OPLEIDINGEN najaar aam.be

Transcriptie

1 OPLEIDINGEN najaar aam.be g - ondersteuning - vorming - opleiding - ondersteuning

2 Inhoud najaar 2013 ZORG VOOR OUDEREN Aandacht voor levensvragen van ouderen Geheugenproblemen bij ouderen Ouderenmisbehandeling Samenzingen met personen met dementie Voorlezen voor ouderen ZORG VOOR KINDEREN Als baby s konden praten Ambras in de klas Angst en stress bij kinderen Creatief bezig zijn met kinderen Democratische discipline Gevoelige kinderen helpen omgaan met emoties Grime, bodypaint, henna en theatergrime voor peuters, kleuters en kinderen tot 12 jaar Help! Mijn kind (wordt) (ge)pest! Pesten verhelpen door verbondenheid Het kindvriendelijke huis Lichaamsbeleving en seksuele opvoeding bij baby, peuter en kleuter Musiceren met baby s en peuters van 0 tot 3 jaar Musiceren met kleuters van 3 tot 6 jaar Musiceren met kinderen van 6 tot 12 jaar Natuur lijke spelletjes voor kinderen Omgaan met baby s Omgaan met hooggevoeligheid bij kinderen Ontdek je eigen opvoedingsstijl Opvoeden van kinderen : een beetje geven en een beetje nemen Snoezelen voor baby, peuter en kleuter Spelen met baby, peuter en kleuter Taalactivering Van klanknabootsing tot eerste verhaal Verhaaltjes vertellen en verhalen maken voor peuters en kleuters Verhalen achter kindertekeningen Verlies en emotionele pijn van kinderen en jongeren Basismodule Voeding en moeilijk eetgedrag bij baby, peuter en kinderen KIJKEN NAAR ZORGVERLENING In de ziel en het hart van de clown kijken Lachen is gezond Lichaamstaal in de hulpverlening Omgaan met kritiek van de familie Ontspoorde zorg Stilstaan bij moeilijk hanteerbaar gedrag in de zorg Zelfreflectie als sleutel voor hulpverleners PERSOONLIJKE ZORG De kunst van het piekeren Geboeid door Perfectionisme Gevoelige volwassenen helpen omgaan met emoties In mijn kracht gaan staan Meetellen en/of aftellen Een inspiratiedag voor 50-plussers Jaartraining de vijf seizoenen Omgaan met hooggevoeligheid bij volwassenen Passie als antwoord op burn-out Veerkracht opbouwen WERKOMGEVING IN DE ZORG Communiceren kan je leren Heb ik een conflict of heeft het conflict mij? Basisideeën : conflict en conflictbemiddeling Peter meterschap Roddelen DE LEIDINGGEVENDE IN DE ZORG Basis Coaching Leiding geven in zorg en welzijn Veranderen : sturen op gedrag van mensen Werken aan werkvermogen Zelfreflectie als sleutel voor leidinggevenden Zonder dwarsligger rijden er geen treinen Omgaan met weerstanden ANDERE MANIEREN VAN ZORG Aromatherapie : initiatie Aromatherapie in de Palliatieve zorg Creatieve werkvormen in de zorg Werken met beelden De kracht van muziek ZORG VOOR DE ROUWENDE Aanvaarden, loslaten en verbinden ROUWEN : zich bewegen tussen verlies en leven Het leren begeleiden van mensen die een verlies hebben geleden

3 Aandacht voor levensvragen van ouderen Als zorgverlener krijg je regelmatig te maken met ouderen die bezig zijn met de zin van hun leven. Zeker wanneer zij afhankelijk geworden zijn van anderen. Soms stellen ze deze vragen naar zin (levensvragen) ronduit, maar veel vaker zijn ze verpakt in een opmerking of bepaald gedrag. Waarom moet dit mij nu overkomen? Waarom leef ik nog? Ik ben anderen enkel nog tot last Ik zal blij zijn als de Heer me komt halen, ik ben zo moe Bij dit soort vragen en verzuchtingen sta je vaak met je mond vol tanden. Wat zeg je wanneer iemand zich afvraagt wie er nog op hem zit te wachten? Hoe steun je een cliënt/bewoner die verzucht dat het leven niet meer de moeite waard is? Deze vorming richt zich naar zorgverleners die zorg bieden aan ouderen, in de thuissituatie of in zorginstellingen. De volgende thema s komen aan bod: Op wat voor manier zijn ouderen bezig met de zin van hun leven, welke levensvragen hebben ze zoal? Hoe ontstaan die? Hoe herken je de levensvragen die achter opmerkingen en verzuchtingen van de oudere kunnen schuilen? Hoe kun je omgaan met de levensvragen die je in je eigen situatie tegenkomt? Wat zijn concrete tips? De praktijkervaringen van jou en de andere deelnemers zijn het vertrekpunt van de training. De vorming maakt gebruik van beeldmateriaal en afwisselende, actieve werkvormen. Zorg voor ouderen Doelgroep rusthuismedewerkers, mantelzorgers, palliatieve hulpverleners en alle geïnteresseerden Wanneer 9 december 2013 van 09u00 tot 16u00 Begeleiding Conny Thomas, sociaal agoge, psychotherapeute, educatief medewerkster Zorg-Saam Geheugenproblemen bij ouderen Het komt bij iedereen wel al eens voor: je geheugen laat je in de steek. Het kan gaan om een woord of een naam waar je niet meer op kunt komen. Dan ineens, vijf minuten later, schiet het je weer te binnen. Dit soort geheugenverlies, een soort verstrooidheid, is heel normaal. Het is hinderlijk, maar onschuldig. Bij oudere mensen wordt geheugenverlies nogal vlug aan de leeftijd geweten. Het geheugen vermindert nu eenmaal met het ouder worden, zegt men dan. Als de omgeving zo reageert, wordt de ouder wordende mens niet meer aangemoedigd om zijn geheugen te trainen. Wel kunnen onzekerheid en angst toenemen, met als gevolg dat het geheugen inderdaad achteruitgaat. Een positieve benadering wijst de ouder wordende mens eerder op hulpmiddelen, geheugensteuntjes en oefeningen om de geheugenproblemen zoveel mogelijk op te lossen. Wanneer de geheugenproblemen desondanks steeds blijven toenemen, mag dit niet zomaar toegeschreven worden aan de ouderdom. De geheugenproblemen kunnen soms signalen zijn van psychische of lichamelijke ziekten. In dit geval is het belangrijk een arts te raadplegen. Doelgroep geïnteresseerden, hulpverleners Wanneer 8 oktober 2013 van 09u30 tot 16u30 Otto Veniusstraat 15, 2000 Antwerpn Begeleiding Lea Celis, vormingswerker Ouderenmisbehandeling Nog steeds rust er een taboe op deze problematiek. We horen er weinig over, er wordt zelden openlijk over gepraat. En daardoor is ouderenmis(be)handeling een verborgen en tamelijk onbekend fenomeen. Toch is het belangrijk om er stil bij te staan. Het komt voor, ook hier in België. In de hulpverlening kan je tegen een situatie van ouderen(mis)behandeling aanlopen. Hierop reageren is lang niet gemakkelijk. In deze samenkomst komen volgende aspecten aan de orde : definitie, kenmerken en risicofactoren van ouderen - (mis)behandeling alsook mogelijke signalen van het slachtoffer. Doelgroep hulpverleners Wanneer 4 november 2013 van 13u00 tot 16u00 Waar Stichting Lodewijk De Raet M. Hendrikaplein 64a, 9000 Gent Begeleiding Conny Thomas, sociaal agoge, psychotherapeute, educatief medewerkster Zorg-Saam Deelnameprijs

4 Samenzingen met personen met dementie De communicatie met personen met dementie is vaak een uitdaging. Het geheugen gaat achteruit en het samen spreken wordt moeilijker. Hoe kunnen we elkaar opnieuw ontmoeten en hoe komen we dichter bij de belevingswereld van de persoon met dementie? Muziek kan hier een toegangspoort zijn. Samen zingen en/of musiceren kan plaats maken voor emoties die op een andere manier geen uiting meer kunnen krijgen. In deze workshop ondervinden we aan de lijve de kracht van muziek, bekijken we hoe je in groep samen kan zingen met repertoire van vroeger en nu en hoe je in een individueel moment via muziek verbinding maakt. Muzikale voorkennis is niet vereist. Doelgroep hulpverleners Wanneer 7 november 2013 van 09u30 tot 16u30 Waar CC Beringen Ontmoetingscentrum De Buiting Tessenderlosesteenweg Paal - Beringen Begeleiding Mieke Wouters, muziektherapeute & Karolien Moers, muziektherapeute Deelnameprijs 100 Voorlezen voor ouderen Als lezen moeilijker wordt, is het fijn om voorgelezen te worden, individueel of in een klein groepje. Als je met anderen luistert naar een verhaal, kan je er ook samen over praten. Herinneringen worden opgeroepen. Voor mensen die nog heel weinig van hun eigen verhaal ter beschikking hebben, ligt de nadruk op gezelligheid, de sfeer van het verhaal en de stem van de voorlezer. Voorlezen voor ouderen is een zeer laagdrempelige activiteit. We leren je hoe je een verhaal boeiend kan voorlezen, welke verhalen geschikt zijn voor ouderen en welke vragen je kan stellen (reminiscentie) naar aanleiding van een verhaal. Daarnaast wordt toegelicht hoe je voorlezen op langere termijn kan introduceren in je werkomgeving en waar je verhalen vindt. Voor iedereen die actief is in de ouderenzorg! Doelgroep alle mensen die werken met senioren en ouderen Wanneer 24 en 31 oktober 2013 van 09u30 tot 12u30 Waar CC Lummen G.C.O.C. Oosterhof Dr. Vanderhoeydonckstraat Lummen Begeleiding Rien Van Meensel, vertelster Als baby s konden praten Natuurlijk praten baby s al. Ze zijn veel competenter dan algemeen wordt aangenomen. Soms is het jammer voor hen dat ze helemaal anders praten dan volwassenen. Daardoor is het niet altijd makkelijk ze juist te begrijpen. In de levensfase waarin de basis van de persoonlijkheid gevormd wordt, is de mens volledig aangewezen op het inlevingsvermogen van zijn omgeving. Bewust herinneren we ons van deze periode zo goed als niets. Onbewust wordt alle informatie ongefilterd opgeslagen. Een flinke dosis gezond verstand en durven luisteren naar je hart, aangevuld met uitgebreid wetenschappelijk onderzoek, kunnen je al een heel eind op weg helpen om het jonge kind beter te verstaan. In deze vorming zullen een aantal begrippen uit de ontwikkelingspsychologie worden toegelicht en getoetst aan de praktijk : orale fase, zuigbehoefte, huidhonger, symbiose, scheidingsangst, individuatie, hechting en lichaamstaal. Meer concreet zullen we het ook hebben over het belang van lichaamscontact en oogcontact, communiceren in de non-verbale ruimte, vertrouwen op de signalen van het kind, omgaan met huilen en het vermogen om hechte intieme relaties aan te gaan. Zorg voor kinderen Doelgroep leerkrachten, opvoeders, ouders, geïnteresseerden Wanneer 5 september 2013 van 09u00 tot 16u00 Waar CC de Werft Werft 32, 2440 Geel Begeleiding Jurgen Peeters, onderwijzer, psychotherapeut en de eerste Vlaamse Aware Parenting Instructor 6 7

5 Ambras in de klas Soms loopt een klas volledig in het honderd. De sfeer is ziek, niemand voelt zich nog goed. Als leerkracht of titularis weet je ook niet meer waaraan te beginnen. Niets helpt nog. Tijdens deze vorming proberen we inzicht te krijgen in wat er zich nu eigenlijk afspeelt. Je krijgt nieuwe inzichten over belemmeringen en mogelijk - heden in je klas. We gaan dus verder dan gewoon maar theorietjes bekijken... we gaan aan het werk! Hiervoor gebruiken we de techniek van een organisatieopstelling. Bij een opstelling wordt gekeken naar de klas als groter geheel, als systeem. Binnen het systeem richt een opstelling zich op het functioneren van leerlingen in hun klas en op het functioneren van een klas als geheel. Daarbij wordt gekeken naar leiderschap, invloeden uit de geschiedenis, van sleutelfiguren en gebeurtenissen. Ook naar de onderlinge verhoudin- gen van leerlingen, klassen en de diverse geledingen in de school. Met een opstelling wordt zeer snel duidelijk waar de spanningen en verstoorde verhoudingen binnen de klas vandaan komen. Door het verkregen inzicht kunnen de spanningen opgeheven worden en verhoudingen hersteld worden. Hoe werkt een opstelling? Bij een organisatieopstelling wordt een ruimtelijke voorstelling gemaakt van uw klas. Tijdens een organisatieopstelling plaatst de case-inbrenger intuïtief representanten (plaatsvervangers) voor zichzelf en andere leden van de klas in de ruimte. Wat er dan feitelijk opgesteld wordt is het innerlijk beeld van het klassysteem dat de vrager diep onbewust meedraagt. Het bijzondere is dat de representanten als vanzelf toegang krijgen tot de gevoelens en onderlinge verhoudingen van diegenen die zij representeren. De begeleider (de opsteller) bekijkt en voelt waar in de opstelling de balans verstoord is en waar dit op duidt. Hij zal dan kiezen voor een interventie. Dit kan bestaan uit het verplaatsen van representanten, extra representanten toevoegen of representanten uitspraken laten doen die de verstoorde relatie kunnen helen. Alle interventies hebben als doel een opening of oplossing te bewerkstelligen en uiteindelijk te komen tot een opstelling waarin de energie weer kan gaan stromen. Dit proces kan zeer helend zijn. Voorwaarden : Bereid zijn om mee te reflecteren over een klas en mee te werken als representant. Er kunnen 4 mensen hun klas als casus inbrengen. Maximum : 16 deelnemers Doelgroep leerkrachten, iedereen die fundamenteel wil kijken wat zich nu echt in klassen afspeelt Wanneer 3 oktober 2013 van 09u15 tot 16u15 Begeleiding Erwin Vermesen, komt uit het deeltijds onderwijs, jaren gewerkt met maatschappelijk kwetsbare kinderen en jongeren. T GI en opstellingen zijn zijn handelsmerk, vormingswerker Zorg-Saam Angst en stress bij kinderen Doel : soorten angsten en stress ontdekken, hoe ga je om met angstige kinderen? Inhoud : we bespreken samen de soorten angst, de visies hieromtrent en hoe angst kan overgaan in stress. We zoeken samen naar oplossingen om kinderen te helpen en te begeleiden. Doelgroep leerkrachten, opvoeders, ouders, geïnteresseerden Wanneer 4 november 2013 van 09u30 tot 16u30 Creatief bezig zijn met kinderen Doel : knutseltechnieken ontdekken voor kinderen vanaf 8 maand tot Inhoud : na een voorstelling van het nodige knutselmateriaal en de technieken gaan jullie zelf aan de slag. We passen ons materiaal aan, aan de leeftijd van de kinderen en komen zo tot prachtige werkjes, aangepast aan de mogelijkheden van het kind. Doelgroep leerkrachten, opvoeders, ouders, geïnteresseerden Wanneer 21 oktober 2013 van 09u30 tot 16u30 Deelnameprijs 73 (= 70 cursusgeld + 3 materiaalkost) 8 9

6 Democratische discipline Opvoeden zonder straffen en belonen De diepere oorzaak van de meeste gedragsproblemen is eerder een gebrek aan verbondenheid dan een gebrek aan discipline. Aletha Solter Straffen en belonen blijkt in sommige situaties een handige manier om het gewenste gedrag te verkrijgen bij kinderen. In vele gevallen zijn er echter alternatieven en kan dit perfect vermeden worden. We gaan het hebben over hoe we de interne motivatie van het kind kunnen benutten als motor van zijn of haar ontwikkeling. In deze vorming zullen handvatten aangereikt worden om kinderen te disciplineren op een manier die tegelijk ook je band met het kind positief versterkt. Verder zullen we ons ook verdiepen in de drie belangrijkste redenen van probleemgedrag bij kinderen. Doelgroep leerkrachten, opvoeders, ouders, geïnteresseerden Wanneer 12 september 2013 van 09u00 tot 16u00 Waar CC de Werft Werft 32, 2440 Geel Begeleiding Jurgen Peeters, onderwijzer, psychotherapeut en de eerste Vlaamse Aware Parenting Instructor. Gevoelige kinderen helpen omgaan met emoties Emoties zijn niet weg te denken uit het leven van een mens. Ook (jonge) kinderen krijgen al gauw te maken met gevoelens van vreugde en trots, maar ook pijn en onveiligheid of gevoelens die voortvloeien uit rouwen conflictsituaties. Door kinderen van jongs af aan goed te leren omgaan met hun emoties, kunnen we hen weerbaar maken zodat ze ook later stevig in hun schoenen kunnen staan en gezonde relaties kunnen aangaan. Maar hoe help je een kind daarbij? Vooral heel gevoelige kinderen kunnen regelmatig overspoeld worden door (heftige) emoties. Als volwassene schrikken we daar vaak zelf van. Soms proberen we deze heftige gevoelens uit de weg te gaan of stil te leggen, uit angst voor de gevolgen. Toch weten we (uit eigen ervaring) dat dit niet altijd een goede oplossing is. Maar ook het botvieren van emotionele uitbarstingen is geen goede zaak, niet voor de omgeving en niet voor de betrokkenen zelf. Ook is het lang niet altijd gemakkelijk om de aard van de gevoelens te achterhalen en de signalen juist te interpreteren. Hoe kunnen we gepast reageren zodat we deze kinderen leren omgaan met hun emoties? Een zeer praktische workshop met talloze voorbeelden en tips voor het dagelijkse leven op school en thuis. Doelgroep leerkrachten, opvoeders, ouders, geïnteresseerden Wanneer 20 september 2013 van 09u30 tot 16u30 Waar t Groeihuis Sint-Jozefsdreef 7, 3020 Herent Begeleiding An Michiels, therapeute gespecialiseerd in het omgaan met hooggevoeligheid, auteur van het kinderboek de Hoogsensitiviteit Survivalgids Grime, bodypaint, henna en theatergrime voor peuters, kleuters en kinderen tot 12 jaar Doel : basistechnieken aanleren, materiaalkennis en voorbeelden inoefenen voor alle leeftijden Inhoud : We starten met alle basistechnieken, materiaalvoorstelling en eenvoudige oefeningen. Vervolgens gaan we zelf aan de slag met schilderen op de handen, voeten en het aangezicht. Wat dacht je van een zonnetje, een bloempje of een plopmuts? Breng ook je fototoestel mee! Tattoo s komen ook aan bod. Doelgroep leerkrachten, opvoeders, ouders, geïnteresseerden Wanneer 27 september 2013 van 09u30 tot 16u30 Deelnameprijs 73 (= 70 cursusgeld + 3 materiaalkost) Help! Mijn kind (wordt) (ge)pest! Pesten verhelpen door verbondenheid Pesten en gepest worden is een fenomeen dat steeds meer au serieus genomen wordt. En terecht want pesten veroorzaakt groot lijden. Kinderen en jongeren die gepest worden functioneren minder op school, komen in een isolement terecht, verliezen hun zelfvertrouwen en worden ziek. Maar ook de pester en medepesters hebben nood aan aandacht en begeleiding. Ook zij zijn het slachtoffer van het gebeuren. Wat is het verband tussen verbondenheid en het voorkomen van pesten? Pestgedrag is respectloos gedrag en om pesten mogelijk te maken wordt er een emotionele afstand gecreëerd tussen dader(s) en slachtoffer. Deze emotionele afstand maakt het makkelijker om te pesten. Er is geen betrokkenheid, inleving, geen verbondenheid. Er is een zekere vorm van ont-menselijking. In deze vorming bekijken we het pesten door de bril van verbondenheid. Er wordt achtergrondinformatie aangereikt over het pestfenomeen, je krijgt inzichten in de oorzaken van pestgedrag en het gepest worden en er worden middelen aangereikt om pesten te voorkomen en/of te verhelpen. Doelgroep leerkrachten, opvoeders en ouders Wanneer 26 november 2013 van 09u30 tot 16u30 Begeleiding Martine Bal, creatief agoge, contactclown 10 11

7 Het kindvriendelijke huis Kleine kinderen hebben een thuis nodig om in te leven. Maar hoe maken we een leuke thuis? Tijdens deze vorming bekijken we hoe we de woning en de buitenruimte kindvriendelijk en aantrekkelijk kunnen maken. Veiligheid is hierbij ook enorm belangrijk. We bekijken dan ook samen wat de mogelijkheden zijn, vanuit de verschillende opvoedingsstijlen en locaties. Je mag zelf ook fotomateriaal meebrengen. Doelgroep ouders en zorgverleners Wanneer 18 november 2013 van 09u30 tot 16u30 Lichaamsbeleving en seksuele opvoeding bij baby, peuter en kleuter Doel : het belang van aanraking en knuffelen en het ontdekken van het eigen lichaam bij jonge kinderen. Aan de hand van voorbeelden leren hoe kinderen zelf de grenzen kunnen aangeven. Inhoud : We bekijken de lichaamsontwikkeling en beleving bij de jonge kinderen en praten over grenzen stellen. Aan de hand van tactiele spelletjes worden technieken aangeleerd die kinderen kunnen gebruiken om neen te leren zeggen bij overschrijdend gedrag. Doelgroep ouders en zorgverleners Wanneer 9 december 2013 van 09u30 tot 16u30 Musiceren met baby s en peuters van 0 tot 3 jaar Wist je dat kinderen al muzikaal gevoelig zijn van voor de geboorte? Wist je dat het mooiste lied, het lied is dat je zelf zingt? Je krijgt materiaal aangereikt om muzikaal zelfs met de allerkleinsten aan de slag te gaan. We zingen allerlei liedjes, spelen met muziekin - strumenten en materialen zoals doekjes en stokjes. Je maakt kennis met instrumenten die zich goed lenen tot muzikaal Musiceren met kleuters van 3 tot 6 jaar In deze vorming, toegespitst op de samenwerking met kleuters, wordt concreet en bruikbaar muzikaal materiaal aangeboden. We spelen muzikale spelletjes en zingen liedjes in thema. Dit vanuit verschillende emoties en vanuit de ontwikkelingsgebieden van de kleuter. We gaan aan de slag met eenvoudige muziekinstrumenten, spel met baby s, dreumesen en peuters. Niet enkel actief spelen is belangrijk, maar ook de plaats die muziek krijgt in jouw omgeving : zijn er vaste muziek momentjes, zing je tijdens het verversen, zing je de kindjes hun naam toe, welke muziek staat op de achtergrond, enz... Je gaat naar huis met een rugzakje muzikaal materiaal, ideeën en inspiratie. soms zelf gemaakt, soms niet. Er worden materialen getoond die geschikt zijn voor het muzikaal werken met deze leeftijdsgroep. De vorming nodigt de deelnemer uit zich te laten inspireren en nieuwe ideeën op te doen, die meteen in het werkveld van (muzikaal) werken met kinderen bruikbaar zijn. Musiceren met kinderen van 6 tot 12 jaar Doelgroep ouders en zorgverleners Wanneer 8 oktober 2013 van 13u30 tot 16u30 Waar CC de Werft Werft 32, 2440 Geel Begeleiding Bart Merlevede, muziektherapeut Deelnameprijs 35 Doelgroep ouders en zorgverleners Wanneer 15 oktober 2013 van 13u30 tot 16u30 Waar CC de Werft Werft 32, 2440 Geel Begeleiding Bart Merlevede, muziektherapeut Deelnameprijs 35 In deze vorming, toegespitst op de samenwerking met lagereschool kinderen, wordt concreet en bruikbaar muzikaal materiaal aangeboden. We spelen muzikale spelletjes en zingen liedjes in thema. Dit vanuit verschillende emoties en vanuit de ontwikkelingsgebieden van de kinderen. We gaan aan de slag met eenvoudige muziekinstrumenten, soms zelf gemaakt, soms niet. Er worden materialen getoond die geschikt zijn voor het muzikaal werken met deze leeftijdsgroep. De vorming nodigt de deelnemer uit zich te laten inspireren en nieuwe ideeën op te doen, die meteen in het werkveld van (muzikaal) werken met kinderen bruikbaar zijn. Doelgroep ouders en zorgverleners Wanneer 22 oktober 2013 van 13u30 tot 16u30 Waar CC de Werft Werft 32, 2440 Geel Begeleiding Bart Merlevede, muziektherapeut Deelnameprijs

8 Natuur lijke spelletjes voor kinderen Omgaan met baby s Omgaan met hooggevoeligheid bij kinderen Ontdek je eigen opvoedingsstijl Doel : Het belang van natuurbeleving als je kindjes opvangt. Leuke spelletjes ontdekken met en in de natuur Inhoud : aan de hand van materiaal en voorbeelden ontdekken we hoe de natuur een grote ontdekkingstocht is voor kinderen. Spelen in de natuur is positief voor hun volledige ontwikkeling. Doelgroep ouders en zorgverleners Wanneer 29 november 2013 van 09u30 tot 16u30 De leefwereld van baby s is enorm boeiend. Het eerste levensjaar is dan ook enorm belangrijk voor hun verdere ontwikkeling. We bekijken samen de ontwikkeling van onze baby s en ontdekken zo onze invloed op het spelen, de lichaambeleving en het welbevinden van het kleintje. Alles uit de leefwereld van baby s komt dus aan bod. Doelgroep ouders en zorgverleners Wanneer 12 november 2013 van 09u30 tot 16u30 Hooggevoelige kinderen : Wat zijn de kenmerken? Hoe ga je ermee om?. Deze kinderen hebben een fijngevoelig zenuwstelsel en een actieve amygdala waardoor de prikkels uit hun omgeving een diepe indruk op hen maken en ze meer tijd en rust nodig hebben om deze indrukken te verwerken. Vaak zijn zij zich daar zelf niet van bewust, of krijgen zij daar, door hun drukke programma, de kans niet toe. Als gevolg daarvan voelen zij zich geïrriteerd, worden prikkelbaar en overbeweeglijk of juist gesloten of somber. Maar, afhankelijk van de manier waarop ermee omgegaan wordt, kan hun grote gevoeligheid ook als een mooi talent beschouwd worden zodat ze kunnen opgroeien tot bewuste en gelukkige volwassenen. Wat kunnen wij voor deze kinderen doen? Hoe kunnen we hen beter begrijpen en hen helpen om beter om te gaan met hun grote gevoeligheid? In deze workshop, die zowel voor ouders als voor leerkrachten heel interessant is, krijg je talloze voorbeelden uit de praktijk en praktische tips en adviezen voor dagelijkse toepassing. Doelgroep geïnteresseerden Wanneer 19 september 2013 van 09u30 tot 16u30 Waar CC de Werft Werft 32, 2440 Geel Begeleiding An Michiels, therapeute gespecialiseerd in het omgaan met hooggevoeligheid, en auteur van het kinderboek De Hoogsensitiviteit Survivalgids Bij de opvoeding van kinderen vinden we het belangrijk dat ze zich goed kunnen ontplooien. We willen dat ze het beste uit zichzelf halen, genieten van het leven, er geraken, dat ze zich veilig en geliefd voelen, dat ze zelfvertrouwen hebben We zijn geneigd nadruk te leggen op die zaken die we zelf belangrijk vinden. Onze eigen persoonlijkheid heeft dus invloed op de manier waarop we met kinderen omgaan. In deze vorming : Leer je je eigen natuurlijke manier van doen kennen en hoe dit je opvoedingsstijl beïnvloedt. Leer je de sterktes en valkuilen van je eigen stijl kennen. Leer je de verschillende stijlen van kinderen kennen en hoe je hiermee rekening kan houden. Leer je hoe je kinderen kan motiveren en bemoedigen, rekening houdend met hun eigen stijl. Leer je stilstaan bij je sterktes en uitdagingen in het toepassen van belangrijke opvoedingsprincipes. Leer je het opstellen van een persoonlijk actieplan. Bij deze vorming wordt gebruik gemaakt van het DISC gedragsprofiel. Dit instrument geeft inzicht in je eigen sterktes, motivaties en uitdagingen bij het opvoeden. Theorie wordt afgewisseld met oefeningen en het bespreken van eigen ervaringen. Inhoud : Uitleg i.v.m. het DISC persoonlijkheidsprofiel. Invullen van je eigen profiel. Je eigen stijl van opvoeden herkennen en je manier van omgaan met de verschillende stijlen van kinderen. Doelgroep iedereen die met opvoeden te maken heeft Wanneer 8 november 2013 van 09u30 tot 16u30 22 november 2013 van 09u30 tot 12u30 Begeleiding Veerle Gouwy, pediatrisch verpleegkundige, geautoriseerd DISC trainer Deelnameprijs 109 ( 105 cursusgeld + 4 DISC introductie) 14 15

9 Opvoeden van kinderen : een beetje geven en een beetje nemen Doel : inzicht krijgen in opvoedingsstijlen om zo tot een pedagogisch verantwoorde opvoedingsstijl te komen die jou het meeste ligt. Inhoud : aan de hand van verschillende opvoedingsstijlen bekijken we de mogelijkheden in onze opvoeding. Straffen en belonen : wanneer zitten we op het juiste spoor? En hoe zit het nu eigenlijk met de goede manieren bij kinderen? Hoe kunnen we hen, op een leuke manier, helpen in hun groeiproces? Doelgroep leerkrachten, opvoeders, ouders, geïnteresseerden Wanneer 22 oktober 2013 van 09u30 tot 16u30 Snoezelen voor baby, peuter en kleuter Doel : Door gebruik te maken van de zintuigen stimuleren we de ontwikkeling van kinderen Inhoud : Wat is snoezelen en hoe doen we dit met een groep kinderen? Tijdens deze vormingsdag kom je alles te weten over het doel, het waarom en hoe je dit praktisch aanpakt. Er wordt ook beeldmateriaal getoond en we gaan zelf aan de slag met potlood, papier en materiaal om snoezelvoorwerpen te maken. Doelgroep leerkrachten, opvoeders, ouders, geïnteresseerden Wanneer 16 september 2013 van 09u30 tot 16u30 Spelen met baby, peuter en kleuter Doel : door gebruik te maken van verschillende uitgangspunten, ontwikkelen we alle soorten spel. Inhoud : cognitieve-, motorische-, bewegingspelletjes, De soorten spel bespreken we aan de hand van voorbeelden en beeldmateriaal. We kijken ook welke spelletjes mogelijk zijn aan de hand van de ontwikkeling en leeftijd. Verantwoord spelen hoort er natuurlijk ook bij! Deze vorming geeft een ruime kijk op spel en speelgoed voor kinderen van 0 tot 6 jaar. Doelgroep leerkrachten, opvoeders, ouders, geïnteresseerden Wanneer 13 september 2013 van 09u30 tot 16u30 Taalactivering Hoe leert een kind taal? Hoe leert een kind twee talen? En wat kan jij doen om een kind daarbij te helpen? Van blabla naar boekenkast : we overlopen de stadia in de taalontwikkeling en bekijken hoe je een kind stimuleert. We kijken hoe we anderstalige kinderen kunnen aanmoedigen om het Nederlands onder de knie te krijgen. Hoe we kinderen uit taalarme milieus extra kunnen steunen. t Is niet alleen theorie, je krijgt ook een overzicht van handig en leuk materiaal dat je in de kinderopvang of thuis kan gebruiken. En vooral eenvoudige, praktische tips. Want taalstimulering ligt in de kleinste dingen. Zoek het niet te ver, een praatje maken of de klassiekers uit jouw kindertijd zingen helpen een kind op weg van blabla naar boekenkast! Doelgroep geïnteresseerden, kinderverzorg(st)ers Wanneer 14 oktober 2013 van 09u30 tot 16u30 Begeleiding Ariane D Hondt, sociolinguïste gespecialiseerd in taalontwikkeling en diversiteit 16 17

10 Van klanknabootsing tot eerste verhaal Baby s horen graag liedjes en rijmpjes die bestaan uit klanknabootsingen en rijmpjes met veel herhaling. Vanaf 14 maanden ongeveer vertellen we bij het naar bed gaan het verhaal van het kind zelf. Dan komen de eerste kleine kartonnen boekjes, avond na avond hetzelfde verhaal. En tenslotte kan je beginnen met de eerste korte verhaaltjes te vertellen en voor te lezen. In deze praktische workshop leer je hoe je de eerste verhalen voor kinderen kan voorlezen, verzinnen, verbeelden... en hoe je de aandacht van de kinderen kan vasthouden. Warm aanbevolen! Doelgroep alle personen die met peuters en kleuters werken, ouders en geïnteresseerden Wanneer 7 oktober 2013 van 13u30 tot 16u30 Waar CC Beringen O.C. De Buiting Tessenderlosesteenweg Paal - Beringen Begeleiding Rien Van Meensel, vertelster Deelnameprijs 35 Verhaaltjes vertellen en verhalen maken voor peuters en kleuters Doel : tips om het voorleesmoment leuk en boeiend te maken, eenvoudige verhaaltjes maken Inhoud : we bekijken welke technieken mogelijk zijn om verhalen boeiend te vertellen. Na het maken van onze leeshoek gaan we zelf aan de slag met bestaande en zelfgemaakte verhaaltjes. De gemaakte verhaaltjes worden mooi afgewerkt! Doelgroep alle personen die met peuters en kleuters werken, ouders en geïnteresseerden Wanneer 10 oktober 2013 van 09u30 tot 16u30 Verhalen achter kindertekeningen Doel : ontdekken wat een kind kan uitdrukken via tekeningen en het creatieve spel. Inhoud : aan de hand van de ontwikkeling en de leefwereld van kinderen ontdekken we wat er in hen omgaat. We gaan zelf ook aan de slag met creatief materiaal en ontdekken zo welke technieken bruikbaar zijn om toe te passen met onze kinderen. Doelgroep alle personen die met kinderen werken, ouders en geïnteresseerden Wanneer 15 november 2013 van 09u30 tot 16u30 Verlies en emotionele pijn van kinderen en jongeren Basismodule Niets is zo menselijk als afscheid nemen van wat men liefheeft. Nochtans worden verdriet, verlies en rouw vaak genegeerd en ontkend. Zeker bij kinderen. Kinderen horen immers onbezorgd te zijn. Toch maken verlies en afscheid, loslaten en de dood evenzeer deel uit van een kinderleven als spel en plezier. Het verdriet van kinderen in deze situaties is even reëel en even intens als dat van volwassenen. En bovendien hebben kinderen een heel bijzondere manier om met verlies en verdriet om te gaan. Ze zijn in staat om blije en verdrietige momenten naast elkaar te laten bestaan. Ze ontwikkelen ook een heel aparte vorm van spiritualiteit. Volwassenen kunnen zoveel van hen leren. In plaats van deze verlieservaringen van kinderen weg te duwen en dood te zwijgen, is het goed ze een plaats te geven in het leven van elke dag. Maar hoe doen we dat? Herkennen wij hun verdriet? Hoe denken kinderen over de dood? Hebben we nog tijd om te luisteren naar hun verhaal? Wat zijn hun signalen? Hoe ga je om met een kind dat afscheid neemt van broer of mama? Hoe kunnen wij onze kinderen, in hun verdriet, het meest nabij zijn? We gaan op zoek naar mogelijkheden om kinderen te helpen hun angsten, emoties en onzekerheden die elke verliessituatie met zich meebrengt, een plaats te geven. Doelgroep geïnteresseerden Wanneer 10 en 17 oktober en 7 november 2013 van 09u30 tot 16u30 Waar De Bleekweide Groot Begijnhof 16, 9040 Sint-Amandsberg Begeleiding Lut Celie, psychotherapeute, rouwtherapeute Deelnameprijs

11 Voeding en moeilijk eetgedrag bij baby, peuter en kinderen Doel : het algemeen voedingspatroon bekijken en moeilijk eetgedrag leren herkennen en proberen te verbeteren Inhoud : eten heeft vooral met voeding en opvoeden te maken. Basistips en voorbeelden zorgen ervoor dat je inzicht krijgt in het voedingpatroon van kinderen en oplossingen voor moeilijk eetgedrag. Andere manieren van zorg Doelgroep leerkrachten, opvoeders, ouders, geïnteresseerden Wanneer 24 september 2013 van 09u30 tot 16u30 Aromatherapie : initiatie Deze vorming geeft een initiatie aromatherapie in de zorg. Dit wil zeggen dat deze initiatie aromatherapie is afgestemd op deelnemers die dit wensen toe te passen in concrete zorgsituaties. De meest gebruikte etherische oliën en hun toepassingen op psychisch en fysiek vlak, komen aan bod. We leren ook de verschillende oliën te combineren in synergieën. Daarnaast worden enkele draagoliën besproken, zodat we kunnen leren hoe we bijvoorbeeld bad- of massageolie kunnen maken. Ook geïnteresseerden kunnen tijdens deze workshop heel wat opsteken om met aromatherapie thuis aan de slag te gaan. Doelgroep verpleegkundigen, verzorgenden, geïnteresseerden Wanneer 29 oktober 2013 van 09u30 tot 16u30 Waar De Ast Zakske 2, 9700 Oudenaarde Begeleiding Marleen Vanden Broecke, aromatherapeute Aromatherapie in de Palliatieve zorg Deze cursus is verrijkend voor iedereen die zich verder wil verdiepen in aromatherapie en interesse heeft in de menselijke geest. In het bijzonder wordt ingegaan op de mogelijkheden van aromatherapie. We bespreken verschillende etherische oliën en hun toepassingen. Deze cursus is gericht op comfortzorg en het verhogen van het welbevinden van de palliatieve patiënt. Doelgroep rusthuismedewerkers, mantelzorgers en palliatieve hulpverleners Wanneer 26 november en 10 december 2013 van 09u30 tot 16u30 Waar De Ast Zakske 2, 9700 Oudenaarde Begeleiding Marleen Van Den Broecke, aromatherapeute Deelnameprijs

12 Creatieve werkvormen in de zorg Werken met beelden Prentkaarten, foto s, natuurelementen, voorwerpen of symbolen zijn beelden van buiten jezelf. Al dan niet geleide fantasie, droombeelden, tekeningen zijn eigen innerlijke beelden. Gebruik maken van die beelden in de dagelijkse contacten met ouderen en hun familieleden is heel zinvol. Gevoelens en herinneringen, die vaak moeilijk communiceerbaar zijn kunnen met behulp van beelden communiceerbaar worden. Het werken met een beeld is laagdrempelig en speels. Het contact met het beeld en de impact die dat heeft vaak verrassend en diepgaand. Tijdens deze dag proeven we verschillende methodieken; je zal ervaren wat je ligt en waar je je verder wil in verdiepen. Doelgroep hulpverleners Wanneer 7 oktober 2013 van 09u30 tot 16u30 Waar CC Wagehuys Augustinesseklooster Romaanse poort & kapel Brusselsestraat 63, 3000 Leuven Begeleiding Bie Schoeters, (loopbaan)coach De kracht van muziek Een ervaringsgerichte work - shop : via zelfexplorerende spelvormen naar concrete tips om bewust om te gaan met muziek tijdens de dagelijkse zorg. Onderzoek wijst uit dat muziek een heel gunstig effect kan hebben op de relatie tussen verzorgende en patiënt/cliënt. Vandaag bekijken we hoe we dit bijzonder gegeven kunnen aanwenden om de kwaliteit van onze dagelijkse zorg te verhogen. We ontdekken in de eerste plaats zelf hoe muziek activeert, inspireert, ontspant, verbindt en ons uitdrukt. Daarna zullen we stilstaan bij de mogelijkheden van muziek als non-verbale communicatie. We sluiten af met heel wat concrete tips. Muzikale voorkennis is absoluut niet nodig. Doelgroep geïnteresseerden, formele en informele zorgverleners Wanneer 10 oktober 2013 van 09u30 tot 16u30 Waar CC Turnhout De Warande Lokaal A Warandestraat 42, 2300 Turnhout Begeleiding Mieke Wouters, muziektherapeute In de ziel en het hart van de clown kijken Dit is géén clownscursus. Wat dan wel? Een vorming waarin we een kijkje nemen in de ziel en het hart van de contactclown. Deze clown beschikt over kwaliteiten om de relatie met de bewoner/ cliënt te verrijken en te verdiepen, zoals onbevangenheid, openheid, humor, authenticiteit, in contact gaan en ontmoeten vanuit het hart. De wereld van deze clown herbergt een schat aan wijsheden en praktische tools die je kunt inzetten in je dagelijkse werk. Hij/zij ziet iets, wat jij misschien vervelend vindt, niet als een probleem maar als een uitdaging, om naar te kijken, om te onderzoeken. Hét credo van de clown luidt : Interessant! Een klein gebaar, een lichte aanraking, een liedje, een grapje kan voor één moment een straaltje licht brengen. Tijdens deze vorming maken we spelenderwijze kennis met deze kwaliteiten en leggen we de verbinding met het werkveld. Doelgroep mensen die vrijwillig of beroepsmatig te maken hebben met zorgbehoevende Wanneer 5 en 12 november 2013 van 09u30 tot 16u30 Waar Yogacafé Herlegemstraat 3, 9040 Sint-Amandsberg Begeleiding Mieke Bal, creatief agoge, contactclown Deelnameprijs 150 Kijken naar zorgverlening Lachen is gezond Humor in de zorg: medicijn voor lichaam en geest. Humor is één van de weinige medicijnen die gelijktijdig op lichaam, emoties en geest een helende werking uitoefent. Humor kan zowel naar cliënten en bewoners als binnen een team van verzorgend en verplegend personeel belangrijke functies vervullen. Met humor kan je jezelf, een situatie of gebeurtenis relativeren, conflicten voorkomen, lichtheid brengen. Mensen met gevoel voor humor weten speels om te gaan met (moeilijke) situaties, beschikken over flexibiliteit en creativiteit om problemen op te lossen. Naar de bewoner/patiënt toe is humor zinvol om bvb. angst te reduceren of om met gekwetste gevoelens om te gaan. Humor komt nooit in de plaats van verdriet of pijn maar kan het verdriet of de pijn helpen dragen. Tijdens deze vorming bekijken we wat humor kan betekenen in de zorg voor onszelf en naar de zorgvrager toe. Wanneer kan humor? Welke rol speelt de zorgvrager hierin? Hoe werkt humor? Waarop moeten we letten als we humor willen gebruiken? Waar ligt de grens? Doelgroep verpleegkundigen, verzorgenden, poetshulp, ergotherapeuten, animatoren Wanneer: 22 oktober 2013 van 09u30 tot 16u30 Waar De Ast Zakske 2, 9700 Oudenaarde Begeleiding Martine Bal, creatief agoge, contactclown 22 23

13 Lichaamstaal in de hulpverlening Als je weet dat onze communicatie slechts voor 7% bestaat uit inhoud en de rest non-verbaal gericht is, hoe groot is dan het belang van lichaamstaal? Inderdaad, ontzettend belangrijk! Iedereen gebruikt het en wordt er zelf door beïnvloed. We zijn er ons alleen niet altijd bewust van. Onze houding en gebaren de taal van ons lichaam spreken boekdelen. Wat mensen tegen elkaar zeggen wijkt nogal eens af van wat hun pose of de beweging van hun handen duidelijk maken over wat ze écht denken en voelen. Signalen die we zonder het te weten uitzenden, kunnen wat we meedelen geheel ontkrachten. Als hulpverlener is het belangrijk om een goed contact op te bouwen met de cliënten/ patiënten. Inzicht in de lichaamstaal is daarbij een krachtig hulpmiddel. Of het nu aan de gesprekstafel is, of vanuit een bedlegerige situatie. In deze vorming worden we ons bewust van de signalen die worden gezonden en niet luidop worden verteld. We leren lichaamstaal analyseren en interpreteren, patronen herkennen en doorbreken. Zowel van de cliënt/patiënt als van onszelf. Doelgroep Hulpverleners Wanneer 14 en 21 oktober 2013 van 09u15 tot 16u15 Waar W.I.V. Lijnmolenstraat 151, 9040 Sint-Amandsberg Begeleiding Vanessa Claeys, orthopedagoge, creatief agoge en lichaamstaalexpert Deelnameprijs 150 Omgaan met kritiek van de familie Professionals in de zorg vinden het niet altijd gemakkelijk om te gaan met opmerkingen, kritiek, klachten van familieleden. Als ze geconfronteerd worden met kritiek die volgens hen terecht is, dan kunnen hulpverleners deze meestal goed hanteren. Anders is het als er kritiek wordt geuit die in de ogen van de professional onterecht is of als de kritiek voortkomt uit een visie op zorg of begeleiding die haaks staat op die van de instelling. Ook de wijze waarop de kritiek geuit wordt speelt een grote rol. Soms komt het tot confrontaties die de hulpverlener erg aangrijpen en die veel energie kosten. De vraag die hulpverleners dan ook vaak stellen is : hoe kunnen we anders met deze kritiek omgaan? Tijdens deze dag staan we stil bij eenvoudige strategieën die hulpverleners in staat stellen de contacten met de familieleden soepeler te laten verlopen. Doelgroep hulpverleners die regelmatig te maken krijgen met familieleden van zorgvragers Wanneer 21 november 2013 van 09u00 tot 16u00 Waar Stichting Lodewijk De Raet M. Hendrikaplein 64a, 9000 Gent Begeleiding Conny Thomas, sociaal agoge, psychotherapeute, educatief medewerkster Zorg-Saam Ontspoorde zorg Aangezien ouder worden meestal gepaard gaat met een toenemend verlies van gezondheid en zelfstandigheid, worden ouderen met het verstrijken van de jaren meer en meer afhankelijk van de zorg van anderen. Anderen (partners, familieleden, vrienden, buren, ) die met liefde en aandacht die zorg op zich nemen. En die de zwaarte van die zorg soms onderschatten. Zo kan het gebeuren dat de mantelzorgers dermate overbelast geraken dat de zorg die ze bieden veel te wensen overlaat en zelfs ontspoort. Steeds meer worden hulpverleners geconfronteerd met signalen van ontspoorde zorg. Signalen waar ze soms geen raad mee weten en die vele vragen oproepen. Tijdens deze dag staan we stil bij : - Wat zijn signalen die wijzen op mogelijk ontspoorde zorg? - Hoe maak je dit vermoeden bespreekbaar? - Hoe luister je op een niet veroordelende manier naar het verhaal van de mantelzorger? - Hoe sta je, samen met de mantelzorger, stil bij de gevoelens die de zware zorgsituatie met zich meebrengt? - En hoe spreek je de mantelzorger aan op zijn/haar verantwoordelijkheid in deze situatie? Doelgroep leidinggevenden in de zorg, hulpverleners Wanneer 21 oktober 2013 van 09u00 tot 16u00 Waar W.I.V. Huize Lijnmolen Lijnmolenstraat Sint-Amandsberg Begeleiding Conny Thomas, sociaal agoge, psychotherapeute, educatief medewerkster Zorg-Saam Stilstaan bij moeilijk hanteerbaar gedrag in de zorg Klagen, mopperen, agressief uit de hoek komen, roepen, onterecht beschuldigen, Moeilijk hanteerbaar gedrag is een verzamelnaam voor vele verschillende vormen van gedrag waarmee je in de zorg te maken kan krijgen. Dit gedrag levert stress op bij de cliënt, de omgeving en de zorgverleners. Daarom is het belangrijk om dit gedrag zo goed mogelijk trachten te begrijpen. De oorzaken van moeilijk hanteerbaar gedrag verschillen per persoon. Elk mens reageert op zijn eigen manier op situaties die hij niet prettig vindt. Dat is afhankelijk van zijn persoonlijkheid, culturele achtergrond, levensgeschiedenis en lichamelijkeen/of psychische gesteldheid. Wanneer je ervaart dat er onterecht iets met je gebeurt, kan dat leiden tot boosheid, ver- driet, angst, verwarring, eenzaamheid en rusteloosheid, gevolgd door bepaald gedrag. Bijvoorbeeld agressie, terugtrekken/inkeren in jezelf of juist claimend gedrag. Verzet kun je uiten met woorden of door je lichaamstaal. Pas als je als zorgverlener weet en begrijpt waar dit verzet of moeilijk hanteerbaar gedrag vandaan komt, is het vaker mogelijk om creatieve oplossingen te vinden om er op te reageren. Tijdens deze samenkomsten staan we stil bij de volgende vragen : - Wat is de bedoeling van dit gedrag? - Hoe ontstaat het moeilijk hanteerbaar gedrag? - Welke factoren kunnen probleemgedrag extra belastend maken? - Hoe kunnen we er trachten mee om te gaan? Doelgroep hulpverleners Wanneer 26 november 2013 van 09u00 tot 16u00 Waar W.I.V. Huize Lijnmolen Lijnmolenstraat 151, 9040 Sint-Amandsberg Begeleiding Conny Thomas, sociaal agoge, psychotherapeute, educatief medewerkster Zorg-Saam 24 25

14 Zelfreflectie als sleutel voor hulpverleners Wanneer we met mensen werken gebruiken we onszelf als werkinstrument. Op het moment dat we met de cliënt in gesprek gaan, zijn we aan het denken, voelen, waarnemen, Vanuit deze waarneming reageren we op de cliënt (en/of cliënten). Onze innerlijke waarneming en reactie wordt beïnvloed door onder andere onze ervaring als professioneel, vanuit de visie van onze dienst/organisatie, onze verschillende betekenisgroepen en vanuit onze leefwereld en geschiedenis. Maar hoe krijg je al deze verschillende invloeden uit elkaar? En kom je te weten wat in een bepaalde situatie werkelijk is? Bijvoorbeeld wat de weigering is van de cliënt en/of onze eigen weerstand, mening of overtuiging over de cliënt of dit type cliënt. Of hoe kan je omgaan met de frustratie en onaangename gevoelens die we soms ervaren (maar waar we niet altijd over durven spreken)? Hoe kunnen we deze gevoelens gebruiken om ons te versterken? In deze vorming gaan we aan de slag met onze gevoelens, gedachten aan de hand van reële situaties. Er wordt ervaringsgericht en creatief gewerkt. Het spreekt voor zich dat een bereidheid tot je kwetsbaar op te stellen een must is. Er wordt gewerkt vanuit de privacy. Doelgroep hulpverleners Wanneer 14 en 21 november 2013 van 13u30 tot 16u30 Waar CC Dilbeek Lokaal 304 Kamerlijklaan z/n, 1700 Dilbeek Begeleiding Sofie Stiers, creatief en transpersoonlijk psychotherapeute, coach, counselor De kunst van het piekeren Ieder van ons zit wel eens ergens mee en kan wel eens ergens over lopen piekeren stel dat, had ik maar, hoe komt het toch dat,, Soms zit je echter met een probleem en blijf je er maar over malen zonder dat je tot een oplossing komt. Je blijft maar ronddraaien in cirkeltjes. Soms lig je uren te woelen in bed en blijven er negatieve gedachten en allerlei doemscenario s in je hoofd rondspoken over belangrijke en onbelangrijke dingen, dingen die gebeurd zijn of die nog staan te gebeuren. Op de lange duur kan piekeren je leven gaan beheersen, het vreet veel energie en het kan leiden tot stress, concentratieproblemen, slaapproblemen, of lichamelijke spanningen. Als je overmatig piekert, doe je er dus goed aan er wat aan te doen. Tijdens deze opleidingsdag krijg je meer uitleg over het verschil tussen constructief nadenken en niet- constructief piekeren, over het ontstaan van piekeren en wat piekeren doet verergeren. Verder worden er tips en technieken aangereikt om je piekergedachten te onderbreken, om te leren hoe je je eigen piekergedachten kan veranderen en hoe je het gepieker op een effectieve manier kan terugdringen. Persoonlijke zorg Doelgroep geïnteresseerden Wanneer 27 september 2013 van 09u30 tot 16u30 Waar CC Beringen O.C. De Buiting Tessenderlosesteenweg Paal - Beringen Begeleiding Erna Claes, dr. in de psychologie, gespecialiseerd in de gezondheidspsychologie en gedragstherapie 26 27

15 Geboeid door Perfectionisme Met de dingen goed willen doen, te streven naar verbetering e.d. is uiteraard op zich niets mis. Wanneer men echter liefst altijd zonder één enkele fout te maken topkwaliteit nastreeft, men steeds een knagend stemmetje van binnen voelt dat het nooit goed genoeg is, men moeite heeft met delegeren omdat men van mening is dat men het zelf beter kan dan de ander, men zich overal verantwoordelijk voor voelt, wanneer de inspanning die men hiervoor moet leveren niet meer opweegt tegen het resultaat, dan kan de betrokkene zelf en de omgeving eronder gaan lijden. Drie vragen duiken op wanneer perfectionisme een last geworden is namelijk 1) wat is het probleem nu eigenlijk, 2) hoe ben ik eraan gekomen en 3) geraak ik er van af en hoe? In deze workshop leert men op een interactieve manier denken gedragspatronen die eigen zijn aan perfectionisme herkennen. Technieken worden aangereikt om op een andere manier met perfectionisme om te gaan alsook om bepaalde gewoontepatronen te doorbreken. Individuele cases worden uitgewerkt met als resultaat een persoonlijk actieplan. Doelgroep iedereen die zelf met perfectionisme te kampen heeft en daarrond aan de slag wil gaan Wanneer 2 en 9 december 2013 van 09u30 tot 16u30 Begeleiding Erna Claes, dr. in de psychologie, gespecialiseerd in de gezondheidspsychologie en gedragstherapie Deelnameprijs 150 Gevoelige volwassenen helpen omgaan met emoties Waarom hebben we het vaak zo moeilijk met (onze eigen, en met andermans) emoties? Waar komen onze emoties vandaan? Wat zijn emoties eigenlijk? Kunnen we ook zonder emoties? In deze workshop leren we op een heel nieuwe manier kijken naar emoties. Samen ontdekken we hoe juist de zogenaamde negatieve emoties ons kunnen stimuleren om die eigenschappen te ontwikkelen die we op dat moment het meest nodig hebben. Zo leren we dat die negatieve emoties in feite positieve stimulansen zijn. Het zijn (pijnlijke) prikkels die ons waarschuwen wanneer belangrijke basisbehoeften niet vervuld worden en die ons stimuleren om onvermoede krachten aan te boren. Ook leren we de samenhang kennen tussen de verschillende emoties en kunnen zo beter begrijpen op welke manier zij een rol spelen bij het nemen van beslissingen. Op die manier kunnen we van een eeuwenlange beheersing van onze emoties evolueren naar een gezond beheer en hoeven we ons niet langer de vraag te stellen of we, om gelukkig te zijn, ons hoofd of ons hart moeten volgen. In plaats van onze negatieve emoties te onderdrukken leren we ze juist gebruiken als een navigatie systeem dat ons feilloos bij ons doel brengt. Doelgroep geïnteresseerden Wanneer 10 oktober 2013 van 09u30 tot 16u30 Waar t Groeihuis Sint-Jozefsdreef 7, 3020 Herent Begeleiding An Michiels, therapeute gespecialiseerd in het omgaan met hooggevoeligheid en auteur van het kinderboek De Hoogsensitiviteit Survivalgids In mijn kracht gaan staan De gevolgen van een dwingende maatschappij en verwachtingen van anderen kunnen er voor zorgen dat onze energie wegstroomt, en belemmeren ons om voeling te behouden met onze binnenkant! We willen wel iets veranderen: we weten zo kan het niet langer maar waar begin je? De macht van de gewoonte kan heel krachtig zijn. Blijf ik zitten toekijken hoe de omgeving de controle overneemt? Of zal ik er in slagen evenwicht te vinden en vanuit mijn kracht trouw te blijven aan mezelf en toch doelgericht en daadkrachtig mijn leven op te nemen! Het doel is je beter in je vel te voelen, meer tot jouw wortels door te dringen. Deze dagen zetten je aan om even stil te staan, inzicht te krijgen en je bewust te worden van je eigen mogelijkheden, je eigen talenten en kwaliteiten. Met andere woorden, in je kracht te gaan staan! Doelgroep geïnteresseerden Wanneer 8 en 9 november 2013 van 09u30 tot 16u30 Waar De Bleekweide Groot Begijnhof 16, 9040 Sint-Amandsberg Begeleiding Lut Celie, psychotherapeute, rouwtherapeute Deelnameprijs 150 Meetellen en/of aftellen Een inspiratiedag voor 50-plussers Bedoeling van deze dag is om 50-plussers te laten ervaren hoe ze wijsheid en zingeving kunnen verwoorden en verbeelden in deze leren hanteren in hun werksituatie. Een belangrijk element is het in kaart brengen van het verleden. Hierdoor wordt een groter inzicht in het heden en een duidelijker visie naar de toekomst verworven. We onderzoeken opnieuw waar talenten, vaardigheden en eventuele belemmeringen liggen. We bekijken de balans tussen werk en vrije tijd en gaan na wat je kan enthousiasmeren als 50+ om deze levensfase nuttig en aangenaam te besteden, voor jezelf en voor de organisatie waar je werkt. Hierbij hoort het leren aangeven wat de betekenis is van een lange werkervaring, maar ook welke begrenzing er is in de eigen mogelijkheden en energie. Doelgroep geïnteresseerden Wanneer 14 en 21 oktober 2013 van 09u30 tot 16u30 Waar Stichting Lodewijk De Raet M. Hendrikaplein 16a, 9000 Gent Begeleiding Bie Schoeters, (loopbaan)coach Deelnameprijs

16 Jaartraining de vijf seizoenen De 5 seizoenen : Aarde Metaal Water Hout Vuur Een aanvullende kijk op gezondheid en ziekte Een aanvullende kijk op groeien in verbinding met jezelf en met de andere Als we ons afstemmen op de natuurlijke levenscycli, ontdekken we de geestelijke dimensie van elke fase en hoe die haar specifieke ervaring en wijsheid bijdraagt. Jack Kornfield Lichaam, geest en ziel zijn verbonden met elkaar en vormen een eenheid. Je lichaam weerspiegelt hoe het met je gaat. Je lichaam is de spiegel van je ziel. Groeien als mens betekent stil staan bij het dagelijks leven, hier en nu, en de ervaringen en gebeurtenissen die op onze weg komen. Het dieper leren doorvoelen van de eenheid tussen lichaam, geest en ziel biedt inzichten in je dagelijks leven en het groeien in jezelf en de zorg voor anderen. Groei, bewustwording gaat gepaard met groeipijn, omdat er altijd iets losgelaten moet worden voordat er iets nieuws ontstaat. Groei betekent dat je jezelf voortdurend geboren laat worden. Het Groeien in bewust-zijn wordt in deze opleiding gekaderd vanuit het holistisch model van de vijf veranderingsfasen Hout Vuur Aarde Metaal Water die vanuit de oosterse visie aan de basis liggen van ieder levensproces. Dit holistisch model biedt een taal die lichaam, geest en ziel integreert. Begrippen als gezondheid en ziekte krijgen een veel ruimere betekenis. Ze zijn een weg om meer bewustzijn te ontwikkelen. Zo heeft een orgaan niet enkel een fysieke functie, maar ook een energetische functie en draagt elk orgaan een emotionele trilling in zich. De vijf veranderingsfasen of bewegingen beschrijven de cyclus van leven en dood die zichtbaar is in de natuur via de seizoenen én in de mens zelf. Zo stemt het element Hout overeen met de lente, Vuur met de zomer, Aarde met de nazomer, Metaal met de herfst en Water met de winter. Elke fase of beweging correspondeert met een koppel organen. Zo verwijst het element Aarde naar de maag, de milt en de pancreas. Nazomerreeks Aarde Maag Milt/Pancreas : 17, 31 mei en 14 juni 2013 Groeien in vertrouwen, zorgen voor, voeden, dragen, ontvangen, respect, verantwoordelijkheid Herfstreeks Metaal Longen en Dikke Darm : 13, 27 september en 11 oktober 2013 Groeien in verinnerlijking, inkeer, opnemen en loslaten, ontspannen, zelfzorg, bescherming en begrenzing Winterreeks Water Blaas en Nieren : 8 en 22 november en 13 december 2013 Groeien in zachtmoedigheid, stilte toelaten, dankbaarheid, moed, innerlijke kracht, overgave, dood en opnieuw geboren worden Lentereeks Hout Lever en Galblaas : 31 januari, 14 en 28 februari 2014 Groeien in geduld, vriendelijkheid, ontluiken van je kracht naar buiten toe Zomerreeks Vuur Hart en Dunne darm : 21 maart, 4 en 25 april 2014 Groeien in mededogen, blijheid, levendigheid, enthousiasme, expansie Doelgroep geïnteresseerden Wanneer zie kader van 09u00 tot 16u00 Waar Groeihuis St-Jozefsdreef 7, 3020 Herent Begeleiding Mieke Ballinckx, verpleegkundige en Lic. Verpleegwetenschappen, Lichaamswerk en Coaching Deelnameprijs 225 per seizoen, indien u de vijf seizoenen volgt Vraag onze extra folder over deze jaartraining aan! Omgaan met hooggevoeligheid bij volwassenen Beleef je alles heel intens? Ben je snel overprikkeld? Heb je meer tijd nodig om alle indrukken te verwerken? Heb je veel behoefte aan bezinning, schoonheid en diepgang? Kan je niet tegen geweld, onrecht en onzuiverheid? Ben je "te zacht, te gevoelig of te dromerig" voor deze wereld? Voel je de stemmingen van anderen goed aan en weet je snel wat zij nodig hebben? Heb je het gevoel anders te zijn dan de anderen en zit dit je geregeld in de weg? Misschien ben je wel hooggevoelig of hoogsensitief. In deze workshop ontdekken we in welke mate je hooggevoelig bent en wat hooggevoelig-zijn in ruimere zin betekent. Je krijgt tips aangereikt om beter met je gevoeligheden om te gaan. Naarmate je deze eigenschap gaat (h)erkennen, accepteren en liefhebben, zal je ze gaan ervaren als een meerwaarde en een kracht in plaats van een hindernis. In een veilige en rustige sfeer krijgt ieder de kans om er met zijn/haar gevoeligheden thuis te komen en andere gelijkgestemden te ontmoeten. Maximum : 16 deelnemers Doelgroep mensen die hooggevoelig zijn of dat denken te zijn Wanneer 1 en 8 oktober 2013 van 09u30 tot 16u30 Waar Hof Van Watervliet Oude Burg 27, 8000 Brugge Begeleiding An Michiels, therapeute gespecialiseerd in het omgaan met hooggevoeligheid, auteur van het kinderboek De Hoogsensitiviteit Survivalgids Deelnameprijs 150 Passie als antwoord op burn-out Er zijn veel vragen en zorgen rond burn-out. Vaak overkomt het de besten die gedreven bezig zijn met hun werk. Bewust genieten van je passie is ook bewust omgaan met jouw energie, behoeften en grenzen. In deze interactieve opleiding komen volgende vragen aan bod : Wat is burn-out? Hoe herken je tijdig de signalen? Wat is stress en hoe ga je hier gezond mee om? Welke persoonlijke eigenschappen maken ons vatbaarder voor burn-out? Communiceren van verlangens en grenzen. Passie als antwoord,... Naast theoretische kaders is er ruimte voor eigen vragen en een gezonde dosis humor. We bekijken de dynamiek van onze passie, leren onze eigen meetinstrumenten kennen en gebruiken. Doelgroep geïnteresseerden Wanneer 5 december 2013 van 09u30 tot 16u30 Waar Remysite Remylaan 4b, 3018 Wijgmaal Begeleiding Patty Leppens, psychoterhapeute, coach en opleider Deelnameprijs 73 (= 70 cursusgeld + 3 broodjeslunch) 30 31

17 Veerkracht opbouwen Doorheen de omstandigheden en drukte van het leven, komt onze veerkracht onder spanning te staan. In deze workshop leer je door betere zelfkennis je eigen veerkracht op bouwen. Je krijgt inzicht in je eigen sterktes, in wat jou motiveert en wat jou energie geeft om door te gaan. Verinnerlijking de weg naar innerlijke groei Bewegen naar wie je in essentie bent In de loop van je leven ontdek je hoe kwetsbaar kracht en hoe krachtig kwetsbaarheid kan zijn Cornelie van Lierop In oktober vorig jaar nam Mieke deel aan het colloquium Stilte werkt georganiseerd door de Hogeschool- Universiteit Brussel en Waerbeke vzw en gaf ze een workshop Sterven en geboren worden Bewegen naar wie je in essentie bent. Achteraf ontving ze spontaan de feedback om haar diepgaande, voedende en oprechte boodschap op nog veel plaatsen te mogen verspreiden. Deze vormingsdag is hiervan een invulling. Zorgen voor vormt een rode draad in het leven van Mieke, maar de invulling ervan is grondig gewijzigd. Vanuit haar We gaan aan de slag met het DISC-persoonlijkheidsprofiel en de Resilience-scan, twee fantastische hulpmiddelen. Met het DISC-profiel krijg je inzicht in je unieke persoonlijkheid, de Resilience-scan biedt de mogelijkheid om je persoonlijk trainingsprogramma te ontwerpen om meer veerkracht op te bouwen. persoonlijke getuigenis als verpleegkundige ontdekken we hoe begrippen als gezondheid en ziekte gaandeweg een ruimere betekenis hebben gekregen. Ze zijn een weg om meer bewustzijn te ontwikkelen. Ook het begin en het einde van het leven geboren worden en sterven hebben Mieke altijd verwonderd. Het zijn intense momenten van verinnerlijking en loslaten. Via lichaamsgerichte begeleiding of 'aanraking' vind zij een taal voor de integratie van lichaam, geest en ziel. Via inkeer tot omkeer komen. Een dag over groeien in Hoop, geloof en vertrouwen. Ondanks alles en toch Aansluitend op haar persoonlijke getuigenis worden reflectiemomenten en oefeningen in aandacht aangereikt. 32 Doelgroep geïnteresseerden Wanneer 4 oktober 2013 van 09u30 tot 16u30 Waar W.I.V. Huize Lijnmolen Lijnmolenstraat 151, 9040 Sint-Amandsberg Begeleiding Veerle Gouwy, pediatrisch verpleegkundige, vormingswerker Deelnameprijs 80 (= 70 cursusgeld + 5 DISC Quickscan + 5 Resilience-scan) Doelgroep voor zorgverleners verpleegkundige, verzorgende, maatschappelijk werker, psycholoog, pastoraal medewerker, moreel consulent, vrijwilliger, ergotherapeut, kinesitherapeut, of niet-zorgverleners Wanneer 25 oktober 2013 van 09u30 tot 16u30 Waar Groeihuis Sint-Jozefsdreef 7, 3020 Herent Begeleiding Mieke Ballinckx, verpleegkundige en Lic. Verpleegwetenschappen Lichaamswerk en Coaching Communiceren kan je leren We verwerven enkele inzichten over het communicatiegedrag van mensen. We maken kennis met de belangrijkste basisregels voor goede communicatie en krijgen tips om ons persoonlijk gesprek en luistervaardigheden te verbeteren. Doelgroep geïnteresseerden Wanneer 5 november 2013 van 09u15 tot 16u15 Waar CC Hasselt Kunstlaan 5, 3500 Hasselt Begeleiding Erwin Vermesen, zelfstandig trainer 33 Werkomgeving in de zorg Heb ik een conflict of heeft het conflict mij? Basisideeën : conflict en conflictbemiddeling Inhoud en werkvorm : Tijdens het eerste opleidingsblok bekijken we volgende elementen : Begripsvorming conflict De mens in conflict : psychische, geestelijke en lichamelijke implicatie Persoonlijke conflictbiografie en basisinstellingen tot conflicten Conflictanalyse, diagnostische methoden Escalatie: graden, keerpunten, mechanismen Interventiemogelijkheden en -vormen In het tweede blok nemen we de ruimte voor casuïstiek Doelgroep iedereen die wil stilstaan bij wat een conflict met je doet Wanneer 21 november 2013 van 09u15 tot 16u15 Begeleiding Erwin Vermesen, zelfstandig trainer

18 Peter meterschap Roddelen In het kader van leeftijdsbewust personeelsbeleid worden nieuwe medewerkers vaker toegewezen aan ervaren collega s die de knepen van het vak onder de knie hebben. De peter of meter begeleidt de nieuweling doorheen zijn eerste werkervaringen met kennis van zaken maar wordt dikwijls geconfronteerd met problemen in het leerproces van de nieuweling. In deze vorming focussen we op de rol van de peter/meter en leren we vaardigheden aan om situationeel de begeleiding aan te passen aan de maturiteit van de nieuwe medewerker. Daarnaast richten we ons op de verschillende leerstijlen, het geven van feedback en het scheppen van randvoorwaarden zodat nieuwe medewerkers kunnen leren. Volgende inhouden komen aan bod : - Wat verwachten nieuwe medewerkers? - Wat mogen we van een peter verwachten? - Het profiel van een peter. - Hoe op een overzichtelijke en duidelijke manier beginners inwerken wat voor jou vanzelfsprekend is? - Hoe collega s begeleiden op de werkplek? - Hoe collega s beïnvloeden? - Hoe constructieve feedback geven? - Wat gaat er om bij medewerkers? - Hoe medewerkers motiveren? Methodiek Interactieve sessie met mogelijkheid tot inbreng van casussen door de deelnemers. Veel praktijkvoorbeelden en mogelijkheid tot oefenen van communicatieve vaardigheden. Doelgroep Alle medewerkers die nieuwelingen onder hun hoede nemen en begaan zijn met hun leerproces. geïnteresseerden, leidinggevenden Wanneer 11 oktober 2013 van 09u30 tot 16u30 Waar Hof Van Watervliet Oude Burg 27, 8000 Brugge Begeleiding Koen Deconinck, zelfstandig trainer In elke organisatie wordt er geroddeld. Dit kan gaan van onschuldig plezier tot schadelijk gedrag. Waar ligt de grens en hoe ga je hier op verantwoorde wijze mee om? Via creatieve oefeningen en enkele theoretische schema s staan we stil bij oorzaken, gevolgen en aanpak van roddelen in een teamwerking. Er is ruimte voor de concrete ervaringen van de deelnemers. Er worden praktische tips gegeven hoe teamleden hun eigen verantwoordelijkheid kunnen opnemen zowel voor zichzelf als voor de teamwerking. Programma : oefening spraakverwarring : wat is roddelen definitie roddelen als maatschappelijk verschijnsel ontstaan van roddelen (als overlevingsstrategie) kosten-baten-analyse van roddelen: de voordelen (winst) en nadelen (kost) van roddelen in een team/ organisatie spelregels voor roddelen omgaan met daderschap en slachtofferschap roddelen en groepsdynamica roddelen in de praktijk : praktische tips voor slachtoffers, daders en verantwoorde - lijken : opnemen van zowel individuele als organisatorische verantwoordelijkheid Oefening : geven en ontvangen van complimenten - basisregels voor goede communicatie Doelgroep geïnteresseerden Wanneer 22 november 2013 van 09u30 tot 16u30 Waar Werft Werft 32, 2440 Geel Begeleiding Patty Leppens, psychotherapeute, coach en opleider Basis Coaching Coaching. Je hoort het vaak, maar wat is het nu precies? En wat komt er allemaal bij kijken? Coaching is een manier om talenten aan te boren en te ontwikkelen. In coaching wordt gewerkt op basis van gelijkwaardigheid en onderlinge interactie. Hierbij worden situaties geanalyseerd, oplossingen verkend en in de praktijk gebracht. In deze vorming maken we interactief kennis met coaching en haar principes. We zoomen in op : - Wat coaching is - Welke modellen/methodieken je kan hanteren - Coachingsaspecten zoals : doelstellingen formuleren, afspraken maken, gelijkwaardige opstelling, veiligheid scheppen, ruimte en openheid creëren, creativiteit stimuleren, vragen stellen De methodiek van het coachen kan in de zorg zeker worden aangewend. Het is een prima middel om de patiënt/cliënt in zijn verantwoordelijkheid te stimuleren. Daarnaast is het een ideaal middel om het bewustzijn en reflectievermogen van de patiënt/cliënt aan te wakkeren, om zodoende zijn kleine of grote doelen te bereiken. De leidinggevende in de zorg Doelgroep iedereen die wil kennis maken met coaching Wanneer 15 november 2013 van 09u30 tot 16u30 Waar W.I.V. Huize Lijnmolen Lijnmolenstraat Sint-Amandsberg Begeleiding Vanessa Claeys, orthopedaoge, creatief agoge en lichaamsexpert 34 35

19 Leiding geven in zorg en welzijn Situering Leidinggevenden spelen een cruciale rol in een organisatie. Zij bewegen op het kruispunt van vakmanschap en beleid. Door deze sleutelrol is er niet alleen technische kennis nodig maar bovendien is de dagelijkse omgang met medewerkers een kritische succesfactor. Daarom is het in dit kader zo belangrijk om met alle aspecten van communicatieve vaardigheden correct om te gaan. De vorming is verdeeld over 5 dagen en is opgedeeld in 4 modules waarin volgende inhouden aan bod komen : Module 1: De authentieke leider (Dag 1) - Inzicht in eigen leiderschapsgedrag, communicatie en motiverende omstandigheden met behulp van het DISC persoonlijkheidsprofiel ter waarde van 30, in de prijs inbegrepen. - Stress managen Module 2 : De coachende leider (Dag 2 en 3) - Coachen van medewerkers - Motiveren van medewerkers - Managen van conflicten - Geven van feedback - Voeren van een slecht nieuwsgesprek - Effectieve teams vormen - Vergadertechnieken - Het begeleiden van veranderingen en transities Module 3 : De strategische leider (Dag 4) - Opmaken van een afdelingsbeleidsplan - Opmaken van een zelfcoachingsplan met leerdoelen en actieplan Module 4 : Terugkomdag (Dag 5) - Tijdens de terugkomdag worden de ervaringen van de deelnemers mbt de transfer van de opgedane kennis en vaardigheden geëvalueerd. Methodiek Interactieve sessies met inzichtelijke oefeningen, casusbesprekingen en mogelijkheid tot het oefenen van communicatieve vaardigheden. Elke deelnemer maakt een zelfcoachingsplan met eigen leerdoelen en acties dat tijdens de terugkomdag wordt gedeeld. Doelgroep iedereen die essentiële vaardigheden wil ontwikkelen voor de succesvolle uitoefening van een leidinggevende functie Wanneer 20, 24, 25 en 27 september en 8 november 2013 van 9u30 tot 16u30 Begeleiding Koen Deconinck, zelfstandig trainer Deelnameprijs 375 Veranderen : sturen op gedrag van mensen Veranderingen in de werksituatie zijn vandaag de dag eerder regel dan uitzondering. Naast organisatieveranderingen op collectief niveau maken de medewerkers ook individueel een veranderproces door. Steeds meer komt men tot het besef dat er meer aandacht moet zijn voor de individuele medewerker en diens veranderingsproces. Daarom is het belangrijk dat leidinggevenden voldoende handvaten krijgen aangereikt om op een constructieve manier dit veranderingsproces mee vorm te geven. Weten is nog geen doen. Om tot effectieve gedragsverandering te komen, moet men in de praktijk vaak werken met gecombineerde oplossingen en zal communicatie ter bewustwording en attitudeverandering aangevuld moeten worden met interventies die het gedrag van medewerkers kunnen beïnvloeden. Deze workshop biedt leidinggevenden inzichten in menselijk gedrag, in de factoren die menselijk gedrag meebepalen en in technieken die de kloof tussen weten en doen kunnen verkleinen. Doelgroep leidinggevenden Wanneer 7 oktober 2013 van 09u30 tot 16u30 Waar Stichting Lodewijk De Raet M. Hendrikaplein 64a, 9000 Gent Begeleiding Erna Claes, dr. in de psychologie, gespecialiseerd in de gezondheidspsychologie en gedragstherapie Werken aan werkvermogen Werken aan de gezondheid, het welzijn en de vitaliteit van medewerkers zal de kwaliteit van het werk en de duurzame inzetbaarheid van medewerkers bevorderen. Uiteraard is het werken aan werkvermogen een gedeelde verantwoordelijkheid van zowel de individuele medewerker als van de organisatie. Tijdens deze trainingsdag willen we vooral leidinggevenden meer inzicht bieden in de verschillende maatregelen die men kan nemen om het werkvermogen van medewerkers op een proactieve manier te optimaliseren. Er wordt gewerkt vanuit een tweesporenaanpak : bevlogenheidsmanagement en gezondheidsmanagent met als uitgangspunt : niet alleen gezond maar ook gemotiveerd aan het werk. Factoren die de vitaliteit en de bevlogenheid bij medewerkers bevorderen komen aan bod alsook rechtstreekse aanknopingspunten voor de aanpak ervan. Daarnaast staat de gezondheid van de medewerker centraal en de rol die de leidinggevende kan spelen mbt de gezondheid en het welzijn van de medewerkers : hoe kan je als leidinggevende mee waken over het welzijn van je medewerkers, hoe kan je als leidinggevende zelf een voorbeeldfunctie vervullen in het omgaan met werkstress, hoe stressklachten bij medewerkers herkennen, bespreekbaar maken en oplossingsgericht aanpakken. Doelgroep leidinggevenden Wanneer 23 september 2013 van 09u30 tot 16u30 Begeleiding Erna Claes, dr. in de psychologie, gespecialiseerd in de gezondheidspsychologie en gedragstherapie

20 Zelfreflectie als sleutel voor leidinggevenden Als leidinggevende staan we er vaak alleen voor. We voelen en denken veel, we doen ons werk maar werkelijk open praten met een teamlid kan niet. Sommigen dingen kunnen niet gezegd worden, andere liggen te moeilijk. Daarnaast dragen we de verantwoordelijkheid voor de keuzes en beslissingen die we nemen. Soms weten we het zelf niet goed of twijfelen we. Toch dringen beslissingen of standpunten zich op. We willen ook niet altijd de boeman zijn en doen graag goed voor onze collega s. Hierbij komt dat we als leidinggevende kijken we naar ons team of onze onderneming via onze eigen bril van belevingen en ervaringen. Deze ervaringen zijn ontstaan vanuit de onderneming maar worden mee aangevuld door de ervaringen die we hebben in ons persoonlijk leven,... In dit vormingsaanbod ligt de focus op het naar binnen richten met als resultaat dat het buiten ons zal veranderen door de manier waarop we ons voelen op het werk, in onze keuzes, Wat komt o.a. aan bod : opzoeken van eigen ijkpunten, reflectie over eigen handelen, invloed van onbewuste op handelen, invloed van lichaamstaal op medewerkers, je eigen blinde vlek leren kennen en herkennen, invloed van de omgeving en het systeem,... Er wordt ervaringsgericht en creatief gewerkt. Het spreekt voor zich dat een bereidheid tot je kwetsbaar op te stellen een must is. Privacy wordt gegarandeerd. Doelgroep leidinggevenden Wanneer 17 en 24 oktober 2013 van 13u30 tot 16u30 Waar CC Dilbeek Lokaal 304 Kamerlijklaan z/n, 1700 Dilbeek Begeleiding Sofie Stiers, creatief en transpersoonlijk psychotherapeute, coach, counselor Zonder dwarsligger rijden er geen treinen Omgaan met weerstanden Deze vorming is voor leidinggevenden in het omgaan met weerstanden. Weerstanden bij verandering in de organisatie of bij individuele werknemers. Veel leidinggevenden schrikken terug als ze weerstand ondervinden en stellen zich dan soms autoritair op of trekken zich terug. In deze vorming wordt een helder en realistisch perspectief op dit thema gegeven met veel tips om met weerstanden om te gaan. De verschillende oorzaken en uitingen van weerstand worden onderzocht en we staan stil bij de rijkdom die weerstanden kunnen betekenen voor de organisatie, het team en de samenwerking. Er worden oefeningen aangereikt en er wordt gewerkt met concrete situaties aangebracht door de cursisten. Doelgroep leidinggevenden Wanneer 10 en 17 oktober 2013 van 09u30 tot 16u30 Waar Gelijkekansenhuis Koningsstraat 136, 1000 Brussel Begeleiding Martine Bal, creatief agoge, contactclown Deelnameprijs 150 Aanvaarden, loslaten en verbinden Doorheen ons leven stuiten we op verlies en verandering. Het zet processen op gang, soms onopgemerkt, soms erg voelbaar. De noodzakelijke verliezen in ons leven hebben we nodig om verder te kunnen : geboorte, verlies van onze kindertijd, jeugd, het verlaten van moeder, vader,. Maar er zijn verliezen waar we niet op gerekend hebben. Ze vallen binnen in ons leven en schudden en trekken aan ons. Op deze momenten vallen vaak woorden als aanvaarden en loslaten ; moeilijke woorden waar we dikwijls geen blijf mee weten. Woorden die gemakkelijk en losjes uitgesproken worden maar vaak met een enorme impact ontvangen worden, met onmacht, boosheid en twijfel als gevolg. Aanvaarden en loslaten hoe doe ik dat? Wat willen die woorden nu eigenlijk zeggen? Wat bedoel ik er mee als ik ze gebruik? In deze vorming gaan we op zoek naar de vele vormen van betekenis van deze woorden. Met een licht filosofische toets en een sterk ervaringsgerichte inslag kijken we naar ons zelf; wat betekenen ze voor mij? Waar ben ik dit reeds tegengekomen? Wat heb ik ermee gedaan? en naar de ander: Wat doet dit met iemand? Hoe kunnen ze in de weg staan? Waar vinden deze woorden een ingang? Er worden geen oplossingen aangereikt maar wel handvatten die we zelf ontdekken en exploreren. Zorg voor de rouwende Doelgroep hulpverlener, zowel professioneel als vrijwilliger Wanneer 6 december 2013 van 09u30 tot 16u30 Waar CC Wagehuys - Augustinesseklooster Romaanse Poort en kapel Brusselsestraat 63, 3000 Leuven Begeleiding Geert Hulselmans, counselor, rouwbegeleider en vormingswerker 38 39