Gemeente Dinkelland Woonvisie 2011+

Transcriptie

1 Gemeente Dinkelland Woonvisie 2011+

2 Projectnr Boulevard Heuvelink KT Arnhem Postbus BD Arnhem Telefoon (026) Telefax (026) Internet: Gemeente Dinkelland Woonvisie 2011+

3 Inhoud Voorwoord 1 1. Inleiding Bijstelling van de Woonvisie: gebaseerd op een realistisch toekomstscenario Tot stand koming Woonvisie Leeswijzer 3 2. Bouwstenen Beleidskaders Analyse ontwikkelingen tot nu toe Demografische ontwikkelingen EU-doelgroep Woningvraag zorgbehoevende doelgroepen Kwalitatieve woningbehoefte Visie en ambities: inspelen op demografische verandering Inspelen op de demografische verandering Optimaliseren wonen-welzijn-zorg Leefbaarheid en sociale vitaliteit Duurzaamheid Nieuwbouw en bestaande woningvoorraad Uitvoeringsprogramma Uitwerking beleid door gemeente en corporaties Evalueren en actualiseren Woonvisie Uitvoeringsplan Kerngerichte uitwerking Verzorgingskernen Kern Denekamp Kern Ootmarsum Kern Weerselo Woonkernen Kern Lattrop Kern Noord-Deurningen Kern Tilligte Kern Deurningen Kern Rossum Kern Saasveld Buurtschappen 47 Bijlage 1: Diverse kerncijfers

4

5 Voorwoord Hoe moet het wonen in Dinkelland zich in dit decennium in grote lijnen ontwikkelen? De beantwoording van deze vraag vormt de basis van deze woonvisie. Een woonvisie die is geschreven in samenwerking met de woningcorporaties Mijande Wonen en St. Joseph Dinkelland. Belangrijke dragers voor deze woonvisie zijn ook: 1. de in 2010 met de provincie gemaakte prestatieafspraken, waarin wordt aangesloten bij de provinciale omgevingsvisie; 2. het in 2011 uitgevoerde woonwensenonderzoek; 3. de in 2011 vastgestelde beleidsvisie Woonservicegebieden. Overeenkomstig de Omgevingsvisie Overijssel is het concept afgestemd met de buurgemeenten met als doel overeenstemming te bereiken over het te voeren woonbeleid en in het bijzonder het bouwvolume zoals dat in de woonvisie is opgenomen. Het is verheugend te constateren dat wij van al onze buurgemeenten in de maanden december 2011 en januari 2012 een positieve reactie hebben ontvangen. Het college van gedeputeerde staten van Overijssel heeft vervolgens in februari 2012 ook van haar instemming doen blijken. Ten opzichte van de in 2009 vastgestelde maar niet goedgekeurde woonvisie zijn de eerdere ambities, gezien de huidige recessie, fors teruggebracht. De woonvisie houdt rekening met de mogelijkheid tot bouwen in al onze kernen. Anders dan voorheen is de focus daarbij naast uitbreidingslocaties met name ook gericht op mogelijke inbreidingen. In de buurtschappen, die vallen onder het regime van het bestemmingsplan Buitengebied, willen we waar mogelijk inspelen op nieuwe mogelijkheden voor transformaties van erven naar een knooperf/woonerf. Andere belangrijke thema s die in de woonvisie aan de orde komen zijn bijzondere doelgroepen, optimaliseren van wonen, zorg en welzijn, leefbaarheid en duurzaamheid. Ik verwacht dat de woonvisie een goede bijdrage levert aan het woon- en leefklimaat in onze mooie gemeente Dinkelland. A. B. J. Steggink Wethouder Volkshuisvesting - 1 -

6 Inleiding 1.1. Bijstelling van de Woonvisie: gebaseerd op een realistisch toekomstscenario Op 8 september 2009 heeft de gemeenteraad van Dinkelland de Woonvisie Dinkelland: het Twentse Wonen vastgesteld. Op hoofdlijnen staat in deze visie de gewenste koers op het gebied van het wonen beschreven. Toch bestaat nu al behoefte om de Woonvisie te actualiseren. Hoe komt dit? In korte tijd is er op het gebied van (regionaal) beleid veel veranderd. In juli 2009 heeft de provincie Overijssel haar Omgevingsvisie gepubliceerd. Hierin presenteert zij haar visie op de gewenste ruimtelijke ontwikkelingen in de provincie. Dit raakt ook het woonbeleid. Zo is in de Omgevingsvisie de omvang van de woningbehoefte bepaald (op basis van Primos2007) en wordt aangegeven hoe gemeenten regionaal overeenstemming dienen te verkrijgen over hun woonambities. De Woonvisie van de gemeente Dinkelland is min of meer door de provinciale Omgevingsvisie ingehaald en ligt op onderdelen niet in lijn met de door de provincie beoogde ontwikkelingen. Over de Woonvisie werd met de provincie Overijssel en een aantal regiogemeenten dan ook geen overeenstemming bereikt. Om op lange termijn te sturen op het woonbeleid heeft de gemeente Dinkelland behoefte aan een geactualiseerde woonvisie die past binnen de kaders van de provinciale Omgevingsvisie en waarover met provincie en regiogemeenten wel overeenstemming bestaat. Voor de korte termijn is het sturingskader geborgd omdat met de provincie overeenstemming is bereikt over de prestatieafspraken tot 1 januari 2015, met een evaluatiemoment in Een nadere analyse is noodzakelijk om tot passende kwantitatieve ambities te komen. Daarnaast is in de prestatieafspraken een aantal thema s aan de orde gekomen die in de Woonvisie nadere uitwerking behoeven, zoals: de huisvesting van bijzondere doelgroepen, duurzaamheid en energiebesparing Tot stand koming Woonvisie Om een goede basis te krijgen voor de Woonvisie, is een analyse uitgevoerd van de woningmarktsituatie. Dit bestond uit de volgende onderdelen: Een analyse van de ontwikkeling van de bevolking en woningvoorraad. Tevens is de toekomstige ontwikkeling van de bevolking en woningbehoefte bepaald. Er is een analyse uitgevoerd op de verhuisbewegingen die zich de afgelopen jaren hebben voorgedaan. Een zeer belangrijke bouwsteen is het recente Onderzoek woonvoorkeuren in Dinkelland: wensen en waarden dat in samenwerking met de corporatie Mijande Wonen en Sint Joseph Dinkelland BV is uitgevoerd, begin Alle huishoudens hebben de gelegenheid gekregen om een schriftelijke vragenlijst in te vullen en dit heeft 27% van de inwoners gedaan. Voorts heeft de Gemeenteraad op 1 februari 2011 een debat gehouden over het te voeren woonbeleid. De volgende drie thema s zijn daarbij uitgediept: bevolkingsontwikkeling en de effecten van bevolkingskrimp; wonen-welzijn-zorg en de organisatie daarvan aan de hand van woonservicegebieden; - 2 -

7 duurzaamheid en beperking van energielasten (als onderdeel van de woonlasten). Aan de inhoud van deze Woonvisie, is mede richting gegeven door de plaatselijk werkzame corporaties. De concept-woonvisie wordt na de collegebehandeling en afstemming met buurgemeenten en provincie voor besluitvorming aangeboden aan de Gemeenteraad Leeswijzer Hoe moet het wonen in Dinkelland zich in grote lijnen ontwikkelen? De beantwoording van deze vraag vormt de drager van de hele woonvisie en alle uitwerkingen. U treft deze beantwoording aan in hoofdstuk 3; dit is de visie op hoofdlijnen. Ter onderbouwing is in hoofdstuk 2 een analyse opgenomen van de woningmarktsituatie en de op basis daarvan gesignaleerde knelpunten. In hoofdstuk 4 is een uitvoeringsprogramma opgenomen. Voorts is in hoofdstuk 5 de woonopgave per kern en voor de buurtschappen uitgewerkt

8 2. Bouwstenen Goed woonbeleid vraagt inzicht in de effecten van recent gevoerd beleid en verwachte relevante trends voor de komende jaren. In dit hoofdstuk wordt dan ook ingegaan op de ontwikkeling van de bevolking en woningbouw in de afgelopen jaren en de toekomst. Ook wordt in gegaan op de samenstelling van de woningbehoefte. Dit zijn, samen met de beleidskaders die in paragraaf 2.1. zijn beschreven, de bouwstenen voor de Woonvisie Beleidskaders Omgevingsvisie Overijssel 2009 Op het gebied van woningbouw zet de provincie in op differentiatie van woonmilieus om in de toekomst voldoende ruimte te kunnen bieden aan de huisvesting van alle doelgroepen. De woningbouw vraagt lokaal om een sterke gemeentelijke regierol. Van provinciaal belang is dat de woningbouw zorgvuldig wordt gepland, waarbij de SERladder van toepassing is. De Sociaal Economische Raad (SER) introduceerde de ladder in 1999 in zijn commentaar op de Nota Ruimtelijk Economisch Beleid. Voor het inpassen van de ruimtebehoeften voor de functies wonen, bedrijvigheid en infrastructuur stelde de SER voor de volgende ladder als denkmodel te hanteren: gebruik de ruimte die reeds beschikbaar is gesteld voor een bepaalde functie of door herstructurering beschikbar gemaakt kan worden; maak optimaal gebruik van de mogelijkheden om door meervoudig ruimtegebruik de ruimteproductiviteit te verhogen; indien het voorgaande onvoldoende soelaas biedt, is de optie van uitbreiding van het ruimtegebruik aan de orde. Een essentieel onderdeel van de omgevingsverordening is dat gemeenten verplicht zijn om over hun woningbouwplannen/woningbouwprogramma overeenstemming te hebben met buurgemeenten en provincie. De woonvisie vormt daarvoor een basis. De provincie stelt qua vorm en inhoud geen directe eisen aan woonvisies. Woonvisies spelen echter wel een belangrijke rol bij de integrale afweging van woningbouwontwikkeling, zoals bestemmingsplannen, projectbesluiten, structuurvisies en dergelijke. De verplichte instemmingseis is opgenomen in de omgevingsverordening. Het betekent dat gemeenten over en weer tot overeenstemming moeten komen over de invulling van de woningbouwprogrammering. Gemeenten moeten kunnen aantonen dat deze instemming met buurgemeenten heeft plaatsgevonden. Naast de verplichte instemmingseis zijn in de omgevingsverordening nog een aantal essentiële aspecten opgenomen, waar een woonvisie aandacht aan zal moeten besteden namelijk: een actuele inventarisatie van aard en omvang van bestaande woningvoorraad en de bestaande vraag en aanbod van woonmilieus; een overzicht van de geldende en in voorbereiding zijnde plannen voor woningbouw. een visie op de plannen en mogelijkheden voor herstructurering van bestaande woongebieden; de voorraad direct en op termijn uitgeefbare grond en het verwachte of voorgenomen tempo van uitgifte; de verwachte / voorzienbare demografische ontwikkelingen en de effecten daarvan op de woningbouwbehoefte

9 De huisvesting van doelgroepen en bijzondere doelgroepen die niet tot de reguliere woningbehoefte zijn gerekend. Prestatieafspraken Wonen Dinkelland Overijssel Op 28 januari 2010 zijn door de gemeente Dinkelland en de provincie prestatieafspraken vastgelegd over het wonen voor de periode Gemeente en provincie beschouwen dit afsprakenkader als een werkdocument dat de gewenste resultaten vastlegt voor het wonen in de gemeente Dinkelland. Door de gemeente wordt een nieuwe woonvisie opgesteld en wanneer de uitkomsten van de gemeentelijke Woonvisie daartoe aanleiding geven, dan kan dit er toe leiden dat het afsprakenkader wordt herzien bij de review medio De volgende afspraken zijn gemaakt: Woningbouwprogramma De provincie en gemeenten richten hun beleid tot 2020 op netto extra woningen in het gebied van de regio Twente. De gemeente Dinkelland richt haar beleid op een toename van de woningvoorraad voor de gehele gemeente van 1 januari 2010 tot 1 januari 2015 met ca 280 woningen. Hieraan zijn door de provincie de volgende voorwaarden verbonden: 1. De nieuwbouw is bestemd voor ingezetenen of economisch gebondenen en 2. er vertrekken meer inwoners uit de gemeente dan er zich vestigen in de gemeente. In 2012 zal door de gemeente en provincie tussentijds evaluatie plaats vinden. Bij deze evaluatie zullen de dan gegeven raming van de woningbehoeftevraag en gemeentelijke woonvisie worden betrokken op basis van de actuele woningbehoefteprognoses. Als daartoe aanleiding bestaat zal neerwaarts, dan wel opwaarts tussentijds bijstelling plaatsvinden. De gemeente streeft er naar de bestemmingsplancapaciteit niet meer te laten zijn dan 130% van de verwachte groei van de woningvoorraad. De provincie zal de haar ter beschikking staande instrumenten van de nieuwe wet Ruimtelijke Ordening inzetten om te voorkomen dat deze capaciteit wordt overschreden. De gemeente Dinkelland richt zich in haar woonvisie en structuurvisie op het behoud en de ontwikkeling van een toereikend voorzieningenniveau en een passend aanbod van woonmilieus voor haar inwoners. Ruimtelijke kwaliteit Provincie en gemeente streven naar een hoogwaardige ruimtelijke kwaliteit. De focus wordt daarbij gelegd op: cultureel erfgoed; stedenbouwkundige en architectonische ontwerpen; overgang stad en platteland

10 Duurzaamheid en Woonkwaliteit De gemeente en provincie kennen een hoge prioriteit toe aan duurzaamheid en energiebesparing. Daarom wordt de volgende verbetering in de bestaande woningvoorraad afgesproken: met de corporaties worden afspraken gemaakt over renovatie van de woningvoorraad en de verbetering van de energieprestatie; de gemeente onderzoekt de mogelijkheden voor energiebesparingsmaatregelen in de particuliere woningvoorraad middels een subsidie- en/of leningsregeling voor energiemaatregelen; de instandhouding van een lokaal energieloket dat inwoners kunnen benaderen voor de advisering over energie- of duurzaamheidsmaatregelen op of aan hun huis. Wonen, zorg en Welzijn De gemeente Dinkelland heeft (na overleg met de kernraden, zorgaanbieders en de betrokken woningcorporaties) een beleidsvisie op het thema wonen en zorg vastgesteld. Deze beleidsvisie is sinds 1 april 2011 beschikbaar en hieraan is een uitvoeringsplan gekoppeld. De gemeente Dinkelland streeft er naar dat per 1 januari 2015 ten minste 50% van de huishoudens in enigerlei vorm van een woonservicegebied woont, zodat mensen zo lang mogelijk zelfstandig kunnen blijven wonen. Een woonservicegebied biedt algemene voorzieningen en of aanpasbare woningen of woningen die geschikt zijn voor zorgbehoevenden (bijvoorbeeld levensloopbestendige en 0-tredenwoningen). Bestaande afspraken over de huisvesting van bijzondere doelgroepen, zoals statushouders dak- en thuislozen en woonwagenbewoners worden ongewijzigd voortgezet. Daarnaast draagt de gemeente zorg voor voldoende woningen/woonruimte voor jongeren die uitstromen uit de residentiële jeugdzorg. Gemeentelijk beleid Concentratie in verzorgingskernen In het collegeprogramma Samen kiezen voor kwaliteit is een aantal doelstellingen opgenomen op het gebied van wonen, zorg en leefomgeving. Belangrijk is dat de kernen Denekamp, Ootmarsum en Weerselo als verzorgingskern zijn aangewezen. In deze kernen willen we onder meer de grotere gemeenschapsvoorzieningen en woningen voor ouderen concentreren. Levensloop bestendig bouwen Het is uit een oogpunt van duurzaamheid en vitaliteit belangrijk dat mensen ook op oudere leeftijd gewoon thuis kunnen blijven. Hierom is in het collegeprogramma onder het programmaveld Wonen als doelstelling opgenomen dat er bij nieuw te bouwen woningen standaard aandacht moet worden besteed aan levensloopbestendig bouwen. In 2012 zal deze standaard zijn ingevoerd. Grondbeleid Het grondbeleid van Dinkelland dat in 2005 is vastgesteld, is destijds opgesteld op basis van economische groeiverwachtingen. Onderkend is dat een dergelijk beleid met de huidige inzichten niet houdbaar is. Op 25 januari 2011 heeft de gemeenteraad een nieuwe Nota grondbeleid vastgesteld, waarin rekening wordt gehouden met een krimpscenario op langere termijn

11 Conform de Omgevingsvisie en de gemaakte prestatieafspraken wordt ook in de Nota grondbeleid 2011 bevestigd dat Dinkelland alleen mag bouwen voor lokale behoefte. Gekozen wordt voor afronding van reeds voorgenomen of bestaande exploitatiegebieden. Gezien de financiële impact van het grondbedrijf op de gemeentelijke begroting zullen we daar waar mogelijk en noodzakelijk, in de eerste plaats invulling geven aan de realisatie van deze gemeentelijke exploitatiegebieden. In een afzonderlijke beleidsnota Ruilgronden wordt de wijze van afbouw van de omvang van het complex Ruilgronden beschreven Analyse ontwikkelingen tot nu toe Terugblik: stabiele bevolkingsomvang Figuur 2.1: Gemeente Dinkelland. Demografische ontwikkeling Bevolkingsontwikkeling Buitenlandse migratie Woningvoorraadontwikkeling Geboortesaldo Binnenlandse migratie Bron: CBS. Dinkelland kende in alle jaren een vertrekoverschot (meer mensen verlieten de gemeente dan er kwamen wonen). In het jaar 2007 is veel gebouwd. Deze woningbouw blijkt een beperkt effect te hebben op de bevolkingsontwikkeling. De relatief zeer hoge productie in 2007 heeft niet geleid tot een vestigingssaldo. Dit is al een overtuigende aanwijzing dat de nieuwbouw in Dinkelland volledig gericht is op de lokale woningbehoefte. De binding is hoog en blijkbaar hebben veel Dinkellanders geduld uitgeoefend en gewacht op de nieuwbouw. De natuurlijke aanwas van de bevolking is alle jaren positief, maar vertoont wel een dalende trend. Ontgroening en vergrijzing liggen hieraan ten grondslag: meer ouderen betekent meer sterfte, minder jongeren betekent minder geboortes. Dit zijn overigens landelijke ontwikkelingen die zich dus ook in Dinkelland voordoen. De binnenlandse en buitenlandse migratie was van 2004 tot en met 2009 in alle jaren negatief. Zelfs in jaren met veel nieuwbouw (2007)

12 Dinkelland weet gezinnen te binden Figuur 2.2: Gemeente Dinkelland. Ontwikkeling migratiesaldo naar leeftijd, Bron: CBS. Het migratiesaldo van jongeren in de leeftijd van jarigen is in alle jaren negatief en hierin is Dinkelland geen uitzondering. Alleen steden met een hbo-instelling of universiteit weten jongeren aan te trekken. Per saldo is de vestiging en het vertrek van gezinnen met elkaar in evenwicht, maar er is wel sprake van een positief migratiesaldo van kinderen (groene staven). Vermoedelijk zijn de huishoudens die vertrekken per saldo wat jonger dan de huishoudens die zich vestigen. Onder jarigen is sprake van een beperkt positief migratiesaldo. Samenstelling van de bestaande woningvoorraad In de volgende tabellen wordt de samenstelling van de bestaande woningvoorraad voor de huursector en de koopsector in beeld gebracht. Tabel 2.1: Gemeente Dinkelland. Samenstelling sociale huursector per kern, 2010 Aan- Aantal sociale deel huurwoningen Tot sociale Gemeente > 652 onbekend huur Denekamp % 937 Tilligte % 3 Lattrop % 6 Noord-Deurningen % 5 Ootmarsum % 191 Weerselo % 149 Rossum % 73 Deurningen % 85 Saasveld % 30 Gemeente Dinkelland % Bron: Bezit Mijande Wonen

13 De grootste corporatie in Dinkelland, Mijande Wonen, heeft bijna huurwoningen in bezit die vrijwel allemaal onder de huurtoeslaggrens vallen. Ruim 90% heeft een huur minder dan 548 (de tweede aftoppingsgrens waarbij meerpersoonshuishoudens de maximale huurtoeslag kunnen ontvangen). Tabel 2.2: Gemeente Dinkelland. Samenstelling koopsector (inclusief particuliere huur) per kern, 2010 Tot Meer dan Aantal woningen Aandeel koop en particuliere huur Denekamp 15% 33% 24% 16% 10% 1% % Tilligte 9% 17% 23% 32% 14% 5% % Lattrop 11% 16% 23% 30% 18% 2% % Noord-Deurningen 14% 19% 22% 29% 15% 2% % Ootmarsum 8% 22% 25% 26% 16% 3% % Weerselo 12% 24% 21% 26% 15% 2% % Rossum 10% 24% 21% 22% 20% 3% % Deurningen 11% 20% 24% 21% 21% 3% % Saasveld 13% 12% 18% 25% 26% 6% % Gemeente Dinkelland 12% 26% 23% 22% 15% 2% % Bron: gemeentelijke OZB-registratie. De samenstelling van de woningvoorraad naar prijsklasse in Dinkelland sluit redelijk aan op dat van andere landelijke gemeenten in Twente. Ruim 80% van de koopwoningen heeft een WOZ-waarde tot Verder is het aandeel betaalbare koopwoningen hoog: 38% van de koopwoningen heeft een prijsniveau dat lager is dan Er is dus voor starters ook een ruime keuze in de bestaande voorraad. Betekenis van de nieuwbouw in de afgelopen jaren Door de gemeente is specifiek onderzoek gedaan naar de herkomst van de huishoudens die in de periode 2005 tot en met 2009 een nieuwe woning hebben betrokken. Tabel 2.3: Gemeente Dinkelland. Herkomst van de huishoudens in woningen die in zijn gebouwd Dinkelland Almelo Borne Enschede Hengelo Oldenzaal Rest Nederland Totaal Denekamp Tilligte Lattrop Noord-Deurningen Ootmarsum Weerselo Rossum Deurningen Saasveld Gemeente Dinkelland Bron: gemeente. Kenmerkend voor Dinkelland is de grote binding van de inwoners aan hun eigen kern. Dit geldt ook voor de kleinere kernen en dit is in vergelijking tot veel andere gemeenten een - 9 -

14 bijzondere situatie. Het wonen in de verschillende kernen van Dinkelland wordt hoog gewaardeerd, zo blijkt ook uit het Woonwensenonderzoek van Motivaction. Tabel 2.3. biedt inzicht in de herkomst van de bewoners van de nieuwbouw. Inmiddels is ook de nieuwbouw van 2010 en het eerste halfjaar 2011 geanalyseerd en deze is voor meer dan 95% terecht gekomen bij eigen inwoners. Voor de periode geldt dat de nieuwbouw in de gemeente Dinkelland voor ruim 80% ten goede is gekomen van de eigen inwoners. Minder dan 20% van de nieuwe woningen is terecht gekomen bij mensen van buiten de gemeente en daarvan is een deel vanwege een economische binding aan de gemeente naar Dinkelland verhuisd. Er is nauwelijks sprake van een toestroom uit de stadsregio Twente. Een relatief flink deel (ruim 7%) is afkomstig uit de rest van Nederland (lange afstand migratie) en vermoedelijk betreft dit mensen met een binding aan de gemeente; dat kan gaan om mensen die voorheen in Dinkelland hebben gewoond of mensen met een economische binding. Kortom: de nieuwbouw in Dinkelland voorziet in zeer overwegende mate in de lokale behoefte. Tabel 2.4: Gemeente Dinkelland. De samenstelling van de huishoudens in woningen die in zijn gebouwd 1/2 phh < 35 jaar 1/2 phh jr 1/2 phh jr 1/2 phh > 75 jaar Gezinnen Totaal Denekamp Tilligte Lattrop Noord-Deurningen Ootmarsum Weerselo Rossum Deurningen Saasveld Gemeente Dinkelland Bron: gemeente. (1/2 phh = een of tweepersoons huishouden) De veranderende woningvraag, minder gezinnen en meer kleine huishoudens, komt al tot uitdrukking in de bewoners van de nieuwbouw. Slechts 25% van de nieuwbouw wordt bewoond door gezinnen. Hierbij moet wel worden aangetekend dat de jonge een- en tweepersoonshuishoudens (starters tot 35 jaar) ook merendeels aangemerkt mogen worden als aankomende gezinnen Demografische ontwikkelingen Kwantitatieve woningbehoefte Voor de kwantitatieve woningbehoefte vaart de provincie Overijssel op het kompas van de Primos-prognose Dit is een beleidsgestuurde trendprognose, waarbij rekening wordt gehouden met de bouwplannen van de gemeenten. Analyse van deze prognose heeft uitgewezen, dat er veel woningbouw in de grote steden is gepland met als gevolg dat de bevolkingsgroei in gemeenten in het landelijk gebied wordt afgeremd. Voor Dinkelland komt de Primos-prognose zelfs uit op een bevolkingsafname van bijna in 2010 tot inwoners in De uitkomsten van de prognoses zijn vergeleken met de ontwikkelingen die zich in de afgelopen jaren hebben voorgedaan. Dan kan worden geconcludeerd dat de Primos

15 prognose 2009 voor Dinkelland niet realistisch is. Deze prognose gaat uit van een vertrekoverschot voor Dinkelland dat bijna twee keer zo hoog is als in de afgelopen jaren. De gemeente acht het dan ook niet realistisch de lokale behoefte aan de hand van deze prognose te bepalen. Uitgaande van een realistische visie heeft de gemeente haar beleidsambitie als volgt bijgesteld: Voor de periode 2010 t/m 2014 hanteert de gemeente de met de provincie Overijssel gemaakte afspraak om de woningvoorraad met 280 woningen uit te breiden. Voor de lange termijn, de periode 2015 t/m 2019 gaat de gemeente uit van een lokale woningbehoefte van 240 woningen. Deze lokale woningbehoefte biedt mogelijkheden om starters en jonge gezinnen adequaat te huisvesten; dit zijn groepen die belangrijk zijn voor het behoud van de leefbaarheid, een actief verenigingsleven, draagvlak voor het voorzieningenniveau en groepen die als mantelzorgers / vrijwilligers belangrijk zijn voor het ondersteunen van de zorgbehoevenden in Dinkelland. Hierbij is nog geen rekening gehouden met de extra woningbehoefte die voortvloeit uit de versnelde afname van het aantal inwoningssituaties, dat nu nog erg hoog ligt in Dinkelland (zie ook paragraaf 3.1.). Dit gemeentelijk uitgangspunt betekent dat het inwonertal van Dinkelland de komende 10 jaar stabiliseert rond de inwoners EU-doelgroep Vanaf 1 januari 2011 moeten corporaties 90% van hun woningen verhuren aan huishoudens met een inkomen tot om in aanmerking te blijven komen voor staatssteun. De EU-doelgroep omvat in Dinkelland huishoudens. Dit is informatie van het CBS die zich baseert op gegevens van de belastingdienst. Gegevens voor de gemeente Dinkelland worden in tabel 2.5 gepresenteerd. Tabel 2.5: Gemeente Dinkelland. Ontwikkeling toekomstige doelgroep corporaties (< ) EU-doelgroep < EU-doelgroep in koop EU-doelgroep in huur (bron: CBS) = Benodigde kernvoorraad 1) Beschikbare kernvoorraad Theoretische frictie ) Een deel van de huurwoningen wordt ook bewoond door huishoudens met een inkomen boven de (goedkope scheefheid). In welke mate dit voorkomt is niet bekend. Hiertegenover staat dat er in Dinkelland ook particuliere huurwoningen (minimaal 400) zijn die gehuurd kunnen worden door de EU-doelgroep. Aangenomen is dat deze twee factoren elkaar compenseren. Tot de kernvoorraad worden de huurwoningen tot de liberaliseringsgrens gerekend. Bron: Prognosemodel Companen, Woonwensenonderzoek Ongeveer 36% van de huishoudens in Dinkelland valt binnen de doelgroep voor corporaties. Absoluut gezien gaat het om ongeveer huishoudens. Decennia lag was sprake van een economische groei van gemiddeld 1,5% per jaar en als deze zich voorzet, zal de omvang van de doelgroep naar verwachting licht afnemen

16 Dinkelland is een echte koopgemeente. Het grootste deel van de EU-doelgroep woont op dit moment in een koopwoning. Het is de vraag of dit in de toekomst nog zo is. De hypotheekeisen zijn aangescherpt, waardoor het voor huishoudens met een laag inkomen moeilijker wordt om een woning te komen. Anderzijds bestaat de EUdoelgroep voor een belangrijk deel uit ouderen. Zij hadden voorheen nog een zodanig inkomen dat zij een woning konden kopen en na pensionering valt een deel van hen qua inkomen terug tot onder de Deze groep heeft overwegend geen of een lage hypotheek op de woning en het merendeel zal zo lang mogelijk in hun eigen woning willen blijven wonen. Op grond van deze twee tendensen is het aandeel van de EU-doelgroep in een koopwoning voor de toekomst constant gehouden. De benodigde kernvoorraad, dit zijn de huurwoningen met een huurprijs onder de liberaliseringsgrens, is op dit moment iets kleiner dan de beschikbare kernvoorraad. Omdat de doelgroep naar verwachting in omvang af gaat nemen, is er enige ruimte om de benodigde kernvoorraad desgewenst enigszins te verkleinen. Hierbij is wel sprake van een kwaliteitsvraagstuk: in de huursector is een stijgende behoefte aan geschikte seniorenwoningen en een afnemende behoefte aan eengezinswoningen Woningvraag zorgbehoevende doelgroepen Door maatschappelijke ontwikkelingen zoals vergrijzing, het langer zelfstandig wonen van mensen met een zorgbehoefte en extramuralisering, groeit de vraag naar woonvormen waar mensen met een zorgvraag kunnen wonen. Het kan daarbij gaan om lichamelijke beperkingen (de grootste groep), verstandelijke en/of psychische beperkingen. Toenemende zorgbehoefte Verzorgd wonen Kleinschalig beschermd wonen (intramuraal) Grootschalig beschermd wonen (intramuraal) Dit zijn zelfstandige woningen in een complex, waarbij de zorg 24 uur per dag op afroep beschikbaar is. Deze woningen liggen bij voorkeur in een woonservicegebied, en een zorgunit is in de omgeving of binnen het complex aanwezig (zorgverleners moeten immers voortdurend paraat zijn). Individuele, maar niet-zelfstandige wooneenheden, met directe nabijheid van 24-uurs begeleiding, zorg en toezicht, gemeenschappelijke ruimte en zorgruimte. Geldt als intramuraal wonen (indicatie nodig). Schaalgrootte tot ca plaatsen. Wonen in een grootschalige intramurale instelling, met 24- uurs begeleiding, zorg en toezicht (indicatie nodig). Bron: Aedes Actiz. Bewerking Companen. Op basis van landelijke, leeftijdsspecifieke normen is de behoefte aan de verschillende woonvormen per kern berekend (zie ook hoofdstuk 5). Door het huidige aanbod in mindering te brengen op de vraag, ontstaat een beeld van de normatieve tekorten, die in tabel 2.6 worden gepresenteerd

17 Tabel 2.6: Gemeente Dinkelland. Normatief bepaalde restopgave woonvormen voor senioren, lichamelijk en verstandelijk gehandicapten en mensen met een psychische beperking, periode Kernclusters Verzorgd wonen Kleinschalig beschermd wonen Grootschalig beschermd wonen Denekamp Tilligte Lattrop Noord-Deurningen Ootmarsum Weerselo Rossum Deurningen Saasveld Gemeente Dinkelland Bron: Prognose Companen (+ = overschot en - = tekort) Onder invloed van de zich voortzettende vergrijzing zal ook de vraag naar verzorgde woonvormen toenemen. Er ligt tot 2020 nog een restopgave van zo n 100 verzorgde woningen. Tevens is er een tekort aan kleinschalig beschermde woonvormen voor senioren, maar daar staat een potentieel overschot aan grootschalig beschermd wonen tegenover Kwalitatieve woningbehoefte Woonwensenonderzoek De gemeente en de corporaties hebben een woonwensenonderzoek uitgevoerd, waarvan de uitkomsten zijn vastgelegd in het rapport Onderzoek woonvoorkeuren in Dinkelland: wensen en waarden. Dit onderzoek heeft veel informatie opgeleverd, waarvan de hoofdlijnen hier worden samengevat. Gemiddeld waarderen de inwoners van de gemeente Dinkelland hun woning met een 8,1. Hun woonplaats waarderen zij gemiddeld met een 7,7. Dit zijn hoge cijfers, in vergelijking met andere gemeenten (woningwaardering Lelystad 2006: 7,8 en Utrecht in 2007: 7,5). De kracht van de kernen in Dinkelland is hun woonkwaliteit. Dit komt niet alleen naar voren in de kwaliteit van de woningen, maar juist ook in de kwaliteit van de woonmilieus en de omgeving. Het woongenot staat voorop in Dinkelland. Waar in de meeste stedelijke gebieden het wonen naar achteren wordt gedrukt, omdat werkgelegenheid, vervoer, voorzieningen de openbare ruimte opeisen, vindt men in Dinkelland juist het woongenot. Waar men in bijvoorbeeld de Randstad zijn woning meer gebruikt als uitvalsbasis, is de woonomgeving in Dinkelland nog echt de thuisbasis. De inwoners van Dinkelland met verhuisplannen zoeken vooral een bestaande woning (46%) of willen zelf hun eigen huis bouwen (30%); 17% wenst een nieuwbouwwoning die kant en klaar is. Het type woning dat wordt verlangd, is een vrijstaande woning (51%) of een tweeonder-één-kapwoning (25%). Uit de volgende tabel blijkt de mismatch in woningtypen tussen vraag en aanbod

18 Tabel 2.7: Gemeente Dinkelland. Mismatch tussen vraag en aanbod naar woningtypen Bron: Onderzoek woonvoorkeuren in Dinkelland: wensen en waarden, Uit de confrontatie van vraag en aanbod blijkt de mismatch. Daaruit komen de volgende aandachtspunten naar voren: Krapte in aanbod appartementen. De vraag naar dit type woningen (niet direct hoogbouw, maar bijvoorbeeld oude panden die opgedeeld worden in appartementen) is groter dan het vrijkomende aanbod. Vooral de grote groep (toekomstige) starters (40%), die op zichzelf wil gaan wonen, draagt bij aan de hoge vraag. De praktijk leert echter dat de starter in Dinkelland overheersend kiest voor een eengezinswoning en het ligt dan ook voor de hand dat de vraag naar een appartement een tijdelijke vraag is ter overbrugging van de uiteindelijke woonwens. Krapte in aanbod seniorenwoningen als gevolg van vergrijzing. Senioren kiezen bij verhuizing vooral voor een huurwoning. Mede gelet op de zich voortzettende vergrijzing is er sprake van een grote potentiële vraag. De praktijk leert echter dat er een grote discrepantie is tussen de woonwens en het werkelijke verhuisgedrag: senioren blijven zolang mogelijk in hun eigen woning wonen. Potentieel overschot aan eengezinshuurwoningen. Vooral senioren die uit een huurwoning willen verhuizen, maken eengezinshuurwoningen vrij (vooral twee-onder-één-kappers en vrijstaande huurwoningen). Behoefte aan ruimere, luxueuze woningen. Onder de huidige huurders, maar ook onder de huidige kopers, bestaat een realistische (op basis van het gewenste prijsniveau) vraag naar ruimere, luxueuze woningen. Hier wordt een krapte verwacht, omdat de doorloop in deze woningen laag is (men vertrekt er niet graag). De vraag richt zich met name op twee-onder-éénkappers en vrijstaande woningen. Vraag naar bouwkavels Medio 2010 zijn de inschrijvingslijsten voor bouwkavels door de gemeente opgeschoond

19 Tabel 2.8: Gemeente Dinkelland. Aantal inschrijvingen voor een bouwkavel per kern, 2010 Gemeente 2^1-kap Vrijstaand Geen voorkeur Voorkeur onbekend Totaal Denekamp Tilligte Lattrop Noord-Deurningen Ootmarsum Weerselo Rossum Deurningen Saasveld Gemeente Dinkelland Bron: Gemeente De vraag naar bouwkavels in Dinkelland is en blijft hoog, ondanks het feit dat belangstellenden voor de inschrijving 250 moeten betalen. Bijna 800 personen hebben hiervoor serieuze belangstelling. Iedereen kan zich inschrijven voor een bouwkavel in Dinkelland, maar slechts 18% van de inschrijvingen is afkomstig van buiten de gemeente. De meesten hiervan (meer dan 90%) zijn echter van oorsprong Dinkellanders

20 3. Visie en ambities: inspelen op demografische verandering Wonen in Dinkelland is aantrekkelijk wonen in een dynamische gemeente met een fraai landschap, karakteristieke bebouwing en een rijke historie. Deze unieke combinatie maakt Dinkelland niet alleen een uitstekende gemeente om in te wonen, maar ook om in te werken en te recreëren. Om in 2020 een aantrekkelijke agrarisch-toeristische gemeente te kunnen zijn, worden de komende jaren gezamenlijk met de meest bij het wonen betrokken partijen, de volgende doelen nagestreefd: In Dinkelland wordt een kwalitatief hoogwaardig woonmilieu geboden. Een Dinkellander kan in de gemeente altijd een woning vinden die past bij zijn woonwensen. Voor het huisvesten van starters en zorgbehoevende senioren is extra aandacht. Verzorgd wonen kan in Dinkelland in drie verzorgingskernen. Duurzaamheid en energiezuinig bouwen is een belangrijke opgave. Er is veel aandacht voor de inrichting van de openbare ruimte. De leefbaarheid van de kernen wordt bewaakt. Samen met de belanghouders worden deze doelen vormgegeven. Wij vatten dit samen in vijf hoofdlijnen, die we in dit hoofdstuk achtereenvolgens uitwerken. Het zijn de volgende thema s: 1. Inspelen op de demografische verandering. 2. Optimaliseren wonen-welzijn-zorg. 3. Aandacht voor leefbaarheid en sociale vitaliteit. 4. Aandacht voor duurzaamheid. 5. Nieuwbouw en bestaande woningvoorraad. Het zijn de thema s waar de gemeente zich de komende jaren sterk voor wil maken. Bij deze thema s zijn ook de maatregelen beschreven Inspelen op de demografische verandering De bevolkingssamenstelling van Dinkelland verandert. Het aantal jongeren en gezinnen met kinderen neemt af (ontgroening), het aantal 65-plussers groeit (vergrijzing). Het inwonertal van Dinkelland is de afgelopen jaren stabiel geweest en dat zal naar verwachting ook voor de komende jaren het geval zijn; in het ongunstigste geval moet rekening worden gehouden met een beperkte afname van de bevolkingsomvang. Deze veranderende situatie op de woningmarkt heeft een belangrijke betekenis voor de lokale woningmarkt. Zolang er de komende jaren nog een lichte groei van de woningbehoefte is, zijn er ook mogelijkheden om op deze veranderingen in te spelen en voor te sorteren op nieuwe marktomstandigheden. Wij leggen daarbij prioriteit bij de volgende ontwikkelingen: Betaalbare woningen voor starters en jonge gezinnen,

21 Maar ook mogelijkheden voor doorstroming van gezinnen met kinderen. Voldoende betaalbare woningen voor de huishoudens met een laag inkomen. Doelgroep starters en jonge gezinnen Starters hebben nog geen zelfstandige woning en betreden voor het eerst de woningmarkt: in de huur- of koopsector. De woningmarktpositie van starters is vaak zwak, omdat zij nog beperkte bestedingsmogelijkheden hebben. Een betrekkelijk voordeel is dat in Dinkelland een flink deel van de koopwoningen als betaalbaar kan worden aangemerkt (38% is goedkoper dan en 12% is goedkoper dan ). Echter, momenteel stagneert de doorstroming over de gehele linie, met als gevolg dat er ook aan de onderkant van de woningmarkt te weinig woningen beschikbaar komen. Wij willen waar mogelijk de vraag van starters en jonge huishoudens faciliteren. Voor de kernen is het namelijk belangrijk dat de leeftijdsgroep waartoe zij behoren niet te zeer in omvang afneemt. En voor een evenwichtige bevolkingsopbouw in kernen hebben ook jongeren een functie. Zij dragen immers mede het verenigingsleven en andere sociale structuren. Om dit te bereiken wil de gemeente in haar woningbouwprogramma ruimte bieden voor (koop)starters en andere jonge huishoudens. Hiervoor richten wij ons op een percentage van ongeveer 45% van het nieuwbouwprogramma in de sociale sector, dat ook bestemd is voor ouderen (doorstroming van ouderen maakt woningen vrij voor starters). Deze groepen willen vooral een sociale huurwoning of betaalbare koopwoning tot een maximum van à De ervaring is dat ondanks een passend woningbouwprogramma starterswoningen niet structureel / duurzaam geschikt zijn voor starters. Door marktwerking stijgen de prijzen waardoor komende generaties starters niet kunnen profiteren van deze woningen. De afgelopen jaren zijn verschillende instrumenten ontwikkeld die een meer structureel aanbod voor (koop)starters helpen garanderen. De volgende instrumenten zet de gemeente in: Betaalbare nieuwbouw. Zoals hiervoor is beschreven zetten wij ons in om ongeveer 45% van de nieuwbouw in het sociale segment te realiseren: sociale huurwoningen en koopwoningen tot maximaal à Een gedifferentieerd aanbod van bouwkavels (ook kleine) is hierbij belangrijk. Afspraken over verkoop van eengezinshuurwoningen. Uit de woningmarktanalyses blijkt dat er binnen de huursector kwalitatieve ruimte ontstaat om bepaalde delen van het woningbezit te verkopen. Dit is ook nodig om te voorzien in de bekostiging van de realisatie van nieuwe woningen, ter vernieuwing van de sociale voorraad. Een zorgpunt, ook voor de corporaties, is de huisvesting van huishoudens met een inkomen net boven de EU-grens van Zij kunnen in principe niet meer terecht in een sociale huurwoning en zijn aangewezen op de koopsector, die moeilijker toegankelijk is geworden door de aanscherping van de hypotheekeisen. Door Mijande Wonen wordt momenteel onderzocht welke arrangementen mogelijk kunnen worden aangeboden om de toegang voor deze doelgroep tot de koopsector te vergroten. (Collectief) Particulier Opdrachtgeverschap (CPO). In Dinkelland vindt een flink deel van de bouwactiviteiten al plaats via particulier opdrachtgeverschap. Nu al faciliteert de gemeente dergelijke initiatieven door samen met de initiatiefnemers toe te werken

22 naar een gedragen en kwalitatief goed plan. Effectiviteit en efficiency in het proces staan daarbij voorop. Dit wil de gemeente continueren. Tevens faciliteert de gemeente CPO-projecten. Het initiatief hiervoor legt de gemeente bij (starters en jonge huishoudens uit) de kernen zelf. Deze ontwikkeling lijkt vooral kansrijk in de kleine kernen en wordt dan ook gezien als een belangrijk instrument voor de kleine kernen. De gemeente zal plaatselijke initiatieven van Collectief Particulier Opdrachtgeverschap ondersteunen. NB: starterslening ingetrokken. De afgelopen jaren beschikte de gemeente Dinkelland over een starterlening. Hiervan is nauwelijks gebruik gemaakt en de conclusie is getrokken dat deze regeling voor de Dinkellandse woningmarkt niet werkt. Met ingang van 1 april 2011 is deze regeling ingetrokken. Woonopgaven 1. Ongeveer 45% van de nieuwbouw reserveren voor sociale woningbouw (huur en koop tot maximaal à ). 2. Realiseren van een gedifferentieerd aanbod van bouwkavels, dat ook bereikbaar is voor (koop)starters 3. Afspraken maken met de corporaties over de verkoop van eengezinshuurwoningen voor starters en jonge gezinnen. 4. Ondersteunen van kleinschalige projecten voor Collectief Particulier Opdrachtgeverschap op initiatief van de bevolking voor starters en jonge gezinnen. Doelgroep lage inkomens Wij hebben samen met de corporaties een kernverantwoordelijkheid als het gaat om het huisvesten van huishoudens met een laag inkomen. De mogelijkheden voor deze huishoudens zijn beperkt door enerzijds hun beperkte inkomen en anderzijds de hoge woningprijzen in de vrije sector. Hierdoor kunnen zij niet volledig op eigen kracht in hun huisvesting voorzien. De gemeente Dinkelland wil daarom voor deze groep sturing geven aan woningmarktontwikkelingen. Deze verantwoordelijkheid delen wij samen met Mijande Wonen en St Joseph Dinkelland BV. Het exact afbakenen van de sociale doelgroep is lange tijd in discussie geweest tussen de Europese Commissie en het rijk. Beide partijen hebben inmiddels overeenstemming bereikt. Bepaald is dat woningcorporaties vanaf 1 januari % van de vrijgekomen sociale huurwoningen moeten toewijzen aan huishoudens met een inkomen tot om in aanmerking te blijven komen voor staatssteun. Om hieraan te blijven voldoen moeten de corporaties deze inkomenseis bij de woningtoewijzing aanhouden. De huidige voorraad van ca sociale huurwoningen (tot 652) is toereikend om in de behoefte te voorzien. Mijande Wonen ervaart dat er sprake is van een ontspannen huurmarkt. Uitgaande van economische groei zal het aantal huishoudens met een laag inkomen in de komende jaren blijven afnemen. Er is dus ruimte om het aantal sociale huurwoningen desgewenst te verlagen (bij voorbeeld door verkoop van huurwoningen). Gelet op de huidige economische situatie is enige voorzichtigheid raadzaam en achten wij een vermindering tot minimaal sociale huurwoningen in 2020 aanvaardbaar

23 Wel vinden wij hierbij drie aandachtspunten belangrijk: De samenstelling van de voorraad sociale huurwoningen moet beter afgestemd worden op de samenstelling van de doelgroep die voor 85% bestaat uit kleine huishoudens (jongeren en vooral senioren). Huishoudens met een inkomen boven de kunnen nu in principe niet meer terecht in een sociale huurwoning. Het is gewenst dat er voor hen meer huisvestingsmogelijkheden komen, zoals huurwoningen boven de 652. De toekomst laat zich moeilijk voorspellen. Een tegenvallende economische ontwikkeling heeft effect op de vraag naar goedkope woningen. Wij willen dan ook samen met de corporaties de ontwikkelingen op dit vlak nauwlettend volgen en zo nodig de minimaal benodigde omvang sociale huurwoningen bijstellen. Woonopgaven 5. In de prestatieafspraken met de corporaties vastleggen dat het aantal sociale huurwoningen in 2020 minimaal woningen moet omvatten. Gemeente en corporaties houden de vinger aan de pols. 6. De gemeente monitort met de corporaties de vraag naar woningen binnen de sociale huurvoorraad en de toewijzing van deze woningen. 7. Kwaliteitsslag maken in de samenstelling van de voorraad sociale huurwoningen: met name aansluiting zoeken bij de woonwensen van ouderen (met lage inkomens): geschikte woningen, voornamelijk in de nieuwbouw (zie vervolg). Doelgroep gezinnen Uit het woonwensenonderzoek blijkt dat er een grote vraag is naar meer luxe en ruimere woningen. Door hierin te voorzien, wordt de doorstroming bevorderd en dit vergroot de kansen voor starters en jonge gezinnen. Aangezien een ruim deel van de Dinkellandse voorraad bestaat uit woningen tot , is het bevorderen van doorstroming een goed instrument. Met name kan dit gebeuren door de uitgifte van bouwkavels. Woonopgaven 8. Rechtstreeks bouwen voor gezinnen door minimaal 50% van de nieuwbouw te realiseren door de uitgifte van bouwkavels Huisvesting bijzondere doelgroepen Zorg-inwonenden: een specifiek Dinkellands fenomeen In Dinkelland is het tot op heden een sterk gebruik dat veel huishoudens van ouders en kinderen samenleven in één woning; dit geldt met name voor het landelijk gebied. Deze vorm van noaberschap is waardevol, maar staat door maatschappelijke trends als individualisering onder druk. Ook de teruggang van het aantal agrarische bedrijven speelt een rol bij het verminderen van het aantal inwoonsituaties. Wij hebben deze inwoningssituaties onderzocht. Momenteel is er in Dinkelland sprake van 550 inwoningssituaties. Dit is getoetst aan CBS-gegevens en dan valt op dat het aantal oudere inwonenden in Dinkelland ongeveer 50% hoger is dan provinciaal en landelijk. Wij hebben deze behoefte ook beleidsmatig altijd ondersteund. Sinds 1979 biedt het bestemmingsplan Buitengebied de mogelijkheid om in het kader van mantelzorg de woning / boerderij te vergroten. In dat geval bewonen twee huishoudens één woning met een gemeenschappelijke voordeur. De ervaring leert dat de woning, na het overlijden van de ouders, bewoond wordt door één huishouden: gezinnen willen geen vreemden op het erf

24 Wij stellen echter vast dat deze vorm van inwoning sterk onder druk staat, onder invloed van individualisering, een toename van het aantal echtscheidingen, maar ook door het feit dat mensen steeds ouder worden waardoor de kans op dementie toeneemt en de zorgzwaarte voor mantelzorgers extreem toeneemt. Kinderen willen hun eigen leven leiden, maar dat geldt in toenemende mate ook voor hun ouders. Hierdoor zal in de toekomst het aantal inwoonsituaties afnemen en hierdoor neemt de behoefte aan extra woningen toe. Wij willen gehoor geven aan deze ontwikkeling, in de wetenschap dat altijd een aantal kinderen / ouders bij elkaar wil (blijven) wonen. De gemeente gaat ervan uit dat dit blijft gelden voor ongeveer 80% van het huidige aantal inwoningssituaties. Dit betekent dat, bij een gelijkblijvend aantal huishoudens en zonder effect op de migratiebewegingen, er de komende 10 jaar behoefte bestaat aan ruim 100 extra woningen en dan voornamelijk zorggerelateerd. Statushouders Tot en met december 2010 heeft Dinkelland qua taakstelling huisvesting statushouders nog een achterstand van 20 statushouders (jaarlijkse taakstelling is 8 personen). Om niet nog meer achterstand op te lopen zijn er met de woningcorporaties nadere afspraken gemaakt voor de confrontatie van vraag naar en aanbod van voor verhuur beschikbare woningen. Naar verwachting zal deze achterstand in 2012 worden ingelopen. Thuis- en daklozen De gemeente zal zich, samen met de woningcorporaties in regionaal verband blijven inspannen om te voorkomen dat mensen dak- of thuisloos worden. Partijen maken daarbij nadere afspraken over de onderlinge taken en bevoegdheden bij crisisopvang. Woonwagenbewoners In onze gemeente hebben wij vier standplaatsen voor woonwagenbewoners gehad bij de kernen Weerselo en Ootmarsum. Er is nu nog één standplaats in gebruik bij de kern Ootmarsum. Deze is in beheer bij de gemeente Dinkelland en er bestaat geen behoefte aan uitbreiding van het aantal standplaatsen. Woonopgaven 9. De gemeente en Mijande Wonen blijven zich ook in de toekomst inzetten voor de huisvesting van statushouders Optimaliseren wonen-welzijn-zorg Woonservicegebieden Begin 2011 hebben wij in interactieve sessies met de kernraden, de zorginstellingen en woningcorporaties een visie opgesteld met betrekking tot de ontwikkeling van woonservicegebieden; deze visie is vastgelegd in het rapport Gebiedsontwikkeling woonservicegebieden Dinkelland De visie omvat de volgende vier uitgangspunten. Inwoners nemen verantwoordelijkheid voor zichzelf en elkaar, zodat mensen langer zelfstandig thuis kunnen blijven wonen

25 Uitgangspunt is dat inwoners zelf verantwoordelijk zijn en blijven voor het leven met een beperking en beperkingen die het ouder worden met zich mee kan brengen. Zijzelf of hun naasten nemen in eerste instantie het initiatief om de omgeving in te schakelen voor (professionele) hulp en ondersteuning. Uitgangspunt is dat er een beweging gemaakt moet worden naar de aanwezige voorzieningen toe als deze thuis niet beschikbaar zijn. Dat kan door de eigen mobiliteit zelf te organiseren, of met behulp van familie, kennissen of noabers. Er kan een beroep worden gedaan op collectieve vervoersvoorzieningen zoals de buurtbus of de regiotaxi. Realiseren en behouden van basisvoorzieningen in alle kernen In de kleine kernen ligt de focus op het samen met de gemeenschap realiseren en behouden van basisvoorzieningen die belangrijk zijn voor de leefbaarheid en die op langere termijn economisch levensvatbaar zijn. Realiseren en behouden van woonserviceplusvoorzieningen in de verzorgingskernen Denekamp, Ootmarsum en Weerselo In de verzorgingskernen Denekamp, Ootmarsum en Weerselo ligt de focus op het realiseren en zo mogelijk uitbouwen van woonservicevoorzieningen die voor de plaats zelf en de omliggende kleine woonkernen van groot belang zijn om op een prettige manier langer zelfstandig thuis te kunnen blijven wonen. Ondersteunen van ketensamenwerking en lokale initiatieven Definitie woonservicegebied Een woonservicegebied is een kern of gebied, waarin specifieke doelgroepen, zoals ouderen en mensen met een beperking, zo zelfstandig mogelijk en met behoud van eigen regie kunnen wonen. Bewoners hebben onderling sociale contacten, men let op elkaar en is bereid om elkaar te helpen. De concrete uitwerking en realisatie van woonservicegebieden kan alleen succesvol plaatsvinden als dat op interactieve en slagvaardige wijze wordt vormgegeven. Gezamenlijke doelen stellen, duurzame verbindingen aangaan, samen werken en samen leren, zijn essentieel om op langere termijn gezonde woonservicevoorzieningen te kunnen realiseren en exploiteren. Ketensamenwerking maakt het mogelijk om van elkaars expertise en kwaliteiten gebruik te maken. De drie kernen Denekamp, Ootmarsum en Weerselo zijn aangewezen als woonserviceplusgebied. Inwoners van Tilligte, Lattrop / Brekkelenkamp en Noord-Deurningen zijn aangewezen op Denekamp. Inwoners van Oud-Ootmarsum en Agelo zijn aangewezen op Ootmarsum. Inwoners van Saasveld, Rossum en Deurningen zijn aangewezen op Weerselo en zullen in de praktijk ook gebruik maken van voorzieningen in respectievelijk Borne, Oldenzaal en Hengelo. Er is een uitvoeringsprogramma opgesteld met 13 actiepunten en de voortgang wordt bewaakt in een samenwerkingsverband van gemeente en betrokken partijen. Woningvraag vitale senioren Door de vergrijzing groeit de komende jaren Huishoudens jr 32% 38% het aantal 55-plushuishoudens (die we gemakshalve aanduiden als senioren ). Huishoudens 75 jaar eo 13% 24% Deze groep is zeer gedifferentieerd: naar inkomen, leefstijl, leeftijd en gezondheid. Het gaat wel meer en meer om mondige, gezonde en actieve groepen. Ook de woonwensen en het verhuisgedrag verschillen. Doorgaans zijn 55-plussers (ongeacht