TERRA BEHEER BV VAN GEVEL TOT GEVEL GROEP 17 februari 2015

Transcriptie

1 TERRA BEHEER BV VAN GEVEL TOT GEVEL GROEP 17 februari 2015 Opgesteld door : Ing. H.J. Boneschansker / Drs. M. Hoogland Paraaf: Datum : 17 februari 2015 Goedgekeurd : J. van der Aar (Adjunct directeur Terra Beheer BV / KAM-coördinator) Datum :. Paraaf:. F-120 Versie: 27 januari 2015 Pagina 1 van 15

2 Inhoud 1. INLEIDING Stap 1: Uitwerking van de waardeketen Grondstoffen Cement Toeslagmateriaal Water Transport naar fabriek Fabriek Intern transport Fabricage Keuze fabriek Transport naar afnemer Projecten Gebruiksfase en sloop Stap 2: Bepaal welke scope 3 categorieën relevant zijn Stap 3: Identificeer partners in de keten Cementfabrieken Zand- en grindgroeves Fabrikanten van betonstraatsteen Kwantificering van CO2 emissies Factoren grondstoffen Cement Water Grind Zand Transport van grondstoffen Fabricage betonstraatstenen Transport naar het project Leggen van betonstraatstenen CO2 uitstoot per m3 beton Mogelijke besparingen DOELSTELLINGEN... 9 Colofon BIJLAGE 1: CEMENTPRODUCTIE BIJLAGE 2: BEREKENING CO2 UITSTOOT PER M2 BETONSTRAATSTEEN BIJLAGE 3: MOGELIJKE BESPARINGOPTIES WAARBIJ TERRA BEHEER EEN ROL KAN SPELEN BIJLAGE 4: REFERENTIES EN BRONNEN BIJLAGE 5: BEDRIJFSORGANOGRAM F-120 Versie: 27 januari 2015 Pagina 2 van 15

3 1. INLEIDING Dit document beschrijft de analyse die door Terra Beheer BV opm. is uitgevoerd om relevante scope 3 emissies in kaart te brengen. Het betreft een analyse in de categorie Extraction and production of purchased materials and fuels. Met de KAM-coördinator en administratie is een analyse gemaakt welke producten door Terra Beheer het meeste zijn ingekocht. Uit deze analyse kwam naar voren dat de inkoop van bestratingsmaterialen qua omvang een groot aandeel had in de totale inkoop van Er is daarom gekozen om een ketenanalyse op te stellen voor bestratingsmaterialen. Deze bestaan uit allerlei soorten en maten (betonstraatstenen, sierstenen, tegels, enz.). Om de omvang van de analyse te beperken, wordt in de analyse gekeken naar betonstraatstenen, welke voor Terra Beheer het meest relevant zijn. Er zal verder niet onderzocht worden of er bestratingsmaterialen zijn die per gelegde oppervlakte-eenheid minder CO2 uitstoten. Motivatie hiervoor is dat de keuze van bestratingsmaterialen voorgeschreven wordt door de opdrachtgevers. Tenzij het om particulieren gaat, bij dezen kan Terra Beheer een adviserende rol spelen m.b.t. keuze van het bestratingsmateriaal. De keten analyse is uitgevoerd conform de 4 stappen zoals die zijn beschreven in het GHG protocol. Voor de hoofdstuk indeling van dit document zijn de vier stappen uit het GHG protocol overgenomen namelijk: Stap 1: Bepaal de waardeketen (hoofdstuk 2); Stap 2: Bepaal welke scope 3 categorieën relevant zijn (hoofdstuk 3); Stap 3: Identificeer partners in de keten (hoofdstuk 4); Stap 4: Kwantificeer emissies (hoofdstuk 5). Tenslotte zal in hoofdstuk 6 worden bekeken op welke wijze bijdrage aan CO2 reductie in de ketenacties voor Terra Beheer mogelijk is. Deze ketenanalyse is professioneel becommentarieerd door een erkend en onafhankelijk kennisinstituut, zijnde de st. Stimular. Toelichting op de Randvoorwaarden van de CO2-Prestatieladder: Deze ketenanalyse geeft Terra Beheer BV nieuwe kennis over de mogelijkheden voor CO2 reductie. Wel zijn er reeds eerder ketenanalyses voor betonklinkers uitgevoerd door andere bedrijven, welke ook voor Terra Beheer BV inzichtelijk zijn, echter de insteek van deze ketenanalyse is vooral om inzichtelijk te maken welke de invloed is van de keuze van de leverancier van betonstraatstenen, waarbij belangrijk aandachtspunt beperking van afstand tot de leverancier is. Er zal hierbij bepaald worden welke procentuele reductie in de keten mogelijk is door keuze van de leverancier. Er is hiervoor gekozen omdat Terra Beheer BV een grote mate van vrijheid heeft bij de keuze van haar leveranciers, echter niet bij de keuze van de toe te passen materialen. De adviserende rol van Terra Beheer hierin is puur theoretisch, haar invloed is gezien haar omvang en rol in de markt gering. Opmerking: Onder Terra Beheer BV vallen drie bedrijven, welke zich de Van Gevel tot Gevel Groep noemen. Het organogam is weergegeven in bijlage 6. F-120 Versie: 27 januari 2015 Pagina 3 van 15

4 2. STAP 1: UITWERKING VAN DE WAARDEKETEN De keten van de betonstraatstenen is in onderstaand schema weergegeven: Grondstoffen: Cement Grind Zand water Transport: vrachtauto boot Productie / fabriek: Energie Opslag Transport: vrachtauto Ontvangst Projecten Gebruiksfase Verwijderen: Recyclen Hergebruik Keuze fabrikant, type en samenstelling steen 2.1 Grondstoffen Betonstraatsteen is samengesteld uit verschillende grondstoffen. De samenstelling bestaat uit het bindmiddel cement en uit een of meer toeslagmaterialen zoals zand, grind of steenslag. Cement heeft de eigenschap dat het door toevoeging van water verhardt Cement Er zijn verschillende cementtypes. Voor de productie van beton wordt gebruik gemaakt van de volgende cementtypes, namelijk: CEM I Portland cement: Portland cement met max. 5% andere stoffen; CEM II Portlandvliegas cement: Allerlei mengvormen met portlandcement en bv leisteen, minimaal 65% portlandcement; CEM III Hoogovencement: Hoogoven/portlandcement mengsel in 3 klassen: A,B en C; waarbij CEM III/A de minste (40%) en CEM III/C de meeste (90%) hoogovenslak bevat De cement productie geschiedt doorgaans in cementfabrieken dicht bij kalkbronnen. Voor het productieproces van cement is veel energie nodig in de verhittingsovens Toeslagmateriaal In Nederland worden voor toeslagmaterialen gebruik gemaakt van zand en grind. Zand en grind worden op verschillende locaties in Nederland gewonnen. Een groot deel van het grind wordt tevens in Duitsland of België gewonnen Water Water wordt veelal uit eigen bronnen of oppervlakte gehaald Transport naar fabriek De grondstoffen die gebruikt worden voor de productie van beton moeten worden getransporteerd van de plaats van winning naar de fabriek. Dit transport van grondstoffen gebeurt per vrachtwagen, trein of boot Fabriek In de fabriek worden de betonstraatstenen geproduceerd Intern transport Het zand en toeslagmaterialen wordt vanuit opslagvakken naar de fabriek getransporteerd voertuigen, transportbanden, shovels, enz.). Evenals bindmiddelen (silo s) en de hulpstoffen (zakken, bigbags, silo s of containers). Na het toevoegen van water worden de grondstoffen gemengd tot betonmengsel/-mortel Fabricage Voordat er begonnen wordt met de productie worden opgeslagen grondstoffen, toeslagstoffen, bindmiddelen, vulstoffen en hulpstoffen naar de productielocatie (intern) getransporteerd. Daarna volgt: F-120 Versie: 27 januari 2015 Pagina 4 van 15

5 Mengen, in juiste verhouding van grondstoffen en water; Gieten; Afvoer van gereed product (met heftruck of vrachtwagen) naar opslaglocatie op productiesite. Verdere uitharding Keuze fabriek De keuze van de fabriek, soort, samenstelling, hoeveelheden en afmetingen van de betonstraatstenen wordt meestentijds bepaald door de opdrachtgever / directievoerder (besteksmatig voorgeschreven). Wel kan deze keuze van invloed zijn op de CO2 uitstoot. E.e.a. afhankelijk van plaats fabriek (in relatie tot locatie grondstoffen en project), soort grondstoffen en dikte van de straatstenen. Deze laatste wordt medebepaald door de eisen te stellen aan de belasting van het wegdek. In geval van particuliere opdrachtgever kan Terra Beheer een grotere rol spelen in deze keuze Transport naar afnemer De betonstraatstenen worden vanaf de fabriek getransporteerd naar de projecten. Transport van de betonstraatstenen gebeurt per vrachtwagen. De betonstraatstenen worden afgeleverd op de projectlocatie Projecten Op de projecten worden straatstenen machinaal of handmatig gelegd Gebruiksfase en sloop Betonstraatstenen hebben een technische een levensduur van 50 tot 100 jaar. Gezien deze levensduur en het feit dat dit onder verantwoordelijkheid van de wegbeheerder valt is hierop niet verder ingezoomd. Bij sloop vrijkomende betonstraatstenen kunnen worden gebroken tot betongranulaat of worden hergebruikt. Betongranulaat wordt vaak bij betonproductie gebruikt als vervanger van het grove toeslagmateriaal. 3. Stap 2: Bepaal welke scope 3 categorieën relevant zijn In het vorige hoofdstuk is een uitgebreide analyse gemaakt van de waardeketen van betonstraatstenen. Op basis van deze analyse kan geconcludeerd worden dat in het kader van CO2 reductie het energieverbruik bij de productie en de transportafstand en wijze van transport bij aflevering van het de betonstraatstenen nader uit te werken. Het transport van grondstoffen naar de fabriek zal daarbij ook nader uitgewerkt worden. Het doel hiervan is om te beoordelen binnen welke deel van de keten het relevant is voor Terra Beheer BV om invloed uit te oefenen. Dit in relatie tot de mogelijkheden en het effect op de totale keten (percentage CO2 uitstoot van de keten). Invloed van Terra Beheer op CO2 reductie De invloed die Terra Beheer kan uitoefenen op het energieverbruik van de cementindustrie is zeer gering. Wel kan er door Terra Beheer kritisch worden gekeken naar de toepassing van het type cement in beton (voor zover besteks- en contractuele eisen dit toelaten). Tevens kan Terra Beheer een overweging maken van welke leverancier(s) zij de betonstraatstenen betrekt. Terra Beheer heeft invloed op de keuze van de prefab betonfabrikant. Bij de inkoop van betonstraatstenen kan dan ook gekeken worden naar energiezuinige fabrikanten. Daarnaast kan gekeken worden hoe een fabriek omgaat met het hergebruik van gebroken betongranulaat bij de productie van betonwaren. F-120 Versie: 27 januari 2015 Pagina 5 van 15

6 Een andere optie is hergebruik van betonstraatstenen. Dit eventueel na bewerking van vrijkomende betonstraatstenen. 4. STAP 3: IDENTIFICEER PARTNERS IN DE KETEN Ten eerste wordt gekeken naar toeleveranciers (grondstoffen) van de fabrikanten van betonstraatstenen. E.e.a. geeft tevens enig inzicht in de transport km s van grondstoffen naar de fabrikanten Cementfabrieken In Nederland en België zijn de volgende cementfabrikanten. Holcim: Holcim België maakt deel uit van de Zwitserse groep Holcim Ltd, wereldleider in de productie van cement en granulaten, alsook in de activiteiten van stortklaar beton, asfalt en samenhangende diensten. De cementfabriek ligt in Obourg (Zuid België, nabij Mons). ENCI: ENCI is producent en leverancier van Nederlands cement. Dit cement vindt zijn weg naar met name infrastructurele werken, utiliteitsbouw en woningbouw. Fabrieken bevinden zich in IJmuiden, Maastricht en Rotterdam. CBR: CBR is producent en leverancier van cement op de Belgische markt. Dit cement vindt zijn weg naar met name infrastructurele werken, utiliteitsbouw en woningbouw. CBR maakt deel uit van de wereldwijde Heidelberg Cement Group. Fabrieken bevinden zich in België: Gent, Lixhe (prov. Luik), Antoin (langs de zuidelijke Schelderivier). CBB: CCB, filiaal van Italcementi Group, is gelegen te Gaurain-Ramecroix bij Doornik in België. CCB beschikt vandaag over één van de grootste steengroeven van Europa en biedt de bijzonderheid cement en granulaten te produceren op één en dezelfde site Zand- en grindgroeves Zandgroeves: Deze bevinden zich verspreid over Nederland, België en Duitsland. De afstand tot de betonstraatsteen fabrieken is klein. Grindgroeves: Deze bevinden zich in het zuiden van het land langs de Maas en in België en Duitsland. De afstand tot de betonstraatsteen fabrieken in het Zuidelijk deel van Nederland is klein. De afstand tot fabrieken in het noorden van Nederland is groot Fabrikanten van betonstraatsteen Betonfabrieken die prefab betonbuizen en betonstraatstenen aan Terra Beheer leveren zijn: Giverbo (Oud Beijerland); Kijlstra (Veendam); Wienerberger (Pannerden); Struyck Verwo (Alphen aan den Rijn). F-120 Versie: 27 januari 2015 Pagina 6 van 15

7 5. KWANTIFICERING VAN CO2 EMISSIES In dit hoofdstuk worden de CO2 emissies die vrijkomen in de keten van prefab beton gekwantificeerd Factoren grondstoffen Cement CO2 uitstoot van cement loopt sterkt uiteen van het toegepaste cement. De getallen lopen uiteen van kg/ CO2 per ton. Het recept en dus de keuze voor het cement van het prefab beton producten wordt bepaald door de betonfabrikant. Welk type cement (CEM I, II, III of combinatie is niet bekend. Daarom wordt de gemiddelde emissiefactor uit de SKB-database gehanteerd, deze is 486 kg/co2 per ton (bron: SKB database / info st. Stimular) Water De CO2 uitstoot bij het winnen van water van voldoende kwaliteit is 0,276 kg/co2 per ton (bron: Defra) Grind Grind voor beton wordt gewonnen in rivieren. Bij de winning van grind is de CO2 emissie: 1,09 kg/ C02 per ton (bron: Dubocalc) Zand Zand voor beton wordt gewonnen in rivieren. Bij de winning van zand is de CO2 emissie: 3,01 kg/co2 per ton (bron: Dubocalc) Transport van grondstoffen Het kwantificeren van de emissies voor het transport wordt gedaan op basis van de conversiefactoren die genoemd worden in het Handboek CO2 Prestatieladder (versie 2.2). Voor bulk goederen vervoerd met vrachtauto (>20 ton) wordt 0,11 kg CO2 per / tonkm aangehouden. Voor bulk goederen vervoerd per binnenvaart (1800 ton) wordt 0,075 kg CO2 per / tonkm aangehouden. De transportafstanden opm. van de grondstoffen naar de fabrikanten Cement per vrachtwagen 150 km (gemiddelde afstand). Grind per schip 150 km (gemiddelde afstand). Er is hier voor deze optie gekozen i.v.m. locatie van grindgroeves langs de Maas. Zand per vrachtwagen 50 km (gemiddelde afstand). Er is hier voor deze optie gekozen omdat veel zandgroeves niet langs rivieren en kanalen liggen. Opmerking: Voor deze gemiddelde afstanden is bij benadering gekozen i.v.m. locaties van grondstoffen, zie ook 4.1 en 4.2. Tevens geven fabrikanten in hun specificaties niet de herkomst van hun grondstoffen aan Fabricage betonstraatstenen Verschillende rapportages ( zijn geraadpleegd om informatie te verkrijgen over de CO2 uitstoot per m3 betonproductie, daar de fabrikanten hierover geen duidelijke info verstrekken. Er wordt daarom uitgegaan van 11 kg CO2/ m3 bron ketenanalyse Knipscheer Transport naar het project Het kwantificeren van de emissie voor het transport wordt gedaan op basis van de conversiefactoren die genoemd worden in het Handboek CO2 Prestatieladder (versie 2.2). Voor niet-bulk producten, vervoerd met vrachtauto (> 20 ton) wordt 0,13 kg CO2 per tonkm aangehouden. Er is gerekend met een gemiddelde rijafstand van 142,1 km van de fabriek naar de projectlocatie. F-120 Versie: 27 januari 2015 Pagina 7 van 15

8 5.5. Leggen van betonstraatstenen Het leggen van betonstraatstenen vindt machinaal of handmatig plaats. Deze uitstoot valt onder scope 1 emissies. Het handelt zich daarbij om CO2 uitstoot ten gevolge van brandstoffen (machines en vervoer van en naar het werk). Deze emissie is niet bepaald in het kader van dit onderzoek, daar dit is meegenomen om de CO2 emissie-inventaris voor scope 1 en 2. Zie hiervoor het CO2-Beleidsplan CO2 uitstoot per m3 beton In bijlage 2 is de berekening weergegeven van betonstraatstenen. Per m3 betonstraatstenen wordt 226,08 kg CO2 uitgestoten. Betonstraatstenen worden geleverd in de volgende afmetingen: 21 x 10,5 x 8 cm; 21 x 10,5 x 9 cm (voor zwaardere belasting). Hieronder is aangegeven wat de CO2 uitstoot per m2 verhardoppervlak van betonstraatstenen: Betonstraatstenen 8cm = 18,09 kg CO2 uitstoot per m2 Betonstraatstenen 9 cm = 20,35 kg CO2 uistoot per m2 6. MOGELIJKE BESPARINGEN Op basis van de uitgevoerde analyse voor de CO2 uitstoot van de betonstraatstenen kan geconcludeerd worden dat er een aantal interessante kansen zijn voor de CO2 reductie, waarin Terra Beheer een rol kan spelen en enige invloed heeft. Terra Beheer kan een rol spelen bij: Selectie van fabrikanten waarbij de (geringere) afstand tot de projectlocatie medebepalend is voor de keuze. Keuze bij de dikte van straatstenen, waarbij een geringe dikte mogelijk is gezien de te verwachten belasting van het wegdek. De invloed van Terra Beheer hierop is niet zo groot, daar grote opdrachtgevers en overheden zelf eisen stellen aan de dikte van straatstenen. Veelal is sprake van een hoge belasting van het wegdek en wordt hoge levensduur van de bestrating geëist. Bij particuliere klanten kan qua belasting van het straatwerk gekozen worden voor een kleinere dikte. Echter de particuliere klanten is een kleine klantengroep bij Terra Beheer. Het eventueel hergebruiken van uit het werk te verwijderen stenen. Dit kan voornamelijk bij particulieren, daar grote opdrachtgevers en overheden hoge kwaliteitseisen stellen aan de kwaliteit van straatstenen. Echter de particuliere klanten is een kleine klantengroep bij Terra Beheer. Ook tussentijdse opslag is aan maximale hoeveelheden gebonden i.v.m. de hiervoor beschikbare ruimte en daarmee verbonden kosten. Afspraken met fabrikanten om grondstoffenleveranciers te selecteren op basis van afstand tot de fabrieken. Dit is wel afhankelijk van een aantal factoren. Zo kan de rol bij particuliere klanten en kleine opdrachtgevers (en bij ontbreken van besteksmatige leveranties) groter zijn dan bij overheden en grote hoofdaannemers. E.e.a. is verwoord in bijlage 4. F-120 Versie: 27 januari 2015 Pagina 8 van 15

9 7. DOELSTELLINGEN Aanleiding voor het opstellen van de doelstellingen is het uitvoeren van een ketenanalyse scope 3 volgens eisen zoals gesteld in het GHG-Protocol. De ketenanalyse die Terra Beheer op betonstraatstenen heeft uitgevoerd, fungeert als input voor het opstellen van doelstellingen. Hierbij is op basis van de beschouwingen in hoofdstuk 6 en bijlage 4 gekozen voor de volgende doelstelling. Terra Beheer BV wil in 2015 ten opzichte van % opm minder CO2 uitstoten in de keten van betonstraatstenen geleverd aan Terra Beheer BV. De maatregelen die daarbij zijn geformuleerd zijn als volgt: Bij de selectie van leveranciers voor betonstraatstenen zal, voor zover Terra Beheer BV dit zelf kan bepalen gekozen worden voor een leverancier die zo dicht mogelijk bij de projectlocaties zijn productielocatie heeft gevestigd. In het offertestadium zal Terra Beheer BV haar opdrachtgevers erop wijzen dat bij de selectie van leveranciers de afstand tot de projectlocatie(s) een criterium behoord te zijn. Terra Beheer zal zich hierin proactief / adviserend opstellen. Terra Beheer BV zal in begin 2015 één van haar leveranciers, zijnde Struyck Verwo benaderen voor een verdere samenwerking om na te gaan waar en hoe in de keten van betonstraatstenen en andere steenachtige materialen een CO2 reductie kan worden behaald. In deze samenwerking zal tevens ruimte moeten zijn voor vaststelling van prijzen, zodat het gunstiger wordt zoveel mogelijk af te nemen bij deze leverancier. Terra Beheer BV zal in het offertestadium de opdrachtgever waar mogelijk wijzen op de CO2 besparing die mogelijk is door de juiste keuze van grondstoffen en dikte van straatstenen. Terra Beheer BV zal actief onderzoeken of er keten of branche initiatieven zijn die bijdragen aan de verlaging van CO2 emissie in de keten. Indien mogelijk zal zij hieraan deelnemen, door bijvoorbeeld deelname aan infosessies of het aanleveren van informatie. Opmerking: In het meest gunstige geval kan het percentage oplopen tot 13%. Dit houdt dan wel in dat 100% afname bij dezelfde meest dichtstbijzijnde leverancier moet plaats vinden. Bij deze vaststelling van de doelstelling is ervan uitgegaan dat dit niet reëel is. F-120 Versie: 27 januari 2015 Pagina 9 van 15

10 Colofon auteur(s): H.J. Boneschansker / M. Hoogland kenmerk: Ketenanalyse scope 3: betonstraatstenen datum: 17 februari 2015 status: concept, ter beoordeling directie Terra Beheer F-120 Versie: 27 januari 2015 Pagina 10 van 15

11 BIJLAGE 1: CEMENTPRODUCTIE Bron: Wikipedia dec F-120 Versie: 27 januari 2015 Pagina 11 van 15

12 BIJLAGE 2: BEREKENING CO2 UITSTOOT PER M2 BETONSTRAATSTEEN Grondstoffen Transport naar fabriek Fabricage Transport naar projecten standaard samenstelling 1 m3 beton in kg bestanddeel kg/ CO2 per ton winning kg/ CO2 per m3 beton uitstoot afstand CO2 in kg in / per km tonkm uitstoot per m3 beton uitstoot in kg CO2 per m3 beton Massa uitstoot afstand betonstraa CO2 in kg in km tsteen / m3 / per tonkm uitstoot per m3 beton Totaal uitstoot over de keten In kg CO2 / m3 cement ,80 0, ,95 zand 750 3,01 2,26 0, ,13 grind ,09 1,36 0, ,06 water 150 0,276 0, ,00 Per m3 beton ,46 23, ,00 0,13 142,07 42,48 226,08 Excl. water 2300 CO2 uitstoot per m3 betonstraatsteen: 226,08 kg/m3 betonstraatsteen 21 x 10,5 x 8 cm 18,09 CO2 per m2 betonstraatsteen 21 x 10,5 x 9 cm 20,35 CO2 per m2 Bronnen: Standaard betonsamenstelling: VOBN: vereniging van betonmortelfabrikanten Conversiefactoren grondstoffen (cement, zand en grind): Dubocalc Conversiefactor water: Defra (2009) CO2 uitstoot bij fabricage beton: Hierin is bij gebrek aan duidelijke info uitgegaan van 11 kg CO2 / m3 geproduceerd beton (diverse niveau 5 bedrijven zijn geraadpleegd). Massa betonstraatsteen = massa cement, zand en grind (uitgaande van 0% vochtgehalte). F-120 Versie: 27 januari 2015 Pagina 12 van 15

13 BIJLAGE 3: MOGELIJKE BESPARINGOPTIES WAARBIJ TERRA BEHEER EEN ROL KAN SPELEN Onderdeel Aandeel in % van Beïnvloedbaarheid Potentiële rol Terra Beheer Betrokken partijen waardeketen de ketenuitstoot door Terra Beheer Grondstoffen 69 % Gering Geen. Nvt Transport 9 % Gering Geen. Nvt grondstoffen Producenten 4 % Bij particulier groot Zelf fabrikant selecteren op basis van transport km s (eindproduct). Fabrikanten, particuliere klant straatsteen: producentkeuze Bij overheid, hoofdaannemers matig Zelf fabrikant selecteren op basis van transport km s (eindproduct). Adviserend, ter goedkeuring aanbieden van alternatieve producenten. Fabrikanten, opdrachtgever Afmetingen straatsteen Transport straatsteen naar project Niet berekend per m3. Wel is uitstoot afhankelijk van dikte straatsteen Bij particulier matig Zelf dikte straatsteen bepalen op basis van de te verwachten belasting. Fabrikanten, particuliere klant Bij overheid, Adviserend, ter goedkeuring aanbieden van steensoort die minder dik is, e.e.a. Fabrikanten, opdrachtgever hoofdaannemers klein afhankelijk van de te verwachten belasting. 17 % Bij particulier matig Zelf fabrikant selecteren op basis van transport km s (eindproduct). Fabrikanten, particuliere klant Bij overheid, hoofdaannemers matig Zelf fabrikant selecteren op basis van transport km s (eindproduct). Adviserend, ter goedkeuring aanbieden van alternatieve producenten. Fabrikanten, opdrachtgever Leggen straatsteen Gebruiksfase Niet bepaald. Geen Geen. Nvt Sloop Niet bepaald Gering Wel kan onderzocht worden of hergebruik van te verwijderen stenen mogelijk is, hetzij in projecten of bij fabricage van beton. Opdrachtgevers en particuliere klanten F-120 Versie: 27 januari 2015 Pagina 13 van 15

14 BIJLAGE 4: REFERENTIES EN BRONNEN Websites: Diverse websites van de in dit rapport genoemde fabrikanten (zie 4.1/4.3) Bedrijfsinfo Terra Beheer: Crediteurenlijst Terra Beheer, De Bie Wegenbouw, Kennemer Rioolservice en Holland Groenwerken Interviews met / info van KAM-coördinator, bedrijfsleiding en administratie van Terra Beheer. Overige: Dubocalc Reeds eerder uitgevoerde ketenanalyses (w.o. ketenanalyse GMB uit 2010) hebben als leidraad gediend SKB database / info st. Stimular F-120 Versie: 27 januari 2015 Pagina 14 van 15

15 BIJLAGE 5: BEDRIJFSORGANOGRAM Directeur (Terra Beheer BV) Medewerkster personeelszaken/ boekhouding Projectmanager Plv. directeur KAM-coördinator (J. v.d. Aar) Toelichting: Blokken die dik omlijnd zijn, betreffen de besloten vennootschappen waaruit Van Gevel Tot Gevel bestaat Donkergrijze blokken zijn bedrijven die buiten de certificering vallen Administratief personeel VGM-coördinator De Bie Wegenbouw BV Holland Groenwerken BV Kennemer Rioolservice BV (Zwerfafval Service) Stal Boreel BV Terra Natuur BV Bedrijfsleider Bedrijfsleider Bedrijfsleider De Dodshoorn Terra Art Collection Bedrijfsbureau Medewerkers klantcontact/ administratie Uitvoerder (Meewerkend) Uitvoerder Uitvoerend personeel Uitvoerend personeel Uitvoerend personeel F-120 Versie: 27 januari 2015 Pagina 15 van 15