Jelle Jolles Centrum Brein & Leren Amsterdam-VU. 29 oktober LAKS, jaarcongres Amsterdam. Jelle Jolles 29 oktober 2009, LAKS Amsterdam

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Jelle Jolles Centrum Brein & Leren Amsterdam-VU. 29 oktober LAKS, jaarcongres Amsterdam. Jelle Jolles 29 oktober 2009, LAKS Amsterdam"

Transcriptie

1 Jelle Jolles Centrum Brein & Leren Amsterdam-VU 29 oktober LAKS, jaarcongres Amsterdam 1

2 Enorme kosten zijn gemoeid met de consequenties van verkeerd kiezen 2

3 Nodig: kennis, structuur, inspiratie 3

4 4

5 5

6 De hersen- en neuropsychologische ontwikkeling loopt door tot na het 20e jaar De hersenscan laat ons de structuur van de hersenen zien. Maar ook de activiteit! 6

7 Hersenstructuur rijpt door tot ver na het 20e jaar Omgeving (leraar, ouders, emoties, stress, cultuur) bepalend voor efficiëntie van hersenrijping Forse individuele verschillen afhankelijk van zowel biologie (bv jongens-meisjes) als omgeving (taalstimulatie) Kiezen, beoordelen, beslissen, sociaal leren:...ze ontwikkelen tot ver na 20e jaar 7

8 Totaal hersenvolumen Volumen grijze stof Blauwe:Jongens Rood:Meisjes Resultaten Meisjeshersenen zijn op zijn grootst op 10.5 jaar, jongens op 14.5 jaar Binnen de hersenen sommige structuren voor 10e op maximum, andere na het 15e En aan de zijkant van de hersenen zijn er delen die pas rond jaar op zijn grootst zijn In de adolescentie forse verschillen in rijpheid bij jongens en meisjes Westenberg & Drewes 2006) 8

9 Leeftijd 9

10 Onvoldoende wordt gebruik gemaakt van andere strategiën van informatieverwerking Verbaal Ruimtelijk Haptisch Handelingsgericht Fijnmotorisch Lichaamsschema Ontwikkel en gebruik leerstof gericht op andere leer-strategieën Wiskunde talent gebruikt meer gebieden en meer strategieën Groen: gebieden bij rekenen door normale persoon en wiskunde-talent gebruikt Oranje: gebieden alleen door wiskunde-talent gebruikt Conclusie: bij talent meer gebieden die rol spelen bij werkgeheugen en episodisch geheugen Gebruik materiaal waarmee ALTERNATIEVE ROUTES geleerd kunnen worden Dus: alleen maar met woorden werken is beslist NIET altijd goed Zeker niet voor jongens En alleen praten en het samen uitzoeken is NIET altijd aan te raden 10

11 11

12 Essentiele rol van: - Peer group - Ouders - De leraar! Omdat de psychosociale rijpheid veel later piekt dan de intellectuele rijpheid Steinberg

13 De verhalenverteller (inleven, leren van scenario s) Muziek, drama (leren invoelen van emoties) Hangen! (leren van je plaats in de hierarchie, emotionele gewaarwording, leren van doelen en intenties 13

14 14

15 1) Je bent geen puber maar een adolescent. Het woord Puber is een denigrerend woord, gebruikt door volwassenen. 2) Eis dat je niet als een dommertje word beschouwd. Je kunt net die traaggroeiende boom zijn 3) Eis meer differentiatie in lesmethoden, 4) Eis meer steun en sturing, meer motivatie, meer kennis 5) Eis dat er meer naar talent-ontwikkeling wordt gekeken. Voor schoolse vaardigheden is ook sociaal gedrag, nieuwsgierigheid nodig 6) Het brein heeft honger; cognitieve en sociale honger. Eis om meer strategieën, meer verschillende infoverwerking 7) Kiezen moet je leren; eis een omgeving waarin dat kan 8) Tenslotte: ken jezelf. De rol van je leeftijdgenoten, ken je attitude tegen ouderen. Ken je impulsen, taal en handelen nog niet gekoppeld Je MAG een adolescent zijn, wees er blij mee, geniet ervan, ontwikkel je talent! 15

Jelle Jolles Centrum Brein & Leren Amsterdam-VU

Jelle Jolles Centrum Brein & Leren Amsterdam-VU Jelle Jolles Centrum Brein & Leren Amsterdam-VU 11 november 2009 Volkshogeschool Breda 1 Enorme kosten zijn gemoeid met de consequenties van verkeerd kiezen 2 Nodig: kennis, structuur, inspiratie 3 4 De

Nadere informatie

Opvoeden en ontplooien vanuit een Brein & Leren perspectief: steun, sturing en inspiratie

Opvoeden en ontplooien vanuit een Brein & Leren perspectief: steun, sturing en inspiratie Opvoeden en ontplooien vanuit een Brein & Leren perspectief: steun, sturing en inspiratie Jelle Jolles Centrum Brein & Leren LEARN! instituut, Amsterdam-VU Samenvatting en verantwoording Samenvatting.

Nadere informatie

Een probleem in het hoger onderwijs: de prestatie, de motivatie, de inspiratie, de lol in het leren

Een probleem in het hoger onderwijs: de prestatie, de motivatie, de inspiratie, de lol in het leren Jelle Jolles Centrum Brein & Leren/AZIRE Vrije Universiteit Amsterdam Een probleem in het hoger onderwijs: de prestatie, de motivatie, de inspiratie, de lol in het leren 1 Toe naar een grootschalige aanpassing

Nadere informatie

Een probleem in het hoger onderwijs: de prestatie, de motivatie, de inspiratie, de lol in het leren. Ze willen gewoon niet leren...

Een probleem in het hoger onderwijs: de prestatie, de motivatie, de inspiratie, de lol in het leren. Ze willen gewoon niet leren... Deze handout heeft betrekking op een voordracht die is gegeven op het jaarcongres van de HBO raad in Amersfoort op 22 april 2009. Een overzicht van de lezing is te vinden in het programmaboek. De kern

Nadere informatie

Jelle Jolles AZIRE, research instituut, Centrum Brein & Leren Amsterdam-VU. 6 november 2009 Debat Kennis voor de Stad, Amsterdam

Jelle Jolles AZIRE, research instituut, Centrum Brein & Leren Amsterdam-VU. 6 november 2009 Debat Kennis voor de Stad, Amsterdam Jelle Jolles AZIRE, research instituut, Centrum Brein & Leren Amsterdam-VU 6 november 2009 Debat Kennis voor de Stad, Amsterdam 1 Wat kunnen kinderen eigenlijk? 2 3 4 Onderwijzende en ouder zijn een FRUITTELER:

Nadere informatie

Het'+enerbrein,'risicogedrag'en' ontplooiing''

Het'+enerbrein,'risicogedrag'en' ontplooiing'' 22"04"16 Het+enerbrein,risicogedragen ontplooiing JelleJolles CentrumBrein&Leren,VrijeUniversiteitAmsterdam Toelichting Dezehandouthoortbijdelezingdieikop21april2016gafinDeRode HoedinAmsterdam.Hetgingomeenavond,georganiseerdvanuit

Nadere informatie

De *ener, zijn brein en ontplooiing

De *ener, zijn brein en ontplooiing 08-12-15 De *ener, zijn brein en ontplooiing Jelle Jolles Centrum Brein & Leren, LEARN! ins*tuut Vrije Universiteit Amsterdam Jelle Jolles. Keynote ORS Lek & Linge, Culemborg; Thema-avond 7 december 2015

Nadere informatie

De mythe dat leren onafhankelijk is van biologie

De mythe dat leren onafhankelijk is van biologie De mythe dat leren onafhankelijk is van biologie Jelle Jolles Centrum Brein & Leren Instituut Hersenen & Gedrag Universiteit Maastricht Verantwoording Op 20 november 2007 werd in de Buitensocieteit te

Nadere informatie

Werk in uitvoering op de atletiekbaan

Werk in uitvoering op de atletiekbaan Werk in uitvoering op de atletiekbaan Jelle Jolles Centrum Brein & Leren Amsterdam Verantwoording Keynote op Dag van de Atletiek, Papendal, Arnhem, 23 maart 2019 Achtergrond. Deze hand-out is gemaakt voor

Nadere informatie

Leren,%presteren%en%inspireren% De%leraar%is%de%motor%

Leren,%presteren%en%inspireren% De%leraar%is%de%motor% @JelleJolles" www.jellejolles.nl" Leren,prestereneninspireren Deleraarisdemotor JelleJolles CentrumBrein&Leren VrijeUniversiteitAmsterdam 6"november"2017"Conferen0e"Tienerbrein,"Amersfoort" Verantwoording

Nadere informatie

Pubers en het nieuwe leren. Anneke E. Eenhoorn

Pubers en het nieuwe leren. Anneke E. Eenhoorn Pubers en het nieuwe leren Anneke E. Eenhoorn Het nieuwe leren De nadruk wordt gelegd op sociale vaardigheden zoals samenwerken en naar elkaar luisteren. Nadruk op inspiratie vanuit het kind zelf (intrinsieke

Nadere informatie

Puberbrein, huiswerk en ouders..

Puberbrein, huiswerk en ouders.. Puberbrein, huiswerk en ouders.. Opbouw Introductie Deel 1: Het puberbrein Deel 2: Pubers, huiswerk en hun ouders Deel 3: Tips Introductie Wie Jongeren aan het woord Stellingen Deel 1: Het puberbrein Breinfeit

Nadere informatie

Over&intelligen0e,&brein&en&ontplooiing:& intelligen0e&in&dagelijks&leven &

Over&intelligen0e,&brein&en&ontplooiing:& intelligen0e&in&dagelijks&leven & Overintelligen0e,breinenontplooiing: intelligen0eindagelijksleven JelleJolles CentrumBreinLerenAmsterdam Verantwoording Achtergrond.,Dezehandoutbevatdekernvanmijnpresenta0evoor Dedagvande intelligen0e,georganiseerddoorpearsonacademyop28september2018innieuwegein.de

Nadere informatie

Lesmateriaal en leermiddelen voor het stimuleren van (neuro)cognitieve vaardigheden

Lesmateriaal en leermiddelen voor het stimuleren van (neuro)cognitieve vaardigheden Lesmateriaal en leermiddelen voor het stimuleren van (neuro)cognitieve vaardigheden Jelle Jolles, Marleen van Tetering, Mathilde van Gerwen & Bianca Koomen Tetering, Gerwen, Koomen, Jolles. Workshop voor

Nadere informatie

Nieuwsgierigheid, kunst, cultuur en ontplooiing (en het brein)

Nieuwsgierigheid, kunst, cultuur en ontplooiing (en het brein) Nieuwsgierigheid, kunst, cultuur en ontplooiing (en het brein) Jelle Jolles Centrum Brein & Leren Amsterdam Verantwoording Achtergrond. Deze hand-out is gemaakt voor aanwezigen van de Haagse Cultuuronderwijsdag

Nadere informatie

Wat iedere schoolleider moet weten over de implementatie van een onderwijsinnovatie project

Wat iedere schoolleider moet weten over de implementatie van een onderwijsinnovatie project Wat iedere schoolleider moet weten over de implementatie van een onderwijsinnovatie project Jelle Jolles, Marleen van Tetering, Mathilde van Gerwen & Bianca Koomen Tetering, Gerwen, Koomen, Jolles. Workshop

Nadere informatie

Aanvullende notities bij presentatie: Het Puberbrein, Gerda de Boer. Filmpje Emma ( Emma aan het woord ): https://www.youtube.com/watch?

Aanvullende notities bij presentatie: Het Puberbrein, Gerda de Boer. Filmpje Emma ( Emma aan het woord ): https://www.youtube.com/watch? Aanvullende notities bij presentatie: Het Puberbrein, Gerda de Boer Sheet 2 Filmpje Emma ( Emma aan het woord ): https://www.youtube.com/watch?v=ibdwlpspjru Sheet 4 Illustratie: Brein (Hersenstichting)

Nadere informatie

Hersenen in verbouwing

Hersenen in verbouwing Hersenen in verbouwing 23 april 2012 Sascha Roos, Gz-psycholoog / neuropsycholoog Cecile Gunning, Klinisch-psycholoog/ psychotherapeut Programma Breinfeiten Het ontwikkelende en lerende brein Het emotionele

Nadere informatie

MAGAZINE. Geef leerling de eerste jaren meer structuur. Neuropsycholoog Jelle Jolles: Magazine voor voortgezet onderwijs November 2016 / jaargang 11 2

MAGAZINE. Geef leerling de eerste jaren meer structuur. Neuropsycholoog Jelle Jolles: Magazine voor voortgezet onderwijs November 2016 / jaargang 11 2 Neuropsycholoog Jelle Jolles: Geef leerling de eerste jaren meer structuur MAGAZINE 10 jaar VO-raad: een tussenbalans / Wat docenten zeggen over het lerarentekort / etwinning kweekt begrip / Ook loskomen

Nadere informatie

De'leerkracht'is'de'motor'

De'leerkracht'is'de'motor' De'leerkracht'is'de'motor' Jelle'Jolles' ' Centrum'Brein'&'Leren,'' Vrije'Universiteit'Amsterdam' Toelichting Deze handout is gemaakt voor de deelnemers aan de workshop De leerkracht is de motor. De workshop

Nadere informatie

Ontplooi'het'1enerbrein!'

Ontplooi'het'1enerbrein!' Ontplooihet1enerbrein! JelleJolles CentrumBrein&Leren VrijeUniversiteitAmsterdam Verantwoording Deze(handout(is(gemaakt(naar(aanleiding(van(mijn(presentaDe(op(het(seminar(over( Ontplooi(het( Tienerbrein

Nadere informatie

Het hockeytalent in neuropsychologisch perspectief deel 3 (slot)

Het hockeytalent in neuropsychologisch perspectief deel 3 (slot) Het hockeytalent in neuropsychologisch perspectief deel 3 (slot) Auteur: Prof. Dr. Jelle Jolles, universiteitshoogleraar Neuropsychologie en directeur van het Centrum Brein & Leren VU Amsterdam. Nadere

Nadere informatie

Ontwikkeling van het Puberbrein Wouter Camps

Ontwikkeling van het Puberbrein Wouter Camps Wat halen ze in hun hoofd? Ontwikkeling van het Puberbrein Wouter Camps Dit zijn ze nou.. 3 Fasen Vroege adolescentie Midden adolescentie Late adolescentie Doelstellingen Kennismaking met informatie over

Nadere informatie

Puberteit en ASS; een goede combinatie? Anneke E. Eenhoorn

Puberteit en ASS; een goede combinatie? Anneke E. Eenhoorn Puberteit en ASS; een goede combinatie? Anneke E. Eenhoorn Gedrag komt nooit alleen. Vier factoren spelen een rol bij het ontstaan en in stand houden van gedrag. Kindfactor Opvoedvaardighedenfactor Ouderfactor

Nadere informatie

Definities. Het Puberbrein moet kiezen: hoe, wat, waar, wanneer? Wat gaan we doen? Definities. Conclusie. Hoe komt leren tot stand?

Definities. Het Puberbrein moet kiezen: hoe, wat, waar, wanneer? Wat gaan we doen? Definities. Conclusie. Hoe komt leren tot stand? Het Puberbrein moet kiezen: hoe, wat, waar, wanneer? Dr. Renate de Groot" " Centre for Learning Sciences and Technologies" (CELSTEC)" " Open Universiteit Definities Puberteit: - Periode van lichamelijke

Nadere informatie

Workshop Het puberende brein

Workshop Het puberende brein Workshop Het puberende brein Stellingen Eens Oneens Meisjes komen eerder in de puberteit dan jongens! Verschil puberteit en adolescentie Puberteit onderdeel van de adolescentie seksuele volwassenwording.

Nadere informatie

Wat'iedere'leraar'zou'moeten'weten' van'de'zelfregula9e'(en'waarom)'

Wat'iedere'leraar'zou'moeten'weten' van'de'zelfregula9e'(en'waarom)' 16#04#18 Watiedereleraarzoumoetenweten vandezelfregula9e(enwaarom) JelleJolles CentrumBrein&Leren VrijeUniversiteitAmsterdam Verantwoording Deze(handout(is(gemaakt(naar(aanleiding(van(mijn(presenta.e(op(het(landelijke(

Nadere informatie

De *ener, zijn brein en ontplooiing

De *ener, zijn brein en ontplooiing 04-12-15 De *ener, zijn brein en ontplooiing Jelle Jolles Centrum Brein & Leren, LEARN! ins*tuut Vrije Universiteit Amsterdam Jelle Jolles. Keynote Murmellius Gymnasium Alkmaar; Oudervereniging 9 november

Nadere informatie

De lerende tiener: Tussen brein en omgeving

De lerende tiener: Tussen brein en omgeving De lerende tiener: Tussen brein en omgeving Jelle"Jolles" Centrum"Brein"&"Leren"VU" Amsterdam" @JelleJolles,www.jellejolles.nl,j.jolles@vu.nl 1" Verantwoording Achtergrond.," Ik"geef"veel"presenta=es"over"leren"en"ontplooiing"van"kind"en"=ener"en"over"de"ontwikkeling"

Nadere informatie

Over'ons'onderwijs.'Over'ontplooiing.' 'voor'ons'kind'in#de#wereld#van#straks#

Over'ons'onderwijs.'Over'ontplooiing.' 'voor'ons'kind'in#de#wereld#van#straks# 03#12#15' Over'ons'onderwijs.'Over'ontplooiing.' 'voor'ons'kind'in#de#wereld#van#straks# Jelle'Jolles' ' Centrum'Brein'&'Leren,'' Vrije'Universiteit'Amsterdam' Jelle#Jolles.#Voordracht#op#het#D66#Onderwijscongres,#Ro

Nadere informatie

Pubers kunnen niet plannen Rijden zonder helm. Definities. Het Puberbrein: Brein, leefstijl en leren. Definities. Definities.

Pubers kunnen niet plannen Rijden zonder helm. Definities. Het Puberbrein: Brein, leefstijl en leren. Definities. Definities. Het Puberbrein: Brein, leefstijl en leren Dr. Renate de Groot Welten Institute Research Centre for Learning, Teaching and Technologies Open Universiteit Adolescentie overgangsperiode tussen puberteit en

Nadere informatie

Het tienerbrein in de praktijk Over kennisoverdracht, leren en ontplooiing

Het tienerbrein in de praktijk Over kennisoverdracht, leren en ontplooiing Het tienerbrein in de praktijk Over kennisoverdracht, leren en ontplooiing Jelle Jolles Centrum Brein & Leren Vrije Universiteit Amsterdam Verantwoording Achtergrond. Deze hand-out is gemaakt voor de deelnemers

Nadere informatie

Ellis en. het verbreinen. Jelle Jolles OVER HERSENEN, GEDRAG & EDUCATIE. Neuropsych Publishers

Ellis en. het verbreinen. Jelle Jolles OVER HERSENEN, GEDRAG & EDUCATIE. Neuropsych Publishers Ellis en OVER HERSENEN, GEDRAG & EDUCATIE het verbreinen Jelle Jolles Neuropsych Publishers JELLE JOLLES - ELLIS EN HET VERBREINEN COLOFON 2 e, geheel herziene en uitgebreide druk Jelle Jolles. Ellis en

Nadere informatie

Het hockeytalent in neuropsychologisch perspectief deel 2

Het hockeytalent in neuropsychologisch perspectief deel 2 Het hockeytalent in neuropsychologisch perspectief deel 2 Auteur: Prof. Dr. Jelle Jolles, universiteitshoogleraar Neuropsychologie en directeur van het Centrum Brein & Leren VU Amsterdam. Nadere informatie:

Nadere informatie

W E L K O M. BreinLink voor ouders: BreinLink voor ouders 31 oktober 2012. BCL Instituut - Hulda Möller 1

W E L K O M. BreinLink voor ouders: BreinLink voor ouders 31 oktober 2012. BCL Instituut - Hulda Möller 1 W E L K O M BreinLink voor ouders: Beter Begeleiden door Breinkennis? Hulda Möller BreinCentraal Leren Instituut De Werkplaats 31 oktober 2012 www.breinlink.nl www.bclinstituut.nl IQ van tieners niet stabiel,

Nadere informatie

Wat is puberteit? Het Puberbrein; Brein, leefstijl en leren. Definities. Definities. Wat gaan we doen? Definities. Dr.

Wat is puberteit? Het Puberbrein; Brein, leefstijl en leren. Definities. Definities. Wat gaan we doen? Definities. Dr. Het Puberbrein; Brein, leefstijl en leren Wat is puberteit? Dr. Renate de Groot" Centre for Learning Sciences and Technologies" (CELSTEC)" Open Universiteit Weekend van de Wetenschap 2012 Definities Definities

Nadere informatie

Breinkennis en loopbaanontwikkeling: zin of onzin?

Breinkennis en loopbaanontwikkeling: zin of onzin? KENNIS & KUNDE Hoofdartikel Breinkennis en loopbaanontwikkeling: zin of onzin? Ria van Dinteren & Marinka Kuijpers Kennis over de werking van het brein kan richting geven aan loopbaancoaching. In een eerder

Nadere informatie

Het puberbrein; werk in uitvoering. Anneke E. Eenhoorn

Het puberbrein; werk in uitvoering. Anneke E. Eenhoorn Het puberbrein; werk in uitvoering Anneke E. Eenhoorn Bij 12 begint het pas! Uitspraak van Nelis en Sark in Puberbrein binnenstebuiten Hoe zo? Tot 12 jaar moeten ouders hun kinderen goed begeleiden, daarna

Nadere informatie

Waarom het brein van boeken houdt. En wat dat betekent. Jelle Jolles Centrum Brein & Leren, Amsterdam-VU

Waarom het brein van boeken houdt. En wat dat betekent. Jelle Jolles Centrum Brein & Leren, Amsterdam-VU Waarom het brein van boeken houdt. En wat dat betekent Jelle Jolles Centrum Brein & Leren, Amsterdam-VU 1' Verantwoording Deze(handout(is(gemaakt(naar(aanleiding(van(mijn(presenta.e(op(het(seminar(over(

Nadere informatie

Fijn, mijn kind heeft een puberbrein

Fijn, mijn kind heeft een puberbrein Fijn, mijn kind heeft een puberbrein drs. Anje de Vries Bureau Meesterschap Oosterhoutstraat 9a 9401 NA Assen Ontwikkeling Ontwikkelingsgebieden A. Lichamelijke ontwikkeling groei, zintuigen en de motoriek

Nadere informatie

Puberbrein in breed perspectief Wouter Camps

Puberbrein in breed perspectief Wouter Camps Wat halen ze in hun hoofd? Puberbrein in breed perspectief Wouter Camps Dit zijn ze nou.. 3 Fasen Vroege adolescentie Midden adolescentie Late adolescentie Doelstellingen Kennismaking met informatie over

Nadere informatie

Brein, leren en onderwijsontwikkeling in het HBO Jaaropening Hogeschool INHolland, Haarlem 3 september 2009

Brein, leren en onderwijsontwikkeling in het HBO Jaaropening Hogeschool INHolland, Haarlem 3 september 2009 Brein, leren en onderwijsontwikkeling in het HBO Jaaropening Hogeschool INHolland, Haarlem 3 september 2009 Toelichting Onderstaande tekst geeft een compacte punt-voor-punt samenvatting van de hoofdlijnen

Nadere informatie

Wat'iedere'ouder'zou'moeten'weten' van'de'zelfregula9e'(en'waarom)'

Wat'iedere'ouder'zou'moeten'weten' van'de'zelfregula9e'(en'waarom)' 19#04#18 Watiedereouderzoumoetenweten vandezelfregula9e(enwaarom) JelleJolles CentrumBrein&Leren VrijeUniversiteitAmsterdam Verantwoording Deze(handout(is(gemaakt(naar(aanleiding(van(mijn(voor(de(ouderavond(van(het(Hermann(

Nadere informatie

VMBO-congres, 9 november 2009. Eveline Crone. Brain & Development lab Leiden : www.brainanddevelopmentlab.nl

VMBO-congres, 9 november 2009. Eveline Crone. Brain & Development lab Leiden : www.brainanddevelopmentlab.nl VMBO-congres, 9 november 2009 Ontwikkelende hersenen Eveline Crone Brain & Development lab Leiden : www.brainanddevelopmentlab.nl b l Brein en onderwijs Op welke leeftijd zijn scholieren in staat om keuzes

Nadere informatie

Het Puberbrein. Pubers kunnen niet plannen en dus ook niet kiezen Defini9es. Wat gaan we doen? Defini9es. Stelling 1

Het Puberbrein. Pubers kunnen niet plannen en dus ook niet kiezen Defini9es. Wat gaan we doen? Defini9es. Stelling 1 Het Puberbrein Defini9es Dr. Renate de Groot, PhD Welten Ins9tuut Open Universiteit Adolescen1e = overgangsperiode tussen puberteit en volwassenheid waarin de jongere een eigen iden9teit moet ontwikkelen.

Nadere informatie

Het hockeytalent in neuropsychologisch perspectief deel 1

Het hockeytalent in neuropsychologisch perspectief deel 1 Het hockeytalent in neuropsychologisch perspectief deel 1 Auteur: Prof. Dr. Jelle Jolles, universiteitshoogleraar Neuropsychologie en directeur van het Centrum Brein & Leren VU Amsterdam. Nadere informatie:

Nadere informatie

Boys & Girls strategieën voor onderwijs aan jongens en meisjes in het basisonderwijs. Martijn Smoors Onderwijs Maak Je Samen

Boys & Girls strategieën voor onderwijs aan jongens en meisjes in het basisonderwijs. Martijn Smoors Onderwijs Maak Je Samen Boys & Girls strategieën voor onderwijs aan jongens en meisjes in het basisonderwijs Martijn Smoors Onderwijs Maak Je Samen Eindrapport MOOJ-onderzoek: Verschillen tussen meisjes en jongens bij het vak

Nadere informatie

Informatiefolder Centrum Brein & Leren, Vrije Universiteit Amsterdam. Annemarie Trouw Schoolleider St Maartensschool, Limmen (NH)

Informatiefolder Centrum Brein & Leren, Vrije Universiteit Amsterdam. Annemarie Trouw Schoolleider St Maartensschool, Limmen (NH) Nieuwsgierigheid een basis in de school? Informatiefolder Centrum Brein & Leren, Vrije Universiteit Amsterdam Annemarie Trouw Schoolleider St Maartensschool, Limmen (NH) Sanne Dekker Neuropsycholoog, onderzoeker

Nadere informatie

Het puberbrein. 1 Inleiding

Het puberbrein. 1 Inleiding DC 50 Het puberbrein 1 Inleiding Over het puberbrein is veel geschreven. Ging men er eerst vanuit dat de hersens van kinderen met 6 jaar volgroeid waren, tegenwoordig weet men dat dat pas rond het 23e

Nadere informatie

Ontwikkeling van het brein in de adolescentie

Ontwikkeling van het brein in de adolescentie Ontwikkeling van het brein in de adolescentie Dr Lydia Krabbendam Centrum Brein en Leren VUA ac.krabbendam@psy.vu.nl 7 oktober 2010 Thema s Zelfregulatie Sociale cognitie Hoera, een blob! 1. Beelden verkregen

Nadere informatie

MRI. fmrt. HELP mijn kind heeft huiswerk! 30-11-2015. Frontaal kwab. In het lichaam kijken zonder het te hoeven openen. Hersenen

MRI. fmrt. HELP mijn kind heeft huiswerk! 30-11-2015. Frontaal kwab. In het lichaam kijken zonder het te hoeven openen. Hersenen HELP mijn kind heeft huiswerk! MRI In het lichaam kijken zonder het te hoeven openen. Hersenen fmrt Frontaal kwab Groei rond het 12e jaar Hersenen bereiden zich voor op snelle groei in puberteit. Use it

Nadere informatie

H G Z O - C O N G R E S L O E S S T R I J B O S C H & J O E S V. D. W I E L

H G Z O - C O N G R E S L O E S S T R I J B O S C H & J O E S V. D. W I E L Brein in het onderwijs Sprookjes bestaan niet... H G Z O - C O N G R E S L O E S S T R I J B O S C H & J O E S V. D. W I E L Of toch wel? Inhoud Anatomie 5 breinprincipes Brein-feiten en fabels Voorstellen

Nadere informatie

Over kalveren en vlinders

Over kalveren en vlinders Woord vooraf Over kalveren en vlinders Woord vooraf a Over kalveren en vlinders 9 Kalverliefde : de eerste verliefdheid, de eerste keren vlinders in de buik, de verliefdheid van de puberteit. Denk jij

Nadere informatie

MAGAZINE. Geef leerling de eerste jaren meer structuur. Neuropsycholoog Jelle Jolles: Magazine voor voortgezet onderwijs November 2016 / jaargang 11 2

MAGAZINE. Geef leerling de eerste jaren meer structuur. Neuropsycholoog Jelle Jolles: Magazine voor voortgezet onderwijs November 2016 / jaargang 11 2 Neuropsycholoog Jelle Jolles: Geef leerling de eerste jaren meer structuur MAGAZINE 10 jaar VO-raad: een tussenbalans / Wat docenten zeggen over het lerarentekort / etwinning kweekt begrip / Ook loskomen

Nadere informatie

Wat is puberteit? Het Puberbrein. Definities. Definities. Wat gaan we doen? Hoe komt leren tot stand? Dr. Renate de Groot!! Welten instituut!

Wat is puberteit? Het Puberbrein. Definities. Definities. Wat gaan we doen? Hoe komt leren tot stand? Dr. Renate de Groot!! Welten instituut! Wat is puberteit? Het Puberbrein Dr. Renate de Groot!! Welten instituut!! Open Universiteit Graaf Huyn, 19 november 2014 Definities Definities Puberteit: - Periode van lichamelijke verandering - Periode

Nadere informatie

Het Puberbrein. Pubers kunnen niet plannen en dus ook niet kiezen Defini9es. Wat gaan we doen? Defini9es. Stelling 1

Het Puberbrein. Pubers kunnen niet plannen en dus ook niet kiezen Defini9es. Wat gaan we doen? Defini9es. Stelling 1 Het Puberbrein Defini9es Dr. Renate de Groot, PhD Welten Ins9tuut Open Universiteit Adolescen1e = overgangsperiode tussen puberteit en volwassenheid waarin de jongere een eigen iden9teit moet ontwikkelen.

Nadere informatie

Coaching als je puber moet kiezen

Coaching als je puber moet kiezen Coaching als je puber moet kiezen De verschillende keuzestijlen Het College Weert 8 april 2013 Programma Kennismaken met elkaar, het onderwerp Het puberende brein en LOB Kiezen en keuzestijlen De ouder

Nadere informatie

Test je kennis van het brein!

Test je kennis van het brein! 2 4 2015 Wat kun je als schoolpsycholoog met kennis over het brein? Dr. Sanne Dekker Centrum Brein & Leren, Vrije Universiteit Amsterdam & Het ABC Schoolpsychologencongres, 13 maart 2015 Over het brein

Nadere informatie

Executieve Functies. Omdat intelligentie alléén niet de doorslaggevende factor is

Executieve Functies. Omdat intelligentie alléén niet de doorslaggevende factor is Executieve Functies Omdat intelligentie alléén niet de doorslaggevende factor is De volgende stap Van de basisschool naar het voortgezet onderwijs langere concentratieboog minder speeltijd, meer huiswerk

Nadere informatie

Het Puberbrein. Pubers kunnen niet plannen en dus ook niet kiezen 27-12- 14. Defini9es. Wat gaan we doen? Defini9es. Stelling 1

Het Puberbrein. Pubers kunnen niet plannen en dus ook niet kiezen 27-12- 14. Defini9es. Wat gaan we doen? Defini9es. Stelling 1 Het Puberbrein Defini9es Dr. Renate de Groot, PhD Welten Ins9tuut Open Universiteit Adolescen1e = overgangsperiode tussen puberteit en volwassenheid waarin de jongere een eigen iden9teit moet ontwikkelen.

Nadere informatie

Fijn, mijn kind heeft een puberbrein

Fijn, mijn kind heeft een puberbrein Fijn, mijn kind heeft een puberbrein drs. Anje de Vries Bureau Meesterschap Oosterhoutstraat 9a 9401 NA Assen Ontwikkelingsgebieden Ontwikkeling A. Lichamelijke ontwikkeling groei, zintuigen en de motoriek

Nadere informatie

Ontwikkeling en ondersteuning van zelfsturing bij pubers

Ontwikkeling en ondersteuning van zelfsturing bij pubers Ontwikkeling en ondersteuning van zelfsturing bij pubers Ontwikkeling en ondersteuning van zelfsturing bij pubers VMBO-conferentie 13-3-2019 Lilian van der Bolt Zelfsturing en pubers Inleiding: wat is

Nadere informatie

Definities. Het Puberbrein moet kiezen: hoe, wat, waar, wanneer? Wat gaan we doen? Definities. Conclusie. Hoe komt leren tot stand?

Definities. Het Puberbrein moet kiezen: hoe, wat, waar, wanneer? Wat gaan we doen? Definities. Conclusie. Hoe komt leren tot stand? Het Puberbrein moet kiezen: hoe, wat, waar, wanneer? Dr. Renate de Groot" " Welten instituut" " Open Universiteit Definities Puberteit: - Periode van lichamelijke verandering - Periode van geslachtsontwikkeling

Nadere informatie

Coach je kind bij het maken van studiekeuzes. Ouderavond over LOB

Coach je kind bij het maken van studiekeuzes. Ouderavond over LOB Coach je kind bij het maken van studiekeuzes Ouderavond over LOB Even voorstellen Wie ben ik? De NKO? 2 Programma Kennismaken met elkaar, het onderwerp Loopbaanoriëntatie en-begeleiding (LOB) Het puberende

Nadere informatie

Nieuwe (hersen)inzichten en leren

Nieuwe (hersen)inzichten en leren Nieuwe (hersen)inzichten en leren Wat is leren? Neuronen die vaak samen vuren (betrokken zijn bij dezelfde ac,viteit) vormen verbindingen. Leren betekent dat er verbindingen tussen neuronen ontstaan. Door

Nadere informatie

Het tienerbrein. Het gaat om de gezonde ontwikkeling. Kansen, mogelijkheden, verlokkingen en bedreigingen

Het tienerbrein. Het gaat om de gezonde ontwikkeling. Kansen, mogelijkheden, verlokkingen en bedreigingen Het tienerbrein https://didactiefonline.nl/artikel/voorpublicatie-het-tienerbrein Tekst Jelle Jolles Gepubliceerd op 11-11-2016 Gewijzigd op 14-11-2016 Op 25 november 2016 verschijnt het nieuwste boek

Nadere informatie

Het puberbrein een handleiding. Calibris dr. Aletta Smits

Het puberbrein een handleiding. Calibris dr. Aletta Smits Het puberbrein een handleiding Calibris dr. Aletta Smits Waar gaan we het over hebben? Wie zijn pubers? Wat gebeurt er met pubers? Hoe kunnen wij er mee omgaan? Wie zijn pubers? En wie zijn wij? Wie zei

Nadere informatie

3/4/13. Executieve functies GEDRAG IN GOEDE BANEN LEIDEN: OVER DE ROL VAN EXECUTIEVE FUNCTIES BIJ KINDEREN EN PUBERS

3/4/13. Executieve functies GEDRAG IN GOEDE BANEN LEIDEN: OVER DE ROL VAN EXECUTIEVE FUNCTIES BIJ KINDEREN EN PUBERS GEDRAG IN GOEDE BANEN LEIDEN: OVER DE ROL VAN EXECUTIEVE FUNCTIES BIJ KINDEREN EN PUBERS SAMENVATTING PRESENTATIE SCHOOLPSYCHOLGENCONGRES; AMSTERDAM; 15 MAART 2013 Dr. Mariëtte Huizinga Vrije Universiteit

Nadere informatie

De invloed van drugs op de geestelijke gezondheid van tieners. Bron:Verken je geest.

De invloed van drugs op de geestelijke gezondheid van tieners. Bron:Verken je geest. WAAROM PREVENTIE BELANGRIJK IS. De invloed van drugs op de geestelijke gezondheid van tieners. Bron:Verken je geest. Drugsgebruik onder tieners is de bron van veel problemen in de geestelijke gezondheid.

Nadere informatie

Koppeling leren leren met executieve functies

Koppeling leren leren met executieve functies Koppeling leren leren met executieve functies Leren leren vindt zijn oorsprong in onze dynamische samenleving. Onder invloed van onder andere automatisering, innovatie en waarden en normen die in de 21e

Nadere informatie

het lerende puberbrein

het lerende puberbrein het lerende puberbrein MRI / fmri onbalans hersenstam of reptielenbrein automatische processen, reflexen, autonoom het limbisch systeem of zoogdierenbrein cortex emotie, gevoel, instinct, primaire behoeften

Nadere informatie

Thema. Kernelementen. Emoties Puber- en kinderemotie Eenduidige communicatie

Thema. Kernelementen. Emoties Puber- en kinderemotie Eenduidige communicatie Thema Kernelementen Emoties Puber- en kinderemotie Eenduidige communicatie Tips voor de trainer: Werken met mensen is werken met emotie. Leer emoties als signaal te herkennen, maar niet als leidraad te

Nadere informatie

Slimmer leren met plezier

Slimmer leren met plezier Linda Luchtman Slimmer leren met plezier VenVN congres, 31 januari 2013 Centrale vraag Wat kun jij doen om studenten te helpen om slimmer te leren en met meer plezier Slimmer leren Met meer plezier Hoe

Nadere informatie

Welkom bij de workshop Adolescenten in de klas

Welkom bij de workshop Adolescenten in de klas Welkom bij de workshop Adolescenten in de klas Martha Beeker m.m.beeker@saxion.nl Kom verder. Saxion. Vandaag Intro Het breinperspectief toegepast op een thema Interventies Vragen aan jullie Invullen van

Nadere informatie

Het puberbrein een handleiding. Hoofdvaart College Ouderavond 20 oktober 2014 dr. Aletta Smits

Het puberbrein een handleiding. Hoofdvaart College Ouderavond 20 oktober 2014 dr. Aletta Smits Het puberbrein een handleiding Hoofdvaart College Ouderavond 20 oktober 2014 dr. Aletta Smits Waar gaan we het over hebben? Wie zijn pubers? Wat gebeurt er met pubers? Hoe kunnen wij er mee omgaan? Wie

Nadere informatie

Pubers kunnen niet plannen Rijden zonder helm. Definities. Het Puberbrein: Brein, leefstijl en leren. Definities. Definities.

Pubers kunnen niet plannen Rijden zonder helm. Definities. Het Puberbrein: Brein, leefstijl en leren. Definities. Definities. Het Puberbrein: Brein, leefstijl en leren Dr. Renate de Groot Centre for Learning Sciences and Technologies (CELSTEC) Open Universiteit Adolescentie overgangsperiode tussen puberteit en volwassenheid waarin

Nadere informatie

GEDRAG IN GOEDE BANEN LEIDEN: OVER DE ROL VAN EXECUTIEVE FUNCTIES BIJ KINDEREN EN PUBERS DR. MARIETTE HUIZINGA

GEDRAG IN GOEDE BANEN LEIDEN: OVER DE ROL VAN EXECUTIEVE FUNCTIES BIJ KINDEREN EN PUBERS DR. MARIETTE HUIZINGA GEDRAG IN GOEDE BANEN LEIDEN: OVER DE ROL VAN EXECUTIEVE FUNCTIES BIJ KINDEREN EN PUBERS DR. MARIETTE HUIZINGA SUCCES OP SCHOOL In goede banen leiden: Aandacht Gedrag Emoties Goed kunnen opletten, plannen,

Nadere informatie

Het puberbrein. Het vermogen om te leren is een talent. De kunde om te leren is een vaardigheid, maar de bereidheid om te leren is een keuze.

Het puberbrein. Het vermogen om te leren is een talent. De kunde om te leren is een vaardigheid, maar de bereidheid om te leren is een keuze. Het puberbrein Het vermogen om te leren is een talent. De kunde om te leren is een vaardigheid, maar de bereidheid om te leren is een keuze. Ze kunnen er niets aan doen Verbeter je kind, begin bij jezelf

Nadere informatie

Amsterdam University Press

Amsterdam University Press JELLE JOLLES Het tienerbrein Over de adolescent tussen biologie en omgeving AUP Inhoudsopgave Voorwoord 7 Leeswijzer 11 Inleiding 1 Leer de tiener kennen 17 Deel 1 De mens tussen biologie en omgeving 2

Nadere informatie

Kijken in puberhersenen. Laura van der Aar Miranda Jansen Eduard Klapwijk

Kijken in puberhersenen. Laura van der Aar Miranda Jansen Eduard Klapwijk Kijken in puberhersenen Laura van der Aar Miranda Jansen Eduard Klapwijk Pubergedrag Risicogedrag en hersenonderzoek Het puberende brein onder de loep Eduard Klapwijk e.t.klapwijk@fsw.leidenuniv.nl Adolescentie:

Nadere informatie

Dag van intelligentie 2018

Dag van intelligentie 2018 Dag van intelligentie Design 2018 Dr. Marc P.H. Hendriks, Klinisch neuropsycholoog Het Brein achter Intelligentie; Van localisatie naar netwerktheorieën Structuur en Functie De hersenen van boven Structuur

Nadere informatie

Vader-zijn! Hersteld Hervormde Gemeente, Kruiningen.

Vader-zijn! Hersteld Hervormde Gemeente, Kruiningen. Vader-zijn! Hersteld Hervormde Gemeente, Kruiningen Bedankt pa, omdat je ondanks alle drukte een avond tijd wilt nemen om over jou en mij na te denken! Gr. Planning van de avond: -even voorstellen -waar

Nadere informatie

het neuropsychologisch denkkader binnen een schoolsetting Claudia König Klinisch psycholoog, RCKJP

het neuropsychologisch denkkader binnen een schoolsetting Claudia König Klinisch psycholoog, RCKJP het neuropsychologisch denkkader binnen een schoolsetting Claudia König Klinisch psycholoog, RCKJP 15-03-2013 Inhoud Het neuropsychologisch denkkader De schoolsetting Ter ondersteuning bij het kind met

Nadere informatie

Het spook dat huiswerk heet

Het spook dat huiswerk heet Het spook dat huiswerk heet Het puberbrein, leren, huiswerk, gamen en andere afleiders & tips voor ouders en leerlingen. Schoter Scholengemeenschap 2014 door Inge Verstraete Waar gaat het over? Invloed

Nadere informatie

Executieve functies. Problemen met executieve functies 11/01/17

Executieve functies. Problemen met executieve functies 11/01/17 11/01/17 GEDRAG IN GOEDE BANEN LEIDEN: DE ROL VAN DE EXECUTIEVE FUNCTIES BIJ HET SUCCES IN HET VOORTGEZET ONDERWIJS Executieve functies DR. MARIETTE HUIZINGA is een paraplubegrip voor verschillende denkprocessen

Nadere informatie

De kwetsbaarheden en kansen van het brein en het maken van een studiekeuze

De kwetsbaarheden en kansen van het brein en het maken van een studiekeuze Samenvatting Tijdens de contactmomenten die Bijcollege heeft met jongeren, zien wij dat velen moeilijkheden tegenkomen bij het maken van een passende studiekeuze. Dit lijkt niet heel vreemd aangezien emotionele

Nadere informatie

Breincentraal leren: van hersenonderzoek naar klaslokaal. Lucia M. Talamini UvA

Breincentraal leren: van hersenonderzoek naar klaslokaal. Lucia M. Talamini UvA Breincentraal leren: van hersenonderzoek naar klaslokaal Lucia M. Talamini UvA Onderwerpen 1. Intro Geheugen en het brein 2. Factoren die leren en geheugen bevorderen 3. Multimodaal leren 4. Aansluiten

Nadere informatie

Rijksuniversiteit Groningen

Rijksuniversiteit Groningen De adolescentiefase: over puberen, hersenontwikkeling, studiekeuze, risicogedrag en de relatie met ouders. Dr. Saskia Kunnen i.s.m. Dr. Anna Lichtwarck-Aschoff Afdeling Ontwikkelingspsychologie Rijksuniversiteit

Nadere informatie

Gedrag in goede banen leiden: over de rol van executieve functies bij kinderen en pubers

Gedrag in goede banen leiden: over de rol van executieve functies bij kinderen en pubers Gedrag in goede banen leiden: over de rol van executieve functies bij kinderen en pubers Samenvatting presentatie Expertisebijeenkomst Executieve Functies Koers-VO; Capelle a/d IJssel; 3 december 2012

Nadere informatie

Veranderend onderwijs. Hersenontwikkeling in de adolescentie. Onderwijs en het brein. Onderwijs en het brein. Waar of niet waar? Waar of niet waar?

Veranderend onderwijs. Hersenontwikkeling in de adolescentie. Onderwijs en het brein. Onderwijs en het brein. Waar of niet waar? Waar of niet waar? Hersenontwikkeling in de adolescentie Dr. Linda van Leijenhorst www.brainandeducationlab.nl Veranderend onderwijs Onderwijs nu ziet er anders uit dan onderwijs in het verleden tegenwoordig 1915 1953 Onderwijs

Nadere informatie

Pubers. En de verleidingen van nu!

Pubers. En de verleidingen van nu! Pubers En de verleidingen van nu! PUBERTEIT/FUNCTIE Lichamelijke ontwikkeling ONTWIKKELING, HORMONEN, ONZEKERHEID + Cognitieve ontwikkeling DE GROEI VAN DE HERSENEN + Sociaal-emotionele ontwikkeling HOE

Nadere informatie

Hersenontwikkeling tijdens adolescentie

Hersenontwikkeling tijdens adolescentie Hersenontwikkeling tijdens adolescentie Een longitudinale tweelingstudie naar de ontwikkeling van hersenstructuur en de relatie met hormoonspiegels en intelligentie ALGEMENE INTRODUCTIE Adolescentie is

Nadere informatie

Tieners Anders Normaal

Tieners Anders Normaal Tieners Anders Normaal Prof. Peter Adriaenssens UZ-KU Leuven Neemt storend gedrag van jongeren toe? Al naargelang vragenlijsten en opstellers Kinderpsychiatrisch onderzoek: gedragsstoornissen 6 à 7 tot

Nadere informatie

Puberende Hersenen. Wat is er met de puber aan de hand?

Puberende Hersenen. Wat is er met de puber aan de hand? Alumni Lezing UvA, 7 november 2009 Puberende Hersenen Eveline Crone Afdeling Ontwikkelingspsychologie Leiden Institute for Brain and Cognition Wat is er met de puber aan de hand? Jeugd van tegenwoordig:

Nadere informatie

Wat gaan we doen? Hoe komt leren tot stand?

Wat gaan we doen? Hoe komt leren tot stand? Voeding en schoolprestatie: Hoofdzaak of kopzorg? Dr. Renate H.M. de Groot Welten Institute Research, Centre for Learning, Teaching and Technology, Open University of the Netherlands Wat gaan we doen?

Nadere informatie

HUISWERK!!! Begeleiden of strijden? Ilse Land Griftland College Soest

HUISWERK!!! Begeleiden of strijden? Ilse Land Griftland College Soest HUISWERK!!! Begeleiden of strijden? Ilse Land Griftland College Soest Wat gaan we vanavond doen? Wat verwacht u te halen? Overzicht begeleiding binnen en buiten de school. Time management van uw kind:

Nadere informatie

Wat gaan we doen? Voeding en schoolprestatie: Stelling. Definities. Conclusie. Hoe komt leren tot stand?

Wat gaan we doen? Voeding en schoolprestatie: Stelling. Definities. Conclusie. Hoe komt leren tot stand? Voeding en schoolprestatie: Hoofdzaak of kopzorg? Dr. Renate H.M. de Groot Wat gaan we doen? Definities" Hoe komt leren tot stand?" Wat gebeurt er met leren tijdens de adolescentie?" Rol van omgevingsfactoren:

Nadere informatie

Wetenschappelijk onderzoek. Prof. Dr. Dick Swaab Wij zijn ons brein

Wetenschappelijk onderzoek. Prof. Dr. Dick Swaab Wij zijn ons brein Wetenschappelijk onderzoek Prof. Dr. Dick Swaab Wij zijn ons brein Gedrag - Agressie Ja Homofilie door inwerking aanwezige testosteron op brein Ja en Nee Adolescentie (10-25 jaar) is de ontwikkelfase

Nadere informatie

<titel slide gecentreerd plaatsen>

<titel slide gecentreerd plaatsen> BEWUST OMGAAN MET PUBERS OUDERAVOND CALSCOLLEGE NIEUWEGEIN 2019 VITRAS ALGEMEEN MAATSCHAPPELIJK WERK MARIET FERGUSON PROGRAMMA - Welkom, voorstellen - Puber quiz - De

Nadere informatie

SOCIALE PRIKKELNAVIGATIE BIJ ASS. Dr. Marcia Goddard Project Manager YoungCapital

SOCIALE PRIKKELNAVIGATIE BIJ ASS. Dr. Marcia Goddard Project Manager YoungCapital SOCIALE PRIKKELNAVIGATIE BIJ ASS Dr. Marcia Goddard Project Manager R&D @ YoungCapital ONS SOCIALE BREIN ONS SOCIALE BREIN ONS SOCIALE BREIN DE AMANDELKERNEN Essentieel voor sociale prikkelverwerking

Nadere informatie