Op zoek naar de lokale stem Een onderzoek naar digitale basisinformatie over lokale democratie

Transcriptie

1 Op zoek naar de lokale stem Een onderzoek naar digitale basisinformatie over lokale democratie Op 19 maart 2014 vinden de gemeenteraadsverkiezingen plaats. Veel kiezers stemmen op basis van uiteenlopende motieven. Het succes van goed democratisch bestuur staat of valt met goede controle. De aanwezigheid van (digitale) basisinformatie over het functioneren van de gemeenteraad is daarom van belang. Hoe anders kunnen burgers beoordelen of de stem die zij hebben uitgebracht datgene heeft opgeleverd wat ze er van hebben verwacht? Hoe anders kunnen burgers controleren of de beloften die lokale politieke partijen via verkiezingsprogramma's hebben gedaan, daadwerkelijk zijn nagekomen? Het is voor burgers niet eenvoudig te bepalen welke gevolgen zijn lokale stem heeft gehad en op basis waarvan een lokale kiezer een oordeel kan vormen voor het uitbrengen van zijn stem. Transparant bestuur en publieke verantwoording op elk niveau van het openbaar bestuur zijn daarom noodzakelijk. Hoewel dichtbij, lukt het de lokale politiek maar moeilijk burgers voor zich te interesseren, getuige de lage opkomst bij de laatste gemeenteraadverkiezingen. Veel gemeenten gebruiken sinds enige tijd een digitaal raadsinformatiesysteem en zijn de laatste jaren overgestapt op videoverslaglegging. In een tijd van vergaande decentralisatie, grote verantwoordelijkheden die rusten op het college van Burgemeester en Wethouders en de controlerende taak van de raad wordt het belang van een open lokale overheid groter. En met de ontwikkeling naar een digitale overheid speelt digitale informatie dan ook een belangrijke rol. Het is daarom van belang naar nieuwe modellen voor publieke controle te zoeken, en open data zou daar wel eens een belangrijk middel voor kunnen zijn. Ontwikkelingen op het gebied van 'open spending', het ontsluiten van de huishoudboekjes van overheden is hier een goed voorbeeld van. 1 Naast inzichtelijke en vergelijkbare gemeentelijke financiën is voor lokale verantwoording eveneens de beschikbaarheid en vindbaarheid van raadsinformatie van groot belang. Open State heeft daarom in samenwerking met studenten van het YLL programma van de Universiteit van Utrecht onderzoek gedaan naar de beschikbaarheid en vindbaarheid van gemeentelijke digitale raadsinformatie: data die cruciaal zijn voor de controle van de lokale democratie. Het onderzoek betreft de websites van 77 gemeenten, inclusief de grootste 40 gemeenten van Nederland en een random selectie van 10 procent van de overige gemeenten. In het najaar van 2013 is gezocht naar de aanwezigheid van notulen, presentie- en besluitenlijsten, video of audio verslagen, stemuitslagen, begroting, jaarrekening en de aanwezigheid van een open data portaal. Hoewel van belang maar in Nederland nog in de kinderschoenen, is in dit onderzoek niet gekeken naar de beschikbaarheid van kwartaalgegevens over gemeente uitgaven. 1 Zie 2 Gij zult openbaar maken: naar een volwassen omgang met overheidsinformatie, Raad voor het openbaar bestuur (September 2012)

2 Het kader Transparante besluitvorming en actieve openbaarheid zijn noodzakelijk om nieuwe verbindingen te leggen tussen het politiek bestuur en burgers. Volgens de Raad voor het Openbaar Bestuur moet het accent veel meer liggen op het actief openbaar en toegankelijk maken van overheidsinformatie. Wanneer overheidsinformatie systematisch actief openbaar wordt gemaakt, kunnen burgers zicht krijgen op de werking van overheden en kunnen zij ook volwaardig participeren in het publieke domein. 2 Gemeenten hebben een grote vrijheid om te bepalen op welke wijze zij de verslagen van raadsvergaderingen samenstellen en beschikbaar stellen. De Gemeentewet bepaalt alleen dat de raad een besluitenlijst van zijn vergaderingen op de in de gemeente gebruikelijke wijze openbaar maakt. Het Reglement van Orde van de gemeenteraad regelt de wijze van verslaglegging van vergaderingen. De Archiefwet bepaalt echter dat overheidsorganen verplicht zijn de onder hen berustende archiefbescheiden in goede, geordende en toegankelijke staat te brengen en te bewaren. Hoewel gemeenten volgens artikel 60 van de Gemeentewet slechts verplicht zijn tot publicatie van een besluitenlijst is de publicatie van notulen, presentie- en besluitenlijsten, video of audio verslagen, stemuitslagen, begroting, uitgaven en jaarrekening wenselijk. Deze informatie wordt ook wel basisinformatie van de democratische rechtsstaat genoemd. Hieronder vallen wetten, besluiten, verordeningen, agenda s, verslagen en andere openbare stukken van vertegenwoordigende lichamen. Deze informatie hoort voor een ieder gratis toegankelijk, zelfstandig, laagdrempelig en in onderlinge samenhang raadpleegbaar te zijn. Beschikbaarheid Uit het onderzoek blijkt dat over het algemeen de informatie aanwezig is op de gemeentelijke websites. Deze informatie is niet gestructureerd, machine- leesbaar en niet als open data beschikbaar. Als iemand veel tijd neemt om te zoeken, lijkt raadsinformatie voor de meeste gemeenten beschikbaar. Echter de wijze waarop deze raadsinformatie beschikbaar is, verschilt enorm. Het is voor een leek niet eenvoudig om raadsinformatie te vinden, laat staan op basis van deze informatie goed zicht te krijgen waarvoor politieke partijen en raadsleden de afgelopen vier jaar hebben gestemd. De Friese gemeente Tytsjerksteradiel heeft als enige gemeente in dit onderzoek een aparte toepassing om stemuitslagen per raadslid te zien. Van 1 op de 4 gemeenten zijn de stemmingen in de raad niet terug te vinden. Bij 11 gemeenten zijn stemverhoudingen alleen terug te vinden in de besluitenlijsten en bij 16 gemeenten alleen in de notulen. Ook de wijze waarop stemuitslagen worden weergegeven verschilt enorm. Een aantal gemeenten geeft alleen de verhouding voor en tegen aan. Bij andere gemeenten is te zien wat de stemverhoudingen per partij zijn in de raad. Die informatie valt bijna uitsluitend te vinden in de notulen of de besluitenlijsten. Tabel 1: beschikbaarheid presentielijst besluitenlijst Notulen video/audio stemuitslagen open data wel niet Gij zult openbaar maken: naar een volwassen omgang met overheidsinformatie, Raad voor het openbaar bestuur (September 2012)

3 Van de 77 onderzochte gemeenten hebben 18 gemeenten niet de wettelijk verplichte besluitenlijst en hebben 21 gemeenten geen notulen online beschikbaar. Echter deze 21 gemeenten zonder notulen hebben wel de wettelijk verplichte besluitenlijst beschikbaar. Van de 18 gemeenten die geen besluitenlijst beschikbaar heeft, hebben 6 gemeenten alleen notulen online en 12 gemeenten zowel notulen als video en/of audioverslag beschikbaar van de raadsvergaderingen. Bij 60 van de 77 gemeenten is een video en/of audio verslag beschikbaar. Slechts 13 van de onderzochte gemeenten heeft een lokale open data portaal. Deze groep betreft zowel de grootste gemeenten, de G4, als kleinere gemeenten als Amersfoort, Hengelo en Haarlemmermeer. De meest recent gelanceerde open data portaal is die van de gemeente Groningen. 3 Er bestaat geen standaard voor open data portalen. Het aantal datasets dat een gemeente ontsluit, dan wel via data.overheid.nl of via een eigen dataportaal verschilt enorm. Vindbaarheid Het vinden van raadsinformatie is tijdrovend en de gemeentelijke websites zijn in veel gevallen weinig gebruiksvriendelijk. Informatie staat vaak op een onlogische plek. Er bestaan geen eenduidige benamingen voor notulen of verslagen van de raadsvergaderingen. Zo noemt de gemeente Delft dit 'definitieve handelingen', gebruikt Ede de term 'Politieke dag', Arnhem 'Politieke Maandag' en Almere noemt de notulen 'Politieke Markt'. Daarnaast noemt de gemeente Beuningen zowel de besluitenlijst als de eigenlijke notulen 'besluitenlijst'. Het gebruik van dezelfde term voor verschillende documenten en verschillende benamingen zorgt voor verwarring. Ook zijn bij een aantal gemeenten de notulen niet op een logische plek te vinden. Bij de gemeenten Zutphen, Bergen, Hof van Twente, Midden Drenthe en Montferland zijn notulen van raadsvergaderingen slechts te vinden in de agenda van de volgende raadsvergadering. Naast het vinden van de juiste term blijkt het niet eenvoudig voor gemeenten om raadsinformatie op een logische plek te plaatsen. Bij de helft van het aantal onderzochte gemeenten kost het minimaal 5 klikken voordat een bezoeker bij de raadsinformatie terechtkomt. Het gemiddelde aantal klikken voordat een bezoeker van de onderzochte gemeenten websites op raadsinformatie komt is 4,5. Op de websites van de gemeenten De Bilt, Ede, Haarlemmermeer en Tytsjerksteradiel zijn minimaal 7 klikken nodig voordat een bezoeker bij raadsinformatie terecht komt. En bij de gemeente Almere kost het al 3 klikken voordat een bezoeker bij de optie 'gemeenteraad' is beland. De websites bieden dus in de meeste gevallen de informatie wel aan, maar de vindbaarheid van de informatie laat te wensen over. 3 Zie voor de uitgebreide gegevens de bijgevoegde dataset van de onderzochte gemeentes.

4 Tabel 2: vindbaarheid 3 en minder klikken 10 13% 4-5 klikken 51 66% meer dan 5 klikken 12 16% geen data 4 5% Uitbesteed Veel gemeenten maken gebruik van een commercieel raadsinformatiesysteem (RIS). De grootste speler op de markt is NotuBiz. Van de 408 gemeenten neemt iets meer dan de helft (234) een pakket af van dit bedrijf. Andere spelers op deze raadsinformatiemarkt zijn GemeenteOplossingen (GO), Company Webcast en kleinere bedrijven MSI Communication BV (ibabs). Van de 77 gemeenten in ons onderzoek gebruiken 41 gemeenten NotuBiz, 12 gemeenten GO, 4 gemeenten Company Webcast en 4 gemeenten ibabs. Er zijn 6 gemeenten die zowel NotuBiz als GO gebruiken. De gemeente Oss maakt gebruik van een combinatie ibabs en Company Webcast en de gemeente Grave gebruikt zowel NotuBiz als Company Webcast. Er zijn 13 gemeenten die het niet uitbesteden aan een van bovengenoemde bedrijven. Tabel 3: uitbesteed NotuBiz (enkel) GO (enkel) NotuBiz/GO Company Webcast ibabs NotuBiz / Company Webcast ibabs / Company Webcast Gemeente Geen data Het valt op dat niet iedere gemeente gebruik maakt van de geboden diensten. Er bestaan verschillende pakketten. Zo bestaat in het systeem van NotuBiz de mogelijkheid om categorieën te maken, waardoor de vindbaarheid van documenten verbetert kan worden. Het komt vaak voor dat een gemeente te veel of te weinig categorieën aanbiedt waarop gezocht kan worden. Zo biedt de gemeente Zwolle geen aparte categorie voor notulen, terwijl Dordrecht juist een groot aantal gespecificeerde categorieën aanbiedt. Daarnaast bestaan gemeenten die twee verschillende aanbieders gebruiken. Zo gebruikt de gemeente Grave als enige gemeente een combinatie van NotuBiz voor vergaderstukken en Company Webcast voor het videoverslag en maken de gemeentes Oss en Westland gebruik van de unieke combinatie van ibabs voor vergaderstukken en Company Webcast voor video. De gemeenten Alkmaar, Almere, Groningen, Heumen en Zoetermeer gebruiken voor de vergaderstukken NotuBiz en voor de videobestanden GemeenteOplossingen. Doordat er twee applicaties worden gebruikt is het gevolg dat bij het videobestand geen stukken te raadplegen zijn, de systemen werken namelijk niet met elkaar samen maar functioneren volledig los van elkaar.

5 Eerder dit jaar verdiepte een werkgroep van archiefinspecteurs en griffiers van de Vereniging van Griffiers zich in het spanningsveld tussen Gemeente- en Archiefwet en kwam tot de ontdekking dat niet alleen papieren, maar ook audiovisuele verslagen, beeldverslagen of video tulen van de gemeenteraad permanent te bewaren archiefbescheiden zijn en dat gemeenten daarom voldoende maatregelen moeten nemen om hun toegankelijkheid, de staat en de ordening te waarborgen. Handelingen van de raad, ongeacht de vorm, moeten worden bewaard. Volgens de Archiefwet is de gemeente eigenaar van archieven van raadsinformatie. Gemeenten zijn verantwoordelijk voor de toegankelijkheid, de staat en de ordening van raadsinformatie. Er is geen verplichting om videoverslaglegging te maken, maar als deze zijn gemaakt, moeten ze samen met de notulen of besluitenlijsten worden bewaard. Veel gemeenten werken met externe leveranciers, maar er is geen standaard. 4 Deze standaard ontbreekt omdat gemeentes via de Gemeentewet alleen verplicht zijn hun besluitenlijst te publiceren. Elke gemeente kan dus naar eigen goeddunken hun informatie publiceren. Gemeentes nemen verschillende pakketten en diensten af van de bedrijven die raadsinformatiesystemen aanbieden. Een groeiend aantal gemeentes kiest er voor om alleen video of audioverslagen te publiceren en uitgeschreven notulen worden niet meer gemaakt. In sommige gevallen bieden externe leveranciers een indexering of spraakherkenning aan bij deze audiovisuele middelen, maar in veel gevallen is deze deels of zelfs volledig afwezig. Dit maakt het doorzoeken van deze bestanden erg lastig voor de gebruiker. Dit draagt voor de bezoeker niet bij aan een gebruiksvriendelijke ervaring en de gemeente nodigt maakt het de bezoeker moeilijk om gericht te zoeken binnen de raadsinformatie. Wat levert open raadsinformatie op? De betrokkenheid van burgers bij hun lokale en regionale democratie ligt erg laag. De opkomst bij de vorige gemeenteraadsverkiezingen lag in 2010 niet hoger dan 51%. Inwoners laten zich bij gemeenteraadsverkiezingen vaak leiden door de prestaties van de partijen in de nationale politiek. 5 Transparantie op lokaal niveau kan betrokkenheid van burgers vergroten. Het is voor kiezers op dit moment praktisch onmogelijk om te zien hoe raadsleden de afgelopen vier jaar hebben gestemd in de raad. Voor de betrokkenheid van burgers is het van belang dat raadsinformatie op een in een open, machine- leesbaar, gestructureerde en gestandaardiseerde wijze wordt aangeboden. Wanneer gemeenten dit doen, kunnen allerlei digitale toepassingen worden gemaakt die inzicht kunnen bieden en betrokkenheid vergroot. Dergelijke transparantie vergroot ook controle. Lokale en regionale journalistiek trekken zich terug. Door raadsinformatie digitaal en gestructureerd aan te bieden, worden mogelijkheden geboden voor datajournalistiek. Het bevordert de waakhond en signaleerfunctie van de lokale media. Burgers en kiezers krijgen meer inzicht in de lokale politiek. Informatie is eenvoudig te vinden en er zijn toepassingen die raadsinformatie helder maakt. Dit vergroot betrokkenheid. Ook raadsleden en ambtenaren, de grootste gebruikers van de raadsinformatie, hebben voordelen bij een gestandaardiseerde en gestructureerde open 4 Videotulen voor de eeuwigheid: Over het spanningsveld tussen Gemeente- en Archiefwet, een uitgave van de Vereniging van Griffiers ( ), geraadpleegd op via: videotulen.pdf. 5 Gemeenteraadsverkiezingen en Landelijke politiek, geraadpleegd op via:

6 vorm van raadsinformatie. Zij werken namelijk wekelijks met deze bestanden en voor hun is een goede indexering en doorzoekbaarheid van essentieel belang om hun taak als volksvertegenwoordiger en ambtenaar goed uit te oefenen. Op een grotere schaal zou het gestandaardiseerd aanbieden van raadsinformatie als open data een impuls voor politieke transparantie zijn. Als alle gemeentes op een zelfde manier hun informatie aanbieden dan is het namelijk vergelijkbaar. Het is mogelijk om te kijken hoe doeltreffend verschillende politieke partijen zijn in de gemeenteraad. Dit is namelijk meetbaar in het aantal aangenomen moties en amendementen. Daarnaast is inzichtelijk welke partijen het vaakst verstek laten gaan bij een vergadering, hoe sterk de lokale fractiediscipline is en hoe lokale partijen stemmen over moties die gaan over breed gedragen thema s als een kinderpardon en schaliegas. Hoewel NotuBiz een poging heeft gedaan met politiekarchief.nl zijn hier alleen de gemeentelijke afnemers van NotuBiz producten in opgenomen. Daarnaast is vergelijkbaarheid niet met alle raadsinformatie mogelijk omdat gemeenten verschillende pakketten afnemen. Bovendien is de beschikbare data geen open data, niet gestructureerd, niet open en machine- leesbaar. Aanbevelingen Het is van belang dat gemeenten raadsinformatie publiceren in een open, gestructureerde standaard. Hierdoor wordt informatie op de meest eenvoudige manier beter toegankelijk. Bovendien wordt ook het beheer ervan voor de gemeente een stuk eenvoudiger. Elke gemeente heeft momenteel een eigen website met een eigen indeling en daardoor moet je bij bijna elke gemeente andere stappen bewandelen om de juiste informatie te vinden. Daarnaast schept de Gemeentewet weinig meer kaders dan dat de besluitenlijst online moet. In het kader van transparantie en het betrekken van burgers bij de lokale besluitvorming is de huidige praktijk niet wenselijk. Hoewel gemeenten volgens artikel 60 van de Gemeentewet slechts verplicht zijn tot publicatie van een besluitenlijst is de publicatie van notulen, presentie- en besluitenlijsten, doorzoekbare video of audio verslagen, stemuitslagen, begroting en uitgaven democratisch noodzakelijk. Hieronder vallen wetten, besluiten, verordeningen, agenda s, verslagen en andere openbare stukken van vertegenwoordigende lichamen. Deze informatie hoort voor een ieder gratis toegankelijk, zelfstandig, laagdrempelig en in onderlinge samenhang raadpleegbaar te zijn. Vier concrete aanbevelingen: 1: Heldere toegang naar raadsinformatie: De gemeentes moeten het aantal clicks naar de raadsinformatie beperken. De informatie over de gemeenteraad zou vanaf de startpagina eenvoudig te vinden moeten zijn. Het aantal clicks dat nodig is om een bepaald document te vinden, moet zo klein mogelijk zijn. Alle gemeentes zouden eveneens dezelfde naam voor hun raadsinformatie moeten gebruiken. Namen als politieke markt en politieke maandag zorgen namelijk alleen maar voor verwarring. 2: Implementatie raadsinformatiesystemen in de websites In veel gevallen besteden gemeentes de raadsinformatiedienstverlening uit aan externe bedrijven. Deze zetten vaak een aparte website op waar de raadsinformatie te vinden is. Soms gebruikt een gemeente zelfs twee raadsinformatiesystemen tegelijkertijd. Dit schept verwarring en zorgt dat de gemeentelijke website en de raadsinformatiewebsite twee gescheiden entiteiten zijn. Dit bevordert de doorzoekbaarheid en het gebruiksgemak niet. Een betere integratie van het raadsinformatiesysteem binnen de gemeentelijke website zou dit probleem oplossen.

7 3: Beschikbaarheid informatie Veel gemeentes hebben raadsinformatie online staan, maar er zijn nog steeds gemeentes die alleen besluitenlijsten online hebben staan. Stemuitslagen ontbreken vaak en elke gemeente presenteert hun raadsinformatie op een andere wijze. Soms zijn de notulen opgenomen in de besluitenlijst of zijn ze alleen te vinden binnen de agenda van de daaropvolgende vergadering. Eenduidige en volledige publicatie van raadsinformatie op gestandaardiseerde wijze en als open data is essentieel voor een transparante gemeente die hun burgers wil betrekken bij de besluitvorming. Zie het bijgevoegde databestand waarin zichtbaar is welke informatie door de verschillende gemeentes wel en niet aangeboden wordt. 4: Wettelijk kader en samenwerking De huidige Gemeentewet en de Wet openbaarheid bestuur geven weinig wettelijke verplichtingen aan gemeentes om hun raadsinformatie te publiceren. Volgens de Gemeentewet dient alleen de besluitenlijst gepubliceerd te worden. De nog niet aangenomen Wet Open Overheid zal gemeentes echter wel gaan verplichten een actievere houding te ontwikkelen aangaande het publiceren van hun raadsinformatie. Wij roepen de gemeentes, raadsinformatieleveranciers en organisaties als de VNG echter op om samen alvast na te denken over hoe zij er samen voor kunnen zorgen dat alle gemeentelijke basisinformatie beschikbaar is en goed vindbaar is. Dit onderzoek is tot stand gekomen door samenwerking van Open State Foundation met het YLL programma van de Universiteit Utrecht. Het onderzoekswerk waarop deze briefing is gebaseerd is uitgevoerd door Stefan Bekedam, Marloes Frijters, Marjolein Jegerings, Danielle McCool en Bodo Verberkt. Open State Foundation Tolhuisweg 2, 1031 CL Amsterdam Tel: Web. openstate.eu contact@openstate.eu

8

9 TABEL BESCHIKBAARHEID Gemeente Presentielijst Besluitenlijst Notulen Audio/video Stemuitslag Open data Achtkarspelen aanwezig aanwezig ontbreken aanwezig aanwezig ontbreekt Albrandswaard aanwezig aanwezig ontbreken aanwezig aanwezig ontbreekt Alkmaar aanwezig aanwezig aanwezig aanwezig aanwezig aanwezig Almelo aanwezig aanwezig aanwezig ontbreekt ontbreekt ontbreekt Almere aanwezig aanwezig aanwezig aanwezig aanwezig ontbreekt Amersfoort aanwezig ontbreekt aanwezig aanwezig aanwezig aanwezig Amstelveen aanwezig aanwezig aanwezig aanwezig aanwezig ontbreekt Amsterdam aanwezig aanwezig aanwezig aanwezig aanwezig aanwezig Apeldoorn aanwezig aanwezig ontbreken aanwezig ontbreekt ontbreekt Arnhem aanwezig aanwezig ontbreken aanwezig aanwezig aanwezig Bergen aanwezig ontbreekt aanwezig ontbreekt aanwezig ontbreekt Beuningen aanwezig aanwezig aanwezig aanwezig aanwezig ontbreekt Breda aanwezig aanwezig aanwezig aanwezig aanwezig ontbreekt Buren aanwezig aanwezig aanwezig aanwezig ontbreekt ontbreekt DeBilt aanwezig aanwezig ontbreken aanwezig aanwezig ontbreekt Delft aanwezig ontbreekt aanwezig aanwezig aanwezig ontbreekt Deventer aanwezig ontbreekt aanwezig aanwezig aanwezig ontbreekt Dongeradeel aanwezig aanwezig ontbreken aanwezig aanwezig ontbreekt Dordrecht aanwezig aanwezig aanwezig aanwezig ontbreekt ontbreekt Ede aanwezig ontbreekt aanwezig aanwezig aanwezig ontbreekt Eijsden- Margraten aanwezig aanwezig aanwezig aanwezig ontbreekt ontbreekt Eindhoven aanwezig aanwezig aanwezig aanwezig aanwezig aanwezig Emmen aanwezig ontbreekt aanwezig ontbreekt aanwezig ontbreekt Enschede aanwezig aanwezig ontbreken aanwezig aanwezig aanwezig Gouda aanwezig aanwezig ontbreken aanwezig aanwezig ontbreekt Grave aanwezig aanwezig ontbreken aanwezig aanwezig ontbreekt Groningen aanwezig aanwezig aanwezig aanwezig aanwezig aanwezig Haaren aanwezig aanwezig ontbreken aanwezig aanwezig ontbreekt Haarlem aanwezig ontbreekt aanwezig aanwezig aanwezig ontbreekt Haarlemmermee r aanwezig aanwezig aanwezig aanwezig aanwezig aanwezig Heerlen aanwezig aanwezig aanwezig ontbreekt ontbreekt ontbreekt Helmond aanwezig aanwezig aanwezig ontbreekt aanwezig ontbreekt Hengelo aanwezig aanwezig aanwezig ontbreekt ontbreekt aanwezig De Bildt aanwezig aanwezig ontbreken aanwezig aanwezig ontbreekt Heumen aanwezig aanwezig aanwezig ontbreekt aanwezig ontbreekt Hilversum aanwezig ontbreekt aanwezig ontbreekt ontbreekt ontbreekt HofvanTwente aanwezig aanwezig aanwezig ontbreekt aanwezig ontbreekt HorstaandeMaas aanwezig aanwezig ontbreken aanwezig aanwezig ontbreekt Houten aanwezig aanwezig aanwezig ontbreekt aanwezig ontbreekt

10 Leeuwarden aanwezig ontbreekt aanwezig aanwezig aanwezig ontbreekt Leiden aanwezig aanwezig aanwezig aanwezig aanwezig ontbreekt Maasgouw aanwezig aanwezig ontbreken aanwezig aanwezig ontbreekt Maastricht aanwezig aanwezig aanwezig aanwezig aanwezig ontbreekt Midden- Drenthe aanwezig aanwezig aanwezig aanwezig aanwezig ontbreekt Nederweert aanwezig aanwezig ontbreken aanwezig ontbreekt ontbreekt Nijmegen aanwezig aanwezig aanwezig aanwezig aanwezig aanwezig Oldebroek aanwezig aanwezig aanwezig aanwezig ontbreekt ontbreekt Ommen aanwezig ontbreekt aanwezig aanwezig aanwezig ontbreekt OostGelre aanwezig ontbreekt aanwezig aanwezig aanwezig ontbreekt Oss aanwezig aanwezig aanwezig aanwezig aanwezig ontbreekt Pekela aanwezig aanwezig aanwezig aanwezig ontbreekt ontbreekt Purmerend aanwezig aanwezig ontbreken aanwezig aanwezig ontbreekt Raalte aanwezig aanwezig ontbreken aanwezig aanwezig ontbreekt Rijnwoude aanwezig ontbreekt aanwezig aanwezig ontbreekt ontbreekt Rotterdam aanwezig aanwezig aanwezig aanwezig aanwezig aanwezig Den Haag aanwezig aanwezig aanwezig aanwezig aanwezig aanwezig Den Bosch aanwezig aanwezig aanwezig aanwezig aanwezig ontbreekt Schiermonnikoog aanwezig aanwezig ontbreken aanwezig aanwezig ontbreekt Schouwen- Duiveland aanwezig aanwezig ontbreken aanwezig aanwezig ontbreekt Sint- Oedenrode aanwezig aanwezig ontbreken aanwezig ontbreekt ontbreekt Sittard- Geleen aanwezig ontbreekt aanwezig aanwezig ontbreekt ontbreekt Sidwest- Frysl_n aanwezig aanwezig ontbreken aanwezig ontbreekt ontbreekt Ten Boer aanwezig aanwezig ontbreken aanwezig aanwezig ontbreekt Texel aanwezig aanwezig aanwezig aanwezig aanwezig ontbreekt Tilburg aanwezig aanwezig aanwezig aanwezig aanwezig ontbreekt Tytsjerksteradiel aanwezig aanwezig aanwezig aanwezig aanwezig ontbreekt Utrecht aanwezig aanwezig aanwezig aanwezig aanwezig aanwezig Valkenburg aan de Geul aanwezig ontbreekt aanwezig aanwezig aanwezig ontbreekt Valkenswaard aanwezig aanwezig ontbreken ontbreekt ontbreekt ontbreekt Venlo aanwezig aanwezig aanwezig aanwezig ontbreekt ontbreekt Westland aanwezig aanwezig aanwezig aanwezig aanwezig ontbreekt West Maas en Waal aanwezig aanwezig aanwezig ontbreekt aanwezig ontbreekt Zaanstad aanwezig aanwezig aanwezig aanwezig aanwezig ontbreekt Zeewolde aanwezig ontbreekt aanwezig ontbreekt ontbreekt ontbreekt Zoetermeer aanwezig aanwezig aanwezig aanwezig aanwezig ontbreekt Zutphen aanwezig ontbreekt aanwezig ontbreekt aanwezig ontbreekt Zwolle aanwezig aanwezig aanwezig aanwezig aanwezig ontbreekt

11 TABEL VINDBAARHEID Gemeente Titel raadsinformatie # klikken tot raadsinformatie Leverancier Achtkarspelen Gemeente - de raad 5 GemeenteOplossingen Albrandswaard Bestuur en organisatie - gemeenteraad 5 gemeente Alkmaar Bestuur - gemeenteraad 4 Notubiz/GemeenteOplossingen Almelo Politiek en organisatie - gemeenteraad 4 gemeente Almere Direct naar de gemeente - bestuur 5 Notubiz/GemeenteOplossingen Amersfoort Bestuur en organisatie - gemeenteraad 4 Notubiz Amstelveen Bestuur en organisatie - gemeenteraad 4 Notubiz Amsterdam Bestuur en organisatie - gemeenteraad 4 Notubiz Apeldoorn Politiek en organisatie - de gemeenteraad 5 Notubiz Arnhem Politiek en organisatie - vergaderingen 4 Notubiz Bergen Organisatie - vergaderagenda geen data gemeente Beuningen Gemeentebestuur- bestuurlijke informatie 5 Gemeenteoplossingen gemeente Beuningen Breda De gemeente - raadsinformatie 4 gemeente Buren Politiek en organisatie - vergadering raad 3 Notubiz DeBilt Bestuur en organisatie - gemeenteraad 7 Company Webcast Delft Inwoners - gemeente en democratie 6 Company Webcast Deventer Besturen - gemeenteraad 4 Notubiz Dongeradeel Gemeente dongeradeel - bestuurlijke 5 Notubiz informatie Dordrecht Gemeente - vergaderingen 5 Notubiz Ede Gemeente - bestuur en politiek 7 Notubiz Eijsden- Margraten Bestuur en organisatie - gemeenteraad 4 geen data Eindhoven Gemeente - gemeenteraad 4 Notubiz Emmen Bestuur en politiek - gemeenteraad geen data GemeenteOplossingen Enschede Gemeente - gemeenteraad enschede 5 gemeente Gouda Gemeente - Bestuur en organisatie geen data ibabs Grave Beluister de raad - beluister vanaf 4 Notubiz / Company Webcast september 2013 Groningen Gemeenteraad - zoeken in raadsstukken 2 Notubiz/GemeenteOplossingen Haaren Bestuur en organisatie - gemeenteraad 3 geen data Haarlem Politiek - gemeenteraad 6 Notubiz Haarlemmermeer Gemeenteraad- raadsinformatie 7 GemeenteOplossingen Heerlen Heerlen - gemeenteraad 3 Notubiz Helmond Bestuur - gemeenteraad 5 gemeente Hengelo Bestuur en organisatie - gemeenteraad 5 Notubiz De Bildt Bestuur en politiek - gemeenteraad 4 Notubiz Heumen Raad - raadsvergadering 4 Notubiz/GemeenteOplossingen Hilversum Politiek - gemeenteraad 5 geen data HofvanTwente Bestuur en organisatie - gemeenteraad en 4 GemeenteOplossingen commissies HorstaandeMaas Bestuur en organisatie - gemeenteraad 4 Notubiz

12 Houten Bestuur en organisatie - gemeenteraad 4 gemeente Leeuwarden Politiek en bestuur - gemeenteraad 5 Notubiz Leiden Gemeente - gemeenteraad 5 Notubiz Maasgouw Bestuur - gemeenteraad 5 gemeente Maastricht Gemeente - bestuur en organisatie 5 Notubiz Midden- Drenthe Bestuur en organisatie - gemeenteraad 6 gemeente Nederweert Bestuur en organisatie - gemeenteraad geen data geen data Nijmegen Gemeente - gemeenteraad 5 Notubiz Oldebroek Bestuur en organisatie - 6 geen data bestuursinformatiesysteem (BIS) Ommen Bestuur en organisatie - gemeenteraad 5 Notubiz OostGelre Gemeentehuis - gemeenteraad 5 Notubiz Oss Gemeente en bestuur - college, 6 ibabs / Company Webcast gemeenteraad en wijk- en dorpsraden Pekela Organisatie - raad 3 Notubiz Purmerend Politiek en bestuur - gemeenteraad 3 Notubiz Raalte Bestuur en organisatie - gemeenteraad 4 Notubiz Rijnwoude Gemeentehuis - vergaderingen 3 geen data Rotterdam Bestuur - gemeenteraad 5 Notubiz Den Haag Bewoners - gemeente 4 gemeente Den Bosch Bestuurlijk informatiesysteem (BIS) 3 Notubiz Schiermonnikoog Naar gemeente schiermonnikoog - bestuur 4 GemeenteOplossingen en organisatie Schouwen- Bestuur en organisatie - audioverslagen 2 Notubiz Duiveland Sint- Oedenrode Info - bestuur en organisatie 5 Notubiz Sittard- Geleen Organisatie en beleid - gemeenteraad 4 ibabs Sidwest- Frysl_n Bestuur en organisatie - gemeenteraad 5 Notubiz Ten Boer Bestuur - agenda's en besluiten 4 gemeente Texel Uitzending vergaderingen - gemeenteraad 4 ibabs Tilburg Bestuurlijke informatie - BIS 5 Notubiz Tytsjerksteradiel Gemeente - gemeenteraad 7 geen data Utrecht Gemeentezaken - gemeenteraad 4 gemeente Valkenburg aan de Bestuur en organisatie - gemeenteraad 4 geen data Geul Valkenswaard Gemeente - politiek en bestuur 6 gemeente Venlo Gemeenteraad - bestuurlijk 3 Notubiz informatiesysteem Westland Bestuur - gemeenteraad 3 Company Webcast/iBabs West Maas en Waal Politiek en organisatie - gemeenteraad 5 Notubiz Zaanstad Gemeenteraad- hier vindt u moor informatie 4 Notubiz over de vergaderingen van de gemeenteraad Zeewolde Bestuur - gemeenteraad 4 geen data Zoetermeer Politiek en bestuur - gemeenteraad 4 Notubiz/GemeenteOplossingen Zutphen Bestuur en organisatie - gemeenteraad 5 geen data Zwolle Organisatie - gemeenteraad 6 Notubiz