I Voorsprong op de lesbanken VOORSPRONG IN TOEKOMSTGERICHTHEID. Kleuteronderwijs - Vervroegde leerplicht. Lager onderwijs - Vakspecialisten

Transcriptie

1 COMMISSIE 5: VOORSPRONG IN TOEKOMSTGERICHTHEID Het Vlaamse onderwijs staat voor de opdracht op te voeden voor morgen, om onze Vlaamse jeugd een rugzak fundamenten mee te geven voor het vervolg van hun leven. Die rugzak komt er natuurlijk niet alleen via het onderwijs, maar de schoolbanken vormen een cruciaal sleutelmoment in het leven van onze jongeren. Jong N-VA wil de voorsprong in ons kwaliteitsvol onderwijs behouden en zal in de toekomst blijven optreden als bewaker van het kwaliteitsvolle, efficiënte en effectieve onderwijs in Vlaanderen. Maar toekomstgericht beleid houdt ook jeugdbeleid in. Ons breed Vlaamse verenigingsleven versterkt het belangrijke gemeenschapsgevoel en denken. Om die reden wordt in dit hoofdstuk de toekomstgerichte visie op onderwijs en jeugd neergeschreven in 41 (amendeerbare) congresresoluties, verdeeld over twee hoofdstukken: Voorsprong op de lesbanken Voorsprong voor geëngageerde jeugd I Voorsprong op de lesbanken Kleuteronderwijs - Vervroegde leerplicht In België hebben we een leerplicht van 6 tot 18 jaar. In een steeds meer veranderende en globaliserende wereld stuiten we echter op nieuwe uitdagingen De kennis van het Nederlands is onontbeerlijk voor een succesvolle schoolloopbaan. De leerplicht vervroegen naar 3 jaar zal hier een oplossing bieden. De vervroegde leerplicht biedt voor alle kinderen zowel Nederlandstalig als niet-nederlandstalig - een waaier aan voordelen. Deze uiten zich in de ontwikkeling van hun sociale vaardigheden en zorgen ervoor dat de kleuters de gesproken Nederlandse taal onder de knie krijgen voor ze het eerste leerjaar aanvangen. Daarnaast komen ze sneller in aanraking met de schoolse routine en structuur. De vervroegde leerplicht draagt eveneens bij tot een verhoogde participatiegraad bij de ouders. Participatie in het onderwijs stimuleert verdere maatschappelijke participatie. Al deze aspecten zijn des te belangrijker voor het integratieproces van anderstalige gezinnen. 56 Lager onderwijs - Vakspecialisten In het lager onderwijs missen de kinderen ervaring in bepaalde vaardigheden. Ze zijn te veel cognitief bezig en te weinig met de handen. Ze komen weinig of niet in contact met wetenschap en techniek, ICT en muzische vorming. Die vaardigheden zitten reeds vervat in de eindtermen, maar niet alle leerkrachten voelen zich even goed in hun vel bij elk vak. Bij de overgang naar het secundair onderwijs, worden vele kinderen nog geduwd in de richting ASO. Logisch, als leerlingen niet genoeg kennis maken met technische vaardigheden. Op het einde van het lager onderwijs zijn leerkrachten slechts in staat de zwakke en sterke punten van een leerling aan te geven. Werkelijk toekomstgericht advies laat vaak te wensen over aangezien ze geen totaalbeeld hebben over alle capaciteiten van de leerling De technische richtingen moeten een positiever imago verkrijgen. Wij willen deze vaardigheden van de leerlingen meer aan bod laten komen in het lager onderwijs. Hiervoor verwijzen wij naar de studie: Kiezen voor STEM. De keuze van jongeren voor technische en wetenschappelijke studies (VRWI (Vlaamse Raad voor Wetenschap en Innovatie), 2012). STEM-studierichtingen zijn studierichtingen waarin het accent duidelijk gelegd wordt op wiskunde, exacte wetenschappen, toegepaste wetenschappen, techniek en/of ICT Zo willen we een belangrijke aanbeveling doen: het bijscholen van leerkrachten en/of specifieke vakleerkrachten invoeren in het basisonderwijs. We denken hierbij niet enkel aan STEM-leerkrachten, maar ook aan specifieke leerkrachten voor muzische vorming en Frans. Concreet zien we het als volgt: een vakspecialist komt voor verschillende vakken, met name ICT, wetenschap en techniek, Frans alsook muzische vorming. Dit zou wekelijks in het lessenrooster kunnen worden ingepast.

2 5.4. Door een waaier aan vaardigheden te ontwikkelen streven we naar een gelijke maatschappelijke waardering van alle beroepen Op die manier heeft een leerkracht aan het einde van de lagere school een veel beter beeld van de competenties van een leerling. Ook de ontwikkeling van het kind gebeurt hierdoor veel evenwichtiger. Zo kan er op het einde van het 6de leerjaar een advies gegeven worden over de verdere toekomst van het kind in een (huidige) ASO-, TSO-, BSO- of KSO-richting Het feit dat de leerling in aanraking komt met verschillende leerkrachten, vergemakkelijkt daarbij ook nog de overgang naar het secundair onderwijs De mogelijkheid om vakspecialisten succesvol in te schakelen begint bij de initiële lerarenopleiding. We willen een 4 jarige academische opleiding. In het masterjaar worden verschillende specialisaties aangeboden, ondermeer zorg (het vroegere buitengewoon onderwijs), STEM (techniek, wetenschap, ICT), muzische vorming en Frans. Secundair onderwijs - Studierichtingen We merken dat de leerlingen aan het einde van hun loopbaan in het secundair onderwijs amper weten waar ze goed in zijn en welke richting ze uit willen. De keuzemogelijkheden in het secundair onderwijs zijn niet altijd aangepast aan de noden op de arbeidsmarkt en het aanbod in het hoger onderwijs. Ook zien we dat in bepaalde richtingen in het hoger onderwijs de kennis en vaardigheden niet voldoende zijn om een goede slaagkans te hebben We hervormen het huidig secundair onderwijs en maken een onderscheid in het studiegericht, het professioneel gericht en het arbeidsgericht secundair onderwijs. Het Studiegericht Secundair Onderwijs (nu ASO) is een doorstroomrichting naar het hoger onderwijs. Leerlingen die willen verder studeren moeten dan ook gemotiveerd worden om dit te volgen en tot een goed einde te brengen. Het Professioneel gericht onderwijs (nu TSO/KSO) bereidt de leerlingen voor op de professionele bachelor of de arbeidsmarkt. Het Arbeidsgericht secundair onderwijs (nu BSO/KSO) zal de leerlingen voorbereiden op de arbeidsmarkt In het Studiegericht secundair onderwijs willen we vanaf het eerste jaar 3 richtingen voorstellen: Talen: naast basispakket lesuren: +5u Latijn +3u (Nederlands/Frans/Engels) Wiskunde Wetenschappen (STEM): naast basispakket lesuren: +3u Wiskunde +4u Natuurwetenschappen +1u Aardrijkskunde Sociaal- Culturele wetenschappen: naast basispakket lesuren: +4u Sociale Wetenschappen +4u Cultuur Sterke leerlingen kiezen nu veelal voor Latijn als basisoptie. Te weinig leerlingen kiezen voor wetenschap en techniek. In de richting STEM worden de keuzevakken ingevuld met wetenschappen, wiskunde en technologie. Ook leerlingen die willen verder studeren in de sociale sector moeten een degelijke voorbereiding krijgen binnen het Academisch gericht secundair onderwijs In onze maatschappij wordt het belang van geestesarbeid nog steeds verkozen boven handenarbeid. Dit zorgt ervoor dat technische richtingen nog steeds minder aantrekkelijk is. Vakken als techniek moeten aan bod komen in het basisonderwijs, en leerlingen moeten gesteund worden in hun technisch talent. Onbekend maakt onbemind. Hetzelfde geldt voor kunstvakken en een oriëntering naar het KSO De opleidingen die momenteel voorzien zijn binnen het KSO, worden zoals alle opleidingen geïntegreerd binnen de drie vooropgestelde onderwijsfinaliteiten Richtingen en leerlijnen moeten aangepast worden aan de noden van de arbeidsmarkt en de richtingen in het hoger onderwijs. Een betere verstandhouding en communicatie tussen de arbeidsmarkt en het onderwijs is noodzakelijk. Ook in de derde graad van het professioneel gericht so kan samenwerking met bedrijven zorgen voor een betere aansluiting op de arbeidsmarkt We willen werken aan een betere oriëntering over de gehele schoolloopbaan. We pleiten ervoor dat de studiekeuze gebeurt op 12-jarige leeftijd. Vroege oriëntering wordt haalbaar door naast het cognitieve ook oog te hebben voor technische en artistieke vakken en deze kwalitatief te verbeteren. (zie visie lagere school) Ook de talenten van deze leerlingen moeten in kaart gebracht worden. Er kan een uitgebreid dossier van de leerlingen, komende uit het basisonderwijs, overgebracht worden naar de middelbare school, zodat zij een inzage hebben in verworven competenties en interesses. Hier kunnen de leerkrachten en leerlingbegeleiding mee aan de slag om de leerling te begeleiden in het vervolg van de schoolcarrière. Een goede begeleiding in de (her)oriëntering en opvolging van de resultaten van deze leerling zijn noodzakelijk. 57

3 Burgerschapsvorming Een leerkracht is in deze maatschappij meer dan diegene die de leerlingen onderwijst. Een leerkracht levert een enorme bijdrage aan de totale ontwikkeling van een kind op alle vlakken. Wij willen proberen om de toekomstige actieve leden van de maatschappij positief te integreren in de samenleving. Wat betekent het om een burger te zijn in onze maatschappij? Lessen burgerschapsvorming zouden dan ook een enorme meerwaarde zijn in het lessenpakket van het basis en secundair onderwijs. We voeren dit in vanaf het 1ste leerjaar Goed burgerschap begint op schoolniveau, waarbij de kinderen zich moeten leren gedragen volgens de schooletiquette. Bijvoorbeeld de regels van de school, afspraken i.v.m. omgang met leerkrachten. Daarnaast ook sociaal-emotionele vaardigheden als omgaan met elkaar, omgaan met jezelf (beginnende puberteit), respect hebben voor zichzelf, anderen en voor het milieu. Preventie rond pesten. In het secundair onderwijs breidt dit uit naar de rechten en plichten van het kind, de jongere, de burger. We informeren de jongeren over politiek, we laten hen kennismaken met de verschillende instituten van onze maatschappij, van onze samenleving. Seksualiteit, preventie rond druggebruik, pesten e.d. kunnen we ook in dit vak onderbrengen. We leren hen objectief omgaan met de actualiteit en hun mening te verwoorden. We bereiden hen voor op het zelfstandig leven na het secundair onderwijs. De jongeren moeten onze maatschappij op een kritische manier beschouwen Het vak burgerschapsvorming moet dan ook gedoceerd worden in de initiële lerarenopleiding. Zo is er meer controle op de inhoud en kan dit vak stevig onderwezen worden aan onze leerlingen Momenteel worden thema s rond burgerzin projectmatig aangeboden op de school, of komt het ter sprake bij vakken als levensbeschouwing, geschiedenis, wereldoriëntatie Men kan uit het lessenpakket van deze vakken 1 lesuur vervangen door het vak burgerschapsvorming. Zorg in het onderwijs Onze scholen staan dag na dag voor moeilijke uitdagingen. Taalachterstand bij anderstaligen, multiculturaliteit, leerproblemen, psychische problemen bij leerlingen enz. Leerkrachten moeten differentiëren, zorgbehoevende leerlingen worden veelal geconfronteerd met hun zwaktes en sterke leerlingen worden veelal te weinig uitgedaagd omdat de leerkracht handen te kort heeft Vele problematieken kunnen aangepakt worden in de veilige omgeving van de school. We moeten dan ook gaan inzetten op verhoogde zorg in alle scholen De doorverwijzing gebeurt nu in samenwerking met de school en het CLB, waarbij de school aantoont dat ze alle mogelijkheden om het kind te ondersteunen onderzocht heeft. Wij vinden dat ouders hierin meer betrokken moeten worden en het CLB in deze enkel fungeert als bemiddelaar. We zijn van mening dat de school en de ouders het kind en zijn mogelijkheden het best kunnen beoordelen en dat het CLB vooral moet informeren over de mogelijke opties en dus geen beslissende rol moet spelen Met de doorverwijzing naar het Buitengewoon onderwijs zoals in het M-decreet voorgesteld, bestaat het risico dat de leerling kostbare tijd verliest. Dit zou het welzijn van de leerling niet ten goede komen. Elke leerling op de juiste plaats en leren op eigen tempo naar eigen mogelijkheden, zorgt immers voor meer zelfvertrouwen en betere schoolresultaten Zorg moet zichtbaar zijn op school en in de klas. Zorgleerkrachten moeten de leerkracht bijstaan tijdens de les om extra aandacht te geven aan de leerlingen die het nodig hebben. De opleiding van zorgleerkrachten moet dan ook extra aandacht krijgen en kan als specialisatie gevolgd worden in de lerarenopleiding Leerlingenbegeleiding moet een vaste plaats krijgen in elke school en toegankelijk zijn voor elke leerkracht en elke ouder. Door regelmatig overleg tussen de leerlingenbegeleiding, school en de betrokken leerkracht kan immers preventief gewerkt worden en kan bijvoorbeeld (her)oriëntering sneller en efficiënter gebeuren De middelen die momenteel circuleren binnen de CLB s moeten effectief ingezet worden voor leerlingbegeleiding, niet in structuren. In die optiek moet de huidige werking van het CLB herbekeken worden. 58

4 Hoger onderwijs Verplichte niet-bindende oriënteringsproef We merken dat het slaagpercentage van leerlingen in het hoger onderwijs in het 1e jaar veel te laag is. Dit kost de ouders en de maatschappij handenvol geld. Voor je als student aan je studie begint is het belangrijk om te weten waar je aan toe bent. Dit geldt zowel voor de student als voor de onderwijsinstelling die de student aanneemt De inhoud en het niveau van een bepaalde richting, de voorkennis die er verwacht wordt en de mogelijkheden op de arbeidsmarkt zijn belangrijke zaken die de keuze van de student en de juiste oriëntering kunnen vergemakkelijken. Dit kan door een verplichte proef af te nemen waarbij de student kennismaakt met inhoud van de vakken en de manier waarop deze gedoceerd wordt. Dit geeft de leerlingen een beeld of ze sterk genoeg zijn voor deze richting enerzijds en of deze aansluit bij wat ze in gedachten hadden anderzijds Bij voorkeur gebeurt dit in het laaste semester van het secundair onderwijs. Zo kan de leerling bijgestuurd worden (bijvoorbeeld via specifieke voorbereidingsprogramma s gedurende de zomer) Met deze proeven willen we ervoor zorgen dat ook de kwaliteit van ons onderwijs behouden blijft. De leerling informeert zich en gaat na of de studie geschikt voor hem is, ipv de onderwijsinstelling die zich systematisch gaat aanpassen aan zijn publiek. We willen er echter over waken dat de student nog steeds vrij is om de studie die zijn of haar voorkeur geniet, te starten. Daarom is deze proef enkel bedoeld als oriëntering en is deze niet-bindend. Leerkrediet Het huidige systeem ziet er uit als volgt: elke student krijgt aan het begin van zijn studieloopbaan een leerkrediet van 140 studiepunten. De meeste voltijdse opleidingen zijn goed voor 60 studiepunten per jaar. Een minimuminschrijving voor 27 studiepunten is nodig om ten laste te blijven van de ouders, fiscaal ten laste te zijn en reguliere student te zijn. Vakken waarvoor een student gedelibereerd wordt, worden niet bij het leerkrediet geteld We willen studenten stimuleren om een bewuste studiekeuze te maken en er dus voor te zorgen dat ze niet eeuwig kunnen blijven studeren zonder uiteindelijk een diploma te behalen. Met een aanpassing in het huidige systeem kunnen we jongeren vanaf het eerste jaar meer motiveren om te slagen. Studenten starten vaak eerst aan de universiteit en blijven, door het huidige systeem van leerkrediet, te lang hangen in eenzelfde richting. Er wordt veel te laat geheroriënteerd omdat de studiebegeleiders en universiteiten en hogescholen niets achter de hand hebben. Studenten die niet slagen kosten teveel geld. We pleiten voor een betere oriëntering, zowel aan het einde van het secundair onderwijs als na het eerste jaar hoger onderwijs De eerste 60 studiepunten tellen dubbel indien afgelegd in modeltraject (momenteel is de termijn die men erover doet niet vastgelegd) Studenten die voor de finale inschrijvingsdatum van de betreffende opleiding van studierichting veranderen krijgen het volledig ingezette leerkrediet terug In het eerste jaar dien je minimaal 20 studiepunten te behalen, en 40 studiepunten gespreid over het eerste en tweede jaar. Zo niet, wordt je uitgesloten om deze richting te vervolgen Indien een student geen leerkrediet meer heeft mogen hogescholen en universiteiten de inschrijving weigeren. Als deze niet geweigerd wordt moeten de instellingen minstens het dubbele van het normale inschrijvingsgeld vragen. De instellingen ontvangen voor deze studenten geen financiering meer Het niet volgen van geadviseerde vormingsprogramma s na de oriënteringsproef, zal gevolgen hebben voor het leerkrediet van de student indien ze niet slagen in de opleiding De student mag een vak 1 extra jaar meenemen naar een volgend jaar. Dat wil zeggen dat de student 4 kansen heeft gehad om het examen opnieuw te doen. 59

5 Nederlandstalig onderwijs in Brussel Door de demografische evolutie en de instroom van anderstaligen in Brussel, moeten we extra aandacht besteden aan het Nederlandstalig onderwijs. Er is een capaciteitsprobleem en een taalachterstand bij de leerlingen. Door de multiculturele samenleving is het voor een leerkracht een uitdaging om in Brussel les te geven. Het is belangrijk dat we lesgeven in Brussel opnieuw aantrekkelijk kunnen maken Voor de leerlingen is het belangrijk dat ouders een duidelijke keuze maken voor het Nederlandstalig of het Franstalig onderwijs. Van de ouders wordt er verwacht dat zij op een goede manier kunnen communiceren met de school. Zo kunnen zij hun kind ook beter begeleiden in hun schoolloopbaan. Ouders moeten aangemoedigd worden om aanwezig te zijn op het oudercontact en moeten net als hun kinderen huiswerkbegeleiding krijgen Vlaanderen moet zelf onderwijs blijven aanbieden in de Brusselse gemeenten en dit met de nodige financiële ondersteuning voor extra zorguren, taalklassen, kleinere klassen en huiswerkbegeleiding voor ouders en kinderen Daar de internationalisering van de leerlingengroepen zich voordoet op diverse locaties (bv. Vlaamse Rand, Antwerpen, Limburgse mijngemeenten ) ondervinden de scholen met een groot aandeel niet- Nederlandstaligen gelijkaardige knelpunten. Ook hier moeten dezelfde ondersteuningsmiddelen beschikbaar zijn. II Voorsprong voor Geëngageerde Jeugd Jeugdbewegingen Jeugdbewegingen zijn voor onze samenleving van groot belang. Jonge mensen zetten zich iedere week op vrijwillige basis in om kinderen en jongeren een zinvolle vrijetijdsbesteding te geven. Kinderen leren er samen spelen, samenwerken in groep, respectvol omgaan met anderen, met materialen en met hun omgeving. Dit zijn heel belangrijke stappen in hun ontwikkeling naar volwassenheid. Jeugdbewegingen zijn nog steeds een levendige traditie in Vlaanderen. Het is voor hen een grote uitdaging om ook bij de nieuwe Vlamingen leden te werven. Nochtans is de deelname van deze kinderen aan een jeugdbeweging een belangrijke stap in hun integratie in onze maatschappij en tevens een speelse oefenkans voor het Nederlands taalgebruik. In bepaalde verstedelijkte gebieden met veel nieuwkomers en anderstaligen is de werking van de jeugdbeweging verzwakt Gemeentelijke jeugddiensten moeten voldoende middelen krijgen om de jeugdbeweging te ondersteunen via maat schappelijk werkers, buurtwerkers en taal coaches De middelen worden bij voorkeur ingezet voor de ondersteuning van bestaande jeugdbewegingen. Het kan niet de bedoeling zijn hiermee aparte jeugdbewegingen te gaan opzetten voor allochtonen. Jeugdraad De jeugdraad is in de eerste plaats een adviesraad. In de tweede plaats is het ook een ontmoetingsplaats waar jeugdverenigingen elkaar leren kennen en van waaruit samenwerkingen kunnen ontstaan Politieke jongerenpartijen kunnen geen beslissingsrecht hebben in een gemeentelijk adviesorgaan. Stemrecht? Steeds vaker woedt het debat over het afschaffen van de huidige opkomstplicht bij verkiezingen. Minstens even vaak wordt de idee gelanceerd om jongeren vanaf 16 jaar al stemrecht te geven De opkomstplicht blijft behouden zoals die vandaag bestaat. Wij zijn geen voorstander van stemrecht vanaf 16 jaar. 60