Themamiddag ADN Transport van gevaarlijke stoffen per containerbinnenvaart 21 september 2011

Transcriptie

1 Themamiddag ADN Transport van gevaarlijke stoffen per containerbinnenvaart 21 september

2 REAKTIE B.V. Consultant Veiligheidsadviseur Opleidingen gevaarlijke stoffen Verkoop veiligheidsartikelen Advies milieuvergunningen Gasdetectie in containers Incidentenbestrijding 2

3 Presentatie ADN Leren van incidenten in de containervaart Brandbestrijding Persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM) Gasdetectie 3

4 Welke incidenten? 1. Aanvaringen 2. Arbeidsongevallen 3. Ongevallen met gevaarlijke stoffen 4

5 Aanvaringen Significante scheepsongevallen op Nederlandse vaarwegen. (bron EICB) (grote (im)materiële of milieuschade) (exclusief arbo-ongevallen) Jaar Gemiddeld per jaar Aantal Doden < 4 Gewonden < 43 5

6 Uitsplitsing waterweg 6

7 Bij de 7 % (overig)? 7

8 Bij de 7 % (overig)? Overig werk schip VICTUS 100 x 80 cm olieverf op doek 8

9 Kunstwerken Veiligheidsniveau bij bruggen en sluizen: Ongeveer 65 (ruim 50%) van de ongevallen vindt hier plaats Hiervan betreffen het 18 significante ongevallen 9

10 Aanvaringen (1) ROTTERDAM - Een vrachtschip heeft maandagochtend de Erasmusbrug in Rotterdam geramd. De schipper heeft de hoogte van de brug volgens de politie verkeerd ingeschat. 10

11 Aanvaringen (2) ZWIJNDRECHT - Een leeg containerschip is met zijn kraan tegen de spoorbrug over de Oude Maas gevaren. Volgens de woordvoerder van de Waterpolitie, stond de autokraan van het schip omhoog. De schipper heeft zich vergist in de hoogte. 11

12 Aanvaringen (3a) De belading van het containerschip dat bij Keulen een deel van de lading verloor, was al vanaf Mannheim niet stabiel. Justitie en politie sluiten niet uit dat het stabiliteitsprobleem nog door overbelading werd versterkt. De complete lading van de Excelsior is door het Staatsanwaltschaft in beslag genomen. Bij een eerste uitgevoerde controle afgelopen zaterdag bleken containers duidelijk zwaarder dan op de laadlijsten wordt vermeld. 12

13 Aanvaringen (3b) 13

14 Aanvaringen (4) WORMERVEER Een binnenvaartschip in de Zaanbocht tegen een daar afgemeerd jacht gevaren. Er vielen geen gewonden. Schipper: Op mijn AIS zag ik de NN tegemoet komen, maar op minstens 200 meter afstand. Opeens zat ze voor me. De schipper week uit maar voer intussen wel rechtdoor op een aantal jachtjes aan de kant af. 14

15 Aanvaringen (5) Vlieland - Dronken schipper loopt vast op de Vliehorst De politie heeft op Vlieland een 42-jarige schipper uit Leeuwarden aangehouden. De man was met zijn schip vastgelopen op de Vliehors. Bij een blaastest blies hij 570 ug/l. 15

16 Aanvaring Margreta Eén seconde voor de aanvaring Oorzaak? Procedures lopen nog 16

17 Aanvaringen / gevolg 17

19 Aanvaringen 19

23 Toegift, Eenzijdig ongeval 23

24 Oorzaken Hoogte verkeerd ingeschat Autokraan van het schip omhoog Containers zwaarder dan in documenten Overbelading Stabiliteitsprobleem Schipper dronken Schipper te weinig rust genomen Schipper op AIS vertrouwd Onderlinge communicatie Technisch probleem met stuurinrichting 24

25 Lering oorzaken (1) Overgrote deel van oorzaken: Menselijk falen T.a.v. schipper: Nauwkeurigheid, alertheid schipper (hoogte stuurhut/lading onderzijde brug, onderweg de juiste systemen gebruiken) Voldoen aan wettelijke bepalingen (overmatig alcohol, voldoende rust) 25

26 Lering oorzaken (2) Juiste navigatie/communicatiemiddelen gebruiken (AIS - Automatic Identification System - blijkt in praktijk niet te voldoen als navigatiesysteem) Schippers moeten goed met elkaar kunnen communiceren 26

27 Lering oorzaken (3) T.a.v. Belader / verlader container Op tijd zorgen voor juiste gegevens aan de schipper (Stuwplan, Stuwage, G-berekening, totale massa, uitvoeren metingen) Opmerking: Plichten van betrokkenen - H 1.4 ADN - kunnen meer aangescherpt worden. Nu: aan de vervoerder de vereiste gegevens en informatie en eventueel enz leveren 27

28 Meldplicht VWGS Artikel 47 WVGS: Degene die een handeling als bedoeld in artikel 2, eerste lid, verricht, is verplicht indien zich daarbij voorvallen,waardoor gevaar voor de openbare veiligheid is ontstaan of is te duchten, of ongevallen voordoen daarvan onverwijld mededeling te doen aan Onze Minister. Artikel 48 WVGS: 1. Onze Minister kan van degenen die handelingen als bedoeld in artikel 2, eerste lid, verrichten, alle inlichtingen vragen die naar zijn redelijk oordeel nodig zijn ten behoeve van het analyseren van voorvallen en ongevallen als bedoeld in artikel

29 Meldplicht ADN (1.8.5) Indien een ongeval plaats vindt met gevaarlijke stoffen bij Laden Vullen Vervoer Lossen dan binnen 6 maanden melden aan de bevoegde autoriteit 29

30 Toezicht IVW RWS KLPD Zeehavenpolitie 30

31 Arbeidsongevallen Verdrinking Vallen / struikelen Overig 31

32 Arbo Persberichten (1) Matroos zwaar gewond na val in ruim. Een Poolse schipper is vrijdagmorgen rond 8.40 uur bij een ernstig ongeval overleden. De man viel door nog onbekende oorzaak tussen de wal en het schip De waterpolitie heeft zondagmiddag het lichaam van een dinsdag overboord geslagen schipper geborgen. De schipper sloeg na een aanvaring tussen een binnenvaartschip en een duwbootcombinatie bij overboord. 32

33 Arbo Persberichten (2) Bij een arbeidsongeval op een vrachtschip is de schipper om het leven gekomen. De man werd geraakt door de grijparm van een kraan waarmee het schip werd gelost en was op slag dood. Een schipper is verdronken na een ongeval. Bij het lossen viel een bundel staalrollen van 154 ton uit de kraantakels en kwam op schip terecht. Een schipper is zwaargewond geraakt bij een explosie op een binnenvaartschip. De explosie vond plaats tijdens werkzaamheden in het vooronder van het schip. De oorzaak van de ontploffing is nog niet bekend. 33

34 Overzicht Val in ruim Tussen wal en schip Overboord geslagen Geraakt door een grijparm Verdronken na ongeval Overleden na explosie tijdens werkzaamheden 34

35 Waar liggen de risico s 35

36 Waar liggen de risico s Gewenning? Onachtzaamheid? Bedrijfsblind? Onverschilligheid? Ik doe het al jaren zo? Niet gebruiken van de benodigde PBM? ONVEILIG WERKEN 36

37 Veiligheid Het bewust nemen van een aanvaardbaar risico Om bewust aanvaardbare risico s te nemen, zul je je eerst bewust moeten zijn van die risico s. Daarna zul je moeten beoordelen of die risico s aanvaardbaar zijn of aanvaardbaar gemaakt kunnen worden, b.v. met PBM. 37

38 PBM / Arbo Risico Inventarisatie en Evaluatie Welke gevaren bestaan er / kunnen ontstaan? Struikelen / uitglijden (~25%) In ruim vallen In water vallen / verdrinken 38

39 PBM Arbo In een RIE wordt een hoofdstuk opgenomen wanneer, waar en welke PBM moeten worden gedragen Verantwoordelijk: Werkgever voor aanschaf en toezicht op het gebruik Werknemer voor gebruik Dienen ter: Bescherming van het lichaam Beperken van letsel bij een ongeval 39

40 PBM Voor iedereen? 40

41 PBM Of alleen voor anderen 41

42 PBM / ADN 42

43 H 3.2, tabel A, kolom 9 43

44 PBM / ADN PP Voor ieder lid van de bemanning: Een veiligheidsbril Een paar veiligheidshandschoenen Een paar geschikte veiligheidsschoenen/laarzen EP Voor iedere persoon aan boord: Een geschikt vluchtmasker 44

45 PBM / Uitrusting EX Een brandbaargas detector + gebr. aanw. TOX Een toximeter + gebr. aanw. A Een van de buitenlucht afhankelijk, geschikt ademhalingstoestel 45

46 Gasdetectie Gasmeten verhoogt de veiligheid!? Waar? Niet waar? 46

47 H 3.2, tabel A, kolom 10 47

48 VE01 EX Een brandbaargas detector + gebr. aanw. Voornamelijk van toepassing bij stoffen met etiket 2.1, 3, 4.3: 1 e meting direct na het laden 2 e meting na 1 uur Resultaat schriftelijk vastleggen > 10% LEL, op vol vermogen ventileren 48

49 VE02 TOX Een toximeter + gebr. aanw Voornamelijk van toepassing bij stoffen met etiket 2.3, 6.1: 1 e meting direct na het laden 2 e meting na 1 uur Resultaat schriftelijk vastleggen Niet vrij van uit lading komende gassen dan op vol vermogen ventileren 49

50 Beperking in maatregel Geldt uitsluitend voor de containers die in het laadruim staan (VE 01 en 02) Laadruim: Definitie hoofdstuk 1.2: De bovenste begrenzing van het laadruim is de bovenzijde van de denneboom. 50

51 Metingen Waar? Hoe? Welk buisje gebruik je? Hoe interpreteer je de waarden? Welke graad van deskundigheid? Kwaliteit van de meting! Hoe arbo-technisch veilig uit te voeren? Draagvlak? 51

52 Kwaliteit meting Hoe, waar en wat meten we? Maximaal bereik van een meting 52

53 Arbo bij meten Twee handen nodig Concentratie op het meten 53

54 Ventileren Waar? Hoe? Hoe Arbo-technisch veilig uitvoeren? Wat is het effect van de ventilatie? 54

55 Arbo bij ventileren Hoe zwaar? 55

56 Effect van ventileren Proeven hebben uitgewezen dat effect minimaal is 56

57 Controle VE bepalingen Tot een enkel jaar geleden: QL (multi) testbuisje werd als afdoende geaccepteerd tot een probleem ontstond bij de St Antonius in Duitsland. QL buisjes zijn, terecht, niet toereikend. 57

58 Toximeter (8.1.5) Giftigheidsmeter (Definitie H 1.2 ADN) Een apparaat, waarmee iedere van belang zijnde concentratie van vanuit de lading komende giftige gassen gemeten kan worden. 58

59 Hoe ver moet je gaan? 59

60 FTIR analyse Kosten: ,00 60

61 Handhaving 2010 De Inspectie van het Ministerie van Verkeer en Waterstaat handhaaft artikel van het ADNR als volgt: Indien een ventilatiebepaling is voorgeschreven moeten er na het laden metingen worden uitgevoerd. Bij de stoffen van klasse 3 kunnen de gangbare PID-meters gebruikt worden. Voor toxische stoffen is er een zogenaamd Polytestbuisje" beschikbaar dat als eerste indicatiemiddel gebruikt kan worden. Polytestbuisjes meten ruim 80 tot 85% van alle toxische stoffen. Indien dit buisje de aanwezigheid van een toxische stof aangeeft dan dient een gespecialiseerd bedrijf de juiste meetapparatuur in te zetten voor de exacte meetgegevens. De schipper dient in dit geval dus niet zelf het laadruim te betreden. De schipper dient bij inspectie te kunnen aantonen dat hij gemeten heeft. Er wordt niet opgetreden indien er een specifiek meetbuisje ontbreekt voor een stof die niet gemeten kan worden met het polytestbuisje. 61

62 Bezinning Veiligheid en Arbo principe: Het moet redelijk zijn! Wegen de (arbo) gevaren van het meten en eventueel ventileren en het uiteindelijke resultaat op tegen de gevaren van een mogelijke lekke lading van gevaarlijke stoffen in het ruim? 62

63 Dagelijks werk? 63

67 Verantwoordelijkheden Waarom alle verantwoordelijkheid bij de schipper? H. 1.4 Belader mag gevaarlijke goederen slechts aan de vervoerder aanbieden indien zij volgens het ADN vervoerd mogen worden. Per Definitie H 1.2 Belader: Elke onderneming die een (tank) container op een vervoermiddel laadt. 67

68 Wordt het veiliger? Doel van de metingen Nut van de metingen m.b.t. lekkages Worden incidenten hiermee voorkomen Kosten van meters / metingen Veiligheid schipper bij metingen en plaatsen ventilatoren (arbo) Gering effect van ventileren Of wordt uiteindelijk het tegendeel bereikt 68

69 Rapport In opdracht van SPB / EICB en het Min. van I&M is recent een rapport uitgebracht. Conclusies: Dat met de huidige stand van techniek en huidige instructies niet mogelijk is om een volledig betrouwbare en representatieve meting te laten uitvoeren door de scheepsbemanning. 69

70 Conclusies rapport Hiernaast is er ook sprake van afwijkingen in de metingen en heeft men te maken met kruisgevoeligheden. Gedurende het onderzoek is gebleken dat het ventileren in de meest ideale praktijkomstandigheden geen effect heeft. 70

71 Conclusies rapport Het is gebleken dat incidenten met containers waarbij gevaarlijke stoffen vrijkomen, relatief weinig voorkomen. In de meeste gevallen was een container al lek voordat deze aan boord van het binnenvaartschip werd geladen, een enkele keer wordt tijdens de belading van het schip een andere container beschadigd door de handelingen die door de kraanmachinist worden uitgevoerd tijdens het laden. In een zeer zeldzaam geval gaat de container lek tijdens de vaart. 71

72 Veilig? Verhogen de metingen de veiligheid van de schipper en anderen aan boord of de veiligheid van de omgeving? Aanbeveling: Bij (vermoeden van) lekkages deze te beschouwen als een calamiteit en metingen laten uitvoeren door experts 72

73 Brandbestrijding 73

74 Middelen aan boord Blusinstallatie machinekamer Brandblussers op diverse posities zoals voorgeschreven in het ROSR: 1 in stuurhuis Bij ieder toegang van dek naar verblijven of naar bepaalde bedrijfsruimten Bij toegang tot machinekamer of ketelruimten In de machinekamer indien motorvermogen > 100 kw 2 extra brandblussers ingevolge ADN

75 Brandbestrijding 75

76 Brandbestrijding Wanneer een brand is ontstaan in de laadruimte / een container is het af te raden zelf de brand te willen blussen. Een schipper is daar niet voor opgeleid. Welk blusmiddel moet gebruikt worden? 76

77 Brandbestrijding Een schipper heeft ook niet de juiste veiligheidsuitrusting en de juiste middelen om een chemiebrand te bestrijden 77

78 Blusboten Nijmegen: Tiel: Dordrecht: Rotterdam: Gelderland (25 jaar) Betouwe (29 jaar) Zuid Holland (29 jaar) Meerdere blusboten 78

79 Blusboten Nijmegen: Tiel: Dordrecht: Rotterdam: Gelderland (25 jaar) Betouwe (29 jaar) Zuid Holland (29 jaar) Meerdere blusboten Kosten nieuwe boot: 3 miljoen (1 ton per jaar) 79

80 Blusboten Of meer initiatieven zoals in Gorinchem met de veertaxi? 80

81 Overwegingen De schipper zal het langer moeten uithouden Is er een mogelijkheid om de wal te bereiken op een plaats waar de brandweer bij kan? Gaat dit consequenties geven voor de constructie van schepen? Meer aandacht aan andere blussystemen aan boord? Berusten in de huidige (stabiele) situatie? 81

82 Vervoer over water, de veiligste weg 82