Gemeente Putten Pagina 2 van 36 Nota reserves en voorzieningen 2015 Nota Reserves en voorzieningen 2015

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Gemeente Putten Pagina 2 van 36 Nota reserves en voorzieningen 2015 Nota Reserves en voorzieningen 2015"

Transcriptie

1 Gemeente Putten Pagina 2 van 36 Nota reserves en voorzieningen 2015 Nota Reserves en voorzieningen 2015 Olst-Wijhe, 13 oktober 2015 Documentnummer:

2 Putten Pagina 6 van 36 Nota reserves en voorzieningen 2015 Nota Reserves en voorzieningen 2015 Gemeente Olst-Wijhe Pagina 2

3 Inhoudsopgave Inhoudsopgave Inleiding Wettelijk kader en bevoegdheden Wettelijk kader algemeen Bevoegdheid Reserves Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) Kenmerken van reserves Instellen, wijzigen, toevoegingen en onttrekkingen Rentetoerekening reserves Overzicht reserves per 1 januari Voorzieningen Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) Kenmerken van voorzieningen Instellen, wijzigen, toevoegingen en onttrekkingen Rentetoevoeging voorzieningen Overzicht voorzieningen per 1 januari De functies van reserves/voorzieningen Vergelijking reserves en voorzieningen Weerstandsvermogen en risicoprofiel Beschikbare weerstandscapaciteit Benodigde weerstandscapaciteit Grondexploitaties en risico s Aanpassingen reserves en voorzieningen Bijlage 1 Overzicht Reserves en Voorzieningen Nota Reserves en voorzieningen 2015 Gemeente Olst-Wijhe Pagina 3

4 1. Inleiding De Nota reserves en voorzieningen is voor het laatst in 2011 herzien en op 12 september 2011 door de gemeenteraad vastgesteld. Thans bieden wij u de bijgestelde Nota reserves en voorzieningen 2015 aan. Deze nota met de daarin opgenomen (gewijzigde) reserves en voorzieningen zijn gebaseerd op de voorgaande nota, tussentijdse raadsbesluiten, gewijzigde regelgeving en nieuwe (geactualiseerde) plannen. In de bijlage treft u per voorziening/reserve een uitgebreide toelichting aan. Het doel van deze nota is om enerzijds het beleid ten aanzien van de reserves en voorzieningen vast te leggen en anderzijds geeft deze nota een actuele en transparante weergave van de gemeentelijke reserves en voorzieningen. Daarnaast is bij de begroting 2015 aan uw raad toegezegd om in het kader van risicobeheersing eerst de Nota van reserves en voorzieningen te herijken alvorens een besluit te nemen over het eventueel op orde brengen van het weerstandsvermogen. gemeente Putten Pagina 7 van 36 Nota reserves en voorzieningen Wettelijk kader en bevoegdheden 2.1. Wettelijk kader algemeen Reserves en voorzieningen behoren tot het financiële vermogen van de gemeente. Bestuurlijke keuzes hebben effect op het financiële beleid en kunnen impact hebben op de reserves en voorzieningen De keuze wordt veelal ingegeven door een bedrijfseconomische en/of een politieke visie. De Gemeentewet bevat twee bepalingen die relevant zijn voor het beleid over reserves en voorzieningen. Ten eerste is bepaald dat elke gemeente een verordening opstelt waarin de uitgangspunten van het financiële beleid en beheer zijn vastgelegd (de verordening artikel 212 Gemeentewet). Ten tweede bevat de Gemeentewet regels over de wijze van begroten en verantwoorden die zijn uitgewerkt in het Besluit begroting en verantwoording (hierna BBV). Deze regels vormen het uitgangspunt voor de herziening van deze nota Bevoegdheid Bevoegdheid reserves Volgens het BBV moeten toevoegingen en onttrekkingen aan reserves altijd plaatsvinden via resultaatbestemming. In het overzicht van baten en lasten wordt onderscheid gemaakt tussen geraamd/gerealiseerd totaal saldo van baten en lasten (resultaat programma s en producten zonder reservemutaties) en het geraamd/gerealiseerd resultaat (resultaat na reservemutaties). De resultaatbestemming (dotaties en onttrekkingen reserves) is een bevoegdheid van de raad. Alle stortingen in en onttrekkingen aan de reserves vereisen dus de goedkeuring van de raad. De goedkeuring kan op basis van: de nota reserves en voorzieningen (structurele mutaties zoals de voorziening afvalstoffen waarbij het voordelige of nadelige exploitatiesaldo muteert in de voorziening); bij de vaststelling van de begroting; bij tussentijdse begrotingswijziging via raadsbesluit of tussentijdse rapportages; door vaststelling van de jaarrekening. Bevoegdheid voorzieningen Volgens het BBV stelt de raad de voorzieningen in en besluit tot dotaties daarin via vaststelling van de programma s (waarbij de mutaties van de voorzieningen op de producten voor resultaatbestemming worden verantwoord). De raad heeft bij het vaststellen van voorzieningen weinig ruimte voor het maken van keuzes aangezien de egalisatievoorzieningen zijn gebaseerd op een onderhoudsplan of kostendekkende dienstverlening en de risicovoorzieningen zijn gebaseerd op de berekende verplichting op basis van wet- en regelgeving (BBV). Gemeente Putten Pagina 9 van 36 Nota reserves en voorzieningen 2015 Nota Reserves en voorzieningen 2015 Gemeente Olst-Wijhe Pagina 4

5 3. Reserves 3.1. Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) In het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) is het volgende over reserves opgenomen: Artikel 43 BBV: 1. In de balans worden de reserves onderscheiden naar: a. de algemene reserve; b. de bestemmingsreserves. 2. Een bestemmingsreserve is een reserve, waaraan de gemeenteraad een bepaalde bestemming heeft gegeven. Reserves zijn onderverdeeld in algemene reserves en bestemmingsreserves. De algemene reserves zijn de niet bestemde reserves, gevormd door o.a. rekeningresultaten waaraan de gemeenteraad een bestemming kan geven. Bestemmingsreserves zijn reserves die door de raad zijn ingesteld voor een specifiek doel. De algemene reserves bestaan uit: Algemene reserve vrij besteedbaar Algemene reserves (niet) vrij besteedbaar Algemene reserves vrij besteedbaar: De reserve Nog nader te bestemmen middelen binnen onze gemeente is een reserve, die voornamelijk werd en wordt opgebouwd uit rekeningsresultaten. De rente over deze reserve komt incidenteel ten gunste van de lopende begroting. Het inzetten van deze reserve heeft daarmee geen structureel effect in onze begroting en daarmee volledig vrij te besteden. Algemene reserves (niet) vrij besteedbaar: De algemene reserves (niet) vrij besteedbaar hebben als functie structureel inkomsten te genereren ten gunste van onze begroting. De algemene reserves (niet) vrij besteedbaar bestaan uit de Algemene reserve en de Algemene reserve grondexploitatie. De reserve grondexploitatie is bedoeld als achtervang voor risico's die wij lopen binnen de bouwgrondexploitatie. Jaarlijks wordt dit risicoprofiel binnen de bouwgrondexploitatie geactualiseerd. De omvang van deze reserve volgt de omvang van het risicoprofiel welke dus constant wijzigt (in feite geen algemene reserve) Kenmerken van reserves De algemene kenmerken van de reserves zijn: a) Categorisering vermogenspositie: De reserves staan aan de passivazijde van de balans en maken onderdeel uit van de eigen vermogenspositie van de gemeente. b) Storting en onttrekking: Storting in en onttrekking aan reserves gebeurt, voor zover die het resultaat beïnvloeden, na resultaatbepaling. c) Bestemming: De gemeenteraad kan vrij bestemmen over de reserves. Dit geldt voor zowel de algemene reserve als de bestemmingsreserves. d) Financiële onderbouwing: Voor de vorming en besteding van reserves is een financiële onderbouwing gewenst Instellen, wijzigen, toevoegingen en onttrekkingen De uitgangspunten voor het instellen van reserves, het wijzigen van reserves en de toevoegingen en onttrekkingen aan reserves zijn/worden als volgt: Het instellen, wijzigen of opheffen van een (bestemmings)reserve moet altijd via een raadsbesluit inclusief begrotingswijziging plaatsvinden; de benaming van nieuwe of te wijzigen bestemmingsreserves moet duidelijk zijn, waarbij het doel van de reserve tot uitdrukking komt; een bestemmingsreserve kan enkel worden gevormd voor concrete door de raad vast te stellen doelen; In het raadsvoorstel voor het instellen van een nieuwe bestemmingsreserve wordt ingegaan op de koppeling met het programma of product, het doel, de benodigde maximale en minimale Nota Reserves en voorzieningen 2015 Gemeente Olst-Wijhe Pagina 5

6 omvang, de grondslag voor de mutatie van de reserve en de verantwoording; De dotatie en onttrekkingen aan de (bestemmings-) reserves vinden altijd plaats via resultaatbestemming en lopen niet via de baten en lasten van de reguliere producten; De dotatie of onttrekking aan een (bestemmings-) reserve moet altijd in lijn zijn met de Nota Reserves en voorzieningen P 3.4. Rentetoerekening reserves Door reserves te gebruiken als financieringsmiddel wordt rente bespaard, die anders betaald had moeten worden voor het aantrekken van vreemd vermogen. Over het totale eigen vermogen wordt dus rente berekend. Voor wat deze rente betreft bestaat de keuze: a) deze rente toe te voegen aan de reserves; b) deze rente ten gunste te laten komen aan de exploitatie; c) een combinatie van beiden. In onze gemeente worden deze drie mogelijkheden ook daadwerkelijk toegepast. In de Begrotingsbrief is als noodmaatregel voorgesteld de rente in afwijking van de beleidslijn in de Nota reserves en voorzieningen 2011 voor 2015 tot en met 2018 niet toe te voegen aan de reserve, maar vrij te laten vallen in de exploitatie. Het hiermee te behalen structurele voordeel was verwerkt in het meerjarenperspectief van de Begrotingsbrief. Gelet op de uitkomsten van de Septembercirculaire 2014 is deze noodmaatregel opnieuw tegen het licht gehouden. Op basis daarvan is besloten de rente beperkt vrij te laten vallen in de exploitatie. Concreet betekent dit dat de rentetoerekening aan de reserve Nader te bestemmen middelen en de Algemene reserve Grondexploitatie eenmalig is ingezet voor de exploitatie 2015 en de rentetoerekening aan de Investeringsreserve en reserve Bovenwijkse voorzieningen volgens de volgende lijn wordt ingezet voor de exploitatie: voor 100 % in 2015, voor 85 % in 2016, voor 70 % in 2017 en voor 60 % in In de bijlage waarin de afzonderlijke reserves zijn opgenomen, zijn deze wijzigingen financieel vertaald. Deze maatregel betekent wel dat het vrijelijk beschikken over reserves in bepaalde mate consequenties heeft voor de exploitatie.11 van 36 Nota reserves en voorzieningen Overzicht reserves per 1 januari 2015 Algemene reserves 1. Algemene reserve 2. Reserve nader te bestemmen middelen 3. Algemene reserve grondexploitaties Nog te bestemmen resultaat 2014 ( nader te bestemmen middelen) Bestemmingsreserves 4. Investeringsreserve 5. Reserve decentralisatie huisvesting onderwijs 6. Bestemmingsreserve algemeen 7. Reserve bovenwijkse voorzieningen 8. Bestemmingsreserve extra afschrijving 9. Bestemmingsreserve kapitaallasten gemeentehuis 10. Bestemmingsreserve privatisering groen 11. Reserve vervanging inventarisatie podium voorzieningen 12. Reserve reclamesport 13. Reserve kostbaar landschap 14. Reserve onderhoud gemeentehuis 15. Reserve onderhoud huisvesting buitendienst 16. Reserve onderhoud brandweergarages 17. Reserve onderhoud welzijnsaccommodaties 18. Reserve onderhoud kerktorens 19. Reserve onderhoud aula begraafplaats 20. Reserve omgevingsvergunning 21. Bestemmingsreserve duurzaamheid 22. Reserve laanbeplanting Raalterweg Wesepe *bedragen zijn gebaseerd op begroting 2015 incl. wijzigingen Saldo Saldo Nota Reserves en voorzieningen 2015 Gemeente Olst-Wijhe Pagina 6

7 4. Voorzieningen 4.1. Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) In het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) is het volgende over voorzieningen opgenomen: Artikel 44 BBV: 1. Voorzieningen worden gevormd wegens: a. verplichtingen en verliezen waarvan de omvang op de balansdatum onzeker is, doch redelijkerwijs is in te schatten; b. op de balansdatum bestaande risico s ter zake van bepaalde te verwachten verplichtingen of verliezen waarvan de omvang redelijkerwijs is in te schatten; c. kosten die in een volgend begrotingsjaar zullen worden gemaakt, mits het maken van die kosten zijn oorsprong mede vindt in het begrotingsjaar of in een voorafgaand begrotingsjaar en de voorziening strekt tot gelijkmatige verdeling van lasten over een aantal begrotingsjaren. d. de bijdragen aan toekomstige vervangingsinvesteringen, waarvoor een heffing wordt geheven als bedoeld in artikel 35, eerste lid, onder b. 2. Tot de voorzieningen worden ook gerekend van derden verkregen middelen die specifiek besteed moeten worden, met uitzondering van de voorschotbedragen, bedoeld in artikel 49, onderdeel b. 3. Voorzieningen worden niet gevormd voor jaarlijks terugkerende arbeidskosten gerelateerde verplichtingen van vergelijkbaar volume. Artikel 45 BBV: Rentetoevoegingen aan voorzieningen zijn niet toegestaan Kenmerken van voorzieningen De algemene kenmerken van de voorzieningen zijn: a) Categorisering vermogenspositie: Voorzieningen staan aan de passiva zijde van de balans en worden tot het vreemd vermogen gerekend, omdat dit onvermijdelijke verplichtingen en/of risico s betreffen: er rust een bedrijfseconomische claim op. Bijvoorbeeld een onderhoudsvoorziening. b) Storting en onttrekking: Storting in de voorzieningen gebeurt ten laste van de reguliere exploitatie, dus voor resultaatbepaling. Lasten worden rechtstreeks ten laste van de voorzieningen gebracht. c) Bestemming: Vanwege het verplichtende karakter is de voorziening niet vrij besteedbaar, maar is slechts inzetbaar voor het betreffende doel. d) Financiële onderbouwing: Voorzieningen moeten financieel onderbouwd zijn. Deze onderbouwing dient de basis te zijn voor de jaarlijkse stortingen in en onttrekkingen aan de voorziening Instellen, wijzigen, toevoegingen en onttrekkingen De uitgangspunten voor het instellen van voorzieningen, het wijzigen van voorzieningen en de toevoegingen en onttrekkingen aan voorzieningen zijn als volgt: a. Het instellen, wijzigen of opheffen van een voorziening moet altijd via een raadsbesluit met een begrotingswijziging plaatsvinden. Het kan voorkomen dat een voorziening moet worden ingesteld op basis van het BBV voor een toekomstige verplichting of verlies waarbij de raad niet vooraf heeft besloten om de voorziening in te stellen. In dit geval wordt de voorziening bij het vaststellen van de jaarrekening door de raad formeel bekrachtigd; b. Een voorziening kan in principe niet negatief zijn. Het dient immers bepaalde (onzekere) uitgaven te dekken; c. De benaming van nieuwe of te wijzigen voorziening moet duidelijk zijn, waarbij het doel van de voorziening tot uitdrukking komt; d. In het raadsvoorstel voor het instellen van een nieuwe voorziening wordt ingegaan op de koppeling met het programma of product, het doel, de benodigde maximale en minimale omvang, de grondslag voor de mutatie van de voorziening en de verantwoording; Nota Reserves en voorzieningen 2015 Gemeente Olst-Wijhe Pagina 7

8 e. Wanneer voorzieningen worden opgeheven, moet het saldo ten gunste van de exploitatie worden gebracht; f. Toevoeging van bespaarde rente aan voorzieningen vindt niet plaats g. Is de kans dat een risico zich zal voordoen en de omvang van het risico niet goed in te schatten, dan kan er geen voorziening worden getroffen. In dat geval wordt een risico-inschatting gemaakt bij de bepaling van het aan te houden weerstandsvermogen en wordt het mogelijk risico verwerkt in de paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheersing. h. Is omvang van de verplichting goed in te schatten, dan is geen voorziening toegestaan, maar dient een schuld te worden opgenomen. Schematisch kan het gestelde onder g. en h. als volgt worden weergegeven: Kans voordoen van verplichting, verlies of risico Zeker Waarschijnlijk Niet uit te sluiten Omvang Ja Crediteurenschuld Voorziening Paragraaf W & R* financieel te Is te schatten Voorziening Voorziening Paragraaf W & R bepalen? Nee Paragraaf W & R Paragraaf W & R Paragraaf W & R * paragraaf Weerstandsvermogen en risicobeheersing 4.4. Rentetoevoeging voorzieningen Rentetoevoegingen aan voorzieningen zijn niet toegestaan omdat voorzieningen naar beste schatting dekkend dienen te zijn voor de achterliggende verplichtingen en risico s. Echter als sprake is van een voorziening tegen contante waarde*, zijn jaarlijkse toevoegingen in verband met de CW-rekenrente toegestaan: deze zijn dan immers nodig om de voorziening op het juiste niveau te houden. Een dergelijke toevoeging wordt niet gezien als een rentetoevoeging maar als een toevoeging om de voorzieningen op de juiste hoogte te houden. * De contante waarde van een bedrag is de huidige waarde van een geldbedrag dat pas in de toekomst beschikbaar is Overzicht voorzieningen per 1 januari 2015 Voorzieningen 23. Egalisatievoorziening afvalstoffen 24. Voorziening riolering 25. Voorziening pensioenaanspraken wethouders 26. Voorziening wachtgeldverplichting vm. Wethouders 27. Voorziening verwachte verliezen grondexploitatie 28. Voorziening dubieuze debiteuren sociale zaken 29. Voorziening dubieuze debiteuren algemeen 30. Voorziening vordering op Verkoop Vennootschap nv I 31. Voorziening vordering op Verkoop Vennootschap nv II *bedragen zijn gebaseerd op begroting 2015 incl. wijzigingen Saldo De functies van reserves/voorzieningen 5.1 Financieringsfunctie Van belang is hierbij de Wet financiering decentrale overheden (Wet Fido). Deze wet beoogt een solide financieringswijze van de decentrale overheden te bevorderen en schommelingen van rentelasten zo veel mogelijk te beperken. De financiering van kapitaalgoederen kan geschieden door het gebruiken van de reserves en voorzieningen (interne financiering) of anderzijds door het aantrekken van vaste geldleningen (vaste financiering). Bij gebruik van reserves (eigen vermogen) en voorzieningen (vreemd vermogen) behoeft geen beroep te worden gedaan op de geld- en kapitaalmarkt. Indien op grond van een raadsbesluit een reserve of voorziening wordt aangewend vervalt automatisch de financieringsfunctie en moet via de kapitaalmarkt een (vaste) geldlening worden aangetrokken ter vervanging van de weggevallen financieringsmiddelen. Nota Reserves en voorzieningen 2015 Gemeente Olst-Wijhe Pagina 8

9 5.2 Bestedingsfunctie Bij de bestedingsfunctie gaat het om middelen die worden gebruikt om de realisering van activa/ projecten mogelijk te maken. In deze gevallen wordt het gereserveerde bedrag gebruikt voor de dekking (van de kapitaallasten) van investeringsuitgaven. Voorbeeld hiervan is de reserve voor de kapitaallasten van het nieuwe gemeentehuis. 5.3 Bufferfunctie Dit is de belangrijkste functie van het eigen vermogen. Vooral de algemene reserve dient als bufferfunctie voor het opvangen van eventuele onvoorziene uitgaven (incidenteel) waarmee in de planning geen rekening is gehouden en die noodzakelijkerwijs dienen plaats te vinden. Hierbij kan men denken aan: Financiële risico's waarvoor geen bestemmingsreserves of voorzieningen zijn gevormd, of waarvoor elders in de begroting geen financiële middelen zijn gereserveerd, omdat er nog geen getrouwe kwantificering van de risico's kan plaatsvinden; Het opvangen van eventuele jaarrekeningtekorten; Het opvangen van een (deel van) eventueel begrotingstekort. Voor de bepaling van de omvang van de hierboven genoemde risico's bestaan geen landelijke richtlijnen. Voor de berekening van de minimale hoogte van de buffer worden in de praktijk diverse criteria gehanteerd. Voorbeelden hiervan zijn een bedrag per inwoner, een percentage van de algemene uitkering of een percentage van de totale gemeentelijke exploitatie. Doordat er geen echte richtlijnen zijn, gaan gemeenten verschillend om met de bepaling van de minimale omvang van de algemene reserve. In de Nota Weerstandsvermogen 2013 Olst-Wijhe is hierover e.e.a. vastgelegd. Daarnaast wordt jaarlijks bij de begroting ingegaan op de ontwikkelingen m.b.t. weerstandsvermogen/capaciteit en de risico s. 5.4 Inkomensfunctie Door het gebruiken van reserves en voorzieningen voor de financiering, wordt aan derden te betalen rente bespaard. De bespaarde rente wordt niet aan de reserves toegevoegd maar gebruikt als dekkingsmiddel. Echter wanneer deze budgettaire ruimte wordt gebruikt als structureel dekkingsmiddel van exploitatielasten is sprake van beperking in de besteedbaarheid van de reserve. Uitgangspunt is dat er altijd bespaarde rente wordt berekend. In deze gemeente wordt een rentepercentage gehanteerd van 1,5%. Een voorbeeld hiervan is de Algemene Reserve. 5.5 Verplichtingenfunctie De verplichtingenfunctie heeft betrekking op voorzieningen. Een voorziening heeft een karakter van een verplichting die de gemeente is aangegaan en waarvoor de benodigde middelen beschikbaar moeten zijn. Voorbeelden hiervan zijn de Voorziening Pensioenaanspraken wethouders en de voorziening Wachtgeldverplichting vm. wethouders. 5.6 Egalisatiefunctie Hiermee wordt het mogelijk gemaakt noodzakelijke aanpassingsprocessen geleidelijk(en dus niet schoksgewijs) te laten verlopen. Er ontstaat zodoende een regelmatige verdeling over de jaren heen mede om ongewenste schommelingen (pieken en dalen) in de tarieven en het resultaat te voorkomen. Voorbeelden hiervan zijn de egalisatievoorziening Afvalstoffen en de voorziening Riolering. Nota Reserves en voorzieningen 2015 Gemeente Olst-Wijhe Pagina 9

10 6. Vergelijking reserves en voorzieningen In onderstaand overzicht is een korte samenvatting van de overeenkomsten en verschillen tussen reserves en voorzieningen weergegeven: Omschrijving Reserves Reserves worden gebruikt als algemene of specifieke financiële buffer voor het opvangen van (incidentele) uitgaven of tegenvallers. De besteding is gekoppeld aan een bepaald doel. Voorzieningen Voorziening worden enerzijds ingesteld voor verplichtingen en risico s waarvan de omvang onzeker, doch redelijkerwijs is in te schatten en anderzijds voor het gelijkmatig verdelen van lasten groot onderhoud en kostendekkende dienstverlening over verschillende begrotingsjaren. Vermogensvorm Eigen vermogen. Vreemd vermogen. Wijziging bestemming Mogelijk ( bij bestemmingsreserves na raadsbesluit). Niet mogelijk, heeft een verplichte bestedingsrichting. Instelling en opheffing Het instellen en opheffen is een bevoegdheid van de raad. Het instellen en opheffen is een bevoegdheid van de raad. Mutaties Op basis van raadsbesluit door de gemeenteraad. Stortingen via de jaarlijkse begroting, onttrekkingen direct ten laste van de relevante voorziening. Toevoegingen/ onttrekkingen Toevoegingen en onttrekkingen aan reserves vinden plaats nadat het resultaat van het saldo van baten en lasten van alle programma s bekend is. Dit is het geraamde/gerealiseerde saldo van baten en lasten. Vervolgens vinden de toevoegingen en onttrekkingen aan de reserves plaats, met als uitkomst het geraamde/gerealiseerde resultaat. Dit houdt dus in dat er binnen de programma s geen rechtstreekse verrekeningen kunnen plaatsvinden tussen reserves en exploitatie. Toevoegingen aan voorzieningen vinden plaats via de exploitatie en zijn dus onderdeel van het resultaat. Onttrekkingen aan voorzieningen vinden rechtstreeks ten laste van de voorziening plaats en maken dus geen deel uit van de exploitatie Voorbeelden - Specifieke doelen - Overschotten beschikbaar houden - Beheerplannen - Egalisatie tarieven Onderbouwing Niet verplicht maar wenselijk om bestemmingsreserves financieel te onderbouwen. Verplicht. Gemeente Putten Pagina 14 van 36 Nota reserves en voorzieningen 2015 Nota Reserves en voorzieningen 2015 Gemeente Olst-Wijhe Pagina 10

11 7. Weerstandsvermogen en risicoprofiel Het weerstandsvermogen heeft een directe relatie met de reserves. Het weerstandsvermogen is de mate waarin de gemeente in staat is om financiële tegenvallers op te vangen om haar taken te kunnen continueren en waarin de gemeente niet op een andere wijze (voorziening / verzekering) kan voorzien. Voor het weerstandsvermogen gaat het om een beoordeling van de relatie tussen de beschikbare weerstandscapaciteit en de benodigde weerstandscapaciteit (aanwezige financiële risico s in combinatie met de ruimte in de begroting). Bij het weerstandsvermogen gaat het om een beoordeling van de relatie tussen de beschikbare weerstandscapaciteit en benodigde weerstandscapaciteit. Voor de hoogte en samenstelling van het weerstandsvermogen zijn geen landelijke normen en richtlijnen vastgesteld. De norm voor het weerstandsvermogen is vastgelegd in de Nota Weerstandsvermogen 2013 Olst-Wijhe, vastgesteld door de raad op 6 mei Beschikbare weerstandscapaciteit Weerstandscapaciteit wordt in het BBV beschreven als: de middelen en mogelijkheden waarover de gemeente beschikt, of kan beschikken, om niet begrote kosten te dekken. De weerstandscapaciteit bestaat uit een incidenteel en een structureel deel, waarbij incidentele weerstandscapaciteit het vermogen is om onverwachte incidentele tegenvallers op te vangen zonder dat dit van invloed is op de huidige bedrijfsvoering. De middelen die dit bepalen zijn: 1. de algemene reserves; 2. (bestemmings-) reserves waarvan de bestemming nog kan worden gewijzigd; 3. de post Onvoorzien, zolang hieraan nog geen bestemming is gegeven; 4. stille reserves, welke op korte termijn materieel te maken zijn. De structurele weerstandscapaciteit is het vermogen om onverwachte tegenvallers structureel op te vangen zonder beïnvloeding van de uitvoering van bestaande taken. De middelen hiertoe worden gevormd door (onbenutte) belastingcapaciteit, heroverwegingen c.q. bezuinigingen en cumulatief geraamde onvoorziene uitgaven Benodigde weerstandscapaciteit Via de begroting en de jaarstukken wordt jaarlijks op in ieder geval twee momenten inzicht gegeven in de omvang van de weerstandscapaciteit. Artikel 11 van het BBV schrijft voor dat de paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheersing ten minste de volgende onderdelen bevat: - een inventarisatie van de weerstandscapaciteit; - een inventarisatie van de risico s - beleid over beide onderdelen. Bij het signaleren van risico s wordt in begroting en jaarrekening de impact vertaald en wordt, indien van toepassing, hiervoor een reserve of een voorziening gevormd. De gangbare norm van het weerstandsvermogen (= de som van het weerstandscapaciteit gedeeld door de som van de risico s) is een verhouding van 1,0 tot 1,4 en kan dan als voldoende worden gekwalificeerd. Met een verhouding van 0,8 tot 1,0 is het weerstandsvermogen matig. De gemeente Olst-Wijhe streeft naar een ratio die tussen de 1,0 en 1,4 ligt Grondexploitaties en risico s Voor de risico s met betrekking tot grondexploitaties geldt een apart regime. De omvang van de risico s worden per exploitatie bepaald en voor voorziene verliezen wordt per exploitatie een verliesvoorziening getroffen. Het beleid is om het totaal van deze risico s als weerstandsvermogen in de Algemene Reserve Grondexploitaties (ARG) aan te houden. Zoals aangegeven in de Nota Weerstandsvermogen 2013, wordt dit behandeld in de nota Grondbeleid en wordt jaarlijks in de kadernota expliciet ingegaan op de risicoanalyse van de afzonderlijke grondexploitaties. Nota Reserves en voorzieningen 2015 Gemeente Olst-Wijhe Pagina 11

12 8. Aanpassingen reserves en voorzieningen. Omschrijving reserve/voorziening Voorstel 1. Algemene reserve Handhaven. 2. Reserve nader te bestemmen middelen Handhaven. 3. Algemene reserve grondexploitaties Handhaven. 4. Investeringsreserve Handhaven. 5. Reserve decentralisatie huisvesting onderwijs De reserve en de dotatie aan de reserve, in afwachting van nieuw beleid, handhaven. 6. Bestemmingsreserve algemeen Handhaven. 7. Reserve bovenwijkse voorzieningen Handhaven. 8. Bestemmingsreserve extra afschrijvingen Handhaven. 9. Bestemmingsreserve kapitaallasten gemeente- Handhaven. huis 10. Bestemmingsreserve privatisering groen Handhaven. 11. Reserve vervanging inventaris podiumvoorzieningen De dotatie ad aan deze reserve schrappen, de reserve opheffen en het tot nu toe gereserveerde bedrag ad laten vrijvallen ten gunste van de reserve Nader te bestemmen middelen 12. Reserve reclamesport Handhaven en de naam wijzigen in Reserve reclamefonds sport. 13. Reserve kostbaar landschap Handhaven en de naam te wijzigen in Reserve ruimtelijk kwaliteitsfonds. 14. Reserve onderhoud gemeentehuis Handhaven. 15. Reserve onderhoud huisvesting buitendienst Handhaven. 16. Reserve onderhoud brandweergarages Handhaven. 17. Reserve onderhoud welzijnsaccommodaties Handhaven. 18. Reserve onderhoud kerktorens Handhaven. 19. Reserve onderhoud aula begraafplaats Handhaven en de naam te wijzigen in `Reserve onderhoud opstallen begraafplaatsen`. 20. Reserve omgevingsvergunning Handhaven. 21. Reserve duurzaamheid Handhaven. 22. Reserve laanbeplanting Raalterweg Wesepe Handhaven. 23. Reserve wachtgeldverplichtingen huidige wethouders 24. Egalisatievoorziening afvalstoffen Handhaven. 25. Voorziening riolering Handhaven. 26. Voorziening pensioenaanspraken wethouders Handhaven. 27. Voorziening wachtgeldverplichting vm. wethouders Handhaven. 28. Voorziening verwachte verliezen grondexploitatie Handhaven. 29. Voorziening dubieuze debiteuren soza Handhaven. 30. Voorziening dubieuze debiteuren algemeen Handhaven. 31. Voorziening vordering op verkoop Vennootschap bv. Instellen en de dotatie ten laste brengen van het financieel perspectief voor de begroting Handhaven totdat definitieve afrekening heeft plaatsgevonden en de verwachte vrijval van ongeveer te verantwoorden via de jaarrekening Voorziening vordering Commanditair kapitaal Essent Handhaven totdat definitieve afwikkeling heeft plaatsgevonden. Nota Reserves en voorzieningen 2015 Gemeente Olst-Wijhe Pagina 12

13 Bijlage 1 Overzicht Reserves en Voorzieningen Nota Reserves en voorzieningen 2015 Gemeente Olst-Wijhe Pagina 13

14 1. Algemene reserve : Algemeen directeur : J. Voppen : Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien Met het oog op de continuïteit van de bedrijfsvoering is het gewenst om een algemene reserve aan te houden. Deze reserve heeft tot doel te dienen als buffer voor het opvangen van risico s/verplichtingen waarvoor geen voorzieningen zijn gevormd. : Incidentele baten. Hoe hoog de buffer in de algemene reserve moet zijn, is objectief niet te beoordelen. Extra risico s moeten worden vermeld in de risicoparagraaf bij de begroting en jaarrekening en zo mogelijk worden vertaald in een extra aanvulling van de algemene reserve. De bespaarde rente van deze reserve wordt ten gunste gebracht van de exploitatie. De reserve is wettelijk verplicht. Aangezien de bespaarde rente over dit deel van eigen vermogen ten gunste van de gewone dienst komt, is de vrijheid om over de algemene reserve te beschikken beperkt. Wij stellen voor deze reserve te handhaven. Stand 1 januari Toevoeging rente Toevoegingen Onttrekkingen Stand 31 december Nota Reserves en voorzieningen 2015 Gemeente Olst-Wijhe Pagina 14

15 2. Reserve nader te bestemmen middelen : Algemeen directeur : J. Voppen : Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien Deze reserve dient ter dekking van toekomstige uitgaven niet nader gedefinieerd. : Jaarlijkse bespaarde rente over het saldo en rekeningresultaat (vooren nadelig). Er wordt jaarlijks rente toegevoegd aan deze reserve. Het voordelig of nadelig rekeningsresultaat van een dienstjaar, wordt toegevoegd dan wel onttrokken aan deze reserve. Bij de vaststelling van de begroting is bepaald dat de rente in 2015 éénmalig ten gunste van de exploitatie wordt gebracht. De besteding is nader te bepalen. Het saldo van de reserve wordt ingezet als weerstandsvermogen. Wij stellen voor deze reserve te handhaven. Stand 1 januari Toevoeging rente Toevoegingen Onttrekkingen ( ) ( ) (43.600) (40.700) (37.800) (34.900) Stand 31 december Nota Reserves en voorzieningen 2015 Gemeente Olst-Wijhe Pagina 15

16 3. Algemene reserve grondexploitaties : Algemeen directeur : J. Slinkman-Temmink : P1. Wonen en leefomgeving / P3. Economie, recreatie en toerisme Binnen de gemeentelijke grondexploitaties moet een algemene reserve worden aangehouden ter dekking van onvoorzienbare risico s en verliezen. : De voeding respectievelijk onttrekking vindt plaats door een eventueel batig resp. nadelig resultaat van een afgewikkeld complex. Daarnaast wordt jaarlijks de bespaarde rente aan deze reserve toegevoegd (In 2015 is éénmalig de rente ten gunste gebracht van de exploitatie). Een groot deel van de risico s is opgenomen in de grondexploitatie zelf. De project overstijgende risico s en een aantal grote projectrisico s zijn opgenomen in de risicoanalyse. Elk risico en elke kans wordt gewaardeerd door het effect te berekenen op het totaal van de grondexploitaties als de kans of het risico zich daadwerkelijk voordoet en dit effect te vermenigvuldigen met een ingeschatte kans van zich voordoen. Deze risicoanalyse heeft een subjectief karakter en houdt geen rekening met extreme situaties die zich zouden kunnen voordoen bij bijvoorbeeld een volledig instortende huizenmarkt. Het totaal berekende bedrag kan als benodigd weerstandsvermogen in de Reserve Grondexploitatie worden gezien. In het voorgaande jaar werd een benodigd weerstandsvermogen van 1,39 miljoen berekend. Op basis van de meest recente risicoanalyse is het benodigde weerstandsvermogen per 1 januari ,12 miljoen. Wij stellen voor deze reserve te handhaven. Stand 1 januari Toevoeging rente Toevoegingen Onttrekkingen (87.118) ( ) Stand 31 december Nota Reserves en voorzieningen 2015 Gemeente Olst-Wijhe Pagina 16

17 4. Investeringsreserve : Algemeen directeur : Algemeen directeur : Diverse. Het beschikbaar hebben van middelen om sneller te kunnen inspelen op de investeringsbehoefte. : Er wordt jaarlijks een gedeelte van de bespaarde rente toegevoegd aan deze reserve (zie toelichting). In de bestemming van het jaarrekeningsresultaat 2009 (raadsbesluit 21 juni 2010) is besloten een bedrag van te doteren aan deze reserve. In 2014 is besloten de toegerekende rente aan de reserve af te bouwen naar uiteindelijk 60%. Wordt in 2015 nog 100% toegevoegd, in 2016 wordt dat 85%, in % en in %. De investeringsreserve zal op basis van nadere prioritering (urgentie, lokaal belang, cofinanciering, multipliereffect, synergie) worden besteed aan infra, wonen, economie. De investeringsprioriteiten worden afgeleid van de strategische doelen gesteld in de structuurvisie. In 2015 wordt deze reserve extra gevoed door vrijgevallen provinciale subsidies pmjp en ISV3. Bij vaststelling van de jaarrekening 2014 is de besteding van deze middelen geoormerkt. Het gaat om voor uitvoering van het programma De kracht van Salland-Leader en om voor aanvullende uitvoeringsbudgetten op onderdelen van het bestuurlijk dashboard en projecten. Wij stellen voor deze reserve te handhaven. Stand 1 januari Toevoeging rente Toevoegingen Onttrekkingen ( ) ( ) Stand 31 december Nota Reserves en voorzieningen 2015 Gemeente Olst-Wijhe Pagina 17

18 5. Reserve decentralisatie huisvesting onderwijs : Teamleider Maatschappelijke Ontwikkelingen : G. Hulleman : P5. Jeugd en onderwijs Het doel van deze reserve is om de jaarlijkse fluctuaties in de huisvestingskosten van het onderwijs (basisonderwijs en voortgezet onderwijs) op te vangen. Reserve is zowel voor dekking kapitaallasten onderwijshuisvesting als voor bekostiging van het oplossen van knelpunten in onderwijshuisvesting. Dotatie: : Conform Integraal Huisvestingsplan onderwijs (IHP) De dotatie wordt bepaald aan de hand van de lopende huisvestingslasten en over hetgeen als beleid in het IHP is opgenomen. Mede op basis van het laatste IHP (besluitvorming ) is deze dotatie vanaf 2015 bepaald op per jaar. Aan de reserve wordt jaarlijks rente toegevoegd. Sinds 1 januari 2015 zijn de schoolbesturen voor primair onderwijs verantwoordelijk voor de kosten van het buitenonderhoud aan de schoolgebouwen. Wanneer wij verantwoordelijk waren gebleven voor dit buitenonderhoud dan hadden we de dotatie aan de reserve onderwijshuisvesting vanaf 2015, op basis van het huidige meerjarenonderhoudsplan, moeten verhogen met per jaar. Dat is door deze wetswijziging nu niet nodig. De hoogte van de korting op de rijksvergoeding valt nagenoeg weg tegen de wegvallende kosten voor het buitenonderhoud. Tegelijkertijd stelt deze wetswijziging de schoolbesturen voor een zeer complexe opgave. De schoolbesturen voorzien grote financiële gevolgen. Gelet op de leeftijd van de schoolgebouwen in onze gemeente zijn in de komende periode grote investeringen nodig, die bij lange na niet gedekt worden door de rijksvergoeding die zij vanaf 2015 hiervoor ontvangen. Investeringen overigens waarvoor zij ook niet hebben kunnen reserveren. Daarnaast ontvangen de schoolbesturen minder rijksvergoeding dan wij eerder voor deze taak hebben ontvangen en is er sprake van een gewijzigde vergoedingssystematiek (leegstand wordt niet langer vergoed). Dit, samen met de wetenschap dat het leerlingaantal op vrijwel alle basisscholen sterk daalt, plaatst de schoolbesturen voor een complexe opgave. Mede vanwege het feit dat wij als gemeente uiteindelijk verantwoordelijk blijven voor het goed faciliteren van het onderwijs in onze gemeente, is het niet ondenkbaar dat ook wij in de komende periode extra moeten investeren in toekomstbestendige schoolgebouwen, zoveel mogelijk afgestemd op het toekomstig aantal leerlingen in onze gemeente. In het nieuwe Integrale Huisvestingsplan Onderwijs zullen wij een indicatie geven over de hoogte van deze investering. De reserve en de dotatie aan de reserve, in afwachting van nieuw beleid, handhaven. Stand 1 januari (19.855) (13.977) Toevoeging rente (298) (210) Toevoegingen Onttrekkingen ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) Stand 31 december (13.977) Nota Reserves en voorzieningen 2015 Gemeente Olst-Wijhe Pagina 18

19 6. Bestemmingsreserve algemeen : Algemeen directeur : Algemeen directeur : P10. Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien In 2011 is een aantal reserves samengevoegd tot bestemmingsreserve algemeen (o.a. Onderhoud civiele kunstwerken en Onderwijskansen. : Geen Structurele onttrekking bestaat uit een bedrag van t.b.v. kunstwerken en t.b.v. logopedie. Wij stellen voor deze reserve te handhaven. Stand 1 januari Toevoeging rente Toevoegingen Onttrekkingen (60.633) (20.020) (20.020) (20.020) (20.020) (20.020) Stand 31 december Nota Reserves en voorzieningen 2015 Gemeente Olst-Wijhe Pagina 19

20 7. Reserve bovenwijkse voorzieningen : Algemeen directeur : J. Slinkman-Temmink : P1. Wonen en leefomgeving/ /P3. Economie, recreatie en toerisme Een specifiek door de raad ingesteld fonds waarin de omslagbijdragen vanuit gemeentelijke en particuliere grondexploitaties worden gestort ter medefinanciering van Bovenwijkse Voorzieningen. : Op basis van de berekening genoemd in de Nota Bovenwijkse voorzieningen 2011/2014 : 1. een bijdrage van per woning. 2. een bijdrage van 5,- per m 2 uit te geven bouwgrond. 3. een gedeelte van de bespaarde rente wordt toegevoegd aan deze reserve (zie toelichting). In 2014 is besloten de toegerekende rente aan de reserve af te bouwen naar uiteindelijk 60%. Wordt in 2015 nog 100% toegevoegd, in 2016 wordt dat 85%, in % en in %. Bovenstaande gegevens zijn nog gebaseerd op de Nota Bovenwijkse voorzieningen In mei 2015 is de startnotitie Actualisatie Structuurvisie vastgesteld door de gemeenteraad. Dit leidt uiteindelijk tot een geactualiseerde Structuurvisie Olst-Wijhe waarin ook de Nota Bovenwijkse voorzieningen zal worden opgenomen. Wij stellen voor deze reserve te handhaven. Stand 1 januari Toevoeging rente Toevoegingen Onttrekkingen Stand 31 december Nota Reserves en voorzieningen 2015 Gemeente Olst-Wijhe Pagina 20

21 8. Bestemmingsreserve extra afschrijvingen : Teamleider Bedrijfsvoering : E. Waanders : P5. Jeugd en onderwijs Om de jaarrekening 2004 te laten voldoen aan het BBV is besloten de gehanteerde aantal extra afschrijvingen m.b.t. activa met economische nut in het kader van de heroverweging 2004 ongedaan te maken. De hiermee gemoeide bedragen zijn gedoteerd aan deze nieuwe bestemmingsreserve. : Eenmalig in Jaarlijks worden uit deze reserve de kapitaallasten onttrokken van een aantal investeringen uit het verleden. Veel investeringen zijn inmiddels geheel afgeschreven. De huidige kapitaallasten hebben nog betrekking op een tweetal scholen, de ijsbaan en de sporthal in Olst. Wij stellen voor deze reserve te handhaven. Stand 1 januari Toevoeging rente Toevoegingen Onttrekkingen (7.177) (6.127) (5.955) (5.790) (5.491) (3.900) Stand 31 december Nota Reserves en voorzieningen 2015 Gemeente Olst-Wijhe Pagina 21

22 9. Bestemmingsreserve kapitaallasten gemeentehuis : Teamleider Bedrijfsvoering : E. Waanders : P1. Wonen en leefomgeving De bestemmingreserve kapitaallasten gemeentehuis is ingesteld om de extra kapitaallasten van het nieuwe gemeentehuis te dekken. : De benodigde dekking conform het opgestelde investeringsoverzicht : Eenmalige voeding met de meeropbrengst van de voormalige gemeentehuizen en de jaarlijkse toegevoegde rente De bestemmingreserve kapitaallasten gemeentehuis is ingesteld met het doel om een deel van de kapitaallasten van het nieuwe gemeentehuis te dekken. Het saldo in de reserve is hierop afgestemd. Wij stellen voor deze reserve te handhaven. Stand 1 januari Toevoeging rente Toevoegingen Onttrekkingen ( ) ( ) ( ) (72.330) (72.330) (72.330) Stand 31 december Nota Reserves en voorzieningen 2015 Gemeente Olst-Wijhe Pagina 22

23 10. Bestemmingsreserve privatisering groen : Teamleider Fysieke Infrastructuur en vastgoed : P. Terhorst : P1. Wonen en leefomgeving Bij de vaststelling van het groenbeleidsplan (rbs 18 december 2006) is besloten het bedrag dat betrekking heeft op de verkoop van groenstroken te doteren aan deze bestemmingsreserve. Deze bestemmingsreserve dient mede ter dekking van de uitvoeringsmaatregelen van het groenbeleidsplan (i.c. groenbeheersplan). : De voeding vindt plaats door storting van de jaarlijkse opbrengst van de verkoop groenstroken conform raadsbesluit 18 december De opbrengsten van de groenstroken worden jaarlijks verantwoord op beheer en uitgifte gronden. De middelen uit deze reserve worden ingezet ten behoeve van: - invulling groen bij reconstructies; - omvorming en vervanging van groen; - uitvoering groenbeleidsplan. De afgelopen periode is vanwege bezuinigingen het onderhoudsniveau sterk verlaagd waardoor groenvakken sneller versleten zijn en vervangen dienen te worden. Het komend plantseizoen en de komende jaren dienen plantvakken versneld vervangen te worden en zijn deze middelen noodzakelijk. Daarnaast is het gewenst om de reserve in voorkomend geval aan te kunnen wenden voor de aanpak van groen dat illegaal in gebruik is. Aan de instelling van deze reserve liggen raadsbesluiten ten grondslag. De reserve dient ter dekking van uitvoeringsmaatregelen van het groenbeleidsplan. Wij stellen voor deze reserve te handhaven. Stand 1 januari Toevoeging rente Toevoegingen Onttrekkingen Stand 31 december Nota Reserves en voorzieningen 2015 Gemeente Olst-Wijhe Pagina 23

24 11. Reserve vervanging inventaris podiumvoorzieningen : Teamleider Maatschappelijke Ontwikkelingen : L. van Dijk : P6. Welzijn Deze reserve is gevormd om t.z.t. de inrichting (licht, geluid e.d.) en de inventaris van het multifunctioneel gebouw De Capellenborg in Wijhe te kunnen vervangen. : Conform investerings- en onderhoudsplanning : vindt plaats aan de hand van een jaarlijkse dotatie ten laste van de exploitatie gebaseerd op een investerings- en onderhoudsplanning. Met ingang van 12 maart 2010 wordt multifunctioneel gebouw De Capellenborg in Wijhe verhuurd aan ut Huus (tot 1 januari 2015 Stichting Kulturhus Olst-Wijhe). De huurder is verantwoordelijk voor vervanging van inventaris en inrichting van de podiumvoorziening. Zij heeft hiervoor een voorziening getroffen. In verband met het medegebruik van deze ruimte door de school voor voortgezet onderwijs De Capellenborg levert ook zij een bijdrage aan deze voorziening. Beoordeling reserve : De gemeente is niet langer verantwoordelijk voor vervanging van inventaris en de inrichting van de podiumvoorziening in het multifunctionele gebouw De Capellenborg in Wijhe. Om die reden is het instandhouden van en het doteren aan deze reserve niet langer nodig. De dotatie aan deze reserve schrappen, de reserve opheffen en het tot nu toe gereserveerde bedrag laten vrijvallen ten gunste van de reserve Nader te bestemmen middelen. Stand 1 januari Toevoeging rente Toevoegingen Onttrekkingen Stand 31 december Nota Reserves en voorzieningen 2015 Gemeente Olst-Wijhe Pagina 24

25 12. Reserve reclamesport : Teamleider Fysieke Infrastructuur en vastgoed : P. Bijvank : P6. Welzijn In de B en W vergadering van 28 juni 2001 is besloten tot een vernieuwde opzet en doelstelling van het Reclamefonds Sport. Het fonds is bedoeld om vaste gebruikers van sporthal de Hooiberg te ondersteunen bij activiteiten die zij in de sporthal organiseren. : vindt plaats door reclame-inkomsten afkomstig uit verhuur van reclameborden in Sporthal De Hooiberg Gelet op de omvang van de reserve is geen verdere begrenzing aangegeven. In de B en W vergadering van 29/10/2002 is besloten de acquisitie van het reclamefonds in handen te stellen van de beheerder van Sporthal de Hooiberg Het doel van deze reserve is om gebruikers van de sporthal de Hooiberg te ondersteunen bij (het organiseren van) activiteiten in de sporthal. Er is een duidelijk verband tussen voeding en doelgroep. Ingediende aanvragen worden i.o.m. team Maatschappelijke Ontwikkelingen toegekend. De laatste jaren is geen of weinig beroep gedaan op deze reserve. Het team is voornemens deze spaarpot onder de aandacht van de verenigingen te brengen. Wij stellen voor deze reserve te handhaven en de naam te wijzigen in Reserve Reclamefonds sport. Stand 1 januari Toevoeging rente Toevoegingen Onttrekkingen Stand 31 december Nota Reserves en voorzieningen 2015 Gemeente Olst-Wijhe Pagina 25

26 13. Reserve kostbaar landschap : Teamleider Fysieke Infrastructuur en vastgoed : P. Terhorst : P1. Wonen en leefomgeving Het structureel middelen beschikbaar houden voor de uitvoering van projecten welke een bijdrage leveren aan het in stand houden en verbeteren van het landschap. : In het kader van uitvoering Nota Ruimtelijke Kwaliteit is de beleidslijn vastgesteld dat de gelden die de aanvragers aan de gemeente afdragen, gedoteerd worden aan deze reserve. De reserve blijft gehandhaafd, maar wordt omgezet in een Reserve Ruimtelijk kwaliteitsfonds. Dit is in 2014 vastgesteld in het kader van de Nota Ruimtelijke Kwaliteit. De inzet voor het landschap zoals de groen-blauwe diensten blijft een belangrijke prioriteit. Voor 2015 wordt een bedrag van uit de reserve gehaald voor deelname aan project groene en blauwe diensten door Kostbaar Salland, collegebesluit 1 juni Deze onttrekking is nog niet in onderstaande tabel opgenomen aangezien formele besluitvorming (raad) nog moet plaatsvinden. Wij stellen voor deze reserve te handhaven en de naam te wijzigen in Reserve Ruimtelijk kwaliteitsfonds. Stand 1 januari Toevoeging rente Toevoegingen Onttrekkingen Stand 31 december Nota Reserves en voorzieningen 2015 Gemeente Olst-Wijhe Pagina 26

27 14. Reserve onderhoud gemeentehuis : Teamleider Infrastructuur en vastgoed : H. de Jong : P10. Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien Gelijkmatige verdeling van onderhoudslasten van het gemeentehuis in Wijhe over diverse jaren gebaseerd op een onderhoudsplan. ( op basis van meerjarenonderhoudsplan) : Jaarlijkse storting vanuit de exploitatie. Het uit te voeren onderhoud is gebaseerd op het meerjarenonderhoudsplan. Dit plan dateert van december De jaarlijkse onderhoudslasten en de jaarlijkse dotaties zijn hierop gebaseerd. Wij stellen voor deze reserve te handhaven. Stand 1 januari Toevoeging rente Toevoegingen Onttrekkingen (79.055) (87.348) (91.385) (80.385) (69.075) (93.440) Stand 31 december Nota Reserves en voorzieningen 2015 Gemeente Olst-Wijhe Pagina 27

Nota reserves en voorzieningen 2017 Eijsden-Margraten

Nota reserves en voorzieningen 2017 Eijsden-Margraten GEMEENTEBLAD Officiële uitgave van gemeente Eijsden-Margraten. Nr. 180003 20 december 2016 Nota reserves en voorzieningen 2017 Eijsden-Margraten 1 Inleiding De nota reserves en voorzieningen dient conform

Nadere informatie

Nota reserves en voorzieningen 2015-2018

Nota reserves en voorzieningen 2015-2018 Nota reserves en voorzieningen 2015-2018 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Beleidslijnen reserves en voorzieningen... 4 2.1 Definities en regelgeving... 4 2.2 Toerekening van rente... 5 3. Huidige standen

Nadere informatie

Nota Reserves en Voorzieningen

Nota Reserves en Voorzieningen Nota Reserves en Voorzieningen 1 2 Inhoud 1 Visie en wettelijke kaders 5 1.1 1.2 Visie Wettelijke kaders 2 Reserves 7 2.1 Soorten reserves 8 2.1.1 Algemene reserves 2.2 2.3 2.4 3 Voorzieningen 11 3.1 3.2

Nadere informatie

Nota reserves en voorzieningen

Nota reserves en voorzieningen Nota reserves en voorzieningen 2019 INHOUDSOPGAVE INHOUDSOPGAVE... 1 1. INLEIDING... 3 1.1 Waarom een nota reserves en voorzieningen?... 3 1.2 Inhoud van de nota... 3 2 Regelgeving en definities reserves

Nadere informatie

NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN. Gemeente Nieuwkoop

NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN. Gemeente Nieuwkoop NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN Gemeente Nieuwkoop Afdeling Bedrijfsvoering April 2017 1 Inhoud 1. BEGRIPPEN EN KADERS... 4 ARTIKEL 1.1 RESERVES... 4 ARTIKEL 1.2 VOORZIENINGEN... 4 ARTIKEL 1.3 RENTE...

Nadere informatie

Nota Reserves en Voorzieningen 2014 Gemeente Zundert

Nota Reserves en Voorzieningen 2014 Gemeente Zundert Nota Reserves en Voorzieningen 2014 Gemeente Zundert Intern document 2014/10084 behorende bij B&W nota 2014/10024 Colofon Uitgave Mei 2014 Gemeente Zundert Markt 1 4881 CN Zundert Postbus 10.001 4880 CA

Nadere informatie

Nota Reserves en. Voorzieningen. Gemeente Ferwerderadiel

Nota Reserves en. Voorzieningen. Gemeente Ferwerderadiel Nota Reserves en Voorzieningen 2004 Gemeente Ferwerderadiel Inhoudsopgave Blz. 0. Inleiding 1. Doelstelling van deze nota 2. Functies reserves en voorzieningen. Onderscheid reserves en voorzieningen 4.

Nadere informatie

Beleidsnota reserves en voorzieningen

Beleidsnota reserves en voorzieningen Beleidsnota reserves en voorzieningen 2015 Gemeente Cuijk Datum vaststelling: 14 december 2015 Inhoudsopgave 1 Inleiding 2 1.1 Aanleiding herziening beleidsnota reserves en voorzieningen 2 1.2 Doel van

Nadere informatie

NOTA RESERVES & VOORZIENINGEN RECREATIESCHAP ROTTEMEREN

NOTA RESERVES & VOORZIENINGEN RECREATIESCHAP ROTTEMEREN NOTA RESERVES & VOORZIENINGEN RECREATIESCHAP ROTTEMEREN Opgesteld door: G.Z-H In opdracht van: Recreatieschap Rottemeren Postbus 341 3100 AH Schiedam Tel.: 010-2981010 Fax: 010-2981020 September 2014 1.

Nadere informatie

Nota Reserves en voorzieningen

Nota Reserves en voorzieningen Nota Reserves en voorzieningen November 2017 1 Inhoudsopgave 1. Visie en wettelijke kaders... 3 1.1 Visie... 3 1.2 Wettelijke kaders... 3 1.2.1 Reserves... 3 1.2.2 Voorzieningen... 3 2. Reserves... 4 2.1

Nadere informatie

Nota Reserves en Voorzieningen Gemeente Bergen (N-H)

Nota Reserves en Voorzieningen Gemeente Bergen (N-H) Nota Reserves en Voorzieningen Gemeente Bergen (N-H) INHOUDSOPGAVE INHOUDSOPGAVE... 1 1. INLEIDING... 2 1.1 Waarom een nota reserves en voorzieningen?... 2 1.2 Inhoud van de nota... 2 2 Regelgeving en

Nadere informatie

Nota Reserves en. Voorzieningen

Nota Reserves en. Voorzieningen Nota Reserves en Voorzieningen 2016 Inhoudsopgave 0. Inleiding 1. Doelstelling van deze nota 2. Functies reserves en voorzieningen 3. Onderscheid reserves en voorzieningen 4. Rentetoerekening 5. Reserves

Nadere informatie

Nota reserves en voorzieningen gemeente Someren 2018

Nota reserves en voorzieningen gemeente Someren 2018 Nota reserves en voorzieningen gemeente Someren 2018 Nota reserves en voorzieningen gemeente Someren 2018 Titel: Nota reserves en voorzieningen gemeente Someren 2018 Versie: 4 Datum: 14 mei 2018 Auteur(s):

Nadere informatie

Nota reserves en voorzieningen Gemeente Oost Gelre 2010

Nota reserves en voorzieningen Gemeente Oost Gelre 2010 Nota reserves en voorzieningen Gemeente Oost Gelre 2010 Inhoudsopgave 1. Inleiding 2 Inleiding 2 2. Overzicht van reserves en voorzieningen resultaatsbestemming 2009 3 3. Besluit Begroting en Verantwoording

Nadere informatie

Voorstel: Wij stellen uw raad voor bijgaande Nota Reserves en Voorzieningen 2013 vast te stellen. Burgemeester en wethouders van Ferwerderadiel,

Voorstel: Wij stellen uw raad voor bijgaande Nota Reserves en Voorzieningen 2013 vast te stellen. Burgemeester en wethouders van Ferwerderadiel, AAN: De raad van de gemeente Ferwerderadiel. Sector : II Nr. : 06/52.13 Onderwerp : Vaststelling Nota Reserves en Voorzieningen 2013. Ferwert, 9 september 2013. Inleiding: Normaliter wordt de Nota Reserves

Nadere informatie

Voorzien in reserves? Een geactualiseerde nota over reserves en voorzieningen bij de gemeente Schiermonnikoog

Voorzien in reserves? Een geactualiseerde nota over reserves en voorzieningen bij de gemeente Schiermonnikoog Voorzien in reserves? Een geactualiseerde nota over reserves en voorzieningen bij de gemeente Schiermonnikoog Voorwoord De gemeente is verplicht om één keer per vier jaar een nota reserves en voorzieningen

Nadere informatie

Nota. Reserves en voorzieningen. Belastingsamenwerking Gouwe-Rijnland

Nota. Reserves en voorzieningen. Belastingsamenwerking Gouwe-Rijnland Nota Reserves en voorzieningen Belastingsamenwerking Gouwe-Rijnland 2015 Inhoud Hoofdstuk 1 Inleiding... 3 1.1 Algemeen... 3 1.2 Leeswijzer... 3 Hoofdstuk 2 Begripsbepalingen... 4 2.1 Algemeen... 4 2.2

Nadere informatie

Versie Deelraad April 2012. Beleidsnotitie Reserves en Voorzieningen

Versie Deelraad April 2012. Beleidsnotitie Reserves en Voorzieningen Versie Deelraad April 2012 Beleidsnotitie Reserves en Voorzieningen Inhoud 1. Inleiding 4 2. Begripsbepaling 5 2.1 Reserves 5 2.2 Voorzieningen 7 2.3 Verschil tussen een bestemmingsreserve en een voorziening

Nadere informatie

Nota Reserves en voorzieningen

Nota Reserves en voorzieningen Nota Reserves en voorzieningen December 2018 1 Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 1 1. Visie en wettelijke kaders... 3 1.1 Visie... 3 1.2 Wettelijke kaders... 3 1.2.1 Reserves... 3 1.2.2 Voorzieningen... 3

Nadere informatie

Doorkiesnummer : (0495) 57 50 00 Agendapunt: - ONDERWERP VOORSTEL COLLEGE

Doorkiesnummer : (0495) 57 50 00 Agendapunt: - ONDERWERP VOORSTEL COLLEGE Meijer, Jacco FIN S3 RAD: RAD150701 woensdag 1 juli 2015 BW: BW150526 voorstel gemeenteraad Vergadering van de gemeenteraad van 1 juli 2015 Portefeuillehouder : H.A. Litjens Behandelend ambtenaar : Jacco

Nadere informatie

NOTA RESERVES VOORZIENINGEN

NOTA RESERVES VOORZIENINGEN NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN 1. Inleiding Reserves maken een onderdeel uit van de vermogenspositie van een organisatie. Sinds de start van de Omgevingsdienst zijn een beperkt aantal reserves gevormd.

Nadere informatie

GEMEENTEBLAD. Nr Nota Reserves en Voorzieningen 2016

GEMEENTEBLAD. Nr Nota Reserves en Voorzieningen 2016 GEMEENTEBLAD Officiële uitgave van gemeente Ferwerderadiel. Nr. 134255 30 september 2016 Nota Reserves en Voorzieningen 2016 Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Doelstelling van deze nota 3. Functies reserves

Nadere informatie

Provincie Zuid Holland. Beleidsnota reserves en voorzieningen 2015

Provincie Zuid Holland. Beleidsnota reserves en voorzieningen 2015 Provincie Zuid Holland Beleidsnota reserves en voorzieningen 2015 Versie GS 26 mei 1 1. Inleiding en achtergrond Deze nota gaat in op het beleid ten aanzien van reserves en voorzieningen van de provincie

Nadere informatie

Nota reserves en voorzieningen Veiligheidsregio Amsterdam-Amstelland

Nota reserves en voorzieningen Veiligheidsregio Amsterdam-Amstelland Nota reserves en voorzieningen Veiligheidsregio Amsterdam-Amstelland 2017-2020 1 INHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN 3 2. OMSCHRIJVING RESERVES EN VOORZIENINGEN 3 2.1. RESERVES 3

Nadere informatie

GEMEENTE TERSCHELLING NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN 2016-2020

GEMEENTE TERSCHELLING NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN 2016-2020 GEMEENTE TERSCHELLING NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN 2016-2020 Inhoudsopgave 1 Inleiding en doelstelling Blz. 2 2 Begrippen en kaders 3 3 Uitgangspunten van beleid 5 4 Weerstandsvermogen 8 5 Voorstellen

Nadere informatie

Nota Reserves (en Voorzieningen) 2015-2018. Gemeente Dinkelland

Nota Reserves (en Voorzieningen) 2015-2018. Gemeente Dinkelland Nota Reserves (en Voorzieningen) 2015-2018 Gemeente Dinkelland Nota Reserves (en Voorzieningen) 2015-2018 gemeente Dinkelland Raad 21 april 2015 pagina 1 1 Inhoud 1 Inleiding... 3 1.1 Doel van de nota...

Nadere informatie

NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN

NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN MID 15 / 016 NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN 2016-2020 Aan de raad, Doel en opzet van deze nota Het doel van deze nota is het beleid voor reserves en voorzieningen vast te leggen. Een tweede doel is het

Nadere informatie

BLAD GEMEENSCHAPPELIJKE REGELING

BLAD GEMEENSCHAPPELIJKE REGELING BLAD GEMEENSCHAPPELIJKE REGELING Officiële uitgave van de gemeenschappelijke regeling Metropoolregio Eindhoven Nr. 628 6 november 2017 Beleidsregels reserves en voorzieningen 2018 1. Inleiding Binnen de

Nadere informatie

NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN

NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN GEMEENTE WAALWIJK NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN 2015 1 Inhoud 1 Inleiding... 3 2. Begripsbepaling... 4 2.1 Reserves... 4 2.2 Voorzieningen... 7 3 Beleid en beheer van reserves... 9 3.1 De instellingscriteria...

Nadere informatie

Beleidsnotitie reserves en voorzieningen (inclusief risicomanagement / weerstandsvermogen)

Beleidsnotitie reserves en voorzieningen (inclusief risicomanagement / weerstandsvermogen) Beleidsnotitie reserves en voorzieningen (inclusief risicomanagement / weerstandsvermogen) 2 januari 2014 2 Beleidsnotitie reserves en voorzieningen (inclusief risicomanagement / weerstandsvermogen) Inhoudsopgave

Nadere informatie

Beleidsregel weerstandsvermogen en weerstandscapaciteit. Vaststellen beleidsregel weerstandsvermogen en weerstandscapaciteit

Beleidsregel weerstandsvermogen en weerstandscapaciteit. Vaststellen beleidsregel weerstandsvermogen en weerstandscapaciteit Aan de raad, Onderwerp: Beleidsregel weerstandsvermogen en weerstandscapaciteit Voorstel: Vaststellen beleidsregel weerstandsvermogen en weerstandscapaciteit 1 SAMENVATTING Tijdens de raadsinformatiebijeenkomst

Nadere informatie

Hoe financieel gezond is uw gemeente?

Hoe financieel gezond is uw gemeente? Hoe financieel gezond is uw gemeente? drs. R.M.J.(Rein-Aart) van Vugt RA A.(Arie)Elsenaar RE RA 1 Hoe financieel gezond is uw gemeente? In dit artikel geven de auteurs op hoofdlijnen aan welke indicatoren

Nadere informatie

NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN 2015-2018

NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN 2015-2018 NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN 2015-2018 NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN 2015-2018 2 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 4 2. Algemene regels met betrekking tot het reserve- en voorzieningenbeleid... 5 2.1. Inleiding...

Nadere informatie

Nota Reserves en Voorzieningen. Gemeente Landsmeer

Nota Reserves en Voorzieningen. Gemeente Landsmeer Nota Reserves en Voorzieningen Gemeente Landsmeer Pagina 1 Pagina 2 Inhoudsopgave Samenvatting 5 1. Inleiding 6 2. Ontwikkeling totale omvang reserves en voorzieningen 7 3. Wettelijk kader 8 3.1. Reserves...

Nadere informatie

NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN OPENBAAR LICHAAM NOABERKRACHT DINKELLAND TUBBERGEN

NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN OPENBAAR LICHAAM NOABERKRACHT DINKELLAND TUBBERGEN NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN 2014 OPENBAAR LICHAAM NOABERKRACHT DINKELLAND TUBBERGEN Nota reserves en voorzieningen 2014 GR - pagina 1 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Besluit Begroting en Verantwoording

Nadere informatie

Nota reserve- en voorzieningenbeleid 2016-2019

Nota reserve- en voorzieningenbeleid 2016-2019 Nota reserve- en voorzieningenbeleid 2016-2019 Nota reserve- en voorzieningenbeleid 2016-2019 Inhoud Inleiding... 2 1. Vorming van reserves en voorzieningen... 3 1.1. Vorming van reserves... 3 1.2. Vorming

Nadere informatie

Nota reserves. en voorzieningen

Nota reserves. en voorzieningen Nota reserves en voorzieningen Inhoudsopgave Samenvatting... 3 Inleiding... 4 Het regelgevend kader... 4 Algemene reserves... 4 Bestemmingsreserve... 5 Stille reserve... 5 Voorzieningen... 6 Bevoegdheden...

Nadere informatie

Nota reserves en voorzieningen 2015

Nota reserves en voorzieningen 2015 Datum: 27-08-2015 Inhoudsopgave Inhoud Inhoudsopgave... 2 1. Inleiding... 3 2. Algemene kenmerken van reserves en voorzieningen... 3 2.1 Begripsbepaling reserves... 3 2.2 Begripsbepaling voorzieningen...

Nadere informatie

Nota reserves en voorzieningen BghU 2018

Nota reserves en voorzieningen BghU 2018 Nota reserves en voorzieningen BghU 2018 1 1. Inleiding Artikel 11 van de verordening financieel beheer BghU 2018 bevat de volgende bepalingen 1. De directie legt minimaal eens per vijf jaar (een herijking

Nadere informatie

Nota reserves en voorzieningen. Concept, oktober 2014

Nota reserves en voorzieningen. Concept, oktober 2014 Nota reserves en voorzieningen Concept, oktober 2014 Autorisatie OPSTELLERS: Dennis Ellenbroek FUNCTIONARIS Financieel specialist Versiegegevens VERSIE: DATUM: OMSCHRIJVING: 0.1 20 oktober Definitief concept

Nadere informatie

NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN GEMEENTE DIEMEN 2009

NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN GEMEENTE DIEMEN 2009 NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN GEMEENTE DIEMEN 2009 Inhoudsopgave 1. Inleiding...1 2. Algemene theorie over reserves en voorzieningen...2 3. Rente en reserves...5 4. Wijzigingen in regelgeving...8 5. Huidige

Nadere informatie

De bij het opstellen van de jaarrekening gehanteerde uitgangspunten hebben betrekking op:

De bij het opstellen van de jaarrekening gehanteerde uitgangspunten hebben betrekking op: ADDENDUM PROGRAMMA- VERANTWOORDING EN REKENING 2005 GEMEENTE HAAREN In het jaarverslag 2005 (bestaande uit de programmaverantwoording en programmarekening) staan enkele onderwerpen vermeld die wij alsnog

Nadere informatie

Kadernota reserves en voorzieningen

Kadernota reserves en voorzieningen Gemeente Almere 11 januari 2017 Kadernota reserves en voorzieningen INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING... 3 2 UITGANGSPUNTEN RESERVES EN VOORZIENINGEN... 4 2.1 2.2 2.3 Onderscheid reserves en voorzieningen... 4

Nadere informatie

OPERAM JAARREKENING FINANCIEEL JAARVERSLAG 2017

OPERAM JAARREKENING FINANCIEEL JAARVERSLAG 2017 OPERAM JAARREKENING FINANCIEEL JAARVERSLAG 2017 1 Balans per 31 december 2017 Activa Vaste activa Rekening 2017 Rekening 2016 Materiële vaste activa 192 384 Vlottende activa Voorraden 0 0 Vorderingen 1.262

Nadere informatie

Nota reserves en voorzieningen 2014 Gemeente Korendijk

Nota reserves en voorzieningen 2014 Gemeente Korendijk *0010100120132873* KNDK/2013/2873 Nota reserves en voorzieningen 2014 Gemeente Korendijk Concept 19-10-2013 1 INHOUDSOPGAVE 1. Inleiding 3 2. Begrippen 3 3. Beleidsuitgangspunten en kaderstelling 5 4.

Nadere informatie

Beleidsnota. Reserves en voorzieningen. Versie: 9 november 2011

Beleidsnota. Reserves en voorzieningen. Versie: 9 november 2011 Beleidsnota Reserves en voorzieningen Versie: 9 november 2011 I N H O U D S O P G A V E 1. Inleiding... 3 2. Wettelijk kader... 3 3. Functies van reserves en voorzieningen... 3 4. Onderscheid tussen reserves

Nadere informatie

Nota Reserves en Voorzieningen RMH

Nota Reserves en Voorzieningen RMH Nota Reserves en Voorzieningen RMH 1. Inleiding De reserves en voorzieningen vormen een belangrijk onderdeel van de vermogenspositie van de Regio Midden Holland (RMH). Zowel vanuit bestuurlijk als bedrijfseconomisch

Nadere informatie

Jaarrekening 2013. Gemeente Bunnik. Bunnik, 5 juni 2014 Open Huis gemeenteraad

Jaarrekening 2013. Gemeente Bunnik. Bunnik, 5 juni 2014 Open Huis gemeenteraad Jaarrekening 2013 Gemeente Bunnik Bunnik, 5 juni 2014 Open Huis gemeenteraad Agenda Controle van de jaarrekening De voorschriften voor de jaarrekening Jaarrekeningcontrole 2013 Controle van de jaarrekening

Nadere informatie

NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN

NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN 2014 Januari 2014 Inhoudsopgave 1 Inleiding... 3 2 Begripsbepaling... 5 2.1 Reserves... 5 2.2 Voorzieningen... 8 3 Beleid en beheer van reserves... 11 3.1 De instellingscriteria... 11 3.2 De wijze van

Nadere informatie

NOTA WEERSTANDSVERMOGEN RECREATIESCHAP VOORNE-PUTTEN-ROZENBURG

NOTA WEERSTANDSVERMOGEN RECREATIESCHAP VOORNE-PUTTEN-ROZENBURG NOTA WEERSTANDSVERMOGEN RECREATIESCHAP VOORNE-PUTTEN-ROZENBURG Opgesteld door: G.Z-H In opdracht van: Recreatieschap Voorne-Putten-Rozenburg Postbus 341 3100 AH Schiedam Tel.: 010-2981010 Fax: 010-2981020

Nadere informatie

Nota Reserves en voorzieningen gemeente Papendrecht 2015

Nota Reserves en voorzieningen gemeente Papendrecht 2015 Nota Reserves en voorzieningen gemeente Papendrecht 2015 Versie 2.0 2 Inhoud 1. Inleiding... 5 1.1 Aanleiding... 5 1.2 stelling... 5 1.3 Wettelijk kader... 5 1.4 Leeswijzer... 5 2. Begrippen en kaders...

Nadere informatie

Kwaliteit begrotingsprogramma's Gemeente Dordrecht Bijlage 2

Kwaliteit begrotingsprogramma's Gemeente Dordrecht Bijlage 2 Kwaliteit begrotingsprogramma's Gemeente Dordrecht Bijlage 2 Normenkader, toets van de begroting aan de formele eisen Inhoudsopgave 1 Normenkader 2 1.1 Besluit Begroting en Verantwoording 2 1.2 Verordening

Nadere informatie

Presentatie voor de gemeenteraad van Haarlem. Jaarverslag en jaarrekening 2013

Presentatie voor de gemeenteraad van Haarlem. Jaarverslag en jaarrekening 2013 Presentatie voor de gemeenteraad van Haarlem Jaarverslag en jaarrekening 2013 Algemeen: P&C cyclus Algemeen: verantwoording Terugkijken Wat hebben we bereikt? Wat hebben we gedaan? Wat heeft het gekost?

Nadere informatie

BIEO Begroting in één oogopslag

BIEO Begroting in één oogopslag BIEO 2017 Begroting in één oogopslag INLEIDING Voor u ligt de begroting in één oogopslag (BIEO) 2017 van de gemeente Wierden. Naast het begrotingsjaar 2017 wordt er aandacht geschonken aan de ontwikkeling

Nadere informatie

Nota. reserves en voorzieningen 2014. gemeente Hellendoorn

Nota. reserves en voorzieningen 2014. gemeente Hellendoorn Nota reserves en voorzieningen 2014 gemeente Hellendoorn 14INT04380 Inhoudsopgave 1 Samenvatting 2 2 Inleiding 3 2.1 Leeswijzer 3 2.2 Doelstelling 3 2.3 Uitgangspunten 3 3 Wettelijk kader en begrippen

Nadere informatie

Nota Reserves en Voorzieningen 2006

Nota Reserves en Voorzieningen 2006 Nota Reserves en Voorzieningen 2006 Gemeente Grave, 7 november 2006 Inhoudsopgave 1. Inleiding...3 2. Onderscheid tussen reserves en voorzieningen volgens het BBV...4 2.1. Eigen of vreemd vermogen... 4

Nadere informatie

Agendapunt. Op grond van artikel 192 van de gemeentewet is de raad het bevoegd orgaan om de begroting tussentijds te wijzigen.

Agendapunt. Op grond van artikel 192 van de gemeentewet is de raad het bevoegd orgaan om de begroting tussentijds te wijzigen. RAADSVOORSTEL Agendapunt Raad 27 oktober 2016 Afdeling Middelen Voorstel nummer 2016.00077 Datum 27 september 2016 Onderwerp Tweede bestuursrapportage 2016 Programma Alle begrotingsprogramma's Inlichtingen

Nadere informatie

Bijlage nota reserves en voorzieningen Reserves

Bijlage nota reserves en voorzieningen Reserves Bijlage nota reserves en voorzieningen Reserves Algemene reserve Stand per eind 2014 1.894.000 Buffer De algemene reserve is gevormd uit rekeningresultaten uit het verleden en is de primaire buffer voor

Nadere informatie

Nota reserves en voorzieningen gemeente Westerwolde 2018

Nota reserves en voorzieningen gemeente Westerwolde 2018 Nota reserves en voorzieningen gemeente Westerwolde 2018 Inhoudsopgave 1 Inleiding 2 2 Regelgeving en kaders 3 2.1 Algemeen 3 2.2 BBV-regelgeving 3 2.3 Artikel 212 gemeentewet 3 3 Reserve versus voorziening

Nadere informatie

Samengevoegd College Hageveld en Hageveld Beheer

Samengevoegd College Hageveld en Hageveld Beheer Jaarrekening Grondslagen Deze jaarrekening is in opdracht van het bestuur van de Stichting Hageveld Beheer en de Onderwijsstichting College Hageveld opgesteld door de Stichting Regionaal Onderwijsbureau

Nadere informatie

AB 15 041a. Nota Reserves en voorzieningen. 1. Inleiding

AB 15 041a. Nota Reserves en voorzieningen. 1. Inleiding AB 15 041a Nota Reserves en voorzieningen 1. Inleiding Op 4 december 2014 heeft het algemeen bestuur van de gemeenschappelijke regeling Gemeentelijke Gezondheidsdienst regio Utrecht (hierna: GGDrU) de

Nadere informatie

Inleiding. Theoretisch kader. Functies reserves

Inleiding. Theoretisch kader. Functies reserves Vastgesteld door de gemeenteraad van Aalten d.d. 18-12-2018 Inhoudsopgave Inleiding... 1 Theoretisch kader... 1 Functies reserves... 1 Weerstandsvermogen... 2 Weerstandscapaciteit... 2 Risico s... 2 Bevoegdheid

Nadere informatie

B en W - advies. Bouwen 81 Milieu. Jans Drost en Hettie Tychon. Financiën en Personeel Nummer. Ter bespreking. Ter besluitvorming

B en W - advies. Bouwen 81 Milieu. Jans Drost en Hettie Tychon. Financiën en Personeel Nummer. Ter bespreking. Ter besluitvorming B en W - advies Gemeente Elburg Afdelingshoofd Portefeuillehouder Afdeling Advies van Datum advies Advies O.R. I.o.m. afdeling(en) I.o.m. wijkcontactambtenaar M. Boukema Bouwen 81 Milieu Jans Drost en

Nadere informatie

Simpelveld. Advies aan burgemeester en wethouders. Onderwerp: jaarstukken 2014. gemeente. Behandelend ambtenaar:

Simpelveld. Advies aan burgemeester en wethouders. Onderwerp: jaarstukken 2014. gemeente. Behandelend ambtenaar: Advies aan burgemeester en wethouders gemeente Simpelveld Datum advies: 6 mei 2015 Financiële consequenties: Afdeling: Bedrijfsvoering Zaakkenmerk: 47584 Openbare besluitenlijst: ja Behandelend ambtenaar:

Nadere informatie

ERRATA II OP PROGRAMMAREKENING 2015

ERRATA II OP PROGRAMMAREKENING 2015 ERRATA II OP PROGRAMMAREKENING 2015 Datum: 23 september 2016 1 Dit betreft het overzicht van de errata die zijn verwerkt in de programmarekening nadat deze door de gemeenteraad voorlopig is vastgesteld.

Nadere informatie

Onderwerp Bestuursrapportage 2016 en Begroting 2017

Onderwerp Bestuursrapportage 2016 en Begroting 2017 Onderwerp Bestuursrapportage 2016 en Begroting 2017 Portefeuillehouder Zoetendal Datum collegebesluit 4 oktober 2016 Opsteller A. de Boer Registratie GF16.20071 Agendapunt 3/4 Voorstel 1. Vaststellen van

Nadere informatie

Nota Reserves en Voorzieningen

Nota Reserves en Voorzieningen Nota Reserves en Voorzieningen 2013-2016 Gemeente Westerveld Inhoudsopgave Inleiding 3 Aanleiding 3 Leeswijzer 3 Hoofdstuk 1 Beleid ten aanzien van de reserves 4 Soorten reserves 4 Functies van reserves

Nadere informatie

NOTITIE HERIJKING RESERVES VOORZIENINGEN

NOTITIE HERIJKING RESERVES VOORZIENINGEN NOTITIE HERIJKING RESERVES EN VOORZIENINGEN 1. Inleiding Reserves maken een onderdeel uit van de vermogenspositie van een organisatie. Sinds de start van de Omgevingsdienst zijn, naast toevoegingen aan

Nadere informatie

Financiële begroting 2016

Financiële begroting 2016 Financiële begroting 2016 113 114 Voor een overzicht van de baten en lasten per programma wordt verwezen naar het overzicht opgenomen onder Begroting van Baten en Lasten in het begin van deze begroting.

Nadere informatie

NB beide formulieren invullen (2 tabbladen)

NB beide formulieren invullen (2 tabbladen) Behandelend ambtenaar gemeente Begroting 2015 is Meerjarenbegroting 2016-2018 is Datum vaststelling begroting 2015 Datum ontvangst begroting 2015 Maatstaven Aantal inwoners per 1-1-2015 Aantal woonruimten

Nadere informatie

TOELICHTING OP DE FUNCTIES RESERVES EN VOORZIENINGEN

TOELICHTING OP DE FUNCTIES RESERVES EN VOORZIENINGEN TOELICHTING OP DE FUNCTIES RESERVES EN VOORZIENINGEN Toelichting op de functies Reserves en voorzieningen bij een gemeente d.d. 31 december 2010 Bladzijde 1 Toelichting op de functies Reserves en voorzieningen

Nadere informatie

Themaraad financiën 3 april

Themaraad financiën 3 april Themaraad financiën 3 april 2017 1 Aanleiding en doelstelling P&C-cyclus Robuust financieel beleid Begroting Financiële positie Risico s Afsluiting Agenda 2 Aanleiding en doelstelling Aanleiding Vanuit

Nadere informatie

Foech ried/kolleezje: De raad is bevoegd het gemeentelijk reservebeleid aan te passen en vast te stellen.

Foech ried/kolleezje: De raad is bevoegd het gemeentelijk reservebeleid aan te passen en vast te stellen. Riedsútstel Ried : 26 maart 2015 Status : Besluitvormend Eardere behandeling : Opiniërend dd. 19 maart 2015 Agindapunt : niet invullen Portefúljehâlder : Gerda Postma Amtner : W. Kobus Taheakke : Nota

Nadere informatie

Raadsstuk. Onderwerp Decemberrapportage 2018 Nummer 2018/ Portefeuillehouder Snoek, M. Programma/beleidsveld 7.2 Algemene dekkingsmiddelen

Raadsstuk. Onderwerp Decemberrapportage 2018 Nummer 2018/ Portefeuillehouder Snoek, M. Programma/beleidsveld 7.2 Algemene dekkingsmiddelen Raadsstuk Onderwerp Decemberrapportage 2018 Nummer 2018/802709 Portefeuillehouder Snoek, M. Programma/beleidsveld 7.2 Algemene dekkingsmiddelen Afdeling Concerncontrol Auteur Geffen, M. van Telefoonnummer

Nadere informatie

Nota Reserves en voorzieningen gemeente Papendrecht 2018

Nota Reserves en voorzieningen gemeente Papendrecht 2018 Nota Reserves en voorzieningen gemeente Papendrecht 2018 Inhoud 1. Inleiding... 3 1.1 Aanleiding... 3 1.2 stelling... 3 1.3 Wettelijk kader... 3 1.4 Leeswijzer... 3 1.5 Samenvatting... 3 2. Begrippen en

Nadere informatie

Nota Reserves, Voorzieningen en Overlopende passiva Nota spaarpotten

Nota Reserves, Voorzieningen en Overlopende passiva Nota spaarpotten Nota Reserves, Voorzieningen en Overlopende passiva 2013 Nota spaarpotten Nota ROV 2013 pagina 2 Nota Reserves, Voorzieningen en Overlopende passiva 2013 Nota spaarpotten Gemeente Zaanstad Domein Bedrijfsvoering,

Nadere informatie

Gemeente Purmerend. Workshop voor raadsen commissieleden over Reserves en voorzieningen

Gemeente Purmerend. Workshop voor raadsen commissieleden over Reserves en voorzieningen Gemeente Purmerend Workshop voor raadsen commissieleden over Reserves en voorzieningen 1. Aanleiding 2. Doel / resultaat workshop 3. Theorie 4. Praktijk van Purmerend 5. Resume 1. Aanleiding Actualiseren

Nadere informatie

Collegevoorstel. Zaaknummer Onderwerp Nota reserves en voorzieningen 2017

Collegevoorstel. Zaaknummer Onderwerp Nota reserves en voorzieningen 2017 Zaaknummer 00494629 Onderwerp Nota reserves en voorzieningen 2017 Collegevoorstel Feitelijke informatie Bijgaand treft u een raadsvoorstel aan om een nieuwe, geactualiseerde nota reserves en voorzieningen

Nadere informatie

NOTA RENTEBELEID GEMEENTE BERGEN OP ZOOM

NOTA RENTEBELEID GEMEENTE BERGEN OP ZOOM l lllllll llll lllll llll llllll 111111111111111111111111111111111 815-023068 NOTA RENTEBELEID 2015 GEMEENTE BERGEN OP ZOOM Bergen op Zoom, oktober 2015 1. INLEIDING.""""""""""""""""""""""""""""""""""

Nadere informatie

Aan de raad AGENDAPUNT NR. 7. Doetinchem, 22 mei 2013. Bijstellen begroting rentekosten met ingang van begrotingsjaar 2014

Aan de raad AGENDAPUNT NR. 7. Doetinchem, 22 mei 2013. Bijstellen begroting rentekosten met ingang van begrotingsjaar 2014 Aan de raad AGENDAPUNT NR. 7 Bijstellen begroting rentekosten met ingang van begrotingsjaar 2014 Voorstel: 1. Met ingang van de programmabegroting 2014-2017 een bijstelling doorvoeren van de wijze van

Nadere informatie

Nota reserves en voorzieningen

Nota reserves en voorzieningen Nota reserves en voorzieningen 2015 2018 september 2015 Nota reserves en voorzieningen 2015-2018 gemeente Dalfsen 2 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 5 2. Begrippen en juridisch kader... 6 2.1. Reserves...

Nadere informatie

B&W Informatieavond 11 oktober Gericht investeren in de toekomst

B&W Informatieavond 11 oktober Gericht investeren in de toekomst B&W Informatieavond 11 oktober 2017 Gericht investeren in de toekomst Programma B&W infoavond Opening Toelichting Grondexploitatie & Vastgoedexploitatie 2017 Toelichting Begroting 2018 Slotwoord Einde

Nadere informatie

Jaarrekening 2013 Stichting Bibliotheek De Kempen. versie t.b.v. het voldoen aan publicatieplicht ANBI

Jaarrekening 2013 Stichting Bibliotheek De Kempen. versie t.b.v. het voldoen aan publicatieplicht ANBI Jaarrekening 2013 Stichting Bibliotheek De Kempen versie t.b.v. het voldoen aan publicatieplicht ANBI 17 maart 2014 Balans per 31 december 2013 Activa 31-12-2013 31-12-2012 Vaste activa Materiële vaste

Nadere informatie

Voorstel van het college aan de raad. Raadsvergadering d.d. 7 juli 2016 Onderwerp: Jaarverslag en Jaarrekening 2015.

Voorstel van het college aan de raad. Raadsvergadering d.d. 7 juli 2016 Onderwerp: Jaarverslag en Jaarrekening 2015. GEMEENTE OLDEBROEK Raadsvergadering d.d. 7 juli 2016 Onderwerp: Jaarverslag en Jaarrekening 2015. Voorstel van het college aan de raad Agendapunt Portefeuillehouder: mw. A.A.C. Groot Kenmerk: 247735 /

Nadere informatie

Richtlijnen van de commissie BBV

Richtlijnen van de commissie BBV Richtlijnen van de commissie BBV Stellige uitspraken gelden met ingang van begrotingsjaar T+1, het jaar nadat de uitspraak is gepubliceerd. 1. Notitie Software, mei 2007 1.1 Software (als afzonderlijk

Nadere informatie

Nota reserves en voorzieningen Bijlage: Tabellen reserves en voorzieningen

Nota reserves en voorzieningen Bijlage: Tabellen reserves en voorzieningen : Tabellen reserves en voorzieningen Per reserve en voorziening zijn de belangrijkste gegevens vastgelegd in de nu volgende tabellen. Tevens is indien van toepassing een toelichting gegeven en wordt een

Nadere informatie

Jaarrekening 2014 Stichting Bibliotheek De Kempen. versie t.b.v. het voldoen aan publicatieplicht ANBI

Jaarrekening 2014 Stichting Bibliotheek De Kempen. versie t.b.v. het voldoen aan publicatieplicht ANBI Jaarrekening 2014 Stichting Bibliotheek De Kempen versie t.b.v. het voldoen aan publicatieplicht ANBI 17 maart 2015 Balans per 31 december 2014 Activa 31-12-2014 31-12-2013 Vaste activa Materiële vaste

Nadere informatie

Jaarrekening 2015 Stichting Bibliotheek De Kempen. versie t.b.v. het voldoen aan publicatieplicht ANBI

Jaarrekening 2015 Stichting Bibliotheek De Kempen. versie t.b.v. het voldoen aan publicatieplicht ANBI Jaarrekening 2015 Stichting Bibliotheek De Kempen versie t.b.v. het voldoen aan publicatieplicht ANBI 16 maart 2016 Balans per 31 december 2015 Activa 31-12-2015 31-12-2014 Vaste activa Materiële vaste

Nadere informatie

Nota Reserves en voorzieningen gemeente Papendrecht In de Financiële verordening gemeente Papendrecht 2018 artikel 11 staat opgenomen:

Nota Reserves en voorzieningen gemeente Papendrecht In de Financiële verordening gemeente Papendrecht 2018 artikel 11 staat opgenomen: GEMEENTEBLAD Officiële uitgave van de gemeente Papendrecht Nr. 56150 19 maart 2018 Nota Reserves en voorzieningen gemeente Papendrecht 2018 1. Inleiding 1.1Aanleiding In de Financiële verordening gemeente

Nadere informatie

Nota reserves, weerstandsvermogen en solvabiliteit 2015. RAD Hoeksche Waard

Nota reserves, weerstandsvermogen en solvabiliteit 2015. RAD Hoeksche Waard Nota reserves, weerstandsvermogen en solvabiliteit 2015 Inhoud Samenvatting... 3 Inleiding Risicomanagement... 4 Doel risicomanagement Stappen risicomanagement Risicobeheersing Taken en verantwoordelijkheden

Nadere informatie

bedrag * begrotingsoverschot bij begroting

bedrag * begrotingsoverschot bij begroting Actueel financieel beeld voor de jaren 2018-2022 Met dit overzicht schetsen wij het actuele financiële beeld voor de gemeente Gooise Meren voor de komende jaren. Dit overzicht dient meerdere doelen. Ten

Nadere informatie

Bestemming van het saldo van de rekening van baten en lasten 2001 en het instellen van een reserve en voorziening 0

Bestemming van het saldo van de rekening van baten en lasten 2001 en het instellen van een reserve en voorziening 0 Aanbiedingsformulier Onderwerp Bestemming van het saldo van de rekening van baten en lasten 2001 en het instellen van een reserve en voorziening 0 In te vullen door Bestuurssecretariaat Ontwerper Parafanten

Nadere informatie

Collegevoorstel onder verantwoordelijkheid van : Onderwerp. : onderbouwing voorziening gemeentelijke accommodaties. Programma.

Collegevoorstel onder verantwoordelijkheid van : Onderwerp. : onderbouwing voorziening gemeentelijke accommodaties. Programma. Collegevoorstel onder verantwoordelijkheid van : Onderwerp Programma : onderbouwing voorziening gemeentelijke accommodaties : Financiën Voorstelnummer : 18.32 Info bij afdelingshoofd : J.W.A. van der Heijden

Nadere informatie

Nota reserves en voorzieningen

Nota reserves en voorzieningen Nota reserves en voorzieningen Versie 1.0 1 1. Inleiding De nota reserves en voorzieningen is opgesteld om het beleid ten aanzien van reserves en voorzieningen aan te geven. Het beleid volgt de voorschriften

Nadere informatie

3. Het meerjarenperspectief op de ontwikkeling van het Eigen Vermogen.

3. Het meerjarenperspectief op de ontwikkeling van het Eigen Vermogen. Memo Toelichting op de Ontwerpbegroting 2016 Deltaschap Aan de deelnemers natuur en recreatieschap Zuidwestelijke Delta Met onze brief 2015510557092 d.d. 28 april 2015 betreffende de ontwerpbegroting 2016

Nadere informatie

Beslisdocument college van Peel en Maas

Beslisdocument college van Peel en Maas Beslisdocument college van Peel en Maas Zaaknummer: 1894/2019/1449840 Documentnummer: 1894/2019/1456433 Besluitnummer: 28 8.7 Onderwerp: Nota reserves en voorzieningen 2019 Openbaarheid Het collegevoorstel

Nadere informatie

B&W-Aanbiedingsformulier

B&W-Aanbiedingsformulier B&W-nr. 07.0667, d.d. 19 juni 2007 B&W-Aanbiedingsformulier Onderwerp Intrekken toetsingskader reserves en voorzieningen BESLUITEN Behoudens advies van de commissie OWZ 1. Het B&W besluit 07.0406 van 24

Nadere informatie

Notitie Rentebeleid 2007

Notitie Rentebeleid 2007 Notitie Rentebeleid 2007 Inhoudsopgave Inleiding 3 De positie van de nota rentebeleid 3 De werking van het marktconform percentage 3 Totaalfinanciering versus project- of objectfinanciering 4 Rentetoerekening

Nadere informatie

Nota Reserves en Voorzieningen

Nota Reserves en Voorzieningen Nota Reserves en Voorzieningen Datum 19 december 2018 Afdeling Strategie en Control Inhoud 1 Inleiding en samenvatting... 3 2 Reserves... 5 2.1 Functies reserves... 5 2.2 Soorten reserves... 5 3 Voorzieningen...

Nadere informatie

Uitgangspunten stresstest

Uitgangspunten stresstest Uitgangspunten stresstest Hoofdzakelijk op basis van openbare bronnen: Begroting Jaarrekening CBS-statistieken Atlas van de lokale lasten Centrum voor Onderzoek van de Economie van de Lagere Overheden

Nadere informatie