Topzorg met gevoel. Jaarverantwoording directieverslag en jaarrekening Sint Lucas Andreas Ziekenhuis

Transcriptie

1 Topzorg met gevoel Jaarverantwoording 2014 directieverslag en jaarrekening Sint Lucas Andreas Ziekenhuis

2 Met ingang van 1 maart 2013 zijn het Sint Lucas Andreas Ziekenhuis en het OLVG bestuurlijk gefuseerd. Tot aan het moment van de juridische fusie in 2015 blijven er twee aparte stichtingen bestaan. Over het verslagjaar 2014 brengen deze stichtingen ieder nog een eigen jaarverantwoording uit. Deze jaarverantwoording volgt de Regeling Verslaglegging WTZi van het ministerie van VWS. Tot de jaarverantwoording behoren ook de digitale bijlagen via de web enquête DigiMV, zoals gedeponeerd bij het CIBG en in te zien via de website (met uitzondering van de personeelsformatie). De prestatie-indicatoren van IGZ en Zichtbare Zorg zijn separaat gedeponeerd en openbaar in te zien. Algemene identificatiegegevens SLAZ Naam: Stichting Sint Lucas Andreas Ziekenhuis Adres: Jan Tooropstraat 164 / Postbus 9243 Postcode en plaats: 1006 AE Amsterdam Telefoon: (020) Kamer van Koophandelnummer: Internetpagina: adres: rvb@slaz.nl

3 Inhoudsopgave Voorwoord 4 Verslag raad van toezicht 5 Samenstelling Commissies 5 Vergaderingen en besluiten 5 Governance 6 Financieel resultaat 8 Geconsolideerd resultaat 8 Vermogenspositie en financiële ratio s 8 Algemeen 9 Organisatie 9 Missie 9 Bedrijfsvoering 10 Organogram interne organisatie 10 Besturingsmodel, managementinformatie en personeel 11 Bestuur en medezeggenschap 11 Gedragscodes en -regelingen 12 Strategie en beleid 13 Fusie SLAZ en OLVG 13 Kwaliteit en veiligheid 13 Opleiding en onderzoek 13 Milieubeleid 14 Sociaal beleid 14 Financieel beleid 15 Resultaten 15 Ontwikkelingen gedurende het boekjaar 15 Financiële risico s en onzekerheden 16 Toekomstparagraaf 17 Jaarrekening 18 Jaarrekening Overige gegevens 85 3 slaz jaarverantwoording 2014

4 Voorwoord Het jaar 2014 kende een moeilijke start. Eind januari overleed Douwe Hemrika, jarenlang toegewijd arts en bestuurder in het OLVG. Kort daarna nam Frida van den Maagdenberg afscheid en maakte de overstap naar het AMC. Dit heeft veel impact gehad en het kostte tijd en energie om de draad weer op te pakken. Samen zijn we daar gelukkig goed in geslaagd. In het verslagjaar is heel hard toegewerkt naar de juridische fusie tussen het Sint Lucas Andreas Ziekenhuis (SLAZ) en het Onze Lieve Vrouwe Gasthuis (OLVG). Met deze vervolgstap op de bestuurlijke fusie in 2013 wordt het samengaan van beide ziekenhuizen formeel beklonken. Door samen te gaan, kunnen we blijven voldoen aan de kwaliteitseisen en volumenormen en onze vooraanstaande positie als topklinische ziekenhuis in de regio behouden. Er komt een gezamenlijke missie en visie, en uiteindelijk een gezamenlijke identiteit. De basis wordt gevormd door het kwaliteitsdenken, op alle mogelijke vlakken. We streven ernaar om gezamenlijk het best mogelijke resultaat voor patiënten te bereiken met de best mogelijke uitkomsten die er toe doen is afgesloten met een positief resultaat. Het eigen vermogen kon hierdoor opnieuw toenemen waarmee onze financiële positie is verstevigd. In een snel veranderende omgeving en concurrerende markt is dat van cruciaal belang. Tegelijkertijd is het noodzakelijk om te blijven investeren en te innoveren zodat we klaar zijn voor de toekomst. Een zeer belangrijke factor daarin is het elektronisch patiëntendossier, dit wordt in 2015 over de twee locaties gezamenlijk in gebruik genomen. Aan beide kanten van de stad is een nieuw moeder- en kindcentrum geopend, en een ambulancepost. Er is enorm veel werk verzet. Op de fundamenten van de fusie wordt nu verder gebouwd. Zowel fysiek, als concrete uitwerking van de locatieprofilering, maar ook als het gaat om samenwerking met partners in de regio. Er wordt gebouwd aan het gezamenlijke elektronisch patiëntendossier. En aan een nieuw merk met een gezamenlijke identiteit. Ons ambitieniveau blijft onverminderd hoog. Dat is alleen mogelijk met de inzet van alle medewerkers, medisch specialisten en vrijwilligers. Zij leveren elke dag weer de best haalbare zorg aan onze patiënten. Onze waardering hiervoor is groot. Ook onze verwijzers, zorgverzekeraars en overige relaties bedanken wij voor de goede relatie en het geschonken vertrouwen. Tenslotte bedanken we de beide raden van toezicht voor de goede en deskundige samenwerking, en de adviesorganen Ondernemingsraad, bestuur Medische Staf en de Patiëntenraad/Cliëntenraad voor hun constructieve bijdragen en adviezen. Samen gaan we een uitdagende en mooie toekomst tegemoet. Raad van bestuur, Hans ven der Schoot, Peter van der Meer, Françoise Dings, Amsterdam, mei

5 Verslag raad van toezicht Samenstelling De raad van toezicht bestaat uit de volgende leden: de heer F.H. Schreve, voorzitter mevrouw prof. dr. C.A.J.M. Bruijnzeel-Koomen de heer mr. K.E.J. Dijk de heer Y. de Haan Benoemingen in de raad van toezicht van het SLAZ zijn voor een periode van vier jaar of, indien dat eerder is in de tijd, tot aan het moment van de juridische fusie met het OLVG. Voor de raad van toezicht is een generieke profielschets opgesteld waar de raad in zijn geheel aan moet voldoen. De actuele samenstelling en (neven)functies van de raad van toezicht worden vermeld in de DigiMV. Alle nevenfuncties worden gemeld en beoordeeld, evenals een mogelijk tegenstrijdig belang dat het onbelemmerd en onafhankelijk uitoefenen van de taken kan verhinderen. Mutaties in raad van toezicht In 2014 zijn er geen mutaties geweest in de raad van toezicht Gemeenschappelijke raad Met de bestuurlijke fusie tussen SLAZ en OLVG is een gemeenschappelijke raad gevormd, bestaande uit alle leden van de beide raden van toezicht. Deze gemeenschappelijke raad heeft statutaire bevoegdheden waartoe in ieder geval behoren het goedkeuren van duurzame strategische samenwerking, het vaststellen van meerjaren strategische beleidsplannen, het aangaan van leningen boven een bepaald bedrag en het vaststellen van de (meerjaren) begroting. De raad van toezicht van het SLAZ blijft verantwoordelijk voor het toezicht op de stichting SLAZ. De gemeenschappelijke raad bestond in 2014 uit bovenstaande leden van de raad van toezicht van het SLAZ en tevens uit de leden van de raad van toezicht van het OLVG: de heer drs. P. Wilson, voorzitter mevrouw drs. J.M.M. Willemse de heer drs. D. del Canho de heer mr. R.J. Schimmelpenninck De heer Wilson is voorzitter van de gemeenschappelijke raad, de heer Schreve is vicevoorzitter van de gemeenschappelijke raad. Vanaf de juridische fusie per 1 juni 2015 is er 1 stichting met 1 raad van toezicht en komt de gemeenschappelijke raad weer te vervallen. Commissies Binnen de raad van toezicht zijn drie commissies werkzaam: de Commissie Benoeming & Beloning (een gezamenlijke commissie van de gemeenschappelijke raad), de Auditcommissie, en de Commissie Kwaliteit & Veiligheid. De actuele samenstelling van de commissies staat op de website. De raad van toezicht bespreekt de verslagen inclusief conclusies en adviezen van deze commissies in de voltallige vergaderingen. Eind 2014 is door de gemeenschappelijke raad een juridische adhoc commissie ingesteld gericht op de verdere voorbereiding en besluitvorming voor de juridische fusie. Vergaderingen en besluiten In 2014 heeft de raad van toezicht achtmaal vergaderd in aanwezigheid van de raad van bestuur, op 20 januari, 24 maart, 20 mei, 24 juni, 11 september, 22 september, 18 november en 16 december Op een enkele uitzondering na, was steeds de voltallige raad van toezicht aanwezig. De vergaderingen van de raad van toezicht zijn steeds gecombineerd met een vergadering van de gemeenschappelijke raad. De vooraf opgestelde jaarplanning is gevolgd, met dien verstande dat de jaarrekening 2013 vanwege de landelijke onzekerheden uiteindelijk niet in mei maar pas in december kon worden vastgesteld, en in september is een extra vergadering ingepland in verband met het voor genomen besluit tot juridische fusie. In de Auditcommissie is veel aandacht uitgegaan naar de sectorbrede onzekerheden ten aanzien van de omzetverantwoording en de gevolgen daarvan voor de rapportage. Verder is stelselmatig gesproken over de productie- en liquiditeitsontwikkeling en de afspraken met de zorgverzekeraars. Ook de meerjarenfusie businesscase had een prominente plaats op de agenda. In totaal is de Audit commissie in het verslagjaar zeven keer bijeen geweest, op 28 januari, 11 maart, 13 mei, 5 slaz jaarverantwoording 2014 directieverslag

6 17 juni, 11 september, 4 november en 9 december De Commissie Kwaliteit & Veiligheid heeft in het verslagjaar driemaal vergaderd, op 11 maart, 24 juni en 6 november. Alle vergaderingen waren met de beide commissies Kwaliteit & Veiligheid van het SLAZ en het OLVG gezamenlijk. Bij het opstellen van de agenda is voor de hoofdlijnen het informatieprotocol is gevolgd, de rode draad was de ontwikkeling van de gezamenlijke visie op kwaliteit en veiligheid. De Commissie Benoeming & Beloning was betrokken bij de voorbereiding van de besluitvorming over de samenstelling van de raad van toezicht en de raad van bestuur na de juridische fusie. De juridische adhoc commissie is in juli 2014 voor het eerste bijeengekomen om te inventariseren wat er richting de juridische fusie moet gebeuren ten aanzien van statuten, reglementen, overige regelingen en contracten. In 2014 heeft deze commissie nog twee keer vergaderd. De voorbereiding van de vergaderingen van de raad van toezicht en de gemeenschappelijke raad gebeurt in het voorzittersoverleg, waaraan de voorzitters van beide raden van toezicht en de voorzitter en vicevoorzitter van de raad van bestuur deelnemen. Hierin wordt onder andere de agenda voorbereid. Direct voorafgaand aan iedere vergadering heeft de raad van toezicht overleg zonder de raad van bestuur. Aansluitend aan de vergaderingen van de raad van toezicht heeft overleg plaatsgevonden met respectievelijk de ondernemingsraad, het bestuur van de medische staf en de cliëntenraad. Eén keer per jaar heeft de auditcommissie een private sessie met de externe accountant ter voorbereiding van de goedkeuring van de jaarrekening. De externe accountant woont tevens de jaarvergadering bij waarin de jaarrekening wordt goedgekeurd. De agenda van de raad van toezicht wordt in grote lijnen gevormd door de beleidscyclus. Eind 2014 kon in de raad van toezicht de jaarverantwoording (directieverslag en jaarrekening) 2013 worden goedgekeurd. Naast de reguliere besluitvorming voortkomend uit de beleidscyclus is in 2014 in de vergaderingen van de raad van toezicht veel aandacht uitgegaan naar de juridische fusie, de locatieprofilering, het besturingsmodel, de verkoop van de locatie Prinsengracht, de implementatie van EPIC als elektronisch patiëntendossier (EPD), en de honoraria van de medisch specialisten. Besluiten die de goedkeuring behoefden van de gemeenschappelijke raad waren in 2014: strategisch beleidsplan/locatieprofilering juridische fusie samenstelling raad van toezicht en raad van bestuur na de juridische fusie uitwerking scenario s merkenbeleid gezamenlijk besturingsmodel verdeelmodel honorarium medisch specialisten jaarplan en begroting Werkbezoeken De leden van de raad van toezicht gaan als onderdeel van de informatievoorziening en om op de hoogte te blijven van actuele ontwikkelingen in het ziekenhuis op werkbezoek bij de (medische) afdelingen in het ziekenhuis. Dit gebeurt als onderdeel deel van het introductieprogramma, op eigen verzoek of indien daar aanleiding toe is. In 2014 zijn rondleidingen geweest in het nieuwe moeder- en kindcentrum Toorop paviljoen in het SLAZ en de poliklinische apotheek OLVG. Er zijn inhoudelijke presentaties verzorgd door de samenwerkende laboratoria, de gefuseerde vakgroep orthopedie, en met betrekking tot de bouwplannen voor de SEH/HAP in het SLAZ. Governance Zorgbrede governancecode Om op een goede wijze invulling te geven aan bestuur en toezicht wordt de Zorgbrede Governance code nageleefd. Aandachtspunten en aanbevelingen uit de governancecode zijn en worden vertaald naar interne regelingen. Dat gebeurt door deze te betrekken in de jaarlijkse evaluatie van de raad van toezicht en ze mee te nemen in het onderhoud van statuten, de verschillende reglementen en het informatieprotocol. Statuten en reglementen In het verslagjaar 2014 zijn de statuten niet gewijzigd. Wel zijn nieuwe statuten voorbereid voor de situatie na de juridische fusie. Ook de reglementen van de raad van toezicht en de commissies zijn geharmoniseerd met het oog op de nieuwe geïntegreerde situatie. Informatieprotocol De informatievoorziening aan het toezichthoudende orgaan is conform de statuten vastgelegd in een informatieprotocol. Dit wordt geïntegreerd ten aanzien van de terreinen kwaliteit & veiligheid, informatieveiligheid, finance & control, HRM/medewerkers, governance & compliance, en strategie. 6

7 Vergoeding De vergoeding voor de leden van de raad van toezicht valt binnen de WNT-richtlijnen. In 2014 is de vergoeding niet aangepast. Na de juridische fusie in 2015 wordt bekeken of daar aanleiding toe is. De vergoeding wordt jaarlijks openbaar gemaakt in de jaarverantwoording. Evaluatie De raad van toezicht evalueert volgens het reglement jaarlijks het eigen functioneren, inclusief dat van zijn commissies. Begin 2014 is met de gemeenschappelijke raad plenair aandacht besteed aan de samenstelling en de groepsprocessen binnen de raad van toezicht. Eind 2014 is het eigen functioneren geëvalueerd aan de hand van een vragenlijst, met input vanuit de raad van bestuur. 7 slaz jaarverantwoording 2014 directieverslag

8 Financieel resultaat Hieronder worden het geconsolideerde resultaat, de vermogenspositie en financiële ratio s verkort weergegeven. Geconsolideerd resultaat (x 1.000) Bedrijfsopbrengsten Zorgomzet Subsidies Overige bedrijfsopbrengsten Totaal bedrijfsopbrengsten Bedrijfslasten Personeelskosten Afschrijvingskosten Overige bedrijfskosten Financiële baten en lasten Totaal bedrijfslasten Resultaat Resultaat uit gewone bedrijfsvoering Belastingen 8-20 Aandeel derden Resultaat boekjaar Vermogenspositie en financiële ratio s (in percentages) Ratio s Vermogensniveau (EV/opbrengsten) 22,7 20,5 Solvabiliteit (EV/VV) 21,8 20,5 Resultaatsmarge 0,9 2,5 Liquiditeit, (current ratio exclusief financieringsverschil) 148,1 126,1 8

9 Algemeen Organisatie Concernbeschrijving De Stichting Sint Lucas Andreas Ziekenhuis (SLAZ) is op 1 januari 1996 ontstaan uit een fusie tussen het Sint Lucas Ziekenhuis en het Andreas Ziekenhuis. Vanaf oktober 2004 is het ziekenhuis gehuisvest op één locatie aan de Jan Tooropstraat in Amsterdam-West. Patiënten zijn vooral afkomstig uit omliggende delen van de gemeenten Amsterdam, Haarlemmermeer en Zaanstad. Missie Het SLAZ heeft als missie om iedereen een kwalitatief goede en betaalbare zorg te bieden: Basiszorg primair voor de inwoners van de directe verzorgingsgebieden. Regionale of landelijke functie in de complexe zorg. Effectieve en zo betaalbaar mogelijke zorg. Het SLAZ levert Topzorg met gevoel. Samenwerking Binnen de categorie algemene ziekenhuizen onderscheidt het SLAZ zich als topklinisch opleidingsziekenhuis, dat onderdak biedt aan 23 MSRC-erkende specialismen. Er zijn zestien medisch specialistische vervolgopleidingen. Als Onderwijsunie zit het SLAZ in de opleiding- en onderwijsregio (OOR) van het VUmc. Het SLAZ wil topzorg met gevoel bieden: hoogstaande, patiëntgerichte zorg in een multiculturele omgeving. Betrokkenheid en professionaliteit zijn leidend in de manier van werken. Het is de ambitie van het SLAZ om een topklinisch opleidingsziekenhuis met een duurzame positie binnen de regio Amsterdam te blijven, met het volledige pakket aan medisch specialistische basiszorg en een ruim aanbod van complexe (acute) zorg. Tevens is het SLAZ toegelaten als instelling voor geestelijke gezondheidszorg en beschikt over een PAAZ. Met ingang van 1 maart 2013 is het SLAZ bestuurlijk gefuseerd met het Onze Lieve Vrouwe Gasthuis (OLVG). Beide ziekenhuizen zijn vooralsnog twee aparte stichtingen met een eigen jaarverantwoording. Er wordt toegewerkt naar een juridische fusie in 2015 waarna 1 stichting ontstaat met een 1 jaarrekening. Toelating In de Wet Toelating Zorginstellingen (WTZi) wordt, binnen de categorie instellingen voor medischspecialistische zorg, onderscheid gemaakt tussen Academische, Algemene en Categorale ziekenhuizen. In de categorie Algemene ziekenhuizen onderscheidt het SLAZ zich als topklinisch opleidingsziekenhuis en is in die hoedanigheid sinds 2001 lid van de Vereniging Samenwerkende Topklinische opleidingsziekenhuizen (STZ). Voor behoud van topklinische functies richt het SLAZ zich in toenemende mate op samenwerking en alliantievorming. De fusie met het OLVG vormt hierin het zwaartepunt. Andere strategische lokale samenwerkingspartners voor het SLAZ zijn het VUmc, het AMC, het BovenIJ ziekenhuis, het Zaans Medisch Centrum en het AvL. Diaboss (centrum voor behandeling van diabetes bij kinderen, samen met OLVG en BovenIJ ziekenhuis) en het Ingeborg Douwes Centrum (behandeling van psychische klachten bij oncologische patiënten en familieleden) zijn eveneens verbonden aan het SLAZ. Met nog vijf andere aanbieders in de Amsterdamse regio verkennen het SLAZ en het OLVG de mogelijkheid van verdergaande samenwerking en verzelfstandiging van de laboratoria. In de centrale hal van het SLAZ bevindt zich een 24-uurs poliklinische apotheek. Het ziekenhuis is voor 80% aandeelhouder van deze apotheek (Sint Lucas Andreas Apotheek BV). Verder neemt het SLAZ deel in het Obesitas Centrum Amsterdam BV (70%) en de Farmadam Apotheek BV (20%). Het SLAZ werkt nauw samen met huisartsen, verloskundigen en vele andere zorginstellingen in de omgeving. Een aantal eerstelijns zorgverleners is in ons ziekenhuis gevestigd: het Bevalcentrum West, de Huisartsenpost Amsterdam, het Sportmedisch Adviescentrum en een kindertandartspraktijk. Verder zijn er vestigingen van Albron (horeca), Mathot (medische hulpmiddelen) en Vegro (verpleegartikelen). 9 slaz jaarverantwoording 2014 directieverslag

10 Bedrijfsvoering Organogram interne organisatie Besturingsmodel De resultaatverantwoordelijke bedrijfseenheden worden geleid door een medisch manager en een bedrijfsleider. De bedrijfsleider stuurt meerdere bedrijfseenheden aan en geeft samen met de medisch managers invulling aan het duaal leiderschap van deze bedrijfseenheden. Ook de paramedische afdelingen vallen onder de verantwoordelijkheid van een bedrijfsleider. Naast bedrijfseenheden zijn er centrale staf- en ondersteunende diensten. Alle microbiologische en pathologische diagnostiek voor het SLAZ wordt gedaan vanuit het OLVG. Met fusiepartner OLVG wordt een nieuw gezamenlijk besturingsmodel ontwikkeld en geïmplementeerd. In 2014 is een aanvang gemaakt met de integratie van de ondersteunende afdelingen. 10

11 Besturingsmodel, managementinformatie en personeel Planning & control In een grote organisatie vindt de totstandkoming van het (financiële) beleid planmatig plaats. Daartoe formuleert de raad van bestuur in de kaderbrief in de zomerperiode uitgangspunten die bij het opstellen van de interne begroting worden gehanteerd. Op basis van deze uitgangspunten worden door de bedrijfseenheden en diensten jaarplan nen en begrotingen ingediend. Deze plannen worden geanalyseerd en verwerkt in het jaarplan en de begroting voor het gehele ziekenhuis. Na goedkeuring van de begroting door de raad van toezicht worden de interne budgetten door de raad van bestuur vastgesteld. De intern vastgestelde budgetten worden maandelijks bewaakt aan de hand van rapportages en analy ses, waaronder salaris- en productieoverzichten. Elk kwartaal wordt de volledige exploitatie en balans van het ziekenhuis opgesteld en geanalyseerd. Vanuit het datawarehouse worden rapportages opgesteld en geanalyseerd met betrekking tot produc tie, kosten en opbrengsten ten behoeve van de organisatorische eenheden. De uitkomsten worden periodiek besproken met het management en de raad van bestuur. De afdeling Planning & Control heeft tot doel het verder ontwikkelen van stuurinformatie, onder an dere met betrekking tot kwaliteits- en prestatie-indicatoren, en het optimaliseren van de Planning & Control Cyclus waardoor decentrale budgetverantwoordelijkheid wordt versterkt. Lucas Andreas Apotheek B.V., zijn als volgt: Bestuur en medezeggenschap Raad van bestuur De stichting heeft een bestuursmodel met een raad van bestuur, met een gezamenlijke eindverantwoordelijkheid en een inhoudelijke portefeuilleverdeling, en een raad van toezicht. De raad van bestuur bestaat uit de volgende leden: de heer dr. J.Th.M. van der Schoot, voorzitter de heer drs. P.E. van der Meer, vicevoorzitter mevrouw drs. F.J.H. Dings, lid Mutaties in de raad van bestuur Als gevolg van de bestuurlijke fusie bestond de raad van bestuur aan het begin van het verslagjaar nog uit de vijf bestuurders van de beide ziekenhuizen. In januari 2014 is de heer Hemrika overleden aan de gevolgen van zijn ziekte. In februari 2014 heeft mevrouw Van den Maagdenberg de raad van bestuur verlaten en de overstap gemaakt naar het AMC. Beide posities zijn niet opnieuw ingevuld, in lijn met het streven om de omvang van de raad van bestuur op termijn terug te brengen. De portefeuilles zijn opnieuw onder de zittende leden verdeeld. Mevrouw Dings is eind mei 2014 voor een tweede termijn van vier jaar benoemd als lid in de raad van bestuur. De benoeming van alle bestuurders na de juridische fusie is herbevestigd, met instandhouding van de huidige zittingstermijn. De raad van toezicht moet nevenfuncties vooraf beoordelen en goedkeuren waarbij mogelijke belangenverstrengeling wordt meegewogen. De personele kerngegevens per 31 december 2014, inclusief Obesitas Centrum Amsterdam B.V. en de Sint Vergoeding De Wet normering bezoldiging topfunctionarissen Kerngegevens personeel per Aantal medewerkers in loondienst waarvan patiëntgebonden functies waarvan medisch specialisten Fte medewerkers in loondienst waarvan patiëntgebonden functies waarvan medisch specialisten Fte medisch specialisten vrijgevestigd Medewerkers niet in loondienst: ingehuurd personeel (inclusief medisch specialisten), uitzendkrachten en stagiair(e)s waarvan patiëntgebonden functies Vrijwilligers slaz jaarverantwoording 2014 directieverslag

12 publieke en semipublieke sector (WNT) is van kracht. De arbeidsvoorwaarden zijn in lijn met de WNT zoals die gold op het moment van (her)benoeming. De arbeidsvoorwaarden van de bestuurders zijn opgenomen in de jaarverantwoording. Medezeggenschap Het SLAZ heeft als medezeggenschaps- en adviesorganen een ondernemingsraad, een cliëntenraad en een bestuur van de medische staf. De belangen van het personeel worden behartigd door de ondernemingsraad, bestaande personen. Maandelijks vindt een overlegvergadering met de raad van bestuur plaats. De medisch specialisten worden in besluitvormingstrajecten betrokken en geïnformeerd via de informele vereniging Medische Staf. De medische staf wordt vertegenwoordigd door een Stafbestuur bestaande uit vijf personen. Het medisch Stafbestuur en de raad van bestuur vergaderen eens per twee weken gezamenlijk. De cliëntenraad adviseert de raad van bestuur vanuit het perspectief van de cliënt als gebruiker van het ziekenhuis. De cliëntenraad bestaat personen (extern) en vergadert maandelijks, waarbij een lid van de raad van bestuur gedeeltelijk aanwezig is. In november 2014 is het verpleegkundig stafconvent opgericht; hiermee hebben verpleegkundigen een gestructureerde en herkenbare stem in de beleidsvorming van het ziekenhuis gekregen. De medezeggenschapsorganen schrijven elk een eigen jaarverslag. In 2014 zijn zij intensief betrokken bij de besluitvormingstrajecten ten aanzien van onder andere de juridische fusie, de merknaam, de locatieprofilering, integratieplannen, het besturingsmodel, en de honorariumsystematiek. Gedragscodes en -regelingen Voor medewerkers zijn diverse gedragscodes en regelingen van toepassing: de e-gedragscode (bij gebruik van het EPD en elektronische communicatiemiddelen), het protocol persoonlijke hygiëne, de huisregels en de regelingen individuele klachten, ongewenste gedragingen en melding van een vermoeden van een misstand. In het inkoopproces wordt de Nevi Gedragscode gehanteerd. Bij het aangaan van de arbeidsovereenkomst tekent de medewerker voor de e-gedragscode. De naleving wordt door het management bewaakt. Regelmatig wordt voorlichting gegeven over deze onderwerpen en er wordt gestimuleerd dat men elkaar hierop aanspreekt. 12

13 Strategie en beleid Fusie SLAZ en OLVG Het SLAZ en het OLVG zijn in 2013 bestuurlijk gefuseerd. In 2015 gaan de ziekenhuizen juridisch fuseren in één stichting. SLAZ en OLVG hebben de ambitie om samen HET topklinische ziekenhuis te zijn in de regio Amsterdam. Eén ziekenhuis op twee hoofdlocaties met als pijlers: 1. Onderscheidend aanbod aan (topklinische) patiënten zorg 24/7 brede toegang op beide locaties en concentratie van bepaalde klinische ingrepen achter de voordeur. 2. Vooraanstaande niet academische opleiding. 3. Toegepast klinisch onderzoek. Eind 2014 is een business plan, inclusief doorrekening in een business case, opgesteld voor het gefuseerde ziekenhuis. Op basis van een portfolio analyse zijn negen onderscheidende gebieden benoemd, te weten: het Hartcentrum, neurologie, orthopedie, oncologie, obesitas (bariatrie), HIV, moeder & kind (verloskunde en neonatologie), psyche & soma en spoedeisende geneeskunde. Voor elk van de onderscheidende gebieden is een deel business plan ontwikkeld. Met de fusie ontstaat een solide en toekomstbestendig kwalitatief hoogwaardig ziekenhuis, dat een sterke speler met een stevige positie is in de Amsterdamse regio. De fusie maakt het mogelijk om financieel solide te zijn: het biedt kansen om de omzet positief te beïnvloeden en kostenvoordelen te realiseren, en maakt lagere investeringen mogelijk door goed gecombineerd gebruik te maken van de eigenschappen van beide locaties. Kwaliteit en veiligheid kwaliteitsvisie. Deze visie vormt de basis voor de verdere jaarplannen. In 2014 vond in het SLAZ de eerste accreditatie van NIAZ plaats. De verbeterpunten worden in 2015 opnieuw beoordeeld. De registratie van indicatoren, en het actief sturen hierop, wordt ingezet om de kwaliteit van zorg transparant te maken. Met behulp van de SIRE-methodiek en/of door de necrologiecommissie worden (bijna) incidenten in de patiëntenzorg, calamiteiten, complicaties en sterftegevallen geanalyseerd. Volgens het jaarlijks gehouden onderzoek onder patiënten (de Consumer Quality Index-Ziekenhuizen) krijgt het SLAZ een overall rapportcijfer van 8,3 op de schaal van 1 tot 10. Opleiding en onderzoek Het SLAZ en het OLVG zijn lid van de vereniging STZ ziekenhuizen. Het organisatiebrede opleidingsbeleid geeft de richting aan voor de opleiding van zorgprofessionals, en wordt concreet uitgewerkt in decentrale opleidingsplannen voor de bedrijfseenheden. De wetenschappelijke doelstellingen zijn vastgelegd in het Wetenschapsbeleidplan Medisch specialisten en (gespecialiseerd) verpleegkundigen werken mee aan trials en/of toegepast klinisch wetenschappelijke onderzoeken, daarbij ondersteund door het Leerhuis. Het fusieziekenhuis wil haar patiënten kwalitatief hoogwaardige zorg bieden, zonder daarbij de betaalbaarheid uit het oog te verliezen. Doelstelling is continue verbetering van de patiëntenzorg, waarbij de uitkomsten voor de patiënt centraal staan. Op de langere termijn wordt de ambitie van beste verbeterziekenhuis verder uitgebouwd door samen met patiënten het zorgproces te blijven toetsen en waar mogelijk te verbeteren. Dit wordt gerealiseerd door in de manier van werken de komende jaren te focussen op de drie-eenheid: Samen. Aantoonbaar. Verbeteren. Deze visie is eind 2014 vastgelegd in de gezamenlijke 13 slaz jaarverantwoording 2014 directieverslag

14 Milieubeleid Het SLAZ heeft in samenwerking met het OLVG in 2013 een gezamenlijk milieubeleidsverklaring geschreven, waarin wordt gecommitteerd aan een gezamenlijke duurzame bedrijfsvoering. In 2014 is de duurzame bedrijfsvoering verder geïmplementeerd door de certificatie van het SLAZ voor milieuthermometer Brons (milieumanagementsysteem voor de zorg), en begin 2015 kon deze worden omgezet in zilver. Tevens is het SLAZ vanuit het Milieuplatform Zorg bekroond met een oorkonde voor het beste milieujaarverslag over Sociaal beleid Het SLAZ en het OLVG streven naar excellent werkgeverschap. Daarvoor gebruiken de ziekenhuizen periodiek een aantal diagnoses zoals verzuimcijfers, medewerker tevredenheid, exit motivatie, risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E). In het SLAZ is in 2014 het verzuim eveneens gelijk gebleven. In vergelijking met de STZ benchmark is het ziekteverzuim in het SLAZ evenredig met het gemiddelde. Binnen beide fusieziekenhuizen zijn de thema s Sterk In Je Werk en On the Move van belang voor de vitaliteit en duurzame inzetbaarheid van medewerkers. Zowel voor leidinggevenden als voor medewerkers zijn hiervoor trainingen beschikbaar. 14

15 Financieel beleid In deze paragraaf worden de belangrijkste onderdelen van het financieel beleid van het SLAZ toegelicht. De toelichting heeft betrekking op de geconsolideerde cijfers, waarin daarom ook de omzet en kosten van de Sint Lucas Andreas Apotheek BV en het Obesitas Centrum Amsterdam BV zijn opgenomen. Minderheidsdeelnemingen zijn niet geconsolideerd. Een meer gedetailleerde toelichting op de ontwikkelingen met betrekking tot het resultaat, de balans en de vermogenspositie is opgenomen in de jaarrekening. Resultaten Situatie op de balansdatum Het jaar 2014 is afgesloten met een positief exploitatieresultaat van 1,5 miljoen. Dit komt overeen met 0,9% van de geconsolideerde omzet (in 2013 bedroeg het resultaat 4,8 miljoen ofwel 2,5%). Door de toevoeging van het resultaat aan het eigen vermogen zijn de solvabiliteitsratio s verbeterd. Het weerstandsniveau (weerstandsvermogen = eigen vermogen ten opzichte van de totale opbrengsten) voldoet met 22,7% ruimschoots aan de voorwaarden van de beide huisbankiers (in 2013 was dit 20,5%). De groei van het weerstandsvermogen voldoet hiermee aan het door de toegenomen risico s van de sector noodzakelijk geachte niveau van minimaal 15%. De solvabiliteitsratio (eigen vermogen t.o.v. vreemd vermogen) voldoet eind 2014 met 21,8% eveneens aan de gestelde norm (in 2013 was dit 20,5%). Het SLAZ voldoet aan de eisen die het Waarborgfonds voor de Zorgsector stelt aan de deelnemers. Solvabiliteitsratio s (%) Solvabiliteit Weerstandsvermogen De totale opbrengsten zijn met 12,3 miljoen (6,4%) gedaald tot 179 miljoen. Belangrijkste oorzaken van de omzetdaling zijn de lagere contractafspraken (door prijsdruk en een licht krimpende productie) en het niet volledig vullen van de omzetplafonds o.a. door een t.o.v lager percentage of completion (POC). De zorgomzet in 2014 bestaat uit omzet uit DOT-zorgproducten en overige producten. Ontwikkelingen gedurende het boekjaar Terugblik 2013 De definitieve afwikkeling van de jaarcijfers 2013 is gerealiseerd in december 2014 als gevolg van vertragingen door de uitvoering van het (landelijke) zelfonderzoek betreffende de in 2012 en 2013 gefactureerde bedragen en onzekerheid ten aanzien van de zgn. transitiebedragen. Ontwikkelingen landelijk 2014 Ook voor de cijfers over het verslagjaar 2014 wordt er een zelfonderzoek correct declareren uitgevoerd. De uitkomsten van het zelfonderzoek 2014 zijn geschat o.a. op basis van de uitkomsten van het zelf onderzoek 2013, alsmede op basis van de eerste uitkomsten van dat onderzoek over 2014 en in de jaarcijfers 2014 verwerkt. Ontwikkelingen SLAZ 2014 De voorbereiding van de juridische fusie met de Stichting OLVG heeft geresulteerd in het opstellen van een businessplan en de doorrekening daarvan in een business case voor de gefuseerde situatie. Het fusieziekenhuis verwacht, ten opzichte van de situatie waarin de ziekenhuizen niet gefuseerd zijn, voordelen te behalen door hogere opbrengsten, per saldo een lager bedrag aan investeringen en toegenomen mogelijkheden om kosten te besparen. Project Basisregistratie op orde Mede als gevolg van de uitkomsten van het in het najaar 2014 uitgevoerde zelfonderzoek correct declareren zijn voorbereidingen getroffen om de basisregistratie verder te verbeteren. Daarbij wordt gebruik gemaakt van de ervaringen die bij de fusiepartner OLVG al zijn opgedaan. De registratie in het hele ziekenhuis 15 slaz jaarverantwoording 2014 directieverslag

16 zal in fases worden geanalyseerd en waar nodig verbeterd, o.a. door scholing van medewerkers. Indien nodig worden correctiemaatregelen getroffen. Liquiditeit De liquiditeit heeft in het verslagjaar een golfbeweging laten zien, die gerelateerd is aan de facturatie. In het begin van het jaar was er sprake van een snelle verbetering van de liquiditeit door het uitfactureren van de productie van Na mei nam de liquiditeit af, waarna deze weer verbeterde toen medio 2014 de facturering van de productie 2014 op gang kwam. Er is gedurende het jaar slechts beperkt gebruik gemaakt van de kredietfaciliteit en eind van het jaar was er een positief saldo van 6 miljoen aan liquide middelen. Gedurende het verslagjaar zijn er geen nieuwe lang lopende leningen afgesloten. De investeringen konden uit de cashflow worden betaald. De current ratio (vlottende activa/kortlopende schulden) is afgenomen van 143,3% in 2013 naar 136,4% in Liquiditeit (%) Liquiditeit Financiële risico s en onzekerheden In de jaarrekening 2014 zijn de effecten van het zelf onderzoek 2014 opgenomen op basis van schattingen. Uiterlijk 1 mei 2016 zal de minister besluiten of de geconstateerde overschrijding in het jaar 2013 via het macrobeheersinstrument zal worden teruggehaald. Indien dit alsnog opgenomen moet worden kan dit effect hebben op het resultaat in de toekomst. Gebeurtenissen na balansdatum Op 16 april 2015 is het fusievoorstel met de akte van fusie (inclusief de gewijzigde statuten) gedeponeerd bij het Handelsregister. Na verstrijken van de termijn en het verkrijgen van de verklaring van non-verzet is het fusiebesluit definitief ondertekend en kan de akte passeren waarmee de juridische fusie tussen SLAZ en OLVG in de Stichting OLVG een feit is. Alle activa, passiva en activiteiten worden over gedragen aan de Stichting OLVG waarmee de Stichting Sint Lucas Andreas Ziekenhuis op houdt te bestaan. Risicobeheer met betrekking tot financiële instrumenten Het beleid van het SLAZ is erop gericht het renterisico te minimaliseren. SLAZ maakt geen gebruik van renteswaps. 16

17 Toekomstparagraaf In 2014 zijn belangrijke voorbereidingen getroffen voor het realiseren van de juridische fusie van het SLAZ en het OLVG. In 2015 worden een aantal omvangrijke randvoorwaarden gerealiseerd, de implementatie van een gezamenlijk elektronisch patiëntendossier, de integratie van ondersteunende diensten en de implementatie van een nieuw besturingsmodel. De gezamenlijke wetenschappelijke doelstellingen staan in het Wetenschapsbeleidplan De doelen op het gebied van milieu voor 2015 zijn weergegeven in een gezamenlijk milieujaarplan. Het SLAZ streeft ernaar in 2015 het bronzen certificaat van de milieuthermometer te vervangen voor een zilveren. Het OLVG heeft als doel goud te behouden. Met de fusie kan samen meer volume per aandoening worden gerealiseerd. Volumegroei draagt bij aan de continue verbetering van kwaliteit en kosten: door meer ervaren zorgprofessionals, betere mogelijkheden om te werken met gespecialiseerde teams en sub specialisatie, meer klinische data. De uitdaging voor de komende jaren is om deze fusievoordelen daadwerkelijk om te zetten naar concrete verbeteringen in de patiënten zorg. Een belangrijke stap hierin is de realisatie van onderscheidende locatieprofielen, o.a. voor wat betreft de cardiologische, neurologische en orthopedische zorg. Het kwaliteit- en veiligheidsbeleid is de komende jaren een uitwerking van de gezamenlijke kwaliteitsvisie Samen. Aantoonbaar. Verbeteren. Deze visie vormt de basis voor de verdere jaarplannen. Concreet gerealiseerde kwaliteitsverbeteringen worden jaarlijks zichtbaar gemaakt in een zogeheten inspiratieboek. In de eerste helft van 2015 worden zowel SLAZ als OLVG door het NIAZ bezocht om de voortgang op het verbeterplan te laten zien. De financiële risico s en onzekerheden staan beschreven in de financiële paragraaf bij de jaar rekening. Een risicofactor is het gezamenlijke ondernemingsplan voor de uitbesteding van de laboratoria van zes ziekenhuizen en Sanquin. In dit traject moet het nog tot besluitvorming komen over hoe SLAZ en OLVG hierin participeren. Grote investeringen op de korte termijn betreffen de verbouwing van het operatiecomplex (SLAZ en OLVG), in combinatie met de Orthopedie (SLAZ), en de SEH/ HAP (SLAZ). Een lange termijn vastgoedstrategie met bijbehorend investeringsplan wordt in 2015 opgesteld. De business case voor het gefuseerde ziekenhuis laat zien dat als gevolg van de fusie en de lateralisatie de noodzakelijke investeringen gunstiger uitvallen, dan in de niet-gefuseerde situatie het geval zou zijn geweest. 17 slaz jaarverantwoording 2014 directieverslag

18 Jaarrekening 2014 Inhoudsopgave jaarrekening 9.1 Geconsolideerde jaarrekening Geconsolideerde balans per 31 december Geconsolideerde resultatenrekening over Geconsolideerd kasstroomoverzicht over Grondslagen van waardering en resultaatbepaling Toelichting op de geconsolideerde balans per 31 december Mutatieoverzicht materiële vaste activa Specificatie projecten (geconsolideerd) Overzicht langlopende schulden ultimo Toelichting op de geconsolideerde resultatenrekening Enkelvoudige balans per 31 december Enkelvoudige resultatenrekening per 31 december Toelichting op de enkelvoudige balans Enkelvoudig mutatieoverzicht materiële vaste activa Specificatie projecten (enkelvoudig) Overzicht langlopende schulden ultimo 2014 (enkelvoudig) Toelichting op de enkelvoudige resultatenrekening Overige gegevens Vaststelling jaarrekening Resultaatbestemming Gebeurtenissen na balansdatum Controleverklaring van de onafhankelijke accountant 86 18

19 9.1 Geconsolideerde jaarrekening 2014 bedragen in hele euro s Geconsolideerde balans per 31 december 2014 (na resultaatsbestemming) Ref ACTIVA Vaste activa Materiële vaste activa Financiële vaste activa Totaal vaste activa Vlottende activa Voorraden Onderhanden werk uit hoofde van DBC s / DBC-zorgproducten Vorderingen en overlopende activa Vorderingen uit hoofde van bekostiging Liquide middelen Totaal vlottende activa Totaal activa PASSIVA Eigen vermogen 8 Kapitaal Collectief gefinancierd gebonden vermogen Niet-collectief gefinancierd vrij vermogen Totaal eigen vermogen Minderheidsbelang van derden Voorzieningen Langlopende schulden Kortlopende schulden Schulden uit hoofde van bekostiging Kortlopende schulden en overlopende passiva Totaal passiva slaz jaarverantwoording 2014 jaarrekening

20 9.1.2 Geconsolideerde resultatenrekening over 2014 Ref Bedrijfsopbrengsten Omzet DBC s / DBC-zorgproducten vrij segment Omzet DBC s / DBC-zorgproducten gereguleerd segment Omzet GGZ Opbrengsten uit hoofde van te verrekenen transitiebedrag medisch specialistische zorg Subsidie Zorgopleidingen Overige bedrijfsopbrengsten Som der bedrijfsopbrengsten Bedrijfslasten Personeelskosten Afschrijvingen op immateriële en materiële vaste activa Overige bedrijfskosten Som der bedrijfslasten Bedrijfsresultaat Financiële baten en lasten Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening Aandeel van derden in het groepsresultaat Belastingen Resultaat boekjaar Resultaatbestemming Het resultaat is als volgt verdeeld: Toevoeging/(onttrekking): Kapitaal en algemene reserve Collectief gefinancierd gebonden vermogen Niet collectief gefinancierd vrij vermogen

21 9.1.3 Geconsolideerd kasstroomoverzicht over Kasstroom uit operationele activiteiten Bedrijfsresultaat boekjaar Aanpassingen voor: - afschrijvingen terugboeking afschrijving imm. vaste activa desinvesteringen materiële vaste activa afwaardering deelneming MediRisk overige mutaties financiële vaste activa mutaties voorzieningen Veranderingen in vlottende middelen: - voorraden mutatie onderhanden werk DBC s vorderingen vorderingen/schulden uit hoofde van bekostiging kortlopende schulden (excl. schulden aan kredietinstellingen en aflossingsverplichting) Kasstroom uit bedrijfsoperaties Betaalde en ontvangen interest Betaalde belastingen Totaal kasstroom uit operationele activiteiten Kasstroom uit investeringsactiviteiten Investeringen materiële vaste activa Investeringen deelnemingen en/of samenwerkingsverbanden 0 0 Totaal kasstroom uit investeringsactiviteiten Kasstroom uit financieringsactiviteiten Kapitaalsstorting minderheidsbelang derden 0 0 Nieuw opgenomen leningen 0 0 Aflossing langlopende schulden Totaal kasstroom uit financieringsactiviteiten Mutatie geldmiddelen Mutatie schulden aan kredietinstellingen Mutatie liquide middelen slaz jaarverantwoording 2014 jaarrekening

22 9.1.4 Grondslagen van waardering en resultaatbepaling Algemeen Algemene gegevens De doelstelling van Stichting Sint Lucas Andreas Ziekenhuis (SLAZ), gevestigd Jan Tooropstraat 164 te Amsterdam, is het uitvoeren van activiteiten die voornamelijk bestaan uit: het bieden, respectievelijk het doen van onderzoek, behandeling, begeleiding, verpleging en verzorging aan hen die zich voor medische en daarmee samenhangende hulp tot een ziekenhuis wenden, en alles wat kan worden geacht daartoe te behoren, alsmede het naar vermogen ruimte bieden aan opleidingen en wetenschappelijk onderzoek voor zover deze verband houden met de doelstelling. Grondslagen voor het opstellen van de jaarrekening De jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met de Regeling Jaarverslaggeving WTZi en de Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving, in het bijzonder RJ 655 inzake de jaarverslaggeving door zorginstellingen en Titel 9 Boek 2 BW. Kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht wordt opgesteld volgens de indirecte methode. De geldmiddelen in het kasstroomoverzicht bestaan uit liquide middelen en kortlopende schulden aan kredietinstellingen. Continuïteitsveronderstelling Deze jaarrekening is opgesteld uitgaande van de continuïteitsveronderstelling. Algemeen Voor zover niet anders is vermeld, worden activa en passiva opgenomen tegen nominale waarde. Een actief wordt in de balans opgenomen wanneer het waarschijnlijk is dat de toekomstige economische voordelen naar de instelling zullen toevloeien en de waarde daarvan betrouwbaar kan worden vastgesteld. Een verplichting wordt in de balans opgenomen wanneer het waarschijnlijk is dat de afwikkeling daarvan gepaard zal gaan met een uitstroom van middelen die economische voordelen in zich bergen en de omvang en et bedrag daarvan betrouwbaar kan worden vastgesteld. Baten worden in de winst- en verliesrekening opgenomen wanneer een vermeerdering van het economisch potentieel, samenhangend met een vermeerdering van een actief of een vermindering van een verplichting, heeft plaatsgevonden, waarvan de omvang betrouwbaar kan worden vastgesteld. Lasten worden verwerkt wanneer een vermindering van het economisch potentieel, samenhangend met een vermindering van een actief of een vermeerdering van een verplichting, heeft plaatsgevonden, waarvan de omvang betrouwbaar kan worden vastgesteld. Indien een transactie ertoe leidt dat alle of nagenoeg alle economische voordelen en alle of nagenoeg alle risico s met betrekking tot een actief of een verplichting aan een derde zijn overgedragen, wordt het actief of de verplichting niet langer in de balans opgenomen. Verder worden activa of verplichtingen niet meer in de balans opgenomen vanaf het tijdstip waarop niet meer wordt voldaan aan de voorwaarden voor de waarschijnlijkheid van de toekomstige economische voordelen en/of de betrouwbaarheid van de bepaling van de waarde. De opbrengsten en kosten worden toegerekend aan de periode waarop zij betrekking hebben. De jaarrekening wordt gepresenteerd in euro s, de functionele valuta van de instelling. Gebruik van schattingen De opstelling van de jaarrekening vereist dat het management oordelen vormt en schattingen en veronderstellingen maakt die van invloed zijn op de toepassing van de grondslagen en de gerapporteerde waarde van activa en verplichtingen en van baten en lasten. De daadwerkelijke uitkomsten kunnen afwijken van deze schattingen. De schattingen en onderliggende veronderstellingen worden voortdurend beoordeeld. Herzieningen van de schattingen worden 22

23 opgenomen in de periode waarin de schatting wordt herzien en in de toekomstige perioden waarvoor de herziening gevolgen heeft. Consolidatie De geconsolideerde jaarrekening is opgesteld met toepassing van de grondslagen van waardering en resultaatbepaling van het SLAZ. In de geconsolideerde jaarrekening zijn alle vennootschappen en verbonden rechtspersonen betrokken waarbij feitelijke beleidsbepalende zeggenschap kan worden uitgeoefend. Alle vennootschappen en verbonden rechtspersonen worden integraal geconsolideerd. De volgende rechtspersonen behoren tot de groep: Sint Lucas Andreas Apotheek B.V., Amsterdam 80% Obesitas Centrum Amsterdam B.V., Amsterdam 70% Het resultaat van Sint Lucas Andreas Apotheek B.V. komt geheel voor rekening van het Sint Lucas Andreas Ziekenhuis, conform het contract met de andere aandeelhouder. De financiële gegevens van de groepsmaatschappijen en de andere in de consolidatie betrokken rechtspersonen en vennootschappen zijn volledig in de geconsolideerde jaarrekening opgenomen onder eliminatie van onderlinge verhoudingen en transacties. Belangen van derden in het vermogen en resultaat van groepsmaatschappijen zijn afzonderlijk in de geconsolideerde jaarrekening tot uitdrukking gebracht. De waarderingsgrondslagen van de enkelvoudige jaarrekening zijn gelijk aan die van de geconsolideerde jaarrekening. Financiële instrumenten In de jaarrekening van de stichting zijn de volgende financiële instrumenten opgenomen: Financiële vaste activa, Vorderingen en overlopende activa, Liquide middelen, Langlopende schulden, Kortlopende schulden en overlopende passiva. Initiële waardering Financiële instrumenten worden bij de eerste opname verwerkt tegen de reële waarde, waarbij (dis)agio en de direct toerekenbare transactiekosten in de eerste opname worden meegenomen. Na de eerste opname worden financiële instrumenten op de hierna beschreven manier gewaardeerd. Financiële vaste activa Deelnemingen waarin invloed van betekenis op het zakelijke en financiële beleid kan worden uitgeoefend, worden gewaardeerd volgens de vermogensmutatiemethode op basis van nettovermogenswaarde. Bij de bepaling van de nettovermogenswaarde worden de waarderingsgrondslagen van de stichting gehanteerd. Deelnemingen met een negatieve nettovermogenswaarde worden op nihil gewaardeerd. Wanneer de stichting garant staat voor de schulden van de betreffende deelneming wordt een voorziening gevormd. Deze voorziening wordt primair ten laste van de vordering op deze deelneming gevormd en voor het overige onder de voorzieningen te grootte van het aandeel in de door de deelneming geleden verliezen, dan wel voor de verwachte betalingen door de Stichting ten behoeve van deze deelneming. Deelnemingen waarin geen invloed van betekenis wordt uitgeoefend, worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs of duurzame lagere bedrijfswaarde. Rentebaten worden verantwoord in de periode waartoe zij behoren. Eventuele winsten of verliezen worden verantwoord onder financiële baten en lasten. 23 slaz jaarverantwoording 2014 jaarrekening

24 Vorderingen en overlopende activa Verstrekte leningen worden na de eerste opname gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs op basis van effectieve rentemethode, verminderd met bijzondere waardeverminderingsverliezen. Liquide middelen en effecten Liquide middelen en effecten worden gewaardeerd tegen de reële waarde. Waardeveranderingen van effecten worden in de resultatenrekening verwerkt. Langlopende en kortlopende schulden en overige financiële verplichtingen Langlopende en kortlopende schulden en overige financiële verplichtingen worden na de eerste opname gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs op basis van effectieve rentemethode. De aflossingsverplichtingen voor het komende jaar van de langlopende schulden worden opgenomen onder kortlopende schulden. Afgeleide financiële instrumenten Na eerste waardering worden afgeleide financiële instrumenten gewaardeerd op kostprijs of lagere marktwaarde. De Stichting maakt geen gebruik van afgeleide financiële instrumenten. In contracten besloten afgeleide instrumenten (indien aanwezig) Besloten afgeleide instrumenten in contracten worden door de stichting niet afgescheiden van het basiscontract en niet apart verantwoord, maar toegelicht onder het betreffende balanshoofd. Bijzondere waardeverminderingen financiële activa Een financieel actief dat niet tegen reële waarde wordt verantwoord met waardewijzigingen in de resultatenrekening wordt op iedere verslagdatum beoordeeld om te bepalen of er objectieve aanwijzingen bestaan dat het actief een bijzondere waardevermindering heeft ondergaan. Deze objectieve aanwijzingen bestaan als zich, na de eerste opname van het actief, een gebeurtenis heeft voorgedaan die een negatief effect heeft gehad op de verwachte toekomstige kasstromen van dat actief en waarvan een betrouwbare schatting kan worden gemaakt. Objectieve aanwijzingen dat financiële activa onderhevig zijn aan een bijzondere waardevermindering omvatten het niet nakomen van betalingsverplichtingen en achterstallige betaling door een debiteur, of aanwijzingen dat een debiteur failliet zal gaan. Van alle individueel significante vorderingen wordt beoordeeld of deze specifiek onderhevig zijn aan bijzondere waardevermindering. Een bijzonder waardeverminderingsverlies met betrekking tot een tegen geamortiseerde kostprijs gewaardeerd financieel actief wordt berekend als het verschil tussen de boekwaarde en de contante waarde van de verwachte toekomstige kasstromen, gedisconteerd tegen de oorspronkelijke effectieve rente van het actief. Verliezen worden opgenomen in de resultatenrekening. Als in een latere periode het actief, onderhevig aan een bijzondere waardevermindering, stijgt en het herstel objectief in verband kan worden gebracht met een gebeurtenis die plaatsvond na de opname van het bijzondere waardeverminderingsverlies wordt het bedrag uit hoofde van het herstel opgenomen in de resultatenrekening. Toelichting van risico s van financiële instrumenten Algemeen De stichting maakt in de normale bedrijfsuitoefening gebruik van uiteenlopende financiële instrumenten die de stichting blootstellen aan kredietrisico, renterisico en kasstroomrisico en liquiditeitsrisico. Om de risico s te beheersen beschikt de stichting over liquiditeits- en investeringsbegrotingen welke zijn goedgekeurd door de Raad van Bestuur. Kredietrisico 24