Vademecum Welzijn op het werk

Transcriptie

1 Vademecum Welzijn op het werk

2

3 Vademecum Welzijn op het werk 3

4 4 MANNEN - VROUWEN Verwijzingen naar personen of functies (zoals werknemer, adviseur, ) hebben betrekking op vrouwen en mannen.

5 INHOUDSTAFEL VOORWOORD HOOFDSTUK 1: SAMENSTELLING EN WERKING VAN HET COMITE VOOR PREVENTIE EN BESCHERMING OP HET WERK In de ondernemingen zonder Comité voor Preventie en Bescherming op het werk Samenstelling van het Comité voor Preventie en Bescherming op het werk Personeelsafvaardiging Werkgeversafvaardiging Einde van het mandaat Plaatsvervangende leden Niet-leden die de vergaderingen van het Comité voor Preventie en Bescherming op het werk bijwonen Werking van het Comité voor Preventie en Bescherming op het werk Vergaderingen De Voorzitter Het secretariaat De beperkte afvaardiging Verplichtingen van de werkgever Faciliteiten voor de afgevaardigde Contacten en bezoeken aan de werkplaatsen Toegang tot de documentatie en de reglementering Boekje voor het opsporen van de risico's Technische bijstand Aanplakborden Nodige tijd en faciliteiten voor het vervullen der taken Voorlichting van het personeel Nodige tijd en faciliteiten voor de vakbondsvorming Autonome rechten van de vertegenwoordigers van de werknemers in het Comité voor Preventie en Bescherming op het werk Inhoud van het huishoudelijk reglement Model van huishoudelijk reglement De relatie met de inspectie Werkschema van het Comité

6 HOOFDSTUK 2: DE STRUCTUUR VAN DE WETGEVING EN DE BEVOEGDHEDEN VAN HET COMITE VOOR PREVENTIE EN BESCHERMING OP HET WERK De achtergrond: van 1952 naar 1998, vier basisteksten Het Algemeen Reglement voor de Arbeidsbescherming (ARAB) De Wet van 10 juni De Codex over het Welzijn op het Werk De Wet betreffende het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk (4 augustus 1996) Het Koninklijk Besluit betreffende het beleid inzake het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk Verplichting om de preventie te plannen Preventiemaatregelen Inhoud van het Globaal Preventieplan Inhoud van het Jaarlijks Actieplan Opdrachten van de hiërarchische lijn Evaluatie van het beleid inzake welzijn op het werk Bevoegdheden van het Comité voor Preventie en Bescherming op het Werk Maatregelen in geval van arbeidsongeval Opleiding van de werknemers Maatregelen bij noodsituaties en in geval van ernstig en onmiddellijk gevaar De Interne Dienst voor Preventie en Bescherming op het Werk Algemene kenmerken van het Koninklijk Besluit: Indeling van de bedrijven Vier groepen Berekening van het gemiddeld aantal werknemers Opdrachten van de Interne Dienst Taken van de Interne Dienst Speciale bepalingen Geen afdeling belast met het gezondheidstoezicht Bedrijven van groep C Bedrijven van groep D Beroep doen op een Externe Dienst Beroep doen op andere diensten dan de Interne of Externe Dienst voor Preventie en Bescherming op het Werk

7 3.6. Het statuut van de preventieadviseur Eisen gesteld aan de preventieadviseurs Vereist kennisniveau Opleiding Permanente vorming Onafhankelijkheid Wettelijke bescherming (Wet van 20 december 2003) Contacten met andere diensten Bevoegdheden van het Comité voor Preventie en Bescherming op het werk Voorafgaand advies Voorafgaand akkoord Algemeen informatierecht De Externe Diensten voor preventie en bescherming op het Werk Oprichting- en erkenningsvoorwaarden Financiering van de Externe Diensten voor Preventie en Bescherming op het werk Samenstelling en werking van de Externe Dienst voor Preventie en Bescherming op het Werk Leiding en samenstelling van de afdeling belast met de risicobeheersing Leiding en samenstelling van de afdeling belast met het gezondheidstoezicht Prestaties van de preventieadviseurs Organisatie en samenstelling van de dienst Interventieverslag Jaarverslag Syndicale Controle Oprichting van een Adviescomité Bevoegdheden van het Adviescomité Vergaderingen van het Adviescomité Leiding van de Externe Dienst voor Preventie en Bescherming op het Werk Prestaties van de preventieadviseurs Het statuut van de preventieadviseurs Aanduiding en verwijdering van de preventieadviseur Onafhankelijkheid van de preventieadviseur De erkenning van de Externe Diensten voor Preventie en Bescherming op het Werk

8 HOOFDSTUK 3: VEILIGHEID OP HET WERK Reglementair kader De machinerichtlijn 98/37/EEG Normalisatie Verduidelijking van een aantal begrippen in verband met normalisatie Wat is een norm? De normalisatie-instellingen De technische harmonisatie en de fundamentele voorschriften Nieuwe aanpak " inzake technische harmonisatie Globale benadering Verplichtingen van de fabrikant De verschillende modules voor de beoordeling van de overeenstemming Belang voor de onderneming om een beroep te doen op geharmoniseerde Europese normen De CE-markering Veilig werken met machines Wat is een machine? Toepassingsgebied Normalisatie inzake machines Thematische toelichting EG-verklaring van overeenstemming Machines van buiten de Europese Unie De fabrikantenverklaring Het gebruik van Arbeidsmiddelen Technische voorschriften Toepassingsgebied Verplichtingen betreffende de bestellingen van arbeidsmiddelen Preventiebeleid Voorschriften in verband met nieuwe arbeidsmiddelen en arbeidsmiddelen die reeds in dienst werden gesteld Minimumvoorschriften bedoeld in artikel Syndicale inzet

9 6. Manueel hanteren van lasten Wanneer is er een gevaar voor rugletsel? Verplichtingen van de werkgever Gezondheidstoezicht Syndicale aanbevelingen Ten aanzien van de werkgever Ten aanzien van de preventieadviseurs Ten aanzien van de arbeidsgeneesheer De rol van het Comité en de werknemers Werken met derden Inleiding Belangrijkste aanbevelingen en verplichtingen Welke zijn de verplichtingen tegenover een zelfstandige? Welke zijn de verplichtingen van de zelfstandige die werken uitvoert in de inrichting van een werkgever? Informatie en informatieverstrekking Coördinatie van de veiligheid op de werkplaats Rol van het Comité met betrekking tot ondernemingen van buitenaf Aandacht voor KMO s! Arbeidsongevallen en Beroepsziekten Arbeidsongevallen Betrokken werknemers De aangifte Vergoeding Preventie Rol van het Comité voor Preventie en Bescherming op het Werk Beroepsziekten Definitie Betrokken werknemers Het Fonds voor de Beroepsziekten (FBZ) Het systeem van de gesloten lijst Het gemengde systeem De vergoeding Rol van de werknemersvertegenwoordigers in het Comité

10 9. Persoonlijke beschermingsmiddelen Inleiding Definitie De kwaliteit van persoonlijke beschermingsmiddelen Drie categorieën persoonlijke beschermingsmiddelen Keuze van persoonlijke beschermingsmiddelen Bestelling en levering Verplichtingen van de werkgever Gebruik Informatie en instructies Onderhoud, reiniging en herstelling Betrokkenheid van het Comité voor Preventie en Bescherming op het werk Verplichtingen van de werknemers

11 HOOFDSTUK 4: GEZONDHEIDSBESCHERMING VAN DE WERKNEMERS Een belangrijk Koninklijk Besluit! Afdeling I: Toepassingsgebied en definities Afdeling II: Doelstellingen van het gezondheidstoezicht Afdeling III: Verplichtingen van de werkgever in verband met de toepassing en de uitvoering van het gezondheidstoezicht Afdeling IV: De preventieve handelingen en de verplichtingen van de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer Afdeling V: De verschillende vormen van gezondheidsbeoordeling De voorafgaande gezondheidsbeoordeling De periodieke gezondheidsbeoordeling Onderzoek bij werkhervatting Spontane Raadpleging Voortgezet gezondheidstoezicht De gezondheidsbeoordeling van een definitief arbeidsongeschikte werknemer met het oog op zijn reïntegratie Uitbreiding van het gezondheidstoezicht Bijzondere bepalingen voor bepaalde categorieën werknemers Afdeling VI. De beslissing van de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer betreffende de beoordeling van de gezondheid Formulier voor de gezondheidsbeoordeling Voor elke beslissing te nemen maatregelen Overlegprocedure Beroepsprocedure Tussentijdse tewerkstelling tijdens de overleg- en beroepsprocedures Gevolgen van de definitieve beslissing van de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer Afdeling VII. Algemene bepalingen betreffende de inentingen en tuberculinetesten Afdeling VIII. Het gezondheidsdossier Afdeling IX. Aangifte van de beroepsziekten Afdeling X. Meningsverschillen

12 2. Bijzondere categorieën Moederschapsbescherming Verplichte risicoanalyse Preventiemaatregelen Na het moederschapsverlof Bescherming van stagiairs Uitzendkrachten Nacht- en ploegarbeiders Beeldschermwerkers Manueel behandelen van lasten

13 HOOFDSTUK 5: DE PREVENTIE VAN WERKSTRESS Korte terugblik CAO Wat is stress? Hoe werkstress voorkomen en verhelpen? Waarom en hoe de betrokkenen bij het beleid betrekken? Informatie van de werknemers Hoe moet de medewerking aan het beleid gestimuleerd worden? Werkstress aanpakken via een stappenplan Signalering van werkstress Probleemanalyse Keuze van maatregelen Uitvoering van de maatregelen Evaluatie Checklist werkstress

14 HOOFDSTUK 6: ERGONOMIE Inleiding Enkele normen in verband met ergonomie Ergonomie van de arbeidspost Beoordelen van de risico s Risicoanalyse Wat houdt risico-evaluatie in? Principes Verschillende aspecten Vergelijking van de bestaande met de ideale situatie Uitvoering Administratief dossier Voorbeeld: risico s op repetitieve overbelastingsletsels inventariseren Preventiemaatregelen Aanpassing van de arbeidspost De arbeidstaak aanpassen De arbeidsorganisatie herzien Opleiding Werken met beeldschermen Inleiding De gezondheid van de werknemers Verplichtingen van de werkgever De controle van de bestelbon De ergonomie van beeldschermwerk Minimumvoorschriften Ergonomische normen Een aangepaste werkpost De werkhouding Kantoormeubilair De werkomgeving Verlichting Geluidsomgeving Temperatuur Lokaal Software

15 5.6. Kwaliteit van de arbeid Arbeidsduur Werkritme Taakinhoud en arbeidsorganisatie Het beeldscherm als controle-instrument? Beeldschermen en thuiswerk Enkele syndicale aandachtspunten

16 HOOFDSTUK 7: ARBEIDSHYGIËNE EN TOXICOLOGIE Arbeidshygiëne Waarover gaat het? Algemene strategie om beroepsrisico s te beoordelen en te voorkomen Toxicologie Definitie Toxiciteit Gevaarlijke producten Let op de etiketten! De wettelijke bepalingen inzake preventie Risicobeoordeling chemische agentia Voorlichting over de risico s Instructies voor goede arbeidsomstandigheden Verplichtingen van de "hiërarchische lijn" Algemene preventiemaatregelen Bijzondere preventiemaatregelen Technische en organisatorische maatregelen Metingen Documentatie Maatregelen bij ongevallen, incidenten en noodsituaties Het gezondheidstoezicht en gevaarlijke chemische agentia Preventie van beroepsziekten Werkkledij Lawaai en trillingen Wanneer is lawaai schadelijk en wordt het een risico? Definitie van lawaai Wat moeten we verstaan onder frequentie? Zuivere en gemengde geluiden Decibels Geluidsniveau uitgedrukt in decibels Is altijd 2? Mag het iets ingewikkelder? db en db(a): is er een verschil? Hoe wordt geluid gemeten? De strijd tegen lawaai

17 4.5. De reglementering Gezondheidstoezicht Preventieve maatregelen Grenswaarden Evolutie van de wetgeving: een nieuwe richtlijn Trillingen Inleiding Wetgeving

18 HOOFDSTUK 8: LEEFMILIEU De milieuvergunning voor bedrijven in het Vlaamse Gewest Wetgeving Een syndicale taak: de vergunning van je bedrijf opvolgen! De vergunningsprocedure Aanvullende milieubevoegdheden voor de Comités in het Vlaams Gewest De milieucoördinator in het Vlaams Gewest Wetgeving Wanneer is een milieucoördinator verplicht? Wat zijn de taken van een milieucoördinator? De bescherming en de aanduiding van de milieucoördinator Wie kan milieucoördinator worden? Rol van het Comité (of de Vakbondsafvaardiging) De milieuvergunning voor ondernemingen in het Waalse Gewest De inzet van de hervorming Onderzoek van de effecten: het milieueffectenrapport De syndicale inzet? Codex over het Welzijn op het Werk Het Globaal Preventieplan De milieuvergunning: bruikbare informatie Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest Wie is betrokken? Beroep Indeling van de betrokken inrichtingen Handelingen onderworpen aan de milieuvergunning Handelingen onderworpen aan de milieuaangifte Rol van het Comité voor Preventie en Bescherming op het werk

19 HOOFDSTUK 9: BESCHERMING TEGEN GEWELD, PESTERIJEN EN ONGEWENST SEKSUEEL GEDRAG De wettelijke regeling Van toepassing op alle werknemers Preventie en informatie Maatregelen in het Globaal Preventieplan én in het arbeidsreglement De rol van de preventieadviseur en de vertrouwenspersoon De preventieadviseur De vertrouwenspersoon Opgelet, hier pest men niet! De dader gestraft de klager beschermd! Welke preventiemaatregelen? Drie niveaus Maatregelen om risico s te voorkomen Maatregelen om schade te voorkomen Maatregelen om schade te beperken Model van een interventiemodel Een model in vijf stappen Preventie Opstellen van een preventiebeleid Integratie in het algemeen preventiebeleid Signalering Opvang Interventie en nazorg Nazorg in functie van interventie Interventie en nazorg bij ongewenst groepsgedrag Interventie en nazorg bij ongewenste 1-op-1 situaties Informeel een oplossing zoeken De formele klachtenprocedure Wat als het anders loopt? Geheugensteuntje voor Comitéleden

20 20

Nog meer weergeven