De Zorgmeetlat. Wat beloven de politieke partijen aan verpleegkundigen en verzorgenden? De verkiezingsprogramma s langs de meetlat van V&VN

Transcriptie

1 De Zorgmeetlat Wat beloven de politieke partijen aan verpleegkundigen en verzorgenden? De verkiezingsprogramma s langs de meetlat van V&VN 27 augustus

2 Inhoudsopgave Inleiding 3 Hoe is de Zorgmeetlat opgebouwd? 4 Hoe zijn de punten toegekend? 7 Wat is de score? 8 2

3 Inleiding In Nederland werken verpleegkundigen en verzorgenden. Dat is ruim 4% van alle Nederlandse burgers die op 12 september 2012 hun stem mogen uitbrengen bij de landelijke Tweede Kamerverkiezingen. Vergelijkbaar met meer dan 6 zetels in diezelfde Tweede Kamer. Wat beloven de politieke partijen aan die verpleegkundigen en verzorgenden? En wat betekenen die beloftes? Komen er meer zorgverlenende collega s? Of zal de werkdruk juist verder toenemen? En hoeveel geld wil een politieke partij investeren in kwalitatief goede zorg? Of gaan ze juist bezuinigen? Om verpleegkundigen en verzorgenden te helpen bij het uitbrengen van hun stem, heeft V&VN de concept-verkiezingsprogramma s van de politieke partijen langs de Zorgmeetlat gelegd. 3

4 Hoe is de Zorgmeetlat opgebouwd? Over de Zorgmeetlat De zorg draait om mensen. Mensen die zorg vragen. En mensen die zorg geven. Daarom heeft V&VN bij het samenstellen van de Zorgmeetlat de vraag gesteld: Wat hebben wij, als verpleegkundigen en verzorgenden, nodig om in de komende kabinetsperiode goede zorg te kunnen geven aan onze patiënten, bewoners en cliënten? Bij het beantwoorden van die vraag is vooral gekeken naar de vraagstukken die de komende jaren opgelost moeten worden. Zoals de toenemende vergrijzing en de stijgende vraag naar zorg. Wanneer we die vraagstukken onvoldoende oplossen, zal het steeds moeilijker worden om goede zorg te blijven verlenen. Daar zijn niet alleen de patiënten, bewoners en cliënten de dupe van. Maar ook wij, de verpleegkundigen en verzorgenden. Want ons vak draait om motivatie, betrokkenheid en deskundigheid. Wanneer daar geen ruimte meer voor is, verliest het werken in de zorg zijn glans. Wij vinden dan ook dat het de taak is van een volgend kabinet om er voor te zorgen dat de vraag naar zorg binnen de perken blijft. Maar vooral dat wij over voldoende goed opgeleide collega s kunnen beschikken, zodat we ons werk op een goede manier kunnen doen. Dat vraagt om gericht beleid. Maar ook om investeringen. Want dat er de komende jaren meer moet worden geïnvesteerd in de zorg, dat staat voor V&VN als een paal boven water. Tijdens de Tweede Kamerverkiezingen van 2006 werd de Zorgmeetlat voor het eerst gehanteerd. In de jaren daarna legde V&VN jaarlijks de Rijksbegroting langs de Zorgmeetlat en is de zorgmeetlat gebruikt bij de verkiezingen van De Zorgmeetlat is steeds gebaseerd op zes criteria. Deze criteria staan hieronder beschreven en toegelicht. We beginnen steeds met de kernwoorden waar het criterium om draait. Daarna volgt een korte beschrijving en een toelichting. 1. Preventie en begeleiding 4

5 Stimuleer dat burgers zo lang mogelijk voor zichzelf kunnen zorgen Als ouderen en zieken langer zelfredzaam blijven, hebben ze minder zorg nodig. Dat vraagt wel om een goed preventief beleid. En om intensieve begeleiding van chronisch zieken. Verpleegkundigen en verzorgenden moeten daarom meer worden ingezet voor advies, instructie en begeleiding. 2. Instroom Maak het aantrekkelijk voor schoolverlaters om te gaan werken in de zorg Om de stijgende vraag naar zorg het hoofd te bieden, zullen veel jongeren voor een loopbaan in de gezondheidszorg moeten kiezen. Daarom is het belangrijk om het zorgen voor mensen op een positieve manier in beeld te brengen. Ook moeten studenten in zorgopleidingen beter worden begeleid en moeten er voldoende stageplaatsen zijn. Op die manier voelen studenten zich bevestigd in hun opleidings- en beroepskeuze. Waardoor ze na hun diplomering ook graag blijven werken in de zorg. 3. Motivatie en behoud Voorkom dat verpleegkundigen en verzorgenden teleurgesteld de zorg verlaten Zorgprofessionals zijn het kostbaarste goed in de gezondheidszorg. Dat geldt zowel letterlijk (personeel is duur) als figuurlijk (ze zijn veel waard én onmisbaar). Daarom is het behouden van verpleegkundigen en verzorgenden als grootste beroepsgroep in de zorg cruciaal. Een goed loopbaanperspectief, met horizontale én verticale carrièremogelijkheden, verpleegkundig leiderschap en autonomie in het werk dragen bij aan het behoud. Ook moet worden geïnvesteerd in bij- en nascholingen. Wanneer verpleegkundigen en verzorgenden structureel kunne werken aan hun deskundigheid blijven zij trotse en betrokken professionals. In een krappe arbeidsmarkt zijn zorginnovaties noodzakelijk. Technologische innovaties als E-health en zorg op afstand, maar ook andere vormen als werken als zelfstandige. 4. Kwaliteit en veiligheid 5

6 Investeer in de kwaliteit en veiligheid van zorg Patiënten, bewoners en cliënten hebben recht op goede zorg. Daar zijn we het allemaal over eens. V&VN vraagt aan de politiek om voldoende geld ter beschikking te stellen voor implementatie van kwaliteitsmaatregelen of een kwaliteitsregister. Zorgvuldige registratie vermindert risico s voor patiënten en maakt de zorg beter en veiliger. 5. Flexibiliteit en taakherschikking Zet iedere zorgverlener dáár in, waar haar/zijn competenties het meest effectief zijn Patiënten, bewoners en cliënten vragen andere dingen van zorgverleners dan twintig jaar geleden. Omdat ze mondiger zijn geworden. Maar ook omdat ze met andere problemen kampen, zoals de toename van chronische ziekten. Dat is bijvoorbeeld zichtbaar in de verschuiving van taken van artsen naar verpleegkundigen en van verpleegkundigen naar verzorgenden. Dit maakt in veel gevallen de zorg toegankelijker, terwijl de patiënten meer tevreden zijn over de begeleiding. Effectieve taakherschikking vraagt om passende wet- en regelgeving, bijvoorbeeld in de bekostiging en organisatie van zorg. Noodzakelijke veranderingen vereisen een voortvarende aanpak. Hoe zijn de punten toegekend? Bij de meting is gebruik gemaakt van de digitale versie van het verkiezingsprogramma zoals dat op de website van de politieke partij te vinden is. Van alle geselecteerde verkiezingsprogramma s is de zorgparagraaf doorgenomen. Ook is ieder verkiezingsprogramma doorzocht op een aantal steekwoorden zoals verpleegkundige, verzorgende, zorg, enzovoort. Op deze wijze zijn in een aantal programma s beloftes aan zorgprofessionals gevonden die niet in de zorgparagraaf te vinden zijn. In de voorgaande jaren dat V&VN een zorgmeetlat uitbracht is ook gekeken naar investeringen of bezuinigingen die partijen aangeven in de financiële paragraaf. Opvallend is het feit dat in 2012 de financiële kaders in zeer algemene termen worden beschreven of soms geheel ontbreken. Hierdoor is het niet mogelijk om bij ieder miljard dat in de zorg wordt bezuinigd een aftrekpunt mee te nemen in de 6

7 beoordeling. Door het ontbreken van deze financiële paragraaf heeft V&VN de criteria aangepast. De tekst van de zorgparagraaf is getoetst aan de hand van de 5 opgestelde criteria. Voor elk criteria kan een verkiezingsprogramma 0 tot 3 punten verdienen. Door het ontbreken van de financiële kaders wordt onvoldoende inzichtelijk of er expliciet geld wordt vrijgemaakt voor concrete middelen. Hierdoor krijgt ieder programma in de beoordeling 1 aftrekpunt. Criteria 1 t/m 5 0 punten het verkiezingsprogramma zegt niets over dit criterium 1 punt het verkiezingsprogramma noemt het criterium slechts in algemene zin 2 punten het verkiezingsprogramma noemt het criterium specifiek in relatie tot verpleegkundigen en verzorgenden 3 punten het verkiezingsprogramma belooft aan verpleegkundigen en verzorgenden een concrete maatregel en/of maakt expliciet geld vrij voor deze maatregel Wanneer het verkiezingsprogramma een criterium enigszins noemde is in een aantal gevallen een gewogen oordeel geveld. Dit is vermeld in de toelichting. Het totaal aantal punten dat een verkiezingsprogramma scoort op de Zorgmeetlat is omgerekend naar een rapportcijfer op een schaal van 1 tot 10. Welke verkiezingsprogramma s zijn gemeten? Dit jaar nemen 27 politieke partijen deel aan de Tweede Kamerverkiezingen. Om praktische redenen is er daarom voor gekozen uitsluitend verkiezingsprogramma s te beoordelen van die partijen die ook al voor deze verkiezingen in de Tweede Kamer actief zijn met uitzondering van de Partij voor de Dieren, en de groep Brinkman. Dit zijn de verkiezingsprogramma s van de volgende partijen(in alfabetische volgorde): Christen Democratisch Àppel (CDA) ChristenUnie (CU) 7

8 Democraten 66 (D 66) GroenLinks (GL) Partij voor de Vrijheid (PVV) Partij voor de Arbeid (PvdA) Staatkundig Gereformeerde Partij (SGP) Socialistische Partij (SP) Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (VVD) Wat zijn de uitkomsten? De volgende pagina bevat een overzicht van de scores van alle verkiezingsprogramma s die langs de Zorgmeetlat zijn gelegd. Deze scores worden in het volgende hoofdstuk verder toegelicht. Wat beloven de politieke partijen aan verpleegkundigen en verzorgenden? 8

9 CDA CU D'66 GL PvdA PVV SGP SP VVD preventie & begeleiding Instroom Motivatie & Behoud Kwaliteit & Veiligheid Flexibiliteit Totaal score Ontbreken van helder financieel kader Rapportcijfer

10 10

11 Een toelichting per verkiezingsprogramma CDA Christen Democratisch Appèl Rapportcijfer 5 De toename van het aantal ouderen en chronisch zieken vraagt om een verschuiving naar preventie en zelfredzaamheid: wat kunnen mensen zelf doen of zelf betalen(pag. 26). Iedereen 5. Waardevolle Gezondheid Het CDA legt duidelijk het accent op het behouden van zorgverleners door minder regels en administratieve rompslomp. Regels moeten afgeschaft worden, de administratielast moet sterk verminderen en het CDA pleit voor het wegsnijden van (interne) managementlagen. Kwaliteit moet meer leidend worden in de zorg, dicht bij huis als het kan en verantwoord is. En voor hoogcomplexe zorg moet men iets verder reizen. Daarnaast aandacht voor preventie als integraal onderdeel van de zorg. Opvallend is het feit dat het CDA weinig zegt over het stimuleren van taakherschikking. Een onderwerp dat de laatste jaren bij het CDA vaak op de agenda stond. Verder heeft de partij beperkte aandacht voor het aantrekken en opleiden van nieuwe verpleegkundigen en verzorgenden. ChristenUnie Rapportcijfer 6 Wij gaan bij de inrichting van de samenleving niet uit van regels en bureaucratie maar van burgers en hun verbanden. Zij bepalen de kracht van de samenleving (pag.5). Voor de verandering Zorg: betrokken en betaalbaar Veel partijen waaronder ook de CU hebben aandacht voor het behoud van verpleegkundigen en verzorgenden. Zorg wordt niet geregeerd door de klok en een waslijst aan administratie, stelt het programma. De CU besteedt een aparte alinea aan meer vertrouwen in zorgverleners. Meer ruimte voor verpleegkundigen en 11

12 verzorgenden om zelf de zorg te organiseren. Meer vertrouwen in zorgverleners door meer te motiveren in plaats van frustreren. De CU investeert in extra zogenoemde meester-gezel plaatsen in de zorg. En het programma heeft aandacht voor preventie en leefstijlaandoeningen: meer vroegdiagnostiek en sneldiagnostiek. De CU is de enige partij die een kritische noot plaatst bij de doorgeschoten taakdelegatie in de thuiszorg. D66 Rapportcijfer 8 In de komende jaren zal de gezondheidszorg veranderen doordat zij meer en meer gericht wordt op het helpen van mensen met langdurige aandoeningen of ouderdomsgebreken in plaats van het genezen van ziektes (pag. 30). En nu vooruit Gezondheid D66 heeft een gedetailleerde zorgparagraaf en scoort op alle onderwerpen evenwichtig. Een gezonde leefstijl en het voorkomen van vermijdbare zorgbehoeften worden duidelijk gestimuleerd. Bij het aantrekken van nieuw personeel richt D66 zich met name op de wijkverpleging en gespecialiseerd verpleegkundigen. In het programma is een aparte alinea over gespecialiseerd verpleegkundigen opgenomen. Verpleegkundigen moeten meer medische en organisatorische taken overnemen en er moeten meer gespecialiseerd verpleegkundigen worden opgeleid en ingezet. Dit moet leiden tot meer tevredenheid bij patiënten, betere kwaliteit en lagere kosten. En meer aandacht voor carrièremogelijkheden van verpleegkundigen. Het programma van D66 scoort van alle partijen het hoogst op de Zorgmeetlat. GroenLinks Rapportcijfer 6 Huisartsen en wijkverpleegkundigen gaan meer doen en ziekenhuizen minder: dat is goedkoper en maakt maatwerk mogelijk (pag. 9). Groene kansen voor Nederland Kansen eerlijk delen Bij Groen Links ligt het accent op het behoud en motivatie van zorgverleners. Verpleegkundigen moeten meer zeggenschap krijgen over hun eigen rooster. Groen Links wil meer investeringen in personeel, opleidingen en loopbaanmogelijkheden. 12

13 Op het gebied van kwaliteit van zorg is er veel aandacht voor zorg in de buurt. Huisartsen en wijkverpleegkundigen moeten meer doen, ziekenhuizen minder. Ook wil Groen Links dat via wetgeving wordt vastgelegd dat instellingen met publieke zorggelden geen winst mogen maken. In deze wet komen ook kwaliteitseisen, inspraak van patiënten en scholing van personeel. Verder besteedt het programma aandacht aan taakherschikking van artsen naar verpleegkundigen, het werken in de zorg wordt hierdoor interessanter en efficiënter. PvdA - Partij voor de Arbeid Rapportcijfer 5 Mensen maken de zorg, zorg maakt ons beter (pag. 42). Nederland Sterker & Socialer 7. Onze keuzes voor de zorg Bij de PvdA ligt het accent in de zorgparagraaf op het behoud van medewerkers in de zorg. Zorgverleners moeten weer grip krijgen op hun werk en hebben ruimte nodig om zelf te komen met oplossingen om de zorg te verbeteren. Eindeloze belemmerende regels en administratie moeten zoveel mogelijk worden teruggedrongen. De PvdA pleit voor meer carrièremogelijkheden van verpleegkundigen en verzorgenden. Werk moet aantrekkelijk zijn en daarom investeert de PvdA in opleidingen en voldoende stageplaatsen. Ook stelt de PvdA dat iedere zorginstelling een verpleegkundige/verzorgende adviesraad moet hebben. In het programma is er relatief weinig aandacht voor preventie en taakherschikking. Partij voor de Vrijheid Rapportcijfer 5 Meer collega s met betere kwalificaties zijn meer dan welkom. We laten de Agemagelden ( extra handen aan het bed) hoe dan ook intact (pag. 38). Hún Brussel, óns Nederland Onze zorg De PVV legt het accent in de zorgparagraaf met name op het aantrekken van meer medewerkers. Meer collega s met betere kwalificaties zijn meer dan welkom. De PVV wil de zogenoemde Agema-gelden behouden, voor het aantrekken van extra handen aan het bed. Meer handen aan het bed, en niet achter het bureau. Hiervoor wil de PVV met een norm komen. Naast het aantrekken van nieuwe medewerkers is er ook aandacht voor het behoud van medewerkers door minder 13

14 bureaucratie, verstikkende regels en zorgbobo s. De PVV wil meer regelarme instellingen en meer landelijke programma s tegen uitdroging, ondervoeding en doorligwonden. SGP Staatkundig Gereformeerde Partij Rapportcijfer 5 In de opleiding van artsen, verpleegkundigen en verzorgenden moet meer en blijvende aandacht komen voor hoogwaardige palliatieve zorg (pag. 14). Daad bij het woord 3. Zorg voor elkaar Volgens de SGP moet de regeldruk in de zorgsector sterk verminderen. De verschillende financieringsstromen moeten beter op elkaar worden afgestemd en er moet meer uniformiteit in kwaliteitskaders en normen komen. De SGP komt met een aparte alinea over werken in de zorg. Meer waardering voor zorgverleners en de tijd die zorgmedewerkers kwijt zijn aan administratieve handelingen moet drastisch worden verminderd. De verhouding van het management ten opzichte van de handen aan het bed is volgens de partij onevenwichtig. SGP investeert in de palliatieve zorg: in de opleiding van artsen, verpleegkundigen en verzorgenden moet meer en blijvende aandacht komen voor hoogwaardige palliatieve zorg. De SGP investeert extra geld om wijkverpleegkundigen in te zetten. Er is weinig aandacht voor taakherschikking en preventie. SP Socialistische Partij Rapportcijfer 7 We vertrouwen op de professionele autonomie en beroepseer van de medewerkers in de zorg (pag. 21). Niet vertrouwen 5. Zorg is geen markt De SP stelt dat door de invoering van de marktwerking verpleegkundigen en verzorgenden minder tijd hebben gekregen voor hun patiënten. Zorg moet meer in de buurt worden georganiseerd en verspilling door bureaucratie moet worden aangepakt. Bestuurders en verzekeraars krijgen minder te vertellen, verpleegkundigen, artsen en patiënten meer. De partij wil meer vertrouwen in de professionele autonomie en beroepseer van medewerkers in de zorg. Door betere 14

15 arbeidsomstandigheden kiezen meer mensen voor de zorg en worden bestaande medewerkers langer behouden. Indicaties worden niet langer meer gedaan door het CIZ maar door verpleegkundigen in de wijk. Wijkverpleegkundigen en huisartsen krijgen ook een actieve rol in preventie door het bevorderen van gezond gedrag en het aanpakken van een ongezonde leefstijl. Verder komt er een onafhankelijke klokkenluidersregeling voor personeel dat inzit over de kwaliteit van zorg. VVD - Volkspartij voor Vrijheid en Democratie Rapportcijfer 6 Doordat verpleegkundigen bij wet meer taken hebben gekregen die eerder alleen waren voorbehouden aan artsen, is de aantrekkelijkheid en het loopbaanperspectief van het beroep vergroot (pag. 27). Niet doorschuiven maar aanpakken 2. Gezondheid en ontwikkeling Bij de VVD ligt het accent in de zorgparagraaf op het behoud van medewerkers en taakherschikking. VVD pleit voor structurele scholing van professionals in de zorg en het bestrijden van overbodige regels. Medewerkers krijgen hun vak terug en patiënten krijgen betere zorg. De VVD gaat door met voortvarend oppakken van taakherschikking. Ze geven aan dat ze de afgelopen jaren gezorgd hebben dat het beroep van verpleegkundige in Nederland de positie heeft gekregen die het heeft verdiend. Doordat verpleegkundigen bij wet meer taken hebben gekregen die eerder waren voorbehouden aan artsen, is de aantrekkelijkheid en het loopbaanperspectief van het beroep aanzienlijk vergroot. Door flexibele opleidingen en werkroosters kunnen we de zorg voor zij-instromers aantrekkelijker maken. Goed werkgeverschap hoort daarbij. Over V&VN Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland (V&VN) is dé beroepsvereniging van en voor de verpleegkundigen en verzorgenden. De vereniging zorgt ervoor dat verpleegkundigen en verzorgenden hun beroep goed kunnen uitoefenen. Maar ook dat zij plezier houden in het werk en trots blijven op hun vak. V&VN maakt zich daarom sterk voor alles wat dat mogelijk helpt maken, zoals scholing, beroepsprofielen, kwaliteitsrichtlijnen, uitwisseling, en invloed op beleid. 15