Jan Genoe KHLim. VHDL Inleiding. In dit hoofdstuk situeren we het steeds toenemende belang van VHDL in het elektronisch ontwerp.

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Jan Genoe KHLim. VHDL Inleiding. In dit hoofdstuk situeren we het steeds toenemende belang van VHDL in het elektronisch ontwerp."

Transcriptie

1 inleiding Inleiding Jan Genoe KHLim In dit hoofdstuk situeren we het steeds toenemende belang van in het elektronisch ontwerp. 1

2 inleiding Doelstellingen en behandelde topics doelstelling: de voornaamste toepassingsgebieden van voorstellen overzicht : Wat is? Plaats van in het elektronisch design Abstractie niveau Toepassing van Voordelen van We zullen in dit hoofdstuk schetsen wat is, waarom we gaan gebruik maken van in een complex elektronisch ontwerp, hoe we aan de hand van kunnen werken met meerdere niveaus van abstractie. We zullen ook in detail schetsen wat de voordelen zijn van in vergelijking van de andere wijzen van elektronisch ontwerp. Globaal kunnen we het volgende stellen: in de digitale elektronica is het tijdperk van de hobbyist of de technicus die met zijn soldeerbout een aantal discrete componenten samenvoegt definitief voorbij. Een digitaal ontwerp heeft tegenwoordig zo'n grote complexiteit dat het op hoog niveau dient beschreven te worden en vervolgens automatisch vertaalt dient te worden naar de hardware. We hebben dus een goed middel nodig om hardware te beschrijven op hoog niveau. Dat middel blijkt te zijn. 2

3 inleiding Wat is? VHSIC Hardware Description Language VHSIC = Very High Speed Integrated Circuit Modelleren van DIGITALE elektronische systemen Zowel concurrent and sequentiële statements Internationale standaard IEEE Std (eerste standaard) IEEE Std (update/extra uitbreiding) Duidelijk gedefinieerde taal Geen standaard gegroeid uit een toepassing AHDL (analoog) is momenteel in een ontwikkelingsstadium is een taal die gebruikt wordt om digitale systemen te beschrijven. Het is dus iets volledig anders dan een programmeertaal, die dan achteraf uitgevoerd wordt op een processor. Deze taal werd voor het eerst vastgelegd door de IEEE (The Institute of electrical and electronics engineers) in 1987 en kreeg een eerste update en uitbreiding in Het is belangrijk dat deze taal onafhankelijk gedefinieerd werd en niet gegroeid is uit een toepassing van een fabrikant van ICs of van FPGAs. Indien dit laatste het geval zou geweest zijn, zou de taal ook sterk aanleunen bij de praktische implementatie van deze fabrikant. Dit was reeds duidelijk merkbaar bij vroegere hardwarebeschrijvingstalen. Een taal om analoge hardware te beschrijven is momenteel in ontwikkeling. Dit is echter heel wat minder voor de hand liggend. Het zal waarschijnlijk wel nog een hele tijd zo blijven dat analoge hardware zeer specifiek moet worden ontwikkeld. 3

4 inleiding = 1 beschrijven, 2 simulatie en 3 synthese Wat is Synthese? Synthese in het domein van digitale ontwerpen is het automatisch vertalen en het optimaliseren Logische synthese» vertrekt van een struktuur beschrijving (meestal in )» vertaalt dit in Booleaanse vergelijkingen» optimaliseert deze dan in termen van propagatie vertraging chip oppervlakte Layout synthese» vertrekt van de netlist» vertaalt dit in een geoptimalizeerde placement and routing beschrijving Het doel van is drieledig: Het basisdoel van is een goede beschrijving te kunnen geven van de gewenste hardware, op het gewenste niveau. Hierbij kan men eenvoudig gebruikmaken van basisbouwblokken die vroeger reeds ontwikkeld waren. Als die hardware dan duidelijk beschreven is, kan men ook de goede werking op een eenvoudige wijze simuleren. Als die hardware dan duidelijk beschreven is kan die dan ook op een automatische wijze gerealiseerd worden. Dit laatste noemt men de synthese. De synthese kan gebeuren naar een IC, of naar een CPLD of naar een FPGA. De synthese bestaat gewoonlijk uit 2 stappen: 1. De logische synthese: De beschrijving wordt herwerkt naar Booleaanse vergelijkingen en geheugenelementen. Deze vergelijkingen worden eerst maximaal vereenvoudigd. Vervolgens worden ze herwerkt zodanig dat ze kunnen geïmplementeerd worden in de beschikbare hardware. 2. De layout-synthese vertrekt van de basis hardwareblokjes en de verbindingen tussen deze blokjes. Deze worden nu zodanig geschikt dat de lengte van de verbindingen ertussen minimaal is. 4

5 inleiding Traditionele ontwerp methode Tekenen van een schema Controle van het functioneren en de timing Layout Vroeger, in de traditionele ontwerp methode, werd er vertrokken van een schema. Dit schema werd vervolgens gecontroleerd en indien dit in orde was kon men een lay-out van het ontwerp maken. Na de lay-out werd het ontwerp nogmaals gecontroleerd en eventueel verbeterd. 5

6 inleiding gebaseerde ontwerp methode ASIC Functionele simulatie Synthese Timing verificatie Layout Wanneer het ontwerp vanuit gebeurt, is er op meerdere plaatsen een controle en dus ook een correctie mogelijk. Reeds na het schrijven van de code kan er een simulatie gebeuren, die echter nog geen rekening houdt met de hardware waarop het geheel zal gerealiseerd worden. Na deze functionele simulatie kunnen al een aantal conceptuele fouten uit het ontwerp gehaald worden. Wanneer een functionele simulatie volledig correct verloopt, kan men overgaan naar de synthese. Hierbij wordt het ontwerp gerealiseerd in concrete bouwblokjes. Mogelijk dient er hierna ook een aanpassing van de te gebeuren. Eenmaal dat we weten welke concrete bouwblokjes we gebruiken, kunnen we een eerste controle van de timing uitvoeren. Wanneer aan de vereiste timing niet voldaan is, moet ofwel het ontwerp aangepast worden, of moet de keuze van de component veranderen (snellere component). Vervolgens kunnen we de verschillende bouwblokjes gaan lay-out-en. Hier komt de vertraging van de verbindingen als bijkomende vertraging erbij. Dit vereist weer een nieuwe timing simulatie en eventueel correcties op het ontwerp. 6

7 inleiding De verschillende abstractieniveaus f gedrag RTL Logisch Layout Een digitaal ontwerp kunnen we beschrijven op verschillende niveaus: Het hoogste niveau is een beschrijving op het niveau van het gedrag. We kunnen bijvoorbeeld een bouwblokje beschrijven dat de sinus uitrekent van het ingangssignaal. We hoeven hiervoor nog niet op te geven uit hoeveel bits het ingangsignaal bestaat en uit hoeveel bits het uitgangsignaal bestaat. Het register transfer level (RTL) niveau beschrijft het gedrag op basis van bouwblokken, zoals een opteller, een multiplexer, een register, een vermenigvuldiger,... Van elk signaal is het aantal bits gekend. Het logisch niveau beschrijft de functie aan de hand van fundamentele poorten: and, or, nand, nor, exor,... Het lay-out niveau beschrijft het ontwerp op transistor niveau, of op het niveau van de meest eenvoudige bouwblok. In principe kan in een beschrijving gebeuren op elk van de vier niveaus. Meestal zullen we de hardware echter beschrijven op het RTL niveau en het synthese tool een vertaling laten maken naar het laagste niveau. Soms zal het nuttig zijn dit lager niveau eens te bekijken om een beter inzicht te krijgen in de werking. Waarom doen we geen beschrijving op het gedrag niveau en dan een automatische vertaling? Meestal zal het synthese tool dan veel te veel bits nemen om de getallen voor te stellen en zal de bekomen hardware veel te zwaar zijn. 7

8 inleiding Simulatie op basis van Testbenches Testbench FPGA, CPLD of ASIC kan het circuit simuleren Voordelen : Gemeenschappelijke taal voor testen en ontwerpen Vele mogelijkheden om testen te voorzien zijn geïmplementeerd Tweewegs communicatie met het ontwerp Enorme mogelijkheden Wanneer we een code hebben voor een ontwerp kunnen we dit ontwerp testen. Hiervoor leggen we een aantal signalen aan aan de ingang en kijken we na of de uitgang doet wat we ervan verwachten. Dit gaat voor een eenvoudig ontwerp. Maar voor een ingewikkeld ontwerp, bijvoorbeeld een IC met 300 ingangspinnen, kunnen we moeilijk de correcte werking van deze IC nakijken door met de hand alle mogelijke combinaties van deze ingangen aan te leggen en na te kijken of de uitgangen wel doen wat ze zouden moeten doen. Daarom kunnen we in ook code schrijven om op een automatische manier alle nodige signalen aan de ingangen aan te leggen en alle uitgangen te vergelijken met de gewenste waarde. Deze code kan gebruikt worden tijdens de testfase van het ontwerp, maar diezelfde code kan ook tijdens de productie gebruikt worden om IC die van de band afkomen automatisch te testen. 8

9 inleiding Voordelen van het gebruik van Hogere Kwaliteit Ontwerpen Kortere Ontwerp Tijd Complexere Ontwerpen Ontwerp op een hoger niveau Ontdek de problemen sneller Onderzoek de verschillende alternatieven Onafhankelijk van de implementatie De mogelijkheid om op het laatste moment van implementatie te veranderen Stel de beslissing tot implementatie uit Flexibiliteit Hergebruik de geschreven code Keuze van meerder ontwerppakketten en fabrikanten Taal gebaseerd Sneller dan schematische invoer eenvoudiger te beheersen Het belangrijkste voordeel van is dat het toelaat een ontwerp te realiseren op een veel hoger niveau. Hierdoor krijg je een veel beter zicht op de problemen en ook op de mogelijkheden. Het is ook belangrijk dat je de code kan gebruiken op verschillende componenten en dat je deze code later gemakkelijk kan hergebruiken. Een belangrijk voordeel is ook dat het taal gebaseerd is. Dit laat toe van sneller te werken, dat je werk ook eenvoudig door anderen kan gecontroleerd worden, laat toe van commentaar te schrijven bij de code... 9

10 inleiding Voordelen van het gebruik van (2) prototyping eerste producten massaproductie Snel met een product op de markt door de realisatie in CPLDs of FPGA s zelfde code in een ASIC voor massaproductie Als een standaard gedefinieerd door IEEE De beschrijving is bruikbaar als documentatie Vereist door de US regering bij hardware levering Vaak gebruikt door de industrie om hardware te beschrijven modellen van alle niveaus Nieuwe ontwerp methodologie kan zowel gebruikt worden voor FPGAs, CPLDs als ASIC. Dit laat u toe van zeer snel prototypes te maken van ICs. Hiermee ook zeer snel op de markt te komen, en daarna, voor de grote massaproductie, dezelfde code te hergebruiken in een ASIC. 10

11 inleiding Schematisch invoer tegenover Krachtige taal... Automatische synthese tot poort niveau RTL is technologie onafhankelijk (normaalgezien) Kan gemixed worden met schematische invoer Debug cyclus (50% van de ontwerptijd) is verschillend» Sneller voor grotere ontwerpen» Testpatronen eenvoudiger op te leggen Schema s worden moeilijk te beheersen boven de poorten Assembler in vergelijking met hoge niveau talen... Het tekenen van draden tussen bouwblokken is eenvoudig als het schema eenvoudig is maar veronderstel eens dat er enorm veel componenten op een schema staan, hoe trek je dan vlot een lijn (via,via) van de ene kant naar de andere kant? Hoe ben je steeds zeker dat een verbinding wel gemaakt is? Ergens een open verbinding is moeilijk terug te vinden en de werking is dan heel anders. Als je een component ertussen staan hebt met 50 pinnen, hoe weet je dan wat met wat te verbinden? En hoe kijk je achteraf iets na als het schema op spaghetti lijkt. Als we de vergelijking met de software doortrekken kunnen we de schematische invoer vergelijken met het programmeren in assembler en het werken met met het gebruik van een hogere programmeertaal. 11

12 inleiding PLD talen tegenover CUPL ABEL Palasm is een simuleer taal heeft software stijl constructies (sequentiële statements) heeft verfijnde data structuren kan de timing beschrijven is een standaard de syntaxis van een PLD taal is vaak meer gericht naar het definiëren van een gegeven hardware Voor de definitie van hadden de meeste fabrikanten van CPLDs en FPGAs reeds hun eigen talen die konden gebruikt worden om hardware te synthetiseren. Enkele van de belangrijke nadelen hiervan zijn: Deze taal kon alleen gebruikt worden om te werken met de eigen bouwblokjes Simulatie was niet het eerste doel, soms kon de simulatie wel gebeuren na de synthese De fabrikanten verkozen vroeger natuurlijk ervoor dat de hardwareontwikkelaars gebruik maakten van hun eigen taal. Eens de ontwikkelaar deze taal geleerd had was de waarschijnlijkheid klein dat hij zou overstappen naar een concurrent. Bovendien liet het gebruik van een eigen taal geen directe vergelijking toe van de prestaties met de hardware van een concurrent. Gelukkig zijn alle fabrikanten het belang van een universele hardwarebeschrijvingstaal gaan inzien. Dit heeft als belangrijk voordeel dat een ontwikkelaar eerst de gehele hardware kan beschrijven in, deze simuleren en volledig testen en dan pas op zoek kan gaan naar de hardware die deze code kan realiseren aan de vereiste snelheid. Wanneer er de keuze is tussen meerdere componenten, speelt de concurrentie. In theorie kan de ontwikkeling volledig onafhankelijk gebeuren van de hardware. In de praktijk kan het soms nuttig zijn reeds rekening te houden met de gewenste hardware wanneer men het onderste uit de kan wil halen. 12

13 inleiding Een strikte taal is een zeer strikte taal Types en richting van signalen die verbonden worden moeten overeenstemmen Alle objecten moeten gedeclareerd zijn voor ze kunnen gebruikt worden etc, etc... Doel : vind fouten tijdens de compilatie, niet na 7 uur simuleren en testen Ooit zul je dit zeer goed vinden! 13

14 inleiding VHLD synthese tools PC (32MB geheugen, 500MB beschikbare harddisk ruimte) Viewlogic Workview Office for Windows NT/ 95 Altera Xlinix... UNIX: Synopsys Mentor Cadence Altera Xlinix... Vroeger was het zo dat de synthese van code voor het maken van custom IC aan de hand van standaard cellen of de synthese van code naar een FPGA of CPLD gebeurde op een UNIX werkstation. Hiervoor zijn er heel wat krachtige ontwikkelomgevingen beschikbaar. Er zijn hierbij ontwikkelomgevingen die onafhankelijk zijn van merkgebonden hardware als hardwaregebonden omgevingen. De toenemende kracht van de gewone PC maakt dat deze ontwikkelomgevingen ook meer en meer terug te vinden zijn in de PC omgeving. De hardwaregebonden ontwikkelomgevingen zijn hier de voortrekkers, maar ook ontwikkelomgevingen die hiervan onafhankelijk zijn komen meer en meer voor (Bijvoorbeeld VERIBEST) 14

15 inleiding Naslagwerken for programmable logic, Kevin Skahill HDL Chip design, Douglas J. Smith Digital Design and modelling with and Synthesis, K.C. Chang, 1997 Digital system design and prototyping using field programmable logic, Z. Salcic and A. Smailagic, 1997 Language reference, IEEE press, 1994 Er zijn enorm veel boeken beschikbaar over. Hierboven worden slechts enkele interessante naslagwerken vermeld. Het is ook belangrijk op te merken dat er ook enorm veel code beschikbaar is. Het is dikwijls handig en snel om gebruik te maken van code voor bouwblokken die reeds bestaan en deze code dan samen te zetten om zo een uiteindelijk ontwerp te bekomen. 15

Digitale Systemen (ET1 410)

Digitale Systemen (ET1 410) Digitale Systemen (ET1 410) Arjan van Genderen Stephan Wong Faculteit EWI Technische Universiteit Delft Cursus 2011 28-4-2011 EE1 410 (Stephan Wong) Pagina 1 Verschil simulatie en synthese Simulatie: functioneel

Nadere informatie

VHDL overzicht. Digitale Systemen (ET1 410) VHDL? VHDL? Sequentieel vs. Concurrent 2/15/2011

VHDL overzicht. Digitale Systemen (ET1 410) VHDL? VHDL? Sequentieel vs. Concurrent 2/15/2011 VHDL overzicht Digitale Systemen (ET1 410) Arjan van Genderen Stephan Wong Faculteit EWI Technische Universiteit Delft Cursus 2010 2011 Wat is VHDL? Waarvoor gebruiken we het? Deze college Sequentieel

Nadere informatie

Hardware-software Co-design

Hardware-software Co-design Jan Genoe KHLim Versie: maandag 10 juli 2000 Pagina 1 Wat is HW/SW Co-design Traditioneel design: De verdeling tussen de HW en de SW gebeurt bij het begin en beiden worden onafhankelijk ontwikkeld Verweven

Nadere informatie

PCI Ontwikkelplatformen

PCI Ontwikkelplatformen PCI Ontwikkelplatformen Jan Genoe KHLim In dit deel bespreken we de verschillende ontwikkelplatformen die ter beschikking staan om een PCI kaart te ontwikkelen. 1 Ontwikkelplatformen van PCI kaarten Gebruik

Nadere informatie

Digitale Systeem Engineering 1. Week 1 VHDL basics, datatypes, signal assignment Jesse op den Brouw DIGSE1/2014-2015

Digitale Systeem Engineering 1. Week 1 VHDL basics, datatypes, signal assignment Jesse op den Brouw DIGSE1/2014-2015 Digitale Systeem Engineering 1 Week 1 VHDL basics, datatypes, signal assignment Jesse op den Brouw DIGSE1/2014-2015 Wat is VHDL VHDL = VHSIC Hardware Description Language VHSIC = Very High Speed Integrated

Nadere informatie

Digitale Systeem Engineering 1

Digitale Systeem Engineering 1 Digitale Systeem Engineering 1 Week 1 VHDL basics, datatypes, signal assignment Jesse op den Brouw DIGSE1/2017-2018 Wat is VHDL VHDL = VHSIC Hardware Description Language VHSIC = Very High Speed Integrated

Nadere informatie

Vier aandachtspunten bij het specificeren van digitaal geregelde voedingen

Vier aandachtspunten bij het specificeren van digitaal geregelde voedingen Vier aandachtspunten bij het specificeren van digitaal geregelde voedingen De industrie staat soms nog wat afwachtend tegenover digitaal geregelde voedingen omdat engineers, anders dan bij de traditionele

Nadere informatie

Van Poort tot Pipeline. Ben Bruidegom & Wouter Koolen-Wijkstra AMSTEL Instituut Universiteit van Amsterdam

Van Poort tot Pipeline. Ben Bruidegom & Wouter Koolen-Wijkstra AMSTEL Instituut Universiteit van Amsterdam Van Poort tot Pipeline Ben Bruidegom & Wouter Koolen-Wijkstra AMSTEL Instituut Universiteit van Amsterdam Van Poort tot Pipeline Pipeline processor One cycle machine Calculator File of registers Assembly

Nadere informatie

Digitaal is een magisch woord

Digitaal is een magisch woord Digitaal is een magisch woord Hieronder leest u over digitale logica. De theorie en de praktijk. Dit werk moet nog uitgebreid worden met meer informatie over TTL, CMOS en varianten. Daarnaast kunnen de

Nadere informatie

Basisschakelingen en poorten in de CMOS technologie

Basisschakelingen en poorten in de CMOS technologie asisschakelingen en poorten in de CMOS technologie Jan Genoe KHLim Universitaire Campus, Gebouw -359 Diepenbeek www.khlim.be/~jgenoe In dit hoofdstuk bespreken we de basisschakelingen en poorten in de

Nadere informatie

Herconfigureerbare Hardware in Ieders Bereik

Herconfigureerbare Hardware in Ieders Bereik Herconfigureerbare Hardware in Ieders Bereik Prof. Dirk Stroobandt Universiteit Gent Vakgroep ELIS Onderzoeksgroep PARIS http://www.elis.ugent.be/~dstr/ Overzicht Nood aan digitale verwerking van gegevens

Nadere informatie

Jan Genoe KHLim. Reken schakelingen. Jan Genoe KHLim

Jan Genoe KHLim. Reken schakelingen. Jan Genoe KHLim Jan Genoe KHLim Meestal aangewend in digitale computers optellers optellers-aftrekkers Vermenigvuldigers ingebed in een grotere rekeneenheid ALU (Arithmetic and logical unit) 2 Talstelsels definitie Tiendelig

Nadere informatie

Opleiding: ESE, HAN Opl.variant: vt Groep/Klas: ES2 Digitaal Signaal Ontwerpen 26 januari 2012 Tijd: 13:30 15:00

Opleiding: ESE, HAN Opl.variant: vt Groep/Klas: ES2 Digitaal Signaal Ontwerpen 26 januari 2012 Tijd: 13:30 15:00 Tentamen Engineering 2011/2012: Opleiding: ESE, HN Opl.variant: vt Groep/Klas: ES2 Digitaal Signaal Ontwerpen 26 januari 2012 Tijd: 13:30 15:00 Vakcode: DSO deel 2 Lokaal: Docent: RZ antal tentamenbladen:

Nadere informatie

Sequentiële Logica. Processoren 24 november 2014

Sequentiële Logica. Processoren 24 november 2014 Sequentiële Logica Processoren 24 november 2014 Inhoud Eindige automaten Schakelingen met geheugen Realisatie van eindige automaten Registers, schuifregisters, tellers, etc. Geheugen Herinnering van week

Nadere informatie

Design Data Management voor FPGA ontwikkeling

Design Data Management voor FPGA ontwikkeling Design Data Management voor FPGA ontwikkeling Al snel heb je bij electronica ontwikkeling met Design Data Management te maken, zo ook bij FGPA ontwikkeling. Er wordt immers code gegenereerd die beheerd

Nadere informatie

Wat is Arduino? Arduino = microprocessor (Atmel)

Wat is Arduino? Arduino = microprocessor (Atmel) Intro tot Arduino Wat is Arduino? Volgens de website: Arduino is an open-source electronics prototyping platform based on flexible, easy-to-use hardware and software. It's intended for artists, designers,

Nadere informatie

Testen: Wiens belang? Wie betaalt en hoe kun je besparen maar wel goed testen

Testen: Wiens belang? Wie betaalt en hoe kun je besparen maar wel goed testen Testen: Wiens belang? Wie betaalt en hoe kun je besparen maar wel goed testen JTAG Technologies Peter van den Eijnden 1 Apparatuur voor debuggen/testen en in-system programmeren op basis van IEEE Std.

Nadere informatie

Software Test Plan. Yannick Verschueren

Software Test Plan. Yannick Verschueren Software Test Plan Yannick Verschueren Maart 2015 Document geschiedenis Versie Datum Auteur/co-auteur Beschrijving 1 November 2014 Yannick Verschueren Eerste versie 2 December 2014 Yannick Verschueren

Nadere informatie

Basisconcept VHDL. Digitaal Ontwerpen Tweede studiejaar. Wim Dolman. Engineering, leerroute Elektrotechniek Faculteit Techniek

Basisconcept VHDL. Digitaal Ontwerpen Tweede studiejaar. Wim Dolman. Engineering, leerroute Elektrotechniek Faculteit Techniek Basisconcept VHDL Tweede studiejaar Wim Dolman Engineering, leerroute Elektrotechniek Faculteit Techniek 1 Deze presentatie toont de stappen voor het ontwerpen van een digitale combinatorische schakeling

Nadere informatie

Samenvatting Field programmabale gate arrays (FPGA s) Dynamische herconfiguratie.

Samenvatting Field programmabale gate arrays (FPGA s) Dynamische herconfiguratie. Samenvatting Field programmabale gate arrays (FPGA s) zijn heel aantrekkelijk als ontwerpplatform voor digitale systemen. FPGA s zijn geïntegreerde schakelingen die geprogrammeerd of geconfigureerd kunnen

Nadere informatie

Software Test Plan. Yannick Verschueren

Software Test Plan. Yannick Verschueren Software Test Plan Yannick Verschueren November 2014 Document geschiedenis Versie Datum Auteur/co-auteur Beschrijving 1 November 2014 Yannick Verschueren Eerste versie 1 Inhoudstafel 1 Introductie 3 1.1

Nadere informatie

Departement industriële wetenschappen en technologie

Departement industriële wetenschappen en technologie Departement industriële wetenschappen en technologie Universitaire Campus, gebouw B B-3590 DIEPENBEEK Tel.: 011-23 07 90 Fax: 011-23 07 99 Aansturen en testen van een hybride infrarood beeldopnemer Abstract

Nadere informatie

PBA kwaliteit: cijfers graag! Hoe doen we dat? EDM Event Geert Willems Geert Willems 30 september 2011

PBA kwaliteit: cijfers graag! Hoe doen we dat? EDM Event Geert Willems Geert Willems 30 september 2011 PBA kwaliteit: cijfers graag! Hoe doen we dat? EDM Event 2011 Geert Willems Geert Willems 30 september 2011 1. Kwaliteitcijfers Wat hebben we nodig? Om de yield Y of het falingsrisico P te bepalen dient

Nadere informatie

RAM geheugens. Jan Genoe KHLim. Situering RAM-geheugens. Geheugens. Halfgeleider Geheugens. Willekeurig toegankelijk geheugen

RAM geheugens. Jan Genoe KHLim. Situering RAM-geheugens. Geheugens. Halfgeleider Geheugens. Willekeurig toegankelijk geheugen Jan Genoe KHLim Situering RAM-geheugens Geheugens Halfgeleider Geheugens Serieel toegankelijk geheugen Willekeurig toegankelijk geheugen Read Only Memory ROM Random Access Memory RAM Statische RAM SRAM

Nadere informatie

Scan-pad technieken. Zet elk register om in een scan-pad register (twee opeenvolgende D-latches: master-slave):

Scan-pad technieken. Zet elk register om in een scan-pad register (twee opeenvolgende D-latches: master-slave): Zet elk register om in een scan-pad register (twee opeenvolgende D-latches: master-slave): D is de normale data ingang C is de normale fase 1 klok I is de data ingang van het shift-regiester A is de klok

Nadere informatie

IEEE 1394 firewire. Jan Genoe KHLim. I-link DV (digital video)

IEEE 1394 firewire. Jan Genoe KHLim. I-link DV (digital video) IEEE 1394 firewire I-link DV (digital video) Jan Genoe KHLim 1 Traditionele video bewerkingswerkwijze In draagbare video camera's worden beelden reeds lang aan de hand van CCD opgenomen, dit wil zeggen

Nadere informatie

Faculteit Elektrotechniek - Leerstoel ES Tentamen Schakeltechniek. Vakcode 5A050, 17 november 2004, 9:00u-12:00u

Faculteit Elektrotechniek - Leerstoel ES Tentamen Schakeltechniek. Vakcode 5A050, 17 november 2004, 9:00u-12:00u achternaam : voorletters : identiteitsnummer : opleiding : Tijdens dit tentamen is het gebruik van rekenmachine of computer niet toegestaan. Vul je antwoorden in op dit formulier. Je dient dit formulier

Nadere informatie

2 Elementaire bewerkingen

2 Elementaire bewerkingen Hoofdstuk 2 Elementaire bewerkingen 19 2 Elementaire bewerkingen 1 BINAIRE GETALLEN In het vorige hoofdstuk heb je gezien dat rijen bits worden gebruikt om lettertekens, getallen, kleuren, geluid en video

Nadere informatie

Hoe werkt een computer precies?

Hoe werkt een computer precies? Hoe werkt een computer precies? Met steun van stichting Edict Ben Bruidegom & Wouter Koolen-Wijkstra AMSTEL Instituut Universiteit van Amsterdam Overview Introductie SIM-PL Simulatietool voor werking computer

Nadere informatie

Combinatorische schakelingen

Combinatorische schakelingen Practicum 1: Combinatorische schakelingen Groep A.6: Lennert Acke Pieter Schuddinck Kristof Vandoorne Steven Werbrouck Inhoudstabel 1. Doelstellingen... 2 2. Voorbereiding... 3 3. Hardware-practicum...

Nadere informatie

Microcontrollers Introductie INLMIC Jesse op den Brouw INLMIC/2014-2015

Microcontrollers Introductie INLMIC Jesse op den Brouw INLMIC/2014-2015 Microcontrollers Introductie INLMIC Jesse op den Brouw INLMIC/2014-2015 Microcontroller Uit Wikipedia A microcontroller (sometimes abbreviated µc or uc) is a small computer on a single integrated circuit

Nadere informatie

UML. From weblog http://dsnippert.wordpress.com. Dennis Snippert

UML. From weblog http://dsnippert.wordpress.com. Dennis Snippert UML From weblog http://dsnippert.wordpress.com Naam: Dennis Snippert Inhoudsopgave 1. Wat is Uml?... 3 2. UML diagrammen... 4 3. Uitleg diagrammen... 5 3.1. Usecase diagram:... 5 3.2. Class diagram:...

Nadere informatie

Studiewijzer Digitale Systeemengineering 1 (E-DIGSE1-13) 3 studiepunten

Studiewijzer Digitale Systeemengineering 1 (E-DIGSE1-13) 3 studiepunten 2018/2019 Elektrotechniek Semester 1.2 Studiewijzer Digitale Systeemengineering 1 (E-DIGSE1-13) 3 studiepunten Verantwoordelijk docent: Jesse op den Brouw J.E.J.opdenBrouw@hhs.nl Overige docent(en): Wasif

Nadere informatie

Inleiding Digitale Techniek

Inleiding Digitale Techniek Inleiding Digitale Techniek Week 4 Binaire optellers, tellen, vermenigvuldigen, delen Jesse op den Brouw INLDIG/25-26 Optellen Optellen is één van meest gebruikte rekenkundige operatie in digitale systemen.

Nadere informatie

Les F-02 UML. 2013, David Lans

Les F-02 UML. 2013, David Lans Les F-02 UML In deze lesbrief wordt globaal beschreven wat Unified Modeling Language (UML) inhoudt. UML is een modelleertaal. Dat wil zeggen dat je daarmee de objecten binnen een (informatie)systeem modelmatig

Nadere informatie

Labo digitale technieken

Labo digitale technieken .. Het gebied "elektronica" is reeds geruime tijd onderverdeeld in twee specialiteiten, namelijk de analoge en de digitale technieken. Binnen analoge schakelingen gebeurt de signaalverwerking met lineaire

Nadere informatie

Voor en nadelen (spatieel) gedistribueerd

Voor en nadelen (spatieel) gedistribueerd Voor en nadelen (spatieel) gedistribueerd Centraal Dynamische regelbaarheid Gedistribueerd Communicatie hogere systeemlagen Communicatie lagere systeemlagen Fouttolerantie Faalgedrag Schaalbaarheid Complex

Nadere informatie

Projectplan. Elektronica-ICT Artesis. Auteur: Coopman Tom Interne Promotor: Peeters Tom Externe Promotor: Delepierre Bruno, Adforce

Projectplan. Elektronica-ICT Artesis. Auteur: Coopman Tom Interne Promotor: Peeters Tom Externe Promotor: Delepierre Bruno, Adforce Elektronica-ICT Artesis Projectplan Auteur: Coopman Tom Interne Promotor: Peeters Tom Externe Promotor: Delepierre Bruno, Adforce Projectplan ter voorbereiding van de bachelorproef en stage Academiejaar

Nadere informatie

math inside Model orde reductie

math inside Model orde reductie math inside Model orde reductie Model orde reductie Met het voortschrijden van de rekenkracht van computers en numerieke algoritmen is het mogelijk om steeds complexere problemen op te lossen. Was het

Nadere informatie

Introductie. Met Flowcode software ontwikkelt u snel en gemakkelijk de meest complexe elektronische en elektromechanische systemen.

Introductie. Met Flowcode software ontwikkelt u snel en gemakkelijk de meest complexe elektronische en elektromechanische systemen. Introductie Met software ontwikkelt u snel en gemakkelijk de meest complexe elektronische en elektromechanische systemen. is een van 's werelds meest geavanceerde ontwikkelomgevingen voor elektronica en

Nadere informatie

Software Processen. Ian Sommerville 2004 Software Engineering, 7th edition. Chapter 4 Slide 1. Het software proces

Software Processen. Ian Sommerville 2004 Software Engineering, 7th edition. Chapter 4 Slide 1. Het software proces Software Processen Ian Sommerville 2004 Software Engineering, 7th edition. Chapter 4 Slide 1 Het software proces Een gestructureerd set van activiteiten nodig om een software systeem te ontwikkelen Specificatie;

Nadere informatie

Digitaal System Ontwerpen Studiehandleiding

Digitaal System Ontwerpen Studiehandleiding Digitaal System Ontwerpen Studiehandleiding Embedded Systems Engineering Klassen: ES2, ES2D H. Riezebos 5 september 2012 Inhoud 1 Inleiding... 2 2 Beschrijving en beoordeling... 3 3 Tentamenstof... 6 4

Nadere informatie

Vakinhoudelijke uitwerking Keuzevak Applicatieontwikkeling van het profiel MVI vmbo beroepsgericht

Vakinhoudelijke uitwerking Keuzevak Applicatieontwikkeling van het profiel MVI vmbo beroepsgericht Vakinhoudelijke uitwerking Keuzevak Applicatieontwikkeling van het profiel MVI vmbo beroepsgericht Deze vakinhoudelijke uitwerking is ontwikkeld door het Redactieteam van de Schooleamenbank vmbo voor dit

Nadere informatie

Workshop Arduino voor beginners. door TkkrLab Enschede

Workshop Arduino voor beginners. door TkkrLab Enschede Workshop Arduino voor beginners door TkkrLab Enschede Tkkrlab TkkrLab (Tukkerlab) bestaat uit een groep mensen die geïnteresseerd zijn in in technologie, digitale techniek en wetenschap, kortom geeks.

Nadere informatie

EE1410: Digitale Systemen BSc. EE, 1e jaar, , 6e hoorcollege

EE1410: Digitale Systemen BSc. EE, 1e jaar, , 6e hoorcollege EE4: Digitale Systemen BSc. EE, e jaar, 22-23, 6e hoorcollege Arjan van Genderen, Stephan Wg, Computer Engineering 22-4-23 Delft University of Technology Challenge the future Rooster 4e kwartaal (der voorbehoud)

Nadere informatie

Het SEESCOA project; jouw user interface, altijd en overal

Het SEESCOA project; jouw user interface, altijd en overal Het SEESCOA project; jouw user interface, altijd en overal Kris Luyten Karin coninx 17 januari 2002 Samenvatting De informatica kende een ware revolutie voordat men tot de desktop PC gekomen is. 20 jaar

Nadere informatie

Geheugenbeheer. ICT Infrastructuren 2 december 2013

Geheugenbeheer. ICT Infrastructuren 2 december 2013 Geheugenbeheer ICT Infrastructuren 2 december 2013 Doelen van geheugenbeheer Reloca>e (flexibel gebruik van geheugen) Bescherming Gedeeld/gemeenschappelijk geheugen Logische indeling van procesonderdelen

Nadere informatie

Sequentiële schakelingen

Sequentiële schakelingen Gebaseerd op geheugen elementen Worden opgedeeld in synchrone systemen» scheiding tussen wat er wordt opgeslagen (data) wanneer het wordt opgeslagen (klok) asynchrone systemen» Puls om geheugen op te zetten

Nadere informatie

Studiewijzer Inleiding Digitale Techniek, versie 1.6, , J.E.J. op den Brouw

Studiewijzer Inleiding Digitale Techniek, versie 1.6, , J.E.J. op den Brouw 2018/2019 Elektrotechniek Semester 1.1 Studiewijzer Inleiding Digitale Techniek (E-INLDIG-13 ) 3 studiepunten Verantwoordelijk docent: Jesse op den Brouw J.E.J.opdenBrouw@hhs.nl Overige docent(en): Ben

Nadere informatie

Het belang van. Data Modellering. GEMINIT Training. Data Modellering. Frédéric BARBIER

Het belang van. Data Modellering. GEMINIT Training. Data Modellering. Frédéric BARBIER Het belang van Data Modellering Studiedag Informatiemanagement Politeia, 22 februari 2013, Gent Open data en de cloud: een revolutie in de informatiehuishouding van de overheid Training Data Modellering

Nadere informatie

Dynamische Circuitspecialisatie

Dynamische Circuitspecialisatie Dynamische Circuitspecialisatie Karel Bruneel promotor: prof. Dirk Stroobandt Field Programmable Gate Array 11111111111 1111111111111 1111111111 11111111111 Digitale GSM- 111111111 1111111111 11111 chip

Nadere informatie

Onderzoeksvaardigheden 2

Onderzoeksvaardigheden 2 Performance van Phonegap Naam: Datum: april 2012 Studentnummer: 0235938 Opleiding: CMD Docenten: Pauline Krebbers Modulecode: MEDMO101DT Modulenaam: Onderzoeksvaardigheden 2 / Media & Onderzoek Inhoudsopgave

Nadere informatie

Logische Schakelingen

Logische Schakelingen Logische Schakelingen Reader Elektro 2.2 Erik Dahmen Techniek en Gebouwde Omgeving Logische Schakelingen Inhoudsopgave: Definitie Logische Schakelingen EN / NEN functie OF / NOF functie NIET-functie De

Nadere informatie

SEO search engine optimalisatie

SEO search engine optimalisatie SEO search engine optimalisatie SEO staat voor Search Engine Optimizer, iedereen kan een website maken maar is uw website ook goed uit te lezen door een zoekmachine? Een zoekmachine ziet uw website niet

Nadere informatie

praktijk theorie vaardigheden kennis mechanica statica dynamica thermodynamica stromingsleer

praktijk theorie vaardigheden kennis mechanica statica dynamica thermodynamica stromingsleer MungosWorks is sinds 28 januari 2004 actief als technisch ontwerpen adviesbureau gericht op automatisering. Wij ontwikkelen innovatieve systemen die bedrijfsprocessen beter, goedkoper, efficiënter en/of

Nadere informatie

Oefeningen Digitale Elektronica (I), deel 4

Oefeningen Digitale Elektronica (I), deel 4 Oefeningen Digitale Elektronica (I), deel 4 Oefeningen op min en maxtermen, decoders, demultiplexers en multiplexers (hoofdstuk 3, 3.6 3.7) Wat moet ik kunnen na deze oefeningen? Ik kan de minterm en maxtermrealisatie

Nadere informatie

Locobuffer Handleiding

Locobuffer Handleiding Locobuffer Handleiding HDM09 Disclaimer van Aansprakelijkheid: Het gebruik van alle items die kunnen worden gekocht en alle installatie-instructies die kunnen worden gevonden op deze site is op eigen risico.

Nadere informatie

Stoeien met de tabellen (deel 5) Met multiplexers dobbelsteen 5 bouwen: BCD-code

Stoeien met de tabellen (deel 5) Met multiplexers dobbelsteen 5 bouwen: BCD-code Stoeien met de tabellen (deel 5) Met multiplexers dobbelsteen 5 bouwen: BCD-code Johan Smilde Bij deze variant van de in deel 4 besproken dobbelsteen 5 wordt eveneens de CMOS-multiplexer 4519 gebruikt

Nadere informatie

Maak automatisch een geschikte configuratie van een softwaresysteem;

Maak automatisch een geschikte configuratie van een softwaresysteem; Joost Vennekens joost.vennekens@kuleuven.be Technologiecampus De Nayer We zijn geïnteresseerd in het oplossen van combinatorische problemen, zoals bijvoorbeeld: Bereken een lessenrooster die aan een aantal

Nadere informatie

De kunst van het dicht timmeren. DEMO BPM Engine. 2012, Formetis

De kunst van het dicht timmeren. DEMO BPM Engine. 2012, Formetis De kunst van het dicht timmeren DEMO BPM Engine 2012, Formetis 1 Agenda Enterprise Engineering & Software Engineering Demonstratie DEMO BPM Engine Vragen Enterprise Engineering & Software Engineering 1.

Nadere informatie

OPERATIONELE CLUSTERING Globale clients kunnen informatie van meerdere systemen weergeven

OPERATIONELE CLUSTERING Globale clients kunnen informatie van meerdere systemen weergeven OPERATIONELE CLUSTERING Globale clients kunnen informatie van meerdere systemen weergeven Beheert u een gedistribueerd systeem met meerdere controlepunten? Wilt u al uw controle op één plaats kunnen centraliseren?

Nadere informatie

EE1410: Digitale Systemen BSc. EE, 1e jaar, , vragencollege 1

EE1410: Digitale Systemen BSc. EE, 1e jaar, , vragencollege 1 EE40: Digitale Systemen BSc. EE, e jaar, 202-203, vragencollege Arjan van Genderen, Stephan Wong, Computer Engineering 28-3-203 Delft University of Technology Challenge the future Huiswerk hoorcollege

Nadere informatie

Nieuw: controllers van Syel Europe

Nieuw: controllers van Syel Europe INDUSTRIËLE ELEKTRONICA Nieuw: controllers van Syel Europe De compacte controller die intelligent én voordelig is. voor seriebouw en klantspecifieke toepassingen voor complexe berekeningen én eenvoudige

Nadere informatie

Digitale Systeem Engineering 1

Digitale Systeem Engineering 1 Digitale Systeem Engineering 1 Week 2 Delay, Sequential VHDL, hiërarchie, generics Jesse op den Brouw DIGSE1/2017-2018 VHDL delay models Het beschrijven van vertragingen en minimale pulsbreedte wordt gedaan

Nadere informatie

Logicsim Hydraulics. Vak/onderwerp Techniek, motorvoertuigentechniek, hydrauliek, mechanica

Logicsim Hydraulics. Vak/onderwerp Techniek, motorvoertuigentechniek, hydrauliek, mechanica Logicsim Hydraulics Vak/onderwerp Techniek, motorvoertuigentechniek, hydrauliek, mechanica Hardware-eisen Windows 3.1 of hoger, 486 processor of sneller, 5 Mb vrije ruimte op de harde schijf, 4 Mb RAM,

Nadere informatie

Installatiegids Registratie Hardware specificaties

Installatiegids Registratie Hardware specificaties Installatiegids Installatiegids... 1 Registratie... 2 Hardware specificaties... 3 Waarschuwing ivm Poorten die open moeten staan... 3 Configuratie voor gebruik op Citrix, Terminal Server,...... 4 Windows

Nadere informatie

Inleiding Digitale Techniek

Inleiding Digitale Techniek Studiebelasting: 3 EC Semester: EP1.1, EQ1D.1 Verantwoordelijke docenten: J.E.J. op den Brouw (Brw) Opbouw module. OEdeel kwt sbu theo pract proj toetswijze bs -th1 1 50 21 Open vragen 1..10 -pr1 1 34

Nadere informatie

Clean code improves test quality

Clean code improves test quality Clean code improves test quality Michel Kroon, Senior Consultant, SIG TestNet Voorjaarsevenement 30 juni 2008 Arent Janszoon Ernststraat 595-H NL-1082 LD Amsterdam info@sig.nl www.sig.nl De Software Improvement

Nadere informatie

a. Wat wordt verstaan onder V&V? b. Uit welke kernactiviteiten bestaat V&V? c. Noem enkele voor- en nadelen van inspecties. d. Idem voor testen.

a. Wat wordt verstaan onder V&V? b. Uit welke kernactiviteiten bestaat V&V? c. Noem enkele voor- en nadelen van inspecties. d. Idem voor testen. Eindtoets T07351 Software engineering Een eindtoets staat in het algemeen model voor het tentamen van de betreffende cursus. Aangezien deze cursus een mondeling tentamen heeft, bevat deze eindtoets slechts

Nadere informatie

Software Quality Assurance Plan

Software Quality Assurance Plan Software Quality Assurance Plan GameTrac Versie Datum Auteur(s) Opmerking 1.0 10-12-2010 Bram Bruyninckx Eerste iteratie 1 Door hieronder te tekenen verklaart u akkoord te zijn met dit document en zijn

Nadere informatie

3D systemen-op-chip. Het 3D-technologielandschap. Semiconductor technology & processing

3D systemen-op-chip. Het 3D-technologielandschap. Semiconductor technology & processing Semiconductor technology & processing 3D systemen-op-chip Kleinere, goedkopere en krachtigere systemen door een slimme onderverdeling van het circuit. 3D-integratie is de laatste jaren geëvolueerd naar

Nadere informatie

De Arduino-microcontroller in de motorvoertuigentechniek (2)

De Arduino-microcontroller in de motorvoertuigentechniek (2) De Arduino-microcontroller in de motorvoertuigentechniek (2) E. Gernaat (ISBN 978-90-79302-11-6) 1 Procescomputer 1.1 Microprocessoren algemeen De informatie-verwerking zoals is behandeld, is vrijwel geheel

Nadere informatie

Incore Solutions Learning By Doing

Incore Solutions Learning By Doing Incore Solutions Learning By Doing Incore Solutions Gestart in November 2007 Consultants zijn ervaren met bedrijfsprocessen en met Business Intelligence Alle expertise onder 1 dak voor een succesvolle

Nadere informatie

De CB channel controller TMS1022NL/NLL en TMS1023NL/NLL. ( Dit is een maskrom-programmed version van de Texas Instruments TMS1000 family)

De CB channel controller TMS1022NL/NLL en TMS1023NL/NLL. ( Dit is een maskrom-programmed version van de Texas Instruments TMS1000 family) De CB channel controller TMS1022NL/NLL en TMS1023NL/NLL ( Dit is een maskrom-programmed version van de Texas Instruments TMS1000 family) Ik begin even met een korte inleiding over de TMS1000. ( Wil je

Nadere informatie

Flex_Rooster WERKBOEK. INTRODUCTIE iseries. Dit werkboek is eigendom van ICS opleidingen en mag niet worden meegenomen.

Flex_Rooster WERKBOEK. INTRODUCTIE iseries. Dit werkboek is eigendom van ICS opleidingen en mag niet worden meegenomen. Flex_Rooster WERKBOEK INTRODUCTIE iseries Dit werkboek is eigendom van ICS opleidingen en mag niet worden meegenomen. ICS Opleidingen Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt

Nadere informatie

De Arduino-microcontroller in de motorvoertuigentechniek (4)

De Arduino-microcontroller in de motorvoertuigentechniek (4) De Arduino-microcontroller in de motorvoertuigentechniek () E. Gernaat (ISBN 978-90-7930--6) De Atmel ATmega38/P microcontroller. Uitvoering De ATmega38 is een microprocessor van de Amerikaanse firma ATMEL

Nadere informatie

We moeten de accommodaties selecteren die 3 sterren hebben, en in land met ID 10 zitten.

We moeten de accommodaties selecteren die 3 sterren hebben, en in land met ID 10 zitten. MySQL talk Trage website? Het optimaliseren van een bestaande website die een MySQL database heeft is niet altijd even makkelijk. Het probleem kan namelijk op veel verschillende plekken zitten: de database

Nadere informatie

Socio-technisch systemen. Ian Sommerville 2004 Software Engineering, 7th edition. Chapter 2 Slide 1

Socio-technisch systemen. Ian Sommerville 2004 Software Engineering, 7th edition. Chapter 2 Slide 1 Socio-technisch systemen Ian Sommerville 2004 Software Engineering, 7th edition. Chapter 2 Slide 1 Systeem categoriën Technische op computer gesteunde systemen Systemen die HW en SW bevatten, maar waar

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting (Dutch summary)

Nederlandse samenvatting (Dutch summary) Nederlandse samenvatting (Dutch summary) Ditproefschriftpresenteerteen raamwerk voorhetontwikkelenvanparallellestreaming applicaties voor heterogene architecturen met meerdere rekeneenheden op een chip.

Nadere informatie

led 0 aan Opdracht: 1 Opdracht: 4

led 0 aan Opdracht: 1 Opdracht: 4 Opdracht: 1 Maak een set meetkabels zoals op foto blz.7 is aangegeven, lengte 60cm. Maak een programmeerkabel zoals op de foto van blz.5 is aangegeven. Houd je ook hier exact aan de kabel kleuren en posities

Nadere informatie

programmeren leeromgeving

programmeren leeromgeving DO-ProLO programmeren leeromgeving Een leeromgeving voor iedereen in de leeftijd van 8 tot 80 jaar. Dit is een uitgave van Duurzame Onderneming Kennemerland. Voor meer informatie ga naar: www.duurzame-onderneming-kennemerland.nl

Nadere informatie

IO-Link is Smart Industry

IO-Link is Smart Industry De toenemende vraag naar informatie en intelligente interactie op alle communicatieniveau 's IO-Link presentatie 02.06.2015 Avans Hogeschool Den Bosch Inhoud Filmpje"What is IO-Link" Smart Industry: Doel

Nadere informatie

Het Testen van Elektronica nu en in de toekomst

Het Testen van Elektronica nu en in de toekomst Het Testen van Elektronica nu en in de toekomst Peter van Oostrom. Test & measurement. Romex BV Remmerden 5 3911 TZ Rhenen. E-mail pvo@romex.nl Website www.romex.nl/test Totaalleverancier voor de Elektronica

Nadere informatie

Arduino CURSUS. door Willy - 09-juni-2017

Arduino CURSUS. door Willy - 09-juni-2017 Arduino CURSUS door Willy - w2@skynet.be, 09-juni-2017 OVERZICHT (1) OVERZICHT (2) Historiek Microcontroller (1) Microcontroller (2) Specificaties - Arduino UNO bord Specificaties - ATmega328P chip LET

Nadere informatie

Pajottenlandse Radio Amateurs

Pajottenlandse Radio Amateurs Pajottenlandse Radio Amateurs ON3BL 07/02/2014 SDR ontvangst met RTL-stick Waarvoor staat de afkorting SDR? SDR Software Defined Radio Definitie van Software Defined Radio Een radiocommunicatiesysteem

Nadere informatie

Zelftest Informatica-terminologie

Zelftest Informatica-terminologie Zelftest Informatica-terminologie Document: n0947test.fm 01/07/2015 ABIS Training & Consulting P.O. Box 220 B-3000 Leuven Belgium TRAINING & CONSULTING INTRODUCTIE Deze test is een zelf-test, waarmee u

Nadere informatie

Examen computerarchitectuur

Examen computerarchitectuur Examen computerarchitectuur Vrijdag 8 juni 2007, 14u00 Prof. Koen De Bosschere Naam, Voornaam: Richting: Belangrijk 1. Vergeet niet uw naam en voornaam te vermelden. 2. Schrijf de antwoorden in de daarvoor

Nadere informatie

Onderzoek Migratie Windows NT voor Wegontwerpafdelingen in Rijkswaterstaat

Onderzoek Migratie Windows NT voor Wegontwerpafdelingen in Rijkswaterstaat C8108 BIBLIOTHEEK Bouwdienst Rijkswaterstaat Postbus 20.000 3502 LA Utrecht Onderzoek Migratie Windows NT voor Wegontwerpafdelingen in Rijkswaterstaat Keuze voor Windows NT BIBLIOTHEEK BOUWOiENST RI.IKSWATERSTAAT

Nadere informatie

Beschrijving toolset Netwerk/Protocol/Applicatie test Datum 11 januari 2012 Auteur Louis de Wolff Versie 1.0

Beschrijving toolset Netwerk/Protocol/Applicatie test Datum 11 januari 2012 Auteur Louis de Wolff Versie 1.0 Beschrijving toolset Netwerk/Protocol/Applicatie test Datum 11 januari 2012 Auteur Louis de Wolff Versie 1.0 Netwerk evaluatie tools Inleiding In een pakket geschakelde netwerk gebeurt de communicatie

Nadere informatie

Project 7 Pratende plant Docent Project 7 - Pratende Plant Docent

Project 7 Pratende plant Docent Project 7 - Pratende Plant Docent Project 7 Pratende plant Docent Project 7 - Pratende Plant Docent Titel Pratende Plant 2 lessen Doel De leerlingen leren in deze twee lessen een opdracht namaken en een nieuw prototype maken met behulp

Nadere informatie

GEÏNTEGREERDE PROEF. VTI Sint-Laurentius. Pakketweegschaal. Industriële informatie & communicatietechnologie SCHOOLJAAR 2010-2011.

GEÏNTEGREERDE PROEF. VTI Sint-Laurentius. Pakketweegschaal. Industriële informatie & communicatietechnologie SCHOOLJAAR 2010-2011. VTI Sint-Laurentius De school voor Wetenschap, Techniek en Technologie Pr. Thuysbaertlaan 1 9160 Lokeren www.vti-lokeren.be info@vti-lokeren.be GEÏNTEGREERDE PROEF Pakketweegschaal Industriële informatie

Nadere informatie

Stoeien met de tabellen (deel 4) Met multiplexers dobbelsteen 5 bouwen: tabel naar keus

Stoeien met de tabellen (deel 4) Met multiplexers dobbelsteen 5 bouwen: tabel naar keus Stoeien met de tabellen (deel 4) Met multiplexers dobbelsteen 5 bouwen: tabel naar keus Johan Smilde Het is niet echt moeilijk om met CMOS-multiplexers van het type 4519, die zijn toegepast bij de dynamische

Nadere informatie

Modulair Levels Bouwen

Modulair Levels Bouwen Computer games worden steeds gedetailleerder maar de hoeveelheid detail wordt beperkt door twee belangrijke factoren: de tijd die nodig is om modellen en textures te maken en de beperkingen van de hardware

Nadere informatie

9200 DENDERMONDE WAUTERS Marcel PC Technieken / 03 Soorten computers

9200 DENDERMONDE WAUTERS Marcel PC Technieken / 03 Soorten computers Soorten computers 1 Classificatie volgens hiërarchie De technische term voor een computer zoals we die nu kennen is micro data processor, kortweg PC. De PC stond bij zijn ontstaan begin jaren 80 onderaan

Nadere informatie

Software Factories. Toepassing van Domain Specific Languages. achtergrond

Software Factories. Toepassing van Domain Specific Languages. achtergrond In de software-industrie zijn budget- en deadline-overschrijdingen aan de orde van de dag, er wordt vaak niet aan de gestelde verwachtingen voldaan. Dit kan worden voorkomen door software-ontwikkeling

Nadere informatie

ES1 Project 1: Microcontrollers

ES1 Project 1: Microcontrollers ES1 Project 1: Microcontrollers Les 3: Eenvoudige externe hardware & hardware programmeren in C Hardware programmeren in C Inmiddels ben je al aardig op gang gekomen met het programmeren van microcontrollers.

Nadere informatie

Hoofdstuk 17: Logische & Informatiefuncties en operatoren

Hoofdstuk 17: Logische & Informatiefuncties en operatoren Hoofdstuk 17: Logische & Informatiefuncties en operatoren 17.0 Inleiding Logische formules testen of een conditie waar is (het resultaat van de formule zal dan de waarde WAAR hebben) of onwaar (in dit

Nadere informatie

Arduino Zuid-Limburg Workshop 2

Arduino Zuid-Limburg Workshop 2 1 Arduino Zuid-Limburg Workshop 2 Leren door doen Juni 2016 - slides voor Arduino workshop Zuid-Limburg 2 In deze workshop Minder focus op de programmeertaal zelf Voorbeelden als basis gebruiken Tonen

Nadere informatie

In deze mannual zal ik het voorbeeld van de Led cube gebruiken maar de principes zijn op alles toepasbaar.

In deze mannual zal ik het voorbeeld van de Led cube gebruiken maar de principes zijn op alles toepasbaar. Parallelle poort interface met Visual basic Waarom dit naslagwerk: Ik was zelf een beginner op dit vlak en heb dagen lopen zoeken naar correcte en up to date info inzake de aansturing van pc naar elektronica

Nadere informatie