1 op 3 doet het in mijn gemeente. tips voor het lokaal amateurkunstenbeleid

Transcriptie

1 1 op 3 doet het in mijn gemeente tips voor het lokaal amateurkunstenbeleid 1

2 Inhoud Intro p 00 Beleid en structuur van de amateurkunstensector p 00 Amateurkunsten in de 21ste eeuw p 00 Enkele kerncijfers p 00 Enkele opvallende bevindingen uit het onderzoek naar lokaal ondersteuningsbeleid p 00 Wat een gemeentebestuur kan betekenen voor amateurkunstenaars en vice versa p 00 Uitdaging: lokale trajectbegeleiding p 00 Dossier: Infrastructuur p 00 Dossier: Een cultuurcentrum in je gemeente? Benut de extra subsidie van de Vlaamse overheid voor het toegankelijk maken van het aanbod van lokale gezelschappen en verenigingen! p 00 Dossier: Subsidiereglementen: do s en don ts p 00 Dossier: Provinciale ondersteuning p 00 Dossier: Praktijkvoorbeelden p 00 2

3 Intro 1 op 3 Vlamingen beoefent actief kunst in de vrije tijd. Ook in uw gemeente zijn er dus tal van amateurkunstenaars actief. Omdat zij vooral op lokaal niveau actief zijn, is een degelijk uitgebouwde lokale ondersteuning van groot belang. Een gemeentebestuur dat actieve ondersteuning biedt aan haar talrijke inwoners met artistiek talent, investeert niet alleen in de amateurkunstenaars zelf, maar ook in een aangename omgeving. Intussen is namelijk ruimschoots bewezen dat amateurkunsten goed zijn voor de samenleving. Het groepsgebeuren, de vaak bijzondere groepssamenstelling, het actief engagement dat velen opnemen binnen een artistiek project Het is absoluut een gericht beleid waard. In deze publicatie leest u hoe uw gemeente binnen een realistisch kader haar amateurkunstenaars kan ondersteunen. We geven een overzicht van de verschillende ondersteuningsmechanismen, reiken tal van tips en good practices aan en nodigen je uit om deze publicatie als startpunt binnen een traject te benutten. Het Forum voor Amateurkunsten en vzw Repetitieruimtes bieden je de mogelijkheid een trajectbegeleiding aan te vragen, waarbij ter plaatse een analyse wordt gemaakt van de bestaande ondersteuningsmogelijkheden en vervolgens advies wordt verleend om deze binnen een realistisch kader te optimaliseren. Hierover leest u meer aan het eind van de publicatie. 3

4 Beleid en structuur van de amateurkunstensector De amateurkunstensector is een zeer diverse sector. Het amateurkunstendecreet van 22 december 2000 geeft er volgende definitie aan. Amateurkunsten: elke kunstvorm die in het kader van het sociaal-culturele gebeuren aan iedere burger de kans biedt om zich via kunstbeoefening en -beleving te ontplooien en zijn potentiële creatieve vermogens te ontwikkelen op vrijwillige basis en zonder beroepsmatige doeleinden. Hieronder vallen tal van beoefenaars die actief zijn in één van volgende disciplines: muziek, beeldhouwen, dans, theater, film, fotografie, zang, multimedia, DJ en, schilderen en schrijven. De amateurkunstensector is door de Vlaamse overheid gestructureerd in negen erkende, landelijk gestructureerde, pluralistische, amateurkunstenorganisaties. Eén per kunstdiscipline of subdiscipline: Beeldende kunst Kunstwerk[t] vzw Bijlokekaai 7C, 9000 Gent [t] 09/ [e] [w] Vocale muziek Koor&Stem vzw Huis voor de Amateurkunsten Zirkstraat 36, 2000 Antwerpen [t] 03/ [e] [w] Theater OPENDOEK vzw Huis voor de Amateurkunsten Zirkstraat 36, 2000 Antwerpen [t] 03/ [e] [w] Instrumentale muziek Vlamo vzw Bijlokekaai 8, 9000 Gent [t] 09/ [e] [w] Folk en Jazz Muziekmozaïek vzw Wijngaardstraat 5, 1755 Gooik [t] 02/ [e] [w] Dans Danspunt vzw Abrahamstraat 13, 9000 Gent [t] 09/ [e] [w] Beeldcultuur Centrum voor Beeldexpressie vzw Boomsesteenweg 333 bus 3, 2610 Wilrijk [t] 03/ [e] [w] Lichte muziek Poppunt vzw Bloemenstraat 32, 1000 Brussel [t] 02/ [e] [w] Letteren Creatief Schrijven vzw Huis voor de Amateurkunsten Zirkstraat 36, 2000 Antwerpen [t] 03/ [e] [w] 4

5 Het aanbod van de landelijke amateurkunstenorganisaties is heel rijk en divers. Het zijn stuk voor stuk informatiecentra voor alle beoefenaars. Per discipline of deeldiscipline is er een uiterst informatieve website en worden er gespecialiseerde tijdschriften uitgegeven. Verschillende organisaties hebben een open documentatiecentrum waar men ondermeer repertoire-advies kan krijgen. Er worden documentatie- en werkmaterialen ontwikkeld en de sector organiseert publieksgerichte evenementen en festivals. Men kan zich met elkaar meten in diverse wedstrijden, bv. voor verschillende muziekdisciplines, het Koninklijk Landjuweel, Talens Palet, Dansjuweel Beoefenaars kunnen artistieke, organisatorische en technische begeleidingen krijgen, zoals bv. productieleiding, stemtraining, digitale beeldbewerking, cameravaardigheden, geluidstechniek, stemvorming, gehoortraining en er zijn masterclasses voor bv. jazz of schrijfdocentopleidingen. Regelmatig worden vernieuwende projecten opgezet en de internationale werking wordt volop verder uitgebouwd. Binnen de sector worden tal van cross-disciplinaire initiatieven genomen en via een gericht doelgroepenbeleid zorgt de sector ervoor dat iedereen aan bod komt. Amateurkunstenaars krijgen via de negen organisaties volop speel- en expositiekansen en kunnen hun activiteiten bekend maken in binnen- en buitenland. Bij verschillende organisaties worden materialen ter beschikking gesteld of kan je terecht voor aangepaste verzekeringspakketten, fiscaal, sociaal en juridisch advies. Ze vormen ook een brug naar de media, denk maar aan vi.be/onair, Koor van het Jaar en de Canvascollectie. Volg deze organisaties op de voet: de ontwikkelde dienstverlening is ook voor uw gemeente interessant! Amateurkunstenaars op zoek naar inhoudelijke ondersteuning, kunnen altijd bij hen terecht. Binnen de sector worden tal van vernieuwende en verbredende projecten opgezet. Wie weet in de toekomst misschien wel op uw grondgebied! Naast de negen organisaties is er een overlegcentrum en belangenbehartiger voor de amateurkunstensector. Forum voor Amateurkunsten vzw Abrahamstraat 13, 9000 Gent [t] 09/ [e] [w] [w] Het Forum stimuleert overleg, coördineert de samenwerking en bevordert de uitstraling van de amateurkunstensector in Vlaanderen. Het Forum ontwikkelde bv. een online subsidiewijzer voor alle disciplines met een overzicht van de subsidiemogelijkheden op provinciaal, Vlaams, federaal en internationaal niveau. Het Forum voor Amateurkunsten is organisator van het landelijk evenement Week van de Amateurkunsten (eind april-begin mei) dat in 2010 aan haar vijftiende editie toe is. In 2007, 2008 en 2009 kende dit evenement een deelname van telkens meer dan 170 gemeenten. De lokale coördinatoren wisten jaarlijks ruim activiteiten op de agenda te plaatsen. 5

6 Amateurkunsten in de 21ste eeuw Elk weekend kan je wel ergens in Vlaanderen te gast zijn op het vijftig- of zelfs honderdjarig jubileum van een culturele vereniging. Met name toneelgroepen, koren en harmonies kennen vaak een lange traditie en weten verschillende generaties creatievelingen te boeien. De amateurkunstensector telt heel veel verenigingen en er is, ondanks sommige berichten, geen sprake van een dalende trend. De verenigingen behouden hun belang. Daarnaast zijn er wel steeds meer individuele kunstenaars die zich in de schijnwerper weten te plaatsen en we zien, net als bij het sociaal-cultureel volwassenenwerk het geval is, meer losse verenigingsverbanden met kortere engagementen. Ook hier is sprake van de zogeheten zapcultuur. Een zapcultuur die soms als bedreiging, soms als troef wordt ervaren. Experimenteren, het proeven van, het zich op korte termijn bekwamen in een kunstdiscipline; menigeen geeft hieraan de voorkeur. Anderen halen veel voldoening uit het samen musiceren, het samen maken van een theaterstuk, het samen dansen, het samen zingen in een koor en niet alleen de kunstbeoefening, maar ook het contact met de overige leden uit de groep, maakt dat vele amateurkunstenaars zich met passie en bezieling toeleggen op kunstbeoefening. Heel wat van hetgeen amateurkunstenaars creëren, wordt aan het publiek getoond. De culturele agenda s zijn steeds stevig doorspekt met talloze concerten, theatervoorstellingen, dansvoorstellingen, exposities Voor tal van Vlamingen is cultuurparticipatie overigens het deelnemen aan of bijwonen van activiteiten van het lokale amateurkunstenveld. Het werkterrein van de landelijke amateurkunstenorganisaties bestaat voor ruim een derde uit jongeren onder de 25 jaar. In een vergrijzend Vlaanderen hoeft deze sector dus niet te vrezen voor een uitdovende instroom. Ondertussen dringt een gecontinueerde intergenerationele aanpak zich hier wel op; 28% is ouder dan 50 jaar. Wat maakt deze sector zo bijzonder? Amateurkunst is iets dat je vaak beoefent met een groot engagement. Je wil het goed doen, fier zijn op wat je ontwerpt en anderen raken met je creaties. Je steekt er heel wat van je vrije tijd in én combineert dit geregeld met een vrijwillige inzet voor je groep. Er wordt in alle disciplines gestreefd naar kwaliteit. Deze sector is vrijer van compromissen dan de professionele kunstensector. Een amateurkunstenaar creëert vanuit de drang iets te maken en hoeft zich geen zorgen te maken over de commerciële waarde ervan. Amateurkunsten vormen een basis voor een ruim sociaal netwerk. Via de individuele kunstbeoefening kan je deel uitmaken van het verenigingsleven, van sociaal-artistieke projecten en andere maatschappelijke initiatieven. Bij de amateurkunsten zit je volop bij de actieve cultuurparticipant. Wanneer het beleid inwoners optimale kansen wil geven om deel te nemen aan het culturele leven, dan maakt de mogelijkheid om zelf kunst te beoefenen daar integraal deel van uit. Mensen aanmoedigen en kansen bieden om met kunst bezig te zijn is hoe dan ook bevorderlijk voor de samenleving. Een samenleving heeft alle baat bij creatieve mensen, maar ook de gemeenschapsvormende factor en het feit dat kunst een universele taal is die in principe niemand uitsluit, zijn argumenten om actieve kunstbeoefening extra te stimuleren. De kwaliteit, de creativiteit, de omvang en de potentie van deze sector wordt in de 21ste eeuw ook meer en beter opgepikt. Steeds meer actoren ontdekken en erkennen dat hier dé bron van creativiteit te vinden is. De sector heeft de tijdsgeest ook mee aangezien creativiteit een fel bevraagde competentie is. Ook media pikken er makkelijker op in. Hoe media zaken in de kijker plaatsen, is heel belangrijk. Al decennia lang telt Vlaanderen een fenomenaal aantal amateurschilders en amateurfotografen die prachtige werken maken. De Canvascollectie bracht dit voor het eerst gekanaliseerd in de huiskamers en plots hoor je op de Vrijdagsmarkt mensen aan elkaar vertellen t Is toch ongelofelijk wat er allemaal gemaakt wordt en d r zijn zulke mooie werken bij. Mijn buur blijkt er ook wat van te kunnen. Het feit dat er in de voorrondes meer dan werken werden ingediend verbaasde de TV-makers, de musea en het publiek. En laat deze omvang nu net bestaan bij alle kunstdisciplines. Er is geen enkele gemeente in Vlaanderen die niet meerdere amateurkunstenverenigingen en tientallen, zelfs honderd- en duizendtallen kunstbeoefenaars telt. 6

7 Enkele kerncijfers In dit hoofdstuk vindt u enkele belangrijke cijfers, die amateurkunsten in Vlaanderen verder duiden. Deze cijfers zijn afkomstig uit het sociologisch onderzoek, gevoerd in 2009 onder leiding van professoren Mark Elchardus (VUB) en John Lievens (UGent). 37 procent van de Vlamingen, van 14 jaar en ouder, beoefent minstens één creatieve hobby. Slechts een minderheid van de Vlamingen (29,2%) beoefende nooit een creatieve hobby. * Om een beter beeld te krijgen van de leeftijdsprofielen van de verschillende disciplines, is de gemiddelde leeftijd van de respondenten berekend. Zo valt op dat muziek een discipline is die voornamelijk wordt beoefend door jongere respondenten. De gemiddelde leeftijd van de respondenten die amateurkunstenaar zijn, gaat van 30,9 (muziek) tot 42,7 (zang). Met uitzondering van de respondenten die een culturele activiteit beoefenen binnen de discipline zang is de gemiddelde leeftijd van amateurkunstenaars voor elk van de disciplines significant lager dan van de niet-participanten. Discipline Gemiddelde leeftijd Beeldexpressie 39,0 Schrijven 35,7 Dans 36,2 Zang 42,7 Beeldende kunst 41,2 Theater/Toneel 34,2 Muziek 30,9 Toch zegt de gemiddelde leeftijd per sector niet alles. Men stelde bv. vast dat zang zowel jongeren tussen 14 en 17 jaar (20,0%) als 65-plussers (21,3%) aanspreekt, terwijl muziek eerder echt een aangelegenheid van jongeren is. 64 % van de beoefenaars is hier jonger dan 35 jaar. Dit is ook zo wat theater betreft: 61 % van de beoefenaars van theater en toneel is tussen de 14 en 34 jaar. Opmerkelijk is dat een groot deel van de amateurkunstenaars actief is in meerdere organisatieverbanden. 53,6 % beoefent zijn of haar creatieve hobby( s) alleen 51,4 % beoefent zijn of haar creatieve hobby( s) in een club, vereniging of band 25,2 % beoefent minstens één creatieve hobby in het deeltijds kunstonderwijs 20,2 % doet dat in een opleiding of cursus buiten het deeltijds kunstonderwijs 34,4 % beoefent zijn/haar creatieve hobby samen met vrienden Regelmatige beoefenaar van een creatieve hobby 27,4 Occasionele beoefenaar van een creatieve hobby 9,4 Vroeger een creatieve hobby beoefend, nu niet meer 33,9 Nooit een creatieve hobby beoefend 29,2 Totaal 100,0 De beoefening van amateurkunst is duidelijk leeftijdsgebonden. De gemiddelde leeftijd van amateurkunstenaars ligt rond de 35 jaar* jarigen: 64,3% is beoefenaar jarigen: 39,9% is beoefenaar jarigen: 23,2% is beoefenaar jarigen: 20,8% is beoefenaar 65+: 11,9% is beoefenaar Verder is actieve kunstbeoefening geslachtsgebonden: 32 % van de vrouwen beoefent op regelmatige basis een culturele hobby, terwijl dit voor de mannen slechts voor 23 % geldt. Op de vraag waarom ze amateurkunsten beoefenen, antwoordt meer dan 90 % van de beoefenaars dat ze dit doen om zich te ontspannen of om tot rust te kunnen komen. Ongeveer 84 % geeft aan een amateurkunst te beoefenen om nieuwe dingen te leren en/of om zichzelf te ontplooien. Op de derde plaats komen sociale motieven. Bijna drie vierde van de beoefenaars zegt creatief bezig te zijn om met vrienden samen te zijn, voor de gezelligheid en/of om nieuwe mensen te ontmoeten die dezelfde interesses hebben. Slechts 40 % van de amateurkunstenaars stelt dat ze het doen omdat het goed staat bij vrienden en kennissen of omdat mensen opkijken naar iemand die dat kan. 7

8 Het merendeel van de respondenten in het bevolkingsonderzoek verbindt het woord amateurkunsten met enthousiasme (67,5%) en creativiteit (67,3%). Dit is een positieve perceptie. Perceptie van amateurkunsten: percentages (n=2261) (Bron: AK bevolkingsonderzoek) Als u het woord amateurkunst hoort, waaraan denkt u dan? Enthousiasme 67,5 % Creativiteit 67,3 % Sociaal 38,0 % Vrijblijvend 35,2 % Toewijding 34,9 % Originaliteit 34,8 % Minderwaardig werk 9,8 % Niet serieus 8,4 % Saai 6,4 % Deskundigheid 3,3 % Amateurkunsten geven op jaarbasis heel wat geld uit aan hun hobby. Er is dus een economisch aspect aan verbonden. Hoeveel geven de leden van de amateurkunstenorganisaties op jaarbasis uit aan hun kunstbeoefening? 6,2% van de actieve leden geeft niets uit aan de beoefening van hun hobby Ongeveer 8% van de actieve leden geeft minder dan 50 uit 27,5% geeft tussen 50 en 249 uit 36,1% geeft tussen 250 en 999 uit 21,9% geeft meer dan uit Wanneer de beoefening wordt uitgesplitst per deeldiscipline, krijg je volgend plaatje. % Fotografie (geen vakantie- of familiefoto s) 7,5 Multimedia (bv. VJ en, game-ontwerp, webdesign, ) 4,8 Film/Video (geen vakantie- of familievideo s) 3,6 Mixed media 0,9 Instrument bespelen 6,7 Muziek spelen in een fanfare, brassband 1,2 Klassieke muziek spelen 2,3 Majorette of twirl 0,1 Jazzmuziek spelen 1,2 Wereldmuziek of folk spelen 0,8 Samenzang 2 Koorzang 1,9 Solozang 1,1 Vocaal ensemble 0,3 Opera of operette 0,1 Zingen in een band 0,7 Pop- of rockmuziek spelen 3 DJ en of elektronische muziek maken 2 Muziek componeren 1,3 Muziekproductie (opnames maken en bewerken) 1,3 Muziektheater of musicals spelen 0,3 Musical 0,2 Rap 0,2 Liedteksten schrijven 1,4 Dagboek/korte gedachten schrijven 5,8 Weblog schrijven 3,6 Reisverslagen schrijven 3,3 Poëzie, versjes of gedichten schrijven 3 Artikels/opiniestukken schrijven 2,8 Essays schrijven 1,9 Columns/cursiefjes schrijven 1 Romans of (kort)verhalen schrijven voor volwassenen 0,7 Romans of (kort)verhalen schrijven voor kinderen 0,4 Tekenen 5,6 Textiele kunsten (weven, borduren, enz.) 3,4 Schilderen 2,8 Grafiek 1,4 Papierbewerking 1,3 Keramiek 0,6 Kalligrafie 0,6 Edelsmeedkunst 0,3 Werelddans 2,6 Hedendaagse dans 2,4 Hiphop, streetdance, breakdance 1,5 Volksdans of historische dans 1,4 Jazzdans of moderne dans 1,3 Stijldans 1,2 Klassiek ballet 0,3 Toneel of theater spelen 1,7 Toneel/scenario schrijven 0,4 Kindertheater spelen/regisseren 0,2 Cabaret, stand-up, kleinkunst 0,2 Mime of bewegingstheater 0,2 Poppenspel, circus 0,2 De amateurkunstenorganisaties bieden anno 2009 reeds aan meer dan groepen en meer dan individuele kunstenaars actieve ondersteuning. 8

9 Enkele opvallende bevindingen uit het onderzoek naar lokaal ondersteuningsbeleid Het in kaart brengen van de huidige ondersteuningsvormen van het lokale beleid, is een grootse klus. Elke gemeente heeft haar eigen sociologische, geografische en economische realiteit en kiest haar eigen beleidsopties. De sector was dan ook heel blij dat een thesisstudente een stevig onderzoek wilde inzetten. Sarah Beernaert, laatstejaarsstudente aan de VUB in de richting agogische wetenschappen, ging met maar liefst 30 gemeenten praten. Met een vragenlijst reisde ze doorheen Vlaanderen en nam interviews af bij zowel grote als kleine gemeenten uit de vijf Vlaamse provincies. De thema s die in haar gesprekken aan bod kwamen zijn: communicatie, inspraak, infrastructuur, financiële ondersteuning, logistieke ondersteuning, netwerking, inhoudelijke ondersteuning, presentatie, Week van de Amateurkunsten, frequentie van ondersteuningsvragen, hiaten, hindernissen en behoefte aan richtlijnen. Om te achterhalen welke ondersteuning gemeenten bieden aan amateurkunstenaars, werden enkel mensen bevraagd die verondersteld werden kennis te hebben omtrent deze materie. De grote meerderheid van de bevraagden (26 op 30) waren cultuurbeleidcoördinatoren. Andere functies waren coördinator en projectcoördinator van een cultuurcentrum, verantwoordelijke van de cel sociaal-cultureel verenigingswerk en amateurkunsten, schepen van cultuur, voorzitter van de cultuurraad en medewerker van de dienst cultuur. De interviews leverden volgende informatie op: Beleidsplannen Zo goed als alle bevraagde gemeenten hebben een cultuurbeleidsplan opgesteld. Daarin zijn de amateurkunsten altijd op één of andere manier opgenomen. Bij slechts 1 op 3 geïnterviewde gemeenten zijn amateurkunsten voor jongeren expliciet vermeld in het jeugdbeleidsplan. Communicatiemiddelen De drie meest vernoemde communicatievormen voor en over amateurkunsten zijn in grootorde van belang: de website, het gemeenteblad en informele contacten. Andere kanalen zijn: de cultuurraad, een aangepaste folder, nieuwsbrieven en info- of vormingsmomenten. Inspraak De cultuurraad komt tijdens de gesprekken bijna overal naar voor als de meest gehanteerde inspraakvorm. Verenigingen krijgen hiermee een forum, individuele kunstenaars maken echter weinig tot geen deel uit van dit adviesorgaan. Een tweede vaak voorkomende inspraakvorm is informeel contact. Vervolgens komt inspraak dikwijls tot uiting bij het uitwerken van projecten. Infrastructuur Van de 30 geselecteerde gemeenten beschikt ongeveer 85% over podia, repetitieruimte en tentoonstellingsruimte. In 60% van de gevallen zijn ateliers aanwezig. Slechts 4 gemeenten hebben beschikbare opslagruimte. De meest voorkomende infrastructuur, ter beschikking van amateurkunstenaars, zijn: kerken/kapellen/klooster/abdij, parochiezalen, jeugdinfrastructuur, cultuurcentra/ gemeenschapscentra/ontmoetingcentra, infrastructuur in de horeca of commerciële sector, ruimten in gemeente- of stadhuis en scholen. >>> 9

10 >>> In 25 ondervraagde gemeenten beheren bepaalde lokale amateurkunstverenigingen een eigen lokaal. Meestal gaat het dan om theatergezelschappen en fanfares. Maar 3 gemeenten menen dat ze alle amateurkunstenaars kunnen bedienen op het vlak van infrastructuur. Zes gemeenten komen in grote mate tegemoet aan deze vraag. De grootste groep, namelijk 20 gemeenten, kunnen onvoldoende infrastructuur aanbieden omdat de vraag groter is dan het aanbod. Financiële en logistieke ondersteuning Bij heel wat gemeenten vinden we eenzelfde subsidiepatroon terug. Naast structurele ondersteuning (basissubsidie en/of werkingssubsidie), komen projectsubsidies frequent voor. Er bestaan ook aanvullende subsidies zoals bv. subsidies voor jubilea. Naast deze rechtstreeks geldelijke ondersteuning, hanteren gemeenten allerlei gunsttarieven bij wijze van financiële tegemoetkoming. Verderop in deze publicatie leest u nog veel meer over financiële en logistieke ondersteuning in het dossier subsidiereglementen: do s en don ts. Samenwerking Artistieke projecten worden door zo n 8 op 10 bevraagde gemeenten genoemd als middel om amateurkunstenaars samen te brengen. De WAK - Week van de Amateurkunsten - krijgt in dit kader regelmatig een vermelding. Informele impulsen en stimulansen vanuit de cultuurraad scoren beide even hoog (7 op 10). Het met elkaar in contact brengen van amateurkunstenaars is een derde succesvolle manier om samenwerking te bevorderen. Opleidingsvormen De meeste gemeenten hebben een of meerdere afdelingen van het DKO. - deeltijds kunstonderwijs - Academies voor muziek en woord komen iets vaker voor dan academies voor beeldende kunst (27 t.o.v. 24 op 30 gemeenten). Ongeveer de helft heeft een academie voor dans. De toenadering tussen de amateurkunstensector en het DKO krijgt een positieve evaluatie in 1 op 2 testgemeenten. De aanwezigheid van alternatieve kunstopleidingen werd slechts in 4 op 30 gemeenten genoemd. Uit grootschalig bevolkingsonderzoek blijkt echter dat ongeveer evenveel amateurkunstenaars opleiding volgen in de vorm van workshops, lessenreeksen of buitenschoolse vorming, als in het DKO. Wellicht zijn de alternatieve kunstopleidingen dus nog minder goed gekend of onvoldoende in kaart gebracht door de gemeentebesturen. Dagonderwijs Samenwerking tussen amateurkunsten en het regulier dagonderwijs is niet zo vanzelfsprekend. De samenwerkingsverbanden die worden aangehaald, kunnen in vier groepen worden opgesplitst. De grootste categorie zijn projecten. Denk maar aan scholen die betrokken worden bij de WAK. Een tweede manier van samenwerking is structureel en wordt beduidend minder gebruikt. Voorbeelden situeren zich binnen de context van de brede school en naschoolse opvang. Een derde vorm situeert zich op vlak van infrastructuur. Heel wat scholen van het dagonderwijs stellen hun lokalen open voor amateurkunstenaars. Tot slot is ook integratie tussen amateurkunsten in het dagonderwijs mogelijk. Hieronder verstaan we scholen met een eigen harmonie, fanfare, drumband, enz. Intergemeentelijke samenwerking Wanneer gemeenten cultureel ingebed zijn in een regionale structuur (bv. overleg cultuur Zuid-West-Vlaanderen, COMEET, Cultuuroverleg Scheldeland en CO7), is amateurkunst daar één van de speerpunten. Binnen deze bredere context worden meestal projecten rond amateurkunsten uitgewerkt. Inhoudelijke ondersteuning Om inhoudelijke stimulansen te kanaliseren, bieden specifieke initiatieven voor amateurkunsten de beste kansen. De WAK is het voorbeeld bij uitstek. Daarna komen cultuurprijzen, wedstrijden, vorming, projectwerking met innovatieve en interdisciplinaire ideeën en projecten met specifieke doelgroepen. Presentatiemogelijkheden bevorderen Het creëren van podium- en tentoonstellingsmogelijkheden en het programmeren van amateurkunsten op gemeentelijke activiteiten, zoals feestelijkheden en officiële openingen, worden veel vermeld als presentatievorm. Projecten zijn ook hier weer een manier om aan de vraag te voldoen. Publiekswerking, het ter beschikking stellen van podia op specifieke momenten en optredens op festivals zijn voor veel lokale besturen andere manieren om de presentatiemogelijkheden te bevorderen. Welke ondersteuningsvragen krijgt men het meest? Wanneer we gemeenten vragen welke ondersteuningsvragen ze het meest krijgen van de lokale amateurkunstenaars, zien we duidelijk een top 3 waarbij infrastructuur met stip bovenaan staat. Daarna volgt de vraag naar financiële ondersteuning. En op de derde plaats vinden we logistieke ondersteuning. In veel mindere mate is er vraag naar inhoudelijke ondersteuning, inspraak, presentatiegerichte ondersteuning, promotie en communicatie. 10

11 Wat een gemeentebestuur kan betekenen voor de amateurkunstenaars en vice versa Uit recent sociologisch onderzoek blijkt dat 1 op 3 inwoners van de gemeente een artistieke hobby beoefent. Soms individueel, vaak in groepsverband. Amateurkunstenaars zijn dus heel prominent aanwezig binnen de gemeente. Beschouw hen echter niet alleen als klant, want zij hebben u ook heel wat te bieden. Het zijn creatievelingen en dus ideale partners om het culturele veld in je gemeente mee vorm te geven. Ondersteun hen en schakel ze in om dat cultuurverhaal rijker en gedragen te maken. Er bestaat echter geen kant en klaar pakket om amateurkunstenaars te ondersteunen. Het is maatwerk waarbij je rekening moet houden met de volgende aspecten: Amateurkunstenaars zijn meer solidair dan niet-beoefenaars. Amateurkunstenaars zijn minder sociaal geïsoleerd dan niet- beoefenaars. Amateurkunstenaars staan positiever tegenover de plaats van kunst en cultuur in het onderwijs dan niet-beoefenaars. Amateurkunstenaars staan positiever tegenover de rol van een subsidiërende overheid in kunsten dan niet-beoefenaars. Breng de amateurkunsten in kaart Heel wat gemeentebesturen hebben een goed contact met een groot deel van de lokale amateurkunstenaars. Koren, fanfares en amateurtheatergezelschappen bestaan vaak al een lange tijd en zijn dikwijls een goede partner binnen een lokaal cultuurbeleid. Verder zijn er ook heel wat amateurkunstenaars die hun kunstzinnige hobby niet noodzakelijk in een vereniging beoefenen, bv. jonge muzikanten die in een bandje spelen of beeldende kunstenaars die op een zolderkamer werken aan hun creaties. Verschillende onderzoeken wezen in het verleden al op het belang van deze individuele kunstenaars en sporen gemeenten en beleidsmakers aan om deze doelgroep niet uit het oog te verliezen. Even concreet: in heel wat gemeenten maken de traditionele culturele verenigingen deel uit van de cultuurraad en zo hebben ze inspraak in het cultuurbeleid. Maar nogal wat jonge kunstenaars (pop- en rockmuzikanten, jongeren die theater willen maken, ) en individuele kunstenaars werken alleen of met enkelen samen en maken bijgevolg geen deel uit van de cultuurraad. Vaak willen ze dit niet 11

12 echt, maar probeer dan toch met deze individuele kunstenaars en collectiefjes rekening te houden in je beleid. Een eerste stap in een goed ondersteuningsbeleid is dan ook het zo volledig mogelijk in kaart brengen van de amateurkunstenaars in je gemeente. Heb hierbij zeker voldoende aandacht voor jonge kunstenaars en tijdelijke collectieven. Breng tegelijk in kaart op welke locaties deze kunstenaars creëren en presenteren en probeer er binnen je diverse ondersteuningsvormen rekening mee te houden dat niet alle kunstenaars zich verenigen. Zorg er met andere woorden voor dat je uitleendienst ook voor die individuele kunstenaars open staat. Gebruik verder verschillende communicatiekanalen om de amateurkunstenaars in je gemeente op de hoogte te houden van het cultuurbeleid, de ondersteuningsvormen en allerhande initiatieven of projecten waarbij zij een rol kunnen spelen. En om goed te kunnen communiceren met je kunstenaars, moet je ze natuurlijk weten te vinden Infrastructuur Amateurkunstenaars hebben grote nood aan twee soorten ruimtes: creatieruimte (atelier, repetitieruimte en donkere kamer) en presentatieruimte (podium en tentoonstellingsruimte). Vele kunstenaars ervaren moeilijkheden om een geschikte ruimte voor hun activiteiten te vinden. Enerzijds speelt de huurprijs hier een belangrijke rol, anderzijds moeten de ruimtes voldoen aan een reeks vereisten naargelang de kunstdiscipline en kunstenaar. We denken bv. aan geluidsisolatie, stockeerruimte, aantal beschikbare uren, podium en aanwezig materiaal. Het is als gemeente niet altijd makkelijk om een duidelijk beeld te krijgen op de verschillende ruimtes die aanwezig zijn. Naast de publieke ruimtes (cultuurcentrum, gemeenschaps- of ontmoetingscentrum, parochiezalen, kerken en kapellen) zijn er ook nog heel wat private ruimtes (privé-uitbaters van repetitieruimtes, cafés waar regelmatig concerten georganiseerd worden, leegstaande winkelpanden of fabriekshallen). Bovendien bieden ook scholen mogelijkheden om creatie- of presentatieruimtes te voorzien. Een oplijsting van alle infrastructuur in de gemeente is een eerste belangrijke stap in deze ondersteuningsvorm. In het dossier Infrastructuur wordt meer aandacht gegeven aan de specifieke noden op vlak van infrastructuur. Financiële ondersteuning Onder de noemer financiële ondersteuning kunnen we diverse aspecten plaatsen. In de eerste plaats denken we aan subsidies. Gemeentelijke subsidiereglementen vinden we in verschillende vormen terug. Twee voorbeelden zijn de structurele subsidie en de projectsubsidie. De structurele subsidie geeft verenigingen een basis voor hun werking. Op die manier verwerven ze een vorm van zekerheid. Aan de hand van de projectsubsidie stimuleren gemeenten dan weer nieuwe, buitengewone initiatieven. De Vlaamse overheid voorziet geen rechtstreekse subsidie voor lokale amateurkunsten. Wel is er een 1 euro- subsidie per inwoner voor de Vlaamse gemeenten ter ondersteuning van gemeenschapsvormende initiatieven. Een tweede gemeentelijke financiële tussenkomst kan gebeuren onder de vorm van gunsttarieven. Hierbij krijgen bepaalde groepen of inwoners, zoals bv. de lokale amateurkunstenverenigingen, een voordeeltarief bij het huren van lokalen, het lenen van materiaal, de kopiedienst en verzekeringen. Zowel het uitschrijven van subsidiereglementen als het schrijven van subsidiedossiers zijn eigenlijk al een kunstvorm op zich. Voor het uitschrijven van die reglementen kan je via het Forum voor Amateurkunsten verschillende voorbeelden krijgen om te laten inspireren. Ook voor kunstenaars is het niet altijd evident om een goed dossier te schrijven. Een handleiding of een invulsjabloon bij het subsidiereglement kan vaak al veel helpen, maar aarzel niet om echt advies te geven en samen met de kunstenaar het dossier te overlopen en verder aan te vullen. Logistieke ondersteuning Logistiek is een heel brede term waar veel kan onder vallen. De meest voor de hand liggende vorm van logistieke ondersteuning is het ter beschikking stellen van materiaal. Dat kan via een uitleendienst gebeuren, maar het kan evengoed gaan over het ter beschikking stellen van bepaalde kostuums of pratikabels die in het cultuurcentrum worden gebruikt. Bovendien kan je als gemeente ook personeel aanbieden voor de opbouw van een tentoonstelling, het kopiëren van programmabrochures of het administratief ondersteunen van een initiatief te verlichten voor de kunstenaar of vereniging. Communicatie is een ander voorbeeld. Heel wat gemeenten nemen het aanbod van de amateurkunstenaars op in hun eigen communicatie (Uit- krant, website). De activiteit via één aangifte In het onderzoek van prof. M. Elchardus en prof. J. Lievens werd nagegaan in welke mate amateurkunstenaars andere maatschappelijke attitudes vertonen dan niet-amateurkunstenaars. 12

13 in verschillende communicatiekanalen laten opnemen, is een grote ondersteuning voor heel wat amateurkunstenaars. Inhoudelijke ondersteuning Inhoudelijke ondersteuning is een heel brede ondersteuningsvorm waar het aanbieden van workshops (theatertechniek, koordirectie, ) en culturele prijzen toe behoren, maar ook het stimuleren van samenwerking, netwerking en dialoog met het DKO, andere opleidingverstrekkers en dagonderwijs onder vallen. Samenwerking en netwerking kan op verschillende manieren. Zowel binnen de gemeente als binnen een regio. Tussen amateurkunstenaars onderling of met sociaal-culturele verenigingen. De cultuurbeleidscoördinator en/of jeugdconsulent kan bij de ontwikkeling van samenwerkingsverbanden (binnen de gemeente en/of tussen verschillende amateurkunstenaars) een belangrijke regierol spelen als schakel tussen de verschillende lokale actoren. Hou hierbij wel in het achterhoofd dat je je als gemeente niet inhoudelijk mengt in het aanbod. Gemeenten kunnen wel een aanvullend aanbod creëren en zo de amateurkunstenaars inhoudelijk stimuleren. Maar je mag als lokaal bestuur niet in de plaats treden van het lokale initiatief. Je kan de amateurkunstenaars ook inschakelen in diverse projecten die je als gemeente zelf opzet. Het opluisteren van plechtige aangelegenheden, zangfeesten, een muziekfestival, het opfleuren van een minder fraai ogend pleintje Er zijn heel wat mogelijkheden om de creatieve kunstenaars in je gemeente in te schakelen voor een eigen project en hen tegelijk een podium of presentatieplek te bieden om hun creaties te tonen aan een breder publiek. Vandaag de dag zijn tal van samenwerkingsverbanden tussen DKO en de amateurkunstensector te bespeuren in Vlaanderen. Dit gebeurt op landelijk niveau maar evenzeer op lokaal niveau. Er worden gezamenlijke projecten opgezet, instrumenten uitgewisseld, samen partituren aangekocht, infrastructuur gedeeld, enz. Hoewel er op veel plaatsen een toenadering is tussen beide sectoren, zijn er nog veel steden en gemeenten waar dit niet het geval is. Soms blijft het moeilijk een manier te vinden om elkaars werking te versterken. De Vlaamse overheid stimuleerde de laatste jaren intergemeentelijke samenwerking. Het decreet houdende de intergemeentelijke samenwerking van 6 juli 2001 is hiervan het bewijs. In het decreet lokaal cultuurbeleid werd verwezen naar intergemeentelijke samenwerking omtrent de bibliotheek, het cultuurbeleidsplan, de afstemming van het cultuuraanbod en de communicatie. In 2007 heeft 59% van de Vlaamse gemeenten een intergemeentelijke samenwerking op het vlak van cultuurbeleid. Handige tip tot slot: de negen landelijke amateurkunstorganisaties kunnen een partner zijn in deze inhoudelijke ondersteuning. WAK De Week van de Amateurkunsten zet de amateurkunsten jaarlijks in de schijnwerpers. De WAK werd veertien jaar geleden voor het eerst georganiseerd. In heel Vlaanderen worden er gedurende tien dagen activiteiten georganiseerd rond een wisselend thema. Meer dan 170 Vlaamse steden en gemeenten nemen hier jaarlijks een belangrijke voortrekkersrol in. De Week van de Amateurkunsten is een overkoepelende vorm van ondersteuning die heel wat kansen biedt aan lokale amateurkunstenaars. Het DKO en de amateurkunsten staan in theorie dicht bij elkaar. Beide sectoren zijn immers, elk op hun eigen manier, bezig met actieve kunstbeoefening. In het DKO gebeurt dit op een formele, schoolse wijze. Binnen de amateurkunstensector gaat het er informeler aan toe. Hoe dan ook maken ze beide deel uit van het lokale culturele leven. Naast het DKO zijn ook tal van andere vormingsverstrekkers actief. Kunsteducatieve organisaties, de lokale muziekwinkel, een keramiekatelier Help je amateurkunstenaars de weg te vinden naar deze verscheiden vormen van kunsteducatie waaraan Vlaanderen zo rijk is. 13

14 Uitdaging: lokale trajectbegeleiding In 2007 gaf het Forum voor Amateurkunsten de publicatie Een hartelijke uitnodiging voor een creatief lokaal amateurkunstenbeleid uit, met aansluitend een ontmoetingsmoment voor de cultuurbeleidscoördinatoren. Hier constateerden we dat er nood was aan meer en diepgaandere ondersteuning van de gemeenten omtrent de lokale ondersteuning van amateurkunstenaars. Vzw Repetitieruimtes werkte ondertussen aan een traject rond repetitieruimtes in steden en gemeenten, waarbij een lokale trajectbegeleiding een ideaal scenario blijkt te zijn. Daarom zetten we nu samen deze begeleiding op. Het is niet zo dat er één zaligmakend systeem is om lokale amateurkunstenaars te ondersteunen. Het is maatwerk, afhankelijk van de aanwezige amateurkunstenaars, culturele spelers en het bredere sociaal-culturele veld in de gemeente. Met de trajectbegeleiding willen beide organisaties de gemeenten bijstaan en ondersteunen om dat maatwerk op te zetten. Hoe ziet zo n trajectbegeleiding er uit? Geïnteresseerde gemeenten kunnen via de website van het Forum voor Amateurkunsten ( inschrijven voor de trajectbegeleiding. Het Forum neemt contact op om het traject te starten. Nadien krijgt de gemeente de opdracht om enkele basisgegevens over hun lokaal amateurkunstenbeleid te verzamelen en die, via invulformulieren op de site, door te geven. Op die manier wordt ook het intakegesprek voorbereid. relatief sterk op scoort. Verder worden een aantal leemtes of knelpunten in kaart gebracht, samen met tips, adviezen en aanbevelingen. De gemeente heeft na ontvangst van het rapport de mogelijkheid om nuances aan te brengen of onjuistheden te verduidelijken. Dit verslag is een intern werkdocument. Het Forum en vzw Repetitieruimtes kunnen wel good practices ontsluiten of hun relaas doen over algemene bevindingen, maar het document is in de eerste plaats bedoeld om de gemeentelijke actoren zelf te laten reflecteren op hun lokaal amateurkunstenbeleid. Zij geven dan ook aan op welke aanbevelingen zij dieper wensen in te gaan. 3. Afrondend gesprek of opvolging In een eventueel volgend gesprek kan het advies verder worden toegelicht. Op basis van de eigen prioriteiten en haalbaarheid van de werkpunten binnen de lokale context, kan het Forum voor Amateurkunsten of vzw Repetitieruimtes verdere begeleiding aanbieden, bv. bij het zoeken naar extra culturele infrastructuur, het herzien van subsidiereglementen, het bevorderen van contact met de erkende steunpunten voor amateurkunsten enz. Dit kan ter plaatse (plaatsbezoek repetitieruimtes) of van op afstand (doormailen voorbeeldreglementen). De planning en verdere uitwerking op langere termijn worden samen bekeken. Neem gerust contact op met Elke Verhaeghe voor meer informatie. Elke.verhaeghe@amateurkunsten.be T: 09/ Intakegesprek Tijdens een eerste gesprek op de gemeente met zowel de cultuurbeleidscoördinator als de jeugdcoördinator (en indien geïnteresseerd natuurlijk ook de bevoegde schepenen of andere culturele spelers), wordt een eerste analyse gemaakt van de huidige ondersteuning op basis van de ingevulde informatielijsten. Er worden bijkomende vragen gesteld zodat we een nog scherper beeld krijgen van het bestaande beleid. Pluspunten, werkpunten en tips worden nu voor het eerst besproken. 2. Schriftelijk verslag De informatie uit het gesprek en de invulformulieren wordt verwerkt en gebundeld in een uitgeschreven advies. Hierin staan naast een algemenere inleiding, de punten waar de gemeente 14

15 1. Ondersteuningsvormen voor lokale amateurkunstenaars in de gemeente: Financiële ondersteuning: Welke subsidiereglementen (letterlijk subsidiereglementen, georganiseerd en gestructureerd neergeschreven voorwaarden om subsidies te kunnen verkrijgen) zijn er voor de amateurkunsten in de gemeente? (op welke subsidies van gemeenten kunnen amateurkunsten beroep doen in de gemeente) + upload reglementen Huursubsidie Structurele subsidie Projectsubsidie Subsidie voor jubilea Internationale uitwisseling (zustergemeente) Presentatiesubsidie Subsidie voor inrichten/onderhouden van infrastructuur Het gratis of goedkoop ter beschikking stellen van ruimtes aan amateurkunstenaars Andere Logistieke ondersteuning: Is er een gemeentelijke uitleendienst? Ja/neen Welke logistieke ondersteuning wordt door de gemeente aan de lokale amateurkunstenaars aangeboden? Promotie voor activiteiten van de amateurkunsten via promotiekanalen van de gemeente (aankondigingsborden, lokale agenda, cultuurblad, regionale televisie,...) Uitlenen van materiaal (decor, belichting, podium, vuilniscontainers, afbakenen terrein, muziekinstallatie, partituren,...) Ondersteuning bij ticketverkoop Drukwerk Verzekeringen Technische omkadering Uniformen/kostuums Ter beschikking stellen van personeel van de gemeente aan de amateurkunstensector tijdens of ter voorbereiding van een bepaalde activiteit Andere 2. De ak sector in de gemeente: Een lijst waarbij de gemeente kan invullen welke groepen/verenigingnen en individuele kunstenaars ze kennen in hun gemeente. 3. Infrastructuur die ter beschikking gesteld wordt voor amateurkunstenaars. Een lijst met naam ruimte, geschikt als en beschikbaarheid. 4. Biedt de gemeente nog andere ondersteuningsvormen aan voor amateurkunstenaars? Een box om tekst/voorbeelden in te voegen. 5. Meest frequente ondersteuningsvragen Wat zijn de 3 meest voorkomende ondersteuningsvragen van de amateurkunstenaars naar de gemeente? Plaats nummers naast iedere ondersteuningsvorm (1= meest voorkomend) Communicatie en inspraak Infrastructuur Financiële ondersteuning Logistieke ondersteuning Netwerking Inhoudelijke ondersteuning Presentatie Andere 15

16 Dossier: infrastructuur Verschillende amateurkunstenaars werken in je gemeente aan hun creaties. Hiervoor hebben ze, afhankelijk van de discipline en het genre waarbinnen ze werken, nood aan een goede infrastructuur. Soms kunnen ze thuis werken, maar heel wat kunstenaars gaan op zoek naar een geschikte werkplek. En daarvoor kloppen ze ook aan bij de gemeente. Uit het onderzoek van Sarah Beernaert bleek dat heel wat gemeenten vaak bevraagd worden door amateurkunstenaars rond infrastructuur. Geen onbekend terrein dus In de onderstaande tabel wordt een overzicht gegeven van ideale repetitie- en creatieruimtes voor de verschillende disciplines. In beide tabellen zijn zowel de noden voor amateurs als voor de professionelen opgenomen. Ook al richt deze publicatie zich in eerste instantie naar het amateurkunstenbeleid, vaak kan de ruimte ook door professionele kunstenaars worden gebruikt. Zij repeteren immers eerder overdag, amateurkunstenaars gaan eerder s avonds gebruik maken van de infrastructuur. Met andere woorden als je in je gemeente infrastructuur hebt, kan je die evengoed aan beide groepen aanbieden, indien dit mogelijk is. Zo kan de infrastructuur meer en beter worden gebruikt. Discipline Genre Amateur Professioneel Theater Een repetitieproces kan opgedeeld worden in twee fases: Voorbereiding en eerste tekst- en spelrepetities. Niet noodzakelijk in de speellocatie. De noodzakelijke oppervlakte is afhankelijk van de aard van de voorstelling en het aantal spelers. Opbergruimte is een meerwaarde. Geen specifieke eisen op vlak van isolatie. Een aangename akoestiek. Montage van de voorstelling. Op de presentatieplaats. Nood aan mogelijkheid om decor en belichting af te stellen en te laten staan. Ofwel hebben professionele theatergezelschappen een eigen ruimte of er kan gewerkt worden met coproducties (kunstencentra en werkplaatsen, cultuurcentra). Vooral voor jonge, niet-structureel ondersteunde ensembles is het vinden van een repetitieruimte niet altijd makkelijk. Voor de rest volgen zij een zelfde repetitieproces als de amateurs. Ze repeteren echter meestal overdag. Muziek Akoestische muziek Een ruimte waarin de akoestiek aangepast is aan de noden (afhankelijk van bezetting). De oppervlakte is steeds afhankelijk van de grootte van de groep. Isolatie is een belangrijke meerwaarde maar geen must. Frequentie van 1 à 2 repetities per week. Opbergruimte, zeker voor harmonieorkesten, is noodzakelijk. Versterkte Muziek Goed geïsoleerde ruimte met aangepaste akoestiek. Frequentie van 1 à 2 repetities per week. Opbergruimte noodzakelijk als het materiaal niet kan blijven staan in de repetitieruimte. Dans Grote ruimtes (ongeveer 100m²). Goede ondergrond (balletvloer, licht verend of zwevend parket). Spiegels. Minimum aan technische middelen (belichting, muziekinstallatie). Douches zijn een meerwaarde. Performance Afhankelijk van de aard van de performance. Vaak veel eigen materiaal nodig tijdens het repetitieproces waardoor het op en afbouwen niet altijd even evident is. Een ruimte waarin de akoestiek aangepast is aan de noden (afhankelijk van bezetting). De oppervlakte is steeds afhankelijk van de grootte van de groep. Isolatie is een belangrijke meerwaarde maar geen must. Frequentie van repetities afhankelijk van producties. Veel eigen materiaal waardoor een eigen/vaste ruimte ideaal is. Goed geïsoleerde ruimte met aangepaste akoestiek. Repetitieproces gedurende enkele maanden permanent. Veel eigen materiaal waardoor een eigen/vaste ruimte ideaal is. Grote ruimtes (ongeveer 100m²). Goede ondergrond (balletvloer, licht verend of zwevend parket). Spiegels. Minimum aan technische middelen (belichting, muziekinstallatie). Douches zijn een meerwaarde. Afhankelijk van de aard van de performance (met muziek, eerder in de dansrichting, ). Vaak wel veel materiaal waardoor een vaste ruimte ideaal is. Voor een aantal kunstenaars is er de mogelijkheid om in samenwerking met een kunstencentrum en/ of werkplaats een coproductie aan te gaan. Sarah Beernaert: Amateurkunsten, voldoende ondersteund?,

17 Circustheater Straattheater Beeldende Kunst Algemeen 2-dimensionaal: schilderkunst, tekenen, grafiek etc. Fotografie Videokunst (en Nieuwe media) 3-dimensionaal: beeldhouwkunst, installatiekunst en omgevingskunst Grote ruimtes met voldoende hoogte. Amateurs kunnen vaak gebruik maken van de ruimte waar circusateliers hun werking in uitbouwen. Niet vaak voorkomend, maar idem als circustheater. Een ruimte met een oppervlakte tussen 20 en 60m². Elektriciteit, water en verwarming. Liefst ook natuurlijk daglicht. Gemeenschappelijk gebruik van gespecialiseerde uitrusting voor productie, zoals een keramiekoven of een zeefdrukpers is voor specifieke disciplines een noodzaak. Noodzakelijke oppervlakte varieert (20 à 60 m²), voldoende natuurlijk invallend licht (noorderlicht wordt als ideaal gezien), opbergruimte. Ruimtes van middelmatige grootte. Donkere kamer (volledig verduisterbaar) met voorziening van elektriciteit, water etc. + eventueel nog ruimte voor een digitale studio (plaats voor computer, scanner etc.). Afvoer van chemisch afval. Ruimte van middelmatige grootte, invallend natuurlijk licht is geen must. Voldoende aansluitingen op het elektriciteitsnet. Op het gelijkvloers, grote ruimtes (minstens 40m²), hoge plafonds en grote doorgang (poort). Veel natuurlijk invallend licht. Kan zowel een vaste ruimte zijn, als één van tijdelijke aard (projectmatig). Grote ruimtes (100m² en minstens 9 m vrije hoogte). Langere periodes waarin een nieuwe productie kan voorbereid worden. Permanent gebruik van de ruimte. Idem circustheater Een ruimte met een oppervlakte tussen 20 en 60m². Elektriciteit, water en verwarming. Liefst ook natuurlijk daglicht. Gemeenschappelijk gebruik van gespecialiseerde uitrusting voor productie, zoals een keramiekoven of een zeefdrukpers is voor specifieke disciplines een noodzaak. Noodzakelijke oppervlakte varieert (20 à 60 m²), voldoende natuurlijk invallend licht (noorderlicht wordt als ideaal gezien), opbergruimte. Ruimtes van middelmatige grootte. Donkere kamer (volledig verduisterbaar) met voorziening van elektriciteit, water etc. + eventueel nog ruimte voor een digitale studio (plaats voor computer, scanner etc.). Afvoer van chemisch afval. Ruimte van middelmatige grootte, invallend natuurlijk licht is geen must. Voldoende aansluitingen op het elektriciteitsnet. Op het gelijkvloers, grote ruimtes (minstens 40m²), hoge plafonds en grote doorgang (poort). Veel natuurlijk invallend licht. Kan zowel een vaste ruimte zijn, als één van tijdelijke aard (projectmatig). Nog even wat duiding bij de productiefaciliteiten voor beeldende kunsten: Mogelijke productiefaciliteiten voor gemeenschappelijk gebruik: > keramiekoven en toebehoren (kleiwals, strangpers, glazuurspuitcabine, kleimengmachine, boetseerschijven, droogrekken etc.) > bronsgieterij (uitstookoven, bronsgietoven, hydraulische kraan etc.) > houtbewerkingsatelier (zagen, frezen, dikteschaven, langgatboren, bandschuurmachines etc.)) > zeefdrukpers > digitale studio (computers, printers, opnamemateriaal) > slijp- en graveermachines > glasoven > metaalbewerkingsatelier (laspost, zaagmachine, slijpmachine, etc.) > audiovisueel materiaal (TV, dvd-speler, geluidssystemen, beamer etc.) > donkere kamer Uiteraard is het belangrijk om als eerste stap de aanwezige behoefte te inventariseren. Hieronder dan de noden op vlak van presentatieruimtes. Discipline Genre Presentatie amateur Presentatie professioneel Theater Theaterruimte met voldoende technische infrastructuur waarin het decor gedurende de gehele speelperiode opgesteld kan blijven. Afhankelijk van het genre/soort van de voorstelling. Minimale technische infrastructuur moet voorhanden zijn. Muziek Akoestische muziek Afhankelijk van de grootte van het ensemble en het genre een ruimte met aangepaste akoestiek. Versterkte muziek Kleiner podium met kleine PA. Vooral muziekcafés en jeugdhuizen zijn een belangrijke speelplaats voor deze muzikanten. Dans Vrij groot podium in ruimte met voldoende technische infrastructuur. Afhankelijk van het ensemble en het genre een goede, akoestische aangename ruimte. Afhankelijk van de band kleinere of grotere zalen met een goede geluidsinstallatie. Vrij groot podium in ruimte met voldoende technische infrastructuur. Performance Afhankelijk van de soort performance. Afhankelijk van de soort performance. 17