Zo kan het ook Flexibel werken in de catechese aan de hand van Praten met de ander, Onderweg met de ander en Vragen naar de ander

Transcriptie

1 Zo kan het ook Flexibel werken in de catechese aan de hand van Praten met de ander, Onderweg met de ander en Vragen naar de ander Arda de Boer van Veen Gemeenten zoeken naar een flexibele manier van geloofsleren. Er is keuzecatechese, er wordt gewerkt in blokken. Als het over geloven gaat staat de kerk immers voor de uitdaging een veelzijdige leeromgeving aan te bieden, waarin jongeren voeding vinden voor hun eigen geloofsontwikkeling. Door te inventariseren welke thema s jongeren belangrijk vinden, komt in de catechese hun leerproces centraal te staan. Door de genoemde onderwerpen aan de orde te stellen via de bestaande methode krijgt de catecheet informatie en verwerkingssuggesties in handen. Leren Wanneer hebt u voor het laatst iets geleerd? Van wie en op welke manier? Als u deze vragen stelt binnen het predikantenoverleg of binnen het catecheseteam krijgt u allerlei antwoorden. De één heeft van de buren geleerd hoe een hortensia het best gesnoeid kan worden. Dat gebeurde toen de plant van de buurman prachtig in bloei stond en die van haar niet. Een ander heeft op internet opgezocht hoe hij met de trein in Brugge kan komen, omdat hij daar met vrienden een stedentrip wil gaan maken. In onze tijd is er een enorme stroom van informatie voorhanden, die zich voortdurend uitbreidt en ontwikkelt. Daardoor is het onmogelijk geworden in een opleiding of cursus vooraf alle informatie op te doen die nodig is voor het uitoefenen voor een vak of beroep. Wie meedraait in de maatschappij zit in een proces van levenslang leren. Mensen halen uit de enorme stroom van informatie datgene wat ze vandaag voor dit probleem of die klus nodig hebben. En ze halen die kennis overal waar ze maar te vinden is. Leren in de gemeente Als het over geloven gaat halen mensen hun kennis en informatie ook niet meer alleen bij de kerk of geloofsgemeenschap. Martin (zie kader op de volgende pagina) ontwikkelt zelf een manier om het leven te beschouwen. Hij gaat naar catechese, maar betrekt even gemakkelijk andere godsdiensten dan de christelijke bij zijn levensvisie. En via de tv is hij een paar jaar terug zó geraakt door de begrafenis van de paus, dat hij het zich nu nog herinnert. De kerk staat voor de uitdaging een veelzijdige leeromgeving aan te bieden, waarin jongeren genoeg voeding en mogelijkheden vinden voor hun eigen leerproces. Het is van belang niet alleen de verstandelijke, begripsmatige vermogens in te schakelen, maar ook de creativiteit aan te spreken. Jongeren leren ook door dingen te doen, door te handelen en door de ontmoeting met anderen. Dat alles vraagt deskundigheid, creativiteit en inzet van predikanten, kerkelijk werkers en vrijwilligers. Om hen niet te overvragen stel ik voor bij het meer flexibel maken van de catechese uit te gaan van bestaand materiaal. In mijn methoden Praten met de ander, Onderweg met de ander en Vragen naar de ander worden er bij ieder thema verwerkingssuggesties aangeboden. Deze suggesties spelen in op verschillende manieren van leren, zodat het geloofsleren van jongeren op een veelzijdige manier vorm kan krijgen. Naast het leren via het verstand, het cognitieve leren, komen bijvoorbeeld ook het leren via creativiteit, ontmoeting en spel aan bod.

2 Zo kan het ook Inventarisatie Op de eerste avond van het seizoen worden de thema s geïnventariseerd. De jongeren krijgen ieder een aantal vierkante kaartjes waarop in twee hoeken een kwartcirkel is getekend. (Een werkblad met kaartjes is te vinden in de werkmap bij Vragen naar de ander, werkblad 1b, én op pag. 4 van dit artikel. Ze beantwoorden de vraag: Welke onderwerpen of vragen komen er bij je op als je nadenkt over geloven? Ze schrijven deze onderwerpen of vragen in de kwartcirkels van de kaartjes; in iedere kwartcirkel één. Daarna leggen de jongeren in de groep bij elkaar passende vragen en onderwerpen zó tegen elkaar aan, dat er halve -, driekwart - of hele cirkels ontstaan. Waar dat lukt komt een thema naar voren, dat op het programma komt te staan voor het komende seizoen. De hele/halve cirkels worden op een stuk papier geplakt en in de catecheseruimte opgehangen. Ze worden ingekleurd als het betreffende thema aan de orde is geweest. Om catecheten de gelegenheid te geven aan de hand van deze inventarisatie het programma voor te bereiden, volgt de tweede bijeenkomst niet te snel op de eerste. Door de inventarisatie van meerdere groepen naast elkaar te leggen kan er een planning worden gemaakt, waarin de programma s van de groepen op elkaar worden afgestemd. Zo kan er door de predikant of door het catecheseteam efficiënt worden gewerkt en kunnen catecheten samen voorbereiden. Samenstellen van het programma De predikant of het catecheseteam gaat in de methoden Praten met de ander, Onderweg met de ander en Vragen naar de ander na wáár de genoemde thema s aan de orde komen. De onderwerpen, die in deze methoden aan de orde komen, zijn in schema gezet (zie pag. 5, 6 en 7). Van Vragen naar de ander is dit schema ook te vinden op blz. XI van de handleiding. Uitgaande van de zo gevonden thema s worden er blokken samengesteld. Het in de methoden aangeboden materiaal wordt zonodig aangevuld. Te denken valt aan videomateriaal, materiaal voor beeldende expressie, stage of excursie, internet, ontmoeting tussen de generaties enzovoort. Voor uitwerking, materialen en advies kunt u terecht bij het Centrum voor Levensbeschouwing voor het plaatsen van een zoekopdracht of het maken van een begeleidingsafspraak. Geloof je t zelf? Ik denk dat de wereld en ik er niet zo maar zijn. Er moet iemand zijn die een plan heeft bedacht. Voor mij heeft hij of zij geen naam. Mensen moeten hun eigen gang gaan. Die iemand houdt zich op een afstandje, maar zorgt dat het uiteindelijk wel goed komt of zo. Ik praat er ook wel eens tegen. Heel soms ga ik naar de kerk; maar ik ga geregeld naar catechese. Ik vind reïncarnatie eigenlijk wel een goed idee. Je krijgt meerdere levens om te leren een echt mens te worden. De begrafenis van de vorige paus herinner ik me nog goed. Ik vond het interessant. Al die mensen op dat plein in Rome! En dat de kist nog één keer werd gedraaid voordat hij naar binnen werd gebracht. Het was alsof de paus nog even groette. Dat was een heel apart gevoel. Martin (16)

3 Bezoekadres: Jacob Catsplein 1, 8913 CS Leeuwarden Postadres: Tesselschadestraat 12, 8913 HB Leeuwarden T (058) E info@centrumvoorlevensbeschouwing.nl Serie Catechetisch Ontmoetingen voor jarigen Arda de Boer-van Veen Praten met de ander, een catechetische ontmoeting bij de woorden van het Onze Vader handleiding 16,00 werkmap 16,00 Onderweg met de ander, een catechetische ontmoeting bij de Tien Woorden handleiding 18,00 werkmap 16,00 Vragen naar de ander, een catechetische ontmoeting bij geloven en belijden in de christelijke geloofstraditie handleiding 18,00 werkmap 16,00

4

5 Praten met de ander blauw Hoofdstuk 1 Om te beginnen eerste avond, kennismaken, spaarproject Arda de Boer - van Veen Centrum voor Levensbeschouwing / Narratio Bijbel Gemeente Traditie Wereld 2 Inleiding op het Onze Vader Evangelie naar Matteus Plaats in de liturgie Kaddisj gebed Koninkrijk van God Evangelie naar Lucas Achttien gebed 3 Onze Vader, die in de hemelen zijt God de Vader belijdenissen rijk van god godsbeelden rijk der hemelen 4 Uw Naam worde geheiligd namen en hun betekenis God en mensen ongezegde Naam leven met de Naam 5 God verbindt Zijn Naam doopverhalen doopliturgie hervormd gedoopt zijn niet aan mensen-namen gereformeerd vanzelfsprekend 6 Uw Koninkrijk kome Gods koningschap Bidden om het Gods heerschappij kritisch model gelijkenissen koninkrijk 7 Zoeken naar het Koninkrijk gerechtigheid doen komen en gaan de rechtvaardigen hoop 8 Uw wil geschiede, gelijk in de Gods wil worde gedaan verkondiging passief of actief Gods wil doen hemel alzo ook op de aarde 9 Vragen bij: Uw wil geschiede lijden voorbede lot? waarom? pastoraat 10 Geef ons heden ons dagelijks brood leven als geschenk diaconaat wekenfeest honger 11 Om te breken en te delen maaltijd houden avondmaal pascha;communie samen eten jongeren 12 En vergeef ons onze schulden, schuld en vergeving gebed om vergeving Jom kippoer kans om samen gelijk ook wij vergeven onze verder te gaan schuldenaren 13 En leid ons niet in verzoeking, beproeving en geroepen om het macht van het voorbeelden maar verlos ons van de boze verzoeking goede te doen kwaad 14 want van U is het Koninkrijk kracht, heerlijkheid lofprijzing eenheid van gebed moed voor vandaag en de kracht en de heerlijkheid amen en lofzegging en morgen tot in eeuwigheid. Amen 15 Bidden is als ademhalen bidden gebeden in de liturgie bidden in als jongeren verbondenheid bidden 16 Tot besluit afscheid, terugblik en afsluiting

6 Onderweg met de ander rood Hoofdstuk 1 Om te beginnen eerste avond, kennismaken, spaarproject Arda de Boer - van Veen Centrum voor Levensbeschouwing / Narratio Bijbel Gemeente Traditie Wereld 2 De bijbel; ontstaan lezen en verkondigen joods: TeNaCH vertalen alle mensen, wat een boek leeswijzen canoniek en apocrief 3 Tien Woorden verbond leefregels Simchat Torah leven met God en mensen 4 Alleen je Bevrijder God of de goden geloofsbelijdenis telling moderne afgoden het eerste woord 5 Verbeeld je niets beelden maken op God afstemmen kunst geloven vandaag het tweede woord 6 Leven met de Naam de Naam leren, vieren, dienen JHWH levensstijl het derde woord 7 Een dag apart van ophouden weten samenkomst sabbat en zondag zondagswet, koopzondagen het vierde woord 8 Aan het werk werken: slaafs of vrij? gemeentewerk plicht of kans werkloosheid nav. het vierde woord 9 Oud en jong ouders en kinderen leren geloven volwassen worden 'het gezin' bestaat niet het vijfde woord 10 Leven en dood leven is kostbaar afscheid en uitvaart gebruiken omgaan met het leven het zesde woord 11 Om alles, 't is om alles het leven moe pastoraat ontwikkeling in het jongeren en suïcide (over suïcide) denken over suïcide nav. het zesde woord 12 Oorlog en vrede oorlog en vrede vrede van God rechtvaardige oorlog, situatie in de wereld nav. het zesde woord vredeszondag pacifisme, ikv 13 Trouw zijn trouw, echtscheiding inzegening jodendom veranderende visie op het zevende woord is geen echtbreuk christendom relaties 14 Zij houdt van haar bijbelteksten verschillende visies op van afwijzing tot ontdekken van seksuele en hij van hem homoseksualiteit zegening identiteit n.a.v. het zevende woord 15 Omgaan met eigendom recht van bestaan kerkbalans jubeljaar,sabbatsjaar diefstal het achtste woord diaconaat arm en rijk 16 Geven van wat je hebt dienen taak van diakenen van eerste gemeente werelddiakonaat gekregen (diakonaat) tot vandaag n.a.v. het achtste woord 17 Weet wat je zegt betrouwbaar gesprek in de gemeente feitelijkheid of betrouwbaar spreken Het negende woord zijn betrouwbaarheid kritisch luisteren 18 Wat zei je? vreemdelingen binnenlands diaconaat wereldraad van denken over vreemden.a.v. negende woord kerken lingen 19 Samen mens zijn 'begeren' verschillend en toch binnenkant en hebben of zijn het tiende woord samen buitenkant 20 Tot besluit afscheid, terugblik en afsluiting

7 Vragen naar de ander groen Hoofdstuk 1 Om te beginnen eerste avond, kennismaken, thema's, spaarproject Arda de Boer - van Veen Centrum voor Levensbeschouwing / Narratio Wereld Gemeente Bijbel Traditie Blok A: Een mens te zijn op aarde 2 Tot leven geroepen geboren worden doop zonde en vervreemding kinderdoop volwassendoop 3 Worden wie je bent identiteit levensloop mensbeeld geloven leren Blok B: God vraagt naar mensen 4 Ruimte om te leven verwondering over wetenschap en geloof schepping zorg voor de schepping het bestaan 5 God zoekt mensen geloven verschillende geloofswijzen verbond woorden voor God andere godsdiensten Blok C: Zoon van mensen, Zoon van God 6 Wie is Hij toch? wie is Jezus? kerkelijk jaar Jezus' optreden titels Evangelie naar Marcus 7 Zoon van mensen, kerstgebruiken Advent en Kerst Jezus' geboorte maagdelijke geboorte Zoon van God Evangelie naar Mattheus Evangelie naar Lucas 8 Gestorven om op te staan paasgebruiken 40-dagentijd en Pasen kruisiging en opstanding verrijzenis Evangelie naar Johannes 9 Leven van de wind pinkstergebruiken Hemelvaart en Pinksteren Heilige Geest de wereld in Trinitatis Eenheid van Vader, Zoon en Geest 10 Beginnen bij de toekomst toekomst voleinding Koninkrijk van God nieuwe hemel, nieuwe aarde Blok D: Mensen vragen naar God 11 Als het fout gaat het kwaad gebed van toenadering antwoord op zonde en verzoening avondmaal schuld 12 Het donkere geheim het lijden pastoraat Job als God bestaat Jezus en mensen die lijden 13 Van liefde en vreugde hobby's vieren en zegenen Prediker levensvreugde vriendschap Hooglied seksualiteit 14 Over de laatste grens de dood en dan? uitvaart eeuwig leven opstanding hemel 15 Mijn ouders vinden het een jongeren en de bijbel verkondiging de taal van de bijbel verschillende leeswijzen goed boek Blok E: Mensen vragen naar mensen 16 Geloof je 't zelf? jongeren en geloven het geloof belijden geloven belijdenisgeschriften 17 Hoezo kerk!? kerk in de relaties en taken geloofsgemeenschap Samen op Weg-kerken samenleving lichaam van Christus 18 Mensen vragen naar mensen individu en missie, diaconaat en barmhartigheid ontmoeting samenleving oecumene gerechtigheid uitwisseling dienst en getuigenis wederkerigheid 19 Tot besluit afscheid, terugblik en afsluiting