Europese LIFE+ programma: ECOFLEXOBAG

Transcriptie

1 DUURZAMERE TASSEN VOOR EEN BETERE WERELD NL Europese LIFE+ programma: ECOFLEXOBAG MONITORING PROCEDURE: B3 Richtlijnen voor het monitoren van de productie van duurzamere plastic draagtassen Published by: European Project Team ECOFLEXOBAG Author: ENVIROS, s.r.o. LIFE+ code: LIFE11 ENV/ES/646

2

3 3. E C O F L E X O B AG : d u u r z a m e re t a s s e n v o o r e e n b e t e r e w e r e l d ecobility in commercial flexible plastic bags Auteur: ENVIROS, s.r.o. / Praag, Tsjechië Editing: mr. B.Sc. P.A. Tegel / Dienstencentrum / Nederland Ontwerp: Dienstencentrum B.V./ Amstelveen, Nederland Productie: ECOFLEXOBAG project / Valencia, Spanje ECOFLEXOBAG is een Europees project, gericht op de ontwikkeling van richtlijnen ten behoeve van het ontwerpen en produceren van duurzame commerciële draagtassen, welke gefinancierd is door het Europese LIFE programma, code LIFE11 ENV/ES/646. De project partners in dit programma zijn: De auteur aanvaardt geen enkele aansprakelijkheid voor de actualiteit, juistheid, volledigheid of kwaliteit van de verstrekte informatie. Aansprakelijkheidsvorderingen tegen de auteur als gevolg van materiële of immateriële schade veroorzaakt door het gebruik of de onbruik van de verstrekte informatie en/of door het gebruik van onjuiste en onvolledige informatie zijn over het algemeen uitgesloten 2015 ECOFLEXOBAG project, LIFE11 ENV/ES/646 Niets uit dit document mag worden gereproduceerd in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke schriftelijke toestemming van AIDO en de organisatie van de auteur.

4 4. E C O F L E X O B AG : d u u r z a m e re t a s s e n v o o r e e n b e t e r e w e r e l d

5 5. E C O F L E X O B AG : d u u r z a m e re t a s s e n v o o r e e n b e t e r e w e r e l d INHOUDSOPGAVE MANAGEMENT SAMENVATTING HOE KAN IK MONITORING SLIM TOEPASSEN? Nieuwe kennis via dit project over MONITORING Algemene achtergrond over het begrip MONITORING Gerelateerde documenten die u kunt gebruiken voor dit onderwerp HOE TOEZICHT HELPT EEN ECO-FLEXOBAG MAKEN De ECOFLEXOBAG wilt naar een milieuvriendelijkere commerciële zak Hoe MONITORING betrekking heeft op de stappen voor en erna INTRODUCTIE NAAR DE MONITORING PROCEDURE MATERIAALEFFICIËNTIE EN MILIEU-INDICATOREN Substraten verbruik Verbruik van inkten en vernissen Energieverbruik en - efficiency Waterverbruik en -efficiency OPLOSMIDDELEN REDUCTIEBELEID KWALITEITS CONTROLE KOSTEN ANALYSE CONCLUSIES Bereikbare resultaten door uitgevoerde acties Te nemen vervolgstappen REFERENTIES EN INTERESSANTE HYPERLINKS... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd.

6 6. E C O F L E X O B AG : d u u r z a m e re t a s s e n v o o r e e n b e t e r e w e r e l d MANAGEMENT SAMENVATTING Deze handleiding bevat richtlijnen die u kunt toepassen om uw milieuprestaties voor de productie van commerciële plastic zakken te verbeteren. Het materiaal werd ontwikkeld door het ECOFLEXOBAG project, dat werd uitgevoerd middels het LIFE+ Programma van de EU. Het ECOFLEXOBAG project werd ontwikkeld om de schadelijke milieueffecten van commerciële plastic zakken te verminderen en om de kennis en de concurrentiekracht van bedrijven in de sector te versterken. Dit document bevat de informatie die u kunt gebruiken om systematisch de productie van commerciële plastic zakken beter te monitoren en controleren. Naar verwachting zal hierdoor de efficiëntie van uw productieproces verhoogd worden op het gebied van milieu, economie en kwaliteit. Meer informatie over de functie van dit document kunt u teruglezen in de hoofdstukken die hierop volgen.

7 7. E C O F L E X O B AG : d u u r z a m e re t a s s e n v o o r e e n b e t e r e w e r e l d 1. HOE KAN IK MONITORING SLIM TOEPASSEN? Monitoring kan worden omschreven als een systematisch proces van het verzamelen van informatie of gegevens op een regelmatige basis. Door middel van gedegen monitoring bent u in staat om de mate van milieu-impact, de economische uitgangssituatie en de kwaliteit van het productieproces van uw bedrijf te verhogen. Er zal met name gekeken worden naar het gebruik van grond- en hulpstoffen (materialen, energie, water, enz.), waardoor de effectiviteit van het productieproces aan de ene kant en kostenreducties aan de andere zal toenemen. Het bijkomende voordeel is dat hierdoor de afhankelijkheid van het bedrijf ten aanzien van de steeds schaarser wordende materialen, mineralen en brandstoffen verder zal afnemen. En dit leidt tot een economisch voordeel, omdat dergelijke stoffen in de toekomst alleen maar duurder worden. 1.1 Nieuwe kennis via dit project over MONITORING Het ECOFLEXOBAG project voorziet in een procedure voor de monitoring van de productie van commerciële plastic zakken ten aanzien van milieuaspecten (efficiënt gebruik van hulpbronnen, de uitstoot van vluchtige organische stoffen), kostenbewaking en kwaliteitsbeoordeling. Het kan worden gebruikt om zogenaamde Key Performance Indicators (KPI's) op te stellen voor een enkele order of jaarlijkse productiedoelstellingen. De monitoring procedure is getest en beoordeeld tijdens diverse implementatiesprocedures in verschillende bedrijven binnen de EU (Spanje, Nederland, Finland, Tsjechië en de Swansea University van Wales, Verenigd Koninkrijk). 1.2 Algemene achtergrond over het begrip MONITORING Het ECOFLEXOBAG project maakt gebruik van de berekening van KPI's, op basis van gegevens over in- en output van het productieproces. Economische aspecten rond het efficiënt gebruik van hulpbronnen wordt uitgevoerd door middel van de Basic input-outputanalyse, ook wel de "Top 20" geheten. Maar indien er complexere analyses ten aanzien van grond- en hulpstoffenverbruik nodig zijn, zal naar specifiekere instrumenten gegrepen moeten worden, zoals: Cleaner Production Assessment / energie audit verdiepingsonderzoek naar specifieke materialen en/of energieconsumpties binnen het bedrijf; identificatie van deelprocessen, waar onnodige energieverliezen optreden. Energie Besparings Plan (EBP): gestructureerde aanpak rond de energieconsumptie van een bedrijf, waarbij met name ook gekeken wordt naar de managementcomponent rond dit onderwerp: zijn er voldoende en de juiste KPI s rond energie door de directie vastgesteld, waaraan specifieke doelstellingen gekoppeld zijn? Milieujaarverslag met ecobalans: management tool dat ingaat op de identificatie van milieuaspecten en aangeeft welke concrete doelen gehaald zijn

8 8. E C O F L E X O B AG : d u u r z a m e re t a s s e n v o o r e e n b e t e r e w e r e l d Material Flows Cost Accounting management tool om effectief gebruik van hulpbronnen te bevorderen, vooral in de productie en distributie processen om het relatieve verbruik van hulpbronnen en materiele kosten te verminderen. Metingen & Controle proces dat wordt gebruikt voor de kwantificering van de energieefficiëntie / projecten voor hernieuwbare energie, berekent hoe een concrete maatstaf de hoeveelheid energie heeft kunnen voorkomen 1.3 Gerelateerde documenten die u kunt gebruiken voor dit onderwerp Binnen het ECOFLEXOBAG project werden de volgende instrumenten ontwikkeld om de controle van de ecologische, economische en kwaliteitskenmerken van commerciële plastic zak productie mogelijk te maken: Monitoring Sheet - monitoren de belangrijkste gegevens en indicatoren op efficiënt gebruik van hulpbronnen (bijvoorbeeld met betrekking tot substraten en inkten, energie, water, etc.). Solvent Management Tool - de identificatie van het productieproces input en specifieke emissie bronnen (output) die betrekking hebben op vluchtige organische stoffen. Quality Assessment Tool - monitoring van de kwalitatieve parameters van het drukken, in het bijzonder de dichtheid, colorimetrie en punttoename. Cost Monitoring Tool berekening van de kostprijs met behulp van de kostenplaatsanalysemethode.

9 9. E C O F L E X O B AG : d u u r z a m e re t a s s e n v o o r e e n b e t e r e w e r e l d 2. HOE TOEZICHT HELPT EEN ECO-FLEXOBAG MAKEN Zoals in het vorige hoofdstuk, een goede monitoring, geeft het bedrijf de mogelijkheid de prestaties en efficiëntie van de producten te analyseren en te verbeteren. Binnen ECOFLEXOBAG, richten we ons op ecologische, economische en kwaliteitsproblemen, door middel van controle van de volgende aspecten: verbruik van materialen (substraten, inkten, vernissen), energie en water; gebruik van duurzame materialen; de uitstoot van vluchtige organische stoffen (VOS); kwaliteit van de afdruk; productiekosten. 2.1 De ECOFLEXOBAG wilt naar een milieuvriendelijkere commerciële zak ECOFLEXOBAG is een uitgebreid project dat bedrijven helpt met drie hoofdonderwerpen voor het realiseren van een ecologisch vriendelijke commerciële zak: Ecodesign, Productie en Monitoring Tijdens het project lag de primaire focus op plastic zakken (PE of bioplastics) met flexodruk. Vanwege de grootte van het project, een gestructureerde benadering werd gemaakt voor een zeer eenvoudige toegang tot de hulpmiddelen voor de drie onderwerpen, alsmede de aanvullende informatie verzameld door onderzoeken en enquêtes. Deze aanpak is een 7- stap gedetailleerde uitsplitsing van de drie hoofdonderwerpen. Er zijn 2 belangrijke benaderingen van de projectresultaten: 1. Toegang tot de belangrijkste onderwerpen door middel van een Best Practices Document voor elk onderwerp (in dit document Ecodesign), in de taal van elk partnerland. 2. Interactieve en begeleide toegang tot de totale inhoud van het project, door middel van een etool, die de stappen volgt. De etool biedt bovendien een vereenvoudigde Life Cycle Analysis voor gebruikers die alle stappen hebben voltooid zoals aangegeven in het volgende schema:

10 10. E C O F L E X O B AG : d u u r z a m e re t a s s e n v o o r e e n b e t e r e w e r e l d In de afbeelding aan de rechterkant kunt u zien hoe de stappen zijn gestructureerd en toegankelijk zijn. Vanwege het belang van eco-bewuste strategie voor toekomstige producten, alsook het starten van eventuele verbeteringen in geproduceerde zakken in de best mogelijke manier, is de nadruk gelegd op het creëren van stappen die dit ondersteunen. Het 'Best Practices' document dat u nu leest bevat de meest interessante conclusies uit die stappen die relevant zijn voor EcoDesign zijn. Het vermeldt in detail alle onderliggende hulpmiddelen en documenten die u zelf kunt gebruiken om soortgelijke conclusies en resultaten te bereiken. 2.2 Hoe MONITORING betrekking heeft op de stappen voor en erna ECOFLEXOBAG heeft een innovatieve methode voor het ontwerp en de productie van duurzame commerciële zakken ontwikkeld, bestaande uit drie hoofdonderdelen: Best practices voor het ontwerpen van duurzame commerciële zakken; Best practices voor het afdrukken van duurzame commerciële zakken; Best practices voor het toezicht op de duurzame productie van commerciële zakken. De Best practices voor het ontwerpen en afdrukken van duurzame commerciële zakken, identificeren en stellen een aantal maatregelen voor om de milieuprestaties van de commerciële zakken fabrikanten te verbeteren en de negatieve effecten van commerciële plastic zakken te verminderen. Om dat voor het bedrijf te weten, of de uitvoering van een specifieke maatregel gunstig daarvoor is (spec. In vergelijking met eerder gebruikte procedures en methoden), een evaluatie van deze maatregel is een belangrijke opvolgende stap.

11 11. E C O F L E X O B AG : d u u r z a m e re t a s s e n v o o r e e n b e t e r e w e r e l d 3. INTRODUCTIE NAAR DE MONITORING PROCEDURE De Monitoring procedure omvat voornamelijk de volgende onderwerpen: Milieu / grond- en hulpstoffen efficiëntie Key Performance Indicators (KPI's); Monitoring van de VOS-emissies door middel van Solvent Management Plan; Kwaliteits Evaluatie; Kosten Evaluatie. Het belangrijkste doel dat ECOFLEXOBAG wil bereiken, is om de negatieve milieu-impact van plastic commerciële zakken te verminderen tijdens hun levenscyclus, de belangrijkste KPI's, en dus controle-eisen, zijn gerelateerd aan deze milieu-aspecten. Zij omvatten: Relatieve substraten verbruik (tn geproduceerde folie/tn ingekocht substraat); Relatieve inkt en vernis verbruik (kg productie /tn geproduceerde folie); Relatieve oplosmiddelen verbruik (kg productie /tn geproduceerde folie); Relatieve energieverbruik (kwh/tn geproduceerde folie); Relatieve waterverbruik (m3/tn geproduceerde folie); Aandeel waarvan duurzame substraten gebruikt zijn (%); Gerecyclede inhoud (%); Aandeel van het gebruik van duurzame inkten (%). Speciale aandacht wordt besteed aan de controle over het verbruik en beheer van de oplosmiddelen; met betrekking tot de richtlijn van de Raad inzake de beperking van emissies van vluchtige organische stoffen ten gevolge van het gebruik van organische oplosmiddelen bij bepaalde werkzaamheden en in installaties 1999/13 / EG (richtlijn VOC oplosmiddelen). Toepassing van de Monitoring procedure stelt het bedrijf in staat om: Om Key Performance Indicators te controleren, en relevante veranderingen (verbeteringen) te evalueren wanneer milieumaatregelen, die worden aanbevolen in de 'best practices' voor het ontwerpen en afdrukken van duurzame commerciële zakken, zijn geïmplementeerd Om potentie te verkennen voor efficiënt gebruik van hulpbronnen met behulp van een eenvoudige input-output analyse op basis van Top 20 methode.

12 12. E C O F L E X O B AG : d u u r z a m e re t a s s e n v o o r e e n b e t e r e w e r e l d 4. MATERIAALEFFICIËNTIE EN MILIEU-INDICATOREN Efficiënt gebruik van grond- en hulpstoffen en milieu-kpi's, kunnen worden berekend met behulp van de Monitoring Sheet, onder meer consumptie van substraten, inkten en lakken, energie en water, en het aandeel van duurzame inkten, substraten en gerecycled materiaal. 4.1 Substraten verbruik Relevante KPI's: Relatief verbruik van substraten (tn geproduceerde folie/tn ingekocht substraat) Aandeel van het gebruik van duurzame inkten (%) Gerecyclede inhoud (%) Het verbruik van de substraten en de efficiënte toepassing van deze substraten wordt vooral bepaald door de folie-verwerkende fase, waar solide thermoplastisch polymeerharsen in granulaatvorm of pellet vorm worden omgezet in folies op rollen. Andere zaken kunnen verloren gaan tijdens de productiefase en de uiteindelijke productie van de plastic draagtasjes zelf, wanneer zakken worden gesneden op de gewenste grootte, de bovenste en onderste afsluitingen zijn gevormd, en de handgrepen zijn uitgesneden. Hier ontstaan dus snijverliezen Verliezen van grondstoffen en een de reeds geproduceerde film kan worden veroorzaakt door bijvoorbeeld een niet-geoptimaliseerd productieapparaat. Hiervoor kan kwaliteitsmanagementcontroles uitkomst bieden, al zijn er natuurlijk altijd de "onvermijdelijke" verliezen door het uitsnijden van de handgrepen. Het meeste van deze interne "waste" zou opnieuw in het productieapparaat ingebracht moeten worden, in plaats van dat het als bedrijfsafval het bedrijf verlaat. Aan de andere kant kan het economisch voordeliger zijn om virgin granulaat in te zetten in plaats van gerecycled materiaal; dit vanwege extra energiekosten en personeelskosten. 4.2 Verbruik van inkten en vernissen Relevante KPIs: Relatief verbruik van inkten en vernissen Relatief verbruik van oplossingsmiddelen (kg ingekocht / tn geproduceerde folie) Aandeel van het verbruik van duurzame inkten binnen het totaal aan verbruikte inkten (%) Inkten en lakken nemen een belangrijk deel uit van het productieproces van plastic tasjes. Hiervoor worden in de meeste gevallen oplosmiddelhoudende inkten en vernissen inkten ingezet. Dit vormt dan ook het centrale milieuprobleem rond flexodruk. Maar er zijn nu alternatieven: waterinkten, UV of zelfs Electrobeam-techniek. Welk inkt of vernis ook gebruikt wordt, het blijft belangrijk om het verbruik hiervan te monitoren. Dit om vast te kunnen stellen in hoeverre er efficiënt met deze hulpstoffen wordt omgesprongen. Sterker nog, indien oplosmiddelen ingezet worden dient het bedrijf een

13 13. E C O F L E X O B AG : d u u r z a m e re t a s s e n v o o r e e n b e t e r e w e r e l d oplosmiddelenboekhouding bij te houden conform Directive 1999/13/EC (zie hiervoor hoofdstuk 5). 4.3 Energieverbruik en - efficiency Relevante KPIs: De relatieve energie-consumptie (kwh/tn geproduceerde folie) Aangezien de energiekosten een groot deel van de productiekosten van de fabricage van een plastic tas uitmaken, is het energieverbruik en energie-efficiency een van de belangrijkere KPI s van dit project. Door slimme energiemeters binnen het productieapparaat te plaatsen, kan op een veel constructievere wijze de energieconsumptie van de productielijn bepaald worden. En als vervolg daarop het relatieve energieverbruik per productie-unit en specifieke productie/specifiek product. Deze verhouding wordt vaak uitgedrukt met de coëfficiënt: R2 R2 = 0 => geen correlatie of geen optimale controle; R2 = 1 => perfecte relatie en dus ook optimale controle. Voor een goed-gecontroleerde productieproces, zal de correlatie-coëfficiënt in het gebied tussen 0,8 en 0,9 liggen; Echter, op bedrijfsniveau, waar het totaalverbruik gebaseerd is op alle afzonderlijke processen en andere energieverbruikers (zoals verlichting en verwarming), kan niet altijd een direct verband worden vastgesteld ten aanzien van de energieconsumptie en de productie output. In veel gevallen licht de coëfficiënt dan rond de Waterverbruik en -efficiency Relevante KPIs: Het relatieve waterverbruik (m3/ tn geproduceerde folie) Het waterverbruik kan op dezelfde manier worden bepaald als die van energie. Maar de meeste producenten van plastic draagtasjes verbruiken maar relatief weinig water voor hun productieproces. In wezen wordt allee water gebruikt voor luchtbevochtiging en huishoudelijke activiteiten. Hoe dan ook, het blijft verstandig om ook deze hulpstof te gaan monitoren.

14 14. E C O F L E X O B AG : d u u r z a m e re t a s s e n v o o r e e n b e t e r e w e r e l d 5. OPLOSMIDDELEN REDUCTIEBELEID Oplosmiddelen vormen een gevaar voor ons leefmilieu en dragen bij tot de kans op OPS (Organic Psycho Syndrome) bij mensen. Vandaar dat de Europese Unie regelgeving heft opgesteld in de vorm van de 1999/13/EC VOC Solvents Directive om de inzet van oplosmiddelen beter te reguleren en waar mogelijk te verminderen. Hierbij richt de regelgeving zich op zowel de directe als indirecte effecten van oplosmiddelen. Bedrijven die oplosmiddelhoudende flexoinkten en vernissen gebruiken, vallen dus direct onder de werkingssfeer van deze Europese Directive. Zij zijn verplicht om elk jaar een oplosmiddelenbalans op te stellen, dat ingaat op de volgende zaken: Aantoonbaar maken dat het bedrijf voldoet aan de verplichtingen uit de EU-richtlijn en eventuele andere (nationale) wet- en regelgeving, zoals de IPPC-richtlijn. Hierin wordt tevens ingegaan op gestelde emissieplafonds, welke zijn vastgesteld door het bevoegd gezag (vaak de gemeente); Aantoonbaar maken van de mate waarin het productieproces is geoptimaliseerd en maatregelen zijn genomen, teneinde onnodige inzet en emissie van oplosmiddelen te voorkomen; De oplosmiddelenbalans zelf, waarin per boekjaar is vastgesteld wat de uiteindelijke (rekenkundige) emissie van oplosmiddelen is. De EU-richtlijn onderscheidt twee inputs van oplosmiddelen binnen het productieproces en negen outputs, waar oplosmiddelen vrij (kunnen) komen. Input / output I1 I2 O1 O5 O6 O7 O8 Beschrijving Inputs De hoeveelheid gebruikte oplosmiddelen dat als input in het productieproces per boekjaar. Het omvat (i) de beginvoorraad aan oplosmiddelen en de ingekochte hoeveelheden, minus (ii) de eindvoorraad. De hoeveelheid teruggewonnen oplosmiddelen, die opnieuw in het productieproces worden ingebracht in het betreffende boekjaar. We hebben het dan met name over zelf teruggewonnen oplosmiddelen via de destillatie-unit of andere absorptiesystemen. Meetbare outputs De hoeveelheid oplosmiddel dat via het reguliere ventilatiesysteem wordt afgezogen en uitgeblazen naar de buitenlucht. Oplosmiddelenverliezen tijdens het productieproces (diffuse emissies). De hoeveelheid oplosmiddel dat in het bedrijfsafval zit, zoals afvalinkten etc.). De hoeveelheid oplosmiddel (wel- of geen afvalstof), dat verkocht wordt aan een derde partij. De hoeveelheid oplosmiddel dat intern geregenereerd is (m.n. via de destillatie-unit), maar dat in een later boekjaar gebruikt gaat worden.

15 15. E C O F L E X O B AG : d u u r z a m e re t a s s e n v o o r e e n b e t e r e w e r e l d Input / output O2 O3 O4 O9 Beschrijving Outputs diffuse emissies De hoeveelheid oplosmiddelen dat via de naverbrander/droogunit emitteert naar de buitenlucht. De hoeveelheid oplosmiddelen dat achterblijft in het product. De hoeveelheid oplosmiddelen dat bij de pers en nabewerking via ramen, deuren en/of het reguliere ventilatiesysteem naar de buitenlucht gaat. Overige emissies van oplosmiddelen, anders dan eerder gedefinieerd in O1 t/m O8; de zogenaamde reststroom. Te denken valt aan calamiteiten/lekkages, bodemverontreinigingen etc. Oplosmiddelen-inputs en -outputs (Bron: Methodical guide of Department of Air Protection on calculation of annual mass balance of volatile organic compounds, Ministry of Environment, Czech Republic, 2012 (translated) ). De oplosmiddelenbalans is ontwikkeld om bedrijven te helpen bij het inzichtelijk maken van hun oplosmiddelenverbruik en het opstellen van hun Oplosmiddelen Reductie Plan (outputs O2, O3, O4 en O9 stellen diffuse emissies voor, die niet zijn meegenomen in de tool).

16 16. E C O F L E X O B AG : d u u r z a m e re t a s s e n v o o r e e n b e t e r e w e r e l d 6. KWALITEITS CONTROLE De Best practices met betrekking tot de productie van een duurzame plastic draagtas, gaat ook in op het drukprocedé tijdens de productie. En dan hebben we het over de kwaliteitscontrole tijden het ontwerp van de testvorm en de daaraan verbonden parameters. Tijdens de kwaliteitscontrole (als monitoringsinstrument) zal specifiek naar het volgende gekeken moeten worden: densiteit; kleurmeeting (L*a*b*-waarden); de Dot Gain (puntverbreding). De dot gain dienen via een fotospectraalmeter vastgesteld te worden, waar op dat moment de L*a*b*-waarden worden gemeten. De overige meetpunten dienen overeenkomstig de ISO specificaties plaats te vinden: Device Geometry: 45/0 or 0/45; Response Bandwidth: E Status; Background: black, matt, L <5; Illuminate: D50; Observatory: 2 nd. Het is van belang dat van alle meetwaarden een overzichtelijk logboek wordt bijgehouden, als meet-vergelijking voor latere druktesten. Belangrijkste verplichte meetwaarden: Density De densiteit dient gemeten te worden om de over-all GO-NO GO van de drukgang te kunnen vaststellen. Kleurwaarden / LABwaarden Zodra de densiteit is vastgesteld, is het van belang om L*a*b*-waarden te meten. Het is van belang om deze test op verschillende drukvellen uit te voeren om zodoende tot een goed gemiddelde te komen. Helemaal, als een overstap naar watergedragen inkten wordt overwogen. Dot gain Dot gain wordt gemeten middels kleurenstrips aan de zijkant van elke drukgang.

17 17. E C O F L E X O B AG : d u u r z a m e re t a s s e n v o o r e e n b e t e r e w e r e l d Overige voorgestelde meetwaarden: Referenties beelden Grijswaarden Druk Minimale lijndiktes (maximaal raster) Minimale fontgrote Het register Representatieve origineel beeldmateriaal, om het eindresultaat met te kunnen vergelijken. De controlestrip kan ook gebruikt worden om de grijswaarden systematisch te meten, die zijn opgebouwd uit de standaard kleuren CMY. De verkregen grijskleur moet neutraal zijn. Indien de plaatdruk te hoog is ingesteld, zal dit de beeldkwaliteit aantasten, met onduidelijke beelden tot gevolg. Het is verstandig om te onderzoeken welk raster het beste eindresultaat geeft. Hiervoor moet gekeken worden wat de minimale lijndikte kan zijn. Hoe smaller de lijnen des te hoger het raster en dus des te scherper is het beeld. Hiermee kan onderzocht worden wat de minimaal leesbare fontgrote is. Dit zal de hoeveelheid inkt besparen. Via het register van de machine kan het bedrijf evalueren wat de druk-toleranties mogen zijn.

18 18. E C O F L E X O B AG : d u u r z a m e re t a s s e n v o o r e e n b e t e r e w e r e l d 7. KOSTEN ANALYSE De kostprijs monitoringstool biedt een berekeningssystematiek van kostprijzen met behulp van de kostenplaats-methode. Het gebruik van de tool zal een bedrijf de volgende voordelen opleveren: Begrip krijgen op de kostenstructuren binnen het eigen bedrijf; Hulpmiddel ten behoeve van strategische beslissingen; Betere vaststelling van de kost- en verkoopprijs van een specifiek product; Begrip krijgen over de mogelijkheden van verdere kostenreductie binnen het productieproces (dure processtappen komen beter aan het licht); In staat zijn om (toekomstige) proceswijzigingen direct te vertalen naar kostprijstarieven. De reden van kostprijscalculaties: Elk bedrijf wil winst maken door het uitvoeren van hun business. Het maakt geen verschil of zij nu een professionele dienst of een concreet product verkoopt. Om de winstgevendheid van het bedrijf vast te kunnen stellen, is het noodzakelijk om systematisch informatie te verzamelen over de (te verwachte) kosten van het bedrijf, ten opzichte van de hoeveel geproduceerde producten of declarabele uren van het bedrijf. Elk bedrijf dat produceert maakt automatisch kosten. Deze bedrijfskosten kunnen opgesplitst worden in directe en indirecte kosten. De directe kosten zijn direct te relateren aan het te produceren product. Te denken valt aan de gebruikte grond- en hulpstoffen, zoals inkt en substraat. De indirecte kosten zijn kosten die als percentage bovenop de directe kosten gezet moet worden om de algemene uitgaven, zoals huisvesting, te kunnen bekostigen. Om de juiste kostprijs uit te rekenen gebruikt de grafimedia de kostenplaatsmethodiek. Dit blijkt voor de sector het beste kostprijssysteem te zijn. Door nu als producent deze methodiek toe te passen, wordt het voor u mogelijk de juiste kostprijs van een specifieke drukgang vast te stellen. Daarnaast is het mogelijk geworden om scenario s vooraf uit te rekenen, door de variabelen van personeelsuren en substraatkosten mee te nemen.

19 19. E C O F L E X O B AG : d u u r z a m e re t a s s e n v o o r e e n b e t e r e w e r e l d 8. CONCLUSIES Het doel van dit ECOFLEXOBAG project is om de negatieve impact op het milieu tijdens de vervaardiging van plastic draagtasjes zo veel mogelijk te beperken. Dit willen we bereiken door het ontwikkelen en uitrollen van een nieuwe methodiek binnen de sector. Dit moet op termijn leiden tot de productie van minder schadelijke plastic draagtasjes. De spin off van de best practices, met betrekking tot EcoDesign en het daadwerkelijk produceren van duurzamere plastic tasjes, wordt via deze monitoringsmethodiek alleen maar versterkt. 8.1 Bereikbare resultaten door uitgevoerde acties Doordat er verschillende substraten en inkttypen zijn getest, levert een keur aan meetgegevens op, waar een producent van plastic draagtasjes zijn voordeel mee kan doen. Met name de referentie test bij de machinebouwen Windmöller en Hölscher hebben belangrijke resultaten opgeleverd, om meningen en feiten beter uit elkaar te zetten. Om als producent meer feitelijk aan de slag te gaan is deze monitoringsmethodiek ontwikkeld. Dit levert namelijk kwantitatieve gegevens op. Als je de resultaten van de monitoring tijdens het werk gaat toepassen, zal je merken dat je daadwerkelijk resultaat gaat boeken in het eenvoudiger overgaan van conventionele productietechnieken naar alternatieven, zonder daarbij de kostprijs geweld aan te doen. Dit bleek overduidelijk uit de druktesten in verschillende EU-landen (Spanje, Nederland, Finland, Tsjechië en de Swansea University), met daarbij de volgende belangrijkste resultaten: Kwaliteitsaspecten: Voor de nieuwkomers in de wereld van watergedragen flexoinkten, kunnen hun eerste stappen richting de inzet van alternatieve inkten, aanpassing van de anilox en persoptimalisatie knap lastig zijn. Niet dat het om een complexere techniek gaat, maar meer omdat de drukkers van de gebaande paden af moeten stappen en opnieuw naar hun productieproces moeten leren kijken. Om de drukkwaliteit met watergedragen inkten optimaal te houden, zal met hogere pigmentering gewerkt moeten worden. Dit kan bereikt worden door de viscositeit te verhogen. Hoewel standaard PE substraat het eenvoudigst te bewerken is, kan dit grotendeels ook nog gehaald worden met bioplastics. Het grote voordeel van de inzet van gerecycled plastic of zelfs bioplastics, in combinatie met watergedragen flexoinkten, kan op dezelfde apparatuur geproduceerd worden als conventionele tassenproductie.

20 20. E C O F L E X O B AG : d u u r z a m e re t a s s e n v o o r e e n b e t e r e w e r e l d Milieuaspecten: De inzet van duurzamere substraten (bioplastics en gerecycled polyethylene), blijken een positieve milieu-impact te hebben in de levenscyclusanalyse, vanwege het feit dat hernieuwbare grondstoffen ingezet worden. De inzet van watergedragen inkten leidt tot een significante vermindering van de uitstoot van oplosmiddelen. Dit is voor zowel de (werkende) mens als ons leefmilieu een verdienste. Als Laatste wordt als positief aspect van duurzaamheid aangedragen, dat het verstandig is om een draagtas zo te ontwerpen dat deze meerdere malen gebruikt kan worden. Economische aspecten: Watergedragen inkten hebben een 3x hogere droging nodig dan oplosmiddelhoudend. Dit zal logischerwijs leiden tot een hoger energieverbruik, tenzij gekozen wordt voor een lagere productiesnelheid. In een aantal gevallen zijn alternatieve grond- en hulpstoffen duurder in aankoop dan conventioneel. Gebleken is dat voor het bedrukken van tasjes met watergedragen inkten minder inkt nodig is dan oplosmiddelhoudend. Dit compenseert ruimschoots de prijsverschillen tussen de typen inkten, waardoor de kosten voor inkt neutraal zullen uitkomen. Aan de andere kant hoeft een bedrijf niet meer duren nageschakelde technieken aan te schaffen om de drooglucht te zuiveren van oplosmiddelen. 8.2 Te nemen vervolgstappen Monitoring van productiedata moet nooit gezien worden als de laatste stap in het omschakelbeleid van oplosmiddelhoudend naar watergedragen. Het is juist de bedoeling om tijdens de gehele omschakeling voortdurend data te verzamelen, om zo verschillen en problemen op tijd te kunnen traceren. Dit zal juist leiden tot continue verbetering van het proces en dus de milieuprestatie. Om de monitoring in goede banen te leiden, adviseren wij u om gebruik te maken van de monitoring-toolbox, welke te downloaden is op de website van ECOFLEXOBAG. Te weten: 1. Blanco Monitoringsformulier, inclusief een versimpelde Top 20 analyse, die ingaat op de belangrijkste milieu- en grondstofefficiency (substraten, inkten en lakken, energie en water). Wellicht dat het bedrijf alle 20 referentieaspecten wil meenemen, om zo een objectievere analyse te kunnen maken van de voor- en nadelen van de overschakeling naar een minder schadelijk plastic draagtasje. 2. (Gebaseerd op de Top 20 analyse) verdiepingsanalyses ten behoeve van de registratie van specifieke materialen of energieverbruiken binnen het bedrijf, door de inzet van de Cleaner Production Assessment methode. Hierdoor komen grote verliezen binnen delen van het productieproces beter boven water. 3. In geval van dure productieprocessen is het mogelijk om verdieping in de kostprijsanalyse door te voeren, teneinde op kostengebied een objectievere beoordeling te kunnen maken van een alternatieve productiemethode. Hiervoor is binnen het ECOFLEXOBAG project een complexer opgezet kostprijssysteem voorhanden.