VLAAMS VERBOND VAN HET KATHOLIEK SECUNDAIR ONDERWIJS

Transcriptie

1 VLAAMS VEROND VAN HET KATHOLIEK SECUNDAIR ONDERWIJS Guimardstraat RUSSEL LEERPLAN SECUNDAIR ONDERWIJS PIJPFITTEN-LASSEN-MONTEREN Derde graad SO 3de leerjaar russel - Licap: D/1995/0279/022 - september 1995

2 LESSENTAEL PIJPFITTEN-LASSEN-MONTEREN SO 1 asisvorming Volledig gemeenschappelijk gedeelte 8 AV Godsdienst 2 AV Lichamelijke opvoeding 2 AV Maatschappelijke vorming 2 AV Nederlands 2 OF 4 AV Project algemene vakken eperkt gemeenschappelijk gedeelte 4 Te kiezen uit: AV Duits 1 of 2 AV Engels 1 of 2 AV Frans 1 of 2 AV Maatschappelijke vorming (*) 1 of 2 AV Nederlands 1 of 2 AV Plastische opvoeding 1 of 2 AV Project algemene vakken (**) 2 of 4 AV Wiskunde 1 of 2 2 Studierichting (fundamenteel gedeelte) 20 PV Praktijk/Stages Lassen-constructie (x) 10 PV Stages Lassen-constructie (x) 2 TV Elektromechanica/Lassen-constructie/Mechanica 4 Technisch tekenen (x) TV Lassen-constructie 4 Uitvoeringstechnieken (x) 3 Complementair gedeelte: maximum 4 - Te kiezen uit de vakken en/of de specialiteiten opgesomd in het esluit van de Vlaamse Executieve van 5 juni 1989 tot vaststelling van de algemene vakken, de kunstvakken, de technische vakken en de praktische vakken. Pedagogische aanbeveling: PV Praktijk/Stages Lassen-constructie (x) 2/4 (C) TV Elektromechanica/Lassen-constructie/Mechanica Technisch tekenen (x) 1/2 (C) TV Lassen-constructie Uitvoeringstechnieken (x) 1/2 (C) (*) Maatschappelijke vorming in het beperkt gemeenschappelijk gedeelte kan enkel gecombineerd worden met Maatschappelijke vorming uit het volledig gemeenschappelijk gedeelte. (**) Project algemene vakken in het beperkt gemeenschappelijk gedeelte kan enkel gecombineerd worden met Project algemene vakken uit het volledig gemeenschappelijk gedeelte. (x) (C) Voor deze vakken is het leerplan in deze brochure opgenomen. Staat voor uitbreiding van het aantal lesuren voorzien in het studierichtingsgedeelte.

3 INHOUD blz. 1 ALGEMENE VISIE OP DE SPECIALISATIEJAREN IN DE STRUCTUUR SECUNDAIR ONDERWIJS EGINSITUATIE ALGEMENE DOELSTELLINGEN ALGEMENE METHODOLOGISCHE WENKEN TOEKOMSTMOGELIJKHEDEN TAXONOMIE RELATIE MET DE GEINTEGREERDE PROEF LEERINHOUDEN, LEERPLANDOELSTELLINGEN EN METHODOLOGISCHE WENKEN... 8 PV Praktijk/Stages Lassen-constructie... 9 PV Stages Lassen-constructie TV Elektromechanica/Lassen-constructie/Mechanica Technisch tekenen TV Lassen-constructie Uitvoeringstechnieken COMPLEMENTAIR GEDEELTE ILIOGRAFIE... 31

4 4 1 ALGEMENE VISIE OP DE SPECIALISATIEJAREN IN DE STRUCTUUR SECUNDAIR ONDERWIJS Inleiding Tijdens het schooljaar bereikte de eenheidsstructuur het 2de leerjaar van de 3de graad. De studierichtingen SO in de 3de graad kregen een geactualiseerde of een vernieuwde inhoud. Vanzelfsprekend hebben inhoudelijke aanpassingen aan de 3de graad gevolgen voor de op de 3de graad aansluitende specialisatiejaren. In de sectoriële commissies van de VLOR werd nagegaan in welke mate het aanbod van specialisatiejaren moest worden aangepast, rekening houdend met de hieronder vermelde en op het SO gefocuste visietekst. Dat resulteerde in een reeks adviezen voor schrapping, naamwijziging, actualisering en toevoeging van 3de leerjaren van de 3de graad. 1.2 Het concept van 3de leerjaren van de 3de graad SO SPECIALISATIEJAREN SO Specialisatiejaren SO zijn een verdieping van een bepaald onderdeel van de leerstof van de 3de graad. Zij hebben een rechtstreekse koppeling naar tewerkstelling in bedrijven of instellingen. Zij bouwen zoals de specialisatiejaren TSO voort op de kennis die de leerlingen verworven hebben in de 3de graad. De specialisatiejaren kunnen wel vrij eng of vrij breed zijn. (We passen de definitie van specialisatiejaren TSO dus ook toe op specialisatiejaren SO.) De link naar tewerkstelling heeft belangrijke kwalitatieve consequenties. Die hogere kwaliteitseisen passen trouwens in een maatschappelijke tendens om in algemene zin hogere opleidingsvereisten te stellen. De 3de leerjaren van de 3de graad kunnen in een aantal sectoren een middel zijn om daaraan te- gemoet te komen. Door het volgen van een 3de leerjaar van de 3de graad (en de erin opgenomen stages of andersoortige aanwezigheid in bedrijven) hebben de afgestudeerden een grotere kans op tewerkstelling of krijgen zij grotere troeven op de arbeidsmarkt. Specialisatie is een rekbaar begrip. De specificiteit zal gedeeltelijk afhankelijk zijn van de betreffende (deel-)sector. De kwalitatieve invulling van 3de leerjaren van de 3de graad moet geregeld door de sectorcommissies worden geëvalueerd. De hoge kwaliteitseisen vragen op hun beurt adequate uitrusting en goed voorbereide lesgevers. Men moet hieruit afleiden dat de specialisatiejaren niet voorbereiden op het hoger onderwijs. Ze hebben dus als doelpubliek "finalisten van het secundair onderwijs". Dit belet niet dat een leerling toch de smaak voor het hoger onderwijs in zo'n jaar zou te pakken krijgen. Een belangrijke doelstelling, zo niet de belangrijkste, is in ieder geval jonge mensen een betere instap in de tewerkstellingswereld verzekeren. Negatief kunnen we het zo stellen: de specialisatiejaren kunnen geen heroriënteringsfunctie hebben. Dit laatste veronderstelt immers dat de leerlingen in dit leerjaar met een ander beroepsprofiel zouden kennis maken. Deze leerjaren kunnen ook geen actualiseringsfunctie hebben in opgedane kennis. Het zou ongerijmd zijn verouderde technieken te gebruiken in de 2de en de 3de graad om in het 3de leerjaar van de 3de graad dan alle nieuwe technologieën aan te leren. Zowel de heroriëntering als de actualisering horen normalerwijze thuis in het gewone deeltijds volwassenenonderwijs of onderwijs voor sociale promotie.

5 5 Specialisatiejaren kunnen tenslotte ook geen vervolmakingsfunctie vervullen. Hierdoor zouden we erkennen dat de eigenlijke studieduur van het secundair onderwijs zeven leerjaren omvat. Dit mag nooit de bedoeling zijn. De vormingscyclus moet "afgerond" zijn op het einde van het 6de leerjaar of het einde van het 2de leerjaar van de 3de graad. De specialisatiejaren SO hebben echter ook nog een andere functie. Deze leerjaren leiden ook tot het diploma van secundair onderwijs. Men zou in een bepaalde visie kunnen zeggen dat de studieduur in het SO zeven leerjaren bedraagt. Hierbij zou dan kunnen aansluiten dat de 3de leerjaren van de 3de graad in het SO pure vervolmakingsjaren zijn of de gewone afronding van een vormingscyclus. In die visie zou de eis van de regelgever daarbij heel zinvol zijn: de jongeren moeten een bepaald aantal uren algemene vakken horend tot de basisvorming volgen, willen ze een diploma behalen. Er bestaat tenslotte een vrij algemene consensus vandaag om inderdaad de leerlingen aan te moedigen dit 3de leerjaar te volgen. Het gevaar is immers niet denkbeeldig dat het precies de SO-jongeren zijn die morgen als eerste moeten aanschuiven bij allerlei vormingsinstanties om zich bij of om te scholen. Toch wordt tot op vandaag ook in het SO het 2de leerjaar van de 3de graad algemeen erkend als een eindjaar. Zo wordt de geïntegreerde proef ook in dit leerjaar georganiseerd. De regelgever heeft ook gesteld dat in 3de leerjaren van de 3de graad SO die ingericht worden als specialisatiejaren het diploma kan worden uitgereikt. Er is dus geen echte reden voorhanden om te stellen dat deze specialisatiejaren anders zouden zijn dan de andere specialisatiejaren. Het begrip specialisatie moet eenduidig blijven. In deze zin kan het hierboven beschreven concept ook op de specialisatiejaren SO zonder meer verder toegepast worden. Dit sluit niet uit dat de specifieke vorming die men bijkomend verwerft, samen met het diploma, in uitzonderlijke gevallen als een voorwaarde tot de uitoefening van een bepaald beroep zou gesteld worden. Ons land investeert veel in onderwijs. De inspanningen die men in het begin van de jaren '80 geleverd heeft om de leerlingen van het TSO en het SO via derde graden tot een diploma te brengen, kunnen nooit genoeg geprezen worden. Vroeger bestonden er immers veel studierichtingen enkel op lager secundair niveau, namelijk de A3- en A4-opleidingen. Specialisatiejaren TSO en SO vinden hun bestaansrecht in de verhoogde kansen op tewerkstelling. De 3de leerjaren van de 3de graad SO krijgen via de mogelijkheid tot diplomering een heel belangrijke toegevoegde waarde. De gemeenschap investeert in een doelgroep die in onze maatschappij zeker niet tot de meest weerbaren behoort. Vanzelfsprekend kan de gemeenschap een kader opleggen waardoor er op een verantwoorde wijze met deze 3de leerjaren van de 3de graad omgesprongen wordt SAMENWERKING MET DE SOCIALE PARTNERS Uit de omschrijving van de specialisatiejaren TSO en SO hierboven is zo af te leiden dat de opleiding realiteitsnabij hoort te zijn, dat de opbouw van een nieuw specialisatiejaar in nauw overleg dient te gebeuren met de sociale partners. Er valt in dit verband een behartenswaardige tendens waar te nemen om de betrokkenheid van onderwijsverstrekkers, overheid en sociale partners vast te leggen in een convenant. In ieder geval moet het mogelijk zijn met de sociale partners tot hechte samenwerkingsverbanden te komen, moeten meer projectmatige co-financieringsprojecten gerealiseerd kunnen worden. De samenwerking met de sociale partners heeft voor de specialisatiejaren belangrijke gevolgen: - de klemtoon komt veel meer dan vroeger te liggen op "specialisatie". Dit zal enerzijds de kwaliteit van deze 3de leerjaren van de 3de graad opvoeren;

6 6 - de klemtoon ligt ook uitdrukkelijk op de tewerkstelling. Dit wil zeggen dat deze specialisatiejaren realiteitsnabij moeten uitgewerkt worden in samenwerking met bedrijven en instellingen. Deze samenwerking mag zich niet beperken tot de technische, praktische of kunstvakken, maar ook de algemene vakken moeten meer dan vroeger ook in dit teken staan; - op basis van de band met tewerkstelling en het realiteitsnabij leren zal reëel contact met bedrijven en instellingen in de regel meer dan wenselijk zijn. Dit kan zich onder meer vertalen in kort- en langlopende stages. Er kan worden overwogen voor bepaalde jaren formules van alternerend leren te bekijken, van opleidingen in duale vorm. Dat vereist dan wel een uitstekende begeleiding, ook op pedagogisch-didactisch vlak, op de werkvloer; - tot op heden werd de idee van een spreiding in de tijd van specialisatiejaren nog niet gerealiseerd. Als de vrijgekomen tijd wordt ingevuld met regulier werk (en verloning) kan deze mogelijkheid overwogen worden. Als werksituatie en studies bij elkaar aansluiten, komt men tot een goede constructie. Na het beëindigen van het specialisatiejaar (b.v. twee jaar) zou de jongere mogen verwachten aan een full-time job te geraken. (Hier komt men dicht bij het domein van het deeltijds volwassenenonderwijs, zeker als men ook een modulaire opvatting van specialisatiejaren zou overwegen. Hierover moet alle overleg nog plaatsvinden). Tot hier de visietekst van de VLOR Afdeling TSO-SO. 2 EGINSITUATIE De leerlingen die het 3de leerjaar van de 3de graad 'Pijpfitten-lassen-monteren SO' aanvangen worden verondersteld de leerstof van het 1ste en 2de leerjaar van de 3de graad 'Lassen-constructie SO' te beheersen. Zij zijn met andere woorden, tot op het niveau voorzien in het leerplan, opgeleid tot lasser. Het 3de leerjaar van de 3de graad houdt zodoende geen herhaling en/of vervolmaking in van wat de leerlingen in de voorbije twee schooljaren hebben geleerd. Het is een verdere specialisatie tot pijpfitterlasser-monteerder. 3 ALGEMENE DOELSTELLINGEN De doelstelling van dit 3de leerjaar van de 3de graad SO is leerlingen met een behoorlijke praktijkervaring lassen en lassen-constructie verder te specialiseren tot pijpfitter die in staat is aan de hand van de tekening een pijpinstallatie samen te stellen, te monteren en te lassen. Tekenen en vooral tekening-lezen maakt dus een belangrijk deel uit van de opleiding. In het 3de leerjaar 3de graad 'Pijpfitten-lassen-monteren SO' komen onder meer bepaalde lasspecialiteiten aan bod zoals het voorbereiden van pijpuitslagen, ontvouwingen van ingewikkelde lasverbindingen, T- stukken, K-stukken en broekstukken. De leerlingen worden geconfronteerd met de laatste nieuwe technieken van verbindingen maken van pijpfittingen en lastechnieken zowel automatische als handbediende uitvoeringen. De leerling krijgt eventueel ook de mogelijkheid een lascertificaat te behalen (door een officieel erkend keuringsorganisme uitgereikt). 4 ALGEMENE METHODOLOGISCHE WENKEN Naast het inhoudelijke van de opleiding en de opleidingsmethode dat actueel moet zijn, moeten ook bepaalde attitudes sterk benadrukt worden: - zin voor verantwoordelijkheid om zelfstandig de werkopdrachten correct uit te voeren, - plichts- en kwaliteitsbewust zijn in het werk, - positief kritisch ingesteld zijn en een zekere beroepsfierheid hebben, - bereidheid tot permante bijscholing om de kennis steeds op peil te houden.

7 7 Actuele documentatie, naslagwerken en technische tijdschriften moeten ter beschikking gesteld worden van de leerlingen teneinde hen de mogelijkheid te bieden zelfstandig naar oplossingen te zoeken. Gezien het specifieke karakter van alle specialisatiejaren en hun rechtstreekse koppeling naar tewerkstelling is reëel contact met de bedrijven noodzakelijk en wordt een blokstage van 2 weken sterk aanbevolen. De stages en de samenwerking met de omliggende bedrijven moeten leiden tot: - een betere en snellere kennis van moderne technieken, - het uitwisselen van gegevens, - het uitwerken van goed uitgebalanceerde en georganiseerde geïntegreerde proeven. 5 TOEKOMSTMOGELIJKHEDEN In de sector: - piping-bedrijven in de: petrochemie, havenindustrie, voedingsindustrie, - scheepsbouw en/of -herstellingen, - montage van industriële verwarmingsinstallaties, - gespecialiseerde firma's in laswerk, - apparatenbouw, off-shore, - zelfstandige - gespecialiseerd in piping of laswerk-constructie. Verdere studie: - eventueel 3de leerjaar van de 3de graad TSO, - post-secundair onderwijs (OSP). 6 TAXONOMIE De Technische Vakken (TV) in dit leerplan zijn opgesteld in de vorm van leerinhouden en verwerking die samen de doelstellingen vormen. Het minimumniveau van de verwerking wordt ook aangegeven. Hiervoor wordt de taxonomie van LOOM toegepast met de volgende afkortingen: K = Kennen = egrijpen T = Toepassen A = Analyseren S = Synthetiseren E = Evalueren Voor de Praktische Vakken (PV) maakt men gebruik van de taxonomie voor de psychomotorische doelstellingen volgens RION, met de volgende afkortingen : W = Waarnemen N = Nabootsen I = Inoefenen = eheersen De en U in de kolommen betekenen basis en uitbreiding. De basisdoelstellingen MOETEN bereikt worden terwijl het voor de uitbreidingsdoelen wenselijk is dat ze worden behandeld. 7 RELATIE MET DE GEINTEGREERDE PROEF De wettelijke en reglementaire basis voor de geïntegreerde proef is te vinden in: - het besluit van de Vlaamse Executieve van 13 maart 1991 betreffende de organisatie van het voltijds secundair onderwijs;

8 8 - de ministeriële omzendbrief SOZ(91)7 van 3 mei 1991 met betrekking tot de structuur en de organisatie van het voltijds secundair onderwijs. Het VVKSO, Guimardstraat 1, 1040 russel, publiceerde in verband met de geïntegreerde proef reeds volgende uitgaven: - mededeling van 6 mei 1994 betreffende "De geïntegreerde proef" (Kl ); - mededeling van 22 november 1994 betreffende "De geïntegreerde proef - aanvulling vademecum" (Kl ). Voor de 3de leerjaren van de 3de graad zal later een speciale publikatie volgen. Toch moet men bij de toepassing van de leerplannen tijd voorzien voor een zinvol opgebouwde proef. Verder verwijzen we naar de Algemene Pedagogische Reglementering (Kl. 62) en naar de mededeling van 16 november 1994 over "De voorwaarden voor een diploma van secundair onderwijs in het 3de leerjaar (= specialisatiejaar) van de 3de graad SO (Kl ). 8 LEERINHOUDEN, LEERPLANDOELSTELLINGEN EN METHODOLOGISCHE WENKEN

9 9 PV Praktijk/Stages Lassen-constructie 10 (+ 2/4) u./w. PV Stages Lassen-constructie 2 u./w. 1 EGINSITUATIE De leerlingen die het 3de leerjaar van de 3de graad 'Pijpfitten-lassen-monteren SO' aanvangen worden verondersteld de leerstof van het 1ste en 2de leerjaar van de 3de graad 'Lassen-constructie SO' te beheersen. Zij zijn met andere woorden, tot op het niveau voorzien in het leerplan, opgeleid tot lasser. Het 3de leerjaar van de 3de graad bouwt hierop verder en zal hen verder specialiseren in de specifieke montage-, constructie-, hecht- en aflastechnieken eigen aan het pijpfitten-lassen-monteren. 2 ALGEMENE DOELSTELLINGEN In dit specialisatiejaar 'Pijpfitten-lassen-monteren SO' is de praktijk zeker het belangrijkste onderdeel binnen de totale opleiding. De algemene doelstelling moet erin bestaan de leerlingen via de praktijk verder te specialiseren tot het zelfstandig: - uitvoeren van alle lasvoorbereidingen op pijpen, - realiseren van de noodzakelijke deelconstructies, - samenstellen, hechten en eventueel aflassen van deelconstructies, - opbouwen, hechten en aflassen en volledig opbouwen van industriële pijpinstallaties. Om de leerlingen hierop goed voor te bereiden is het onontbeerlijk dat zij: - het lassen met de verschillende lasprocédés (elektroden-lassen, MIG-MAG-lassen, TIG-lassen), grondig beheersen, - zich een goede werkmethode eigen maken, - volledig zelfstandig leren werken, - zin voor verantwoordelijkheid aanleren, - snel en correct routinehandelingen kunnen uitvoeren, - kunnen werken volgens een juiste werkmethode, - economisch leren omgaan met materialen, - leren werken met inachtname van alle veiligheids- en hygiënevoorschriften... 3 ALGEMENE METHODOLOGISCHE WENKEN - ovenstaande doelstellingen vereisen een doeltreffende interactie tussen de vakken PV Praktijk/Stages, TV Technisch tekenen en TV Uitvoeringstechnieken. Het is bijgevolg ook aan te bevelen al deze vakken te laten geven door dezelfde leraar. - Zelfevaluatie op grond van objectieve criteria werkt sterk motiverend. Het is de taak van de leraar de aandacht van de leerlingen voortdurend te vestigen op de kleinste fouten. - Een bedrijfsstage van minimum 10 werkdagen of een blokstage van twee weken is absoluut noodzakelijk om de leerlingen in voeling te brengen met het latere werkmilieu. Ook kunnen zij tijdens deze stage eventueel bijkomende praktijkervaringen opdoen met modernere machines en de allernieuwste technieken. 4 LEERINHOUDEN, COGNITIEVE EN MOTORISCHE LEERPLANDOELSTELLIN- GEN

10 Nr. LEERINHOUDEN COGNITIEF MOTORISCH W N I 1 LASVOOREREIDINGEN Het principe en de gebruikte methode toelichten. Het gebruik van genormeerde elementen verantwoorden. Pijpen volgens werkplan op maat snijden en afschuinen: - met snijbrander, - met plasmasnijder, - machinaal. De keuze van het toegepaste procédé bespreken. Het instellen van de apparatuur of machine toelichten. 2 HECHTEN De verschillende hechtingstechnieken toelichten. De voor- en nadelen van de toegepaste techniek bespreken. Toepassingen op het inoefenen en correct uitvoeren van hechtingen: - in de lasnaad, - met lasbruggen, - met plaatjes, - met cilindrische staafjes. 10 Het instellen van de lasapparatuur toelichten en de ingestelde waarden verantwoorden. Het doel en het correct gebruik van hulpen positioneringsapparatuur omschrijven. De verschillende hechtingstechnieken inoefenen met: - de verschillende lasprocédés: beklede elektrode, met TIG-lasprocédé, met MIG/MAG-lasprocédé, met gassmeltlassen, - gebruik van hulp- en positioneringsapparatuur en/of gereedschappen.

11 Nr. LEERINHOUDEN COGNITIEF MOTORISCH W N I 3 DEELCONSTRUCTIES Het principe en het correct gebruik van de plooi-apparatuur. Praktische toepassingen op warm en koud plooien van pijpen volgens plan. De pijplengteberekeningen voor eenvoudige plooi-oefeningen uitvoeren en toelichten. De constructie van de ontvouwing en het vervaardigen van een aftekenmal bespreken. Het snijden, het plooien, het rollen en het aflassen van de deelconstructie toelichten. Toepassingen op het aanpassen en/of vervaardigen van een aantal speciale pijp- en hulpstukken, te kiezen uit: - ontmoetingen, - broekstukken, - haakse-, kruis- en Y-pijpstukken, - bochten, - verloopstukken, - pijpstukken met flenzen en verloop, - ophangings- en bevestigingsstukken voor montage, DEELMONTAGES De toegepaste praktische werkgang toelichten en verantwoorden. Het correct gebruik van lasapparatuur, hulpgereedschappen, positioneerapparatuur, spanklemmen, kalibers, tangen en sleutels toelichten. De in acht te nemen veiligheidsvoorschriften omschrijven. Ruimtelijke deelmontages voor pijpinstallaties realiseren volgens plan, met gebruik van: - gestandaardiseerde pijpen, - genormaliseerde elementen, - eigen gerealiseerde deelconstructies. De voorgeschreven veiligheidsmaatregelen in acht nemen en toepassen bij elke praktijkopdracht. 5 MONTAGE EN MONTAGE-LAS De algemene werkgang toelichten en verantwoorden. Het gebruik van hef- en hijstoestellen, lasapparatuur en hulpgereedschappen toelichten. Volledige pijpinstallatie overeenkomstig het isometrisch plan monteren, aflassen en testen op zijn dichtheid. Veiligheidsvoorschriften respecteren en toepassen.

12 12 TV Elektromechanica/Lassen-constructie/Mechanica Technisch tekenen 4 (+1/2) u./w. 1 EGINSITUATIE Dit leerplan steunt op de basiskennis van Technisch tekenen 3de graad SO 'Lassen-constructie'. Opbouw en lezen van een uitvoeringsdossier mechanische constructie, eenvoudige projecten en ontwikkelingen van prisma's, piramiden en ontmoetingen en isometrisch tekenen behoren tot de gewone leerstof. 2 ALGEMENE DOELSTELLINGEN In het beroepsonderwijs zal Technisch tekenen worden opgevat als een middel om een tekening te lezen en te begrijpen. In dit kader dient dit leerplan Technisch tekenen dan ook eerder beschouwd te worden als een leerplan 'Tekeninglezen'. Vele SO-leerlingen hebben heel wat moeite, om zich de ruimtelijke voorstelling van een, in vlakke projectie, getekend werkstuk of metaalconstructie in te denken. De betekenis van de op een tekening voorkomende symbolen moet goed begrepen worden om vertaalproblemen naar de praktijk toe tot een minimum te beperken. Een technische tekening, zelfs van een eenvoudig onderdeel, bevat een volledige en ondubbelzinnige omschrijving van het te vervaardigen produkt. Het is deze totaal-informatie die ook de SO-leerling moet leren lezen en begrijpen. 3 ALGEMENE METHODOLOGISCHE WENKEN - Het tekenonderricht moet praktijkgericht zijn. - In de tekenlessen zal er ruimschoots gebruik worden gemaakt van modellen en andere didactische leermiddelen. - Men zal bij voorkeur constructies kiezen die in de praktijkoefeningen voorkomen en niet zoeken naar irreële constructies. - Om het leerproces te activeren zal men altijd gebruik maken van afgewerkte tekeningen voor het tekeninglezen. - Tekenleesoefeningen met vragenlijsten en invulbladen zijn ten zeerste aanbevolen. - esteed voldoende aandacht aan herhalingen van leerinhouden. - Als er iets getekend wordt, geeft men altijd voorgedrukte bladen. Alle meetkundige en projectietekenen dient geïntegreerd te worden in het Technisch tekenen en wordt dus niet afzonderlijk gegeven. - Iedere tekening moet af zijn en alles omvatten om het getekende stuk goed te kunnen produceren. - Men zal ook zoveel mogelijk gebruik maken van normen, documentatiemateriaal en tabellen. - Daar waar het kan, mag ook de PC als tekenmiddel worden gebruikt. - Een goede didactische werkvorm is de zelfevaluatie. - De leerstof wordt afgehandeld in stijgende moeilijkheidsgraad. - Voor al wat tekenen betreft volgen we de tekennormen NN E Technische documentatie verruimt de mogelijkheden, kan tijdwinst opleveren en binnenklasdifferentiatie bevorderen. - Rekening houden met de specifieke lokale behoeften. 4 LEERINHOUDEN, LEERPLANDOELSTELLINGEN EN METHODOLOGISCHE WENKEN

13 Nr. LEERINHOUDEN LEERPLANDOELSTELLINGEN K T A S E METHODOLOGISCHE WENKEN 1 ISOMETRISCH TEKENEN 1.1 Tekeninglezen Vlakke en ruimtelijke voorstellingen van pijpinstallaties: - enkelvoudige, - samengestelde, - montagetekeningen, begrijpend lezen en toelichten. De genormaliseerde symbolen kennen en herkennen op tekeningen. Pijpinstallatie laten plooien in draadmateriaal om zo het ruimtelijk inzicht te testen. Eventueel gebruik maken van een montagestand. Elke leerling liefst een andere opdracht geven die hij nadien toelicht voor de ganse klas. 1.2 Tekenen Vlakke en ruimtelijke voorstellingen van eenvoudige pijpinstallaties: - enkelvoudige, - samengestelde, - montagetekening, tekenen en het getekende verantwoorden. De genormaliseerde symbolen kennen en correct toepassen op de tekeningen. Vertrekken van didactische montages en deze laten uittekenen. ij het begin leerlingen tekenbladen waarop reeds een gedeelte van de installatie getekend staat verder laten aanvullen. Later leerlingen zelfstandig opdrachten laten uitwerken PROJECTIES EN ONTWIKKE- LINGEN Toepassingen op het lezen en het tekenen van balk- en cilinderdoorsneden. Gebruik maken van voorbedrukte bladen. Differentiatie in de opdrachten. Uitslagtekenen van pijpontmoetingen: - loodrecht-symmetrisch met gelijke en met ongelijke diameter, - loodrecht-asymmetrisch met ongelijke diameters, Voor de start gebruik maken van voorbedrukte deeltekeningen die men laat aanvullen. Ontvouwingen ook laten uitvoeren in staalplaat in de praktijkzaal.

14 Nr. LEERINHOUDEN LEERPLANDOELSTELLINGEN K T A S E METHODOLOGISCHE WENKEN - schuin-symmetrisch met gelijke en met ongelijke diameters, - schuin-asymmetrisch met ongelijke diameters. Elke leerling liefst een andere opdracht geven die hij nadien toelicht voor de ganse klas. Uitslagtekenen van een aantal fittingstukken te kiezen uit: - 2-delige bocht van 90E, - 5-delige bocht, - sprongstukken, - broekstukken, - verloopstukken, - samengestelde ontmoetingen, bijvoorbeeld met spie-inpassing, -... Verduidelijk met gepast didactisch materiaal (flexibele ontvouwingen). Een aantal uitgewerkte ontvouwingen door de leerlingen ook werkelijk praktisch laten uitvoeren. Elke leerling liefst een andere opdracht geven die hij nadien toelicht voor de ganse klas PLANANALYSE edrijfsplannen van pijpinstallaties zelfstandig begrijpend lezen, toelichten en bespreken: - samenstellingstekeningen, - montagetekeningen. Zelstandig of in groep installatieplannen uit (stage-)bedrijven laten bestuderen. 4 TOEPASSINGSSOFTWARE Eenvoudige toepassingssoftware gebruiken voor: - vlakke en ruimtelijke isometrische projecties, - voor het ontwikkelen van ontvouwingen, - elementaire prijscalculaties, - het realiseren van eenvoudige opbouwtekeningen van installaties. U U U U Leerlingen kennis laten nemen met de mogelijkheden van bestaande softwarepakketten.

15 15 TV Lassen-constructie Uitvoeringstechnieken 4 (+1/2) u./w. 1 EGINSITUATIE De leerinhouden van dit vak zijn een aanvulling en verdere uitdieping van de reeds geziene basisleerstof binnen het TV-vak 'Technologie' van de 3de graad SO 'Lassen-constructie'. 2 ALGEMENE DOELSTELLINGEN De algemene doelstellingen kunnen hier als volgt geformuleerd worden: - kennis hebben van de eigenschappen en het praktisch gebruik van de verschillende materialen in pijpinstallaties, - grondige kennis hebben van genormeerde pijpelementen en hulpstukken, - inzicht hebben in het correct en veilig gebruik van gereedschappen, - grondige kennis van de meest gebruikte lastechnieken met de bijbehorende lasapparatuur, toevoegmaterialen en beschermgassen, - kennis hebben van mogelijke vervormingen die kunnen optreden bij het leggen van de lasnaad, - grondige kennis verwerven van de specifieke technieken gebruikt bij montage van pijpinstallaties, - de leerlingen duidelijk inzicht laten verwerven in het grote belang van het streven naar kwaliteit en veilig werken. 3 ALGEMENE METHODOLOGISCHE WENKEN - Het vak Uitvoeringstechnieken vormt de grondslag voor de praktijk, en moet er als het ware één geheel mee vormen. Theorie en praktijk moeten zo nauw mogelijk, ook in de tijd, op elkaar aansluiten. De Uitvoeringstechnieken moeten steeds in het teken staan van concrete toepassingen in de werkplaats. - Om vakkenintegratie tussen dit vak en de praktijk mogelijk te maken is het aan te bevelen en zelfs wenselijk deze vakken ook toe te vertrouwen aan één leraar. - Men zal ervoor zorgen bij de theoretische en de technologische uitleg zo aanschouwelijk en praktisch gericht te werken. Het gebruik van didactische panelen, van aanschouwelijk didactisch materiaal en het demonstreren van hecht- en lastechnieken zijn zeker sterk aan te bevelen. Ook bedrijfsbezoeken kunnen ondersteunend werken. Deze laatsten dienen grondig te worden voorbereid en nadien in klasverband te worden geëvalueerd en beproken. - De volgorde van de leerinhouden is niet bindend. Het is evident dat de volgorde best aangepast wordt aan de noodwendigheden van de praktijkoefeningen om zo de interactie tussen dit vak en de praktijk te bevorderen. 4 LEERINHOUDEN, LEERPLANDOELSTELLINGEN EN METHODOLOGISCHE WENKEN

16 Nr. LEERINHOUDEN LEERPLANDOELSTELLINGEN K T A S E METHODOLOGISCHE WENKEN 1 VEILIGHEID 1.1 Werkplaatsreglement Het doel en het belang van een werkplaatsreglement bespreken. Het werkplaatsreglement kennen, begrijpend lezen, toelichten en in de praktijk toepassen. 1.2 Veiligheid De verschillende veiligheidsvoorschriften in verband met: - de persoonlijke veiligheid, - de lasomgeving, - het autogeenlassen, - het elektrisch lassen, - het gebruik van montage-apparatuur, - het gebruik van diverse machines, - vereiste vergunningen met betrekking tot de brandveiligheid, -... kennen, bespreken, verantwoorden en in de praktijk toepassen. Illustreren aan de hand van: - veiligheidsaffiches, - het ARA en het AREI, - machine-veiligheidskaarten Hygiëne en milieu De algemene hygiëne-aanbevelingen kennen, verantwoorden en ook in de praktijk toepassen. Illustreren met praktische voorbeelden. Het economisch en rationeel gebruik van grondstoffen, materialen en energie bespreken, verantwoorden en toepassen. Ook bespreken vanuit het standpunt van de milieu-problematiek.

17 Nr. LEERINHOUDEN LEERPLANDOELSTELLINGEN K T A S E METHODOLOGISCHE WENKEN 2 METALLURGIE 2.1 Fabricage van staal en gietijzer Het doel en het principe van: - hoogovens, - Siemens-Martinovens, - elektrische vlamboogovens, kennen en toelichten. Hieraan zeker niet teveel tijd spenderen. Liefst illustreren met gebruik van video-films. De fabricage van gewalst staal en van gietstukken omschrijven. De verschillende handelsvormen van staal en gietijzer bespreken. 2.2 IJzer-koolstofdiagram De verschillende toestanden op het ijzer-koolstofdiagram herkennen. Elke leerling een Fe-C-diagram bezorgen. 17 De invloed van het koolstof op de structuur en op de smelttemperatuur van koolstofstaal bespreken. Gebruik van transparanten en duidelijke leerlingennotities zijn zeker aan te bevelen. De algemene begrippen: - stollen, - kristal en kristalstructuur, - kristalrooster, - mengkristallen, begrijpen en toelichten. 2.3 Warmtebehandelingen De verschillende temperatuurzones op het Fe-C-diagram kunnen herkennen en toelichten.

18 Nr. LEERINHOUDEN LEERPLANDOELSTELLINGEN K T A S E METHODOLOGISCHE WENKEN Het doel van de verschillende temperatuursbehandelingen: - normaliseren, - hoog en laag ontlaten, - zacht, homogeen en spanningsarm gloeien, - harden, omschrijven en de werkgang uitleggen. 2.4 Gietijzer De algemene eigenschappen van gietijzer omschrijven en vergelijken met de eigenschappen van staal. Men zal best al deze temperatuursbehandelingen praktisch demonstreren in de werkplaats of in het lab. De verschillende soorten gietijzer kennen Roestvast staal Het begrip roestvast staal (RVS) kennen en toelichten. De algemene eigenschappen van RVS omschrijven en vergelijken met de eigenschappen van staal. De groepsindeling en de soorten RVS kennen, de specifieke eigenschappen in technische documentatie opzoeken en bespreken. Algemene en technische documentatie ter beschikking stellen van de leerlingen. 2.6 Non-ferromaterialen - aluminium - koper -... De produktie van Al en Cu toelichten. De algemene eigenschappen en het gebruik van deze non-ferromaterialen bespreken. Illustreren aan de hand van film.

19 Nr. LEERINHOUDEN LEERPLANDOELSTELLINGEN K T A S E METHODOLOGISCHE WENKEN De meest gebruikte legeringen kennen, hun specifieke eigenschappen en toepassingsgebieden opzoeken en verduidelijken. Leerlingen algemene en technische documentatie laten raadplegen. 3 LASMETALLURGIE 3.1 Algemeen De invloed van de verschillende legeringselementen op de lasbaarheid begrijpen en toelichten. Tabellen ter beschikking stellen van de leerlingen. De structuurveranderingen binnen het las- en basismateriaal bij het leggen van een lasnaad begrijpen. Tabellen met de mogelijke structuren ter beschikking stellen van de leerlingen. De invloed van zuurstof-, stikstofen/of waterstofopname op de eigenschappen van de lasnaad kennen. 19 De scheurvorming in en rond de lasnaad bespreken: - scheuren herkennen, - de oorzaken omschrijven. Gebruik maken van didactische gelaste werkstukken met scheurverschijnselen. Het ontstaan van lasspanningen toelichten. Krimp en krimprichtingen bij lasnaden toelichten. Liefst tijdens de praktijklessen demonstreren. De methodes om krimpvorming, krimpspanningen en schaarwerking te beperken bespreken.

20 Nr. LEERINHOUDEN LEERPLANDOELSTELLINGEN K T A S E METHODOLOGISCHE WENKEN Het belang van destructief en van non-destructief lasonderzoek toelichten en praktisch toepassen. U Leerlingen eigen laswerk laten onderzoeken. Het verloop van de krachtlijnen bij lasverbindingen bespreken. 3.2 Lassen van staal De specifieke problemen in verband met het lassen van staal bespreken: - voorverwarming, - lasnaadopvulling, - invloed van de temperatuur op de warmtebeïnvloedbare zone (WZ), - de keuze en de verantwoording van het te gebruiken lasprocédé, - de invloed van de verschillende legeringselementen op de lasbaarheid, - de rol en het belang van de beschermgassen Lassen van gietijzer De specifieke problematiek rond het lassen van gietijzers bespreken. Het lassen en hardsolderen van gietijzer uitleggen en de werkgang toelichten. 3.4 Lassen van RVS Het praktisch lassen van roestvast staal met de verschillende procédés bespreken: - TIG-lasprocédé, - MIG-lasprocédé, - elektrode lasprocédé. U U Leerlingen technische documentatie en overzichtstabellen laten gebruiken. Ter gelegenheid van bedrijfsbezoeken laten demonstreren.

21 Nr. LEERINHOUDEN LEERPLANDOELSTELLINGEN K T A S E METHODOLOGISCHE WENKEN Het specifieke bij het lassen van roestvast staal omschrijven: - de gevoeligheid voor verhitting, - de rol van de legeringselementen op de lasbaarheid en op een verantwoorde elektrodekeuze, - de elektrische weerstand, - lasnaad voor- en nabewerking. Overzichtstabellen voor een verantwoorde elektrodekeuze ter beschikking stellen van de leerlingen. 3.5 Lassen van non-ferromaterialen - aluminium - koper -... Het praktisch lassen van non-ferromaterialen en -legeringen met de verschillende procédés bespreken: - TIG-lasprocédé, - MIG-lasprocédé, - autogeen lasprocédé. 21 De specifieke eigenschappen die het lassen beïnvloeden opsommen en hun invloed omschrijven: - warmtegeleidbaarheid, - uitzettingscoëfficiënt, Corrosie Het begrip corrosie toelichten. De specifieke corrosieverschijnselen bespreken bij: - staal en gietijzer, - roestvast staal, - aluminium, koper. De economische gevolgen van corrosie bespreken. U Illustreren met praktische voorbeelden en liefst uit de eigen leefwereld.

22 Nr. LEERINHOUDEN LEERPLANDOELSTELLINGEN K T A S E METHODOLOGISCHE WENKEN De verschillende beschermingsmethoden kennen en omschrijven. De keuringsonderzoeken in verband met corrosie kennen en hun belang toelichten. U 4 GEREEDSCHAPPEN VOOR PIJPVERINDINGEN 4.1 Afkorten Het afkorten van pijpen omschrijven en het praktisch en veilig afkorten van pijpen met : - zaagmachines, - snijmachines, - snijbrander, bespreken. De verschillende industriële systemen en machines illustreren met behulp van documentatiemateriaal van fabrikanten Laskantvoorbewerking De laskantvoorbewerkingen omschrijven. Het praktisch en veilig uitvoeren van de voorbewerkingswerkzaamheden bespreken: - met de snijbrander, - op de knabbelmachine, - op de draaibank, - op speciale machines. U U Illustraties en documentatie van machin econstructeurs gebruiken ter illustratie. 4.3 Plooien De principewerking van de plooi-apparatuur gebruikt voor het plooien en centreren van pijpen kennen. De praktisch werkgang en het veilig gebruik van de plooi-apparatuur kennen, beschrijven en toepassen.

23 Nr. LEERINHOUDEN LEERPLANDOELSTELLINGEN K T A S E METHODOLOGISCHE WENKEN Het berekenen van de pijplengte bij enkelvoudige plooibewerkingen uitleggen en kunnen toepassen. Illustreren met eenvoudige praktische toepassingsvoorbeelden. 4.4 Schroefdraadsnijden Het gebruik van geschroefde pijpverbindingen en het draadsnijden op pijpen toelichten. De werkgang, het veilig gebruik en het onderhoud van draadsnij-apparatuur en -machines bespreken: - manueel, - met draadsnijmachine, - op draaibank. Documentatiemateriaal gebruiken ter illustratie. Het draadsnijden met de verschillende procédés demonstreren in de werkplaats. 4.5 Verbinden De verschillende gereedschappen gebruikt voor het positioneren, hechten en verbinden van pijpen kennen. Catalogussen, documentatiemateriaal en/of didactische panelen gebruiken. 23 Het correct en het veilig gebruik van gereedschappen en apparatuur bespreken: - positioneerapparatuur, - spanklemmen, - kalibers, - tangen en sleutels, - pijpsleutels, Gereedschappen voor montage en/of demontage Het doel, het nut en het gebruik van heftoestellen, takels, lieren bij montage en of demontage van pijpinstallaties toelichten.

24 Nr. LEERINHOUDEN LEERPLANDOELSTELLINGEN K T A S E METHODOLOGISCHE WENKEN De bediening en de veiligheidsvoorschriften in verband met het praktisch gebruik van hef- en hijstoestellen bespreken: - dommekrachten, - manuele en elektrische takels, - manuele en gemotoriseerde lieren, - portaaltakels, rolbruggen, rolportieken, -... Catalogussen en technische documentaties gebruiken ter illustratie. Verwijzen naar het ARA. 4.7 Testen van de installatie Het doel, het nut en het belang van het testen: - van lasnaden, - op dichtheid van pijpinstallaties, begrijpen, inzien en toelichten Onderhoud van de gereedschappen De algemeen geldende regels in verband met het preventief onderhoud van gereedschappen en machines bespreken en in de Praktijk toepassen. Preventief onderhoud van alle gereedschap. 5 GENORMEERDE ELEMENTEN 5.1 Pijpen De verschillende soorten metalen pijpen kennen, herkennen en hun praktisch gebruik omschrijven: - de fabricagewijze: naadloos of gelast, - naar de samenstelling: staal, roestvast staal, koper, - naar de handelsmaten: diameters en standaardlengtes, - naar het certificaatnummer. Gebruik maken van documentatie en catalogi en die ook ter beschikking stellen van de leerlingen. NN E

25 Nr. LEERINHOUDEN LEERPLANDOELSTELLINGEN K T A S E METHODOLOGISCHE WENKEN De kleurcodes voor het merken van pijpleidingen: - voor het vervoer van vloeibare, - voor het vervoer van gasvormige stoffen, kennen en herkennen binnen pijpinstallaties. Refereren naar de belgische norm NN-69. Kleurencodes in tabelvorm ter beschikking stellen van de leerlingen stellen. 5.2 Ondersteunings- en ophangingselementen De verschillende ondersteunings- en ophangingselementen kennen en hun praktische toepassing bespreken: - kapbeugels, - staartbeugels, - stoelbeugels, - krambeugels, - ondersteuningsprofielen, - pijpschoenen, -zadels en -hangers, -... Catalogi en technische documentatie gebruiken ter illustratie ochten en hulpstukken De verschillende geprefabriceerde bochten en hulpstukken kennen en hun praktische gebruik uitleggen: - lasbochten en -verloopstukken, - schroefbochten en -verloopstukken. 5.4 Flenzen De verschillende soorten genormaliseerde flenzen kennen en de keuze bij praktische toepassingen verantwoorden: - las- en schroefflens, - voorlas- en overschuifflens, Catalogi en technische documentatie gebruiken ter illustratie. NN-normen: E29-003, E tot Catalogi en technische documentatie gebruiken ter illustratie.

26 Nr. LEERINHOUDEN LEERPLANDOELSTELLINGEN K T A S E METHODOLOGISCHE WENKEN - vlakke flens en soklasflens, - mannelijke en vrouwelijke flens, - groefflens en dubbelgroefflens, - losse of franse flens, Pakkingen - Statische pakkingen - Dynamische pakkingen Het doel en het belang van afdichtingen inzien en toelichten. Het begrip statische en dynamische pakking omschrijven en het verschil tussen beide verduidelijken. De verschillende vormen en kwaliteitssoorten van statische afdichtingen naar gebruik en praktische toepassing bespreken: - vlak, 'O'-, 'V'- en 'X'-vormig, - rubber al of niet versterkt met vezels, - neopreen, siliconenrubber, - kunststofmaterialen, - vloeibare pakkingen, - keramische afdichtingen, -... Catalogi en technische documentatie gebruiken ter illustratie. ij voorkeur de verschillende soorten aan de leerlingen tonen in de les. 26 De verschillende soorten dynamische afdichtingen in functie van de ten opzichte van elkaar bewegende delen bespreken: - stopbuspakkingen, - oliekeerringen, - 'O'- en 'X'-ringen, - glijringafdichtingen... Catalogi en technische documentatie gebruiken ter illustratie. Illustreren met praktische voorbeelden in doorsnede.

27 Nr. LEERINHOUDEN LEERPLANDOELSTELLINGEN K T A S E METHODOLOGISCHE WENKEN 5.6 Pompen en compressoren Het verschil tussen de begrippen pomp en compressor verduidelijken. De principewerking van de meest gebruikte pompen bespreken: - zuiger en plunjerpomp, - waterstraalpomp, - schroefpomp, - slangenpomp, - centrifugaalpomp, - tandwielpomp. De algemene werking van de meest gebruikte compressoren toelichten: - zuigercompressor, - centrifugaalcompressor, - schroefventilator, - turbocompressor. De montage van pompen en compressoren in pijpinstallaties bespreken. Gebruik maken van doorsnedetekeningen en didactische panelen. Gebruik maken van doorsnedetekeningen en didactische panelen Afsluiters en veiligheidskleppen Het doel en het algemeen principe van afsluiters en veiligheidskleppen omschrijven. Met behulp van de tekening de werking van de afsluiters uitleggen: - de membraanafsluiters, - de vlinderklep, - de naaldafsluiters, - de schuifafsluiter, - de kogelafsluiter of kogelkraan, - de plugafsluiter, -... Aan de hand van praktische voorbeelden het verschil duidelijk tonen. Tekeningen ter beschikking stellen van de leerlingen. Zo mogelijk de verschillende types laten zien tijdens de les.

28 Nr. LEERINHOUDEN LEERPLANDOELSTELLINGEN K T A S E METHODOLOGISCHE WENKEN Met behulp van de tekening de werking van de terugslagkleppen: - de scharnierende terugslagklep, - de veerbelaste terugslagklep, - de schuivende terugslagklep, bespreken. De montagetechnieken van afsluiters en terugslagkleppen in pijpinstallaties bespreken. Tekeningen ter beschikking stellen van de leerlingen. Zo mogelijk de verschillende types laten zien tijdens de les. 6 KUNSTSTOFPIJPEN 6.1 Soorten De algemene eigenschappen en het gebruik van technische kunststoffen gebruikt voor pijping bespreken: - PP-pijpen (polypropeen), - PE-pijpen (polyetheen), - PVC-pijpen (polyvinylchloride), - PVDF-pijpen (polyvinyldifluoride). U Tabellen en catalogi met soorten, standaardafmetingen en toepassingsmogelijkheden gebruiken ter illustratie Verwerken van kunststofpijpen De algemene principe voor het verwerken van kunststofpijpen kennen, bespreken en praktisch kunnen toepassen: - lassen: spiegellassen, draadlassen, extrusielassen, - lijmen, - schroeven, - met flensverbindingen. U U U U Indien mogelijk de verschillende hechtingstechnieken zelf demonstreren of laten demonstreren ter gelegenheid van een bedrijfsbezoek.

29 Nr. LEERINHOUDEN LEERPLANDOELSTELLINGEN K T A S E METHODOLOGISCHE WENKEN 7 MONTAGE - DEMONTAGE - Algemeen De algemene principes en de werkmethode voor het vervaardigen van deelconstructies bespreken: - voorbereiding ontmoetingen, - vervaardigen van bochten, - vervaardigen van verloopstukken, - vervaardigen van broekstukken, - hechten en aanlassen van flenzen. - Deelmontages De algemene principes en werkmethode voor het realiseren van deelmontages omschrijven en bespreken: - voorbereidende werkzaamheden, - pijpen, deelconstructies, genormaliseerde elementen onderling aan elkaar hechten, - lasnaden aflassen, - Montage pijpinstallatie De systematische opbouw van de volledige pijpinstallatie bespreken: - het monteren van de verschillende deelconstructies, - het correct monteren binnen de installatie van pompen, compressoren, afsluiters... - het onderling hechten van de verschillende deelconstructies, - het ter plaatse aflassen van de montage-lasnaden, - het correct aanspannen van alle flensverbindingen, -... espreken op praktijkvoorbeelden en met behulp van werktekeningen. Een praktische opdracht bespreken in klasverband. Illustreren aan de hand van een analyse van een praktisch voorbeeld. 29

30 30 COMPLEMENTAIR GEDEELTE PV Praktijk/Stages Lassen-constructie 2/4 u./w. Hiervoor vindt men voldoende leerinhouden in het leerplan PV Praktijk/Stages Lassen-constructie van het fundamenteel gedeelte. Er zijn de uitbreidingsleerinhouden (U) die men kan verwerken, indien men opteert voor deze extra uren. Eventueel kunnen ook bepaalde leerinhouden uit de basisleerstof verder uitgediept en ingeoefend worden. TV Elektromechanica/Lassen-constructie/Mechanica Technisch tekenen 1/2 u./w. Hiervoor vindt men voldoende leerinhouden in het leerplan TV Elektromechanica/Lassen-constructie/Mechanica Technisch tekenen van het fundamenteel gedeelte. Er zijn de uitbreidingsleerinhouden (U) die men kan verwerken, indien men opteert voor deze extra uren. Eventueel kunnen ook bepaalde leerinhouden uit de basisleerstof verder uitgediept en ingeoefend worden. TV Lassen-constructie Uitvoeringstechnieken 1/2 u./w. Hiervoor vindt men voldoende leerinhouden in het leerplan TV Lassen-constructie Uitvoeringstechnieken van het fundamenteel gedeelte. Er zijn de uitbreidingsleerinhouden (U) die men kan verwerken, indien men opteert voor deze extra uren. Eventueel kunnen ook bepaalde leerinhouden uit de basisleerstof verder uitgediept en ingeoefend worden.

31 31 9 ILIOGRAFIE 9.1 Naslagwerken Integrale kwaliteitszorg in het Technisch Onderwijs. VVKSO - Guimardstraat russel. Veiligheid en gezondheid bij de arbeid. Provinciaal Veiligheidsinstituut - Jezusstraat Antwerpen - D/1990/0180/1. Hardwijzer (in verband met Fe-C-diagram). Staalharderij NEVE - Research Park - Neder-over-Heembeek Het gehoor, een onmisbaar zintuig. ilsom International NV - Klauwaertslaan Strombeek-ever. Polytechnisch zakboekje. Standaard Educatieve Uitgeverij - elgiëlei 147a Antwerpen, ISN Tabellen mechanische techniek. Educaboek - Stam Technische oeken - Culemborg - Nederland, ISN Tabellenboek voor metaaltechniek. Plantyn - Santvoortbeeklaan Deurne-Antwerpen, ISN Metals Handbook (Volume 6: Welding, razing, Soldering). American Society for Metals - Metals Park - OHIO Kleine Schweisskunde für Maschinenbauer. VDI (Verein Deutscher Ingenieure) Verlag GmbH (1978) - Düsseldorf. EELING, Kunststofverwerking. Kluwer Technische oeken - Santvoortbeeklaan Deurne, ISN DECLERCK, G. en THEON, H., Technologie van het lassen. Standaard educatieve uitgeverij - elgiëlei 147a Antwerpen, ISN GOORDEN, H., VGOS Doe-boek. LICAP - Guimardstraat russel. LANGEREIS, F., Werkplaatsmeettechniek. De Vey Mestdagh - Markt LK Middelburg - Nederland, ISN WUICH, W., Lijmen Lassen Solderen. De Vey Mestdagh - Markt LK Middelburg - Nederland, ISN Publikaties van het elgisch Instituut voor Lastechniek TECHNOLOGISCHE VOORDRACHTEN TN 1 TN 2 TN 3 TN 4 Lassen en snijden met lasbranders. ooglassen met beklede elektroden. Weerstandslassen. ooglassen onder inerte atmosfeer met niet afsmeltende elektrode - procédé TIG.

32 32 TN 6 TN 7 TN 8 TN 9 TN 10 TN 11 TN 12 TN 13 TN 15 TN 16 Automatisch lassen en speciale lasprocédés. Lassen van gietijzer. Lassen van roestvast staal. Lassen van koper en koperlegeringen. Lassen van aluminium en aluminiumlegeringen. Autogeen rechten. Lassen van kunststoffen. ooglassen onder gasbescherming MIG. Solderen. ooglassen onder inerte gasbescherming met niet afsmeltende elektrode - procédé TIG HANDLEIDINGEN PN 1 PN 2 PN 4 PN 5 PN 6 PN 7 PN 8 PN 10 Handleiding in de lastechniek met de zuurstofbrander. Handleiding voor de booglasser met beklede elektroden. Krimp en vervorming van lassen. Code van goede praktijk voor het zuurstofsnijden met de hand. Handleiding voor de keuze van beschermgassen voor het lassen onder gasbescherming. Veiligheids- en gezondheidsvoorschriften na te leven door de gebruikers van zuurstofacetyleenprocédés. Code van goede praktijk voor het lassen en solderen van leidingen voor Sprinklerinstallaties. Lasrookgassen TECHNISCHE NOTA'S VOOR DE KEURING VAN LASSERS NN 1 NN 2 NN 3 NN 4 NN 5 NN 7 Algemene classificatie der lassers. Keuring van booglassers met beklede elektroden op staalplaat. Keuring van lassers volgens het halfautomatisch procédé MIG op staalplaat. Keuring van buislassers. Technische nota over de brosse breuk in gelaste staalverbindingen. Technische nota over de berekening van de spanningen in gelaste constructies die statisch belast worden. erekeningsvoorbeelden CODES VAN GOEDE PRAKTIJK VOOR GELASTE CONSTRUCTIES FN 1 FN 1.1 FN 3 FN 4 FN 5 FN 6 FN 7 Criteria voor de keuze van staalkwaliteit. Toepassingsvoorbeelden. Karakterisiteken en criteria voor de keuze van toevoegmetalen voor de verschillende lasprocédés en aanbevelingen voor hun gebruik. Aanbevelingen voor de uitvoering van gelaste staalconstructies. etekenis van fouten in de lasnaad en aanvaardingscriteria. Controle op de uitvoering van gelaste staalconstruties. Principe en organisatie. Aanbevelingen voor de keuring van lassers en lasmethoden. Controle tijdens de uitvoering CURSUSSEN VOOR INGENIEURS IN DE LASCONSTRUCTIES IN 01 IN 02 IN 03 IN 04 IN 07 IN 08 IN 09 VAN MUYSEN, L., Oplassen. SCHOONVLIET, E., Normalisatie en nazicht van de kwaliteit van de gelaste constructies. VAN RIJN, W., Het gelast rollend materieel. COUDER, A., Het snijbranden. COUDER, A., Thermisch snijden. VAN DER PLANKEN, J., Het booglassen. MELEECK, D., Het gassmeltlassen.