Centrum Innovatief Vakmanschap Agri & Food Businessplan

Transcriptie

1

2

3 Businessplan juni 2013

4 2

5 Voorwoord Het Businessplan van het Centrum voor Innovatief Vakmanschap Agri & Food, dat hier voor u ligt, heeft een bijzondere achtergrond. De Topsector Agro & Food geeft de voorkeur aan één centrum dat Agro sectoren en Food regio s bundelt en een landelijke uitstraling geeft. Dit doet recht aan de nauwe samenwerking in de Agro & Food, die een kracht voor innovatie is. Dit is ook noodzakelijk vanwege de kleinschaligheid van veel van de MBO- opleidingen op dit gebied. Het Centrum voor Innovatief Vakmanschap versterkt de band tussen bedrijfsleven en beroepsonderwijs. Als deelnemers toegang hebben tot de expertise en faciliteiten van het bedrijfsleven, en vooral als zij betrokken worden bij vernieuwingen in technieken en bedrijfsvoering, worden zij uitgedaagd het beste uit zichzelf te halen. Via een innovatiecyclus leveren MBO- deelnemers hun bijdrage aan het oplossen van concrete vragen van ondernemers. Zo kunnen zij uitgroeien tot vaklieden die de invoering van nieuwe producten op de werkvloer ondersteunen, en bijdragen aan het behouden van de toppositie van Agro & Food op de wereldmarkt. Het Centrum kent 8 Meeting Points, plaatsen waar bedrijfsleven en onderwijs samenwerken. Hiervan zijn 4 gericht op Food en zijn regionaal actief met landelijke afstemming. De andere 4 zijn gericht op de sectoren van Agri, zijn landelijk opgezet met regionale uitschenkpunten. Samen richten wij ons op een duidelijke groei van gediplomeerden in Food, en in een betere bediening van de Agri- sectoren inclusief de toeleverende industrie. Er komt een flexibel cursusaanbod gericht op werkenden met afstandsonderwijs en e- learning om de deelname te vergroten en te volgen. De nieuwe relatie tussen bedrijfsleven en beroepsonderwijs, die in dit Centrum voor Innovatief Vakmanschap gestalte krijgt, roept aan beide kanten veel enthousiasme op. Zo n 100 bedrijven en clusters hebben daadwerkelijke steun toegezegd, en alle AOC s en een aantal ROC s doen mee. Het Centrum is ingebed in de kennis- infrastructuur via verschillende lectoraten van hogescholen, Centers of Expertise van het HAO en onderdelen van de WUR. Het enthousiasme blijkt ook uit het feit dat in de lange aanloopperiode sinds begin 2012, bedrijven en scholen alvast begonnen zijn zodat het Centrum een vliegende start maakt. Het geeft ons het vertrouwen dat wij de doelen die wij ons samen gesteld hebben gaan halen en met het Centrum de aanzet geven tot een structurele en duurzame versterking van de rol van het MBO in onze economie. Bastiaan Pellikaan, Voorzitter College van Bestuur Aeres Groep 3

6 Colofon Michiel van Mil (ONI Consult)(eindredactie) Kees Knook (Aeres Groep) met bijdragen van Roeland Buijsse (Wellantcollege) Aad van der Burg (Nordwin College) Marcel Creemers (Citaverde College) Anne Dijk (Groenhorst) Peet Ferwerda (Nordwin College) Sjaak de Groot (Edudelta College) Jan Krol (Helicon/ De Groene Campus) grafische verzorging Han Jansen 2 e, gecorrigeerde druk juli

7 Inhoud Voorwoord... 3 Inhoud Inleiding en leeswijzer De arbeidsmarkt en uitdagingen voor Agri & Food De topsector Agri & Food en het agrarisch onderwijs Groeiende tekorten aan werknemers Uitdagingen voor onderwijs en werkgevers Missie, focus, macrodoelmatigheid en innovatiecyclus van het CIV Missie en visie Macrodoelmatigheid en spreiding Innovatiecyclus Proposities en werkwijze Proposities Meeting Points Landelijk CIV Verdienmodellen Werkwijze Initieel onderwijs Levenlang leren Doorsnijdende thema s Presentatie en communicatie Governance Financiering, resultaten en duurzaamheid Begroting Duurzaamheid en stip op de horizon Tijdpad/Proces Voorstel Prestatieafspraken Agri & Food

8 6

9 1. Inleiding en leeswijzer Het topsectorenbeleid zet in op versterking van economische clusters die Nederland meer concurrerend maken op de wereldmarkten. Van de 100 meest concurrerende economische clusters van Nederland behoort de helft tot Agro/Food en Tuinbouw/ Uitgangsmaterialen (waarvan 38 tot Agro/Food). Die positie bezetten deze topsectoren al meer dan 25 jaar. Dat is fundamentele kracht, die voortkomt uit specialisatie, ondernemerschap en innovatie. Geworteld in een netwerk van ondernemers, toeleveranciers, afnemers, kennisinstellingen en overheid. Resultaat in 2010: 50 miljard Euro per jaar aan toegevoegde waarde, een bijdrage van 25% aan de Nederlandse exportwaarde en arbeidsplaatsen. Nederland wil deze toppositie behouden. Op alle niveaus. Dat vraagt om voortdurende vernieuwing en verbetering. Goed opgeleide werknemers zijn essentieel voor het ontwikkelen, invoeren en vermarkten van nieuwe producten om de concurrentievoorsprong te behouden. In de Human Capital Agenda (HCA) Agri & Food wordt de verantwoordelijkheid daarvoor gemeenschappelijk gelegd bij de werkgevers, het onderwijs en de overheid. Werkgevers zorgen voor aantrekkelijke startbanen met perspectieven, het onderwijs biedt opleidingen aan met voldoende kwaliteit en relevante inhoud, en de overheid ruimt belemmerende regelgeving uit de weg. Het MBO is een essentiële schakel in de Human Capital Agenda om mensen op te leiden die innovatieve producten en werkwijzen in de bedrijven kunnen toepassen. In dit Businessplan brengt het Centrum voor Innovatief Vakmanschap (CIV) Agri & Food bedrijven en scholen samen om de innovatieve vaklieden, zowel leerlingen als werkenden, op te leiden die de samenleving nodig heeft. Het CIV draagt een publiek- privaat karakter, met inhoudelijke en financiële inspanning van beide zijden. Het stimuleren van een innovatieve en ondernemende houding van deelnemers in het CIV is gekoppeld aan verbreding, verdieping en verzwaring van de opleidingen en cursussen voor degenen die dat aankunnen. Dat eindigt niet op het niveau van MBO 3 (zelfstandig vakman) of niveau 4 (ondernemer of specialist). In samenwerking met het HBO is een doorlopende leerlijn mogelijk naar niveau 5 (associate degree) of niveau 6 (bachelor). In dit Businessplan wordt de ontwikkeling van het CIV Agri & Food geschetst voor de periode 2013 tot en met Dit plan versterkt verschillende initiatieven die al bestaan zowel in Food als in Agri en voegt daar een landelijke dimensie aan toe. Het CIV Agri & Food is een netwerk van clusters van bedrijven en scholen, Meeting Points genoemd, die elk hun eigen regio of sector bedienen. Het landelijke CIV is gericht op meerwaarde door verbinding van deze Meeting Points en versnelling van hun ontwikkeling. Zo komt het aanbod in de ene regio beschikbaar voor studenten en werknemers elders in het land. 7

10 In hoofdstuk 2 wordt ingegaan op de ontwikkelingen van de arbeidsmarkt van Agri & Food, waarna in hoofdstuk 3 de missie, visie en de innovatiecyclus van het CIV worden gepresenteerd. Hoofdstuk 4 bevat de werkwijze waarop het CIV gestalte wil geven aan vernieuwing. Hoofdstuk 5 gaat in op de governance, terwijl in hoofdstuk 6 de begroting (CIV en Meeting Points geconsolideerd) en de vooruitzichten na 2017 worden gepresenteerd. Hoofdstuk 7 schetst het tijdpad van de ontwikkeling. Tenslotte is het voorstel voor de prestatieafspraken samengevat in hoofdstuk 8. Een aparte bijlage geeft een overzicht van de deelplannen van de verschillende Meeting Points. 8

11 2. De arbeidsmarkt en uitdagingen voor Agri & Food 2.1. De topsector Agri & Food en het agrarisch onderwijs De topsector Agro & Food is toonaangevend, wat blijkt uit het feit dat Nederland na de VS de tweede agrarische exporteur ter wereld is. De totale toegevoegde waarde van de topsector wordt voortgebracht door primaire productie, verwerking, distributie en toeleverende industrie (figuur 1). Figuur 1: Groei toegevoegde waarde agrocomplex (LEI Agrodata 2010) Verwerkende industrie, distributie en toeleverende industrie leveren 80% van de toegevoegde waarde. In de werkgelegenheid is hetzelfde beeld te zien (tabel 1), uitgesplitst naar het totale agrocomplex (inclusief verwerking en distributie van geïmporteerde grondstoffen) en het binnenlandse agrocomplex. 9

12 Tabel 1: Werkgelegenheid agrosector (LEI Agrodata 2012) Totaal Binnenlands Agrarische sector akkerbouw tuinbouw veehouderij visserij Verwerkende industrie Toeleverende industrie Agrocomplex totaal ,1 10,3 10,3 7,9 6,1 5,6 De werkgelegenheid in de primaire productie, vooral akkerbouw en veehouderij, daalt terwijl de toegevoegde waarde gelijk blijft. Hieruit blijkt de snelle innovatie in de primaire productie, die resulteert in een aanzienlijke productiviteitsstijging. De arbeidsmarkt voor gediplomeerden uit het technisch onderwijs die in de topsector Agri & Food werken, wordt niet apart onderzocht en is niet opgenomen in de hiervoor vermelde cijfers. De totale werkgelegenheid in Agro & Food is echter veel groter dan alleen de primaire productie, door de toeleverende industrie, dienstverlening, handel, distributie en verwerking. Bij akkerbouw bijvoorbeeld zijn in de primaire productie personen werkzaam, maar in het totale akkerbouwcomplex inclusief toeleverende industrie, diensten, handel etc. ca personen (LEI, Agrodata 2012). Het groene onderwijs leidt traditioneel vooral op voor de agrarische sector en voor de verwerkende industrie. De verwerkende industrie wordt behalve door de opleidingen Voedingstechnologie van het groene onderwijs ook bediend door het technisch onderwijs met Procestechnologie/VAPRO. Voor de overige onderdelen van het agrocomplex bestaan geen specifiek op de sector gerichte opleidingen. Waar de behoefte aan sectorkennis in de toeleverende industrie en distributie vroeger informeel vervuld werd door werknemers die zelf opgegroeid waren op een boerenbedrijf, is dat nu niet meer mogelijk. De bedrijven van het Agrocomplex hebben daarom behoefte aan: werknemers met sectorkennis via levenlang leren en via gecombineerde groen/grijze opleidingsroutes; werknemers met een hoger niveau aan kennis en vaardigheden om de productiviteits- stijging te blijven voeden. Het CIV Agri & Food zet in op een nauwe samenwerking tussen het middelbaar agrarisch en het middelbaar technisch onderwijs, op levenlang leren voor zijinstromers en tussen MBO en HBO via doorlopende leerlijnen. Daarmee zal ook een verband worden gelegd tussen de topsector Agro & Food en de andere topsectoren, naast Tuinbouw & Uitgangsmaterialen b.v. de topsectoren Logistiek en Chemie. 10

13 Samenwerking tussen het groene en het grijze onderwijs is niet alleen om inhoudelijke, maar ook om kwantitatieve redenen nodig. Het initiële middelbaar agrarisch onderwijs kan bij lange na niet het noodzakelijke aantal gediplomeerden leveren waaraan het bedrijfsleven behoefte heeft. De kracht van het groene onderwijs, herkenbaarheid en kleinschaligheid, is vanuit dit perspectief een zwakte. Het aantal deelnemers over alle leerjaren op MBO 3 en 4 niveau in de productierichtingen van Agri bedroeg in deelnemers (inclusief Tuinbouw). Voor Food waren 931 deelnemers ingeschreven. Het CIV Agri & Food geeft daarom prioriteit aan uitbreiding van het aantal studenten en cursisten, ook voor delen van opleidingen. Het CIV Agri & Food streeft naar excellentie door uitdagend toponderwijs te bieden aan bestaande deelnemers. Het CIV stemt via actieve deelname aan de Human Capital Agenda af met de arbeidsmarktkant van de topsector Agro & Food. Inhoudelijke relaties met de Innovatieagenda van de topsector komen tot stand door de bedrijven die in het CIV participeren, en door een Innovatiecyclus in te voeren (zie hoofdstuk 3.2) Groeiende tekorten aan werknemers Door een geringe instroom in de productiegerichte opleidingen in het middelbaar agrarisch onderwijs bestaat voor alle onderdelen van de sector Agri & Food een tekort aan geschikte werknemers. In de voedingsindustrie zijn ca personen werkzaam, min of meer gelijkelijk verdeeld over de regio s. Op alle opleidingsniveaus is de vraag naar nieuw personeel (veel) groter dan het aantal gediplomeerden dat het MBO verlaat (figuur 2). In de nabije toekomst worden de tekorten door vergrijzing van de huidige medewerkers vergroot. Zo verliest Friesland Campina de komende acht jaar meer dan de helft van haar operators door uit diensttreding. Tekorten van een dergelijke omvang kunnen niet alleen door het initiële onderwijs worden opgeheven: een integrale benadering is nodig waarvan naast het initiële onderwijs ook levenlang leren deel uitmaakt. Omdat baanzekerheid en primaire arbeidsvoorwaarden gunstig afsteken tegen b.v. beroepen in de horeca, is er een te ontsluiten potentieel voor instroom op iets latere leeftijd. 11

14 Figuur 2: Vervangingsvraag en uitstroom MBO Voeding (Aequor, Arbeidsmarktonderzoek 2011) Veel Food bedrijven verwachten dat voor dezelfde functies in de toekomst werknemers met een hoger niveau nodig zijn: er is een verschuiving gaande van niveau 3 naar niveau 4, en van 4 naar 5. (figuur 3). Figuur 3: Functieniveau van werkenden en 412 vacatures in de voedingsindustrie (Aequor, 2012) 12

15 De voedingsmiddelensector biedt door goede pullfactoren kansen voor werknemers: van de gediplomeerden in de levensmiddelentechniek/vleesverwerking heeft 0% last van intredewerkloosheid, het gemiddelde bruto maandloon is hoog voor het mbo ( 2.430,- ) en maar liefst 80% heeft een vast dienstverband. Er wordt wel veel in ploegendiensten gewerkt. Veel mensen hebben geen of een verkeerd beeld van het werken in deze branche. In de Agro sectoren groeien de tekorten aan werknemers ook, maar met verschillen tussen de sectoren. Er zijn meer tekorten op niveau 2/3 dan op niveau 4, en de tekorten bij Varkens- en Pluimveehouderij zijn groter dan in de Melkveehouderij. In de primaire productiebedrijven is door de voortdurende bedrijfsvergroting een trend naar functieverzwaring te zien. MBO- 4 is het niveau voor vakspecialist en voor ondernemer, maar voor ondernemer wordt dit in toenemende mate als onvoldoende ervaren. De figuren 4 en 5 hebben betrekking op de arbeidsmarkt voor de primaire sectoren, in relatie tot de gediplomeerden uit het groene onderwijs. De gegevens voor Open Teelten omvatten niet alleen de Akkerbouw (onderdeel van het CIV Agri & Food), maar ook teelten (onderstammen, bollen) die onder Tuinbouw & Uitgangsmaterialen vallen. Figuur 4: Vervangingsvraag en uitstroom MBO Veehouderij (Aequor, Arbeidsmarktonderzoek 2011) 13

16 Figuur 5: Vervangingsvraag en uitstroom MBO Open Teelten (Aequor, Arbeidsmarktonderzoek 2011) 2.3. Uitdagingen voor onderwijs en werkgevers Verduurzaming is een must om toekomstige voedseltekorten en aantasting van de leefomgeving te voorkomen. De Agri & Food sector staat voor een unieke uitdaging: tweemaal de huidige productie behalen met de helft van de input. Daarbij staan mens, dier en natuur centraal. Dit vraagt om efficiëntieslagen in de keten, valorisatie van grondstoffen, afvalstoffen en zijstromen, duurzame import. Dit vraagt creativiteit op alle niveaus. Juist ook van MBO ers die deze vernieuwing en duurzaamheid op de werkvloer vorm moeten geven. Een open houding, waarbij het bekende niet genoeg is. Het gaat niet alleen om voedsel, maar ook om emotie, beleving, vertrouwen van de consument. Meerwaarde scheppen door commodities te vervangen door producten waarin de regio en de producent zichtbaar blijven. Streekproducten op het platteland zijn daar een klassieke uiting van, civic food networks een recente ontwikkeling voor stedelijke gebieden. Meerwaarde door unieke eigenschappen aan producten te geven die alleen door nauwe grensoverschrijdende samenwerking in de keten gemaakt kunnen worden. De Agro & Food sector zorgt voor gezond, veilig en lekker eten. Daarmee voorziet zij in de dagelijkse behoeften van ieder mens. Dat biedt uitgelezen kansen om meer studenten te interesseren voor de Agro & Food sector. 14

17 De Human Capital Agenda roept op tot méér dan kosmetische PR, het gaat om een wezenlijk andere inrichting van leren en werken. Bedrijven en scholen die hierin voorop willen lopen zijn elkaars natuurlijke partners in het CIV Agri & Food. Samen bieden zij antwoord op veel uitdagingen die een coherente aanpak vragen: leerlingen voortgezet onderwijs of VMBO kiezen te weinig voor op productie gerichte, technische opleidingen in het MBO; door krimp van het aantal deelnemers in deze opleidingen kunnen scholen onvoldoende deskundige docenten in dienst houden en onvoldoende investeren in een uitdagende, up- to- date en praktijkgestuurde leeromgeving; de toeleverende industrie en dienstverlening moeten beter bediend worden door een nauwe samenwerking tussen technisch en agrarisch onderwijs; er is een vrij hoog percentage uitvallers studenten die wel hun (productiegerichte) opleiding succesvol afronden, maar die voor werk in een andere sector kiezen; de bedrijven in de topsector hebben veel zijinstromers (nieuwe werknemers met een niet op de sector gerichte opleiding, die vaak op iets latere leeftijd instromen), voor wie vaak individuele scholing en begeleiding geregeld moet worden omdat de aantallen te verspreid zijn voor een goed cursorisch aanbod door scholen en particuliere aanbieders; door technologische en economische ontwikkelingen in de sector stijgt het benodigde opleidingsniveau voor zelfstandige, leidinggevende en specialistische functies. MBO ers zoeken vooral in hun eigen regio naar werk. Het imago van de Agri & Food sector is daarom van groot belang om gegadigden voor vacatures te trekken. Ook met een op de sector gerichte opleiding zijn er immers voldoende alternatieven. Het imago van het bedrijfsleven werkt door naar de instroom in de initiële opleidingen. Als een beroepsbeeld bestaat van geestdodende repetitieve werkzaamheden in een omgeving zonder veel menselijke contacten en zonder ontwikkelingsmogelijkheden kiezen jonge leerlingen liever voor wat anders. Toekomstige arbeidsvoorwaarden hebben voor hen minder gewicht. Het vereist een gezamenlijke inspanning van bedrijven en scholen om hier wat aan te doen. Een praktijkgestuurde, innovatieve leeromgeving in het CIV biedt de deelnemers het beste dat de sector te bieden heeft, biedt inspiratie en motivatie en werkgevers zorgen ervoor dat deze inspiratie en motivatie doorgezet worden in de eerste baan. Centrum Innovatief Vakmanschap Agri & Food 15

18 16

19 3. Missie, focus, macrodoelmatigheid en innovatiecyclus van het CIV 3.1. Missie en visie Missie Het CIV Agri & Food is hét talentencentrum waar bedrijven en scholen samenwerken om een voldoende aantal leerlingen en werkenden door te laten groeien tot innovatieve vaklui, die open staan voor nieuwe ontwikkelingen, die opsporen en binnen de topsector Agri & Food in de praktijk brengen. Focus Het CIV Agri & Food richt zich met name op de productie, toeleverende industrie en handel in de Agri en Food sectoren (figuur 6). Binnen het middelbaar agrarisch onderwijs is gekozen voor versterking van de productierichtingen, die op niveau 3 en 4 ongeveer 20% van het totaal aantal deelnemers uitmaken. Deze richtingen geven de grootste bijdrage aan de doelstellingen van de topsector. Figuur 6: Focusgebieden van het CIV Agri & Food binnen de ketens 17

20 Inhoudelijk richt het CIV Agri & Food zich op de directe productieketen van voedingsmiddelen, tot en met de handel daarin. De consument is een belangrijk oriëntatiepunt, maar competenties op het gebied van detailhandel (anders dan regioproducten af boerderij) en het beïnvloeden van consumentengedrag vallen buiten de focus van het CIV Agri & Food. Ook het verwerken van reststromen uit de voedselproductie, of biobased productie, vallen buiten het aandachtsgebied van het CIV Macrodoelmatigheid en spreiding De productiegerichte opleidingen en specialisaties in Agri en Food hebben op niveau 3 en 4 in totaal deelnemers, van wie meer dan de helft Melkveehouderij volgt. Alle andere opleidingen en specialisaties zijn dus klein tot zeer klein, waardoor macrodoelmatigheid een belangrijke voorwaarde voor het CIV is. Deze macrodoelmatigheid heeft drie verschillende vormen: ontwikkeldoelmatigheid: samenwerking en taakverdeling bij het ontwikkelen van onderwijs en uitwisseling ontwikkelde onderdelen; uitvoeringsdoelmatigheid: gemeenschappelijke uitvoering van onderwijs voor kleine groepen zowel in de basisopleiding (minoren) als bij masterclasses, themadagen en andere specialistische onderdelen; beroepsdoelmatigheid: een betere afstemming van de inhoud van de opleidingen op de beroepspraktijk. Het CIV Agri & Food organiseert schaalgrootte van deelnemersgroepen en uitwisselbaar- heid van onderwijsonderdelen. De vorm waarin dit gebeurt is afhankelijk van de sector, de regio en de omvang van de opleidingen. De onderwijspartners in het CIV hebben zich verbonden eenzelfde weekdag (doorgaans de woensdag) te bestemmen voor landelijke samenwerking en uitwisseling. Dit is speciaal van belang voor de Agri- opleidingen. Het bereiken van voldoende kritische massa motiveert het CIV ook om, met andere partijen en, een actieve rol te spelen bij levenlang leren in de Agri & Food sector. Speciaal bij ontwikkeling van onderwijsvormen die een grotere investering vragen, zoals afstandsleren en e- learning, organiseert het CIV samenwerking tussen betrokken partijen, in nauw contact met de sociale fondsen. Het CIV omvat het aanbod voor topopleidingen en cursussen op MBO- niveau die alle zijn ontwikkeld in afstemming met betrokken werkgevers uit de eigen regio en sector. Jongeren worden gestimuleerd zich te ontwikkelen tot innovatieve werknemers en ondernemers. Dat gebeurt door studenten en werkenden in contact te brengen voor oriëntatie op het vak en voor overdracht van kennis en vaardigheden. Regionale spreiding is daarvoor noodzakelijk. 18

21 Op#8#plaatsen#in#het#land#zijn#er#daarvoor#Meeting#Points,#regionale#en#sectorale#consortia# van#bedrijven#en#scholen,#die#zorgen#voor#een#krachtige,#uitdagende#leeromgeving#die#het# beste#in#de#deelnemers#naar#voren#haalt.#deze#8#meeting#points#zijn#geselecteerd#op#basis# van#een#aantal#criteria:# hun#innovatief#vermogen;# hun#draagvlak#en#herkenbaarheid#in#de#sector,#blijkend#uit#actieve#participatie#van# bedrijven;# hun#regionale#en#sectorale#spreiding#c#het#onderwijs#moet#toegankelijk#blijven.# Bij#Food#leidt#dit#tot#regionale#Meeting#Points,#bij#Agri#tot#een#sectorale#aanpak#met# regionale# uitschenkpunten.#bij#de#kleine#sectoren#(akkerbouw,#pluimvee,#varkens)#wordt# de#omvang#gecompenseerd#door#de#buitengewone#betrokkenheid#van#het#bedrijfsleven# waardoor#ook#deze#meeting#points#draagvlak#hebben.# # Bedrijven#hebben#direct#belang#bij#participatie#in#één#of#meerdere#Meeting#Points:# topstudenten#werken#met#de##nieuwste#machines#en#technologieën,#leren#de# meerwaarde#daarvan#onderkennen#en#kunnen#de#introductie#daarvan#ondersteunen;# mogelijkheid#om#topstudenten#aan#zich#te#binden,#vacatures#sneller#te#vervullen#en#te# besparen#op#wervingskosten;# bijdragen#aan#algemene#goodwill#en#een#beter#imago.# # Innovatieve#onderwijsactiviteiten#dragen#bij#aan#een#beter#imago.##De#inbreng#van# bedrijven#bestaat#uit#kennis,#apparatuur,#materialen,#samenwerkingsrelaties#(keten)#en# vooral#uit#de#authentieke#praktijksituaties#die#uitdagen#tot#actief#leren.# # Het#CIV#zorgt#ervoor#dat#excellentie#in#inhoud#van#de#bedrijven#ondersteund#wordt#door# excellentie#in#methoden:## testen#voor#selectie#en#ontwikkeling#van#creatieve#topcstudenten;# trainingen#voor#vergroting#van#de#competenties#van#docenten#(technisch,#didactisch,# bedrijfskundig);# uitwisseling#van# best#practices #in#een#regio#en#het#reproduceerbaar#maken#op#andere# plaatsen;# business#modellen#voor#een#duurzamer#samenwerking#tussen#bedrijven#en#scholen#in# toponderwijs.## Hiertoe#worden#concrete#producten#ontwikkeld:#trainingen,#testen,#assessments,#modellen# en#netwerken.#het#civ#ondersteunt#de#meeting#points#en#functioneert#als#een#kennisc netwerk#en#als#een#platform#voor#het#uitwisselen#van#best#practices.#aan#de#uitstroomkant# draagt#het#civ#bij#aan#een#soepele#overgang#van#het#lerende#naar#het#werkende#bestaan# door#masterclasses#en#innovatieve#praktijkopdrachten#aan#te#bieden#en#door#studenten#en# bedrijven#te#matchen.## # # # Centrum(Innovatief(Vakmanschap(Agri(&(Food( ( 19#

22 3.3. Innovatiecyclus Het CIV haalt de innovatie in het bedrijfsleven de school binnen. Voor het MBO moet die innovatie zichtbaar zijn in concrete situaties, bij voorkeur in de eigen regio. Het CIV maakt een vertaalslag tussen de grensverleggende thema s van het Innovatiecontract van de Topsector Agro & Food en de praktijk van het onderwijs. Het CIV zet in op intensieve ketensamenwerking waardoor kennisvalorisatie mogelijk wordt. Om passende en uitdagende onderwerpen voor onderwijs en innovatieve praktijk- opdrachten te identificeren gebruiken de Meeting Points een proces waarin de start gegeven wordt door focusgroepen van (top)ondernemers. Met de beste ondernemers op hun terrein is en wordt in een paar gesprekken nagegaan wat zij nodig hebben om hun bedrijfsresultaten te verbeteren. Dat wordt vertaald in Kritische Prestatie Indicatoren (KPI s) voor hun bedrijven, zodat het duidelijk is wat er moet gebeuren en wie de probleemeigenaar is. De gevonden KPI s worden vervolgens in expertgroepen met toeleverende bedrijven, kennisinstellingen en docenten vertaald in onderwerpen voor onderwijs en cursussen, en mogelijk ook in onderzoeksthema s op het niveau van het hoger onderwijs. Daarna wordt in kleinere groepen de inhoud ontwikkeld, met klankborden van docenten en deelnemers. De deelnemers zullen niet alleen inbreng hebben op de studeerbaarheid maar ook op de aantrekkelijkheid van het onderwijs. Dit proces is weergegeven in figuur 7. Vanaf de start van de focusgroepen tot de eerste examenresultaten duurt circa twee jaar. Invloed op de KPI s van de bedrijven kan nog 1-2 jaar meer tijd vergen. De totale cyclus neemt daarmee vier jaar in beslag. Na de eerste examenresultaten kan weer begonnen worden met de voorbereiding van een nieuwe cyclus door nieuwe focusgroepen te starten. De resultaten van het onderwijs via het CIV worden niet alleen op de gebruikelijke manieren beoordeeld (via Proeven van Bekwaamheid, vaardigheids- en kennisexamens) maar ook op basis van innovatieve praktijkopdrachten waarin de verworven kennis en vaardigheiden worden toegepast ter verbetering van de door de ondernemers aangegeven KPI s. Die innovatieve praktijkopdrachten worden uitgevoerd in kleine groepen, waar mogelijk gemengd AOC en ROC studenten met eventueel directe begeleiding door een HBO- student. 20

23 Voorbeelden van KPI s zijn: minder uitval jonge dieren; minder antibioticagebruik; langere houdbaarheid versproducten; lagere stikstof- footprint; smakelijker uiterlijk; hogere score op dierenwelzijn; beschikbaarheid grondstoffen just- in- time; tijdige aflevering van producten. Voor veel bedrijven is optimaal samenwerken met andere bedrijven in de keten een KPI. Daarom worden regionale en sectorale meeting points goed op elkaar afgestemd. Akkerbouw (Midden, Noord en Zuid- West Nederland) Het Meeting Point Akkerbouw is in 2012 van start gegaan met een consortium van 16 bedrijven op twee terreinen: Pootaardappelen en Precisielandbouw. Het cluster Pootaardappelen heeft zijn zwaartepunt in de Noordoostpolder. De bedrijven in het Meeting Point Akkerbouw zijn marktleiders, met een gezamenlijk aandeel van rond de 70% van de wereldhandel. Precisielandbouw is een zeer innovatief terrein met grote perspectieven voor een efficiënter gebruik van meststoffen en gewasbeschermingsmiddelen. Ook hier doen de belangrijkste spelers mee. Er is een aantal focusbijeenkomsten gehouden met topondernemers. Op basis daarvan zijn 3 expertgroepen gevormd (pootgoed, mechanisatie en bewaring, en precisielandbouw). Deze expertgroepen maken een selectie van geschikte leerdoelen en materialen voor het onderwijs. Het Meeting Point Akkerbouw bevordert de macrodoelmatigheid in het onderwijs door een nauwe samenwerking tussen de opleidingen van Edudelta, AOC Terra en Groenhorst alle belangrijke akkerbouwgebieden in Nederland doen mee. Voor levenlang leren én exportondersteuning werkt het Meeting Point Akkerbouw samen met de Potato Business School in Emmeloord die opgezet is door het bedrijfsleven. Ook leerlingen in het laatste jaar zullen onderdelen van deze Potato Business School volgen. 21

24 ! Figuur(7:(Innovatiegericht(onderwijs(via(Kritische(Prestatie(Indicatoren(! Focusgroep Topondernemers formuleren Kritische Prestatie Indicatoren samen met experts Innovatie-onderzoeks vragen naar WUR, lectoraten, instituten,consortia bedrijven Evaluatie Dashboard Meten van KPI s Resultaten Innovatieve praktijkopdrachten Proeven van Bekwaamheid Werkprocesexamens Vaardigheidsexamens Kennisexamens Initieel onderwijs Modules, MBO-Minoren Masterclasses E-learning, Webconferences Themadagen Levenlang leren Expert groep Experts (bedrijven, onderzoek, lectoren, docenten) stellen onderwijsthema s samen Ontwikkeling Modules door ontwikkelteam Docentenpanel Toets op leereffect, motivatie, uitvoerbaarheid Competenties Leerlingpanel Toets op aansprekendheid, modern werkgeverschap, leerdoelen/competenties Centrum(Innovatief(Vakmanschap(Agri(&(Food( ( 22!

25 ! 4. Proposities+en+werkwijze+! 4.1. Proposities+! Het!CIV!Agri!&!Food!richt!zich!op!een!betere!afstemming!op!de!behoeften!van!het! bedrijfsleven!en!een!meer!innovatieve!houding!van!deelnemers.!dit!gebeurt! kwalitatief!door:! het!bevorderen!van!het!innovatief!vermogen!(innovatietest,!innovatiecyclus,! innovatieve!praktijkopdrachten);! verdieping,!verbreding!en!verzwaring!van!opleidingen;! kwantitatief!door:! vergroting!van!de!instroom!in!de!initiële!opleidingen!en!in!onderdelen!daarvan! (minoren);! flexibele!vormen!bij!levenlang!leren;! indirect!door:! bij!te!dragen!aan!een!beter!imago!van!de!sectoren;! en!dat!alles!op!duurzame!wijze!door:! vergroting!van!de!(macro)doelmatigheid!van!de!ontwikkeling!en!uitvoering!van! het!onderwijs;! duidelijk!te!maken!dat!onderwijs!en!training!daadwerkelijk!kunnen!bijdragen!aan! het!verbeteren!van!bedrijfsresultaten,!waardoor!bedrijven!blijvend!belang!houden! bij!het!civ.!!! Behoeften+van+het+bedrijfsleven+en+innovatieve+houding+ Het!CIV!bestaat!uit!regionale!en!sectorale!consortia!van!onderwijsinstellingen!en! bedrijven!die!ervoor!gekozen!hebben!zich!actief!in!te!spannen!om!de!aansluiting! daadwerkelijk!te!verbeteren.!het!civ!agri!&!food!bevordert!de!ontwikkeling!van! innovatief!vakmanschap!door!het!aanbieden!van!krachtige!leeromgevingen!in!school! en!bedrijf.!!! Bedrijven!komen!de!school!binnen!en!leren!de!deelnemers!met!de!nieuwste! methoden!en!technieken!te!werken.!aan!de!school!verbonden!leeromgevingen!zijn! of!worden!gerealiseerd!in!6!van!de!8!meeting!points:!het!food!en!fresh!lab! (Helmond),!in!het!Voedingsapplicatiecentrum!(Leeuwarden),!de!Food!Academy! Amsterdam,!Foodport!Academy!Zeeland,!Dairy!Campus!(Leeuwarden)!en!Pluimvee! Academie!(Barneveld).!De!overige!2!Meeting!Points!maken!gebruik!van!bestaande! praktijkleervoorzieningen!(akkerbouw!in!dronten,!varkenshouderij!in!sterksel),! evenals!melkveehouderij!(dairy!triangle,!dronten).!! Centrum(Innovatief(Vakmanschap(Agri(&(Food( (23!

26 Food & Fresh Lab Zuid- Oost Brabant Het Food & Fresh Lab is zowel fysiek als functioneel dé plek waar bedrijfsleven en onderwijs samenkomt. Een praktijkruimte waar elke periode van 10 weken weer een andere productielijn staat opgesteld waarop studenten, medewerkers uit de foodindustrie en machineleveranciers naar hartenlust kunnen experimenteren om zo op een praktische manier kennis op te doen. Dit varieert van een op maat gemaakt lesprogramma gelinkt aan de lijn die op dat moment aanwezig is tot het volgen van bijscholing op diverse aspecten die komen kijken bij het verantwoord produceren binnen een food bedrijf. Tevens kunnen de machineleveranciers testen uitvoeren op de machines die zij op dat moment beschikbaar hebben gesteld of met gasten (c.q. potentiële kopers) een bezoek brengen aan ons Food & Fresh Lab. Binnen het Food & Fresh Lab brengen we de Plan- Do- Act- Check cyclus in de praktijk met échte machines waardoor studenten en cursisten continue verbeteringen doorvoeren om uiteindelijk een volledig beheerst proces te kunnen draaien, met alle bijhorende leermomenten van dien. Uiteindelijk is dit een pakket kennis en ervaring die ze meenemen en waarop ze altijd terug kunnen vallen in hun verdere carrière. Kortom: Het Food & Fresh Lab is een inspirerende praktijkomgeving waar iedereen op een praktische manier oneindig veel kan leren! Voor meer informatie: Food Academy Amsterdam Food Academy Amsterdam is de plaats waar de vraag naar en het aanbod van arbeid in de voedingssector bij elkaar komen en op elkaar worden afgestemd. De plaats waar bedrijven, opleiders en talenten elkaar treffen, samenwerken en versterken. Food Academy Amsterdam maakt deel uit van een sterk Food cluster in het Noord- Westelijk deel van de Randstad met een reeks van (gebundelde) activiteiten met een economisch, maatschappelijk en educatief karakter. Het is een stimulans om de relatie van het bedrijfsleven met het onderwijs, kennisinstellingen en overheden te optimaliseren. Regionale kleuring is hierbij cruciaal. De Food sector in de regio Zaanstreek is vooral een procesindustrie. De Food sector in Amsterdam richt zich naast de procesindustrie op retail, distributie, logistiek, marketing en (food- )management. Het onderwijs volgt de regionale indeling. Wellant College richt zich met de Food Academy op thema s rondom binnenstedelijke voedselvraagstukken. Het Clusius College richt zich op positionering op het terrein van procesoperating in Food, inclusief kwaliteits- management. De arbeidsmarkt in de Food sector kent daarbij zijn eigen dynamiek en heeft met de afzonderlijke onderwijsinstellingen een eigen relatie. Om een inhoudelijke optimalisatie te maken, onder meer met landelijke en provinciale programma s en beleidslijnen, zien we in hoofdlijnen een verdeling op 4 thema s. Werken en leren & ontwikkelen staan centraal. Innoveren is nodig om doelbewuste veranderingen, gestuurd door overheden en bedrijfsleven, gezamenlijk op te kunnen pakken en te borgen in het kennissysteem. Tot slot betekent het thema Verbinden dat een intensieve ketensamenwerking tot stand wordt gebracht. 24

27 Het CIV Agri & Food draagt bij aan innovatie in de sectoren door het opzetten van innovatiecycli met Kritische Prestatie Indicatoren (zie 3.2). Speciaal voor MBO is het belangrijk dat praktijksituaties een concrete eigenaar hebben, en toegankelijk zijn in de regio. De KPI cyclus verzekert dat dit zo is. Het ontwikkelen van een innovatieve houding wordt bevorderd door het innovatief vermogen van deelnemers te testen aan het begin en aan het einde van de opleiding. Hiervoor zal het CIV een breed toepasbaar instrument ontwikkelen voor het innovatieve vermogen van deelnemers. Door dit instrument te gebruiken kunnen de Meeting Points het verwachtingspatroon en de ambitie van deelnemers en docenten stimuleren en kan het leerproces worden gestuurd. Uiteindelijk zal zichtbaar gemaakt worden dat wij onze naam, Centrum voor Innovatief Vakmanschap, waarmaken. Foodport Academy Zeeland Meeting Point Foodport Academy Zeeland is het regionale talentencentrum waarin bedrijven en opleidingen samenwerken om excellente studenten door te laten groeien tot innovatieve vaklui, die open staan voor nieuwe ontwikkelingen en deze in de praktijk kunnen brengen. Foodport Academy is gericht op de gehele food- keten: productie en verwerking van uitgangsmaterialen, akkerbouwproducten, zuivel, aquacultuurproducten en de logistieke processen rond deze sector. De specialisatie, en het onderscheid ten opzichte van andere meeting points van de CIV A&F, is de expertise op het terrein van de zilte aquacultuur, de agrologistiek (product in de keten) en biobased economy. Onderwijsinstellingen en het bedrijfsleven, met Edudelta Onderwijsgroep als trekker, hebben de handen ineen geslagen. Hierdoor komen de meest moderne faciliteiten beschikbaar voor bedrijfsleven en onderwijs. De studenten maken bij hun opleiding gebruik van deze voorzieningen, zodat hun opleiding aantrekkelijker wordt en zij nog beter voorbereid de arbeidsmarkt betreden. Er worden aansprekende en inspirerende leerarrangementen rondom innovatieve thema s ontwikkeld en uitgevoerd, waarbij de regionale behoeften van het bedrijfsleven centraal staan (regioleren). Afhankelijk van onderwerp en doelgroep zijn dat b.v. masterclasses, keuzemodules, e- learning, webconferences en, themadagen.. Doordat de kwaliteit van de opleidingstrajecten verbetert, wordt er tevens een bijdrage geleverd aan een beter imago van de sector en aan de instroom van personeel. Verdieping, verbreding, verzwaring In het keuzegedeelte van de BOL- opleidingen worden masterclasses aangeboden op onderwerpen die door de regionale of sectorale consortia van de Meeting Points bepaald worden. Waar de minoren bestaan uit standaard onderwijs dat in principe weinig verandert, geven de masterclasses de flexibiliteit om in te spelen op de KPI s van de innovatiecyclus en op andere actuele thema s. De masterclasses kunnen zowel korte cursussen zijn als praktijktrainingen of themadagen, en bestaan in ieder geval uit een innovatieve praktijkopdracht 25

28 Tabel 2: Doelstelling deelnemers Master- Opleiding Masterclasses Food Food Agri Agri Instroom In de beroepsopleidende leerwegen (BOL- opleidingen) zet het CIV in op een aanzienlijke stijging van het aantal studenten in de Food- opleidingen en op het constant blijven van het aantal studenten in de Agri- opleidingen, tegen een dalende trend in (tabel 2). Om meer leerlingen uit VMBO en VO te interesseren voor een productiegerichte opleiding, neemt het CIV neemt deel aan programma s als Toptechniek in Bedrijf, ondersteunt het Techniek Pact en gebruikt het CIV de Bèta- Mentality methode in haar werving. In de Food zijn en worden nieuwe opleidingen opgezet (Amsterdam resp. Zeeland) en worden bestaande opleidingen gemoderniseerd (Leeuwarden). Daarnaast worden onderdelen van de Food- opleidingen als minoren aangeboden aan studenten van techniek- opleidingen van de ROC s. In de Agri worden opleidingen geconcentreerd aangeboden in het 2 e en 3 e leerjaar (Akkerbouw, Pluimvee, Varkens) en vindt verhoging van de instroom vooral plaats via minoren voor studenten van techniek- opleidingen van de ROC s. Verder zullen studenten in niet- productierichtingen in het groene onderwijs oriëntatie- minoren worden aangeboden in de productierichtingen om hen aanvullende kansen op de arbeidsmarkt te geven. De uitdaging daarbij is om het verschil in waardenoriëntatie tussen de verschillende groepen studenten op positieve manier in het onderwijs te gebruiken. 26

29 Pluimvee (Midden en Zuid Nederland) Het Meeting Point Pluimvee maakt onderdeel uit van het Poultry Expertise Centre, waarin 13 bedrijven uit de pluimveeketen en kennisinstellingen samenwerken. Het Poultry Expertise Centre is een netwerk gevestigd in Barneveld en omvat o.a. het lectoraat Pluimvee van CAH Vilentum en het daaraan gekoppelde innovatie- onderzoek, de internationale pluimveecursussen van PTC+ en de MBO pluimvee- opleiding. Het Meeting Point bevordert de macrodoelmatigheid door verdere uitbouw van het gemeenschappelijke onderwijs door Groenhorst (Barneveld), Citaverde (Horst) en CAH Vilentum (Dronten) van MBO 2-4 tot en met eerste jaar HBO. Er worden speciale modules ontwikkeld voor gemeenschappelijke leerroutes voor leerlingen technisch onderwijs (Bouw, ICT, Mechatronica) en niet- productierichtingen van het agrarisch onderwijs (Diveto en Paraveterinair). Een nieuwe praktijktrainingsfaciliteit wordt ontwikkeld waarin dierenwelzijn en toepassing van moderne technieken op het gebied van klimaatregeling, voer, water en milieu geïntegreerd zijn. Het resultaat van het Meeting Point in 2017 is een verdubbeling van het aantal leerlingen met Pluimvee als hoofdrichting (van 25 naar 50 per jaar), en 100 leerlingen van andere opleidingen die specifieke modulen en masterclasses volgen. De minoren zullen ter certificering worden voorgelegd aan de paritaire commissies van Aequor om inhoud en omvang te borgen. Tabel 3: Doelstelling BOL opleidingen, minoren en afstandsonderwijs Food en Agri Opleiding BOL groen 3-4 (uitstroom) BOL niet-groen 3-4 (uitstroom) Minoren Afstandsonderwijs Food Food Agri Agri De studentenaantallen bij Agri bestaan voor het grootste deel uit studenten Melkveehouderij (77% in 2013, 66% in 2017). De inspanningen bij de kleine opleidingen Akkerbouw, Pluimvee en Varkens leiden ertoe dat de daling bij Melkveehouderij gecompenseerd wordt door stijgende aantallen in de kleine opleidingen (tabel 3) Afstandsonderwijs wordt structureel gebruikt bij de kleine opleidingen van Agri, en alleen incidenteel elders. 27

30 Levenlang leren In de beroepsbegeleidende leerwegen (BBL- opleiding) wordt eveneens ingezet op stijging van het aantal deelnemers. De gangbare 1- dag- per- week- naar- school BBL kan flexibeler en efficiënter worden ingericht, waardoor minder arbeidstijd verloren gaat, b.v. door het toepassen van e- learning op onderdelen. De verzwaring van algemeen vormende vakken binnen de BBL leidt tot een hogere uitval van deelnemers. Het CIV zal actief inspelen op de hierdoor ontstane vraag naar branchecertificaten voor delen van de BBL- opleidingen. De winst van praktijkgestuurde, meer flexibele opleidingsroutes is aanzienlijk. Het bedrag dat werkgevers ontvangen voor BBL- deelname wordt ingezet voor onderwijs- verbetering. Ook bij BBL en branchecertificaten wordt de inhoud van de cursussen gericht op het verbeteren van kritische prestatie- indicatoren. Training en opleiding leveren daarmee direct zichtbare resultaten op. Het Meeting Point Food Academy Amsterdam richt zich naast BOL- opleidingen specifiek op het ontwikkelen van leertrajecten voor zij- instromende werknemers van de Food- industrie in Noord- Holland, en dat via de uitzendbureaus. In de periode tot en met 2017 zullen ca. 180 individuele trajecten worden uitgezet. Het oprichten van bedrijfsscholen door grote bedrijven of door consortia van middelgrote bedrijven is een duidelijke trend. Het CIV neemt al deel aan een van deze bedrijfsscholen, de exportgerichte Potato Business School, en zoekt naar mogelijkheden dit concept uit te breiden naar andere sectoren, zoals Pluimvee of Varkens. Doorlopende leerlijnen van VMBO naar MBO en van MBO naar HBO bieden toekomstperspectief aan deelnemers en vergroten daarmee de aantrekkelijkheid van de opleidingen in het CIV. Het CIV werkt actief mee aan het ontwikkelen van leerlijnen tot het Associate Degree niveau van het HBO. In tabel 4 wordt een overzicht gegeven van de doelstellingen van het CIV voor BBL en flex- cursussen die deels uit e- learning bestaan. Flex- cursussen zullen ook in het Engels worden ontwikkeld om buitenlandse werknemers en klanten van Nederlandse bedrijven te bedienen. Deze flex- cursussen kunnen ook een onderdeel zijn van bedrijfsscholen die door een bedrijf of een consortium zelf worden georganiseerd, en waar het CIV dus alleen een faciliterende rol heeft. Opleiding BBL groen 3-4 (uitstroom) BBL niet-groen 3-4 (uitstroom) Flex cursussen Nederlands Flex cursussen Engels Food Food Agri Agri

31 Beter imago van de sectoren Het CIV spant zich met bedrijven en overheden in om een beter imago van de sectoren te bereiken in het kader van de Human Capital Agenda. Een systematische toepassing van het Bèta- Mentality model speelt hier een belangrijke rol. Concrete activiteiten zijn: deelnemen aan Food- en Agri manifestaties voor een breed publiek; snuffelstages, excursies, gastlessen met leerlingen op basisscholen, VMBO en VO (Techniekpact); de oriënterende minoren voor studenten van niet- productiegerichte opleidingen in het groene onderwijs en de gecombineerde minoren voor studenten van groen en niet- groen onderwijs; deelnemers hun ervaringen laten presenteren bij de innovatieve praktijk- opdrachten; bedrijven de gelegenheid bieden hun goede werkgeverschap te tonen en aan studenten directe prikkels te bieden (bonus bij studiekeuze of indiensttreding, faciliteiten) en een loopbaan- en scholingsperspectief, 4.2. Meeting Points De Food Meeting Points hebben nauwe banden met regionale netwerken van bedrijven, en voeren hun activiteiten regionaal uit. Naast algemene onderwijs- activiteiten voor hun eigen regio hebben zij ook specialisaties die landelijk uniek zijn en die geschikt zijn voor uitwisseling. De Agri Meeting Points zijn sectoraal georganiseerd, met een centraal punt en verschillende uitschenkpunten in het land, waar het onderwijs aangeboden wordt op een macrodoelmatige manier. De 8 Meeting Points zijn samen landelijk dekkend. Ieder meeting Point heeft een AOC als penvoerder en organisator. Voor de vier Agri- Meeting Points is Groenhorst de penvoerder, waarbij voor Melkvee en Varkens de organisatie berust bij resp. Nordwin College en Citaverde. Tabel 5 geeft een overzicht van de Meeting Points en hun specialisaties. De bedrijven die participeren in de Meeting Points dragen alle in natura (expertise), faciliteiten en soms ook in geld, bij aan de werkzaamheden. Alle Meeting points onderhouden actieve relaties met kennisinstellingen, waaronder de agrarische hogescholen met hun lectoraten, en WUR. STOAS Vilentum, de agrarische lerarenopleiding, neemt deel aan het partneroverleg in het landelijke CIV. In verschillende regio s is de sector Agri & Food van groot economisch belang. Dat uit zich in de betrokkenheid van regionale overheden. Regiovisies van o.a. het Samenwerkingsverband Noord- Nederland, de provincie Flevoland en Zeeland, regio Food Valley (Gelderland), regio Zuidoost Brabant en Limburg geven kaders voor hun de regionale overheden, die zich vertalen in actieve steun aan de Meeting Points van het CIV. 29

32 De Meeting Points profileren zich binnen het CIV met onderstaande taken (tenminste één uit iedere categorie): Instroom in opleiding en in specialisatiedelen VMBO en VO snuffelstages, meeloopweken, smaaklessen, businessopdrachten, themamiddagen; (mede) organiseren van food en agri manifestaties; premiestelsel voor instroom in specialisatie en/of in diensttreding. Initieel onderwijs afstandsonderwijs; minoren met gemeenschappelijke deelname AOC s en ROC s; master classes; bedrijven organiseren krachtige leeromgeving in de school. Levenlang leren BBL en/of bedrijfscertificaten; bedrijfsscholen; e- learning voor zij- instromers; doorlopende leerlijnen VMBO- MBO- HBO Landelijk CIV Het landelijke CIV heeft als concrete taken: 1. communicatie: één aanspreekpunt naar buiten, zowel voor onderwijs, bedrijven als overheden. major accounts één aanspreekpunt geven (kan ook een Meeting Point zijn). 2. organiseren van de samenwerking: borgen van deskundigheid; uitwisseling van programma s, netwerken, inhoud; roostering, standaardisering, ontsluiting voor uitwisseling; borging van ontwikkelde materialen. 3. methoden bewaken, ondersteunen, kwaliteitszorg in aanvulling op de reguliere onderwijsevaluaties. 4. ontwikkelen van verdienmodellen en het doorgeven van de ervaringen binnen het Platform Bèta Techniek bij Publiek Private Samenwerking. 5. verantwoording van de stichting naar de penvoerder (prestatieafspraken) en via de penvoerder naar PBT/EZ. 30

33 Het organiseren van de samenwerking gebeurt in doorsnijdende thema s waaraan alle Meeting Points deelnemen. Deze doorsnijdende thema s zijn: docententraining, vooral in praktijkgericht, studentgericht onderwijs, afstandsonderwijs en e- learning; internationalisering; bevorderen innoverend vermogen studenten en cursisten; ketenprojecten, b.v. melkveehouderij en zuivel in Dairy Chain en cross- sector projecten, b.v. tussen de topsector Agri & Food en HighTech Systemen en Materialen. en voor de Agri- Meeting Points: smart farming (toepassingen van ICT en mechatronica in plantenteelt en veehouderij) Verdienmodellen Het CIV Agri & Food investeert niet zelf in materiële vaste activa. De consortia van de Meeting Points kunnen wel besluiten om gezamenlijk te investeren, buiten de begroting van het CIV. Het CIV gebruikt de projectperiode om samen met het bedrijfsleven flexibele leerwegen te ontwikkelen, in inhoud, plaats en tijd aan te passen aan individuele behoeften van werknemers en werkgevers. Deze worden onderhouden met een bedrag per deelnemer. Het gehele overzicht van de proposities en het verdienmodel van het CIV op landelijk niveau is weergegeven in tabel 6. 31

34 ! Naam en plaats Penvoerder Onderwijspartner Bedrijven Kennisinstellingen Food & Technology Helicon* Zuid-Oost Helmond Foodport Academy Goes Food Academy Amsterdam Food Noord Leeuwarden! *)!penvoerder!!! Edudelta* SVO Wellant* Clusius Nordwin College* Friesland College deelnemer) Foodport Zeeland (20 bedrijven) Lokaal netwerk (6 bedrijven) Friesland Campina AB Vakwerk Scholingsconsulent Zuivel Food en technologie cross-overs samenwerking groen/ grijs Food & Fresh Lab concept biobased Food in stedelijk milieu (BOL) - consument Doorlopende leerlijnen MBO- HAS-Den Bosch Fontys, WUR, TNO Brainport Eindhoven InHolland Lectoraat Aquacultuur Deltagebied InHolland Lectoraat Integrale voedsel- en Van Hall Larenstein NHL! Centrum(Innovatief(Vakmanschap(Agri(&(Food( ( 32!

35 Naam en plaats Penvoerder Onderwijspartner Bedrijven Kennisinstellingen Akkerbouw Emmeloord, met Goes en Groningen Melkvee Leeuwarden, met Dronten en Breda Pluimvee Barneveld, met Horst Varkens Horst, met Barneveld Groenhorst* Edudelta AOC Terra Nordwin College Groenhorst* Prinsentuin Groenhorst* Citaverde Citaverde Groenhorst* 2 clusters (18 bedrijven) Scholingsconsulent Plant 1 cluster Melkvee Academie 2.0 Scholingsconsulent Dier 1 cluster (12 bedrijven) Scholingsconsulent Dier 1 cluster Varkens Net Scholingsconsulent Dier Pootaardappelen Precisielandbouw Precisie veehouderij, hygiënisch ontwerpen in de veehouderij, dierenwelzijn en nog nader vast te stellen thema s CAH Vilentum WUR/PPO Dairy Campus, WUR/ASG Van Hall Larenstein Lectoraten Melkveehouderij en Dierenwelzijn CAH Vilentum WUR/ASG Lectoraten Pluimvee en Dierenwelzijn HAS Den Bosch WUR/ASG Lectoraat *) penvoerder 33