Europese documentatie. Europa in 12 lessen door Pascal Fontaine

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Europese documentatie. Europa in 12 lessen door Pascal Fontaine"

Transcriptie

1 Europese documentatie Europese Commissie Directoraat-generaal Pers en communicatie Europa in 12 lessen door Pascal Fontaine Wat is het nut van de EU? Waarom en door wie is zij opgericht? Hoe functioneert zij? Welke voordelen heeft zij haar burgers al gebracht en voor welke nieuwe uitdagingen ziet zij zich tegenwoordig gesteld? Welke veranderingen moet de Europese Unie ondergaan nu zij wordt uitgebreid tot 25 of 30 landen? Kan de EU in een tijdperk van globalisering succesvol concurreren met andere grote economieën? Kan Europa een leidende rol in de wereld blijven spelen? Dit zijn maar een paar van de vragen waarop Pascal Fontaine EUdeskundige en voormalig universitair docent in dit fascinerende boekje op heldere en leesbare wijze een antwoord tracht te geven. Europese Unie 1

2 INHOUD 1. De Europese Unie: waarom? 3 2. Historisch overzicht.. 3. Uitbreiding.. 4. Hoe werkt de Europese Unie?.. 5. Wat doet de Europese Unie?.. 6. De interne markt.. 7. De Economische en Monetaire Unie en de euro.. 8. Naar een kennismaatschappij.. 9. Een Europa van de burgers Vrijheid, veiligheid en rechtvaardigheid De Europese Unie in de wereld Hoe ziet de toekomst van Europa eruit?.. Belangrijke data in de geschiedenis van de Europese integratie.. 2

3 1. De Europese Unie: waarom? Europa s missie in de 21e eeuw is: - het bieden van vrede, welvaart en stabiliteit voor de bevolking; - de scheidslijnen op het continent te overbruggen; - verzekeren dat de bevolking in veiligheid kan leven; - bemoedigen van gebalanceerde economische en sociale ontwikkeling; - de uitdaging van globalisatie aangaan en het behouden van de diversiteit van de bevolking van Europa; - de waarden die Europeanen delen hoog houden, zoals een schoner milieu, respect voor mensenrechten en de sociale markteconomie. Vrede Ooit leefde de gedachte aan een verenigd Europa alleen onder filosofen en zieners. Het idee van vredesgezinde Verenigde Staten van Europa, zoals bijvoorbeeld Victor Hugo voor ogen had, sloot aan bij een humanistisch ideaal. De droom werd echter ruw verstoord door de twee gruwelijke oorlogen waardoor Europa in de eerste helft van de twintigste eeuw werd geteisterd. Uit de puinhopen van de Tweede Wereldoorlog verrees echter een nieuw soort hoop. Mensen die zich tijdens de oorlog tegen het totalitarisme hadden verzet, waren vastbesloten om voor eens en voor altijd een einde te maken aan de haat en de rivaliteit tussen de Europese landen. Enkele moedige politici, onder wie Konrad Adenauer, Winston Churchill, Alcide de Gasperi en Robert Schuman, begonnen tussen 1945 en 1950 hun landgenoten te overtuigen dat er een nieuw tijdperk voor de deur stond waarin West-Europa heel anders zou worden ingericht. Die nieuwe structuur van Europa zou uitgaan van de gemeenschappelijke belangen van alle landen en volkeren en zou worden gebaseerd op verdragen die recht en gelijkheid tussen alle landen moesten garanderen. Geïnspireerd door een idee van Jean Monnet stelde de Franse minister van Buitenlandse Zaken, Robert Schuman, op 9 mei 1950 voor een Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal (EGKS) op te richten. In landen die voorheen elkaars vijanden waren geweest, zou de productie van kolen en staal onder een gemeenschappelijke Hoge Autoriteit worden geplaatst. Zo werden de grondstoffen voor de oorlog op een praktische maar ook zeer symbolische wijze omgevormd tot instrumenten van verzoening en vrede. Europa wordt weer één Na de val van de Berlijnse muur in 1989 maakte de EU zich sterk voor de Duitse eenwording. Toen vervolgens in 1991 het sovjetrijk uiteenviel, was het voor de landen in Midden- en Oost-Europa, die decennialang onder het juk van het Warschaupact hadden geleefd, haast vanzelfsprekend dat ze voortaan bij de familie van democratische Europese landen wilden horen. 3

4 Het uitbreidingsproces duurt voort. De toetredingsonderhandelingen met Turkije en Kroatië zijn begonnen in oktober 2005, terwijl verschillende landen in de Balkan begonnen zijn aan de weg die uiteindelijk zou kunnen leiden tot EU-lidmaatschap. Veiligheid Toch is veiligheid een kwestie waar Europa ook in de 21e eeuw niet omheen kan. Veiligheid mag nooit als vanzelfsprekend worden beschouwd. Elke nieuwe ontwikkeling in de wereld levert immers kansen én risico s op. De EU moet zorgen dat de veiligheid van haar 27 lidstaten absoluut gewaarborgd is. Zij moet ook constructief samenwerken met de omringende regio s: Noord-Afrika, de Balkan, de Kaukasus, het Midden-Oosten. Daarnaast moet de EU echter ook haar militaire en strategische belangen verdedigen door samen te werken met haar bondgenoten, met name in NAVO-verband, en door een eigen Europees veiligheids- en defensiebeleid (EVDB) te ontwikkelen. Interne en externe veiligheid zijn twee kanten van dezelfde medaille. Dat de EU moet optreden tegen terrorisme en georganiseerde misdaad, betekent namelijk dat de politiediensten in alle EU-landen nauw met elkaar moeten samenwerken. Een van de nieuwe uitdagingen voor Europa is om binnen de EU een ruimte van vrijheid, veiligheid en rechtvaardigheid te scheppen, waar iedereen dezelfde rechtsbescherming geniet en gelijke toegang heeft tot de rechter. Daarvoor is het nodig dat de regeringen van de EU-landen hun beleid nog beter op elkaar afstemmen en dat instanties als Europol (de Europese Politiedienst) en Eurojust, die de samenwerking tussen openbaar aanklagers, rechters en de politie in verschillende EU-landen aanmoedigt, een actievere en effectievere rol gaan spelen. Economische en sociale solidariteit De Europese Unie is tot stand gebracht vanuit een politieke doelstelling. De EU ontleent haar dynamiek en succes echter aan de economische basis waarop zij berust: de interne markt, die alle EU-lidstaten omvat, en de gemeenschappelijke munt (de euro), die door dertien lidstaten wordt gebruikt. De EU-landen omvatten een steeds kleiner deel van de wereldbevolking. Ze moeten hun krachten dus blijven bundelen om hun economische groei veilig te stellen en met andere economische grootmachten te kunnen concurreren. Geen enkel EU-land staat in zijn eentje sterk genoeg als speler in de wereldhandel. De Europese interne markt voorziet bedrijven van een vitaal platform voor het effectief concurreren in de wereldmarkt. Europabrede vrije concurrentie moet echter gepaard gaan met Europabrede solidariteit, die voor de gewone burger heel concreet voelbaar moet zijn. Slachtoffers van overstromingen of andere natuurrampen in Europa ontvangen bijvoorbeeld hulp uit de Europese begroting. De grote Europese markt van 490 miljoen consumenten moet aan zo veel mogelijk partijen ten goede komen. Via de structuurfondsen, die worden beheerd door de Europese Commissie, krijgen nationale en regionale overheden financiële steun om de verschillen in ontwikkeling tussen de diverse delen 4

5 van de EU weg te werken. Ook is er geld beschikbaar uit de EU-begroting en via kredieten van de Europese Investeringsbank om de vervoersinfrastructuur in Europa (autosnelwegen, hogesnelheidslijnen) uit te bouwen, zodat afgelegen regio s beter worden ontsloten en de trans-europese handel meer ruimte krijgt. Het Europese samenlevingsmodel De postindustriële samenleving in Europa wordt steeds complexer. Weliswaar is de levensstandaard voortdurend gestegen, maar er bestaat nog altijd een flinke kloof tussen arm en rijk, die nog groter kan worden als de voormalige communistische landen deel gaan uitmaken van de EU. Daarom is het van belang dat de EU-lidstaten ook op sociaal gebied nauwer gaan samenwerken. Al deze inspanningen zijn niet ten koste gegaan van het behouden van de eigen culturele of linguïstische kenmerken van de EU-landen. Integendeel, veel EU-landen helpen bij het creëren van nieuwe economische groei gebaseerd op regionale specialiteiten en de rijke diversiteit van tradities en culturen. Op de lange termijn hebben alle EU-landen baat bij deze samenwerking. Een halve eeuw Europese integratie heeft geleerd dat het geheel meer is dan de som der delen. Als eenheid kan de EU veel meer gewicht in de economische, sociale, technologische, commerciële en politieke schaal leggen dan alle lidstaten afzonderlijk. Wanneer de EU-landen als één man kunnen optreden en met één stem kunnen spreken, betekent dat beslist een meerwaarde. Waarom? Omdat de EU de belangrijkste handelsmacht ter wereld is en dus een sleutelrol speelt in internationale onderhandelingen. Omdat de EU haar volle gewicht op handels- en landbouwgebied doet gelden bij de Wereldhandelsorganisatie en bij de uitvoering van het Kyoto-protocol inzake luchtverontreiniging en klimaatverandering. Omdat zij in augustus 2002 belangrijke initiatieven heeft gelanceerd tijdens de top van Johannesburg over duurzame ontwikkeling. Omdat zij een duidelijk standpunt inneemt over gevoelige kwesties die de gewone burger raken, zoals milieu, duurzame energie, het voorzorgsbeginsel in de voedselveiligheid, de ethische aspecten van biotechnologie en de bescherming van bedreigde diersoorten. Het oude gezegde eendracht maakt macht is voor de Europeanen van tegenwoordig nog net zo relevant. Maar het proces van Europese integratie heeft de verschillende leefstijlen, tradities en culturen van de bevolking niet onderdrukt. Inderdaad, de EU heeft van diversiteit één van zijn voornaamste waarden gemaakt. Waarden De EU heeft menselijke waarden en maatschappelijke vooruitgang hoog in het vaandel. Zo moet de mens alle veranderingen in de wereld als gevolg van de globalisering en de technologische ontwikkeling de baas kunnen blijven en niet het slachtoffer ervan worden. Via pure marktwerking of eenzijdig optreden van één land kan niet in de behoeften van mensen worden voorzien. 5

6 De EU staat dus voor een mensbeeld en een samenlevingsmodel waar de overgrote meerderheid van de inwoners zich in kan vinden. Het rijke Europese erfgoed van normen en waarden heeft bijvoorbeeld betrekking op mensenrechten, sociale solidariteit, vrij ondernemerschap, een eerlijke verdeling van de vruchten van de economische groei, het recht op een gezond leefmilieu, respect voor culturele, taalkundige en religieuze diversiteit en een harmonieus samengaan van traditie en vooruitgang. Op 7 december 2000 werd in Nice het EU-handvest van de grondrechten afgekondigd, dat alle rechten omschrijft die momenteel door de 27 lidstaten en hun inwoners worden erkend. Europeanen onderscheiden zich van elkaar via allerlei nationale en lokale culturen, maar ze vinden elkaar in hun gezamenlijk erfgoed van normen en waarden, dat hen van de rest van de wereld onderscheidt. 6

7 2. Historisch overzicht Op 9 mei 1950 werd met de Schuman Declaratie de oprichting van een Europese Kolen en Staal Gemeenschap (EGKS) voorgesteld. Dit werd werkelijkheid met het Verdrag van Parijs van 18 april Dit creëerde een gezamenlijke markt in kolen en staal tussen de zes oprichters (België, Bondsrepubliek Duitsland, Frankrijk, Italië, Luxemburg en Nederland). Het doel was, met de Tweede Wereldoorlog nog op de achtergrond, vrede tuseen de Europese winnende en verliezende staten te garanderen en om ze als gelijken samen te brengen, samenwerkend in gedeelde instituten. Op 25 maart 1957 besloten de zes lidstaten een Europese Economische Gemeenschap (EEG) te creëren, door het tekenen van het Verdrag van Rome. De EEG was gebaseerd op een grotere gemeenschappelijke markt, die een heel scala van goederen en diensten omvatte. Op 1 juli 1968 werden de douanerechten tussen de zes landen volledig afgeschaft. In de jaren 60 kwam ook een gemeenschappelijk beleid van de grond, met name op het gebied van handel en landbouw. Dit werd zo n succes dat Denemarken, Ierland en het Verenigd Koninkrijk besloten om zich aan te sluiten bij de Gemeenschappen. Deze eerste uitbreiding, van zes naar negen leden, vond plaats in Tegelijkertijd namen de Gemeenschappen nieuwe taken op zich en kwam er een sociaal beleid, een regionaal beleid en een milieubeleid tot stand. Voor de uitvoering van het regionale beleid werd in 1975 het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO) opgezet. Juni 1979 betekende een belangrijke stap voorwaarts voor de Europese Gemeenschap, met de eerste algemene verkiezingen van het Europees Parlement. Deze verkiezingen worden elke vijf jaar gehouden. In 1981 trad Griekenland toe tot de Gemeenschappen, in 1986 gevolgd door Spanje en Portugal. Daarmee groeide de behoefte aan structuurprogramma s, zoals de eerste geïntegreerde mediterrane programma s (GMP), die de verschillen in economische ontwikkeling tussen de twaalf lidstaten moesten verkleinen. De wereldwijde economische recessie aan het begin van de jaren tachtig bracht een golf van Europessimisme teweeg. Maar er begon weer hoop te gloren toen de Europese Commissie, onder voorzitterschap van Jacques Delors, in 1985 een witboek publiceerde met een stappenplan voor de voltooiing van de Europese interne markt op 1 januari Deze ambitieuze doelstelling vond bijval en werd opgenomen in de Europese Akte, die in februari 1986 werd ondertekend en op 1 juli 1987 in werking trad. Het politieke landschap in Europa veranderde ingrijpend door de val van de Berlijnse muur in Deze gebeurtenis leidde tot de hereniging van Duitsland op 3 oktober 1990 en tot de komst van democratie in de Midden- en Oost-Europese landen die zich uit de sovjetoverheersing hadden losgemaakt. De Sovjet-Unie zelf hield in december 1991 op te bestaan. Intussen veranderden de Europese Gemeenschappen zelf ook. De lidstaten onderhandelden over een nieuw verdrag, dat in december 1991 in Maastricht door de Europese Raad (d.w.z. de staatshoofden en/of regeringsleiders) werd 7

8 goedgekeurd. Dit Verdrag betreffende de Europese Unie trad op 1 november 1993 in werking. Daarbij werd de EEG kortweg omgedoopt tot Europese Gemeenschap (EG). Het bestaande communautaire systeem werd uitgebreid met intergouvernementele samenwerking op bepaalde terreinen, waardoor de Europese Unie (EU) een feit werd. Verder omvatte het Verdrag nieuwe ambitieuze doelstellingen voor de lidstaten: monetaire unie in 1999, Europees burgerschap, nieuwe gemeenschappelijke beleidsterreinen, waaronder een gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid (GBVB), en afspraken over de interne veiligheid. Naar aanleiding van deze nieuwe dynamiek en de geopolitieke veranderingen in Europa traden op 1 januari 1995 drie nieuwe landen toe tot de EU: Oostenrijk, Finland en Zweden. Met 15 leden ging de Europese Unie vervolgens aan de slag met het meest spectaculaire project tot nu toe: de vervanging van de nationale munteenheden door één Europese munt, de euro. Op 1 januari 2002 kwamen er in twaalf EUlanden (de eurozone ) eurobiljetten en -munten in omloop. De euro is nu een wereldvaluta en doet niet onder voor de dollar. Op de drempel van de 21e eeuw moeten de Europeanen samen het hoofd zien te bieden aan de uitdagingen van de globalisering. Revolutionaire nieuwe technologieën en de internetexplosie zorgen voor ingrijpende veranderingen in de wereldeconomie, die echter ook sociale en culturele ontwrichting met zich brengen. Tijdens de top van Lissabon in maart 2000 bereikte de Europese Raad overeenstemming over een brede strategie om de Europese economie te moderniseren en te zorgen dat Europa de concurrentie met de Verenigde Staten en de nieuwe geïndustrialiseerde landen aankan. Deze strategie van Lissabon houdt onder meer in dat alle economische sectoren moeten worden opengesteld voor concurrentie, dat innovatie en investeringen in het bedrijfsleven moeten worden aangemoedigd, en dat het onderwijs moet worden afgestemd op de behoeften van de informatiemaatschappij. Tegelijkertijd staan de economieën van de lidstaten onder druk ten gevolge van zowel de werkloosheid als de oplopende pensioenkosten. Dat maakt hervormingen des te noodzakelijker. De kiezers beginnen bij hun regeringen steeds meer aan te dringen op praktische oplossingen voor deze problemen. Terwijl de Europese Unie nog maar nauwelijks was uitgegroeid tot 15 lidstaten, stonden er alweer twaalf nieuwe landen voor de deur. Halverwege de jaren negentig ontving de EU toetredingsverzoeken van de voormalige Oostbloklanden (Bulgarije, Hongarije, Polen, Roemenië, Slowakije en de Tsjechische Republiek), de drie Baltische staten die deel hadden uitgemaakt van de Sovjet-Unie (Estland, Letland en Litouwen), een van de republieken van het voormalige Joegoslavië (Slovenië) en twee landen in de Middellandse Zee (Cyprus en Malta). De EU verwelkomde deze kans om meer stabiliteit te brengen op het Europese continent en om deze jonge democratieën te laten meeprofiteren van de Europese eenwording. De toetredingsonderhandelingen met de diverse kandidaat-lidstaten gingen van start in december 1997 in Luxemburg en in 8

9 december 1999 in Helsinki. Daarmee begaf de Unie zich op weg naar de grootste uitbreiding in haar geschiedenis. Met tien van de kandidaat-lidstaten werden de onderhandelingen op 13 december 2002 in Kopenhagen afgesloten. 1 mei 2004 traden de tien nieuwe lidstaten toe. Verder zijn per 1 januari 2007 Bulgarije en Roemenië lid geworden, wat het aantal lidstaten op 27 brengt. 9

10 3. Uitbreiding De Eu staat open voor elk Europees land dat voldoet aan de democratische, politieke en economische criteria voor lidmaatschap. In de loop van verschillende uitbreidingen is de EU gegroeid van zes naar 27 lidstaten. Andere kandidaat lidstaten zijn begonnen met de toetredingsonderhandelingen. Elk verdrag dat een nieuwe lidstaat toelaat, moet door alle lidstaten worden goedgekeurd. Daarnaast zal de EU, vóór elke nieuwe uitbreiding, zijn capaciteiten om de nieuwe lidstaten op te nemen beoordelen en kijken of de instituten nog goed kunnen functioneren. De opeenvolgende uitbreidingen hebben de democratie versterkt, Europa veiliger gemaakt en de mogelijkheden voor handel en economische groei vergroot. De eenwording van een continent In Kopenhagen, op 13 december 2002, nam de Europese Raad een van de meest gedenkwaardige beslissingen uit de hele geschiedenis van de Europese eenwording: het besluit om op 1 mei 2004 tien nieuwe landen toe te laten tot de EU. Daarmee breidde de Europese Unie niet alleen haar oppervlak en inwonertal uit, maar maakte zij ook een einde aan de breuk die ons continent sinds 1945 verdeelde in een vrije en een communistische wereld. Deze vijfde uitbreiding van de EU heeft dus een politieke en morele lading. Zowel qua geografische ligging als qua cultuur, geschiedenis en ambities horen de betrokken landen Cyprus, Estland, Hongarije, Letland, Litouwen, Malta, Polen, Slovenië, Slowakije en de Tsjechische Republiek beslist bij Europa. Door toe te treden tot de Europese Unie keren zij terug in de Europese democratische familie en gaan zij deelnemen aan het grote project dat de grondleggers van de EU voor ogen stond. Bulgarije en Roemenië, kandidaat lidstaten sinds 1995, hebben de onderhandelingen afgerond en zijn sinds 1 januari 2007 ook lid van de EU. Nu zijn er dus 27 lidstaten. Turkije, lid van de NAVO, en met een langlopende samenwerkingsovereenkomst met de EU, heeft zich in 1987 aangemeld voor lidmaatschap. In oktober 2005 is de Raad van Europa de toetredingsonderhandelingen gestart. Tegelijkertijd zijn de onderhandelingen met Kroatië gestart. Er is nog geen toetredingsdatum bekend. De EU heeft de voormalige Joegoslavische Republiek Macedonië de status van kandidaat lidstaat toegekend in november De lange weg naar het EU-lidmaatschap De weg naar deze uitbreidingsronde begon in 1989 met de val van de Berlijnse muur en het IJzeren Gordijn. Al snel introduceerde de EU het Phare-programma om de jonge democratieën financieel te steunen bij de wederopbouw van hun economie en om politieke hervormingen te bevorderen. Op 22 juni 1993 in Kopenhagen stemde de Europese Raad er voor het eerst in toe dat de geassocieerde landen in Midden- en Oost-Europa die dat wensen, lid worden van de Europese Unie. 10

11 Tegelijkertijd stelde de Europese Raad drie voorwaarden vast waaraan kandidaatlidstaten moeten voldoen om tot de EU toe te treden. Ten eerste een politieke voorwaarde: kandidaat-lidstaten moeten stabiele instellingen hebben die de democratie, de rechtsorde, de mensenrechten en het respect voor en de bescherming van minderheden waarborgen. Ten tweede een economische voorwaarde: kandidaat-lidstaten moeten een functionerende markteconomie hebben en het hoofd kunnen bieden aan de concurrentiedruk en de marktkrachten binnen de EU. Ten derde moeten kandidaat-lidstaten in staat zijn de verplichtingen van het EUlidmaatschap op zich te nemen en moeten ze de doelstellingen van een politieke, economische en monetaire unie onderschrijven. Dit betekent dat kandidaat-lidstaten de volledige wet- en regelgeving van de EU het zogenoemde acquis communautaire moeten overnemen. Op basis van aanbevelingen van de Commissie en adviezen van het Parlement gaf de Europese Raad in december 1997 in Luxemburg en in december 1999 in Helsinki het groene licht voor onderhandelingen met tien Midden- en Oost-Europese landen plus Cyprus en Malta. De Verdragen van Amsterdam (ondertekend op 2 oktober 1997) en Nice (26 februari 2001) zijn bedoeld om, voorafgaand aan de uitbreiding, de Europese Unie te consolideren en de besluitvorming te vereenvoudigen. Op 13 december 2002 werden in Kopenhagen de onderhandelingen met tien kandidaat-lidstaten afgerond. Daarbij werden afspraken gemaakt over de mechanismen en de overgangsperioden die deze nieuwe lidstaten nodig hebben om aan al hun verplichtingen te voldoen. Vóór de toetreding moet elk van hen de nodige nationale wetten goedkeuren om het hele acquis communautaire wetteksten, oftewel zo n bladzijden over te nemen. Bovendien moeten ze deze wetgeving niet alleen goedkeuren, maar ook in de praktijk toepassen. Het is duidelijk dat dit een enorme hoeveelheid werk oplevert voor de nationale parlementen en andere instanties in deze landen, waar de democratische instellingen nog maar net zijn hersteld. Maar dat is de prijs die moet worden betaald om te zorgen dat het EU-beleid en de Europese interne markt gewoon kunnen blijven functioneren. Omdat de Europese Unie koste wat kost wil voorkomen dat zij door een uitbreiding op deze schaal wordt gereduceerd tot een vrijhandelszone, moet de interne samenhang worden verstevigd en moet worden gewaarborgd dat deze grote groep landen uit alle delen van het continent efficiënt kan samenwerken. Daarom werd er een Conventie in het leven geroepen, voorgezeten door Valéry Giscard d Estaing, die zich over de toekomst van Europa moest buigen en een grondwet moest opstellen voor de EU van 25 landen. In juni 2003 was de Conventie klaar met deze opdracht en op 20 juni, in Thessaloniki, oordeelde de Europese Raad dat het gepresenteerde ontwerp voor een constitutioneel verdrag een goed uitgangspunt vormde voor de volgende intergouvernementele conferentie. 11

12 De nieuwe lidstaten hebben volwaardig aan de Conventie deelgenomen. Zij hebben elk een commissaris aangewezen die zijn of haar ambt aanvaard heeft op 1 mei 2004, als het Toetredingsverdrag in werking treedt. Toenmalig commissievoorzitter Romano Prodi heeft benadrukt dat de Unie, door haar belofte aan de kandidaat-lidstaten in te lossen, een einde heeft gemaakt aan het onrecht en de wreedheden van de twintigste eeuw met haar totalitaire regimes en Koude Oorlog. Maar de EU laat ook zien dat zij de internationale betrekkingen kan vormgeven volgens een nieuwe filosofie, die uitgaat van eenheid en verscheidenheid, van nationale verschillen en gemeenschappelijke normen en waarden. Europa zelf en zijn recente geschiedenis houden de erkenning in van de eigen identiteit en van de diversiteit. Het uitgebreide Europa zal de eerste poging zijn om op het gehele continent een nieuw soort burgerschap tot stand te brengen, en het zal de voorvechter zijn voor de rechten van de burgers en de bevoegdheden van de staten. (uit de toespraak van Commissievoorzitter Prodi tot het Europees Parlement in Straatsburg op 6 november 2002) Gemiddeld verdienen de 75 miljoen nieuwe EU-inwoners slechts 40 % van het gemiddelde inkomen in de huidige EU-landen. Daarom omvatten de toetredingsregelingen 10 miljard euro aan financiële steun voor 2004, 12,5 miljard euro voor 2005 en 15 miljard euro voor Deze bedragen moeten de nieuwe lidstaten helpen om hun economische achterstand in te lopen. Sommige van deze landen vertonen reeds een sterke groei. Overigens is de integratie tussen de oude en de nieuwe lidstaten al grotendeels een feit dankzij de opheffing van handelsbelemmeringen in de jaren negentig en de hervormingsmaatregelen die de tien nieuwe lidstaten zelf hebben doorgevoerd. De ongeveer 40 miljard euro die op de EU-begroting is uitgetrokken voor de nieuwe lidstaten voor de periode , is hoofdzakelijk bedoeld voor structurele en regionale projecten, ondersteuning van de landbouw, plattelandsontwikkeling, binnenlands beleid en administratieve kosten. In december 2002 in Kopenhagen hebben de EU en de tien kandidaat-lidstaten hierover afspraken gemaakt. Daarmee blijven ze binnen de bestedingsruimte die door de Europese Raad van Berlijn (maart 1999) was vastgesteld voor de periode tot aan Hoe groot mag de EU worden? De uitgebreide EU omvat inmiddels 27 landen en 490 miljoen inwoners. Daarnaast werd in december 2005 besloten om formele toetredingsonderhandelingen met Turkije te beginnen na een advies van de Europese Commissie. Onderhandelingen met een kandidaat-lidstaat kunnen van start gaan zodra het land aan de politieke en economische toetredingscriteria voldoet. Reeds in 1999 had de Europese Raad in Helsinki besloten dat Turkije een kandidaatlidstaat [is] die voorbestemd is om tot de Unie toe te treden op basis van dezelfde criteria als die welke voor de andere kandidaat-lidstaten gelden. Turkije is lid van de NAVO en van de Raad van Europa. Het heeft sinds 1964 een associatieovereenkomst met de EU en verzoekt al sinds 1987 om toetreding. 12

13 Turkije ligt echter helemaal aan de rand van het Europese continent. Het vooruitzicht dat dit land straks bij de EU zal horen, roept de vraag op waar uiteindelijk de grenzen van de Europese Unie moeten komen te liggen. Kan ieder land dat aan de politieke en economische criteria van Kopenhagen voldoet, domweg het EU-lidmaatschap aanvragen en onderhandelingen beginnen? In ieder geval geldt voor de westelijke Balkanlanden, zoals Albanië, Bosnië-Herzegovina, Kroatië, Servië en Montenegro, dat ze een toetredingsverzoek kunnen indienen zodra ze politieke stabiliteit hebben bereikt en aan de criteria van Kopenhagen voldoen. De EU heeft er namelijk belang bij om de stabiliteit in de omringende regio s te bevorderen. De uitbreiding heeft tot gevolg dat de buitengrenzen van de Unie opschuiven en langer worden. In 2004 kreeg de EU Oekraïne en Wit-Rusland als directe buurlanden en wordt de grens met Rusland langer. De grensoverschrijdende samenwerking met deze landen zal moeten worden geïntensiveerd, met name op het gebied van vervoer en milieu, maar ook op het gebied van interne veiligheid en de bestrijding van mensensmokkel en andere vormen van internationale misdaad. Als dit allemaal goed verloopt, kan dezelfde strategie dan ook worden gehanteerd voor de landen langs de zuidkust van de Middellandse Zee? Dit soort vragen maakt de weg vrij voor een fundamenteel debat over de betekenis van de Europese identiteit, over het uiteindelijke doel van de Europese integratie en over de belangen van de EU op het wereldtoneel. Het is dan ook tijd om de preferentiële akkoorden tussen de EU en haar naaste buren te herzien en te versterken, en wel in de breedst mogelijke zin. VOORNAAMSTE STAPPEN IN DE VIJFDE UITBREIDING VAN DE EU 19 december 1989: de EU zet het programma Phare op om financiële steun en technische bijstand te verlenen aan de landen in Midden- en Oost-Europa. 3 en 16 juli 1990: Cyprus en Malta vragen het EU-lidmaatschap aan. 22 juni 1993: de Europese Raad van Kopenhagen stelt de criteria voor toetreding tot de Europese Unie vast. 31 maart en 5 april 1994: Hongarije en Polen vragen het EU-lidmaatschap aan. 1995: toetredingsverzoeken van Slowakije (21 juni), Roemenië (22 juni), Letland (13 oktober), Estland (24 november), Litouwen (8 december) en Bulgarije (14 december). 1996: toetredingsverzoeken van de Tsjechische Republiek (17 januari) en Slovenië (10 juni). 13

14 12 en 13 december 1997: de Europese Raad van Luxemburg besluit om het uitbreidingsproces in gang te zetten. 10 en 11 december 1999: de Europese Raad van Helsinki besluit om toetredingsbesprekingen te gaan voeren met de twaalf kandidaat-lidstaten. Turkije wordt beschouwd als kandidaat-lidstaat die voorbestemd is om tot de Unie toe te treden. 13 december 2002: de EU bereikt met tien kandidaat-lidstaten overeenstemming over toetreding op 1 mei april 2003: het Toetredingsverdrag met de tien nieuwe lidstaten wordt in Athene ondertekend. 1 mei 2004: de tien nieuwe lidstaten treden toe tot de EU. December 2005: beslissing om toetredingsbesprekingen te gaan voeren met Turkije. 2007: Bulgarije en Roemenië treden toe tot de EU. 14

15 4. Hoe werkt de Europese Unie? De Europese Unie is meer dan een statenbond, maar is geen federale staat. De Europese Unie is in feite een volkomen nieuwe en in historisch opzicht unieke constructie. Haar politiek stelsel is de afgelopen 50 jaar voortdurend in ontwikkeling geweest. De Unie is gebaseerd op een reeks Verdragen, variërend van de in de jaren vijftig getekende Verdragen van Parijs en Rome tot de in de jaren negentig getekende Verdragen van Maastricht, Amsterdam en Nice. De lidstaten die deze Verdragen hebben ondertekend, staan een gedeelte van hun soevereiniteit af aan gezamenlijke instellingen, die tegelijkertijd de nationale belangen en het collectief belang behartigen. De Verdragen vormen het primaire Gemeenschapsrecht. Hiervan wordt een grote hoeveelheid secundaire wetgeving afgeleid die rechtstreekse invloed heeft op het dagelijks leven van de burgers in de Europese Unie. Het gaat hierbij voornamelijk om verordeningen, richtlijnen en aanbevelingen. Deze wetgeving, en meer in het algemeen het beleid van de Europese Unie, komt tot stand door besluiten van de drie belangrijkste instellingen van de Europese Unie: de Raad van de Europese Unie (die de lidstaten vertegenwoordigt), het Europees Parlement (dat de burgers vertegenwoordigt) en de Europese Commissie (een politiek onafhankelijk orgaan dat het collectief belang van de Unie behartigt). Deze institutionele driehoek kan alleen functioneren als de drie instellingen nauw samenwerken en elkaar vertrouwen. Voor de vervulling van hun taak en onder de in dit Verdrag vervatte voorwaarden stellen het Europees Parlement en de Raad gezamenlijk, de Raad en de Commissie verordeningen en richtlijnen vast, geven zij beschikkingen en brengen zij aanbevelingen of adviezen uit. (artikel 249 van het EG- Verdrag) De Raad van de Europese Unie De Raad van de Europese Unie (oorspronkelijk bekend als de Raad van ministers en meestal kortweg de Raad genoemd) is het voornaamste besluitvormingsorgaan van de Europese Unie. Elke lidstaat van de Europese Unie oefent bij toerbeurt het voorzitterschap van de Raad uit, gedurende een periode van zes maanden. Elke bijeenkomst van de Raad wordt bijgewoond door één minister uit elk van de lidstaten. Welke ministers een bijeenkomst bijwonen hangt af van het onderwerp dat op de agenda staat. Heeft het onderwerp betrekking op buitenlands beleid, dan wordt de bijeenkomst bijgewoond door de minister van Buitenlandse Zaken van elk land; gaat het om landbouw, dan woont de minister van Landbouw van elk land de bijeenkomst bij enz. In totaal komt de Raad in negen verschillende samenstellingen bijeen die allemaal betrekking 15

16 hebben op de verschillende beleidsterreinen, zoals industrie, vervoer en milieu. De Raad Algemene Zaken en Buitenlandse Betrekkingen draagt zorg voor de coördinatie en planning van de werkzaamheden van de verschillende Raadsformaties. De voorbereidende werkzaamheden voor de bijeenkomsten van de Raad worden verricht door het Comité van permanente vertegenwoordigers (Coreper), dat bestaat uit de ambassadeurs van de lidstaten bij de Europese Unie en dat wordt bijgestaan door ambtenaren van de nationale ministeries. De Raad wordt administratief ondersteund door het in Brussel gevestigde secretariaat-generaal van de Raad. De Raad beschikt over wetgevende bevoegdheid, die hij deelt met het Europees Parlement. Ook is hij samen met het Parlement verantwoordelijk voor de begroting. De Raad sluit voorts de internationale overeenkomsten waarover tevoren door de Commissie is onderhandeld. Overeenkomstig de Verdragen neemt de Raad een besluit met eenparigheid van stemmen of met een gekwalificeerde meerderheid van stemmen. Eenparigheid van stemmen betekent dat alle leden voor een besluit stemmen. Een gekwalificeerde meerderheid betekent dat voor het nemen van een besluit een bepaald minimumaantal stemmen nodig is. Alleen bij bepaalde belangrijke onderwerpen hoeven de besluiten van de Raad met eenparigheid van stemmen genomen te worden, zoals wijziging van de Verdragen, een nieuw gemeenschappelijk beleid of toetreding van een nieuw land tot de Europese Unie. In de meeste andere gevallen is besluitvorming met gekwalificeerde meerderheid van stemmen vereist. Het aantal stemmen dat elke lidstaat kan uitbrengen vormt een ruwe afspiegeling van de omvang van zijn bevolking. De stemmen zijn als volgt verdeeld: Aantal stemmen per lidstaat Duitsland, Frankrijk, Italie, en het Verenigd Koninkrijk 29 Spanje en Polen 27 Nederland 13 Belgie, Tsjechie, Griekenland, Hongarije en Portugal 12 Oostenrijk en Zweden 10 Denemarken, Ierland, Litouwen, Slowakije en Finland 7 Estland, Cyprus, Letland, Luxemburg en Slovenie 4 Malta 3 Bulgarije 10 Roemenie 14 Totaal:

17 Om een gekwalificeerde meerderheid te behalen, zijn er minimaal 255 stemmen nodig. Bovendien: moet een meerderheid van de lidstaten (in sommige gevallen een tweederde meerderheid) het besluit goedkeuren en kan elke lidstaat om bevestiging vragen dat de stemmen vóór ten minste 62 % van de totale bevolking van de Europese Unie vertegenwoordigen De Europese Raad In de Europese Raad komen de presidenten en eerste ministers van alle EU-landen èn de voorzitter van de Europese Commissie samen. Tijdens elke Europese Raad houdt ook de voorzitter van het Europees Parlement een toespraak. Het Verdrag van Maastricht bepaalt dat de Europese Raad belangrijke politieke kwesties op de agenda kan zetten en in kan grijpen als de ministers in de Raad van de Europese Unie het niet eens kunnen worden met elkaar. De Europese Raad is uitgegroeid tot een belangrijke mediagebeurtenis dankzij de grote bekendheid van zijn leden en het polemisch karakter van een aantal van de kwesties die hij te behandelen krijgt. De Europese Raad houdt zich eveneens bezig met actuele vraagstukken op het wereldtoneel, en beoogt eensgezind te zijn waar het gaat om internationale aangelegenheden door een gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid (GBVB) te ontwikkelen. Het Europees Parlement Het Europees Parlement is het gekozen orgaan dat de burgers van de Europese Unie vertegenwoordigt en deelneemt in het wetgevingsproces. De leden van het Europees Parlement worden sinds juni 1979 om de vijf jaar via rechtstreekse algemene verkiezingen gekozen. Het aantal leden van het Europees Parlement is per lidstaat als volgt (in alfabetische volgorde volgens de naam van het land in zijn eigen taal). Number of seats in the European Parliament per country Oostenrijk 18 Belgie 24 Bulgarije 18 Cyprus 6 Tsechie 24 Denemarken 14 Estland 6 Finland 14 Frankrijk 78 Duitsland 99 Griekenland 24 Hongarije 24 Ierland 13 Italie 78 17

18 Letland 9 Litouwen 13 Luxemburg 6 Malta 5 Nederland 27 Polen 54 Portugal 24 Roemanie 35 Slowakije 14 Slovenie 7 Spanje 54 Zweden 19 Verenigd Koninkrijk 78 Totaal 785 Fracties in het Europees Parlement Europese Volkspartij (Christen-democraten) en Europese Democraten 278 Sociaal-democratische Fractie 219 Alliantie van Liberalen en Democraten voor Europa 103 De Groenen/Vrije Europese Alliantie 42 Europees Unitair Links/Noords Groen Links 41 Unie voor een Europa van Nationale Staten 30 Fractie Onafhankelijkheid/Democratie 28 Niet-ingeschrevenen en tijdelijk lege zetels 44 Totaal 785 Situation in October Het Parlement houdt zijn plenaire vergaderingen in Straatsburg en zijn buitengewone vergaderingen in Brussel. Zijn zeventien commissies, die de werkzaamheden van de plenaire vergaderingen voorbereiden, alsmede een aantal fracties, komen meestal in Brussel bijeen. Zijn secretariaat-generaal is gevestigd te Luxemburg. Het Parlement oefent samen met de Raad een wetgevende functie uit en maakt hierbij gebruik van drie verschillende wetgevingsprocedures (naast gewone raadpleging). In de eerste plaats is er de samenwerkingsprocedure, ingevoerd bij de Europese Akte in Via deze procedure brengt het Parlement advies uit over ontwerprichtlijnen en -verordeningen die zijn voorgesteld door de Europese Commissie. Een dergelijk voorstel van de Commissie kan worden gewijzigd om rekening te houden met het advies van het Parlement. 18

19 In de tweede plaats is er, eveneens sinds 1987, de instemmingsprocedure. Via deze procedure moet het Parlement instemmen met internationale overeenkomsten waarover door de Commissie is onderhandeld, met een voorstel voor uitbreiding van de Europese Unie en met een aantal andere zaken, zoals wijzigingen in verkiezingsvoorschriften. In de derde plaats is er de medebeslissingsprocedure, ingevoerd bij het Verdrag van Maastricht (1992), die de rol van het Parlement gelijkschakelt aan die van de Raad met betrekking tot het opstellen van wetgeving over een hele reeks belangrijke zaken zoals het vrije verkeer van werknemers, de interne markt, onderwijs, onderzoek, milieu, trans-europese netwerken, gezondheid, cultuur en consumentenbescherming. De uitoefening van die bevoegdheid houdt in dat het Parlement de voorgestelde wetgeving op deze terreinen kan verwerpen indien een absolute meerderheid van zijn leden tegen het gemeenschappelijk standpunt van de Raad stemt. De zaak kan evenwel worden overgedragen aan een Bemiddelingscomité. Het Verdrag van Amsterdam breidde de werkingssfeer van de medebeslissingsprocedure uit tot nog een 23 gebieden en het Verdrag van Nice tot nog eens zeven. Het Parlement stelt ook samen met de Raad de begroting van de Europese Unie vast. De Europese Commissie bereidt het ontwerp van de begroting voor, waarover vervolgens door het Parlement en de Raad wordt gedebatteerd. Het Parlement heeft ook de mogelijkheid het voorstel voor de begroting te verwerpen, hetgeen reeds enkele malen is gebeurd. In dat geval moet de gehele begrotingsprocedure opnieuw worden gestart. Het Parlement heeft ten volle gebruikgemaakt van zijn begrotingsbevoegdheden om invloed uit te oefenen op de beleidsvorming van de Europese Unie. Op het grootste deel van de landbouwuitgaven van de Europese Unie heeft het Parlement echter geen invloed. Essentieel is de functie van het Parlement als politieke stuwkracht. Als belangrijkste kamer van de Europese Unie waar debatten worden gevoerd en als smeltkroes van de politieke en nationale standpunten van de lidstaten, is het Parlement geheel vanzelfsprekend een plaats waar veel beleidsinitiatieven worden genomen. De fracties spelen een vooraanstaande rol in parlementaire debatten. De grootste zijn: de Europese Volkspartij (christen-democraten) en Europese Democraten de PPE-DE-fractie; de Partij van de Europese Sociaal-Democraten PSE. Het Parlement heeft een belangrijke rol gespeeld bij het opstellen van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie (uitgevaardigd in december 2000) en bij het in het leven roepen van de Europese Conventie na de Europese Raad van Laken van december Tot slot, maar daarom niet minder belangrijk, is het Parlement het orgaan dat democratische controle op de Europese Unie uitoefent: het beschikt over de bevoegdheid de Commissie naar huis te sturen indien een meerderheid van tweederde van zijn leden een motie van afkeuring goedkeurt. Het controleert of het beleid van de Europese Unie naar behoren wordt beheerd en uitgevoerd bijvoorbeeld door de verslagen te behandelen die het van de Rekenkamer ontvangt en door mondelinge en 19

20 schriftelijke vragen te stellen aan de Commissie en aan de Raad. Ook brengt de voorzitter van de Europese Raad aan het Parlement verslag uit over de besluiten die door de politieke leiders van de Europese Unie zijn genomen. De Europese Commissie De Europese Commissie is een van de sleutelorganen van de Europese Unie. Sinds 1 mei 2004, telt de Commissie één commissaris per lidstaat. De leden worden voor vijf jaar benoemd in onderlinge overeenstemming door de lidstaten na goedkeuring door het Parlement. Its members are appointed for a five-year term by agreement between the member states, subject to approval by the European Parliament. The Commission is answerable to the Parliament, and the entire Commission has to resign if the Parliament passes a motion of censure against it. De Europese Commissie is volledig politiek onafhankelijk in de uitoefening van haar bevoegdheden. Zij belichaamt het belang van de Europese Unie als geheel en mag geen instructies van welke regering van een lidstaat dan ook aanvaarden. Als hoedster van de Verdragen ziet zij toe op de tenuitvoerlegging van de door de Raad en het Parlement aangenomen verordeningen en richtlijnen en kan zij zich tot het Hof van Justitie wenden om ervoor te zorgen dat de in overtreding zijnde partij de EUwetgeving naleeft. Aangezien de Commissie als enige instelling het recht heeft om nieuwe EUwetgeving voor te stellen, kan zij op elk ogenblik in actie komen om overeenstemming binnen de Raad en tussen de Raad en het Parlement te bewerkstelligen. Als uitvoerende macht van de Europese Unie geeft de Commissie uitvoering aan de door de Raad genomen besluiten, bijvoorbeeld op het gebied van het gemeenschappelijk landbouwbeleid. De Commissie is grotendeels verantwoordelijk voor het voeren van het gemeenschappelijk beleid van de Europese Unie op gebieden als onderzoek, ontwikkelingshulp en regionaal beleid. Ook beheert zij de begroting voor dit beleid. De Commissie dient verantwoording af te leggen aan het Parlement en zij is verplicht in haar geheel ontslag te nemen wanneer het Parlement een motie van wantrouwen tegen haar indient. Toen voorzitter Jacques Santer op 16 maart 1999 met een dergelijke motie van wantrouwen werd geconfronteerd, diende hij het ontslag van zijn voltallige Commissie in. Romani Prodi werd voorzitter van de Commissie voor de periode De Commissie wordt bijgestaan door een ambtenarenapparaat dat bestaat uit 36 directoraten-generaal (DG s) en diensten, die voornamelijk in Brussel en Luxemburg gevestigd zijn. In afwijking van de secretariaten van traditionele internationale organisaties heeft de Commissie haar eigen financiële middelen en kan zij dus redelijk onafhankelijk te werk gaan. Het Hof van Justitie 20

21 Het in Luxemburg gevestigde Hof van Justitie van de Europese Gemeenschappen bestaat uit één rechter per lidstaat en wordt bijgestaan door acht advocaten-generaal. Zij worden met gezamenlijke goedkeuring van de regeringen van de lidstaten benoemd voor een ambtsperiode van zes jaar, waarna zij herbenoemd kunnen worden voor één of twee verdere perioden van drie jaar. Hun onafhankelijkheid is gewaarborgd. Het Hof heeft tot taak te zorgen voor de naleving van de EU-wetgeving en de juiste uitlegging en toepassing van de Verdragen. Het Hof kan vaststellen dat een EU-lidstaat zijn verplichtingen uit hoofde van de Verdragen niet is nagekomen en kan de wettigheid van EU-besluiten toetsen; tevens kan het vaststellen dat het Europees Parlement, de Raad of de Commissie niet naar behoren heeft gehandeld. Bovendien is het Hof van Justitie als enige instelling bevoegd om op verzoek van de nationale rechtbanken uitspraak te doen over de uitlegging van de Verdragen en over de geldigheid en de uitlegging van EU-wetgeving. Wanneer een dergelijke vraag voor de rechterlijke instanties van de lidstaten aan de orde wordt gesteld, kunnen deze rechterlijke instanties en moeten zij in sommige gevallen het Hof van Justitie om een uitspraak terzake verzoeken. Dit stelsel waarborgt dat de EU-wetgeving op uniforme wijze wordt uitgelegd en toegepast in de gehele Europese Unie. De Verdragen staan het Hof uitdrukkelijk toe na te gaan of de EU-wetgeving niet in strijd is met de grondrechten van de burgers van de Europese Unie. Ook kan het Hof uitspraken doen op het terrein van persoonlijke vrijheid en veiligheid. Het Gerecht van eerste aanleg, dat in 1989 werd opgericht en dat uit één rechter per EU-lidstaat bestaat, is bevoegd in bepaalde zaken uitspraken te doen. In het bijzonder is het bevoegd voor de behandeling van door bedrijven of particulieren tegen EUorganen ingestelde beroepen en geschillen tussen de instellingen en hun werknemers. De Rekenkamer De in 1977 opgerichte Rekenkamer telt één lid uit elke EU-lidstaat. Deze leden worden door de lidstaten in onderlinge overeenstemming en na raadpleging van het Europees Parlement voor zes jaar benoemd. De Rekenkamer controleert de wettigheid en juistheid van alle ontvangsten en uitgaven van de Europese Unie, alsmede het beheer van de EU-begroting. De Rekenkamer heeft het recht de rekeningen van alle organisaties te controleren die met EU-middelen omgaan en kan zaken zo nodig doorverwijzen naar het Hof van Justitie. Het Europees Economisch en Sociaal Comité Bij besluitvorming op in het EG-Verdrag en het Euratom-Verdrag genoemde beleidsterreinen raadplegen de Raad en de Commissie het Europees Economisch en Sociaal Comité (EESC). Dit Comité is samengesteld uit leden die de verschillende belangengroepen vertegenwoordigen die samen het maatschappelijk middenveld vormen. De leden worden door de Raad voor een periode van vier jaar benoemd. 21

22 Het EESC moet worden geraadpleegd alvorens besluiten worden genomen op een groot aantal gebieden (werkgelegenheid, het Europees Sociaal Fonds, beroepsopleiding enz.). Daarnaast mag het ook op eigen initiatief advies uitbrengen over zaken die het belangrijk acht. Het Comité van de Regio s Het Comité van de Regio s (CvdR), dat bij het Verdrag betreffende de Europese Unie is opgericht, bestaat uit vertegenwoordigers van regionale en lokale overheden, welke door de Raad op voordracht van de lidstaten voor vier jaar worden benoemd. In het kader van het Verdrag moet het CvdR door de Raad of de Commissie worden geraadpleegd over zaken die de regio s aangaan. Het Comité kan ook op eigen initiatief adviezen uitbrengen. De Europese Investeringsbank De in Luxemburg gevestigde Europese Investeringsbank (EIB) financiert projecten ter ondersteuning van de minst ontwikkelde regio s van de Europese Unie en ter bevordering van het concurrentievermogen van kleine bedrijven. De Europese Centrale Bank De in Frankfurt gevestigde Europese Centrale Bank (ECB) is verantwoordelijk voor het beheer van de euro en het monetair beleid van de Europese Unie. Haar werkzaamheden worden meer gedetailleerd beschreven in hoofdstuk 7. 22

23 5. Wat doet de Europese Unie? De opstellers van het Verdrag van Rome hebben de toenmalige Europese Economische Gemeenschap (EEG) de taak gegeven om een gemeenschappelijke markt in te stellen en het economisch beleid zo te harmoniseren, dat er een grotere stabiliteit, een toenemende verbetering van de levensstandaard en er nauwere betrekkingen tussen de lidstaten tot stand komen. Deze doelen zijn grotendeels bereikt dankzij de gemeenschappelijke markt, de euro en het vrije verkeer van goederen, mensen, diensten en kapitaal. Ook het concurrentiebeleid van de Europese Unie, dat erop toeziet dat de bedrijven zich concurrentieel gedragen en dat de belangen van consumenten worden beschermd, heeft hieraan bijgedragen. Deze verworvenheden moesten echter, wilden zij nuttig zijn voor alle sectoren van de economie en voor alle regio s, vergezeld gaan met structureel EU-beleid. De politieke leiders van Europa realiseerden zich al snel dat solidariteit op Europees niveau niet mogelijk is zonder dat de kloof tussen de rijkere en de armere regio s gedicht zou worden. In de praktijk betekende dit de invoering van een regionaal en sociaal beleid dat met de uitbreiding van de Europese Unie richting Oost-Europa alleen maar belangrijker werd. De activiteiten op regionaal gebied Het regionaal beleid van de Europese Unie bestaat voornamelijk uit het verdelen van regionale fondsen (het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO) en het Europees Sociaal Fonds (ESF)) aan achtergestelde regio s en bevolkingsgroepen voor de bevordering van de ontwikkeling van regio s met een achterstand, de omschakeling van oude industriegebieden, bijstand aan jongeren en langdurig werklozen om werk te vinden, modernisering van landbouwbedrijven en hulp aan minder bevoorrechte plattelandsgebieden. De regio-fondsen zijn een aanvulling op de investeringen van de particuliere sector en de nationale en regionale overheden. Dankzij deze door de Europese Unie gefinancierde structurele maatregelen zijn EUlanden beter in staat geweest hun economieën te harmoniseren. De uitbreiding van het structuurbeleid tot de nieuwe lidstaten De uitbreiding van de Unie met de twaalf nieuwe lidstaten heeft voor de economische en sociale samenhang een grote uitdaging met zich meegebracht, omdat in enkele gebieden van deze landen de ontwikkeling aanzienlijk achterblijft bij die van de rest van de Europese Unie. Door de uitbreiding is de heterogeniteit van de Unie toegenomen en zijn verdere inspanningen op het gebied van sectorale en regionale aanpassing nodig. 23

24 Er worden diverse instrumenten gebruikt voor de hulp aan de (ex) kandidaatlidstaten. Ten eerste is er het Phare-programma, dat steun verleent in Midden- en Oost-Europa. Daarnaast is er ISPA (pretoetredingsinstrument voor structuurbeleid), dat op milieu en vervoer toegesneden projecten financiert en Sapard (een financieringsinstrument voor de landbouw). De sociale dimensie De doelstelling van het sociaal beleid van de Europese Unie is het wegnemen van de meest in het oog springende onevenwichtigheden in de Europese samenleving. Het Europees Sociaal Fonds (ESF) werd in 1961 opgericht om de werkgelegenheid te bevorderen en werknemers te helpen bij het veranderen van baan en hun verhuizing naar een ander geografisch gebied. Financiële hulp is niet het enige instrument waarmee de Europese Unie de sociale omstandigheden in Europa tracht te verbeteren. Hulp alleen kan immers nooit toereikend zijn om het hoofd te bieden aan alle problemen die worden veroorzaakt door economische recessie of door achterstanden in de ontwikkeling van bepaalde regio s. Sociale vooruitgang wordt in de eerste plaats en bovenal in de hand gewerkt door economische groei en door het op nationaal en communautair niveau gevoerde beleid. Sociale vooruitgang wordt tevens gestimuleerd door wetgeving die alle burgers van de Europese Unie de garantie van een aantal gedegen basisrechten geeft. Sommige van deze rechten zijn in de Verdragen neergelegd, bijvoorbeeld het recht op gelijke beloning voor mannen en vrouwen die gelijke arbeid verrichten. Andere zijn vastgelegd in richtlijnen met betrekking tot de bescherming van werknemers (gezondheid en veiligheid op het werk) en essentiële veiligheidsnormen. Met de goedkeuring in december 1991 te Maastricht van het Gemeenschapshandvest van de sociale grondrechten stelt de Europese Raad de rechten vast die in de Europese Unie voor alle werkenden zouden moeten gelden: vrij verkeer, billijke beloning, verbetering van de arbeidsvoorwaarden, sociale bescherming, recht van vereniging en CAO-onderhandelingen, het recht op beroepsopleiding, gelijke behandeling van mannen en vrouwen, voorlichting, raadpleging en medezeggenschap van werknemers, bescherming van de gezondheid en de veiligheid op het werk, bescherming van kinderen, ouderen en gehandicapten. In juni 1997 is dit handvest in Amsterdam een essentieel onderdeel geworden van het Verdrag en is dit in alle lidstaten van toepassing. Werkgelegenheidsbeleid In het laatste decennium van de twintigste eeuw verlangden de burgers van de Europese Unie in toenemende mate een actiever werkgelegenheidsbeleid van hun regering. Daarom werd een nieuw hoofdstuk over werkgelegenheid opgenomen in het 24

Ontstaan van de EU Opdrachtenblad Schooltv-beeldbank

Ontstaan van de EU Opdrachtenblad Schooltv-beeldbank Ontstaan van de EU Opdrachtenblad Schooltv-beeldbank GROEP / KLAS.. Naam: Ga www.schooltv.ntr.nl Zoek op trefwoord: EU Bekijk de clip Het ontstaan van de EU en maak de volgende vragen. Gebruik de pauzeknop

Nadere informatie

5,2. 1.Het ontstaan van de Europese Unie. 2.Geschiedenis van de EU: Werkstuk door een scholier 1839 woorden 10 oktober keer beoordeeld

5,2. 1.Het ontstaan van de Europese Unie. 2.Geschiedenis van de EU: Werkstuk door een scholier 1839 woorden 10 oktober keer beoordeeld Werkstuk door een scholier 1839 woorden 10 oktober 2002 5,2 13 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Hoofdstuk 1 1.Het ontstaan van de Europese Unie Op 18 april 1951 werd de eerste stap gezet richting een

Nadere informatie

AEG deel 3 Naam:. Klas:.

AEG deel 3 Naam:. Klas:. AEG deel 3 Naam:. Klas:. 1-Video Grensverleggend Europa; Het moet van Brussel. a-in welke Europese stad staat Jan Jaap v.d. Wal? b-beschrijf in het kort waarom een betere Europese samenwerking nodig was.

Nadere informatie

MODULE I EUROPA: NOOIT MEER OORLOG!

MODULE I EUROPA: NOOIT MEER OORLOG! MODULE I EUROPA: NOOIT MEER OORLOG! I.I De geboorte van de Europese Unie Zoals jullie waarschijnlijk wel weten zijn er de vorige eeuwen veel oorlogen in Europa geweest. Vooral de Eerste en de Tweede Wereldoorlog

Nadere informatie

De organisatie van de EU

De organisatie van de EU I De organisatie van de EU 1 Inleiding De Europese Unie (EU) bestaat inmiddels uit 28 lidstaten. Nadat zes lidstaten het samenwerkingsverband begonnen, hebben de EU en haar rechtsvoorgangers verschillende

Nadere informatie

De Europese Unie: 500 miljoen mensen 27 landen

De Europese Unie: 500 miljoen mensen 27 landen De Europese Unie De Europese Unie: 500 miljoen mensen 27 landen EU-landen Kandidaat-EU-landen Oprichters Nieuwe ideeën voor duurzame welvaart en vrede Konrad Adenauer Alcide De Gasperi Winston Churchill

Nadere informatie

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 26 november 2003 (27.11) (OR. fr) 15314/03 Interinstitutioneel dossier: 2003/0274 (COD) CULT 66 CODEC 1678

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 26 november 2003 (27.11) (OR. fr) 15314/03 Interinstitutioneel dossier: 2003/0274 (COD) CULT 66 CODEC 1678 RAAD VAN DE EUROPESE UNIE Brussel, 26 november 2003 (27.11) (OR. fr) 15314/03 Interinstitutioneel dossier: 2003/0274 (COD) CULT 66 CODEC 1678 VOORSTEL van: de Europese Commissie d.d.: 18 november 2003

Nadere informatie

5. Protocol tot vaststelling van het statuut van de. Europese Investeringsbank

5. Protocol tot vaststelling van het statuut van de. Europese Investeringsbank De Slotakte vermeldt de verbindende protocollen en de niet-verbindende verklaringen Slotakte De CONFERENTIE VAN DE VERTEGENWOORDIGERS VAN DE REGERINGEN VAN DE LIDSTATEN, bijeen te Brussel op 30 september

Nadere informatie

Wie bestuurt de Europese Unie?

Wie bestuurt de Europese Unie? Wie bestuurt de Europese Unie? De Europese Unie (EU) is een organisatie waarin 28 landen in Europa samenwerken. Eén ervan is Nederland. Een aantal landen werkt al meer dan vijftig jaar samen. Andere landen

Nadere informatie

Wie bestuurt de Europese Unie?

Wie bestuurt de Europese Unie? Wie bestuurt de Europese Unie? 2 De Europese Unie (EU) is een organisatie waarin 28 landen in Europa samenwerken. Eén ervan is Nederland. Een aantal landen werkt al meer dan vijftig jaar samen. Andere

Nadere informatie

MODULE III BESLISSINGEN NEMEN IN EUROPA? BEST LASTIG!!!

MODULE III BESLISSINGEN NEMEN IN EUROPA? BEST LASTIG!!! MODULE III BESLISSINGEN NEMEN IN EUROPA? BEST LASTIG!!! De Europese Unie bestaat uit 27 lidstaten. Deze lidstaten hebben allemaal op dezelfde gebieden een aantal taken en macht overgedragen aan de Europese

Nadere informatie

SAMENVATTING SYLLABUS

SAMENVATTING SYLLABUS SAMENVATTING SYLLABUS Julie Kerckaert Inleiding tot het Europees en internationaal recht Academiejaar 2014-2015 Inhoudsopgave Deel 2: Inleiding tot het Europees recht... 2 1. Het juridisch kader van het

Nadere informatie

Wie bestuurt de Europese Unie?

Wie bestuurt de Europese Unie? Wie bestuurt de Europese Unie? De Europese Unie (EU) is een organisatie waarin 28 landen in Europa samenwerken. Eén ervan is Nederland. Een aantal landen werkt al meer dan vijftig jaar samen. Andere landen

Nadere informatie

Voorstel voor een BESLUIT VAN DE RAAD. ter bepaling van de samenstelling van het Economisch en Sociaal Comité

Voorstel voor een BESLUIT VAN DE RAAD. ter bepaling van de samenstelling van het Economisch en Sociaal Comité EUROPESE COMMISSIE Brussel, 11.6.2014 COM(2014) 227 final 2014/0129 (NLE) Voorstel voor een BESLUIT VAN DE RAAD ter bepaling van de samenstelling van het Economisch en Sociaal Comité NL NL TOELICHTING

Nadere informatie

Voorstel voor een BESLUIT VAN DE RAAD. ter bepaling van de samenstelling van het Comité van de Regio's

Voorstel voor een BESLUIT VAN DE RAAD. ter bepaling van de samenstelling van het Comité van de Regio's EUROPESE COMMISSIE Brussel, 11.6.2014 COM(2014) 226 final 2014/0128 (NLE) Voorstel voor een BESLUIT VAN DE RAAD ter bepaling van de samenstelling van het Comité van de Regio's NL NL TOELICHTING 1. ACHTERGROND

Nadere informatie

KIJK VOOR MEER INFORMATIE EN LESTIPS OP WWW.EUROPAEDUCATIEF.NL HET STARTPUNT VOOR EUROPA IN HET ONDERWIJS. werkvel - 1. Tweede Fase Havo/vwo

KIJK VOOR MEER INFORMATIE EN LESTIPS OP WWW.EUROPAEDUCATIEF.NL HET STARTPUNT VOOR EUROPA IN HET ONDERWIJS. werkvel - 1. Tweede Fase Havo/vwo werkvel - 1 De Europese Unie (EU). Je hebt er dagelijks mee te maken. Al is het alleen al omdat je niet alleen Nederlander bent, maar ook Europeaan. Of dat er bijvoorbeeld euro s in je portemonnee zitten.

Nadere informatie

Kijktip: Nieuwsuur in de Klas

Kijktip: Nieuwsuur in de Klas Kijktip: Nieuwsuur in de Klas Korte omschrijving werkvorm De leerlingen beantwoorden vragen over de Europese politiek aan de hand van korte clips van Nieuwsuur in de Klas. Leerdoel De leerlingen leren

Nadere informatie

GECONSOLIDEERDE VERSIE

GECONSOLIDEERDE VERSIE 30.3.2010 Publicatieblad van de Europese Unie C 83/1 GECONSOLIDEERDE VERSIE VAN HET VERDRAG BETREFFENDE DE EUROPESE UNIE EN HET VERDRAG BETREFFENDE DE WERKING VAN DE EUROPESE UNIE (2010/C 83/01) 30.3.2010

Nadere informatie

"Culturele Hoofdstad van Europa" voor het tijdvak 2005 tot 2019 ***I

Culturele Hoofdstad van Europa voor het tijdvak 2005 tot 2019 ***I P5_TA(2004)0361 "Culturele Hoofdstad van Europa" voor het tijdvak 2005 tot 2019 ***I Wetgevingsresolutie van het Europees Parlement over het voorstel voor een besluit van het Europees Parlement en de Raad

Nadere informatie

Moeilijke besluiten voor de Europese Raad

Moeilijke besluiten voor de Europese Raad Moeilijke besluiten voor de Europese Raad Korte omschrijving: Leerlingen gaan aan de slag met actuele Europese dilemma s. Er zijn vijf dilemma s. U kunt zelf kiezen welke dilemma s u aan de orde stelt.

Nadere informatie

TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN. JAARGANG 1994 Nr. 266

TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN. JAARGANG 1994 Nr. 266 15 (1965) Nr. 5 TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN JAARGANG 1994 Nr. 266 A. TITEL Verdrag tot instelling van één Raad en één Commissie welke de Europese Gemeenschappen gemeen hebben, met

Nadere informatie

Procedure voor de benoeming van de leden van het CvdR. De procedures in de verschillende lidstaten

Procedure voor de benoeming van de leden van het CvdR. De procedures in de verschillende lidstaten Procedure voor de benoeming van de leden van het CvdR De procedures in de verschillende lidstaten SAMENVATTING In de preambule van het Verdrag betreffende de Europese Unie luidt het dat één van de doelstellingen

Nadere informatie

TRACTATENBLAD VAN HET. Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie; (met Bijlagen) Rome, 25 maart 1957

TRACTATENBLAD VAN HET. Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie; (met Bijlagen) Rome, 25 maart 1957 13 (1957) Nr. 18 TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN JAARGANG 2010 Nr. 40 A. TITEL 1) Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie; (met Bijlagen) Rome, 25 maart 1957 B. TEKST De Franse

Nadere informatie

DE RAAD VAN EUROPA HOEDER VAN DE MENSENRECHTEN OVERZICHT

DE RAAD VAN EUROPA HOEDER VAN DE MENSENRECHTEN OVERZICHT DE RAAD VAN EUROPA HOEDER VAN DE MENSENRECHTEN OVERZICHT Niet-lidstaat van de Raad van Europa (Wit-Rusland) LIDSTATEN HOOFDZETEL EN VESTIGINGEN BEGROTING Albanië, Andorra, Armenië, Azerbeidzjan, België,

Nadere informatie

Hoe is de EU tot stand gekomen?

Hoe is de EU tot stand gekomen? Verslag door? 2035 woorden 4 februari 2018 10 2 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Hoe is de EU tot stand gekomen? de geschiedenis de EU is tegenwoordig niet meer weg te denken van politieke tot economische

Nadere informatie

Samenstelling van het Europees Parlement met het oog op de verkiezingen van 2014

Samenstelling van het Europees Parlement met het oog op de verkiezingen van 2014 P7_TA(2013)0082 Samenstelling van het Europees Parlement met het oog op de verkiezingen van 2014 Resolutie van het Europees Parlement van 13 maart 2013 over de samenstelling van het Europees Parlement

Nadere informatie

TRACTATENBLAD VAN HET

TRACTATENBLAD VAN HET 34 (2007) Nr. 6 TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN JAARGANG 2012 Nr. 146 A. TITEL Verdrag van Lissabon tot wijziging van het Verdrag betreffende de Europese Unie en het Verdrag tot oprichting

Nadere informatie

DE BRIEVEN BRIGADE HET VERHAAL VAN DE EUROPESE UNIE TIJDSLIJN

DE BRIEVEN BRIGADE HET VERHAAL VAN DE EUROPESE UNIE TIJDSLIJN DE BRIEVEN BRIGADE HET VERHAAL VAN DE EUROPESE UNIE TIJDSLIJN INTRO VOOR DE LEERKRACHT Deze tijdslijn illustreert het verhaal van de Europese Unie. U kunt de tijdslijn in verschillende stukken afdrukken

Nadere informatie

DE RAAD VAN EUROPA HOEDER VAN DE MENSENRECHTEN SAMENVATTING

DE RAAD VAN EUROPA HOEDER VAN DE MENSENRECHTEN SAMENVATTING DE RAAD VAN EUROPA HOEDER VAN DE MENSENRECHTEN SAMENVATTING LIDSTATEN Albanië, Andorra, Armenië, Azerbeidzjan, België, Bosnië-Herzegovina, Bulgarije, Cyprus, Denemarken, Duitsland, Estland, Finland, Frankrijk,

Nadere informatie

TRACTATENBLAD VAN HET

TRACTATENBLAD VAN HET 34 (2007) Nr. 4 TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN JAARGANG 2010 Nr. 245 A. TITEL Verdrag van Lissabon tot wijziging van het Verdrag betreffende de Europese Unie en het Verdrag tot oprichting

Nadere informatie

De groei van de Europese Unie

De groei van de Europese Unie De Europese Unie is een unieke internationale samenwerking. Kort na de Tweede Wereldoorlog startten zes landen met een Europese samenwerking om de vrede op het Europese continent te bewaren. Vandaag is

Nadere informatie

STATUUT VAN DE HAAGSE CONFERENTIE VOOR INTERNATIONAAL PRIVAATRECHT

STATUUT VAN DE HAAGSE CONFERENTIE VOOR INTERNATIONAAL PRIVAATRECHT STATUUT VAN DE HAAGSE CONFERENTIE VOOR INTERNATIONAAL PRIVAATRECHT De Regeringen van de hierna genoemde landen: De Bondsrepubliek Duitsland, Oostenrijk, België, Denemarken, Spanje, Finland, Frankrijk,

Nadere informatie

ECONOMIE. Begrippenlijst H7 VMBO-T2. PINCODE 5 e editie vmbo-kgt onderbouw. Bewerkt door D.R. Hendriks. Sint Ursula Scholengemeenschap, Horn

ECONOMIE. Begrippenlijst H7 VMBO-T2. PINCODE 5 e editie vmbo-kgt onderbouw. Bewerkt door D.R. Hendriks. Sint Ursula Scholengemeenschap, Horn ECONOMIE VMBO-T2 Begrippenlijst H7 PINCODE 5 e editie vmbo-kgt onderbouw Bewerkt door D.R. Hendriks Sint Ursula Scholengemeenschap, Horn Versie 1 2013-2014 Hoofdstuk 7 Europese grenzen? Paragraaf 7.1 Wat

Nadere informatie

Publicatieblad van de Europese Unie L 165 I. Wetgeving. Niet-wetgevingshandelingen. 61e jaargang. Uitgave in de Nederlandse taal. 2 juli 2018.

Publicatieblad van de Europese Unie L 165 I. Wetgeving. Niet-wetgevingshandelingen. 61e jaargang. Uitgave in de Nederlandse taal. 2 juli 2018. Publicatieblad van de Europese Unie L 165 I Uitgave in de Nederlandse taal Wetgeving 61e jaargang 2 juli 2018 Inhoud II Niet-wetgevingshandelingen BESLUITEN Besluit (EU) 2018/937 van de Europese Raad van

Nadere informatie

6,6. Werkstuk door een scholier 1980 woorden 16 november keer beoordeeld. Aardrijkskunde

6,6. Werkstuk door een scholier 1980 woorden 16 november keer beoordeeld. Aardrijkskunde Werkstuk door een scholier 1980 woorden 16 november 2006 6,6 197 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde De Geo Inhoud: Voorwoord 3. - Wat verwachten we van dit werkstuk? - Hoe gaan we het aanpakken?

Nadere informatie

Wat is de Europese Unie?

Wat is de Europese Unie? Wat is de Europese Unie? De EU is Europees = gelegen in Europa De EU is een Unie = verenigt landen en mensen Laten we eens inzoomen: Wat hebben de Europeanen met elkaar gemeen? Hoe heeft de EU zich ontwikkeld?

Nadere informatie

PGI 2. Europese Raad Brussel, 19 juni 2018 (OR. en) EUCO 7/1/18 REV 1

PGI 2. Europese Raad Brussel, 19 juni 2018 (OR. en) EUCO 7/1/18 REV 1 Europese Raad Brussel, 19 juni 2018 (OR. en) Interinstitutionele dossiers: 2017/0900 (E) 2013/0900 (E) EUCO 7/1/18 REV 1 INST 92 POLGEN 23 CO EUR 8 RECHTSHANDELINGEN Betreft: BESLUIT VAN DE EUROPESE RAAD

Nadere informatie

EUROPESE UNIE HET EUROPEES PARLEMENT

EUROPESE UNIE HET EUROPEES PARLEMENT EUROPESE UNIE HET EUROPEES PARLEMENT DE RAAD Brussel, 20 juni 2017 (OR. en) 2016/0186 (COD) PE-CONS 25/17 CULT 69 AELE 49 EEE 27 CODEC 867 WETGEVINGSBESLUITEN EN ANDERE INSTRUMENTEN Betreft: BESLUIT VAN

Nadere informatie

Protocol over de bezwaren van het Ierse volk ten aanzien van het Verdrag van Lissabon

Protocol over de bezwaren van het Ierse volk ten aanzien van het Verdrag van Lissabon 1796 der Beilagen XXIV. GP - Staatsvertrag - 15 Protokoll in niederländischer Sprachfassung (Normativer Teil) 1 von 10 CONFERENTIE VAN DE VERTEGENWOORDIGERS VAN DE REGERINGEN DER LIDSTATEN Brussel, 14

Nadere informatie

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 3 november 2004 (05.11) (OR. en) 14028/04 EUROPOL 50 JAI 409

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 3 november 2004 (05.11) (OR. en) 14028/04 EUROPOL 50 JAI 409 RAAD VAN DE EUROPESE UNIE Brussel, 3 november 2004 (05.11) (OR. en) 14028/04 EUROPOL 50 JAI 409 NOTA van: de Franse, de Duitse, de Italiaanse, de Spaanse en de Britse delegatie aan: het Comité van artikel

Nadere informatie

DE RAAD VAN EUROPA HOEDER VAN DE MENSENRECHTEN SAMENVATTING

DE RAAD VAN EUROPA HOEDER VAN DE MENSENRECHTEN SAMENVATTING DE RAAD VAN EUROPA HOEDER VAN DE MENSENRECHTEN SAMENVATTING Non-member state of the Council of Europe (Belarus) LIDSTATEN HOOFDZETEL EN OVERIGE VESTIGINGEN BEGROTING Albanië, Andorra, Armenië, Azerbeidzjan,

Nadere informatie

Dit document vormt slechts een documentatiehulpmiddel en verschijnt buiten de verantwoordelijkheid van de instellingen

Dit document vormt slechts een documentatiehulpmiddel en verschijnt buiten de verantwoordelijkheid van de instellingen 2006R1412 NL 01.07.2013 003.001 1 Dit document vormt slechts een documentatiehulpmiddel en verschijnt buiten de verantwoordelijkheid van de instellingen B VERORDENING (EG) Nr. 1412/2006 VAN DE RAAD van 25

Nadere informatie

1. 31958 Q 1101: EAEC Raad: De Statuten van het Voorzieningsagentschap van Euratom (PB 27 van 6.12.1958, blz. 534), gewijzigd bij:

1. 31958 Q 1101: EAEC Raad: De Statuten van het Voorzieningsagentschap van Euratom (PB 27 van 6.12.1958, blz. 534), gewijzigd bij: 9. ENERGIE 1. 31958 Q 1101: EAEC Raad: De Statuten van het Voorzieningsagentschap van Euratom (PB 27 van 6.12.1958, blz. 534), gewijzigd bij: 31973 D 0045: Besluit 73/45/Euratom van de Raad van 8 maart

Nadere informatie

Profielwerkstuk Maatschappijleer Uitbreiding van de Europese Unie

Profielwerkstuk Maatschappijleer Uitbreiding van de Europese Unie Profielwerkstuk Maatschappijleer Uitbreiding van de Europese Unie Profielwerkstuk door een scholier 1933 woorden 26 mei 2003 5,8 48 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Uitbreiding van de Europese Unie

Nadere informatie

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 21 maart 2005 (24.03) 6238/05 JUSTCIV 22

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 21 maart 2005 (24.03) 6238/05 JUSTCIV 22 RAAD VAN DE EUROPESE UNIE Brussel, 21 maart 2005 (24.03) 6238/05 JUSTCIV 22 INFORMATIEVE NOTA van: het secretariaat-generaal van de Raad aan: het Coreper/de Raad nr.vorig doc.: 11093/04 JUSTCIV 101 Betreft:

Nadere informatie

EUROPESE SOCIAAL-DEMOCRATEN: VOORSTANDER VAN DE EUROPESE GRONDWET

EUROPESE SOCIAAL-DEMOCRATEN: VOORSTANDER VAN DE EUROPESE GRONDWET EUROPESE SOCIAAL-DEMOCRATEN: VOORSTANDER VAN DE EUROPESE GRONDWET EUROPESE SOCIAAL-DEMOCRATEN: VOORSTANDER VAN DE EUROPESE GRONDWET Richard Corbett, lid van het EP De Europese grondwet is een grote verbetering

Nadere informatie

DE UITBREIDING VAN DE UNIE

DE UITBREIDING VAN DE UNIE DE UITBREIDING VAN DE UNIE Op 1 juli 2013 is Kroatië de 28e lidstaat van de Europese Unie geworden. De toetreding van Kroatië volgde op die van Roemenië en Bulgarije, die op 1 januari 2007 plaatsvond,

Nadere informatie

DE EUROPESE RAAD RECHTSGROND GESCHIEDENIS ORGANISATIE

DE EUROPESE RAAD RECHTSGROND GESCHIEDENIS ORGANISATIE DE EUROPESE RAAD De Europese Raad bestaat uit de staatshoofden en regeringsleiders van de lidstaten, geeft de nodige impulsen voor de ontwikkeling van de Europese Unie en bepaalt de algemene politieke

Nadere informatie

Europa in een notendop

Europa in een notendop Europa in een notendop Wat is de Europese Unie? Europees Een unie = gelegen in Europa. = verenigt landen en mensen. Laten we eens verder kijken: Wat hebben de Europeanen gemeenschappelijk? Hoe heeft de

Nadere informatie

BRUSSEL Wat gebeurt daar? Peter N. Ruys

BRUSSEL Wat gebeurt daar? Peter N. Ruys BRUSSEL Wat gebeurt daar? Peter N. Ruys INHOUD 1. Algemene kennis over de EU 2. Wat ging eraan vooraf 3. Structuur 4. Totstandkoming wetten De Europese Unie: 500 miljoen mensen 27 landen EU-landen Kandidaat-EU-landen

Nadere informatie

TRACTATENBLAD VAN HET

TRACTATENBLAD VAN HET 23 (2008) Nr. 2 TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN JAARGANG 2013 Nr. 147 A. TITEL Stabilisatie- en associatieovereenkomst tussen de Europese Gemeenschappen en hun lidstaten, enerzijds en

Nadere informatie

TRACTATENBLAD VAN HET. Verdrag betreffende de Europese Unie; (met Protocollen) Maastricht, 7 februari 1992

TRACTATENBLAD VAN HET. Verdrag betreffende de Europese Unie; (met Protocollen) Maastricht, 7 februari 1992 10 (1992) Nr. 13 TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN JAARGANG 2012 Nr. 182 A. TITEL Verdrag betreffende de Europese Unie; (met Protocollen) Maastricht, 7 februari 1992 B. TEKST De Nederlandse

Nadere informatie

DE EUROPESE GRONDWET: EEN TEKST DIE DE TOEKOMST VAN DE UNIE VEILIG STELT

DE EUROPESE GRONDWET: EEN TEKST DIE DE TOEKOMST VAN DE UNIE VEILIG STELT EEN TEKST DIE DE TOEKOMST VAN DE UNIE VEILIG STELT Fractie van de Europese Volkspartij (Christendemocraten) en Europese Democraten in het Europees Parlement EEN TEKST DIE DE TOEKOMST VAN DE UNIE VEILIG

Nadere informatie

Thema 2 Om ons heen. Samenvatting. Meander Samenvatting groep 7. Landschappen. Klimaten. Samenwerking. de regering. Onder de loep.

Thema 2 Om ons heen. Samenvatting. Meander Samenvatting groep 7. Landschappen. Klimaten. Samenwerking. de regering. Onder de loep. Meander Samenvatting groep 7 Thema 2 Om ons heen Samenvatting Landschappen Landschappen in Europa zijn heel verschillend. Nederland is een heel vlak land. Frankrijk is een land met heuvels en bergen. Zweden

Nadere informatie

EUROPESE VERKIEZINGEN Standaard Eurobarometer (EB 69) Voorjaar 2008 Eerste grove resultaten: Europees gemiddelde en grote nationale tendensen

EUROPESE VERKIEZINGEN Standaard Eurobarometer (EB 69) Voorjaar 2008 Eerste grove resultaten: Europees gemiddelde en grote nationale tendensen Algemene directie Communicatie UNIT FOLLOW-UP PUBLIEKE OPINIE 15/09/2008 EUROPESE VERKIEZINGEN 2009 Standaard Eurobarometer (EB 69) Voorjaar 2008 Eerste grove resultaten: Europees gemiddelde en grote nationale

Nadere informatie

Werkstuk Aardrijkskunde Uitbreiding EU

Werkstuk Aardrijkskunde Uitbreiding EU Werkstuk Aardrijkskunde Uitbreiding EU Werkstuk door een scholier 1646 woorden 23 juni 2004 4,5 90 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Opdracht Europese Unie: Opdracht 1: De Europese Unie bereidt zich voor

Nadere informatie

Aanbeveling voor een BESLUIT VAN DE RAAD

Aanbeveling voor een BESLUIT VAN DE RAAD EUROPESE COMMISSIE Brussel, 1.6.2012 COM(2012) 255 final Aanbeveling voor een BESLUIT VAN DE RAAD tot verlening van een machtiging om onderhandelingen te openen over aanpassing van de volgende overeenkomsten

Nadere informatie

De Europese Unie: 500 miljoen mensen 27 landen

De Europese Unie: 500 miljoen mensen 27 landen De Europese Unie: 500 miljoen mensen 27 landen EU-landen Kandidaat-EU-landen Oprichters Nieuwe ideeën voor duurzame welvaart en vrede Konrad Adenauer Alcide De Gasperi Winston Churchill Robert Schuman

Nadere informatie

DE UITBREIDING VAN DE UNIE

DE UITBREIDING VAN DE UNIE DE UITBREIDING VAN DE UNIE Op 1 juli 2013 is Kroatië de 28e lidstaat van de Europese Unie geworden. De toetreding van Kroatië volgde op die van Roemenië en Bulgarije, die op 1 januari 2007 plaatsvond,

Nadere informatie

ONDERHANDELINGEN OVER DE TOETREDING VAN BULGARIJE EN ROEMENIË TOT DE EUROPESE UNIE

ONDERHANDELINGEN OVER DE TOETREDING VAN BULGARIJE EN ROEMENIË TOT DE EUROPESE UNIE ONDERHANDELINGEN OVER DE TOETREDING VAN BULGARIJE EN ROEMENIË TOT DE EUROPESE UNIE Brussel, 31 maart 2005 (OR. en) AA 23/2/05 REV 2 TOETREDINGSVERDRAG: SLOTAKTE ONTWERP VAN WETGEVINGSBESLUITEN EN ANDERE

Nadere informatie

10329/17 mak/gar/ln 1 DRI

10329/17 mak/gar/ln 1 DRI Raad van de Europese Unie Brussel, 20 juni 2017 (OR. en) Interinstitutioneel dossier: 2016/0186 (COD) 10329/17 INFORMATIEVE NOTA van: aan: Betreft: het secretariaat-generaal van de Raad CODEC 1059 CULT

Nadere informatie

jaar EEG/EU; Vanaf 1989 mede bezien vanuit Pools perspectief

jaar EEG/EU; Vanaf 1989 mede bezien vanuit Pools perspectief 1957-2017 60 jaar EEG/EU; Vanaf 1989 mede bezien vanuit Pools perspectief Presentatie voor LAVIVO- Seniorenclub 5 april 2017 Toine van Poppel Het startschot 9 mei 1950 Lezing/Verklaring van Robert Schuman

Nadere informatie

TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN. JAARGANG 2004 Nr. 180

TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN. JAARGANG 2004 Nr. 180 47 (1997) Nr. 4 TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN JAARGANG 2004 Nr. 180 A. TITEL Overeenkomst inzake economisch partnerschap, politieke coördinatie en samenwerking tussen de Europese Gemeenschap

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2 Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2 Samenvatting door D. 971 woorden 31 mei 2013 5,7 2 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo 1848 Censuskiesrecht Grondrechten Ministeriele verantwoordelijkheid

Nadere informatie

P5_TA(2002)0269. Toekomstige ontwikkeling van Europol

P5_TA(2002)0269. Toekomstige ontwikkeling van Europol P5_TA(2002)0269 Toekomstige ontwikkeling van Europol Aanbeveling van het Europees Parlement aan de Raad over de toekomstige ontwikkeling van Europol en zijn volledige opneming in het institutioneel bestel

Nadere informatie

Vragen en antwoorden over het burgerinitiatief

Vragen en antwoorden over het burgerinitiatief Vragen en antwoorden over het burgerinitiatief EU-burgers kunnen de EU binnenkort vragen nieuwe wetgeving in te voeren indien zij daarvoor een miljoen handtekeningen kunnen verzamelen. Dit nieuwe instrument

Nadere informatie

VOORLOPIGE AGENDA HET COMITÉ VAN PERMANENTE VERTEGENWOORDIGERS (2e deel) Europagebouw, Brussel 3 en 4 juli 2019 (10.00, 9.00)

VOORLOPIGE AGENDA HET COMITÉ VAN PERMANENTE VERTEGENWOORDIGERS (2e deel) Europagebouw, Brussel 3 en 4 juli 2019 (10.00, 9.00) Raad van de Europese Unie Brussel, 1 juli 2019 (OR. en) 10824/19 OJ CRP2 25 VOORLOPIGE AGENDA HET COMITÉ VAN PERMANENTE VERTEGENWOORDIGERS (2e deel) Europagebouw, Brussel 3 en 4 juli 2019 (10.00, 9.00)

Nadere informatie

Docentenvel opdracht 18 (De grote klimaat- en Europa- quiz)

Docentenvel opdracht 18 (De grote klimaat- en Europa- quiz) Docentenvel opdracht 18 (De grote klimaat- en Europa- quiz) Lees ter voorbereiding de volgende teksten en bekijk de vragen en antwoorden van de quiz. De juiste antwoorden zijn vetgedrukt. Wat wil en doet

Nadere informatie

Gevolgen van Brexit voor de besluitvorming in de EU

Gevolgen van Brexit voor de besluitvorming in de EU VIVES BRIEFING 2016/06 Gevolgen van Brexit voor de besluitvorming in de EU Klaas Staal Karlstad Universitet 1 GEVOLGEN VAN BREXIT VOOR DE BESLUITVORMING IN DE EU Klaas Staal INLEIDING Op 23 juni 2016 stemmen

Nadere informatie

DE EUROPESE GEMEENSCHAP, HET KONINKRIJK BELGIË, HET KONINKRIJK DENEMARKEN, DE BONDSREPUBLIEK DUITSLAND, DE HELLEENSE REPUBLIEK, HET KONINKRIJK SPANJE,

DE EUROPESE GEMEENSCHAP, HET KONINKRIJK BELGIË, HET KONINKRIJK DENEMARKEN, DE BONDSREPUBLIEK DUITSLAND, DE HELLEENSE REPUBLIEK, HET KONINKRIJK SPANJE, OVEREENKOMST BETREFFENDE DE DEELNAME VAN DE TSJECHISCHE REPUBLIEK, DE REPUBLIEK ESTLAND, DE REPUBLIEK CYPRUS, DE REPUBLIEK HONGARIJE, DE REPUBLIEK LETLAND, DE REPUBLIEK LITOUWEN, DE REPUBLIEK MALTA, DE

Nadere informatie

13.1. De geschiedenis van de Europese Unie

13.1. De geschiedenis van de Europese Unie Hoofdstuk 13: De Europese Unie 13.1. De geschiedenis van de Europese Unie 1945 V.S. heeft West-Europa versus Sovjet-Unie heeft Oost-Europa - V.S. heeft Marshallplan voor economische steun - Oprichting

Nadere informatie

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 26 oktober 2010 (03.11) (OR. en) 7512/10 ADD 1 PV/CONS 15 ENV 169

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 26 oktober 2010 (03.11) (OR. en) 7512/10 ADD 1 PV/CONS 15 ENV 169 RAAD VAN DE EUROPESE UNIE Brussel, 26 oktober 2010 (03.11) (OR. en) 7512/10 ADD 1 PV/CONS 15 ENV 169 ONTWERP-NOTULEN - ADDENDUM Betreft: 3002e zitting van de Raad van de Europese Unie (MILIEU), gehouden

Nadere informatie

DE VERDRAGEN VAN MAASTRICHT EN VAN AMSTERDAM

DE VERDRAGEN VAN MAASTRICHT EN VAN AMSTERDAM DE VERDRAGEN VAN MAASTRICHT EN VAN AMSTERDAM Het Verdrag van Maastricht heeft de voorgaande Europese verdragen gewijzigd en een Europese Unie gecreëerd die rust op drie pijlers: de Europese Gemeenschappen,

Nadere informatie

Eureka Europa! Een didactisch pakket voor leerlingen van het 5de en 6de leerjaar basisonderwijs

Eureka Europa! Een didactisch pakket voor leerlingen van het 5de en 6de leerjaar basisonderwijs Eureka Europa! Een didactisch pakket voor leerlingen van het 5de en 6de leerjaar basisonderwijs 1.1 Een blik op een eeuw Europa Deel 1: Een beetje geschiedenis Dankzij onze vrienden, Marie en Alexander,

Nadere informatie

SLOTAKTE. FA/TR/EU/HR/nl 1

SLOTAKTE. FA/TR/EU/HR/nl 1 SLOTAKTE FA/TR/EU/HR/nl 1 FA/TR/EU/HR/nl 2 I. TEKST VAN DE SLOTAKTE 1. De gevolmachtigden van ZIJNE MAJESTEIT DE KONING DER BELGEN, DE PRESIDENT VAN DE REPUBLIEK BULGARIJE, DE PRESIDENT VAN DE TSJECHISCHE

Nadere informatie

TRACTATENBLAD VAN HET

TRACTATENBLAD VAN HET 34 (2007) Nr. 7 TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN JAARGANG 2015 Nr. 4 A. TITEL Verdrag van Lissabon tot wijziging van het Verdrag betreffende de Europese Unie en het Verdrag tot oprichting

Nadere informatie

COMMISSIE VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAPPEN. Aanbeveling voor een BESLUIT VAN DE RAAD

COMMISSIE VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAPPEN. Aanbeveling voor een BESLUIT VAN DE RAAD COMMISSIE VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAPPEN Brussel, 25.4.2007 COM(2007) 217 definitief 2007/0077 (CNS) Aanbeveling voor een BESLUIT VAN DE RAAD betreffende de toetreding van Bulgarije en Roemenië tot het

Nadere informatie

HET KONINKRIJK BELGIË, DE REPUBLIEK BULGARIJE, DE TSJECHISCHE REPUBLIEK, HET KONINKRIJK DENEMARKEN, DE BONDSREPUBLIEK DUITSLAND, DE REPUBLIEK ESTLAND,

HET KONINKRIJK BELGIË, DE REPUBLIEK BULGARIJE, DE TSJECHISCHE REPUBLIEK, HET KONINKRIJK DENEMARKEN, DE BONDSREPUBLIEK DUITSLAND, DE REPUBLIEK ESTLAND, PROTOCOL TOT WIJZIGING VAN HET AAN HET VERDRAG BETREFFENDE DE EUROPESE UNIE, HET VERDRAG BETREFFENDE DE WERKING VAN DE EUROPESE UNIE EN HET VERDRAG TOT OPRICHTING VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAP VOOR ATOOMENERGIE

Nadere informatie

Standaard Eurobarometer najaar 2018: Positief beeld van de EU overheerst in de aanloop naar de Europese verkiezingen

Standaard Eurobarometer najaar 2018: Positief beeld van de EU overheerst in de aanloop naar de Europese verkiezingen Europese Commissie - Persbericht Standaard Eurobarometer najaar 2018: Positief beeld van de EU overheerst in de aanloop naar de Europese verkiezingen Brussel, 21 december 2018 Uit een nieuwe Eurobarometer-enquête

Nadere informatie

Eureka Europa! Een didactisch pakket voor leerlingen van het 5de en 6de leerjaar basisonderwijs

Eureka Europa! Een didactisch pakket voor leerlingen van het 5de en 6de leerjaar basisonderwijs Eureka Europa! Een didactisch pakket voor leerlingen van het 5de en 6de leerjaar basisonderwijs 1.1 Een blik op een eeuw Europa Deel 1: Een beetje geschiedenis Dankzij onze vrienden, Marie en Alexander,

Nadere informatie

ONTSTAAN VAN DE EUROPESE UNIE

ONTSTAAN VAN DE EUROPESE UNIE ONTSTAAN VAN DE EUROPESE UNIE Hoe het begon 1870: Frans-Duitse oorlog om Elzas-Lotharingen Elzas-Lotharingen Welke grondstoffen vindt men terug in dit gebied? Hoe het begon 1870: Frans-Duitse oorlog om

Nadere informatie

ONDERHANDELINGEN OVER DE TOETREDING VAN BULGARIJE EN ROEMENIË TOT DE EUROPESE UNIE

ONDERHANDELINGEN OVER DE TOETREDING VAN BULGARIJE EN ROEMENIË TOT DE EUROPESE UNIE ONDERHANDELINGEN OVER DE TOETREDING VAN BULGARIJE EN ROEMENIË TOT DE EUROPESE UNIE Brussel, 31 maart 2005 (OR. en) AA 2/2/05 REV 2 TOETREDINGSVERDRAG: VERDRAG ONTWERP VAN WETGEVINGSBESLUITEN EN ANDERE

Nadere informatie

Raad van de Europese Unie Brussel, 6 oktober 2015 (OR. en)

Raad van de Europese Unie Brussel, 6 oktober 2015 (OR. en) Raad van de Europese Unie Brussel, 6 oktober 2015 (OR. en) Interinstitutioneel dossier: 2011/0444 (E) 12103/15 JUSTCIV 202 WETGEVINGSBESLUITEN EN ANDERE INSTRUMENTEN Betreft: BESLUIT VAN DE RAAD waarbij

Nadere informatie

Deel 2. Supranationale instellingen na 1945: op weg naar wereldvrede? 6. De Europese Unie

Deel 2. Supranationale instellingen na 1945: op weg naar wereldvrede? 6. De Europese Unie Deel 2. Supranationale instellingen na 1945: op weg naar wereldvrede? Supranationalisme is een manier waarop verschillende politieke gemeenschappen, verschillende staten, met elkaar samenwerken. Bevoegdheden

Nadere informatie

Praktische opdracht Economie Wat voor invloeden heeft de Europese gemeenschap gemaakt op EU.

Praktische opdracht Economie Wat voor invloeden heeft de Europese gemeenschap gemaakt op EU. Praktische opdracht Economie Wat voor invloeden heeft de Europese gemeenschap gemaakt op EU. Praktische-opdracht door een scholier 1949 woorden 8 maart 2003 5,3 19 keer beoordeeld Vak Economie Inleiding

Nadere informatie

EUROPESE CONVENTIE SECRETARIAAT. Brussel, 23 april 2003 (24.04) (OR. fr) CONV 691/03. NOTA het praesidium de Conventie

EUROPESE CONVENTIE SECRETARIAAT. Brussel, 23 april 2003 (24.04) (OR. fr) CONV 691/03. NOTA het praesidium de Conventie EUROPESE CONVENTIE SECRETARIAAT Brussel, 23 april 2003 (24.04) (OR. fr) CONV 691/03 NOTA van: aan: Betreft: het praesidium de Conventie Instellingen - Ontwerp-artikelen voor titel IV van deel I van de

Nadere informatie

TRACTATENBLAD VAN HET

TRACTATENBLAD VAN HET 49 (1994) Nr. 7 TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN JAARGANG 2015 Nr. A. TITEL Overeenkomst inzake Partnerschap en Samen waarbij een partnerschap tot stand wordt gebracht tussen de Europese

Nadere informatie

EUROPA. meer samen bouwen!

EUROPA. meer samen bouwen! EUROPA meer samen bouwen! INHOUDSOPGAVE GESCHIEDENIS VAN DE EUROPESE CONSTRUCTIE herinneren waar we vandaan komen... 04 EUROPESE VERDRAGEN meer overeenkomsten afsluiten... 11 EUROPESE SYMBOLEN onze diversiteit

Nadere informatie

Titel 1 (eigen middelen): miljoen EUR. Titel 3 (overschotten, saldi en aanpassingen): miljoen EUR

Titel 1 (eigen middelen): miljoen EUR. Titel 3 (overschotten, saldi en aanpassingen): miljoen EUR Raad van de Europese Unie Brussel, 17 juni 2016 (OR. en) 9586/16 BUDGET 15 TOELICHTING Betreft: Ontwerp van gewijzigde begroting nr. 2 bij de algemene begroting 2016: Boeking van het overschot van het

Nadere informatie

TRACTATENBLAD VAN HET

TRACTATENBLAD VAN HET 66 (1991) Nr. 6 TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN JAARGANG 2014 Nr. 39 A. TITEL Overeenkomst betreffende samenwerking en een douane-unie tussen de Europese Gemeenschap en haar lidstaten,

Nadere informatie

COMMISSIE VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAPPEN. Voorstel voor een BESCHIKKING VAN DE RAAD

COMMISSIE VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAPPEN. Voorstel voor een BESCHIKKING VAN DE RAAD COMMISSIE VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAPPEN Brussel, 16.5.2007 COM(2007) 256 definitief 2007/0090 (CNS) Voorstel voor een BESCHIKKING VAN DE RAAD overeenkomstig artikel 122, lid 2, van het Verdrag betreffende

Nadere informatie

ANNEX BIJLAGE. bij VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD

ANNEX BIJLAGE. bij VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD EUROPESE COMMISSIE Brussel, 21.9.2018 COM(2018) 651 final ANNEX BIJLAGE bij VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD over de werking van Richtlijn 2011/24/EU betreffende de toepassing

Nadere informatie

PUBLIC. Brussel, 10 december 2002 (12.12) (OR. en) RAAD VAN DE EUROPESE UNIE 15171/02 LIMITE ELARG 405 CAB 22

PUBLIC. Brussel, 10 december 2002 (12.12) (OR. en) RAAD VAN DE EUROPESE UNIE 15171/02 LIMITE ELARG 405 CAB 22 Conseil UE RAAD VAN DE EUROPESE UNIE Brussel, 10 december 2002 (12.12) (OR. en) 15171/02 LIMITE PUBLIC ELARG 405 CAB 22 NOTA I/A-PUNT van: de Groep uitbreiding aan: het Comité van permanente vertegenwoordigers/de

Nadere informatie

Gewijzigd voorstel voor een BESLUIT VAN DE RAAD

Gewijzigd voorstel voor een BESLUIT VAN DE RAAD EUROPESE COMMISSIE Brussel, 23.11.2015 COM(2015) 575 final 2006/0036 (CNS) Gewijzigd voorstel voor een BESLUIT VAN DE RAAD inzake de sluiting van de Multilaterale Overeenkomst tussen de Europese Gemeenschap

Nadere informatie

Stuk 1583 ( ) Nr. 1. Zitting maart 2008 ONTWERP VAN DECREET

Stuk 1583 ( ) Nr. 1. Zitting maart 2008 ONTWERP VAN DECREET Stuk 1583 (2007-2008) Nr. 1 Zitting 2007-2008 4 maart 2008 ONTWERP VAN DECREET houdende instemming met de overeenkomst betreffende de deelname van de republiek Bulgarije en Roemenië aan de Europese Economische

Nadere informatie

14072/14 roe/lep/hh DG C 1

14072/14 roe/lep/hh DG C 1 Raad van de Europese Unie Brussel, 13 oktober 2014 (OR. en) Interinstitutioneel dossier: 2014/0292 (E) 14072/14 ACP 154 FIN 727 PTOM 45 WETGEVINGSBESLUITEN EN ANDERE INSTRUMENTEN Betreft: Besluit van de

Nadere informatie

Vaak gestelde vragen. over het Hof van Justitie van de Europese Unie

Vaak gestelde vragen. over het Hof van Justitie van de Europese Unie Vaak gestelde vragen over het Hof van Justitie van de Europese Unie WAAROM EEN HOF VAN JUSTITIE VAN DE EUROPESE UNIE (HVJ-EU)? Om Europa op te bouwen hebben een aantal staten (thans 28) onderling verdragen

Nadere informatie

TRACTATENBLAD VAN HET. JAARGANG 1993 Nr. 51. Verdrag betreffende de Europese Unie, met Protocollen; Maastricht, 7februari 1992

TRACTATENBLAD VAN HET. JAARGANG 1993 Nr. 51. Verdrag betreffende de Europese Unie, met Protocollen; Maastricht, 7februari 1992 10 (1992) Nr. 2 TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN JAARGANG 1993 Nr. 51 A. TITEL Verdrag betreffende de Europese Unie, met Protocollen; Maastricht, 7februari 1992 B. TEKST De Nederlandse

Nadere informatie

DE EUROPESE RAAD EN DE RAAD IN EEN NOTENDOP

DE EUROPESE RAAD EN DE RAAD IN EEN NOTENDOP DE EUROPESE RAAD EN DE RAAD IN EEN NOTENDOP DE EUROPESE RAAD DE STRATEGISCHE INSTELLING VAN DE UNIE De Europese Raad is het kloppend hart van de Europese Unie. Hij bepaalt de richting en de politieke prioriteiten

Nadere informatie

PUBLIC. Brussel, 29 oktober 2003 (05.11) RAAD VAN DE EUROPESE UNIE 13967/03 LIMITE JUSTCIV 208 TRANS 275

PUBLIC. Brussel, 29 oktober 2003 (05.11) RAAD VAN DE EUROPESE UNIE 13967/03 LIMITE JUSTCIV 208 TRANS 275 Conseil UE RAAD VAN DE EUROPESE UNIE Brussel, 29 oktober 2003 (05.11) 13967/03 LIMITE PUBLIC JUSTCIV 208 TRANS 275 NOTA van: het voorzitterschap aan: het Comité burgerlijk recht (algemene vraagstukken)

Nadere informatie