nummer MAGAZINE VAN WIJKGEZONDHEIDSCENTRUM DE SLEEP VZW

Transcriptie

1 MAGAZINE VAN WIJKGEZONDHEIDSCENTRUM DE SLEEP VZW BELGIE-BELGIQUE P.B./P.P. Halfjaarlijks 2014 // nummr 2 v.u.: Elisabth Johnson p/a: Désiré Fiévéstraat 31, 9000 Gnt T 09/ GENT X BC 5548 nummr 23

2 Voorwoord Bst lzrs, Mr n mr mnsn krijgn t kampn mt prdiabts, htgn btknt dat d suikrwaardn in ht blod hogr liggn dan normaal, maar nog nit zo hoog zijn om van diabts t kunnn sprkn.? t k i z r k i u s Wat is l voorkomnd abts is n v di of kt zi r Suik or n slcht vroorzaakt do zikt di wordt haam. n suikr in j lic vrwrking va In ontwikkld landn zoals Blgië zou ongvr n op d zs volwassnn prdiabts hbbn, htgn n soort ovrgangsfas is naar typ 2 diabts di mn vrogr ook wl oudrdomsdiabts htt. Ht duurt ongvr tin jaar voor mnsn mt prdiabts typ 2 diabts ontwikkln. In d prdiabtsfas lopn patiëntn toch al hl wat mdisch risico s. Zo hbbn z andrhalv kr zo grot kans op hartziktn n brorts. Voor symptomn wordt vrwzn naar dzlfd symptomn als voor diabts, maar z komn mindr strk tot uiting: grotr dorst n hongr, frquntr urinrn, gwichtsvrlis, vrmoidhid,... Mnsn oudr dan 45 jaar lopn n grotr risico op prdiabts. Maar d blangrijkst oorzaklijk factor is ovrgwicht. D mst ffctiv bhandling bstaat dan ook uit n gzondr lvnsstijl di vrmijdt dat prdiabts zich ontwikklt tot diabts. Ht is zlfs moglijk d suikrwaardn in ht blod trug t brngn tot n normaal nivau. In dit slpmagazin vstign w d aandacht op lvn mt diabts maar vstign w ook d aandacht op d prvnti rvan door in t gaan op n gzond lfstijl. Intrviw mt n diabtspatiënt Voding n diabts Voorkomn van diabts: wg mt d ongzond traktatis op school Bwgmoglijkhdn n sportn op n gzond manir Ht projct Halt2diabts Vl lsplzir, Ht tam van D Slp Wat zijn d? rst tknn jk Wat zijn mogli gvolgn? r winig!! Mstal zijn n n k t én of gé idhid o rm v Ernstig Vl dorst n Vl plass baar Onvrklaar rlis of juist v ts gwich gwichtstonam atziktn Hart n va n Oogproblm s l ts l Vot n Nirproblm n ht va g tin Aantas l ls t ws nu z infoplatn diabts 006.in :08:29 inhoud Voorwoord 2 Kalndr Projct Fitslssn 4 Projct Babybabbl 5 Start to run 5 Swingg j m 6 Op d koffi bij En gsprk mt Isa Bicici ovr lvn mt diabts 7 Wist j dat? Vitamin D: n must! Op uw gzondhid HALT2Diabts: ook bij ons in d buurt 11 En babbl ovr n knabbl Voding bij prdiabts n diabts 12 Kindrhok Traktr gzond! 15 colofon En ralisati van d wrkgrop Gzondhidspromoti Ruth Van Dr Bkn, Btty Johnson, Kim Schutysr, Sofi Lamot, Charlott Van Albrock, Olaf Couvrur, Sam Callbaut // Eindrdacti Ruth Van Dr Bkn (ruth.van.dr.bkn@wgcdslp.b) // Vormgving Samoos.b // Vrantwoordlijk uitgvr Btty Johnson, p.a. Désiré Fiévéstraat 31, 9000 Gnt 2 3

3 God om wtn Dr. Jok D Staln is zwangr n zal haar takn als huisarts trug opnmn in ht voorjaar van Dr. Evlin D Vlighr vrvangt haar n blijft tot ind augustus 2015 in D Slp. Kalndr PROJECT BABYBABBEL Informatibijnkomstn voor zwangr vrouwn n pas bvalln vrouwn i.s.m. Huis van ht Kind D Slop. Binnnkort vrlaat Dr. Dimitri Walschap D Slp. Na 10 jaar wrkn in D Slp gaat Dimitri n niuw uitdaging aan. W wnsn hm vl gluk in d tokomst! In ht vrplgkundig tam hbbn z r n niuw kracht bij: Sara Nuns Rodrigus: Hallo, mijn naam is Sara Rodrigus. Sdrt 5 mi bn ik d niuw vrplgstr van D Slp. Ik kom uit Portugal. Ik studrd vrplgkund in Lissabon maar lip stag in Gnt via ht Erasmus-projct. D lifd n mijn luk Erasmus-rvaring ddn mij bslissn om naar Gnt t vrhuizn. Ik hb nog gn momnt spijt ghad van mijn kuz. Ht is namlijk hl luk n uitdagnd samnwrkn mt d collga s n patiëntn. Dz bijnkomstn gaan door op: 9 / 16 / 23 / 30 oktobr 6 / 13 / 20 novmbr Tlkns van 10 u. tot 12u. D sssis gaan door in D Slop, Bvlandstraat 26, 9000 Gnt. Mr informati i.v.m. ht aanbod fitslssn of babybabbl, kan j vragn aan Ruth in D Slp Van hart wlkom! Kalndr PROJECT FIETSLESSEN Fitslssn voor kindrn uit d wijk Sluizkn-Tolhuis-Ham. Dz wordn gorganisrd voor kindrn uit d lagr school di nog nit of nit gnog kunnn fitsn. J mag j ign fits mbrngn maar r wordn ook fitsjs tr bschikking gstld. In ht najaar gaan d lssn door op zondag 23/11, 30/11, 7/12 n 14/12 van 10u30 tot 12u in d Sportschuur, Rgattnlaan nr. 8 4 START TO RUN LOOPEN WANDEL TRAININGEN Sinds 17/9 zijn w opniuw gstart mt wandl- n loopsssis. Elk wonsdag van 19u tot 20u kan j dlnmn in n rond ht Voorhavnpark (Bombaystraat 1) in d Muid. Als j dlnmt, word j bglid door n profssionl lsgvr. J kan kizn tussn wandln n/of lopn, w gaan probrn idrn in 1 grop zo god moglijk t bglidn. J kan j prsoonlijk spulln tijdns d sssis vilig achtrlatn in ht Kindrhuis van vzw Jong. Inschrijvn is nit nodig. J btaalt 1 uro pr kr. J kan vntul n mrburtnkaart kopn, di ook gldig is voor andr sportactivititn van ht Sportntwrk Gnt Noord. Mr info Sportntwrk Gnt Noord 09/ Martin Charlir 0474/ graag na 15u Of bij Kim in D Slp 5

4 Kalndr SWINGG JE MEE? Op d koffi bij... EEN GESPREK MET ISA BICICI OVER LEVEN MET DIABETES SWiNGG, ht bwgingsprojct van wijkgzondhidscntrum D Slp. W zijn opniuw gstart mt ons SWiNGG programma! Hirondr zi j n ovrzicht van d moglijkhdn. Praat rovr mt j huisarts of kinsithraput in D Slp of vraag naar Kim aan ht onthaal. Zi ook op d wbsit maandag van 13u tot 14u: actif bwgn voor vrouwn maandag van 14u tot 15u: actif bwgn voor vrouwn zondr inschrijving in ht SWiNGG- programma maandag van 15u tot 16u: rustig bwgn voor vrouwn. Ht rst wat opvalt als j Isa Bicici ontmot, is zijn ongbridld lvnsvrugd. Ik bn blij dat ik r nog bn, vrtlt hij, brd lachnd. In 1987 startt hij samn mt zijn vrouw rstaurant Kbab, in d Gnts Ovrpoortstraat. Ik had n vrouw n dri zonn, ht rstaurant draaid god. Wat ik chtr nit doorhad, was dat ik mt mijn gzondhid aan ht spln was. Ik at hl vt n hl zot, n dronk grgld n glaasj m mt bvrind klantn. Islamitn mogn ignlijk nit drinkn, maar ook glovign hbbn zo hun zwakk kantjs. En als mnsn j its aanbidn om t drinkn, dan is ht toch onblfd om t wigrn? Langzaamaan wrd duidlijk dat r its grondig mis was mt zijn gzondhid. Ik dronk makklijk acht litr watr pr dag, most d hl nacht opstaan om t plassn. D apothkr di ik om raad vrog, dacht dat ik misschin nirproblmn had. Ton ik mijn blod lit tstn bij d doktr, blk ik n vl t hog blodsuikrwaard t hbbn. Diabts typ 2 luidd ht vrdict. D arts schrf m mtn pilln voor. dondrdag van 13u30 tot 14u30: wandln voor vrouwn zondr inschrijving in ht SWiNGG- programma start aan ht wijkgzondhidscntrum dondrdag van 16u tot 17u: zwmmn voor mannn n vrouwn zowl bginnrs als gvordrdn vrijdag van 13u tot 14u: Fit n Sopl rustig bwgn voor vrouwn zondr inschrijving in ht SWiNGG programma in samnwrking mt LDC D Thuishavn 6 Ik dronk makklijk acht litr watr pr dag, most d hl nacht opstaan om t plassn. 7

5 In ht bgin kon ik d diagnos totaal nit aanvaardn. Ik was bang. Ho lang had ik nog t lvn? In d Turks gmnschap wordt nit zovl gpraat ovr diabts. Ik wist dus ook nit zovl ovr d zikt. Hl di situati hft m wl don bsffn ho blangrijk d stun van famili n vrindn is. Isa lit zich vrdr opvolgn in ht wijkgzondhidscntrum D Slp. D doktrs hbbn gmrkt dat d pilln di ik krg nit voldond warn n litn m ovrschakln op insulin-inspuitingn. Om d vir maand ga ik daar nog altijd op control. Op ign vraag wrd Isa ook opgnomn in ht ziknhuis. Daar hbbn z m vl uitlg ggvn ovr diabts n gzond voding. Eignlijk bn ik blij dat ik diabts hb. Andrs was ik al lang gstorvn door mijn lvnsstijl. Hl di situati hft m wl don bsffn ho blangrijk d stun van famili n vrindn is. Vandaag hb ik mijn vodingspatroon volldig omggooid. s Morgns n s avonds t ik brood mt magr blg n grontn; s middags kookt mijn vrouw vaak voor mij. Z houdt daarbij altijd rkning mt mijn dit. Alcohol drinkn do ik mt mat. Bhalv tijdns d ramadan, dan raak ik gn druppl aan. In ht bgin wou ik ook vastn in di priod, ondanks mijn diabts, maar daar bn ik m gstopt, want ik vil gwoon flauw. Volgns d Koran hof j trouwns nit t vastn in d ramadan als j zik bnt. Isa wil ook mr gaan bwgn. Ik hb intussn zs klinkindrn, waar ik onglooflijk van gnit. Als ik hn wil zin opgroin, dan zal ik god zorg motn dragn voor mzlf. ENKELE TIPS VAN ISA Of j nu hongr hbt of nit, probr altijd its t tn op d normal urn. Stl j maaltijdn dus nit t lang uit. Ondrhoud d contactn mt famili n vrindn. Zondr hun stun bn j nits. Ho moilijk ht soms ook is, blijf altijd bwgn! Volg altijd strikt d raad van d doktrs op. Hb gn schrik om ovr t schakln op insulin, indin d arts dit advisrt. Hou van jzlf n van ht lvn, dan gaat alls n stuk vlottr. Bron: Diabtsinfo, jaargang 57- nr4 Wist j dat... VITAMINE D: EEN MUST! Wist u dat baby s n jong kindrn xtra Vitamin D nodig hbbn? Er wordt aanbvoln bij all kindrn vanaf d gboort tot d lftijd van 6 jaar daglijks 400 IE (Intrnational Enhdn) Vitamin D to t dinn, gans ht jaar door onafhanklijk van ht soort mlkvoding n d vitamin D innam van d modr. Bij t winig vitamin D op jong lftijd kan ht bot mindr stvig groin. Er is n vrband tussn vitamin D-tkort n vrschidn chronisch zikts op latr lftijd zoals vb. typ 1 diabts, astma,.... WANNEER IS ER EEN TEKORT AAN VITAMINE D? Situatis di aanliding kunnn gvn tot n tkort aan Vitamin D zijn: t winig blootstlling van d huid aan zonlicht, wonn in d binnnstad, opgvangn wordn in n dagopvang zondr tuin. WAT ZIJN NATUURLIJKE BRONNEN VAN VITAMINE D? Zonlicht via d huid n bpaald vodingsstoffn (bijv. botr, mlk, grann, vis,...) HOE KAN MEN EEN VITAMINE D TEKORT VERMIJDEN? Voldond blootstlling aan zonlicht. Vrgt d bschrming mt hog factor zonncrèm chtr nit! Innam van vodingsmiddln vrrijkt mt vitamin D bijv. groimlk, botr n/of margarin Todinn van supplmntn: daglijks n hl ht jaar door 400 IE vitamin D van bij d gboort t..m. 6 jaar. Bij n donkr huidtyp 600 IE pr dag. Bschikbar prparatn bstaan in drupplvorm voor jong kindrn n andr vormn voor oudr kindrn. Wil j hirovr mr informati, vraag grust raad aan j huisarts of apothkr. Bronnn: Vodingscl van d Vlaams Vrniging voor Kindrgnskund, Kind&Gzin Mdisch blidscl, Kindrndocrinologi Uz Brussl 8 9

6 Wist j dat... Ho laat bgint d film? Wat zijn d opningsurn van d bib? Wlk trin nm ik?... Ht intrnt valt nit mr uit onz samnlving wg t dnkn. Informati opzokn n dln was nog nooit zo makklijk. Ook ht wijkgzondhidscntrum volurt m mt haar tijd. Daarom ontwikkldn wij n glodniuw wbsit waarop j d mst actul informati kan trugvindn. J ontdkt r bijvoorbld wannr j op consultati kan komn bij jouw vast arts, wat j mot don mt n voorschrift voor kinsithrapi of waar j trcht kan wannr j zik wordt in ht wknd. D wbsit bvat n schat aan praktisch informati, maar brngt ook d gschidnis van WGC D Slp, vrtlt j mr ovr d wijk of duidt ht forfaitair systm. Bovndin kan z wordn gbruikt als intractif hulpmiddl tijdns d consultatis: n filmpj ovr ho j bst n puffr gbruikt, intrssant links of informativ fichs di j ook achtraf nog kunt raadplgn Wil j graag wtn wi waar wrkt, of r vacaturs zijn of wil j graag spontaan sollicitrn? Dat kan allmaal. Bij d opmaak hbbn w gprobrd zovl moglijk tgmot t komn aan wat voor onz patiënt blangrijk n intrssant is, zodat d wbsit hlpt om nog mr btrokkn t zijn bij ht Wijkgzondhidscntrum. J kunt nu ook gbruik makn van ht gratis WIFI-ntwrk in d wachtzaal! J kan inloggn mt ondrstaand cod WGCDSlpGast Op uw gzondhid HALT2DIABETES: OOK BIJ ONS IN DE BUURT! Misschin las j in d prs al brichtjs ovr ht pilootprojct HALT2Diabts dat dit najaar van start gaat in onz rgio. Dit projct tr prvnti van typ 2 diabts is n initiatif van d Diabts Liga vzw. DOEL Ht hft tot dol om vrogtijdig prsonn mt n hoog risico op typ 2 diabts op t sporn, n hn n lfstijlprogramma aan t bidn om dit risico gricht aan t pakkn. GOED NIEUWS Ht god niuws is dat r op ht momnt van prdiabts nog n trugwg is, via n gzond lfstijl n d juist bhandling. En dit is nt wat HALT2Diabts tracht t vrwznlijkn. WAT Via HALT2Diabts kan u gratis dlnmn aan n lfstijlprogramma in grop om uw vrhoogd risico onmiddllijk aan t pakkn ondr dskundig bgliding. U krijgt prvntiv lfstijladvizn om typ 2 diabts t voorkomn, u krijgt prsoonlijk tips rond voding n bwging n kan hirm concrt aan d slag. Ook D Slp stapt m in dit projct. Mnsn mt n vrhoogd risico op diabts typ 2, zulln door d diabtsducator Ptra wordn uitgnodigd om dl t nmn aan ht lfstijlprogramma in ht voorjaar Bij vragn hirovr kan j trcht bij Ptra van D Slp

7 En babbl ovr n knabbl VOEDING BIJ PREDIABETES OF DIABETES Prdiabts n typ 2 diabts ontstaan door onvoldond wrkzaamhid van insulin n n achtruitgang van d pancras. Bij typ 2 diabts kan r n rflijk factor aanwzig zijn maar r is ook n duidlijk vrband mt n ongzond lfstijl zoals ovrgwicht, t winig lichaamsbwging of n ongzond voding. Daarnaast is ht blangrijk dat d voding nit mr nrgi aanbrngt dan j nodig hbt. Door gzond t tn n t lvn, kan j ht ontstaan van d aandoning vaak voorkomn n allszins lang uitstlln. Voding bij diabts of prdiabts is nits andrs dan n gzond n gvarird voding op basis van d activ vodingsdrihok, di trouwns voor idrn gldt. Er is wl xtra aandacht nodig voor koolhydratn, vttn n vodingsvzls. Daarnaast is ht blangrijk dat d voding nit mr nrgi aanbrngt dan j nodig hbt. Klin nvoudig aanpassingn in ht bstaand vodingspatroon, ondr dskundig bgliding van n diëtist, kunnn al voldond zijn om ht gwnst dol t brikn. GOUDEN RICHTLIJNEN VOOR DAGELIJKSE VOEDING: Gbruik minimum 1 ½ L watr of caloriarm vloistof pr dag Ztmlhoudnd trag koolhydratn zijn blangrijk in d voding maar sprid z ovr d gans dag. Maak dat r nooit t grot portis van wordn gbruikt van brood, pasta, rijst, aardappln of andr graansoortn n graanproductn Minimum 300 gr. grontn n 2 à 3 stukkn fruit pr dag zijn aan t radn. Om zkr aan 300 gr. grontn to t komn, is ht blangrijk dat j zowl bij ht middagmaal als bij ht avondmaal grontn inschaklt. Fruit is dan wr n prima tussndoortj. Mlk n mlkproductn zoals yoghurt n kazn zijn ook zr blangrijk in onz voding maar z brngn ook cholstrol n vrzadigd vttn mt zich m, kis daarom productn mt n bprkt of vrlaagd vtghalt. Vttn n oliën zijn nuttig voor vtoplosbar vitaminn n ssntiël vtzurn maar z brngn ook vl caloriën mt zich m. Daarom is ht blangrijk dat j r zr zuinig m omspringt. En tlpl oli pr prsoon pr maaltijd is zkr voldond. Snll suikrs n all productn gzot mt snll suikrs zijn nit alln ovrbodig maar schadn onz gzondhid. Zot tn gft bovndin aanliding tot mr zin in zot. Vrmijd z dus volldig! D consumpti van vls wordt bst vrmindrd tot 100 gr. pr dag. Ht is ook nit nodig all dagn vls t gbruikn. Linzn, bonn of andr klassik vlsvrvangrs brngn ook vl iwittn

8 SPECIALE PRODUCTEN Vl mnsn dnkn dat diëtn btknt dat j spcial productn gbruikt trwijl dat hlmaal nit nodig is. Soms zijn z zlf mindr gschikt voor mnsn mt prdiabts of diabts. Hirondr wat uitlg: PRODUCTEN MET ZOETSTOFFEN Tgnwoordig zijn r vl productn op d markt waar suikr vrvangn is door zotstoffn maar daarom is dat product nit altijd gzondr. En gzond product mot ook vtarm zijn (n vooral mindr vrzadigd vt bvattn) n rijk zijn aan vodingsvzls. Ht gbruik van t vl productn di gzot zijn mt polyoln zoals maltitol kan bij sommign buikpijn vroorzakn. Zondr suikr wil bovndin nit altijd zggn zondr koolhydratn. LIGHT PRODUCTEN D trm light btknt mindr van n bpaald vodingsstof. Sommig light productn lvrn vnvl caloriën als gwon productn. Vrpakkingn god lzn is dus blangrijk. Light frisdrankn zijn stds nrgivrij n bïnvlodn ht blodsuikrghalt nit. Ht gamma light productn is zo vrschidn n zo uitgbrid, dat j bst aan n diëtist() vraagt of n bpaald light product in d voding kan wordn gbruikt. Kindrhok TRAKTEER GEZOND Traktatis voor op school kunnn hl gzond zijn n hl luk n nvoudig om zlf t makn. Omdat z zo klurrijk zijn n r zo mooi uit zin, hb j r zkr succs m bij j klasgnootjs. D voding is n blangrijk ondrdl van d diabts n prdiabts bhandling. Ht is d basis waarop all andr bhandlingn stunn. Zondr aangpast voding is ht noch mt blodsuikrvrlagnd pilltjs, noch mt insulin moglijk om diabts god ondr control t houdn. D tijd dat mn bij diabts n strng dit gaf, is glukkig voorbij. J kan stds lkkr blijvn tn trwijl j wrkt aan j gzondhid. Hirondr n op d volgnd pagina toon ik julli n aantal klurrijk voorbldn n daarna kan j zlf aan d slag. Vl succs! RECEPT hrlijk fruitspizn HEERLIJKE FRUITSPIEZEN Wat hb j nodig? Vrschillnd soortn fruit. Blangrijk is dat j sizonsfruit koopt. Sizonsfruit is fruit dat op dat momnt rijp is. Vruchtn di vlak na d oogst ggtn wordn hbbn bovndin d bst smaak. Sizonsfruit is ovr ht algmn ook godkopr, omdat r op dat momnt n grotr aanbod van is in d winkls. Tip: lt r ook op dat j fruit innmt dat vrschillnd klurn hft. Ho mr klur, ho aantrkklijkr d fruitbrochtt. Satéstokjs 14 Ho ga j t wrk? Was ht fruit grondig Snij ht fruit in stukjs. Als j druifjs gbruikt, hovn di nit gsndn t wordn. Stk d stukjs fruit op d satéstokjs. Zorg daarbij dat j afwisslt van klur. Smaklijk! 15

9 Kindrhok Hapjskrokodil Ijshoorntj mt fruit Schattig vlindrs tip: Dz hapjs passn ook in j brooddoos! Watrmlon op n stokj Tovrstokjs Grontnhapjs Vind d rcptn voor dz hapjs trug op 16