Bouwen met biobased materialen
|
|
- Antoon Vermeiren
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 22 Thema Biobased Economy energiegids.nl Thema Biobased Economy Bouwen met biobased materialen In de bouwsector ontstaat een toenemende aandacht voor het gebruik van biobased materialen. Kansen voor biobased bouwen zijn er namelijk volop. Ten eerste is de toepassing van biobased materialen, zoals hout, zo oud als de weg naar Rome en in de tweede plaats komen er ook steeds meer nieuwe innovaties op de markt. maken, vervolgens met ecologisch architect Daan Bruggink en als laatste met Fred van der Burgh. Nova Lignum, een pionier in de Biobased Economy, maakt van reststromen van hun aubergineteelt bouwmaterialen voor gevelbekleding. Foto: Julie Zonneveld. Door: Monique Mooren en Julie Zonneveld, webredactie De productontwikkeling van biobased materialen vindt zijn oorsprong vaak in wat kleinere bedrijven. Maar ook grote bedrijven doen nu onderzoek naar nieuwe producten, vaak gelegitimeerd door hun duurzaamheidsagenda, zegt Fred van der Burgh, onder andere werkzaam voor de Stichting Agrodome en kantoorhoudend in een met biobased materialen gebouwde woning in Wageningen. Voorbeelden zijn Biofoam (Isobouw), Vlasisolatie (Isovlas), moderne lijnolieverf (Rolsma), Ecose (milieuvriendelijker isolatieproduct van Knauf) en de Greenworks lijn (duurzame bouwmaterialen van Raab Karcher). Het interessante van het laatste initiatief is dat hiermee een keten ontstaat die de vragen van de gebruiker (aannemers) direct kan terugkoppelen naar de fabrikant. Ook worden cursussen georganiseerd voor aannemers om over materialen en toepassingen te leren. Hiermee komt een discussie op gang tussen gebruikers en producenten, iets wat zeer gewenst is. In dit artikel een drieluik over de ontwikkelingen in het biobased bouwen. Allereerst een interview met het tuinbouwbedrijf Nova Lignum, dat van reststromen bouwmaterialen laat Aubergines voor gevelbekleding Johan Groenewegen heeft met zijn broers een hightech bedrijf en is gespecialiseerd in de teelt van aubergines. Het hele teeltproces is geoptimaliseerd en zeer efficiënt. Ze zijn dit jaar voor het eerst hofleverancier van Albert Heijn geworden. Hun aubergines gaan naar Europese landen, zoals Frankrijk en Engeland, maar ook naar Amerika. Vijf jaar geleden is Groenewegen gaan nadenken om meer verdienmodellen voor hun bedrijf te creëren. De marges in de glastuinbouw worden kleiner, waardoor meer risico ontstaat als tuinders gespecialiseerd zijn in een specifiek product. Mijn opa had een glastuinbouwbedrijf waar hij bloemkool en aardappels teelde in de volle grond, maar ook fruit van een boomgaard. Hij had kassen met tomaten en serres met druiven. Hij had een heel verspreid aanbod van producten die hij teelde, waardoor ze ook het risico verspreidden over de verschillende seizoenen. Om de risico s te verkleinen begonnen Groenewegen en zijn broers na te denken over hun plantaardige reststromen, zich afvragend wat ze ermee konden doen. Johan Groenewegen liep bijeenkomsten af, en daar kwam hij Antoon Eggenhuizen tegen van C-Max, een productontwikkelaar uit de bouwsector. Eggenhuizen zag een kans om samen te werken en de vezels van de aubergineplanten dusdanig te bewerken dat er bouwmaterialen van gemaakt konden worden. En in het totale proces kan er via vergisting (van de energierijke sappen uit het plantenafval) ook energie worden teruggewonnen, in de vorm van biogas. Inmiddels is het bedrijf Nova Lignum opgericht, dat de bouwmaterialen gaat ontwikkelen en verkopen. Naar verwachting komen de materialen in 2014 op de markt. Productieproces De gevelbekleding kan gemaakt worden van allerlei soorten natuurlijke reststromen. Niet alleen aubergineplanten, maar ook bermgras. De verschillende vezels krijgen daardoor een andere look. Als een plant geen vruchten meer geeft, wordt
2 energiegids.nl Thema Biobased Economy 23 het restmateriaal. Dit wordt ingedroogd en versnipperd om het oppervlak te vergroten en te kunnen bewerken. De vezels worden vermengd met een poeder en een vloeistof die beide ook in de natuur voorkomen. Daarna wordt het materiaal geperst onder een lage druk. Deze druk is voornamelijk nodig om een profiel aan te brengen. Zo kan er gekozen worden voor een houtlook van grof tot fijn, maar ook een leisteenlook. Er zijn mogelijkheden genoeg. Wat straks van de lijn afkomt zijn planken van 40 cm breed en een lengte naar keuze. Door verschillende verhoudingen in de toevoegingen, kunnen er verschillende sterktes gemaakt worden en verschillende soorten, zoals sandwichpanelen. De beschermlaag bestaat uit natuurlijke, minerale coatings die niet bladderen. De gevelbekleding is recyclebaar, brandveilig, waterstabiel, niet-rottend, kleurvast, goed verwerkbaar, bestand tegen een zuur milieu en niet corrosief op metalen. De coating gaat heel lang mee. Langer dan hout, waardoor het product dus ook zeer duurzaam is, zegt Groenewegen. Nu beginnen de puzzelstukjes in elkaar te vallen. We hebben een positief marktonderzoek afgerond. We gaan samenwerken met een distributeur die onze producten in de markt gaat zetten. Geld is nu het lastigste, omdat er veel tijd overheen gaat. Maar de markt reageert positief. Groenewegen: Als ik het verhaal achter het product vertel, dan zitten architecten en aannemers met hun ogen te knipperen. Ons verhaal is authentiek. We krijgen heel veel positieve reacties uit de bouwwereld. Groenewegen heeft ook tips voor andere tuinders en de agrobusiness: Denk na over andere verdienmodellen en loop bijeenkomsten af. Uiteindelijk begint het met netwerken en mensen ontmoeten. Een goed netwerk is heel belangrijk. Hij adviseert ook om de tijd te nemen: Je moet niet verwachten dat je binnen een jaar een nieuw product hebt. Als je die kant op wilt moet je er tijd en energie in steken. Ook benadrukt hij samenwerking: Wil je echt nieuwe dingen ontwikkelen dan moet je samenwerken. Denk aan cross-sectorale verbindingen waar mensen elkaar toevallig tegenkomen. Ik denk dat de agrobusiness een hele belangrijke rol hierin gaat spelen. Ik zeg ook altijd; de glastuinbouw is de motor voor de Biobased Economy. Modern ecologische architectuur Vanuit zijn onderneming ORGA Architect werkt Daan Bruggink aan een biobased ecologische nieuwe manier van bouwen. Een manier van bouwen die geïnspireerd is op de natuur en werkt met zoveel mogelijk biobased materialen. Al vóór Al Gore kwam met zijn oproep om iets te doen aan de opwarming van de aarde, was Bruggink hier al mee bezig. In 2007 startte hij ORGA architect, een modern ecologisch architectenbureau gericht op duurzaam en esthetisch verantwoord bouwen. Wellicht geholpen door de economische crisis in de bouw en benutting van sociale media en internet, mag hij over belangstelling voor zijn werk niet klagen. Dit jaar won hij zelfs de Nederlandse Bouwprijs 2013 in de Categorie Talent met toekomst voor zijn inspirerende manier van Ecologisch architect Daan Bruggink: Natuur is in wezen de ultieme architect. In de natuur is de functie van een organisme bepalend voor de vorm. Ecologisch woonhuis, De Buitenkans, Almere, ORGA Architect.
3 WereldWijd een referentie als pv-groothandel. Krannich Solar is al meer dan 17 jaar de professionele partner voor elke PV-installateur. Zo zorgen onze diensten en producten mee voor de energierevolutie: advies op maat, snelle leveringen en een van Europa s meest uitgebreide product- en systeemservices. t: _ info@nl.krannich-solar.com _ Biobased isoleren met BiofoamPearls Met EPS vergelijkbare plantaardige isolatiesysteem 100% duurzaam Cradle 2 Cradle gecertificeerd Zeer lage Co2 footprint 100% biologisch afbreekbaar Uitstekende isolerende eigenschappen en brandveilig. Voor nieuwbouw en renovatie Nieuw! Grafiet BiofoamPearl nóg betere isolatiewaarden! _Thermokomfort.indd 1 9/20/2012 5:35:02 PM
4 energiegids.nl Thema Biobased Economy 25 werken en de nieuwe wegen die hij inslaat. Het werken vanuit de natuur wordt in een recent interview in dagblad Trouw als volgt omschreven: Natuur is in wezen de ultieme architect. In de natuur is de functie van een organisme bepalend voor de vorm. Alle levende materie om ons heen is door de selectiedruk van de evolutie op de meest functionele, effectieve en economische manier ontstaan, zonder kostbare energie en grondstoffen te verspillen. Functionele, organische architectuur streeft hetzelfde principe na en gaat voor de technieken in leer bij de natuur. Ook wat betreft de keuze voor materialen wordt geput uit de natuur. Gezocht en gewerkt wordt met materialen die biorenewable zijn; dat wil zeggen materialen die zo zijn gemaakt dat ze niet schadelijk zijn voor het ecosysteem en sneller composteren en weer opnieuw uit de natuur gehaald kunnen worden. De reststromen van biomassa komen hier met name voor in aanmerking. Belangrijke randvoorwaarde is dat er geen concurrentie met de voedselproductie plaats vindt. Mooie voorbeeld is Nova Lignum, vezels uit de reststoffen van de aubergineplant die gebruikt kunnen worden voor gevelbedekking. Maar ook Biofoam, een schuimisolatieplaat die gemaakt wordt van biologisch basismateriaal, is een mooi voorbeeld. Verder wordt gebruik gemaakt van natuurlijke materialen, zoals hout, houtvezel, vlas, natuurlijke verven en fermacell, biologische gipsplaten. Opdrachten komen er van CPO s, collectieve particuliere opdrachtgevers, die de bouw van een groep woningen zelf ter hand nemen om zo ook zelf de regie over de bouw en de keuzes te kunnen hebben. Maar ook van particulieren, overheden (zoals voor de renovatie van een Rijksmonument) en van scholen. Daan Bruggink geeft aan dat veel initiatieven op dit terrein bottom-up tot stand komen. Hiermee zullen ook grote bedrijven veranderen. Als grootste rem op het biobased bouwen ziet hij de traditionele manier van werken van de bouwketens met vele kleine ondernemers die gewend zijn aan een bepaalde manier van werken. Om dit probleem te tackelen is hij gestart met een zelfstandige bouwonderneming: ORGA Bouw, waarmee een groene bouwketen opgebouwd kan worden. Hij merkt dat opdrachtgevers hier ook op afkomen. Zo kan er ook ervaring opgedaan worden en kennis gedeeld wat betreft de biobased materialen en manier van bouwen. Op de vraag welke rol de overheden hierbij kunnen spelen, geeft Daan Bruggink aan dat overheden vooral moeten faciliteren en ontwikkelingen bottom-up mogelijk moeten maken. Help innovaties mogelijk te maken. Woningen van biobased materialen De Stichting Agrodome in Wageningen huist in één van de vier met biobased materialen gebouwde woningen. In Wageningen is gekozen voor houtskeletbouw, waarbij er in de binnenafwerking ook veel hout (vuren) is gebruikt. De wanden zijn geïsoleerd met vlas, er is leemverf gebruikt en het dak is bedekt met grind en sedum. Samen met veel lichtinval zorgen de materialen voor een prettige, rustige sfeer binnen. Fred van der Burgh, onder andere werkzaam voor de Stichting Agrodome en voor het Europese Interreg IVB project CAP EM (Cycle Assessment Procedure for Eco-Materials) houdt hier zijn kantoor. De drie andere woningen worden uitsluitend bewoond en ook de ervaringen van deze bewoners elk jaar geëvalueerd zijn heel positief. De vier woningen in Wageningen zijn op initiatief van de Woningstichting tot stand gekomen. Oorspronkelijk was het idee om naast deze woningen ter vergelijking ook nog vier woningen op basis Fred van der Burgh: Kansen voor biobased bouwen zijn er zeker. Ten eerste is toepassing van biobased materialen, zoals hout, zo oud als de weg naar Rome. Maar in de tweede plaats komen er ook steeds meer nieuwe innovaties op de markt. Houten parkwoning, Homeruskwartier, Almere, ORGA Architect.
5 26 Thema Biobased Economy energiegids.nl De Stichting Agrodome in Wageningen huist in één van de vier met biobased materialen gebouwde woningen. Informatie van kalkzandsteen te bouwen, maar de geplande locatie paste niet in het bestemmingsplan van de gemeente. Wel zijn in Wageningen door de Woningstichting ook nog vier Zonnewoningen gebouwd die met name op een beperking van het energiegebruik gericht zijn. Kansen De vraag is of we in de toekomst niet veel meer huizen en gebouwen zullen zien die met biobased materialen gebouwd zijn. Kansen voor biobased bouwen zijn er zeker, aldus Van Over de in dit artikel besproken voorbeelden kunt u op de volgende websites meer informatie vinden: Nova Lignum (gevelbekleding uit auberginevezels): ORGA architect, biobased bouwen, Stichting Agrodome, Europese Interreg IVb project CAP EM (Cycle Assessment Procedure for Eco-Materials), Bouwboulevard, virtuele beurs voor biobased en ecologisch bouwen, Gids Biobased Materialen: Boekjes/15Catalogusbiobasedbouwmaterialen.pdf Innovatie Centrum Duurzaam Bouwen, Algemene informatie BioBased Economy: der Burgh. Ten eerste is toepassing van biobased materialen, zoals hout, zo oud als de weg naar Rome. Maar in de tweede plaats komen er ook steeds meer nieuwe innovaties op de markt. Ook worden er cursussen georganiseerd voor aannemers om over materialen en toepassingen te leren. Waarom zijn er dan niet al meer toepassingen? Blijkbaar zijn er ook belemmeringen? Ja, deze zijn er ook nog. Het aanbod is erg versnipperd en de materialen worden veelal geleverd door kleine bedrijfjes. Deze bedrijfjes zijn goed in productontwikkeling, maar ze zijn niet in staat om een echte markt op te bouwen. Meer samenwerking tussen de biobased materialenproducenten zou hierbij kunnen helpen, ook om de volgende belemmering te tackelen. Voor opname van nieuwe bouwmaterialen in de nationale milieudatabase, is namelijk een LCA van het materiaal nodig. Een analyse die vaak duur is voor de veelal kleine bedrijven in de branche. Door Stichting Agrodome wordt nu gewerkt aan opname van de houtproducten in deze database. Dit kost wel heel veel inspanning. Het Bouwbesluit, waarbij gebruik gemaakt wordt van deze database, remt zo in feite de innovaties. Samen met de overheid wordt onderzocht of hier iets aan gedaan kan worden. Conclusie Kortom, de positieve ervaringen van gebruikers, de productinnovaties van de vele pioniers en de invulling van de duurzaamheidsagenda van grote bedrijven, kunnen samen zorgen voor een daadwerkelijke transitie naar biobased bouwen. Een manier van bouwen waarbij op een slimme manier gebruik gemaakt wordt van natuurlijke materialen. Dit draagt bij aan minder CO 2 -uitstoot, minder afval en minder transport.
Biobased Tandartspraktijk
Biobased Tandartspraktijk Ontwerp: Opdrachtgever: Oplevering: Ir. Daan Bruggink Mondzorg Middenmeer December 2013 Moderne ecologische architectuur in de nieuwe economie Healing environment De biobased
Nadere informatieTuinbouw zoekt Chemie voor Puur Plantaardig
Tuinbouw zoekt Chemie voor Puur Plantaardig Conferentie Agro met Energie verbinden, Rotterdam, 10 mei 2011 Jan Smits Toekomst Tuinbouw in de Biobased Economy Achtergrond Wat willen we bereiken Kenniscentrum
Nadere informatieEen verhaal van alle tijden
Een verhaal van alle tijden ROCKPANEL BRE Global A+ / A gecertificeerd ROCKPANEL products BRE Certified ROCKPANEL: duurzaamheid in de genen ROCKPANEL is onderdeel van de ROCKWOOL Groep. Een onderneming
Nadere informatieEen verhaal van alle tijden. Rockpanel BRE Global A+ / A gecertificeerd
Een verhaal van alle tijden Rockpanel BRE Global A+ / A gecertificeerd Rockpanel: duurzaamheid in de genen Rockpanel is onderdeel van de Rockwool Groep. Een onderneming waar respect voor mens en milieu
Nadere informatieDeelnemers van Duurzame Leverancier streven naar een CO2-reductie van 20% in het jaar 2020 (t.o.v. 2010)
Actieve deelname aan initiatieven Dit document beschrijft de actieve deelname van Pilkes aan het initiatief Duurzame Leverancier, Nederland CO2 neutraal en het initiatief van SKAO (CO2-Prestatieladder).
Nadere informatieInnovatie in de Hoeksche Waard. Projectleider Biobased Economy Hoeksche Waard Henk Groeneveld
Projectleider Biobased Economy Hoeksche Waard Henk Groeneveld Biobased Economy: De overgang van een economie die draait op fossiele grondstoffen naar een economie die draait op biomassa als grondstof In
Nadere informatieBouwmaterialen Toekomst
Bouwmaterialen Toekomst Stichting Agrodome Informatie centrum Hergroeibare producten Bio based products Fred van der Burgh Impact op het milieu door de bouw industrie 35% Wegtransport 35% Afvalproductie
Nadere informatieVan fossiel naar biomassa
energiegids.nl Thema Biobased Economy 9 Thema Biobased Economy Van fossiel naar biomassa Biobased economy gaat over de overgang van een economie die draait op fossiele grondstoffen naar een economie die
Nadere informatieOntwerpen met bio-based bouwmateriaal
Ontwerpen met bio-based bouwmateriaal Burritt Mansion Huntsville, Alabama, 1938 MICHEL POST / ORIO ARCHITECTEN Michel Post Architect / ORIO architecten Voorzitter Vereniging Strobouw Nederland Lid van
Nadere informatieOPLEIDINGSGIDS. Aanmelden via: info@greenworksacademy.nl
OPLEIDINGSGIDS Greenworks en de Academy U EN HET MILIEU VERDIENEN BETER Een duurzaam bedrijf zorgt ervoor dat het een positieve invloed heeft op de rest van de wereld en de toekomst hiervan, zowel op het
Nadere informatieNaar een duurzaam Hyperion. Bouwen als een. Wortels halen water uit de grond om dit te transporteren door de aderen van de boom
Bouwen als een boom Materialen en Energie Stadskantoor in Venlo gebouwd volgens Cradle to Cradle principes Wortels zijn de fundering Wortels halen water uit de grond om dit te transporteren door de aderen
Nadere informatieWERKEN AAN EEN GROENE TOEKOMST
WERKEN AAN EEN GROENE TOEKOMST GRONDSTOFFEN VOOR EEN BIOBASED ECONOMIE MIDDEN- N EDERLAND OVER WAGRO Van oorsprong een groen composteringsbedrijf met een terrein van maar liefst 11 hectare, gelegen te
Nadere informatieHOUT EXPO CNTRM. Airport Garden City Lelystad
Airport Garden City Lelystad ennis delen flexplekken branche expositie etrokken cluster exposure ontmoeting pla radle to cradle kantoor loofhoutbos ontwi D e i n i t i a t i e f n e m e r s Het Hout Expo
Nadere informatieVescom: een kennismaking. wallcovering upholstery curtain
Vescom: een kennismaking wallcovering upholstery curtain daarom Vescom projectgeschikt onderscheidende dessins functioneel kleur, structuur en materialiteit sfeervol en gevarieerd eenvoudig en snel te
Nadere informatieParallelsessie biobased materialen in progress 10 november VIBA Expo Congres circulaire economie en onderwijs
Parallelsessie biobased materialen in progress 10 november 2015 - VIBA Expo Congres circulaire economie en onderwijs Esther Stapper info@stapperduurzaamadvies.nl Natuurvezel Applicatie Centrum In samenwerking
Nadere informatieHet moderne wonen Energieneutraal. Comfortabel wonen in een groene omgeving
Het moderne wonen Energieneutraal Comfortabel wonen in een groene omgeving Een uniek project met uitgekiende systemen. Varianten: starters, senioren, zorg, kantoren en recreatie Het moderne wonen Energieneutraal
Nadere informatieVescom: een kennismaking. wallcovering upholstery curtain
Vescom: een kennismaking wallcovering upholstery curtain daarom Vescom projectgeschikt onderscheidende dessins functioneel kleur, structuur en materialiteit sfeervol en gevarieerd eenvoudig en snel te
Nadere informatieDe rol van compost in de biobased economy. Arjen Brinkmann Branche Vereniging Organische Reststoffen
De rol van compost in de biobased economy Arjen Brinkmann Branche Vereniging Organische Reststoffen 1 De Branche Vereniging Organische Reststoffen Branchevereniging voor verwerkers van groenafval en GFTafval
Nadere informatieMevrouw de voorzitter, Geachte leden van het Bureau, Dames en heren,
Vrijdag 10 september 2010 Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR Comité van de Regio s Resource Efficient Europa Mevrouw de voorzitter, Geachte leden van het Bureau,
Nadere informatieMeer dan 25 jaar bouwervaring. Toegepaste kunststof materialen. Van klassiek tot modern. Kunststof onderhoudsvrije serre
FRIESCHE KUNSTSTOF BOUW Meer dan 25 jaar bouwervaring Wij zijn een bedrijf met meer dan 25 jaar ervaring in de bouw waarbij we de traditionele bouw methodiek toepassen met moderne productie technieken.
Nadere informatieOntwikkelingen rond de opwerking van organische reststromen en biomassa. Arjen Brinkmann Branche Vereniging Organische Reststoffen
Ontwikkelingen rond de opwerking van organische reststromen en biomassa Arjen Brinkmann Branche Vereniging Organische Reststoffen 1 Inhoud Over de BVOR Over organische reststromen & biomassa: Waar hebben
Nadere informatieCascohuis.nl is een initiatief van Vastbouw Oost B.V. SAMEN VOORDELIG BOUWEN
Cascohuis.nl is een initiatief van Vastbouw Oost B.V. SAMEN VOORDELIG BOUWEN INHOUDSOPGAVE INHOUDSOPGAVE 2 BASIS BOUWSYSTEMEN 4 MODEL 1 BENTELO 6 MODEL 2 OLDENZAAL 8 MODEL 3 ENSCHEDE 10 MODEL 4 WIJHE 12
Nadere informatieVoldoet u al aan het Bouwbesluit?
NIEUW SlimFix XT Gepatenteerd door IsoBouw Conform Bouwbesluit 2012 Voldoet u al aan het Bouwbesluit? SlimFix XT : Aantoonbaar Bouwbesluit-proof zonder concessies; veel duurzamer dankzij EPS HR! SlimFix
Nadere informatieOntwerp Gezonde Systemen
Ontwerp Gezonde Systemen Het huidige zonne-inkomen gebruiken De cycli van de natuur worden aangedreven door de energie van de zon. Bomen en planten vervaardigen voedsel op zonlicht. De wind kan worden
Nadere informatieAlles van waarde beschermen en behouden
Alles van waarde beschermen en behouden Rond 2050 wonen er zo n 9 miljard mensen op onze aarde. De vraag naar water, mais, olie en metaal zal dan ook drastisch toenemen. Onze aarde is niet onuitputtelijk,
Nadere informatieBiobased bouwmaterialen via LOGUS, natuurlijk beter.
Biobased bouwmaterialen via LOGUS, natuurlijk beter. Biobased materialen zijn materialen die afkomstig zijn van nagroeibare grondstoffen. Grondstoffen dus, die opnieuw aangroeien tijdens de functionele
Nadere informatieAlles van waarde beschermen en behouden
Alles van waarde beschermen en behouden Rond 2050 wonen er zo n 9 miljard mensen op onze aarde. De vraag naar water, mais, olie en metaal zal dan ook drastisch toenemen. Onze aarde is niet onuitputtelijk,
Nadere informatieSlimFix Deco. Het snelst verwerkbare én luchtdichte binnenisolatie-systeem GEPATENTEERD. www.isobouw.nl/slimfixdeco
Deco GEPATENTEERD NU OOK VERKRIJGBAAR MET CRADLE TO CRADLE CM GECERTIFICEERDE BIOFOAM ISOLATIEKERN Het snelst verwerkbare én luchtdichte binnenisolatie-systeem www.isobouw.nl/slimfixdeco Deco GEPATENTEERD
Nadere informatiePersbericht. Van massief huis tot droomvilla met hout-look. Eensgezinswoning in Bad Dürrnberg/Hallein
Persbericht Fribourg, mei 2010 Eensgezinswoning in Bad Dürrnberg/Hallein Van massief huis tot droomvilla met hout-look Pavatex SA Martin Tobler Directeur Marketing & Corporate Development Rte de la Pisciculture
Nadere informatie2.2 krafton kwaliteitscontrole en kwaliteitssysteem
1. Over ons: Krafton (voorheen Bijl Profielen) Krafton is ruim 40 jaar geleden begonnen als Bijl Profielen en is in die tijd uitgegroeid tot een gerenommeerde producent van glasvezelversterkte polyester
Nadere informatieFaay Vianen B.V. ons bedrijf, onze filosofie. snel te monteren. grondstoffen. isolerend
Faay Vianen B.V. ons bedrijf, onze filosofie onuitputtelijke grondstoffen brandwerend snel te monteren geluidwerend schroefvast thermisch isolerend dubo Even voorstellen Bij (ver)bouwen komt heel wat kijken.
Nadere informatie41 december 2010. MAT Afbouw Zaltbommel. Ale van der Veen van Gerko Afbouw op het project Wave. MATinfo 1
MAT Afbouw Zaltbommel # 41 december 2010 Ale van der Veen van Gerko Afbouw op het project Wave #37 - januari 2009 Hotel Zwolle MATinfo 1 Ale van der Veen 26 jaar, lts, werken/leren als timmerman, bij MAT
Nadere informatieBiomassa: realistisch doel of niet?
Biomassa: realistisch doel of niet? Biomassa uit natuur, bos, landschap en de houtketen Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit Platform Hout Nederland (PHN) Bosschap Branchevereniging Organische
Nadere informatieVerslag Circulair Café 12 oktober 2017
Verslag Circulair Café 12 oktober 2017 2 Het Rijksbrede programma Nederland Circulair in 2050 ontwikkelt een aantal transitieagenda s om de circulaire economie vorm te geven. Wat is de rol van gemeenten
Nadere informatieCollectief Particulier Opdrachtgeverschap en Energiezuinig Wonen waar liggen verbindingen?
Collectief Particulier Opdrachtgeverschap en Energiezuinig Wonen waar liggen verbindingen? DNA in de bouw De Nieuwe Aanpak in de bouw DNA in de bouw staat voor: transitie in de bouw vanuit de basis, de
Nadere informatieCanexel. Algemene informatie. Houten gevelbekleding. Eenvoudige & snelle montage. Onderhoudsarm. Natuurlijk ogende houtstructuur
Canexel Houten gevelbekleding Algemene informatie Eenvoudige & snelle montage Onderhoudsarm Natuurlijk ogende houtstructuur Keiharde, weerbestendige toplaag Duurzaam 25 jaar garantie op basismateriaal
Nadere informatieGroentenvezels als basis voor biobased verpakkingen
Groentenvezels als basis voor biobased verpakkingen Recent was het Natuurvezel Applicatie Centrum-NAC in Raamsdonkveer gastheer voor de inspiratiemeeting over Duurzame Verpakkingen. Leon Joore, directeur
Nadere informatieCirculair Inkopen Utrecht op weg naar duurzame markttransformatie
Circulair Inkopen Utrecht op weg naar duurzame markttransformatie Opdrachtgevers: - Provincie Utrecht - Gemeente Utrecht - Gemeente Amersfoort Middag/avond over biobased aanbesteden Centre of Expertise
Nadere informatieVan circulair gebied naar circulair gebouw
Circulair gebouwd is het beste verkoopargument Van circulair gebied naar circulair gebouw Deel 1-14.00 uur 14.30 uur Introductie in duurzame gebiedsontwikkeling: Ecomunitypark * Bert Krikke Deel 2-14.30
Nadere informatieMet CLIMAFLEX op basis van NMC Naturefoam samen tegen klimaatverandering
Met CLIMAFLEX op basis van NMC Naturefoam samen tegen klimaatverandering De eerste flexibele buisisolatie voor technische inrichtingen met duurzame grondstoffen nmc-naturefoam.com Het internationaal klimaatbeleid
Nadere informatieDuurzaamheid als drager voor gebiedsontwikkeling. Drs. ing. Bert Krikke Projectdirecteur
Duurzaamheid als drager voor gebiedsontwikkeling Drs. ing. Bert Krikke Projectdirecteur Inhoud presentatie 0. Hoe omgaan met ambities 1. Wat is het Ecomunitypark 2. Voor wie is het park 3. Van samenwerking
Nadere informatieVoorwoord. Voorwoord 9
Voorwoord Pierre Rabhi, filosoof, pionier in Frankrijk van de ecologische landbouw en oprichter van de kolibrie-beweging, vertelt de legende van de kolibrie, een legende afkomstig van de oorspronkelijke
Nadere informatieASBEST. Alles wat u moet weten over asbest in en om uw huis
ASBEST Alles wat u moet weten over asbest in en om uw huis ASBEST. VEILIGHEID. GEZONDHEID. BOUWMATERIAAL. SINDS 1993 VERBODEN. Asbest Wat is asbest? Wat is asbest? Is het gevaarlijk? Waar zit het in? Asbest
Nadere informatieEPS isoleert, bouwt en beschermt
EPS isoleert, bouwt en beschermt Isoleert, bouwt en beschermt EPS is een bouwstof die door de bouw en de industrie al 50 jaar lang gewaardeerd wordt vanwege zijn uitmuntende eigenschappen. En nog steeds
Nadere informatieGreen Deal Concreet 1.0
Green Deal Concreet 1.0 Een groep vooraanstaande bedrijven en brancheorganisaties in de betonketen hebben in 2011 samen met MVO Nederland het MVO Netwerk Beton opgericht. Op 4 oktober 2011 heeft het MVO
Nadere informatiePOLYVISION CERAMICSTEEL
POLYVISION CERAMICSTEEL PolyVision CeramicSteel heeft een ongeëvenaarde soepele en gladde samenstelling en blijft duurzaam mooi. Het is het populairste schrijfoppervlak en biedt ook een grote variëteit
Nadere informatieSector- en keteninitiatieven
Sector- en keteninitiatieven Conform 1.D.1, 1.D.2 en 3.D.1 Onderzoek naar initiatieven en toelichting op de actieve deelname aan het initiatief van J. van Bodegom & Zn. B.V. Auteur(s): Odin van Rijswijk,
Nadere informatieBIA BETON INTRODUCEERT BIA NATURE
BIA BETON INTRODUCEERT BIA NATURE BIA Nature is onderdeel van het BIA Duurzaamheidsprogramma 2020. Hierbij staan de volgende thema s centraal: - Gezondheid - Energie- en CO2 reductie - Verbetering van
Nadere informatieInleiding CUSTOMER TOUCH MODEL. Is het mogelijk klanten zo goed te kennen dat je kunt voorspellen wat ze gaan kopen voordat ze dat zelf weten?
Inleiding Is het mogelijk klanten zo goed te kennen dat je kunt voorspellen wat ze gaan kopen voordat ze dat zelf weten? Er zijn geruchten dat Amazon een dergelijke gedetailleerde kennis van haar klanten
Nadere informatieVoorproefje Cosun MVO-verslag 2011
Voorproefje Cosun MVO-verslag 2011 1 Dit is een voorproefje in druk van het digitale Cosun MVO-verslag over 2011. Wilt u meer gegevens raadplegen over wat wij zoal ondernemen met het oog op onze maatschappelijke
Nadere informatieDuurzaam onderhoud (vastgoed en infrastructuur) Benaderingswijze vanuit de verf en drukinkt industrie
Duurzaam onderhoud (vastgoed en infrastructuur) Benaderingswijze vanuit de verf en drukinkt industrie Wat is duurzaam onderhoud? Van duurzaam onderhoud (vastgoed & infrastructuur) is sprake als alle schakels
Nadere informatieDe Transitie naar een Circulaire Economie in Flevoland: Kansen voor People, Planet en Profit. Jacqueline Cramer Ambassadeur Circulaire Economie
De Transitie naar een Circulaire Economie in Flevoland: Kansen voor People, Planet en Profit Jacqueline Cramer Ambassadeur Circulaire Economie PEOPLE People, Planet, Profit (PPP) Van een lineaire naar
Nadere informatieMarketing en Media 2016/2017
novacollege.nl/marketingmedia Evenementenorganisatie Junior accountmanagement Marketing en communicatie Media Marketing en Media 2016/2017 Mijn droom is ondernemer worden. De eerste stappen op het pad
Nadere informatieHelmonds Energieconvenant
Helmonds Energieconvenant Helmondse bedrijven slaan de handen ineen voor een duurzame en betrouwbare energievoorziening. Waarom een energieconvenant? Energie is de drijvende kracht Energie is de drijvende
Nadere informatieNetwerkbijeenkomst VAVI, VIGEF & NEBAFA
Netwerkbijeenkomst VAVI, VIGEF & NEBAFA Bio-based Economy Den Haag, 17 april 2013 VAVI VAVI is een belangenvereniging die de belangen behartigt van 7 Nederlandse ondernemingen binnen de aardappelverwerkende
Nadere informatieZalig thuis in mijn natuurlijke omgeving
Zalig thuis in mijn natuurlijke omgeving H3 houtskeletbouw: ecologisch, energiezuinig én instapklaar op maat van jouw wensen. Hermans, Hout & Habitat of kortweg H3 houtskeletbouw. Pionier op het gebied
Nadere informatieCembrit Transparent. Gevelplaat in vezelcement met gekleurde kern en semi-transparant gekleurd oppervlak
Cembrit Transparent Gevelplaat in vezelcement met gekleurde kern en semi-transparant gekleurd oppervlak CEMBRIT TRANSPARENT 2 2 CEMBRIT TRANSPARENT Cembrit, Sterk in vezelcement Sterk Recept Het geheim
Nadere informatieasbest Asbest bij WSN
op met. Doet u dit niet en raakt de woning besmet met asbest, dan zijn de kosten van de gevolgschade voor uw rekening. Veilig? Ben ik wel veilig in mijn woning na de asbestverwijdering door een gespecialiseerd
Nadere informatieGroene warmte uit houtpellets Ervaringen met houtpellets voor stadsverwarming
Groene warmte uit houtpellets Ervaringen met houtpellets voor stadsverwarming 26-06-2018 Wouter Schouwenberg Lieuwe Leijstra DE HISTORIE VAN ENNATUURLIJK Essent Local Energy Solutions (ELES); Een business
Nadere informatieBouw en gevelsystemen voor snelle projectontwikkeling. Illustratie met case "Namen".
Bouw en gevelsystemen voor snelle projectontwikkeling. Illustratie met case "Namen". Inhoud Toekomstvisie Prefabricatie Voordelen Innovatie Toepassing TOEKOMSTVISIE Prefabricatie blijvend te ontwikkelen
Nadere informatieEshaGum, EshaFlex & EshaFlex Premium
EshaGum, EshaFlex & EshaFlex Premium Kwaliteitsproducten met een veelzijdige toepassing * Safety overlap: snelvloeiende VARIO-bitumen aangebracht op bovenzijde van onderliggende baan en onderzijde van
Nadere informatieNieuwsbrief P8. Inhoud. De komende 50 jaar. Nummer 9, oktober - november 2013. Ondernemend Paprika
Inhoud Inleiding Thijs Jasperse: De komende 50 jaar 1 Donderdag 12 december 2013: Bijeenkomst 50 jaar paprika in Nederland 2 P8 aanwezig tijdens Fruit Attraction in Madrid 3 Nationaal Voedingsdebat voor
Nadere informatierenovatie woning Gent
renovatie woning Gent atelier tom vanhee Verboeckhavenstraat 99, 1030 Brussel t/f 02 245 16 18 m 0496 12 74 38 www@ateliertomvanhee.be RENOVATIE WONING GENT WOONVOLUME MET RAMEN ALS SCHILDERIJEN PROJECT
Nadere informatiedoe je samen Prefab houtskeletbouw van topklasse voor de zakelijke markt prefab houtskeletbouw van topklasse
doe je samen Prefab houtskeletbouw van topklasse voor de zakelijke markt prefab houtskeletbouw van topklasse 1. 2. 3. 100% recyclebaar bouwmateriaal uit duurzaam beheerde bossen. Grote maatnauwkeurigheid
Nadere informatieCirculair Inkopen Van theoretisch kader naar pragmatische uitwerking. Pieter van den Herik & Menno van der Valk Alkmaar:
Circulair Inkopen Van theoretisch kader naar pragmatische uitwerking Pieter van den Herik & Menno van der Valk Alkmaar: 8-9-2016 Circulair inkopen Alkmaar 8 september 2016 Pieter van den Herik - MVO Nederland
Nadere informatieBoeren met energie. 11 November 2010
Boeren met energie 11 November 2010 Wat doen wij? Ontwikkelen projecten energie uit biomassa Opzetten expertisecentrum energie uit hout droogtechnieken stookgedrag rookgasmetingen rookgasreiniging Ontwikkelen
Nadere informatieMasterclass reeks Circulair Ontwerpen & Bouwen voor Architecten
Masterclass reeks Circulair Ontwerpen & Bouwen voor Architecten ALGEMENE DOELSTELLINGEN Na het volgen van deze masterclass reeks: Kan ik de waarde onderschrijven van de circulaire economie Ken ik de definitie
Nadere informatieBeoordeling Blauwplaat isolatie producten volgens BREEAM-NL 2014
Beoordeling Blauwplaat isolatie producten volgens BREEAM-NL 2014 Keurmerk voor duurzame vastgoedobjecten - Beoordelingsrichtlijn Nieuwbouw en Renovatie Inhoudsopgave BREEAM beoordelingstabel materialen
Nadere informatieHet moderne wonen Energieneutraal. Comfortabel wonen in een groene omgeving
Het moderne wonen Energieneutraal Comfortabel wonen in een groene omgeving Een uniek project met uitgekiende systemen. Varianten: starters, senioren, zorg, kantoren en recreatie Het moderne wonen Energieneutraal
Nadere informatieWONINGBOUWPRODUCTEN. Sidings Cedral & Operal. Voor karaktervolle gevels en duurzame dakranden
WONINGBOUWPRODUCTEN Sidings Cedral & Operal Voor karaktervolle gevels en duurzame dakranden Sidings Cedral heeft uitmuntende eigenschappen De vele pluspunten van Sidings Cedral Eenvoudig te plaatsen De
Nadere informatie18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid
18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid Goed, gezond en gemotiveerd aan het werk tot je pensioen? Dat bereik je door kansen te pakken op het werk. Leer aan de hand van onderstaande punten hoe je
Nadere informatiedu eco brick Duurzame & ecologische gevels met een uniek design
du eco brick Duurzame & ecologische gevels met een uniek design www.aberson.nl du eco index inleiding 4 Duecopanel 6 Duecorock 10 Duecobrick ziet er heel natuurlijk uit, het heeft een soort boomschorseffect
Nadere informatieNEW. Acoustifit Houdt geluid buiten voor een rustige omgeving. Glaswol 07/2013
NEW Glaswol 07/2013 Houdt geluid buiten voor een rustige omgeving Onbeklede glaswolplaat voor het akoestisch, thermisch en brandveilig isoleren van scheidingswanden in woning- en utiliteitsbouw. Technische
Nadere informatieBedrijfsnaam: Ron Boeren Schilderwerken
Editie: september 2012 Veveo Views zijn interviews die zijn opgesteld m.b.v. van vaste vraagstellingen. Deze interviews zullen landelijk plaats gaan vinden, in samenwerking met de eindgebruikers. Veveo
Nadere informatieHelenusstraat 1 Almere Poort v.o.n.
Helenusstraat 1 Almere Poort 379.000 v.o.n. algemene informatie plattegrond getekende impressies Deze brochure is met zorg samengesteld uit de beschikbare gegevens. Aan de opgegeven afmetingen en informatie
Nadere informatieFinnjoist Woning Oirschot September 2015
Finnjoist Woning Oirschot September 2015 Eenvoudig, bijzonder slim! Binnen de ontwerpen van skin architects is hout voor zowel constructie als afwerking altijd al een belangrijk bouwmateriaal geweest.
Nadere informatieBREEAM-NL NIEUWBOUW EN RENOVATIE 2014 Versie 2.0
BREEAM-NL NIEUWBOUW EN RENOVATIE 2014 Versie 2.0 GLASWOL EN MINERALE WOL ISOLATIE MET ECOSE TECHNOLOGY Het keurmerk BREEAM.nl staat voor Building Research Establishment Environmental Assessment Method
Nadere informatieCradle to Cradle - duurzaamheid staat voorop SILVER. Plafond&Wand SYSTEMEN.
Plafond&Wand SYSTEMEN Samen van idee tot werkelijkheid SILVER Cradle to Cradle - duurzaamheid staat voorop www.armstrong.nl/plafonds www.armstrong-plafonds.be Cradle to Cradle - de ingeslagen weg Cradle
Nadere informatieTOPCASCO B.V. SLIM BOUWEN DOE JE SAMEN. Roompot. Investeer in luxueus genieten aan de Zeeuwse kust
TOPCASCO B.V. SLIM BOUWEN DOE JE SAMEN Roompot Investeer in luxueus genieten aan de Zeeuwse kust Bouw uw droomhuis Elke woning weerspiegelt een geheel eigen karakter en persoonlijke smaak. Topcasco verwerkt
Nadere informatieEnergietransitie Utrecht: gebiedsgericht naar een aardgasvrije stad. Hier komt tekst Joop Oude Lohuis. Utrecht.nl
Energietransitie Utrecht: gebiedsgericht naar een aardgasvrije stad Hier komt tekst Joop Oude Lohuis Hier 22 mei komt 2017 ook tekst Van Globaal Doel naar Lokaal aan de Slag Klimaatakkoord Parijs In 2050
Nadere informatieILLUSTRATIES ORGA ARCHITECT
ILLUSTRATIES ORGA ARCHITECT Voorbij duurzaamheid 19 Artikel Voorbij duurzaamheid Wilbert Leistra Modern ecologisch bouwen is de specialiteit van ORGA architect uit Nijmegen. Uitgangspunt is de Trias Ecologica.
Nadere informatieSamenvatting. economy.
Samenvatting 6 SAMENVATTING Samenvatting Door toenemende technologische kennis en innovatie is het steeds beter mogelijk om de verschillende bestanddelen van planten, bomen, gewassen en dierlijke reststromen
Nadere informatieWorkshops op: Donderdag: 23 mei vanaf 14.00 uur / 20.00 uur Vrijdag: 24 mei vanaf 12.00 uur / 17.00 uur. Duurzaam ondernemen
Workshops op: Donderdag: 23 mei vanaf 14.00 uur / 20.00 uur Vrijdag: 24 mei vanaf 12.00 uur / 17.00 uur Thema: Duurzaam ondernemen Fons Cateau: Was vanaf 1996 t/m 2012 algemeen directeur van de Achterhoeks-Twentse
Nadere informatieSamen bouwen aan. kinderopvang. Esbi Huis neemt u alle bouwzorg uit handen
Samen bouwen aan kinderopvang Esbi Huis neemt u alle bouwzorg uit handen Bij Esbi Huis treft u alles onder één dak Door de toenemende vraag naar kinderopvang is er in veel gemeentes een structureel tekort
Nadere informatieC-153 Green Deal Groen Bouwen
C-153 Green Deal Groen Bouwen Partijen 1. De Minister van Economische Zaken, de heer H.G.J Kamp, en de Staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu, mevrouw W.J. Mansveld, ieder handelende in haar of
Nadere informatieInterview. We moeten ophouden met klagen en duurzaamheid vanuit een positief oogpunt bekijken
Interview We moeten ophouden met klagen en duurzaamheid vanuit een positief oogpunt bekijken Door: Marlou Dahmen Een geboren ondernemer, een gedreven persoon en een gevoelsmens. Haar enthousiasme en passie
Nadere informatieSpeech commissaris van de koningin/voorzitter Noordelijke Regieraad Bouw Max van den Berg, bijeenkomst over BrigID op 11 april 2011, Groningen
Speech commissaris van de koningin/voorzitter Noordelijke Regieraad Bouw Max van den Berg, bijeenkomst over BrigID op 11 april 2011, Groningen [Inleiding] MKB gebukt onder zware administratieve lasten.
Nadere informatieDE MEEST VEELZIJDIGE OPLOSSING GEÏNSPIREERD DOOR DE NATUUR
INSPIRED BY NATURE DE MEEST VEELZIJDIGE OPLOSSING GEÏNSPIREERD DOOR DE NATUUR HERAKLITH, NATUURLIJK EEN DUURZAME OPLOSSING Heraklith houtwol is van nature duurzaam. Bij de productie van de houtwol platen
Nadere informatieBiobased Economy K34. Daan van der Velden Lucas van Raad Docent: Machiel Wetselaar Begeleider: Jasper Sluis
Biobased Economy K34 Daan van der Velden 2117870 Lucas van Raad 2109033 Docent: Machiel Wetselaar Begeleider: Jasper Sluis Business Innovation, Avans Hogeschool s-hertogenbosch 18 mei 2018 Inhoud De nieuwheid
Nadere informatieDuurzame en ecologische gevels
Duurzame en ecologische gevels Modern bouwen vraagt om duurzame ecologische gevels. Daarom heeft Daas de DuecoBrick gevel ontwikkeld. Met keus uit twee varianten: DuecoRock met een grillige, rotsachtige
Nadere informatieSBIR Verduurzamen voedselproductie
SBIR Verduurzamen voedselproductie Informatiebijeenkomst 16 juli 2014 Alexia Michel, Ministerie EZ Topsector Agri&Food en Tuinbouw&Uitgangmaterialen Achtergrond Initiatief: topsector Agri&Food en ministerie
Nadere informatieC-154 Green Deal Biobased Bouwen
C-154 Green Deal Biobased Bouwen Partijen: 1. De Minister van Economische Zaken, de heer H.G.J. Kamp, de Minister voor Wonen en Rijksdienst, de heer drs. S.A. Blok, en de Staatssecretaris van Infrastructuur
Nadere informatieRapportage Open Dag Evaluatie - Landelijk Voortgezet Onderwijs. Maart 2012
Rapportage Open Dag Evaluatie - Landelijk Voortgezet Onderwijs Maart 2012 Scholen met Succes Postbus 3386 2001 DJ Haarlem info@scholenmetsucces.nl tel: 023 534 11 58 Rapportage Open Dag Evaluatie - Landelijk
Nadere informatieBio-ecologisch bouwen
Bio-ecologisch bouwen VIBE vzw - gewestelijke thematische milieuvereniging - 8 medewerkers - eigen criteria & label bouwsector - geen federatie / belangenvertegenwoordiging Bio-ecologische bouwsector in
Nadere informatieDuurzame Greenport Westland Oostland
12 oktober 2009 Duurzame Greenport Westland Oostland EFRO programma Doel: Duurzame Greenport (p p p) Greenport Westland Oostland gemeentes Westland, Pijnacker Nootdorp, Lansingerland Kennisinstellingen
Nadere informatieDecentralisaties Servicepunt71/HRM ondersteunt bij veranderende eisen aan ambtenaren
Decentralisaties Servicepunt71/HRM ondersteunt bij veranderende eisen aan ambtenaren Door: Martine van Dijk A+O fonds Gemeenten / Fotografie: Kees Winkelman Net zoals bij alle gemeenten, raken de decentralisaties
Nadere informatieCompostering reststromen van Vaste Planten- en Zomerbloementelers. Casper Slootweg
Compostering reststromen van Vaste Planten- en Zomerbloementelers Casper Slootweg Praktijkonderzoek Plant & Omgeving, onderdeel van Wageningen UR Business Unit Bloembollen, Boomkwekerij & Fruit Oktober
Nadere informatieTOOLKIT VOOR DE ONTDEKKINGSTOCHT NAAR EEN DUURZAME SAMENLEVING
TOOLKIT VOOR DE ONTDEKKINGSTOCHT NAAR EEN DUURZAME SAMENLEVING Een Toolkit met de waarom, wat en hoe aanpak voor slim, sociaal en duurzaam organiseren Met de toolkit kunnen organisaties hun missie opnieuw
Nadere informatietijd voor een gezonde aanpak in de renovatieen onderhoudsbranche
tijd voor een gezonde aanpak in de renovatieen onderhoudsbranche wat te verwachten? delen van visie en droom van fareno inzicht in mogelijkheden en proces gezondere aanpak in onze branche u enthousiast
Nadere informatieSamen bouwen aan een duurzame toekomst
Samen bouwen aan een duurzame toekomst Wie we zijn De Rockwool Group is wereldwijd marktleider in steenwol isolatieproducten en -systemen. Verdeeld over 26 productielocaties en meer dan 30 verkooplocaties
Nadere informatie