Het ENERGIEPRESTATIEPEIL (E-peil) en het ISOLATIEPEIL (K-peil) van gebouwen.

Transcriptie

1 Het ENERGIEPRESTATIEPEIL (E-peil) en het ISOLATIEPEIL (K-peil) van gebouwen.

2 Inhoud _ Eisen op het niveau van Energieprestatie en Binnenklimaat _ K-peil of isolatiepeil van gebouwen _ E-peil of energieprestatiepeil van gebouwen _ Impact van enkele maatregelen op het K-peil en E-peil: voorbeelden

3 Inhoud _ Eisen op het niveau van Energieprestatie en Binnenklimaat _ K-peil of isolatiepeil van gebouwen _ E-peil of energieprestatiepeil van gebouwen _ Impact van enkele maatregelen op het K-peil en E-peil: voorbeelden

4 Eisen op niveau van energieprestatie en binnenklimaat _ Isolatiepeil (K-peil) _ Totaal primair energieverbruik (E-peil) _ Binnenluchtkwaliteit (ventilatievoorzieningen) _ Zomercomfort (risico op zomerse oververhitting) _ De eisen zijn afhankelijk van: _ De BESTEMMING van het gebouw wonen kantoor industrie _ De AARD van het bouwproject nieuwbouw uitbreiding verbouwing

5 Inhoud _ Eisen op het niveau van Energieprestatie en Binnenklimaat _ K-peil of isolatiepeil van gebouwen _ E-peil of energieprestatiepeil van gebouwen _ Impact van enkele maatregelen op het K-peil en E-peil: voorbeelden

6 K-peil of isolatiepeil van gebouwen _ Het begrip isolatiepeil _ Warmteverliescoëfficiënt door transmissie _ Compactheid _ Eis _ Koudebruggen

7 K-peil of isolatiepeil van gebouwen _ Het begrip isolatiepeil _ Warmteverliescoëfficiënt door transmissie _ Compactheid _ Eis _ Koudebruggen

8 K-peil of isolatiepeil van gebouwen Het begrip isolatiepeil Het geeft aan hoe goed de warmtegeleidingsverliezen van een gebouw zijn beperkt, hoe lager het K-peil, hoe beter geïsoleerd Het houdt rekening met _ de isolatiekwaliteit van de verschillende delen van de gebouwschil _ de aanwezigheid van koudebruggen EN _ de compactheid van een gebouw Het houdt geen rekening met zonnewinsten, verwarmingsinstallatie, huishoudelijke toestellen, etc. (Referentie)_ VEA [Vlaams Energie Agentschap] en WTCB

9 K-peil of isolatiepeil van gebouwen _ Het begrip isolatiepeil _ Warmteverliescoëfficiënt door transmissie _ Compactheid _ Eis _ Koudebruggen

10 K-peil of isolatiepeil van gebouwen Warmtegeleidingscoëfficiënt door transmissie Door transmissieverliezen te beperken, kunnen grote hoeveelheden energie bespaard worden bij het verwarmen van een gebouw! (Referentie)_ VEA [Vlaams Energie Agentschap] en WTCB

11 K-peil of isolatiepeil van gebouwen Warmtegeleidingscoëfficiënt door transmissie isolatiekwaliteit effect koudebruggen (Referentie)_ VEA [Vlaams Energie Agentschap] en WTCB

12 K-peil of isolatiepeil van gebouwen Warmtegeleidingscoëfficiënt door transmissie H D = ΣA i. U i + Σl k. Ψ k + ΣΧ j Isolatiekwaliteit A = oppervlakte U = warmtedoorgangscoëfficiënt _ drukt de hoeveelheid warmte uit die per seconde, per 1m² en per graad temperatuurverschil tussen de ene en de andere zijde van een constructie doorgelaten wordt. _ Hoe kleiner U, hoe BETER geïsoleerd, hoe kleiner H D, en dus hoe lager het warmteverlies U = 1/R R = warmteweerstand = d/λ _ warmte-isolerend vermogen van een materiaallaag _ Hoe groter R, hoe beter de materiaallaag isoleert, dus hoe kleiner U en hoe lager het warmteverlies _ afhankelijk van de dikte van het materiaal _ afhankelijk van materiaalkarakteristieken, nl. de lambda- waarde

13 K-peil of isolatiepeil van gebouwen Warmtegeleidingscoëfficiënt door transmissie H D = ΣA i. U i + Σl k. Ψ k + ΣΧ j Isolatiekwaliteit λ = Lambda-waarde _ geeft aan hoe goed een materiaal warmte geleidt _ Hoe kleiner λ, hoe slechter het materiaal warmte geleidt, dus hoe beter het materiaal isoleert

14 K-peil of isolatiepeil van gebouwen Warmtegeleidingscoëfficiënt door transmissie H D = ΣA i. U i + Σl k. Ψ k + ΣΧ j Isolatiekwaliteit VOORBEELDEN _ isolatiemateriaal Minerale wol λ = W/mK PUR λ = W/mK

15 K-peil of isolatiepeil van gebouwen Warmtegeleidingscoëfficiënt door transmissie VOORBEELDEN _ dikte van de isolatielaag _ Hoe dikker de isolatie, hoe hoger R (=d/λ), hoe minder warmteverlies Gevelsteen Spouwisolatie Snelbouw

16 K-peil of isolatiepeil van gebouwen _ Het begrip isolatiepeil _ Warmteverliescoëfficiënt door transmissie _ Compactheid _ Eis _ Koudebruggen

17 K-peil of isolatiepeil van gebouwen Compactheid Compactheid _ afhankelijk van het beschermd volume van het gebouw _ afhankelijk van de verliesoppervlakte _ Hoe groter de compactheid, hoe lager het K-peil, dus hoe beter

18 K-peil of isolatiepeil van gebouwen Compactheid (Referentie)_ VEA [Vlaams Energie Agentschap] en WTCB

19 K-peil of isolatiepeil van gebouwen Compactheid (Referentie)_ VEA [Vlaams Energie Agentschap] en WTCB

20 K-peil of isolatiepeil van gebouwen Compactheid (Referentie)_ VEA [Vlaams Energie Agentschap] en WTCB

21 K-peil of isolatiepeil van gebouwen Compactheid Compactheid _ belang van schikking, vermijden van uitsprongen, e.d. Volume blijft gelijk, compactheid ( 1 ) (Referentie)_ Verbinnen, Niels (2008). Energieprestatie van woningen in schetsontwerpfase: Inschatting van de invloed van compactheid en andere parameters.. Thesis

22 K-peil of isolatiepeil van gebouwen _ Het begrip isolatiepeil _ Warmteverliescoëfficiënt door transmissie _ Compactheid _ Eis _ Koudebruggen

23 Ugem [W/m²K] K-peil of isolatiepeil van gebouwen Koudebruggen Bepaling K-peil op basis van U gem en C Als C 1 Als 1 C 4 Als C > 4 K = 100 x U gem K = (300 x Ugem)/(C+2) K = 50 x U gem 2.5 K-peil K45 K50 K100 Huidige eis: K K45 1 e semester 2010: K K45 inclusief het effect van koudebruggen V/AT [m]

24 K-peil of isolatiepeil van gebouwen _ Het begrip isolatiepeil _ Warmteverliescoëfficiënt door transmissie _ Compactheid _ Eis _ Koudebruggen

25 K-peil of isolatiepeil van gebouwen Koudebruggen KOUDEBRUGGEN: _ Wat? (a.h.v. voorbeelden) _ plaatsen in een constructie waar de isolatie onderbroken wordt _ extra warmteverlies door transmissie: H D = ΣA i. U i Isolatiekwaliteit + Σl k. Ψ k + ΣΧ j Effect van koudebruggen

26 K-peil of isolatiepeil van gebouwen Koudebruggen BOUWKNOPEN: _ verzamelnaam voor zowel goede als slechte oplossingen _ waar 2 scheidingsconstructies samenkomen (vb. dak en gevel) _ waar de isolatielaag van een scheidingsconstructie wordt onderbroken (Referentie)_ VEA [Vlaams Energie Agentschap] en WTCB

27 K-peil of isolatiepeil van gebouwen Koudebruggen BOUWKNOPEN: _ Principe van het behoud van de thermische snede = de essentie!! BOUWKNOOP _ Enkele goede uitvoeringen (voorbeelden): (Referentie)_ (toelichtingsdocumenten: module I, II, III)

28 Inhoud _ Eisen op het niveau van Energieprestatie en Binnenklimaat _ K-peil of isolatiepeil van gebouwen _ E-peil of energieprestatiepeil van gebouwen _ Impact van enkele maatregelen op het K-peil en E-peil: voorbeelden

29 E-peil of energieprestatiepeil van gebouwen _ Het begrip energieprestatie _ Definitie E-peil _ Eis _ Oververhitting en koeling

30 E-peil of energieprestatiepeil van gebouwen _ Het begrip energieprestatie _ Definitie E-peil _ Eis _ Oververhitting en koeling

31 E-peil of energieprestatiepeil van gebouwen Het begrip energieprestatie Het is een globale maat voor de energiezuinigheid van gebouwen, uitgedrukt in termen van primair energieverbruik. Het beschouwt de verschillende aspecten - die het energieverbruik beïnvloeden EN - die tijdens het ontwerp en de constructie van het gebouw bepaald worden Namelijk: het gebouw en zijn vaste installaties (verwarmingssysteem, ventilatiesysteem, ) Dus NIET: verbruik van losse (elektrische toestellen), (Referentie)_ VEA [Vlaams Energie Agentschap] en WTCB

32 E-peil of energieprestatiepeil van gebouwen Het begrip energieprestatie Eindenergie versus Primaire Energie _ Op niveau van de consument _ verbruikt x liter stookolie of y m³ gas _ verbruikt z kwh elektriciteit = eindenergieverbruik _ Op niveau van een land _ voor de productie van elektriciteit zijn fossiele brandstoffen nodig; steenkool -, en aardgascentrales, nucleaire centrales _ Voor elke kwh elektriciteit die uit het stopcontact komt, is er ca. 2.5 kwh fossiele energie gebruikt in de centrale = primair energieverbruik _ Voor een correcte vergelijking van energieverbruiken is omrekening naar primair energieverbruik in kwh of in MJ noodzakelijk _ bvb. 100 liter stookolie = 1000kWh eindenergie = 1000kWh primaire energie _ bvb kwh elektriciteit = 1000 kwh eindenergie = 2500 kwh prim. energie (Referentie)_ VEA [Vlaams Energie Agentschap] en WTCB

33 E-peil of energieprestatiepeil van gebouwen _ Het begrip energieprestatie _ Definitie E-peil _ Eis _ Oververhitting en koeling

34 E-peil of energieprestatiepeil van gebouwen Definitie E = 100 * Karakteristiek jaarlijks primair energieverbruik referentiewaarde voor het karakteristiek jaarlijks primair energieverbruik _ berekende waarde _ niet het totale verbruik en niet het reële verbruik (zoals op meter afgelezen wordt) _ het verbruik van losse apparatuur wordt NIET meegerekend huishoudtoestellen bureau- apparaten _ diverse invloeden m.b.t. gebouwgebonden verbruik: gemiddeld meteorologisch jaar (> realiteit: schommelingen) gemiddeld gebruikersgedrag gemiddelde binnentemperatuur gemiddeld warm waterverbruik gemiddelde interne warmtewinsten >> sterk vereenvoudigde rekenmethodiek >> doel: in het kader van de regelgeving en controle rekent iedereen op een uniforme manier (Referentie)_ VEA [Vlaams Energie Agentschap] en WTCB

35 E-peil of energieprestatiepeil van gebouwen Definitie E = 100 * Karakteristiek jaarlijks primair energieverbruik referentiewaarde voor het karakteristiek jaarlijks primair energieverbruik voor WONINGEN 1. Primair energieverbruik voor RUIMTEVERWARMING + 2. Primair energieverbruik voor WARM TAPWATER + 3. Primair energieverbruik voor ventilatoren en hulpfuncties voor ruimteverwarming + 4. Primair energieverbruik voor KOELING (reëel of fictief) - 5. Eventuele primaire energiewinst door PV of WKK

36 E-peil of energieprestatiepeil van gebouwen Definitie E = 100 * Karakteristiek jaarlijks primair energieverbruik referentiewaarde voor het karakteristiek jaarlijks primair energieverbruik voor WONINGEN _ afhankelijk van: beschermd volume verliesoppervlakte bewust ventilatiedebiet (afh. van volume)

37 E-peil of energieprestatiepeil van gebouwen Definitie E = 100 * Karakteristiek jaarlijks primair energieverbruik referentiewaarde voor het karakteristiek jaarlijks primair energieverbruik voor KANTOREN 1. Primair energieverbruik voor RUIMTEVERWARMING (+ bevochtiging) + 2. Primair energieverbruik voor VERLICHTING + 3. Primair energieverbruik voor KOELING + 4. Primair energieverbruik voor ventilatoren en pompen - 5. Eventuele primaire energiewinst door PV of WKK

38 E-peil of energieprestatiepeil van gebouwen Definitie E = 100 * Karakteristiek jaarlijks primair energieverbruik referentiewaarde voor het karakteristiek jaarlijks primair energieverbruik voor KANTOREN _ afhankelijk van: grootte van het gebouw bewust ventilatiedebiet het verlichtingsniveau in elk van de verschillende ruimten

39 E-peil of energieprestatiepeil van gebouwen Definitie Gelijkenissen/verschillen tussen EPW en EPU (Referentie)_ VEA [Vlaams Energie Agentschap] en WTCB

40 E-peil of energieprestatiepeil van gebouwen _ Het begrip energieprestatie _ Definitie E-peil _ Eis _ Oververhitting en koeling

41 E-peil of energieprestatiepeil van gebouwen Eis Sinds januari 2006 E100 voor woningen, kantoren en scholen _ niet zeer streng _ garandeert een basis energiezuinigheid _ slechte gebouwen zijn daardoor niet meer toegelaten _ zeer energiezuinige gebouwen doen veel beter dan E100 1 januari 2010: verstrenging E-peil eis tot E80 voor WONINGEN

42 E-peil of energieprestatiepeil van gebouwen Eis (Referentie)_ VEA [Vlaams Energie Agentschap] en WTCB

43 E-peil of energieprestatiepeil van gebouwen _ Het begrip energieprestatie _ Definitie E-peil _ Eis _ Oververhitting en koeling

44 E-peil of energieprestatiepeil van gebouwen Oververhitting en koeling Groeiende KOELPROBLEMATIEK _ alsmaar meer problemen met zomercomfort _ diverse mogelijke oorzaken: _ gebouwgebruikers worden veeleisender _ zomers worden warmer (?) _ architecturale tendens om meer glas te gebruiken _ weinig rolluiken en zelden buitenzonwering _ _ daardoor alsmaar meer koeling in gebouwen, zowel bij constructie als door plaatsing achteraf EVENWICHTIG ontwerp: WINTER én ZOMER _ glas _ winter: zonnewinsten verminderen het verbruik voor verwarming _ zomer: veel glas kan aanleiding geven tot oververhitting, waardoor men alsnog koeling gaat plaatsen (Referentie)_ VEA [Vlaams Energie Agentschap] en WTCB

45 E-peil of energieprestatiepeil van gebouwen Oververhitting en koeling Koeling in de EPW _ Koeling vermijden in woongebouwen Belgisch klimaat en doordacht ontwerp: geen koeling nodig _ EPW: verschil tussen reële en fictieve koeling _ indien koelinstallatie bij bouw > vanaf 1 e jaar reëel verbruik > zit in E- peil _ indien geen koelinstallatie bij bouw > mogelijk plaatsing van koeling achteraf >> E-peil: berekenen van fictieve koeling >> stimulans tot evenwichtig ontwerp (bvb. adequate zonwering voorzien in geval van veel beglazing) _ berekening via 3 stappen: 1. bepaling van de oververhittingsindicator 2. bepaling van de conventionele waarschijnlijkheid op plaatsing van actieve koeling 3. bepaling van het reëel of fictief koelverbruik _ NB. Verschil met EPU; geen berekening van risico op oververhitting/ conventionele waarschijnlijkheid tot koeling

46 E-peil of energieprestatiepeil van gebouwen Oververhitting en koeling (Referentie)_ VEA [Vlaams Energie Agentschap] en WTCB

47 Inhoud _ Eisen op het niveau van Energieprestatie en Binnenklimaat _ K-peil of isolatiepeil van gebouwen _ E-peil of energieprestatiepeil van gebouwen _ Impact van enkele maatregelen op het K-peil en E-peil: voorbeelden

48 E-peil of energieprestatiepeil van gebouwen Impact maatregelen EPB software

49 E-peil of energieprestatiepeil van gebouwen Impact maatregelen Voorbeeld: rijwoning (1) (referentie) _

50 E-peil of energieprestatiepeil van gebouwen Impact maatregelen (referentie) _

51 E-peil of energieprestatiepeil van gebouwen Impact maatregelen Startwaardes: VOORGEVEL ACHTERGEVEL

52 E-peil of energieprestatiepeil van gebouwen Impact maatregelen Startwaardes: DAK VOORZIJDE DAK ACHTERZIJDE VLOER OP VOLLE GROND VLOER BOVEN KELDER VENTILATIESYSTEEM

53 E-peil of energieprestatiepeil van gebouwen Impact maatregelen

54 E-peil of energieprestatiepeil van gebouwen Impact maatregelen MAATREGEL 1: meer isolatie in de muren MUUR METSELWERK MUUR HOUT _ isolatie van 6cm minerale wol, naar 8cm minerale wol _ U waarde: van 0.49W/m²K naar 0.40W/m²K

55 E-peil of energieprestatiepeil van gebouwen Impact maatregelen RESULTATEN MAATREGEL 1 MEER ISOLATIE IN DE MUREN

56 E-peil of energieprestatiepeil van gebouwen Impact maatregelen MAATREGEL 2: meer dakisolatie DAKOPBOUW _ minerale wol : +4 cm (van 14 cm naar 18 cm) _ U(dak) van 0.37 W/m²K 0.27 W/m²K RESULTATEN MAATREGEL 2 MEER DAKISOLATIE

57 E-peil of energieprestatiepeil van gebouwen Impact maatregelen MAATREGEL 3: betere beglazing BEGLAZING _ ipv U-waarde glas = 1.6W/m²K >> U-waarde glas = 1.1 W/m²K RESULTATEN MAATREGEL 3 BETER ISOLERENDE BEGLAZING

58 E-peil of energieprestatiepeil van gebouwen Impact maatregelen MAATREGEL 4: ventilatiesysteem D met warmteterugwinning VENTILATIESYSTEEM D met WARMTETERUGWINNING ipv systeem C RESULTATEN MAATREGEL 4 VENTILATIESYSTEEM TYPE D met WTW

59 E-peil of energieprestatiepeil van gebouwen Impact maatregelen RESULTATEN MAATREGEL 4 VENTILATIESYSTEEM TYPE D met WTW

60 E-peil of energieprestatiepeil van gebouwen Impact maatregelen OPMERKING BIJ KEUZE VENTILATIESYSTEEM TYPE D met WTW: BELANG VAN LUCHTDICHTHEID!!! _Spleten en kieren zorgen voor ongewenste, niet-controleerbare warmteverliezen _Aandacht besteden aan de luchtdichtheid! (+ effect op E-peil); Hoe luchtdichter, hoe kleiner de in-/exfiltratieverliezen _ muren metselwerk: binnenzijde bepleisteren _ daken en houtskeletbouw: aparte luchtdichte folie aanbrengen _ aansluitingen van vensters _Luchtdichtheidsmeting via opblaastest ( blowerdoor ) _ Geen meting: waarde bij ontstentenis: 12,0 m³/hm² _ eerder negatieve waarde _ luchtdichte detaillering en uitvoering: tussen 3 en 1 m³/hm² _Een goede luchtdichtheid is extra belangrijk bij ventilatiesysteem type D (volledig mechanisch), om te vermijden dat de goede werking van het systeem verstoord wordt.

61 E-peil of energieprestatiepeil van gebouwen Impact maatregelen MAATREGEL 5: Luchtdichtheid

62 E-peil of energieprestatiepeil van gebouwen Impact maatregelen RESULTAAT ALLE MAATREGELEN TEN OPZICHTE VAN BEGINSITUATIE

63 E-peil of energieprestatiepeil van gebouwen Impact maatregelen OVERZICHT RESULTATEN ALLE MAATREGELEN

64 Dank u