NAH aangesteld. Research & development heeft de opdracht de ontwikkeling van het expertisecentrum te faciliteren en onderzoek op NAH-gebied te starten. Dit komt tot uiting in het promotieonderzoek naar arbeidsre-integratie na NAH en diverse developmentprojecten (o.a. op het gebied van waarneming, geheugenhulpmiddelen en nazorg). Heliomare neemt tevens deel aan diverse landelijke projecten op het gebied van kinderen met NAH. Met Vilans en vele zorgpartners wordt gewerkt aan programma s op het gebied van onderwijs en wonen. Meten van zorg In 2004 is een start gemaakt met het project uitkomstmetingen. Binnen dit project is begonnen met het formuleren van de indicatoren binnen het primaire proces van de bedrijfsonderdelen Revalidatie en Sport. De verzamelde gegevens worden vastgelegd in Ecaris (informatiesysteem) met als doel het proces van zorg inhoudelijk te monitoren en evaluatie van behandelprogramma s mogelijk te maken. In de toekomst kan deze database (wetenschappelijk) onderzoek faciliteren. Rond de zomer van 2008 zijn alle klinische afdelingen in staat uitkomstindicatoren vast te leggen in de centrale database en rapportages te verkrijgen op cliënt- of groepsniveau. Voor de andere bedrijfsonderdelen is de ontwikkeling van uitkomstindicatoren nog niet gestart. Naast het implementeren van uitkomstmetingen heeft R&D zich binnen dit thema gericht op het evalueren van bestaande of nieuwe interventies. Zo heeft beoordeling plaatsgevonden van programma s gericht op chronische rugklachten, dystrofie en chronische nekklachten. Developmentprojecten Veel developmentprojecten zijn in het verleden gefinancierd door zorgverzekeraars en fondsen. Helaas is deze financiering meestal alleen bestemd voor Heliomare revalidatie, en niet voor de andere bedrijfsonderdelen. Vaak gaat het om zorgvernieuwingsprojecten uit de praktijk met een breed scala aan activiteiten. Deze projecten hebben een grote meerwaarde voor het primaire proces in de ontwikkeling van kwaliteit, effectiviteit en efficiëntie van de aangeboden dienstverlening en dragen bij tot de verdere ontwikkeling van evidence based practice in Heliomare. Onderwerpen voor de projecten worden aangeleverd door de behandelaars zelf en via een projectstructuur ook uitgewerkt door de behandelaars. R&D faciliteert hen daarbij. 2.4 Conclusies en aanbevelingen vanuit resultaten In de afgelopen beleidsperiode heeft Heliomare R&D veel goede resultaten geboekt. Er is geen aanleiding om de bestaande speerpunten stop te zetten. De speerpunten sluiten nog steeds goed aan bij de onderzoeks- en ontwikkelbehoefte van Heliomare, en zijn te relateren aan het strategisch beleid en de onderliggende kernwaarden van Heliomare. Verbreding van het aantal speerpunten naar andere bedrijfsonderdelen is wel noodzakelijk. Van oudsher heeft R&D een belangrijke functie binnen het bedrijfsonderdeel Revalidatie bij het evalueren van behandelprogramma s / interventies en het ontwikkelen van toepassingen van bewegingsanalyse in de klinische praktijk. Beleidsplan Research & Development Heliomare

6 De afgelopen jaren is getracht om R&D ook binnen de andere bedrijfsonderdelen onderzoek te laten verrichten. Zo heeft R&D op het gebied van NAH diverse bedrijfsonderdeeloverstijgende projecten gefaciliteerd en inhoudelijk ondersteund. Toch is het van belang om de komende beleidsperiode meer R&D-activiteiten te ontplooien bij bedrijfsonderdelen als Arbeidsintegratie, Onderwijs, Wonen en Dagbesteding. De bedrijfsonderdelen zullen hiervoor zelf ook meer onderzoeksvragen bij R&D moeten neerleggen. Tevens zal het netwerk met academische partners op dit gebied verder moeten worden uitgebreid. 3. Omgevingsanalyse: trends en ontwikkelingen De behoefte aan wetenschappelijke en toegepaste kennis op de vakgebieden van Heliomare groeit, zowel binnen als buiten de organisatie. Uit de samenleving (politiek, zorgverzekeraars en cliënten) komt steeds meer de vraag om verbetering van de kwaliteit van zorg en het transparant maken hiervan. Kwaliteit betekent voldoen aan de verwachtingen van de interne en externe klant. Zowel de interne als externe klant wordt steeds explicieter in het uitspreken van deze verwachtingen. Het leveren van een actieve bijdrage aan het verbeteren van cliëntenzorg c.q. evaluatie in de dienstverlening gebeurt waar mogelijk via wetenschappelijk of toegepast onderzoek. Revalidatieonderzoek heeft zich de afgelopen jaren ontwikkeld tot een volwassen onderzoeksgebied. Hier hebben de diverse stimuleringsubsidies van ZonMw sterk toe bijgedragen. Heliomare heeft aan vrijwel alle ZonMw-programma s deelgenomen. Deze onderzoeken bestreken naast de revalidatie ook het gebied van arbeid en onderwijs. Naast het vergroten van het aantal promoties heeft deze ontwikkeling geleid tot beter onderbouwde zorg en ondersteuning voor mensen met een beperking. Momenteel ligt de uitdaging aan de revalidatie om de opgebouwde onderzoekstraditie voort te zetten en uit te breiden. 4. Doelstellingen : wat willen we bereiken? Belangrijk uitgangspunt van R&D is dat de werkzaamheden van R&D passen binnen het beleid van Heliomare. De afgelopen periode is een tweetal belangrijke beleidsdocumenten voor Heliomare vastgesteld: het Strategisch Beleidsplan en het Medisch Ondernemingsplan. Hieronder volgt een toelichting op de doelstellingen uit deze plannen. Relatie met Strategisch Beleidsplan Begin 2008 is het nieuwe Strategisch Beleidsplan (SBP) vastgesteld. Belangrijk uitgangspunt bij het formuleren van het strategisch beleid zijn de vijf kernwaarden van Heliomare. Deze kernwaarden zijn een onderdeel van de visie van Heliomare: Klant centraal Professionele aandacht Heliomare één bedrijf Ondernemerschap Toekomstgericht Beleidsplan Research & Development Heliomare

7 Bovenstaande kernwaarden komen terug in het doen en laten van Heliomare. Naast het Strategisch Beleidsplan dienen deze kernwaarden ook terug te komen in het nieuwe R&Dbeleidsplan. In het SBP is een drietal speerpunten benoemd. In de eerste plaats wil Heliomare het bestaande diensten- en productenaanbod als totaalpakket aan onze klanten bieden. Het is namelijk nog niet altijd vanzelfsprekend dat klanten met een zorg- of ondersteuningsvraag het brede pakket aan diensten bij Heliomare afnemen. Dit komt bijvoorbeeld doordat de vraag achter de vraag niet wordt herkend. Hiervoor wordt een uniforme intakeprocedure ontwikkeld en wordt één integraal Heliomareplan per klant opgesteld. Daarnaast wil Heliomare dit totaalpakket aan diensten thuis nabij aan haar klanten gaan leveren. Dit kan door te gaan samenwerken met andere instellingen, Heliomarebrede ambulante teams op te zetten en door vestigingen in Kennemerland, Zaanstreek / Waterland, en Amstelland / De Meerlanden te upgraden of uit te breiden. Als derde speerpunt wil Heliomare het arrangement voor haar klanten verder verbreden. Research & development is hiervoor een belangrijk instrument om te onderzoeken hoe dit dienstenpakket uitgebreid en verbeterd kan worden. Heliomare wil toe naar een levensloopbestendig zorg- en ondersteuningsaanbod en zorgarrangementen voor specifieke klantgroepen (dwarslaesie, autisme, NAH, chronische pijn). Relatie met Medisch Ondernemingsplan Ook het Medisch Ondernemingsplan onderkent het belang van een goede R&D-functie binnen Heliomare. Een sterk punt van R&D is de lage drempel voor toegankelijkheid en de oriëntatie op praktische problemen in de patiëntenzorg. Dat dient zo te blijven. De R-poot van R&D kan bijdragen aan verkennen van nieuwe behandelingen en diagnostische mogelijkheden. Daarnaast kan deze R-poot mogelijk een partner zijn voor de industrie bij het ontwikkelen van nieuwe technieken en voorzieningen. Voor de medische staf van Heliomare ligt het zwaartepunt in de D-poot waar het gaat om de praktische implicatie en implementatie van kennis. Heliomare wil op twee gebieden voorloper zijn: 1. het objectiveerbaar en meetbaar maken van resultaten van zorg; 2. reductie van de complexiteit (dat is het aantal verschillende betrokken medewerkers) van zorgprocessen, waardoor we een betere èn goedkopere prestatie kunnen leveren. Beide speerpunten maakt Heliomare aantrekkelijk voor zakelijke partners zoals zorgverzekeraars. Voor beide kunnen wij ze mogelijk interesseren om erin te investeren. Bij het meetbaar maken van resultaten wordt gefocust op die aspecten die van belang zijn voor de patiënt. De medische staf wil zich niet verliezen in wetenschappelijk technische metingen, die veel inspanning kosten maar voor de patiënt geen waarde hebben. Lakmoesproef is: toegevoegde waarde voor de patiënt. Per slot van rekening behandelt Heliomare patiënten, geen grafieken of tabellen. Beleidsplan Research & Development Heliomare

8 In het Medisch Ondernemingsplan wordt een aantal concrete R&D-doelstellingen genoemd: - Alle nieuwe behandelvormen die de medische staf introduceert worden op voorhand gescreend op elders bewezen effectiviteit en worden na invoering in maat en getal op effectiviteit geëvalueerd. - Aan de hand van een meerjarenplanning wordt het bestaand arsenaal aan behandelvormen op gelijke wijze doorgelicht. - Eind 2008 is tenminste één zorgproces herontworpen en minder complex gemaakt. - Vanaf 2008 draagt de medische staf per jaar bij door middel van een bijdrage aan 25 publicaties in vaktijdschriften en 8 publicaties in peer reviewed tijdschriften bij aan de ontwikkeling van het vakgebied. - Heliomare heeft in 2010 een bijzondere leerstoel aan een Amsterdamse universiteit, gewijd aan de twee gebieden waarop de medische staf voorloper willen zijn: meetbaar maken van resultaten en (her)ontwerp van revalidatiezorgprocessen. Hoofddoelstelling en subdoelstellingen R&D-beleidsplan Heliomare ziet research & development als een logisch geheel, waarbij reflectie op het eigen handelen centraal staat. R&D doet onderzoek naar binnen Heliomare toegepaste behandel-, onderwijs- en ondersteuningsmethoden, maakt de resultaten van deze methoden meetbaar en doet eventueel verbetervoorstellen. Deze verbetervoorstellen worden vervolgens geïmplementeerd in de dagelijkse praktijk van Heliomare. Daar waar externe partijen ook geïnteresseerd zijn in dergelijke expertise kunnen zij dit van het betreffende bedrijfsonderdeel afnemen. R&D fungeert hierbij als het kenniscentrum van Heliomare, het feitelijke vermarkten / accountmanagement is echter een taak van de bedrijfsonderdelen zelf. R&D zal ook de ontwikkelingen buiten Heliomare goed in de gaten houden en innovaties die buiten Heliomare plaatsvinden indien nodig binnen halen, zo mogelijk als deelnemer in extern geleide (multicenter) onderzoeken. Pure business-development ofwel de ontwikkeling van nieuwe commerciële producten hoort in dat kader thuis bij de bedrijfsonderdelen. Onderzoeksmatige deelaspecten kunnen worden uitbesteed aan R&D, maar primair ligt de verantwoordelijkheid bij het desbetreffende bedrijfsonderdeel. Organisatiekundige vraagstukken, zoals het uitwerken en implementeren van klantprocesmanagement, zijn binnen Heliomare geen taak voor R&D. Dergelijke onderwerpen worden op termijn wellicht ondergebracht binnen een Bureau Management Ondersteuning of een O&O-afdeling onder PSZ. Tot die tijd worden dergelijke organisatiekundige zaken veelal gezamenlijk projectmatig opgepakt door de bedrijfsonderdelen en stafafdelingen. Op basis van de in de inleiding genoemde missie en de hierboven toegelichte strategische beleidsdocumenten wordt de volgende algemene hoofddoelstelling van het R&D-beleidsplan geformuleerd: Faciliteren van het strategisch beleid van Heliomare door kennis binnen te halen, te ontwikkelen, om te zetten, toe te passen (implementeren) en uit te dragen. Deze hoofddoelstelling kan worden vertaald naar twee subdoelstellingen, die in de komende beleidsperiode gerealiseerd moeten worden: Beleidsplan Research & Development Heliomare

9 I. Heliomare R&D profileren als kennis- en expertisecentrum Heliomare wil graag dat de stafafdeling R&D een visitekaartje wordt voor de organisatie. Heliomare is al een sterk merk, maar wil dit graag verder uitbouwen door zich meer dan voorheen te profileren als kennisinstelling. Voor de verdere verbreding van het dienstenaanbod van Heliomare speelt R&D een belangrijke rol. Vanuit de kernwaarde klant centraal doet R&D onderzoek om het behandel-, zorg- en ondersteuningsproces waar mogelijk te verbeteren, en ontwikkelt toepassingen om dit daadwerkelijk te implementeren. R&D toont ondernemerschap door proactief in te spelen op vragen uit het primair proces, waarbij een eventueel eindproduct in de vorm van kennis of expertise aan derden kan worden overgebracht. Door goede, zichtbare resultaten te boeken profileert Heliomare zich als kennisinstelling. De kernwaarde professionele aandacht komt op twee manieren tot uiting in deze doelstelling: enerzijds hebben cliënten baat bij het hoge kennis- en expertiseniveau van de medewerkers van Heliomare, anderzijds wordt door Heliomare geïnvesteerd in de professionaliteit van de medewerkers door hen blijvend (bij) te scholen. Nadrukkelijk investeert Heliomare in R&D met het oog op de toekomst. Een op kennis gerichte organisatie blijft een sterke speler in de markt, interessant voor (toekomstige) medewerkers en cliënten en een goede contractpartij voor zorgverzekeraars. Binnen Heliomare worden verschillende doelgroepen onderscheiden. In het SBP is reeds een aantal doelgroepen benoemd waarvoor Heliomare als expertisecentrum wil fungeren: NAH, autisme, mensen met een dwarslaesie en mensen met chronische pijn. De taak van R&D hierin is om kennis over deze doelgroepen te verzamelen en up to date te houden. Daar waar elders goede resultaten worden geboekt met deze doelgroepen, dient R&D te onderzoeken of toegepaste methoden vertaald kunnen worden naar de praktijk van Heliomare. De afgelopen jaren is, op basis van strategische overwegingen en inhoudelijke vragen vanuit het primaire proces, een vijftal speerpunten tot ontwikkeling gebracht bij R&D (arbeidsre-integratie; klinische bewegingsanalyse, NAH, meten van zorg, developmentprojecten) Om het imago van Heliomare als kennis- en expertisecentrum kracht bij te zetten, dient binnen elk inhoudelijk speerpunt van R&D tenminste één promotieonderzoek plaats te vinden. Binnen nu en vijf jaar wil Heliomare ook een speciale leerstoel in het leven roepen, met een hoogleraar uit de gelederen van Heliomare. Tevens dient meer nadruk te worden gelegd op educatie, zowel intern als extern, door de beschikbare kennis en expertise meer zichtbaar te maken voor derden en het aan hen aan te bieden. II. Meer R&D-activiteiten ontplooien bij alle bedrijfsonderdelen Zoals hierboven al vermeld, is het van belang om alle bedrijfsonderdelen gebruik te laten maken van de kennis en expertise binnen R&D. In vergelijking met Revalidatie is het voor bedrijfsonderdelen als Wonen en Dagbesteding of Onderwijs minder vanzelfsprekend om specifieke vragen bij R&D neer te leggen, ook omdat zij in hun branche niet beschikken over een equivalent van de zorgvernieuwingsgelden. Daar waar bedrijfsonderdelen moeite hebben om gerichte onderzoeksof ontwikkelvragen te formuleren, dienen zij vanuit R&D gefaciliteerd te worden. Op het gebied van orthopedagogiek en (kinder)psychologie, maar ook op andere gebieden waar Heliomare op werkzaam is, moet het mogelijk zijn om toegepast onderzoek te verrichten. Beleidsplan Research & Development Heliomare

10 Naast de bestaande onderzoekslijnen is het wenselijk om nog één à twee onderzoekslijnen op het gebied van onderwijs of AWBZ-zorg en ondersteuning aan het takenpakket van R&D toe te voegen, dan wel de bestaande onderzoekslijnen te verbreden. Op deze wijze wordt gehandeld conform de kernwaarde Heliomare één bedrijf : het corporate stafonderdeel R&D staat ten dienste van de gehele organisatie. Voor het verbreden van de onderzoeksactiviteiten is het noodzakelijk dat ook het netwerk met academische partners op deze gebieden wordt uitgebouwd. 5. Inspanningen : wat gaan we daarvoor doen? Arbeidsre-integratie De komende periode is erop gericht om arbeidsgerelateerde revalidatie binnen NAH-populatie te ontwerpen en implementeren. Het onderzoek naar de implementatie hiervan is onderwerp van een promotiestudie. Mocht dit project succesvol zijn dan wordt dit uitgebouwd naar andere diagnosegroepen. Tevens vindt retrospectief onderzoek naar succesfactoren bij arbeidshervatting plaats. Ten slotte worden de mogelijkheden onderzocht of het succesvolle project Vroege Interventie geschikt is voor een promotieonderzoek binnen Heliomare. Klinische bewegingsanalyse De komende jaren zal het bewegingslaboratorium van Heliomare verder uitgebouwd gaan worden om de klinische bewegingsanalyse (gangbeeldanalyse en inspanningstesten) en het wetenschappelijk onderzoek beter te accommoderen. Binnen dit bewegingslaboratorium zullen additionele expertisen op het gebied van krachtmetingen en balansonderzoek worden ontwikkeld. De expertise binnen het bewegingslab zal naast intern ook ter beschikking worden gesteld aan externe partners en cliënten. Onderzoek binnen deze lijn zal zich richten op het onderzoek naar de ontwikkeling van loopvaardigheid bij mensen met een beenprothese. De relatie tussen loopvaardigheid en fysieke capaciteit van mensen na een beenamputatie wordt de komende vier jaar onderzocht in een gezamenlijk promotieonderzoek met de Faculteit der Bewegingswetenschappen van de VU. De resultaten van dit onderzoek zullen worden geïmplementeerd in de revalidatiebehandeling van deze doelgroep. Deze kunnen gevolgen hebben voor de manier waarop de fysieke gesteldheid en loopvaardigheid worden getraind en voor de prognose met betrekking tot het verwerven van loopvaardigheid met een beenprothese bij de groep revalidatie in Heliomare. In 2008 zal het promotieonderzoek rond handbike training bij mensen met een dwarslaesie worden afgerond. Binnen dit onderzoek is veel praktische kennis opgedaan met betrekking tot de training van deze doelgroep. De resultaten van dit onderzoek zullen worden geïmplementeerd binnen en mogelijk buiten Heliomare. Voor dit implementatieproject worden momenteel subsidies geworven. NAH Een belangrijke activiteit in de komende beleidsperiode is om alle cliënten met NAH binnen de bedrijfsonderdelen met hun specifieke zorgvragen in kaart te brengen. Tevens wordt een goede dienstenstructuur voor zowel kinderen als volwassenen ontworpen, gedacht vanuit de problematiek van de cliënt. Beleidsplan Research & Development Heliomare

11 Er wordt een breed aanbod van behandelmodules ontwikkeld met een systematische effectevaluatie. In deze beleidsperiode wordt tevens gestart met een promotieonderzoek op cognitief gebied. Mogelijke onderwerpen hiervoor zijn waarnemingsstoornissen na NAH, cognitie en slaapapneu. Meten van Zorg Binnen dit thema is begonnen met het formuleren van de indicatoren binnen het primaire proces van de bedrijfsonderdelen Revalidatie en Sport. Deze uitkomstmetingen zullen zich richten op het functioneren van de patiënt op de verschillende niveaus van functioneren voor, tijdens en na de revalidatie. De verzamelde gegevens worden vastgelegd in Ecaris (informatiesysteem) met als doel het proces van zorg inhoudelijk te monitoren en evaluatie van behandelprogramma s mogelijk te maken. In de toekomst kan deze database (wetenschappelijk) onderzoek faciliteren. Rond de zomer van 2008 zijn alle klinische afdelingen in staat uitkomstindicatoren vast te leggen in de centrale database en rapportages te verkrijgen op cliënt- of groepsniveau. R&D zal op aanvraag van managers uit het primaire proces wetenschappelijke analyses van deze database kunnen uitvoeren om de verschillende behandelprogramma s te evalueren. R&D zal op verzoek van de andere bedrijfsonderdelen uitkomstmetingen implementeren en een systematische evaluatiemethodiek ontwikkelen. Development Developmentprojecten richten zich op de veelvoud van vragen van professionals uit het primaire proces. Developmentprojecten binnen Heliomare worden veelal gefinancierd met zorgvernieuwingsgelden. Het is dan ook niet verwonderlijk dat deze projecten zich voornamelijk afspelen op het terrein van Revalidatie en Sport. In de komende beleidsperiode zal R&D zich blijven inzetten om zorgvernieuwingsgelden voor onderzoeks- en ontwikkelprojecten binnen te halen. Daarnaast moet onderzocht worden of ook voor developmentprojecten op het gebied van onderwijs, arbeidsintegratie, wonen en dagbesteding fondsen of subsidies kunnen worden aangeboord. Onderzoekslijn Wonen en Dagbesteding In de gehandicaptenzorg wordt hard gewerkt aan verdere professionalisering. Professionaliteit verhoogt immers de kwaliteit van de zorg en ondersteuning, en daarmee de kwaliteit van bestaan van cliënten. Om dit te realiseren is op verzoek van de VGN-leden kennisbeleid door de VGN ontwikkeld. Zorginstellingen hebben mensen in dienst die aan de slag willen met het managen van kennis of het verrichten van onderzoek. Om hen hiervoor kennis aan te reiken, organiseert de VGN onder meer de masterclass Wetenschappelijk onderzoek in de gehandicaptenzorg. De doelgroep van deze masterclass zijn medewerkers met een HBO- op universitaire opleiding die hun kennis over onderzoek willen opfrissen om daadwerkelijk onderzoek te doen. Voor Heliomare wordt onderzocht of een dergelijke masterclass op termijn ook intern gegeven kan worden door R&D aan een aantal medewerkers. Binnen Wonen en Dagbesteding bestaat namelijk een behoefte om onderzoeks- en developmentprojecten op het gebied van AWBZ-zorg en ondersteuning te starten, maar het ontbreekt momenteel aan voldoende kennis en ervaring om gedegen onderzoeksvragen op te stellen. Beleidsplan Research & Development Heliomare

12 Resultaat van deze masterclasses moet zijn dat in deze beleidsperiode minimaal één onderzoekslijn op het gebied van AWBZ-zorg binnen R&D is opgezet door een themaleider uit het bedrijfsonderdeel Wonen en Dagbesteding, dan wel dat in een bestaande onderzoekslijn projecten op het gebied van de AWBZ zijn gestart. Daarnaast wordt op AWBZ-terrein onderzocht of onderzoekssamenwerking met externe (academische) partners mogelijk is. Een thema dat zich aandient, is het doen van onderzoek naar een integrale systeemgeoriënteerde behandeling en ondersteuning van extramurale cliënten met NAH. Een ander thema is de combinatie van behandeling en begeleiding van cliënten met verslavingsproblematiek, ook hiervoor bestaan nog geen standaardmethodieken. Onderzoekslijn Onderwijs Evenals voor Wonen en Dagbesteding geldt voor het bedrijfsonderdeel Onderwijs dat er behoefte bestaat om via R&D onderzoek te laten verrichten en developmentprojecten te starten. De komende jaren moet dit tot uitdrukking komen in concrete R&D-activiteiten op het gebied van Onderwijs. Sinds enige tijd verzorgt Fontys Hogescholen een masterprogramma voor medewerkers van Heliomare onderwijs. Momenteel wordt onderzocht of Fontys samen met Heliomare een lectoraat kan starten. Mocht dit doorgang vinden dan wordt naar verwachting een onderwijsgerelateerde onderzoekslijn aan R&D toegevoegd, die door een themaleider vanuit Onderwijs wordt opgezet. Waar mogelijk worden dwarsverbanden gezocht met de andere bedrijfsonderdelen. Een onderzoeksonderwerp dat voor de hand ligt is autisme. Op dit gebied kan expertise uitgebreid worden op het vlak van orthopedagogiek en kinderpsychologie. Educatie Zoals al meerdere malen is genoemd, is het belangrijk om Heliomare als kennisinstelling te profileren. Een belangrijk middel hiervoor is het zichtbaar maken van de aanwezige kennis en expertise binnen Heliomare. Enerzijds om (nieuwe) medewerkers op te leiden, anderzijds om deze kennis en expertise aan derden over te dragen. In nauwe samenwerking met de afdeling PSZ dient onderzocht te worden op welke wijze Educatie binnen R&D verder vorm kan worden gegeven. In het Medisch Ondernemingsplan van Heliomare wordt reeds gesproken over de Heliomare Academie, waar medewerkers én externen (bij)geschoold kunnen worden in specifieke kennis- en expertisegebieden van Heliomare (bijv. autisme en NAH). Er wordt op gekoerst om in deze beleidsperiode de Heliomare Academie operationeel te laten zijn. 6. Organisatie R&D: hoe gaan we het doen? De raad van bestuur houdt vast aan de in 2002 bepaalde positionering van R&D rechtstreeks onder de raad van bestuur. Redenen hiervoor zijn: - research & development is een belangrijk onderdeel van het strategisch beleid van Heliomare; - de activiteiten van R&D dienen te worden getoetst aan het algemeen beleid van Heliomare; - de specifieke verantwoordelijkheid die neergelegd is bij de raad van bestuur op het gebied van wetenschappelijk onderzoek vraagt om een directe verantwoordingslijn van de manager R&D naar de raad van bestuur. Beleidsplan Research & Development Heliomare

13 Het bestaande organogram (bijlage III) blijft intact. Voor de uitvoering van de activiteiten wordt gewerkt via een matrixstructuur, waarin voor de verschillende speerpunten themaleiders zijn aangewezen met daarbij per thema tevens een aandachtsfunctionaris voor ieder afzonderlijk bedrijfsonderdeel. Bij R&D onderscheiden we vier verschillende lagen van betrokkenen: 1. R&D-managementteam 2. themaleiders (op inhoudelijke speerpunten R&D) 3. aandachtsfunctionarissen (op bedrijfsonderdeel/cluster) 4. projectleiders R&D-managementteam Het R&D managementteam bestaat uit drie personen, te weten de onderzoekscoördinator, het hoofd bewegingslab en de manager. Taken van het R&D-MT zijn: 1. coördineren wetenschappelijk onderzoek extern (onderzoekscoördinator); 2. uitzetten en coördineren wetenschappelijk onderzoek intern (onderzoekscoördinator en hoofd bewegingslab); 3. uitzetten developmentprojecten intern (allen); 4. fondsen / subsidie verwerven (manager); 5. aansturen themaleiders (allen); 6. uitzetten expertises (allen); 7. coördineren kennisverspreiding (allen); 8. opzetten en coördineren educatie intern en extern (allen); 9. beheer bewegingslab (hoofd bewegingslab); 10. communicatie (manager); 11. project administratie (manager); 12. HRM (manager). Themaleiders De themaleiders zijn inhoudelijk en organisatorisch verantwoordelijk voor projecten binnen één van de speerpunten van Heliomare R&D. Taken van de themaleider zijn: 1. inhoudelijk en organisatorisch coördineren van onderzoek dat intern en via extern in dit thema wordt uitgevoerd in Heliomare; 2. aansturen van projectleiders binnen het thema; 3. uitzetten van nieuw onderzoek in het thema; 4. meedenken over implementatie van kennis en expertise ontwikkeling in dit thema; 5. contact met aandachtsfunctionarissen over implementatie van kennis en over onderzoeksvragen van de werkvloer; 6. verslaglegging aan R&D-MT. Aandachtsfunctionarissen Aandachtsfunctionarissen worden benoemd vanuit de verschillende bedrijfsonderdelen. Ze vormen de schakel tussen het onderzoek en het werkveld. Taken van de aandachtsfunctionarissen zijn: 1. onderzoeksvragen van de werkvloer doorgeven aan themaleiders met het oog op uitzetten van nieuwe projecten; Beleidsplan Research & Development Heliomare

14 2. verworven kennis in de thema s terugkoppelen naar de werkvloer; 3. ondersteunen bij implementatie van kennis; 4. intermediair bij het werven/selecteren van projectleiders en projectleden voor onderzoeks- en developmentprojecten; 5. meedenken over gewenste educatie op de werkvloer. Projectleiders Projectleiders geven sturing aan de projectleden. Zowel projectleiders als -leden worden op inhoudelijke gronden geselecteerd. De projectleider is verantwoordelijk voor het projectbudget en legt verantwoording af aan de themaleider. 7. Benodigde middelen Financiering De stafafdeling R&D wordt op verschillende manieren gefinancierd. Enerzijds leveren alle bedrijfsonderdelen een bijdrage die is gerelateerd aan de omzet. In de begroting 2008 is het percentage van de omzet ten behoeve van R&D vastgesteld op 0,8%. Vanaf 2009 wordt dit percentage structureel vastgesteld op 1 procent van de totale omzet. Het HMT beslist op welke wijze de R&D-middelen worden ingezet. Vóór de vaststelling van het Jaarplan wordt besproken hoe de R&D-verzoeken vanuit de bedrijfsonderdelen kunnen worden gefinancierd. De raad van bestuur ziet er in overleg met het HMT op toe dat een proportionele verdeling over de bedrijfsonderdelen plaatsvindt. Wanneer de aangevraagde budgetten het plafond van 1% van de omzet overstijgen, dan treedt het volgende mechanisme in werking: - het HMT bespreekt of een prioritering kan worden aangebracht; - tevens wordt onderzocht of fondsen kunnen worden aangeboord; - eventueel worden extra middelen gedoneerd, met als uitgangspunt dat het vragende bedrijfsonderdeel dit voor zijn rekening neemt. R&D probeert bovenop de basisfinanciering ook fondsen en subsidies te verkrijgen voor het doen van onderzoek of het vertalen van bestaande kennis naar de praktijk van Heliomare. Waar mogelijk gebeurt dit in samenwerking met partners, zoals de Faculteit der Bewegingswetenschappen van de VU. Ook externe partijen (bijvoorbeeld vanuit de SRZ) kunnen tegen betaling onderzoeksopdrachten bij R&D neerleggen, mits deze passen binnen de R&D-doelstellingen van Heliomare. R&D is het enige stafonderdeel dat een eigen vermogen opbouwt. Dit eigen vermogen kan worden besteed aan bijvoorbeeld de inventaris van het Kenniscentrum of worden benut voor nieuwe onderzoeksfaciliteiten. Medewerkers De afdeling R&D heeft een vaste formatie van 3,0 fte: - manager (0,3 fte) - onderzoekscoordinator (0,2 fte) - hoofd bewegingslab (0,5 fte) - researchmedewerker (1,0 fte, waarvan 0,6 voor het NAH-promotietraject) - researchassistent (1,0 fte) Beleidsplan Research & Development Heliomare

15 Daarnaast is er tijdelijke formatie voor de promovendus amputatie-promotietraject (0,5 fte Heliomare, 0,5 fte Faculteit der Bewegingswetenschappen). Voor de verschillende projecten worden medewerkers geleend uit de bedrijfsonderdelen. Voor de uren waarbinnen zij activiteiten verrichten voor R&D krijgt het uitlenende bedrijfsonderdeel een vergoeding vanuit de R&D-begroting. De insteek is hierbij kennistoename bij deze medewerkers. De huidige beschikbare formatie bij R&D in combinatie met de gekozen matrixstructuur met themaleiders, aandachtsfunctionarissen en projectleiders is momenteel voldoende. Gezien de verbreding / uitbreiding van het aantal onderzoekslijnen op het terrein van de AWBZ of onderwijs is uitbreiding met een (parttime) psycholoog of orthopedagoog echter noodzakelijk. Daarnaast zal bij toename van het aantal projecten behoefte bestaan aan een tweede researchmedewerker. Overigens zijn de themaleiders en aandachtsfunctionarissen geen bestaande functies binnen Heliomare. Ze passen dus nog niet officieel in de taakomschrijving of takenpakket van de huidige medewerkers. Door het desbetreffende management zal per afzonderlijke medewerker een beslissing moeten worden genomen of deze taken binnen de reguliere aanstelling passen of dat daarvoor voorzieningen moeten worden getroffen, zoals het maken van een formele taak voor medewerkers of het detacheren van deze medewerkers bij R&D voor een klein deel van zijn / haar aanstelling. Kenniscentrum / bewegingslab Research en development is binnen Heliomare de afgelopen jaren zodanig gegroeid, in bezetting en in materiaal, dat de huidige ruimte te klein is geworden. Daarom is het noodzakelijk om een andere ruimte te betrekken, waarin een kenniscentrum (inclusief bibliotheek) met bewegingslab en flexplekken voor de onderzoekers / projectmedewerkers kan worden gehuisvest. In dit kennis- en documentatiecentrum kan Heliomare kennis uitdragen en delen ten behoeve van de praktijk. Dit wordt letterlijk het visitekaartje van Heliomare: een aansprekend gebouw dat toegankelijk is voor interne en externe belangstellenden. Aangezien in het bewegingslab metingen worden verricht bij cliënten uit de kliniek is het van belang dat het kennis- en expertisecentrum een fysieke verbinding heeft met het revalidatiecentrum. De financiering van de huisvesting van het kenniscentrum kan niet uit de reguliere budgetten. Voorgesteld wordt om het vastgoed door de Stichting KHO-Heliomare te laten financieren, waarbij R&D de exploitatielasten in haar begroting opneemt. Een voorstel hiertoe wordt in 2008 aan de raad van toezicht voorgelegd ter goedkeuring. 8. Vervolgproces: implementatie R&D beleidsplan Het voorliggende R&D-beleidsplan geeft in grote lijnen de richting voor de komende drie jaren. De genoemde activiteiten liggen nog niet tot achter de komma vast, om de mogelijkheid open te houden dat nieuwe onderzoekslijnen c.q. projecten gedurende de beleidsperiode door R&D kunnen worden opgepakt. Belangrijke voorwaarde is wel dat nieuwe initiatieven passen binnen de strategische doelstellingen van Heliomare in het algemeen, en de doelstellingen van R&D in het bijzonder. Daarbij geniet het de sterke voorkeur om voor de bedrijfsonderdelen Onderwijs, Wonen en Dagbesteding binnen afzienbare tijd R&D-projecten van de grond te krijgen. Beleidsplan Research & Development Heliomare

16 De speerpunten uit het R&D-beleid worden vertaald naar het jaarplan, met het onderliggende activiteitenplan. Nieuw is dat alle bedrijfsonderdelen in hun eigen activiteitenplan een aparte R&Dparagraaf opnemen, waarin wordt aangegeven welke activiteiten op R&D-gebied door de bedrijfsonderdelen zijn of worden ondernomen. Deze R&D-paragrafen vormen mede de input voor het corporate R&D-activiteitenplan. Met deze nieuwe werkwijze beginnen wij in het Jaarplan Conform onze reguliere planning & controlcyclus monitoren wij per kwartaal de voortgang van onze voorgenomen activiteiten, en nemen eventueel maatregelen om deze voortgang te kunnen waarborgen. De stafafdeling R&D stelt hiervoor inhoudelijke R&D-kwartaalrapportages op waarin de voortgang van de verschillende onderzoekslijnen en projecten wordt beschreven. Beleidsplan Research & Development Heliomare

17 Bijlage I Overzicht afgesloten R&D-projecten RESEARCH (afgesloten/beëindigd onderzoek) titel code Multi- Contactpersoon binnen Heliomare center Functionele Prognose CVA R001 X IT/IM ZON X r.zondervan Functionele Prognose MND R002 X ZON X beëindigd ivm onvoldoende instroom Belasting/belastbaarheid dwarslaesie R003 X IT/IM ZON X h.slootman ProCP R004 X ZON X beëindigd in Heliomare, c.van bennekom RAP als kwaliteitssysteem R005 X X h.beckerman Revalidatie en sport R006 X IT ZON X t.de smale Prognose loopfunctie bij CP R008 X Agio l. van dijk Heupluxatie en pijn bij tetraparese R009 X P c. boldingh Prisma adaptatie bij neglect R010 X S/A e.groet Training aspecifieke rugklachten R011 X A/IM m.edelaar/r.slikker Mantelzorg, kinderen van CVA R012 X IT X r.zondervan Validering van de MPOC R013 X IT X c.van bennekom/p. de koning CVA-patient en partner project R014 X c.van bennekom BOLIEN R015 X P X c.van bennekom Scoliose-onderzoek R016 X Agio X m.arts/c.van bennekom Tec-Liner R017 X Agio beëindigd techn.problem. w.polomski MoVra vragenlijst VU R019 X nooit gestart, c. van bennekom Speedicath R021 X A/T X h.slootman Impact of chronic low back pain R022 X S/A t. satink RCT IC352 R024 X Farma uitgesteld, h.slootman Lobadis3 R025 X ZON X geen medewerking heliomare Beleidsplan Research & Development Heliomare

18 CVA-apraxie R026 X IT ZON X r.zondervan Bewegingstiming kinderen R029 X A c.van bennekom Bovenste extremiteit dwarslaesie R031 X ZON X l.valent/h.slootman 3-D analyse bovenste extremiteit CP R032 X A r.margry Behandeling dysexecutief syndroom R034 X IT ZON X e. groet Gebruik Handmaster na 1 jaar R035 X Agio X r. zondervan/m.tolsma Balansonderzoek NAH R037 X IM/S m.rodgers Haptische waarneming CVA R038 X S/A e.groet Loopbandtraining met bodysupport R039 X A/T Agio c.van bennekom Slaapapneu bij dwarslaesie R040 X A Agio h.slootman (zie ook D040) Osteogenesis imperfecta R042 X r.margry Modellering beenprothese R043 X A h.houdijk Thuisbehandeling in dagbehandeling R044 X m.besseling (hva-stage) Belasting en tevredenheid ouders R045 X A v.jonker Cognitie bij slaap-apneu behandeling R048 X S e.groet Validering gaittest R049 X P/A h.houdijk Balansmeting bij amputatie R050 X P/A h.houdijk Fitnessmeting CP R051 X S l.bosma Evaluatie blaastherapie bij NMA R052 X P Agio a.botman Timepressure management R053 X X e.groet AMPS R055 X S/A k.van dijk Effect of night-splinting R061 X X j.becher (niet gehonoreerd) 7 (output voor Heliomare) P promotie S scriptie IT implementatie in therapie A artikel T poster IM implementatie in meetmethoden Beleidsplan Research & Development Heliomare

19 DEVELOPMENT (afgesloten/beëindigd) Ë productontwikkeling door R&D Heliomare titel code Contactpersoon binnen Heliomare computeradviesteam D002 X zorgvern c.vente prothese uitlijning D003 X zorgvern h.slootman/w.polomski zitadviesteam D004 X zorgvern h.slootman loopanalyse CP/EVO D005 X zorgvern c.van bennekom nieuwe therapeutische peutergroep D006 X zorgvern p.de koning ontwikkelen van kinderrap D007 X zorgvern p.de koning ergotherapie thuisbehandeling D008 X zorgvern b.hoogerdijk invoeren Affoltermethode D009 X zorgvern m.boerrigter ontwikkeling communicatie-advies D010 X zorgvern v.jonker sociale integratie einde revalidatie D011 X zorgvern r.wullings vernieuwing woontrainunit/ontslagafd. D012 X zorgvern t.pennekamp implementatie gewichtloosheidsimulator D013 X zorgvern r.zondervan gezondheidsschadelijke geneesmiddelen D014 X zorgvern h.smit trainingsprogramma bewegingsagogie D015 X zorgvern m. van den dungen decubituszorg D016 X zorgvern h.slootman prestatie-indicatoren D017 X c.van bennekom ICT-geheugenmiddelen D018 X m.de jong vraagbaak hersenletsel D019 X zorgvern c.van bennekom fysieke parameters amputatiepatiënten D020 X zorgvern h.houdijk geneesmiddelenformularium D021 X zorgvern c.van bennekom casemanagement bij NAH D022 X zorgvern e. de boer dikke kinderen in een rolstoel D023 X zorgvern p. de koning waarnemingsstoornissen NAH D024 X w.kylstra ketenzorg CVA D025 X zorgvern f.lefevre Beleidsplan Research & Development Heliomare

20 informatiestroom D026 X zorgvern y.molenaar decubituszorg D027 X zorgvern h.smits vrij baan D028 X Equal w.van ginneken interactief handelen D029 X w.van ginneken inspanning in balans D030 X c.vente nabehandeling multi-leveloperatie D031 X a.burger/e.tempelaars uitlijning evo/schoen bij cp D032 X zorgvern h.houdijk gangbeeldanalyse beenprothesedragers D033 X zorgvern j.van velzen trainingsmodule ICT-middelen D034 X zorgvern m.van dungen/ voortijdig beëindigd revisie COCP D035 X zorgvern m.heim respi Care team D040 X t.bezeij transmurale decubitus D041 X h.smits CVA-zorgketens D042 X e.nossent fasering 0 planvorming 3 testfase 6 beëindigd/afgerond 1 projectgroep gevormd 4 verslaglegging 2 realiseringsfase 5 implementatie Beleidsplan Research & Development Heliomare