Nask 1 ( bb kb gl/tl )

Transcriptie

1 Einddoelen Nask 1 vmbo bovenbouw Nask 1 ( bb kb gl/tl ) = CE = SE Materie Vaksubkernen Inhouden bb kb gl/tl exameneenheden Materiaaleigenschappen Verband tussen soorten materialen, hun eigenschappen en toepassingen. 5.1 kan stofeigen-schappen herkennen en 6.1 kan stofeigenschappen herkennen en 6.1 kan stofeigenschappen herkennen en geleiding van warmte, geleiding van geluid, dichtheid, uitzetting en inkrimping, verspaanb aarheid, mogelijkheid tot verb inden en samenstellen, corrosieb estendigheid geleiding van warmte, geleiding van geluid, dichtheid, uitzetting en inkrimping, verspaanb aarheid, mogelijkheid tot verb inden en samenstellen, corrosieb estendigheid geleiding van warmte, geleiding van geluid, dichtheid, uitzetting en inkrimping, verspaanb aarheid, mogelijkheid tot verb inden en samenstellen, corrosieb estendigheid Stofeigenschappen Stoffen en hun herkenbaarheid door hun eigenschappen. 5.1 kan stofeigen-schappen herkennen en 6.1 kan stofeigenschappen herkennen en 6.1 kan stofeigenschappen herkennen en fase, kleur, geur, oplosb aarheid in water, kookpunt, smeltpunt, dichtheid fase, kleur, geur, oplosb aarheid in water, kookpunt, smeltpunt, dichtheid fase, kleur, geur, oplosb aarheid in water, kookpunt, smeltpunt, dichtheid Gevaarlijke stoffen en veilig werken Gevaren van het gebruik van bepaalde stoffen te nemen voorzorgsmaatregelen. 5.2 kan gevaren van stoffen voor de mens en het milieu herkennen en vermijden gevaarlijke stoffen, voorzorgsmaatregelingen, b eschermingsb ril, lab jas, plastic handschoenen, gifwijzer, veiligheidskaarten, pictogrammen. gevaarlijke stoffen, voorzorgsmaatregelingen, b eschermingsb ril, lab jas, plastic handschoenen, gifwijzer, veiligheidskaarten, pictogrammen. gevaarlijke stoffen, voorzorgsmaatregelingen, b eschermingsb ril, lab jas, plastic handschoenen, gifwijzer, veiligheidskaarten, pictogrammen. Stoffen en milieu Bij keuze van (grond)stoffen en materialen rekening houden met effecten voor het milieu. 5.2 kan gevaren van stoffen voor de mens en het milieu herkennen en vermijden grondstoffen, productie, transport, recycling, afvalverwerking grondstoffen, productie, transport, recycling, afvalverwerking grondstoffen, productie, transport, recycling, afvalverwerking Verantwoord omgaan met afval. 5.2 kan gevaren van stoffen voor de mens en het milieu herkennen en vermijden afvalstoffen, scheiden en hergeb ruik,

2 scheiden en hergeb ruik, composteren, storten, verb randen. afvalstoffen, scheiden en hergeb ruik, composteren, storten, verb randen. afvalstoffen, scheiden en hergeb ruik, composteren, storten, verb randen. Chemische reacties Onomkeerbare chemische reacties uit het dagelijks leven. 5.3 kan chemische processen herkennnen voedselb ereiding, roesten, verb randing, uitharden van b eton, lijmen, carb it. voedselb ereiding, roesten, verb randing, uitharden van b eton, lijmen, carb it. voedselb ereiding, roesten, verb randing, uitharden van b eton, lijmen, carb it. Bouw van stoffen Karakteristieke bouw van stoffen op het niveau van moleculen en atomen kan de bouw van stoffen en materialen in termen van moleculen en atomen 1 de bouw van stoffen en materialen in termen van moleculen en atomen 1 de bouw van stoffen en materialen in termen van moleculen en atomen NASK1/K/10 bouw van stoffen, moleculen, atomen. bouw van stoffen, moleculen, atomen. bouw van stoffen, moleculen, atomen. Het gedrag van moleculen en atomen in de verschillende fases van stoffen. 1 het gedrag van atomen en moleculen in de verschillende fasen uitleggen 17.2 kan het gedrag van atomen en moleculen in de verschillende fasen uitleggen 17.2 kan het gedrag van atomen en moleculen in de verschillende fasen uitleggen NASK1/K/10 beweging, onderlinge aantrekkingskracht beweging, onderlinge aantrekkingskracht beweging, onderlinge aantrekkingskracht De bouw van atomen kan de bouw van een atoom 17.3 kan de bouw van een atoom NASK1/K/10 bouw van atoom bouw van atoom Dichtheid Verband tussen dichtheid en zinken-zweven-drijven. 6.3 kan zinkenzweven-drijven met behulp van dichtheid 6.3 kan zinkenzweven-drijven met behulp van dichtheid massa, volume, dichtheid, zinken, zweven, drijven massa, volume, dichtheid, zinken, zweven, drijven Energie Vaksubkernen Inhouden bb kb gl/tl exameneenheden Vormen van energie Vormen van energie. 9.1 kan het warmte, elektrische energie en hierover berekeningen b ewegings-, zwaarte, warmte-, elektrische-, chemische-, stralings-, kern-, veer- of elastische energie en hierover berekeningen b ewegings-, zwaarte, warmte-, elektrische-, chemische-, stralings-, kern-, veer- of elastische energie Energie en milieu Milieu en gezondheidseffecten die optreden als gevolg van energiegebruik. 9.2 kan de manieren van opwekking van elektrische energie gevolgen ervan 10.2 kan de manieren van opwekking van elektrische energie gevolgen ervan 10.2 kan de manieren van opwekking van elektrische energie gevolgen ervan

3 Verbranden en verwarmen Warmtebronnen. zure regen, b roeikaseffect, thermische verontreiniging, 9.1 irritatie en b eschadiging kan het proces van slijmvliezen, van verbranden ogen en luchtwegen zure regen, b roeikaseffect, thermische verontreiniging, 10.1 irritatie en b eschadiging kan het proces van slijmvliezen, van verbranden ogen en luchtwegen zure regen, b roeikaseffect, thermische verontreiniging, 10.1 irritatie en b eschadiging kan het proces van slijmvliezen, van verbranden ogen en luchtwegen kachel, c.v., fornuis, vloerverwarming, gasb rander, elektrische kookplaat, elektrische dompelaar kachel, c.v., fornuis, vloerverwarming, gasb rander, elektrische kookplaat, elektrische dompelaar. kachel, c.v., fornuis, vloerverwarming, gasb rander, elektrische kookplaat, elektrische dompelaar. Meten van temperatuur. 9.1 kan het 10.1 kan het 10.1 kan het thermometer, temperatuursensor thermometer, temperatuurschalen Kelvin en Celsius, temperatuursensor, ab solute nulpunt thermometer, temperatuurschalen Kelvin en Celsius, temperatuursensor, ab solute nulpunt Isolatie 9.1 kan het 10.1 kan het 10.1 kan het isoleerkan, spouwmuurisolatie, b ouwmaterialen, radiatorfolie, handgrepen van pannen, isoleerkan, spouwmuurisolatie, b ouwmaterialen, radiatorfolie, handgrepen van pannen, isoleerkan, spouwmuurisolatie, b ouwmaterialen, radiatorfolie, handgrepen van pannen, Transport van warmte. 9.1 kan het 10.1 kan het 10.1 kan het geleiding, stroming, straling geleiding, stroming, straling geleiding, stroming, straling Verband tussen temperatuur, tijd en warmte. en hierover berekeningen en hierover berekeningen verb randingswarmte, temperatuur verb randingswarmte, temperatuur Elektriciteit en Schakelingen. huisinstallatie, elektrisch circuit van voertuigen, spanningsb ron en aarde, verb indingsdraden huisinstallatie, elektrisch circuit van voertuigen, spanningsb ron en aarde, verb indingsdraden huisinstallatie, elektrisch circuit van voertuigen, spanningsb ron en aarde, verb indingsdraden Aard en functie van componenten in schakelingen. weerstand, NTC, LDR, LED en diode, schakelaar, drukschakelaar, reedcontact, relais, transistor als schakelaar, weerstand, NTC, LDR, LED en diode, schakelaar, drukschakelaar, reedcontact, relais, transistor als schakelaar, weerstand, NTC, LDR, LED en diode, schakelaar, drukschakelaar, reedcontact, relais, transistor als schakelaar,

4 condensator, actuator, zoals motor of lamp, transformator condensator, actuator, zoals motor of lamp, transformator condensator, actuator, zoals motor of lamp, transformator Meetinstrumenten spanningsmeter, stroommeter, multimeter, kwh-meter, smeter spanningsmeter, stroommeter, multimeter, kwh-meter, smeter spanningsmeter, stroommeter, multimeter, kwh-meter, smeter Principe van een gesloten stroomkring in serie- en parallelschakelingen. gesloten stroomkring, serieschakeling, parallelschakeling gesloten stroomkring, serieschakeling, parallelschakeling gesloten stroomkring, serieschakeling, parallelschakeling Diverse schema's van schakelingen in de praktijk. inb rekersalarm, automatische deurb ediening, elektronische temperatuursensor, schemerschakeling, dimmer, discolichten inb rekersalarm, automatische deurb ediening, elektronische temperatuursensor, schemerschakeling, dimmer, discolichten inb rekersalarm, automatische deurb ediening, elektronische temperatuursensor, schemerschakeling, dimmer, discolichten Verband spanning en stroom. spanning, stroom, weerstand spanning, stroom, weerstand spanning, stroom, weerstand Vermogen van apparaten, totale en energiegebruik meten en., elektrische energie, energiegeb ruik, kwh, joule, elektrische energie, energiegeb ruik, kwh, joule, elektrische energie, energiegeb ruik, kwh, joule Vegelijken van apparaten ten aanzien van energiegebruik, rendement en veiligheid. rendement rendement rendement Beveiligen van stroomkringen. 7.2 kan verklaren en en 8.2 kan verklaren en en 8.2 kan verklaren en en Geleiders en isolatoren. hoofdzekering, groepzekering, aardlekschakelaar, randaarde, 7.2 dubbele isolatie kan verklaren en en hoofdzekering, groepzekering, aardlekschakelaar, randaarde, 8.2 dubbele isolatie kan verklaren en en hoofdzekering, groepzekering, aardlekschakelaar, randaarde, 8.2 dubbele isolatie kan verklaren en en

5 elektrische geleider, elektrische isolator elektrische geleider, elektrische isolator elektrische geleider, elektrische isolator Verband tussen gebruikstijd van accu en capaciteit. capaciteit van accu capaciteit van accu Magnetisme. de transformator de transformator permanente magneet, noord- en zuidpool, aantrekking en afstoting tussen polen, veldlijnen, spoel, weekijzeren kern, elektromagneet permanente magneet, noord- en zuidpool, aantrekking en afstoting tussen polen, veldlijnen, spoel, weekijzeren kern, elektromagneet Magnetisme en toepassingen. de transformator de transformator dynamo, transfomator, luidspreker, relais reedcontact dynamo, transfomator, luidspreker, relais reedcontact Onderdelen van een dynamo manier van opwekken van elektrische energie. de transformator de transformator b ewegingsenergie, elektrische energie, magneet, energieomzetting b ewegingsenergie, elektrische energie, magneet, energieomzetting Onderdelen van een transformator, de werking ervan en haar toepassingen. de transformator de transformator primaire en secundaire kring, transformatie van spanning, overdracht van, toepassingen ten minste:. adapter. halogeenverlichting. elektriciteitstransport primaire en secundaire kring, transformatie van spanning, overdracht van, toepassingen ten minste:. adapter. halogeenverlichting. elektriciteitstransport Energieomzetting Omzetten van energie, wet van behoud van energie. en hierover berekeningen en hierover berekeningen energieomzetting, wet van behoud van energie, verb randingswarmte, rendement, energieomzetting, wet van behoud van energie, verb randingswarmte, rendement, Rendement en Het rendement. en hierover berekeningen en hierover berekeningen energieomzetting, rendement, energieomzetting, rendement, Licht, geluid en straling

6 Licht, geluid en straling Vaksubkernen Inhouden bb kb gl/tl exameneenheden Geluid Geluidsbronnen 12. kan de stemvork, muziekinstrumenten, luidspreker, oortelefoon, machines, verkeer stemvork, muziekinstrumenten, luidspreker, oortelefoon, machines, verkeer stemvork, muziekinstrumenten, luidspreker, oortelefoon, machines, verkeer Geluidsontvangers 12. kan de oor, microfoon, geluidsensor oor, microfoon, geluidsensor oor, microfoon, geluidsensor Geluidstoepassingen 12. kan de echo, echolood, echoscopie echo, echolood, echoscopie echo, echolood, echoscopie Verband tussen toonhoogte (frequentie) van een snaarinstrument en lengte en spankracht in de snaar. 12. kan de snaarlengte snaarlengte snaarlengte Relatie tussen geluidsterkte en geluidshinder met metingen. 12. kan de geluidssterktemeter, computermetingen, db(a)-schaal, gehoorgrenzen (tussen 20 Hz en 20 khz) geluidssterktemeter, computermetingen, db(a)-schaal, gehoorgrenzen (tussen 20 Hz en 20 khz) geluidssterktemeter, computermetingen, db(a)-schaal, gehoorgrenzen (tussen 20 Hz en 20 khz) Gezondheidsschade door geluidssterkte en tijdsduur en het nemen van maatregelen. 12. kan de geluidswal, geluidsscherm, gehoorb eschermers, geluidswal, geluidsscherm, gehoorb eschermers, geluidswal, geluidsscherm, gehoorb eschermers, Geluidskenmerken. toonhoogte, amplitude, geluidssterkte toonhoogte, amplitude, geluidssterkte De geluidssnelheid in verschillende tussenstoffen.

7 geluidsafstand, geluidssnelheid geluidsafstand, geluidssnelheid Trillingstijd van een toon bepalen met een oscilloscoopbeeld en berekening kan geluid vastleggen met oscilloscoop of computer en daaruit de frequentie bepalen 13.2 kan geluid vastleggen met oscilloscoop of computer en daaruit de frequentie bepalen trillingstijd. trillingstijd. De onderdelen werking van een luidspreker kan de werking van een luidspreker uitleggen 13.3 kan de werking van een luidspreker uitleggen conus, magneet, spoel. conus, magneet, spoel. Licht Lichtbronnen, eigenschappen van lichtstralen, schaduwvorming kan straling 11.1 kan straling 11.1 kan straling zon, kunstlicht, schaduw, kleur. zon, kunstlicht, schaduw, kleur. zon, kunstlicht, schaduw, kleur. Beeldvorming bij spiegel. lenzen bolle lens lenzen bolle lens lenzen bolle lens vlakke spiegel, spiegelb eeld, construeren. vlakke spiegel, spiegelb eeld, construeren. vlakke spiegel, spiegelb eeld, construeren. Lens lenzen bolle lens lenzen bolle lens lenzen bolle lens beeldvorming bij bolle lens. beeldvorming bij bolle lens. beeldvorming bij bolle lens. Het oog als lens en andere toepassingen van een lens kan beeldvorming bij het menselijk oog en oogafwijkingen 11.3 kan beeldvorming bij het menselijk oog en oogafwijkingen 11.3 kan beeldvorming bij het menselijk oog en oogafwijkingen accomoderen, bijziend, verziend, pupil, netvlies, b linde vlek. accomoderen, bijziend, verziend, pupil, netvlies, b linde vlek. accomoderen, bijziend, verziend, pupil, netvlies, b linde vlek. Kleurschifting en kleurvorming kan 11.1 kan 11.1 kan straling straling straling prisma, primaire kleuren, kleurvorming. prisma, primaire kleuren, kleurvorming. prisma, primaire kleuren, kleurvorming. Beeldvorming door een bolle lens en relaties tussen v en b lenzen bolle lens lenzen bolle lens brandpunt, b eeldafstand, brandpunt, b eeldafstand,

8 b eeldafstand, voorwerpafstand b eeldafstand, voorwerpafstand Straling en stralingsbescherming Stralingsbronnen en soorten straling. 1 bronnen van ioniserende straling noemen 1 bronnen van ioniserende straling noemen NASK1/K/11 alfa-, bèta-, gammastraling. alfa-, bèta-, gammastraling. Vervalreacties van alfa, bèta en gamma straling kan radioactief verval en toepassingen ervan 18.2 kan radioactief verval en toepassingen ervan NASK1/K/11 halveringstijd als maat voor de activiteit van een stof. halveringstijd als maat voor de activiteit van een stof. Gebruik van straling in diagnostische medische toepassingen kan radioactief verval en toepassingen ervan 18.2 kan radioactief verval en toepassingen ervan NASK1/K/11 röntgenfoto, hoogtezon, rode lamp. röntgenfoto, hoogtezon, rode lamp. Veiligheidsmaatregelen tegen straling kan veiligheidsmaatregelen tegen ongewenste effecten van straling en radioactieve stoffen 18.3 kan veiligheidsmaatregelen tegen ongewenste effecten van straling en radioactieve stoffen NASK1/K/11 opslag kernafval, afscherming met lood. opslag kernafval, afscherming met lood. Kracht en beweging Vaksubkernen Inhouden bb kb gl/tl exameneenheden Kracht Soorten krachten, de werking en toepassingen kan de de hefboomwet kan de de hefboomwet kan de de hefboomwet spier veer span zwaarte wrijvings magnetische elektrische grootte en richting, vectorvoorstelling, kracht meten met veerunster of krachtsensor spier veer span zwaarte wrijvings magnetische elektrische grootte en richting, vectorvoorstelling, kracht meten met veerunster of krachtsensor spier veer span zwaarte wrijvings magnetische elektrische grootte en richting, vectorvoorstelling, kracht meten met veerunster of krachtsensor Werking van de hefboomwet en toepassingen kan de de hefboomwet de hefboomwet de hefboomwet arm, evenwicht, tang, klauwhamer, b reekijzer, steekwagen, steek/ringsleutel, momentsleutel arm, evenwicht, tang, klauwhamer, b reekijzer, steekwagen, steek/ringsleutel, momentsleutel arm, evenwicht, tang, klauwhamer, b reekijzer, steekwagen, steek/ringsleutel, momentsleutel Krachten samenstellen bij een rijdend voertuig kan bij krachten samenstellen 15.2 kan bij krachten samenstellen 15.2 kan bij krachten samenstellen aandrijfkracht en remkracht - tegenwerkende aandrijfkracht en remkracht - tegenwerkende aandrijfkracht en remkracht - tegenwerkende

9 - tegenwerkende krachten, luchtwrijving, rolwrijving - nettokracht - tegenwerkende krachten, luchtwrijving, rolwrijving - nettokracht - tegenwerkende krachten, luchtwrijving, rolwrijving - nettokracht Massamiddelpunt bepalen hefboomwet kan de NASK1/V/2 plaats van het massamiddelpunt bepalen en berekeningen met de hefboomwet resultante, massamiddelpunt, zwaarte hefb oomwet Druk De druk van een voorwerp op de ondergrond in relatie met kracht en oppervlak, zoals rupsband en punaise kan de de hefboomwet druk, oppervlak, rupsb and, punaise De druk van een voorwerp. de hefboomwet de hefboomwet druk, oppervlak, veiligheidsgordel, veiligheidshelm, rijplaten, rupsb and, tractorb anden, mes, punaise druk, oppervlak, veiligheidsgordel, veiligheidshelm, rijplaten, rupsb and, tractorb anden, mes, punaise Overbrengingen Gebruik en werking van een katrol kan de de hefboomwet de hefboomwet de hefboomwet vaste katrol, losse katrol, takels vaste katrol, losse katrol, takels vaste katrol, losse katrol, takels Beweging Berekenen van. (s, t)- en (v,t)-diagrammen van bewegingen aflezen en maken kan bij krachten 14.2 samenstellen kan bij gemiddelde een bewegend snelheid voorwerp krachten samenstellen, afstand, tijd b ewegingen met constante snelheid, eenparig versnelde eenparig vertraagde andere b ewegingen kan bij krachten 15.2 samenstellen kan bij gemiddelde een bewegend snelheid voorwerp krachten samenstellen, afstand, tijd. b ewegingen met constante snelheid, eenparig versnelde eenparig vertraagde andere b ewegingen kan bij krachten 15.2 samenstellen kan bij gemiddelde een bewegend snelheid voorwerp krachten samenstellen, afstand, tijd. b ewegingen met constante snelheid, eenparig versnelde eenparig vertraagde andere b ewegingen. Veiligheid in het verkeer Veiligheidsmaatregelingen in het verkeer kan en verschijnselen en verschijnselen

10 veiligheidsgordel, veiligheidshelm, kreukelzone, hoofdsteun, kooiconstructie, airb ag veiligheidsgordel, veiligheidshelm, kreukelzone, hoofdsteun, kooiconstructie, airb ag veiligheidsgordel, veiligheidshelm, kreukelzone, hoofdsteun, kooiconstructie, airb ag Omstandigheden die invoed hebben op verkeersveiligheid kan reactietijd, rijsnelheid, staat van de banden en van het wegdek, weersomstandigheden en verschijnselen reactietijd, rijsnelheid, staat van de banden en van het wegdek, weersomstandigheden. en verschijnselen reactietijd, rijsnelheid, staat van de banden en van het wegdek, weersomstandigheden. In de context van veiligheidsgordel, airbag, valhelm, kreukelzone, kooiconstructie, hoofdsteun berekeningen maken kan NASK1/V/1 berekeningen en redeneringen opzetten in situaties van verkeer en veiligheid snelheid, vertraging/versnelling, arb eid, b ewegingsenergie, zwaarte-energie, Traagheid Verschijnselen van traagheid, die zich bij snelheidsverandering voordoen. en verschijnselen en verschijnselen traagheid, snelheidverandering traagheid, snelheidverandering Bewegen en botsen Gegevens verzamelen en verwerken over bewegingen of botsingen kan uit NASK1/V/1 bronnen over bewegingen of botsingen gegevens selecteren en verwerken meten, videometen, ontwerpen,, b eredeneren, selecteren, tekenen, uitlezen Constructies In constructies krachten onderscheiden, samenstellen en. NASK1/V/ kan in constructies krachten onderscheiden, ontbinden, samenstellen en veerkracht en zwaarte Ruimte span trek duw massamiddelpunt, Vaksubkernen Inhouden bb kb moment van een gl/tl momentenwet b ij exameneenheden evenwicht, Weer Weersverwachting kan het 19.1 vector, kan het NASK1/K/12 meten van temperatuur en meten nettokracht van temperatuur en luchtdruk luchtdruk temperatuur, luchtdruk, meetapparatuur, weersverwachting temperatuur, luchtdruk, meetapparatuur, weersverwachting Ontstaan van wolken, neerslag en bliksem kan het ontstaan van wolken, neerslag en bliksem 19.2 kan het ontstaan van wolken, neerslag en bliksem NASK1/K/12

11 stijgende en dalende lucht, condensatie, verdamping, ontlading stijgende en dalende lucht, condensatie, verdamping, ontlading Invloed van het weer op maatschappelijke aspecten kan maatschappelijke aspecten van weersverschijnselen 19.3 kan maatschappelijke aspecten van weersverschijnselen. NASK1/K/12 landb ouw, recreatie, natuurverschijnselen, natuurrampen landb ouw, recreatie, natuurverschijnselen, natuurrampen