Jan Genoe KHLim. VHDL Inleiding. In dit hoofdstuk situeren we het steeds toenemende belang van VHDL in het elektronisch ontwerp.
|
|
- Damian de Jong
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 inleiding Inleiding Jan Genoe KHLim In dit hoofdstuk situeren we het steeds toenemende belang van in het elektronisch ontwerp. 1
2 inleiding Doelstellingen en behandelde topics doelstelling: de voornaamste toepassingsgebieden van voorstellen overzicht : Wat is? Plaats van in het elektronisch design Abstractie niveau Toepassing van Voordelen van We zullen in dit hoofdstuk schetsen wat is, waarom we gaan gebruik maken van in een complex elektronisch ontwerp, hoe we aan de hand van kunnen werken met meerdere niveaus van abstractie. We zullen ook in detail schetsen wat de voordelen zijn van in vergelijking van de andere wijzen van elektronisch ontwerp. Globaal kunnen we het volgende stellen: in de digitale elektronica is het tijdperk van de hobbyist of de technicus die met zijn soldeerbout een aantal discrete componenten samenvoegt definitief voorbij. Een digitaal ontwerp heeft tegenwoordig zo'n grote complexiteit dat het op hoog niveau dient beschreven te worden en vervolgens automatisch vertaalt dient te worden naar de hardware. We hebben dus een goed middel nodig om hardware te beschrijven op hoog niveau. Dat middel blijkt te zijn. 2
3 inleiding Wat is? VHSIC Hardware Description Language VHSIC = Very High Speed Integrated Circuit Modelleren van DIGITALE elektronische systemen Zowel concurrent and sequentiële statements Internationale standaard IEEE Std (eerste standaard) IEEE Std (update/extra uitbreiding) Duidelijk gedefinieerde taal Geen standaard gegroeid uit een toepassing AHDL (analoog) is momenteel in een ontwikkelingsstadium is een taal die gebruikt wordt om digitale systemen te beschrijven. Het is dus iets volledig anders dan een programmeertaal, die dan achteraf uitgevoerd wordt op een processor. Deze taal werd voor het eerst vastgelegd door de IEEE (The Institute of electrical and electronics engineers) in 1987 en kreeg een eerste update en uitbreiding in Het is belangrijk dat deze taal onafhankelijk gedefinieerd werd en niet gegroeid is uit een toepassing van een fabrikant van ICs of van FPGAs. Indien dit laatste het geval zou geweest zijn, zou de taal ook sterk aanleunen bij de praktische implementatie van deze fabrikant. Dit was reeds duidelijk merkbaar bij vroegere hardwarebeschrijvingstalen. Een taal om analoge hardware te beschrijven is momenteel in ontwikkeling. Dit is echter heel wat minder voor de hand liggend. Het zal waarschijnlijk wel nog een hele tijd zo blijven dat analoge hardware zeer specifiek moet worden ontwikkeld. 3
4 inleiding = 1 beschrijven, 2 simulatie en 3 synthese Wat is Synthese? Synthese in het domein van digitale ontwerpen is het automatisch vertalen en het optimaliseren Logische synthese» vertrekt van een struktuur beschrijving (meestal in )» vertaalt dit in Booleaanse vergelijkingen» optimaliseert deze dan in termen van propagatie vertraging chip oppervlakte Layout synthese» vertrekt van de netlist» vertaalt dit in een geoptimalizeerde placement and routing beschrijving Het doel van is drieledig: Het basisdoel van is een goede beschrijving te kunnen geven van de gewenste hardware, op het gewenste niveau. Hierbij kan men eenvoudig gebruikmaken van basisbouwblokken die vroeger reeds ontwikkeld waren. Als die hardware dan duidelijk beschreven is, kan men ook de goede werking op een eenvoudige wijze simuleren. Als die hardware dan duidelijk beschreven is kan die dan ook op een automatische wijze gerealiseerd worden. Dit laatste noemt men de synthese. De synthese kan gebeuren naar een IC, of naar een CPLD of naar een FPGA. De synthese bestaat gewoonlijk uit 2 stappen: 1. De logische synthese: De beschrijving wordt herwerkt naar Booleaanse vergelijkingen en geheugenelementen. Deze vergelijkingen worden eerst maximaal vereenvoudigd. Vervolgens worden ze herwerkt zodanig dat ze kunnen geïmplementeerd worden in de beschikbare hardware. 2. De layout-synthese vertrekt van de basis hardwareblokjes en de verbindingen tussen deze blokjes. Deze worden nu zodanig geschikt dat de lengte van de verbindingen ertussen minimaal is. 4
5 inleiding Traditionele ontwerp methode Tekenen van een schema Controle van het functioneren en de timing Layout Vroeger, in de traditionele ontwerp methode, werd er vertrokken van een schema. Dit schema werd vervolgens gecontroleerd en indien dit in orde was kon men een lay-out van het ontwerp maken. Na de lay-out werd het ontwerp nogmaals gecontroleerd en eventueel verbeterd. 5
6 inleiding gebaseerde ontwerp methode ASIC Functionele simulatie Synthese Timing verificatie Layout Wanneer het ontwerp vanuit gebeurt, is er op meerdere plaatsen een controle en dus ook een correctie mogelijk. Reeds na het schrijven van de code kan er een simulatie gebeuren, die echter nog geen rekening houdt met de hardware waarop het geheel zal gerealiseerd worden. Na deze functionele simulatie kunnen al een aantal conceptuele fouten uit het ontwerp gehaald worden. Wanneer een functionele simulatie volledig correct verloopt, kan men overgaan naar de synthese. Hierbij wordt het ontwerp gerealiseerd in concrete bouwblokjes. Mogelijk dient er hierna ook een aanpassing van de te gebeuren. Eenmaal dat we weten welke concrete bouwblokjes we gebruiken, kunnen we een eerste controle van de timing uitvoeren. Wanneer aan de vereiste timing niet voldaan is, moet ofwel het ontwerp aangepast worden, of moet de keuze van de component veranderen (snellere component). Vervolgens kunnen we de verschillende bouwblokjes gaan lay-out-en. Hier komt de vertraging van de verbindingen als bijkomende vertraging erbij. Dit vereist weer een nieuwe timing simulatie en eventueel correcties op het ontwerp. 6
7 inleiding De verschillende abstractieniveaus f gedrag RTL Logisch Layout Een digitaal ontwerp kunnen we beschrijven op verschillende niveaus: Het hoogste niveau is een beschrijving op het niveau van het gedrag. We kunnen bijvoorbeeld een bouwblokje beschrijven dat de sinus uitrekent van het ingangssignaal. We hoeven hiervoor nog niet op te geven uit hoeveel bits het ingangsignaal bestaat en uit hoeveel bits het uitgangsignaal bestaat. Het register transfer level (RTL) niveau beschrijft het gedrag op basis van bouwblokken, zoals een opteller, een multiplexer, een register, een vermenigvuldiger,... Van elk signaal is het aantal bits gekend. Het logisch niveau beschrijft de functie aan de hand van fundamentele poorten: and, or, nand, nor, exor,... Het lay-out niveau beschrijft het ontwerp op transistor niveau, of op het niveau van de meest eenvoudige bouwblok. In principe kan in een beschrijving gebeuren op elk van de vier niveaus. Meestal zullen we de hardware echter beschrijven op het RTL niveau en het synthese tool een vertaling laten maken naar het laagste niveau. Soms zal het nuttig zijn dit lager niveau eens te bekijken om een beter inzicht te krijgen in de werking. Waarom doen we geen beschrijving op het gedrag niveau en dan een automatische vertaling? Meestal zal het synthese tool dan veel te veel bits nemen om de getallen voor te stellen en zal de bekomen hardware veel te zwaar zijn. 7
8 inleiding Simulatie op basis van Testbenches Testbench FPGA, CPLD of ASIC kan het circuit simuleren Voordelen : Gemeenschappelijke taal voor testen en ontwerpen Vele mogelijkheden om testen te voorzien zijn geïmplementeerd Tweewegs communicatie met het ontwerp Enorme mogelijkheden Wanneer we een code hebben voor een ontwerp kunnen we dit ontwerp testen. Hiervoor leggen we een aantal signalen aan aan de ingang en kijken we na of de uitgang doet wat we ervan verwachten. Dit gaat voor een eenvoudig ontwerp. Maar voor een ingewikkeld ontwerp, bijvoorbeeld een IC met 300 ingangspinnen, kunnen we moeilijk de correcte werking van deze IC nakijken door met de hand alle mogelijke combinaties van deze ingangen aan te leggen en na te kijken of de uitgangen wel doen wat ze zouden moeten doen. Daarom kunnen we in ook code schrijven om op een automatische manier alle nodige signalen aan de ingangen aan te leggen en alle uitgangen te vergelijken met de gewenste waarde. Deze code kan gebruikt worden tijdens de testfase van het ontwerp, maar diezelfde code kan ook tijdens de productie gebruikt worden om IC die van de band afkomen automatisch te testen. 8
9 inleiding Voordelen van het gebruik van Hogere Kwaliteit Ontwerpen Kortere Ontwerp Tijd Complexere Ontwerpen Ontwerp op een hoger niveau Ontdek de problemen sneller Onderzoek de verschillende alternatieven Onafhankelijk van de implementatie De mogelijkheid om op het laatste moment van implementatie te veranderen Stel de beslissing tot implementatie uit Flexibiliteit Hergebruik de geschreven code Keuze van meerder ontwerppakketten en fabrikanten Taal gebaseerd Sneller dan schematische invoer eenvoudiger te beheersen Het belangrijkste voordeel van is dat het toelaat een ontwerp te realiseren op een veel hoger niveau. Hierdoor krijg je een veel beter zicht op de problemen en ook op de mogelijkheden. Het is ook belangrijk dat je de code kan gebruiken op verschillende componenten en dat je deze code later gemakkelijk kan hergebruiken. Een belangrijk voordeel is ook dat het taal gebaseerd is. Dit laat toe van sneller te werken, dat je werk ook eenvoudig door anderen kan gecontroleerd worden, laat toe van commentaar te schrijven bij de code... 9
10 inleiding Voordelen van het gebruik van (2) prototyping eerste producten massaproductie Snel met een product op de markt door de realisatie in CPLDs of FPGA s zelfde code in een ASIC voor massaproductie Als een standaard gedefinieerd door IEEE De beschrijving is bruikbaar als documentatie Vereist door de US regering bij hardware levering Vaak gebruikt door de industrie om hardware te beschrijven modellen van alle niveaus Nieuwe ontwerp methodologie kan zowel gebruikt worden voor FPGAs, CPLDs als ASIC. Dit laat u toe van zeer snel prototypes te maken van ICs. Hiermee ook zeer snel op de markt te komen, en daarna, voor de grote massaproductie, dezelfde code te hergebruiken in een ASIC. 10
11 inleiding Schematisch invoer tegenover Krachtige taal... Automatische synthese tot poort niveau RTL is technologie onafhankelijk (normaalgezien) Kan gemixed worden met schematische invoer Debug cyclus (50% van de ontwerptijd) is verschillend» Sneller voor grotere ontwerpen» Testpatronen eenvoudiger op te leggen Schema s worden moeilijk te beheersen boven de poorten Assembler in vergelijking met hoge niveau talen... Het tekenen van draden tussen bouwblokken is eenvoudig als het schema eenvoudig is maar veronderstel eens dat er enorm veel componenten op een schema staan, hoe trek je dan vlot een lijn (via,via) van de ene kant naar de andere kant? Hoe ben je steeds zeker dat een verbinding wel gemaakt is? Ergens een open verbinding is moeilijk terug te vinden en de werking is dan heel anders. Als je een component ertussen staan hebt met 50 pinnen, hoe weet je dan wat met wat te verbinden? En hoe kijk je achteraf iets na als het schema op spaghetti lijkt. Als we de vergelijking met de software doortrekken kunnen we de schematische invoer vergelijken met het programmeren in assembler en het werken met met het gebruik van een hogere programmeertaal. 11
12 inleiding PLD talen tegenover CUPL ABEL Palasm is een simuleer taal heeft software stijl constructies (sequentiële statements) heeft verfijnde data structuren kan de timing beschrijven is een standaard de syntaxis van een PLD taal is vaak meer gericht naar het definiëren van een gegeven hardware Voor de definitie van hadden de meeste fabrikanten van CPLDs en FPGAs reeds hun eigen talen die konden gebruikt worden om hardware te synthetiseren. Enkele van de belangrijke nadelen hiervan zijn: Deze taal kon alleen gebruikt worden om te werken met de eigen bouwblokjes Simulatie was niet het eerste doel, soms kon de simulatie wel gebeuren na de synthese De fabrikanten verkozen vroeger natuurlijk ervoor dat de hardwareontwikkelaars gebruik maakten van hun eigen taal. Eens de ontwikkelaar deze taal geleerd had was de waarschijnlijkheid klein dat hij zou overstappen naar een concurrent. Bovendien liet het gebruik van een eigen taal geen directe vergelijking toe van de prestaties met de hardware van een concurrent. Gelukkig zijn alle fabrikanten het belang van een universele hardwarebeschrijvingstaal gaan inzien. Dit heeft als belangrijk voordeel dat een ontwikkelaar eerst de gehele hardware kan beschrijven in, deze simuleren en volledig testen en dan pas op zoek kan gaan naar de hardware die deze code kan realiseren aan de vereiste snelheid. Wanneer er de keuze is tussen meerdere componenten, speelt de concurrentie. In theorie kan de ontwikkeling volledig onafhankelijk gebeuren van de hardware. In de praktijk kan het soms nuttig zijn reeds rekening te houden met de gewenste hardware wanneer men het onderste uit de kan wil halen. 12
13 inleiding Een strikte taal is een zeer strikte taal Types en richting van signalen die verbonden worden moeten overeenstemmen Alle objecten moeten gedeclareerd zijn voor ze kunnen gebruikt worden etc, etc... Doel : vind fouten tijdens de compilatie, niet na 7 uur simuleren en testen Ooit zul je dit zeer goed vinden! 13
14 inleiding VHLD synthese tools PC (32MB geheugen, 500MB beschikbare harddisk ruimte) Viewlogic Workview Office for Windows NT/ 95 Altera Xlinix... UNIX: Synopsys Mentor Cadence Altera Xlinix... Vroeger was het zo dat de synthese van code voor het maken van custom IC aan de hand van standaard cellen of de synthese van code naar een FPGA of CPLD gebeurde op een UNIX werkstation. Hiervoor zijn er heel wat krachtige ontwikkelomgevingen beschikbaar. Er zijn hierbij ontwikkelomgevingen die onafhankelijk zijn van merkgebonden hardware als hardwaregebonden omgevingen. De toenemende kracht van de gewone PC maakt dat deze ontwikkelomgevingen ook meer en meer terug te vinden zijn in de PC omgeving. De hardwaregebonden ontwikkelomgevingen zijn hier de voortrekkers, maar ook ontwikkelomgevingen die hiervan onafhankelijk zijn komen meer en meer voor (Bijvoorbeeld VERIBEST) 14
15 inleiding Naslagwerken for programmable logic, Kevin Skahill HDL Chip design, Douglas J. Smith Digital Design and modelling with and Synthesis, K.C. Chang, 1997 Digital system design and prototyping using field programmable logic, Z. Salcic and A. Smailagic, 1997 Language reference, IEEE press, 1994 Er zijn enorm veel boeken beschikbaar over. Hierboven worden slechts enkele interessante naslagwerken vermeld. Het is ook belangrijk op te merken dat er ook enorm veel code beschikbaar is. Het is dikwijls handig en snel om gebruik te maken van code voor bouwblokken die reeds bestaan en deze code dan samen te zetten om zo een uiteindelijk ontwerp te bekomen. 15
Digitale Systemen (ET1 410)
Digitale Systemen (ET1 410) Arjan van Genderen Stephan Wong Faculteit EWI Technische Universiteit Delft Cursus 2011 28-4-2011 EE1 410 (Stephan Wong) Pagina 1 Verschil simulatie en synthese Simulatie: functioneel
Nadere informatieVHDL overzicht. Digitale Systemen (ET1 410) VHDL? VHDL? Sequentieel vs. Concurrent 2/15/2011
VHDL overzicht Digitale Systemen (ET1 410) Arjan van Genderen Stephan Wong Faculteit EWI Technische Universiteit Delft Cursus 2010 2011 Wat is VHDL? Waarvoor gebruiken we het? Deze college Sequentieel
Nadere informatieHardware-software Co-design
Jan Genoe KHLim Versie: maandag 10 juli 2000 Pagina 1 Wat is HW/SW Co-design Traditioneel design: De verdeling tussen de HW en de SW gebeurt bij het begin en beiden worden onafhankelijk ontwikkeld Verweven
Nadere informatiePCI Ontwikkelplatformen
PCI Ontwikkelplatformen Jan Genoe KHLim In dit deel bespreken we de verschillende ontwikkelplatformen die ter beschikking staan om een PCI kaart te ontwikkelen. 1 Ontwikkelplatformen van PCI kaarten Gebruik
Nadere informatieDigitale Systeem Engineering 1. Week 1 VHDL basics, datatypes, signal assignment Jesse op den Brouw DIGSE1/2014-2015
Digitale Systeem Engineering 1 Week 1 VHDL basics, datatypes, signal assignment Jesse op den Brouw DIGSE1/2014-2015 Wat is VHDL VHDL = VHSIC Hardware Description Language VHSIC = Very High Speed Integrated
Nadere informatieDigitale Systeem Engineering 1
Digitale Systeem Engineering 1 Week 1 VHDL basics, datatypes, signal assignment Jesse op den Brouw DIGSE1/2017-2018 Wat is VHDL VHDL = VHSIC Hardware Description Language VHSIC = Very High Speed Integrated
Nadere informatieVier aandachtspunten bij het specificeren van digitaal geregelde voedingen
Vier aandachtspunten bij het specificeren van digitaal geregelde voedingen De industrie staat soms nog wat afwachtend tegenover digitaal geregelde voedingen omdat engineers, anders dan bij de traditionele
Nadere informatieVan Poort tot Pipeline. Ben Bruidegom & Wouter Koolen-Wijkstra AMSTEL Instituut Universiteit van Amsterdam
Van Poort tot Pipeline Ben Bruidegom & Wouter Koolen-Wijkstra AMSTEL Instituut Universiteit van Amsterdam Van Poort tot Pipeline Pipeline processor One cycle machine Calculator File of registers Assembly
Nadere informatieDigitaal is een magisch woord
Digitaal is een magisch woord Hieronder leest u over digitale logica. De theorie en de praktijk. Dit werk moet nog uitgebreid worden met meer informatie over TTL, CMOS en varianten. Daarnaast kunnen de
Nadere informatieBasisschakelingen en poorten in de CMOS technologie
asisschakelingen en poorten in de CMOS technologie Jan Genoe KHLim Universitaire Campus, Gebouw -359 Diepenbeek www.khlim.be/~jgenoe In dit hoofdstuk bespreken we de basisschakelingen en poorten in de
Nadere informatieHerconfigureerbare Hardware in Ieders Bereik
Herconfigureerbare Hardware in Ieders Bereik Prof. Dirk Stroobandt Universiteit Gent Vakgroep ELIS Onderzoeksgroep PARIS http://www.elis.ugent.be/~dstr/ Overzicht Nood aan digitale verwerking van gegevens
Nadere informatieJan Genoe KHLim. Reken schakelingen. Jan Genoe KHLim
Jan Genoe KHLim Meestal aangewend in digitale computers optellers optellers-aftrekkers Vermenigvuldigers ingebed in een grotere rekeneenheid ALU (Arithmetic and logical unit) 2 Talstelsels definitie Tiendelig
Nadere informatieOpleiding: ESE, HAN Opl.variant: vt Groep/Klas: ES2 Digitaal Signaal Ontwerpen 26 januari 2012 Tijd: 13:30 15:00
Tentamen Engineering 2011/2012: Opleiding: ESE, HN Opl.variant: vt Groep/Klas: ES2 Digitaal Signaal Ontwerpen 26 januari 2012 Tijd: 13:30 15:00 Vakcode: DSO deel 2 Lokaal: Docent: RZ antal tentamenbladen:
Nadere informatieSequentiële Logica. Processoren 24 november 2014
Sequentiële Logica Processoren 24 november 2014 Inhoud Eindige automaten Schakelingen met geheugen Realisatie van eindige automaten Registers, schuifregisters, tellers, etc. Geheugen Herinnering van week
Nadere informatieDesign Data Management voor FPGA ontwikkeling
Design Data Management voor FPGA ontwikkeling Al snel heb je bij electronica ontwikkeling met Design Data Management te maken, zo ook bij FGPA ontwikkeling. Er wordt immers code gegenereerd die beheerd
Nadere informatieWat is Arduino? Arduino = microprocessor (Atmel)
Intro tot Arduino Wat is Arduino? Volgens de website: Arduino is an open-source electronics prototyping platform based on flexible, easy-to-use hardware and software. It's intended for artists, designers,
Nadere informatieTesten: Wiens belang? Wie betaalt en hoe kun je besparen maar wel goed testen
Testen: Wiens belang? Wie betaalt en hoe kun je besparen maar wel goed testen JTAG Technologies Peter van den Eijnden 1 Apparatuur voor debuggen/testen en in-system programmeren op basis van IEEE Std.
Nadere informatieSoftware Test Plan. Yannick Verschueren
Software Test Plan Yannick Verschueren Maart 2015 Document geschiedenis Versie Datum Auteur/co-auteur Beschrijving 1 November 2014 Yannick Verschueren Eerste versie 2 December 2014 Yannick Verschueren
Nadere informatieBasisconcept VHDL. Digitaal Ontwerpen Tweede studiejaar. Wim Dolman. Engineering, leerroute Elektrotechniek Faculteit Techniek
Basisconcept VHDL Tweede studiejaar Wim Dolman Engineering, leerroute Elektrotechniek Faculteit Techniek 1 Deze presentatie toont de stappen voor het ontwerpen van een digitale combinatorische schakeling
Nadere informatieSamenvatting Field programmabale gate arrays (FPGA s) Dynamische herconfiguratie.
Samenvatting Field programmabale gate arrays (FPGA s) zijn heel aantrekkelijk als ontwerpplatform voor digitale systemen. FPGA s zijn geïntegreerde schakelingen die geprogrammeerd of geconfigureerd kunnen
Nadere informatieSoftware Test Plan. Yannick Verschueren
Software Test Plan Yannick Verschueren November 2014 Document geschiedenis Versie Datum Auteur/co-auteur Beschrijving 1 November 2014 Yannick Verschueren Eerste versie 1 Inhoudstafel 1 Introductie 3 1.1
Nadere informatieDepartement industriële wetenschappen en technologie
Departement industriële wetenschappen en technologie Universitaire Campus, gebouw B B-3590 DIEPENBEEK Tel.: 011-23 07 90 Fax: 011-23 07 99 Aansturen en testen van een hybride infrarood beeldopnemer Abstract
Nadere informatiePBA kwaliteit: cijfers graag! Hoe doen we dat? EDM Event Geert Willems Geert Willems 30 september 2011
PBA kwaliteit: cijfers graag! Hoe doen we dat? EDM Event 2011 Geert Willems Geert Willems 30 september 2011 1. Kwaliteitcijfers Wat hebben we nodig? Om de yield Y of het falingsrisico P te bepalen dient
Nadere informatieRAM geheugens. Jan Genoe KHLim. Situering RAM-geheugens. Geheugens. Halfgeleider Geheugens. Willekeurig toegankelijk geheugen
Jan Genoe KHLim Situering RAM-geheugens Geheugens Halfgeleider Geheugens Serieel toegankelijk geheugen Willekeurig toegankelijk geheugen Read Only Memory ROM Random Access Memory RAM Statische RAM SRAM
Nadere informatieScan-pad technieken. Zet elk register om in een scan-pad register (twee opeenvolgende D-latches: master-slave):
Zet elk register om in een scan-pad register (twee opeenvolgende D-latches: master-slave): D is de normale data ingang C is de normale fase 1 klok I is de data ingang van het shift-regiester A is de klok
Nadere informatieIEEE 1394 firewire. Jan Genoe KHLim. I-link DV (digital video)
IEEE 1394 firewire I-link DV (digital video) Jan Genoe KHLim 1 Traditionele video bewerkingswerkwijze In draagbare video camera's worden beelden reeds lang aan de hand van CCD opgenomen, dit wil zeggen
Nadere informatieFaculteit Elektrotechniek - Leerstoel ES Tentamen Schakeltechniek. Vakcode 5A050, 17 november 2004, 9:00u-12:00u
achternaam : voorletters : identiteitsnummer : opleiding : Tijdens dit tentamen is het gebruik van rekenmachine of computer niet toegestaan. Vul je antwoorden in op dit formulier. Je dient dit formulier
Nadere informatie2 Elementaire bewerkingen
Hoofdstuk 2 Elementaire bewerkingen 19 2 Elementaire bewerkingen 1 BINAIRE GETALLEN In het vorige hoofdstuk heb je gezien dat rijen bits worden gebruikt om lettertekens, getallen, kleuren, geluid en video
Nadere informatieHoe werkt een computer precies?
Hoe werkt een computer precies? Met steun van stichting Edict Ben Bruidegom & Wouter Koolen-Wijkstra AMSTEL Instituut Universiteit van Amsterdam Overview Introductie SIM-PL Simulatietool voor werking computer
Nadere informatieCombinatorische schakelingen
Practicum 1: Combinatorische schakelingen Groep A.6: Lennert Acke Pieter Schuddinck Kristof Vandoorne Steven Werbrouck Inhoudstabel 1. Doelstellingen... 2 2. Voorbereiding... 3 3. Hardware-practicum...
Nadere informatieMicrocontrollers Introductie INLMIC Jesse op den Brouw INLMIC/2014-2015
Microcontrollers Introductie INLMIC Jesse op den Brouw INLMIC/2014-2015 Microcontroller Uit Wikipedia A microcontroller (sometimes abbreviated µc or uc) is a small computer on a single integrated circuit
Nadere informatieUML. From weblog http://dsnippert.wordpress.com. Dennis Snippert
UML From weblog http://dsnippert.wordpress.com Naam: Dennis Snippert Inhoudsopgave 1. Wat is Uml?... 3 2. UML diagrammen... 4 3. Uitleg diagrammen... 5 3.1. Usecase diagram:... 5 3.2. Class diagram:...
Nadere informatieStudiewijzer Digitale Systeemengineering 1 (E-DIGSE1-13) 3 studiepunten
2018/2019 Elektrotechniek Semester 1.2 Studiewijzer Digitale Systeemengineering 1 (E-DIGSE1-13) 3 studiepunten Verantwoordelijk docent: Jesse op den Brouw J.E.J.opdenBrouw@hhs.nl Overige docent(en): Wasif
Nadere informatieInleiding Digitale Techniek
Inleiding Digitale Techniek Week 4 Binaire optellers, tellen, vermenigvuldigen, delen Jesse op den Brouw INLDIG/25-26 Optellen Optellen is één van meest gebruikte rekenkundige operatie in digitale systemen.
Nadere informatieLes F-02 UML. 2013, David Lans
Les F-02 UML In deze lesbrief wordt globaal beschreven wat Unified Modeling Language (UML) inhoudt. UML is een modelleertaal. Dat wil zeggen dat je daarmee de objecten binnen een (informatie)systeem modelmatig
Nadere informatieLabo digitale technieken
.. Het gebied "elektronica" is reeds geruime tijd onderverdeeld in twee specialiteiten, namelijk de analoge en de digitale technieken. Binnen analoge schakelingen gebeurt de signaalverwerking met lineaire
Nadere informatieVoor en nadelen (spatieel) gedistribueerd
Voor en nadelen (spatieel) gedistribueerd Centraal Dynamische regelbaarheid Gedistribueerd Communicatie hogere systeemlagen Communicatie lagere systeemlagen Fouttolerantie Faalgedrag Schaalbaarheid Complex
Nadere informatieProjectplan. Elektronica-ICT Artesis. Auteur: Coopman Tom Interne Promotor: Peeters Tom Externe Promotor: Delepierre Bruno, Adforce
Elektronica-ICT Artesis Projectplan Auteur: Coopman Tom Interne Promotor: Peeters Tom Externe Promotor: Delepierre Bruno, Adforce Projectplan ter voorbereiding van de bachelorproef en stage Academiejaar
Nadere informatiemath inside Model orde reductie
math inside Model orde reductie Model orde reductie Met het voortschrijden van de rekenkracht van computers en numerieke algoritmen is het mogelijk om steeds complexere problemen op te lossen. Was het
Nadere informatieIntroductie. Met Flowcode software ontwikkelt u snel en gemakkelijk de meest complexe elektronische en elektromechanische systemen.
Introductie Met software ontwikkelt u snel en gemakkelijk de meest complexe elektronische en elektromechanische systemen. is een van 's werelds meest geavanceerde ontwikkelomgevingen voor elektronica en
Nadere informatieSoftware Processen. Ian Sommerville 2004 Software Engineering, 7th edition. Chapter 4 Slide 1. Het software proces
Software Processen Ian Sommerville 2004 Software Engineering, 7th edition. Chapter 4 Slide 1 Het software proces Een gestructureerd set van activiteiten nodig om een software systeem te ontwikkelen Specificatie;
Nadere informatieDigitaal System Ontwerpen Studiehandleiding
Digitaal System Ontwerpen Studiehandleiding Embedded Systems Engineering Klassen: ES2, ES2D H. Riezebos 5 september 2012 Inhoud 1 Inleiding... 2 2 Beschrijving en beoordeling... 3 3 Tentamenstof... 6 4
Nadere informatieVakinhoudelijke uitwerking Keuzevak Applicatieontwikkeling van het profiel MVI vmbo beroepsgericht
Vakinhoudelijke uitwerking Keuzevak Applicatieontwikkeling van het profiel MVI vmbo beroepsgericht Deze vakinhoudelijke uitwerking is ontwikkeld door het Redactieteam van de Schooleamenbank vmbo voor dit
Nadere informatieWorkshop Arduino voor beginners. door TkkrLab Enschede
Workshop Arduino voor beginners door TkkrLab Enschede Tkkrlab TkkrLab (Tukkerlab) bestaat uit een groep mensen die geïnteresseerd zijn in in technologie, digitale techniek en wetenschap, kortom geeks.
Nadere informatieEE1410: Digitale Systemen BSc. EE, 1e jaar, , 6e hoorcollege
EE4: Digitale Systemen BSc. EE, e jaar, 22-23, 6e hoorcollege Arjan van Genderen, Stephan Wg, Computer Engineering 22-4-23 Delft University of Technology Challenge the future Rooster 4e kwartaal (der voorbehoud)
Nadere informatieHet SEESCOA project; jouw user interface, altijd en overal
Het SEESCOA project; jouw user interface, altijd en overal Kris Luyten Karin coninx 17 januari 2002 Samenvatting De informatica kende een ware revolutie voordat men tot de desktop PC gekomen is. 20 jaar
Nadere informatieGeheugenbeheer. ICT Infrastructuren 2 december 2013
Geheugenbeheer ICT Infrastructuren 2 december 2013 Doelen van geheugenbeheer Reloca>e (flexibel gebruik van geheugen) Bescherming Gedeeld/gemeenschappelijk geheugen Logische indeling van procesonderdelen
Nadere informatieSequentiële schakelingen
Gebaseerd op geheugen elementen Worden opgedeeld in synchrone systemen» scheiding tussen wat er wordt opgeslagen (data) wanneer het wordt opgeslagen (klok) asynchrone systemen» Puls om geheugen op te zetten
Nadere informatieStudiewijzer Inleiding Digitale Techniek, versie 1.6, , J.E.J. op den Brouw
2018/2019 Elektrotechniek Semester 1.1 Studiewijzer Inleiding Digitale Techniek (E-INLDIG-13 ) 3 studiepunten Verantwoordelijk docent: Jesse op den Brouw J.E.J.opdenBrouw@hhs.nl Overige docent(en): Ben
Nadere informatieHet belang van. Data Modellering. GEMINIT Training. Data Modellering. Frédéric BARBIER
Het belang van Data Modellering Studiedag Informatiemanagement Politeia, 22 februari 2013, Gent Open data en de cloud: een revolutie in de informatiehuishouding van de overheid Training Data Modellering
Nadere informatieDynamische Circuitspecialisatie
Dynamische Circuitspecialisatie Karel Bruneel promotor: prof. Dirk Stroobandt Field Programmable Gate Array 11111111111 1111111111111 1111111111 11111111111 Digitale GSM- 111111111 1111111111 11111 chip
Nadere informatieOnderzoeksvaardigheden 2
Performance van Phonegap Naam: Datum: april 2012 Studentnummer: 0235938 Opleiding: CMD Docenten: Pauline Krebbers Modulecode: MEDMO101DT Modulenaam: Onderzoeksvaardigheden 2 / Media & Onderzoek Inhoudsopgave
Nadere informatieLogische Schakelingen
Logische Schakelingen Reader Elektro 2.2 Erik Dahmen Techniek en Gebouwde Omgeving Logische Schakelingen Inhoudsopgave: Definitie Logische Schakelingen EN / NEN functie OF / NOF functie NIET-functie De
Nadere informatieSEO search engine optimalisatie
SEO search engine optimalisatie SEO staat voor Search Engine Optimizer, iedereen kan een website maken maar is uw website ook goed uit te lezen door een zoekmachine? Een zoekmachine ziet uw website niet
Nadere informatiepraktijk theorie vaardigheden kennis mechanica statica dynamica thermodynamica stromingsleer
MungosWorks is sinds 28 januari 2004 actief als technisch ontwerpen adviesbureau gericht op automatisering. Wij ontwikkelen innovatieve systemen die bedrijfsprocessen beter, goedkoper, efficiënter en/of
Nadere informatieOefeningen Digitale Elektronica (I), deel 4
Oefeningen Digitale Elektronica (I), deel 4 Oefeningen op min en maxtermen, decoders, demultiplexers en multiplexers (hoofdstuk 3, 3.6 3.7) Wat moet ik kunnen na deze oefeningen? Ik kan de minterm en maxtermrealisatie
Nadere informatieLocobuffer Handleiding
Locobuffer Handleiding HDM09 Disclaimer van Aansprakelijkheid: Het gebruik van alle items die kunnen worden gekocht en alle installatie-instructies die kunnen worden gevonden op deze site is op eigen risico.
Nadere informatieStoeien met de tabellen (deel 5) Met multiplexers dobbelsteen 5 bouwen: BCD-code
Stoeien met de tabellen (deel 5) Met multiplexers dobbelsteen 5 bouwen: BCD-code Johan Smilde Bij deze variant van de in deel 4 besproken dobbelsteen 5 wordt eveneens de CMOS-multiplexer 4519 gebruikt
Nadere informatieMaak automatisch een geschikte configuratie van een softwaresysteem;
Joost Vennekens joost.vennekens@kuleuven.be Technologiecampus De Nayer We zijn geïnteresseerd in het oplossen van combinatorische problemen, zoals bijvoorbeeld: Bereken een lessenrooster die aan een aantal
Nadere informatieDe kunst van het dicht timmeren. DEMO BPM Engine. 2012, Formetis
De kunst van het dicht timmeren DEMO BPM Engine 2012, Formetis 1 Agenda Enterprise Engineering & Software Engineering Demonstratie DEMO BPM Engine Vragen Enterprise Engineering & Software Engineering 1.
Nadere informatieOPERATIONELE CLUSTERING Globale clients kunnen informatie van meerdere systemen weergeven
OPERATIONELE CLUSTERING Globale clients kunnen informatie van meerdere systemen weergeven Beheert u een gedistribueerd systeem met meerdere controlepunten? Wilt u al uw controle op één plaats kunnen centraliseren?
Nadere informatieEE1410: Digitale Systemen BSc. EE, 1e jaar, , vragencollege 1
EE40: Digitale Systemen BSc. EE, e jaar, 202-203, vragencollege Arjan van Genderen, Stephan Wong, Computer Engineering 28-3-203 Delft University of Technology Challenge the future Huiswerk hoorcollege
Nadere informatieNieuw: controllers van Syel Europe
INDUSTRIËLE ELEKTRONICA Nieuw: controllers van Syel Europe De compacte controller die intelligent én voordelig is. voor seriebouw en klantspecifieke toepassingen voor complexe berekeningen én eenvoudige
Nadere informatieDigitale Systeem Engineering 1
Digitale Systeem Engineering 1 Week 2 Delay, Sequential VHDL, hiërarchie, generics Jesse op den Brouw DIGSE1/2017-2018 VHDL delay models Het beschrijven van vertragingen en minimale pulsbreedte wordt gedaan
Nadere informatieLogicsim Hydraulics. Vak/onderwerp Techniek, motorvoertuigentechniek, hydrauliek, mechanica
Logicsim Hydraulics Vak/onderwerp Techniek, motorvoertuigentechniek, hydrauliek, mechanica Hardware-eisen Windows 3.1 of hoger, 486 processor of sneller, 5 Mb vrije ruimte op de harde schijf, 4 Mb RAM,
Nadere informatieInstallatiegids Registratie Hardware specificaties
Installatiegids Installatiegids... 1 Registratie... 2 Hardware specificaties... 3 Waarschuwing ivm Poorten die open moeten staan... 3 Configuratie voor gebruik op Citrix, Terminal Server,...... 4 Windows
Nadere informatieInleiding Digitale Techniek
Studiebelasting: 3 EC Semester: EP1.1, EQ1D.1 Verantwoordelijke docenten: J.E.J. op den Brouw (Brw) Opbouw module. OEdeel kwt sbu theo pract proj toetswijze bs -th1 1 50 21 Open vragen 1..10 -pr1 1 34
Nadere informatieClean code improves test quality
Clean code improves test quality Michel Kroon, Senior Consultant, SIG TestNet Voorjaarsevenement 30 juni 2008 Arent Janszoon Ernststraat 595-H NL-1082 LD Amsterdam info@sig.nl www.sig.nl De Software Improvement
Nadere informatiea. Wat wordt verstaan onder V&V? b. Uit welke kernactiviteiten bestaat V&V? c. Noem enkele voor- en nadelen van inspecties. d. Idem voor testen.
Eindtoets T07351 Software engineering Een eindtoets staat in het algemeen model voor het tentamen van de betreffende cursus. Aangezien deze cursus een mondeling tentamen heeft, bevat deze eindtoets slechts
Nadere informatieSoftware Quality Assurance Plan
Software Quality Assurance Plan GameTrac Versie Datum Auteur(s) Opmerking 1.0 10-12-2010 Bram Bruyninckx Eerste iteratie 1 Door hieronder te tekenen verklaart u akkoord te zijn met dit document en zijn
Nadere informatie3D systemen-op-chip. Het 3D-technologielandschap. Semiconductor technology & processing
Semiconductor technology & processing 3D systemen-op-chip Kleinere, goedkopere en krachtigere systemen door een slimme onderverdeling van het circuit. 3D-integratie is de laatste jaren geëvolueerd naar
Nadere informatieDe Arduino-microcontroller in de motorvoertuigentechniek (2)
De Arduino-microcontroller in de motorvoertuigentechniek (2) E. Gernaat (ISBN 978-90-79302-11-6) 1 Procescomputer 1.1 Microprocessoren algemeen De informatie-verwerking zoals is behandeld, is vrijwel geheel
Nadere informatieIncore Solutions Learning By Doing
Incore Solutions Learning By Doing Incore Solutions Gestart in November 2007 Consultants zijn ervaren met bedrijfsprocessen en met Business Intelligence Alle expertise onder 1 dak voor een succesvolle
Nadere informatieDe CB channel controller TMS1022NL/NLL en TMS1023NL/NLL. ( Dit is een maskrom-programmed version van de Texas Instruments TMS1000 family)
De CB channel controller TMS1022NL/NLL en TMS1023NL/NLL ( Dit is een maskrom-programmed version van de Texas Instruments TMS1000 family) Ik begin even met een korte inleiding over de TMS1000. ( Wil je
Nadere informatieFlex_Rooster WERKBOEK. INTRODUCTIE iseries. Dit werkboek is eigendom van ICS opleidingen en mag niet worden meegenomen.
Flex_Rooster WERKBOEK INTRODUCTIE iseries Dit werkboek is eigendom van ICS opleidingen en mag niet worden meegenomen. ICS Opleidingen Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt
Nadere informatieDe Arduino-microcontroller in de motorvoertuigentechniek (4)
De Arduino-microcontroller in de motorvoertuigentechniek () E. Gernaat (ISBN 978-90-7930--6) De Atmel ATmega38/P microcontroller. Uitvoering De ATmega38 is een microprocessor van de Amerikaanse firma ATMEL
Nadere informatieWe moeten de accommodaties selecteren die 3 sterren hebben, en in land met ID 10 zitten.
MySQL talk Trage website? Het optimaliseren van een bestaande website die een MySQL database heeft is niet altijd even makkelijk. Het probleem kan namelijk op veel verschillende plekken zitten: de database
Nadere informatieSocio-technisch systemen. Ian Sommerville 2004 Software Engineering, 7th edition. Chapter 2 Slide 1
Socio-technisch systemen Ian Sommerville 2004 Software Engineering, 7th edition. Chapter 2 Slide 1 Systeem categoriën Technische op computer gesteunde systemen Systemen die HW en SW bevatten, maar waar
Nadere informatieNederlandse samenvatting (Dutch summary)
Nederlandse samenvatting (Dutch summary) Ditproefschriftpresenteerteen raamwerk voorhetontwikkelenvanparallellestreaming applicaties voor heterogene architecturen met meerdere rekeneenheden op een chip.
Nadere informatieled 0 aan Opdracht: 1 Opdracht: 4
Opdracht: 1 Maak een set meetkabels zoals op foto blz.7 is aangegeven, lengte 60cm. Maak een programmeerkabel zoals op de foto van blz.5 is aangegeven. Houd je ook hier exact aan de kabel kleuren en posities
Nadere informatieprogrammeren leeromgeving
DO-ProLO programmeren leeromgeving Een leeromgeving voor iedereen in de leeftijd van 8 tot 80 jaar. Dit is een uitgave van Duurzame Onderneming Kennemerland. Voor meer informatie ga naar: www.duurzame-onderneming-kennemerland.nl
Nadere informatieIO-Link is Smart Industry
De toenemende vraag naar informatie en intelligente interactie op alle communicatieniveau 's IO-Link presentatie 02.06.2015 Avans Hogeschool Den Bosch Inhoud Filmpje"What is IO-Link" Smart Industry: Doel
Nadere informatieHet Testen van Elektronica nu en in de toekomst
Het Testen van Elektronica nu en in de toekomst Peter van Oostrom. Test & measurement. Romex BV Remmerden 5 3911 TZ Rhenen. E-mail pvo@romex.nl Website www.romex.nl/test Totaalleverancier voor de Elektronica
Nadere informatieArduino CURSUS. door Willy - 09-juni-2017
Arduino CURSUS door Willy - w2@skynet.be, 09-juni-2017 OVERZICHT (1) OVERZICHT (2) Historiek Microcontroller (1) Microcontroller (2) Specificaties - Arduino UNO bord Specificaties - ATmega328P chip LET
Nadere informatiePajottenlandse Radio Amateurs
Pajottenlandse Radio Amateurs ON3BL 07/02/2014 SDR ontvangst met RTL-stick Waarvoor staat de afkorting SDR? SDR Software Defined Radio Definitie van Software Defined Radio Een radiocommunicatiesysteem
Nadere informatieZelftest Informatica-terminologie
Zelftest Informatica-terminologie Document: n0947test.fm 01/07/2015 ABIS Training & Consulting P.O. Box 220 B-3000 Leuven Belgium TRAINING & CONSULTING INTRODUCTIE Deze test is een zelf-test, waarmee u
Nadere informatieExamen computerarchitectuur
Examen computerarchitectuur Vrijdag 8 juni 2007, 14u00 Prof. Koen De Bosschere Naam, Voornaam: Richting: Belangrijk 1. Vergeet niet uw naam en voornaam te vermelden. 2. Schrijf de antwoorden in de daarvoor
Nadere informatieOnderzoek Migratie Windows NT voor Wegontwerpafdelingen in Rijkswaterstaat
C8108 BIBLIOTHEEK Bouwdienst Rijkswaterstaat Postbus 20.000 3502 LA Utrecht Onderzoek Migratie Windows NT voor Wegontwerpafdelingen in Rijkswaterstaat Keuze voor Windows NT BIBLIOTHEEK BOUWOiENST RI.IKSWATERSTAAT
Nadere informatieBeschrijving toolset Netwerk/Protocol/Applicatie test Datum 11 januari 2012 Auteur Louis de Wolff Versie 1.0
Beschrijving toolset Netwerk/Protocol/Applicatie test Datum 11 januari 2012 Auteur Louis de Wolff Versie 1.0 Netwerk evaluatie tools Inleiding In een pakket geschakelde netwerk gebeurt de communicatie
Nadere informatieProject 7 Pratende plant Docent Project 7 - Pratende Plant Docent
Project 7 Pratende plant Docent Project 7 - Pratende Plant Docent Titel Pratende Plant 2 lessen Doel De leerlingen leren in deze twee lessen een opdracht namaken en een nieuw prototype maken met behulp
Nadere informatieGEÏNTEGREERDE PROEF. VTI Sint-Laurentius. Pakketweegschaal. Industriële informatie & communicatietechnologie SCHOOLJAAR 2010-2011.
VTI Sint-Laurentius De school voor Wetenschap, Techniek en Technologie Pr. Thuysbaertlaan 1 9160 Lokeren www.vti-lokeren.be info@vti-lokeren.be GEÏNTEGREERDE PROEF Pakketweegschaal Industriële informatie
Nadere informatieStoeien met de tabellen (deel 4) Met multiplexers dobbelsteen 5 bouwen: tabel naar keus
Stoeien met de tabellen (deel 4) Met multiplexers dobbelsteen 5 bouwen: tabel naar keus Johan Smilde Het is niet echt moeilijk om met CMOS-multiplexers van het type 4519, die zijn toegepast bij de dynamische
Nadere informatieModulair Levels Bouwen
Computer games worden steeds gedetailleerder maar de hoeveelheid detail wordt beperkt door twee belangrijke factoren: de tijd die nodig is om modellen en textures te maken en de beperkingen van de hardware
Nadere informatie9200 DENDERMONDE WAUTERS Marcel PC Technieken / 03 Soorten computers
Soorten computers 1 Classificatie volgens hiërarchie De technische term voor een computer zoals we die nu kennen is micro data processor, kortweg PC. De PC stond bij zijn ontstaan begin jaren 80 onderaan
Nadere informatieSoftware Factories. Toepassing van Domain Specific Languages. achtergrond
In de software-industrie zijn budget- en deadline-overschrijdingen aan de orde van de dag, er wordt vaak niet aan de gestelde verwachtingen voldaan. Dit kan worden voorkomen door software-ontwikkeling
Nadere informatieES1 Project 1: Microcontrollers
ES1 Project 1: Microcontrollers Les 3: Eenvoudige externe hardware & hardware programmeren in C Hardware programmeren in C Inmiddels ben je al aardig op gang gekomen met het programmeren van microcontrollers.
Nadere informatieHoofdstuk 17: Logische & Informatiefuncties en operatoren
Hoofdstuk 17: Logische & Informatiefuncties en operatoren 17.0 Inleiding Logische formules testen of een conditie waar is (het resultaat van de formule zal dan de waarde WAAR hebben) of onwaar (in dit
Nadere informatieArduino Zuid-Limburg Workshop 2
1 Arduino Zuid-Limburg Workshop 2 Leren door doen Juni 2016 - slides voor Arduino workshop Zuid-Limburg 2 In deze workshop Minder focus op de programmeertaal zelf Voorbeelden als basis gebruiken Tonen
Nadere informatieIn deze mannual zal ik het voorbeeld van de Led cube gebruiken maar de principes zijn op alles toepasbaar.
Parallelle poort interface met Visual basic Waarom dit naslagwerk: Ik was zelf een beginner op dit vlak en heb dagen lopen zoeken naar correcte en up to date info inzake de aansturing van pc naar elektronica
Nadere informatie