Visualisatie van visuele beperkingen

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Visualisatie van visuele beperkingen"

Transcriptie

1 Visualisatie van visuele beperkingen door Maarten Hogervorst TNO mmv Wim van Damme Ignace Hooge Berry den Brinker Stichting InZicht (Sensis) (Psychonomie, Univ.Utrecht) (VUA) Stagiaires: Jacco van Elst, Nico Bogaards, Nils van Dijk, studenten TUE (Dept of Biomedical Engineering)

2 Overzicht Inhoud voordracht Introductie Experimentele onderbouwing Implementatie Demonstratie Software Tool Conclusies 2

3 Intro Nut De simulatie software geeft normaalzienden inzicht in de visuele beperkingen van slechtzienden, met als voornaamste doelgroepen: personen die in directe relatie staan met visueel gehandicapten, w.o. familie en vrienden, mensen werkzaam in de hulpverlening, revalidatie, zorg en onderwijs. designers, experts en planologen zonder visuele handicap zodat deze situaties beter kunnen aanpassen aan visueel gehandicapten, o.a. verkeerssituaties, bewegwijzering, signalering, design van visuele hulpmiddelen. 3

4 Intro Gevalideerde visualisatie vs. Artist Impressions cataract retinopatie macula degeneratie kokervisus Minder bruikbaar voor beoordeling situatie 4

5 Intro ` Drie soorten simulaties Origineel Simulatie 1 Simulatie 2 Simulatie 3 fix onafhankelijk fix afhankelijk strooilicht objectherkenning zoeken / detectie 5

6 Experimentele onderbouwing Methodiek Verwijderen informatie die niet beschikbaar / zichtbaar is Na verwijderingen informatie (beeldelementen) -> geen verschil met origineel zichtbaar (drempel) Bewerkte plaatje geeft aan welke (beeld)informatie beschikbaar is voor de slechtziende 6

7 Experimentele onderbouwing Aanpak Beelden transformeren (informatie verwijderen) totdat het verschil zichtbaar wordt (bepaling van 75% correct drempels), b.v. Welk beeld is verslechterd (links of rechts)? 7

8 Experimentele onderbouwing Relatie met oogheelkundige testen Testen: Visus Contrast gevoeligheid Perimetrie Maakt simulatie van individuele stoornissen mogelijk Simulatie van representatieve gevallen voor diverse stoornissen 8

9 9

10 Belangrijkste resultaat 1. Acuity B B B J G B lur arcmi n Sc05 S Rc03 Rc01 Sc01 N Rc05 R Oc05 Sc03 O N L N Mu Mu Mu H C Oc01 Qu D Ou H C Oe2 Qu Se2 D Oc03 Qu Ou K Ou Oe4 I Klft I Lu Lu Lu Oe8 Se4 Pu Pu Pu F F F Se8 A A A Groepen slechtzienden (macula degeneratie, glaucoma, cataract, diabetic retinopathy) normaalzienden en bijzienden gereduceerd contrast (50%, 25%, 12.5%) perifeer kijken (2, 4, 8 graden eccentrisch) 0.2 S Acuity arcmin 10

11 Belangrijkste resultaat 2. Acuity B B B J G B lur arcmi n Sc05 S Rc01 Rc03 Sc01 N Rc05 Nc05 R Oc05 Oc05 Sc03 O N L N Mu Mu Mu H C Oc01 Qu D Ou H C Oe2 Qu Se2 D Oc03 Qu Ou K Ou Oe4 I Klft I Lu Lu Lu Oe8 Se4 Pu Pu Pu F F F Se8 A A A 0.2 S Acuity arcmin 11

12 Effect van contrastverlaging 10 Sigma blur (arcmin) 1 Average NB MAH MvdH NvD MAR (arcmin) 12

13 Effect van perifeer kijken metingen bij 0, 2, 4, 8 graden Sigma blur (arcmin) 10 1 NB MAH NvD MAR (arcmin) 13

14 Experimentele onderbouwing Belangrijkste resultaten Relatie blurdrempel visus is onafhankelijk van de oorzaak van de verlaagde visus: (type) stoornis, contrastverlaging, perifere waarneming Relatie is grotendeels onafhankelijk van de inhoud van het plaatje. 14

15 Implementatie Simulaties van slechtziendheid Fixatie onafhankelijke simulatie: Plaatsafhankelijke blur die afhangt van het locale contrast (met gebruik van curve visus vs. contrast) 15

16 Implementatie Simulaties van slechtziendheid Fixatie afhankelijke simulatie: Plaatsafhankelijke blur afgeleid van de locale visus 100 both eyes, setup 1 RE, setup 2, 180 RE, setup 2, 225 RE, setup 2, 270 setup2 model MAH MAR (arcmin) Eccentricity (deg) 16

17 Implementatie Simulaties van slechtziendheid Lichtverstrooiing: Plaatsafhankelijke lichtsluier gebaseerd op gevalideerde CIE formules Vlight Veye Vfix 17

18 Demonstratie Software Tool File Beeld laden... Resultaat opslaan... Printen... Resolutiekaart opslaan... Exit Transformaties Fixatie onafhankelijk... Fixatie afhankelijk... Lichtverstrooiing... Origineel beeld Getransformeerd beeld 18

19 Demonstratie Software Tool Transformaties Fixatie onafhankelijk... 19

20 Demonstratie Software Tool 20

21 Demonstratie Software Tool Transformaties Fixatie afhankelijk... 21

22 Demonstratie Software Tool 22

23 Demonstratie Software Tool 23

24 Demonstratie Software Tool 24

25 Demonstratie Software Tool Transformaties Lichtverstrooiing... 25

26 Demonstratie Software Tool 26

27 Demonstratie Software Tool File Resultaat opslaan... Beeld laden... Transformaties Fixatie onafhankelijk... 27

28 Demonstratie Software Tool 28

29 Demonstratie Software Tool Gebruik met de Visual Field Simulator Fixatie afhankelijke simulatie Dynamisch Te koppelen aan muis oogbewegingen 29

30 Conclusies Ontwikkeld: software pakket voor visualisatie Gevalideerd Publiekelijk toegankelijk Promotie gebruik, aantonen nut in de praktijk 30

31 Referenties Hogervorst, M.A., van Damme, W.J.M. (2006) Visualizing visual impairments. TNO report (see Hogervorst, M.A., van Damme, W.J.M. (2006, in press) Visualizing visual impairments. Gerontechnology Hogervorst, M.A., van Damme, W.J.M. (submitted) Visualizing the limits posed by visual impairments in detecting small and lowcontrast details in natural images. Journal of the Optical Society of America A Perry, J.S., Geisler, W.S. (2002) Gaze-contingent real-time simulation of arbitrary visual fields. In B. Rogowitz and T. Pappas (Eds.), Human Vision and Electronic Imaging, SPIE Proceedings, Vol. 4662, p , San Jose, CA. 31

Websites en het visueel systeem van ouderen

Websites en het visueel systeem van ouderen Websites en het visueel systeem van ouderen Leeftijdsgebonden visuele beperkingen en het rekening houden daarmee. Een empirische studie naar het gebruik van de TNO slechtziendensimulator voor usability

Nadere informatie

Maculadegeneratie, nieuwe inzichten. Oogbewegingen

Maculadegeneratie, nieuwe inzichten. Oogbewegingen Postbus 10417, 6000 GK Weert Maculadegeneratie, nieuwe inzichten & Oogbewegingen Symposiumbundel 2011 Een uitgave van de Vereniging voor Revalidatie bij Slechtziendheid Onder redactie van B.J.M. Melis-Dankers,

Nadere informatie

Opsporen van visuele verwerkingsproblemen bij jong en oud

Opsporen van visuele verwerkingsproblemen bij jong en oud Opsporen van visuele verwerkingsproblemen bij jong en oud Het traceren van verwerkingsproblemen bij mensen die dit zelf niet kunnen aangeven Hans van der Steen, afdeling neurowetenschappen Sanny van der

Nadere informatie

Visuele problematiek bij de ouder wordende cliënt In het bijzonder bij de dementerende cliënt

Visuele problematiek bij de ouder wordende cliënt In het bijzonder bij de dementerende cliënt Visuele problematiek bij de ouder wordende cliënt In het bijzonder bij de dementerende cliënt Greetje Koevoets, ambulant begeleidster Gezellig? Dit is de titel van de presentatie pagina 2 Visuele beperkingen

Nadere informatie

HET VISUEEL PROFIEL. Een onderzoek naar visuele perceptie, visuele activiteiten, participatie, probleemgedrag en opvoedingskenmerken

HET VISUEEL PROFIEL. Een onderzoek naar visuele perceptie, visuele activiteiten, participatie, probleemgedrag en opvoedingskenmerken HET VISUEEL PROFIEL Een onderzoek naar visuele perceptie, visuele activiteiten, participatie, probleemgedrag en opvoedingskenmerken bij kinderen en jongeren met oculaire slechtziendheid Deel 1 Over visueel

Nadere informatie

Jaarcongres Ergotherapie

Jaarcongres Ergotherapie Goed licht in de ouderenzorg Het meest onderschatte hulpmiddel! Nicole Toebak en Frouck de Boer Jaarcongres Ergotherapie 22 maart 2019 Opbouw workshop Introductie licht begin! Awareness Kennis en inzicht

Nadere informatie

Onderzoek en behandeling bij kinderen met visuele problemen door stoornissen in hersenfuncties. Informatie voor verwijzers

Onderzoek en behandeling bij kinderen met visuele problemen door stoornissen in hersenfuncties. Informatie voor verwijzers Onderzoek en behandeling bij kinderen met visuele problemen door stoornissen in hersenfuncties Informatie voor verwijzers Zie jij wat ik zie? Kinderen met CVI Visuele problemen en beperkingen in het dagelijks

Nadere informatie

Module D Slechtziendheid

Module D Slechtziendheid D 1-1 De deelnemers aan de bijscholing moeten het besef ontwikkelen dat er diverse soorten en gradaties van visuele beperking bestaan, maar ook ervaren dat het oplossen van dagelijkse problemen en leergedrag

Nadere informatie

Visuele stoornissen bij Parkinson en MS. 18 april 2019 Iris van der Lijn

Visuele stoornissen bij Parkinson en MS. 18 april 2019 Iris van der Lijn Visuele stoornissen bij Parkinson en MS 18 april 2019 Iris van der Lijn Ziekte van Parkinson Multiple sclerose (MS) 2 Symptomen Ziekte van Parkinson Motorische symptomen Tremor Rigiditeit Bradykinesie

Nadere informatie

Dingen zien die er niet zijn bij psychotische stoornissen. Even voorstellen.. Inhoudsopgave. Introductie. Doel onderzoek.

Dingen zien die er niet zijn bij psychotische stoornissen. Even voorstellen.. Inhoudsopgave. Introductie. Doel onderzoek. Dingen zien die er niet zijn bij psychotische stoornissen Even voorstellen.. Marouska van Ommen Promotie-onderzoek tijdens studie Geneeskunde Onderzoek bij afdelingen Neurologie en Psychiatrie, UMC Groningen

Nadere informatie

Voor wie? Als u ouder bent van een kind met een visuele beperking, dan is het Journal bedoeld om te helpen bij

Voor wie? Als u ouder bent van een kind met een visuele beperking, dan is het Journal bedoeld om te helpen bij Wat is het? Dit is een Nederlandse vertaling van een onderdeel van het Engelse Developmental journal for babies and children with visual impairment. Het Developmental journal is bedoeld voor ouders, voor

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting (Dutch Summary)

Nederlandse samenvatting (Dutch Summary) (Dutch Summary) 9 (Dutch Summary) Slechtziendheid en blindheid (visuele beperking) vormt in onze vergrijzende samenleving een steeds groter probleem in het leven van veel ouderen. Dit uit zich niet alleen

Nadere informatie

NVA najaarsvergadering De bijdrage van tekst uit een automatische spraakherkenner aan het verstaan van spraak in ruis

NVA najaarsvergadering De bijdrage van tekst uit een automatische spraakherkenner aan het verstaan van spraak in ruis NVA najaarsvergadering 2006 De bijdrage van tekst uit een automatische spraakherkenner aan het verstaan van spraak in ruis Adriana Zekveld, Sophia Kramer, Judith Kessens (TNO), Marcel Vlaming, Joost Festen,

Nadere informatie

De Nederlanders en Europa

De Nederlanders en Europa De Nederlanders en Europa GHMB van Rens*# T Verkerk-Brussee*#; E Klerkx*, D.L Knol*, R.M.A. van Nispen* *Afd oogheelkunde, VUmc Amsterdam # Afd. oogheelkunde, Elkerliek ziekenhuis Helmond Take away message

Nadere informatie

APPENDIX 3. Visueel voetmodel ter simulatie van voetkinematica aan de hand van planetaire drukdata (Friso Hagman)

APPENDIX 3. Visueel voetmodel ter simulatie van voetkinematica aan de hand van planetaire drukdata (Friso Hagman) APPENDIX 3. Visueel voetmodel ter simulatie van voetkinematica aan de hand van planetaire drukdata (Friso Hagman) 1. Introductie De doelstelling van het SIMKINPRES-project is het ontwikkelen van een klinisch

Nadere informatie

AMA Guides for Permanent Impairment: Kritische kanttekeningen van een oogarts op het voornamelijk oogheelkundige deel

AMA Guides for Permanent Impairment: Kritische kanttekeningen van een oogarts op het voornamelijk oogheelkundige deel AMA Guides for Permanent Impairment: Kritische kanttekeningen van een oogarts op het voornamelijk oogheelkundige deel Paulus T.V.M.de Jong Amsterdam Hambresin 1958 Sachsenweger 1976 AMA Guides to the Evaluation

Nadere informatie

TECHNISCHE HULPBRON Remote Banner Control

TECHNISCHE HULPBRON Remote Banner Control TECHNISCHE HULPBRON Remote Banner Control Laat marketing zelf logo s, banners en grafische afbeeldingen bijwerken. www.exclaimer.nl Remote Banner Control Met deze functie Dynamic Content (Dynamische inhoud)

Nadere informatie

Zelfstandig van A naar B met een visuele beperking. 5 de Themadag Oog en Werk, 8 maart 2013, Amersfoort Else Havik

Zelfstandig van A naar B met een visuele beperking. 5 de Themadag Oog en Werk, 8 maart 2013, Amersfoort Else Havik Zelfstandig van A naar B met een visuele beperking 5 de Themadag Oog en Werk, 8 maart 2013, Amersfoort Else Havik Waarom is zelfstandige verplaatsing met een beperkte visus zo lastig? Verschil met normaal

Nadere informatie

Visuele stoornissen bij de ziekte van Parkinson

Visuele stoornissen bij de ziekte van Parkinson Visuele stoornissen bij de ziekte van Parkinson Inge Bouwman, klinisch neuropsycholoog Margot Apeldoorn, optometrist Koninklijke Visio Inhoud presentatie Inleiding Visuele stoornissen Visueel cerebrale

Nadere informatie

Plan van Aanpak. Christophe Deloo, Roy Straver & Machiel Visser. Versie 4 (26-06-2010)

Plan van Aanpak. Christophe Deloo, Roy Straver & Machiel Visser. Versie 4 (26-06-2010) Plan van Aanpak Christophe Deloo, Roy Straver & Machiel Visser Versie 4 (26-06-2010) Inhoudsopgave Voorwoord... 2 1 Inleiding... 3 1.1 Aanleiding... 3 1.2 Accordering en bijstelling... 3 1.3 Toelichting

Nadere informatie

Oogheelkunde. Maculadegeneratie. www.catharinaziekenhuis.nl

Oogheelkunde. Maculadegeneratie. www.catharinaziekenhuis.nl Oogheelkunde Maculadegeneratie www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Wat is de macula?... 3 Wat zijn de gevolgen van MD?... 3 De belangrijkste typen MD... 4 Seniele MD... 4 Juveniele MD... 4 Waaruit bestaat

Nadere informatie

Richtlijn Opsporing visuele stoornissen (2010)

Richtlijn Opsporing visuele stoornissen (2010) Richtlijn Opsporing visuele stoornissen (2010) Inleiding Het belang van een richtlijn visuele stoornissen De jeugdgezondheidszorg (JGZ) rekent het tot zijn taak afwijkingen in de ontwikkeling van kinderen

Nadere informatie

Electrofysiologie van het slechtziende kind Het OT en Zien Congres 2012

Electrofysiologie van het slechtziende kind Het OT en Zien Congres 2012 Electrofysiologie van het slechtziende kind Het OT en Zien Congres 2012 Frans Riemslag, klinisch fysicus visueel systeem Electrofysiologie van het slechtziende kind Consequenties voor de revalidatie OT

Nadere informatie

Oogheelkunde. adviezen. Maculadegeneratie. na een hernia-operatie. ZorgSaam

Oogheelkunde. adviezen. Maculadegeneratie. na een hernia-operatie. ZorgSaam Oogheelkunde adviezen Maculadegeneratie na een hernia-operatie ZorgSaam 1 2 Wat is maculadegeneratie? Maculadegeneratie is een oogaandoening waardoor de gezichtsscherpte afneemt. We zullen verder de afkorting

Nadere informatie

Simultane Product en Productieontwikkeling

Simultane Product en Productieontwikkeling Simultane Product en Productieontwikkeling Pascal Pollet, 24/10/2013 11.11.13 1 Sirris > WIE? Collectief Centrum van de Technologische Industrie 2400 lidbedrijven 130 Experten met high tech infrastructuur

Nadere informatie

Hoe maak je een 3D-printer gebruiken

Hoe maak je een 3D-printer gebruiken Hoe maak je een 3D-printer gebruiken Hoe de 3D-printer aan de ECPL gebruiken Geschreven door: Jason Swearingen INTRODUCTIE Je hebt een geweldig object op de Maker Bot software gemaakt, en nu is het tijd

Nadere informatie

Klik om de stijl te 08-12-2014. Digitale toegankelijkheid

Klik om de stijl te 08-12-2014. Digitale toegankelijkheid Welkom Workshop Digitale Toegankelijkheid Marianne Kaufman Consultant handicap + studie Martijn Houtepen onderzoeker en trainer stichting Accessibility Congres Klik om de stijl te Quality bewerken Time

Nadere informatie

Hoorcollege 1 datavisualisatie 21-11-12

Hoorcollege 1 datavisualisatie 21-11-12 Hoorcollege 1 21-11-12 docenten! http://vimeo.com/31244010#at=10 hoorcollege 1 introductie HVA CMD V2 21 november 2012!! justus sturkenboom! j.p.sturkenboom@hva.nl! yuri westplat! y.westplat@hva.nl! vandaag

Nadere informatie

Epidemiologie van visuele beperkingen en een demografische verkenning. Een studie in opdracht van Stichting InZicht

Epidemiologie van visuele beperkingen en een demografische verkenning. Een studie in opdracht van Stichting InZicht Epidemiologie van visuele beperkingen en een demografische verkenning Een studie in opdracht van Stichting InZicht Dr. Hans Limburg Health Information Services Februari 2007 Dr. Hans Limburg Health Information

Nadere informatie

4C/ID symposium 11-4-2013. Voorstellen. Start project

4C/ID symposium 11-4-2013. Voorstellen. Start project 4C/ID symposium Roy van Bussel 12-4-2013 Voorstellen Roy van Bussel Van VBO Master Mechanische techniek Master of Education (MEd.) 7 jaar ervaring als docent niv 2-3 Projectleider Serious Gaming Docent

Nadere informatie

Macula Degeneratie. Oogheelkunde

Macula Degeneratie. Oogheelkunde Macula Degeneratie Oogheelkunde Inhoudsopgave Inleiding... 4 Wat is de macula?... 5 Juveniele MD...5 Leeftijdsgebonden MD...5 Beloop... 6 Juveniele MD...6 Droge MD...6 Vochtige MD...7 Onderzoek... 8 Behandeling...8

Nadere informatie

Richtlijn indicatie bilaterale cochleaire implantatie voor doofblinde volwassenen

Richtlijn indicatie bilaterale cochleaire implantatie voor doofblinde volwassenen Richtlijn indicatie bilaterale cochleaire implantatie voor doofblinde volwassenen juli 2015 INHOUD RICHTLIJN INDICATIE BILATERALE COCHLEAIRE IMPLANTATIE VOOR DOOFBLINDE VOLWASSENEN 1 INLEIDING 3 Aanleiding

Nadere informatie

WerkWijzer 2.0 WerkWijzer 2.0 erkwijzer 2.0

WerkWijzer 2.0 WerkWijzer 2.0 erkwijzer 2.0 WerkWijzer 2.0 Voor het ondersteunen van mensen met een visuele beperking in combinatie met een autismespectrumstoornis Anja Pouwels Ellie Verstappen Colofon Bartiméus Van Renesselaan 30A 3703 AJ Zeist

Nadere informatie

Hulpmiddelen bij visuele problemen

Hulpmiddelen bij visuele problemen Hannah VZW KWB KAV Herent Hulpmiddelen bij visuele problemen Jan Engelen, Kath. Univ.Leuven Gerrit Van den Breede, KOC, Brussel 24 februari 2005 Plan Soorten visuele problemen Hulpmiddelen voor slechtziende

Nadere informatie

Leerstoelvoorlichting

Leerstoelvoorlichting Leerstoelvoorlichting Design Engineering / Ontwerptechniek Wessel Wits 19 maart 2014 Voorlichting Design Engineering Programma Vakgebied Onderzoeksgebieden Vakkenpakket Stage & Afstuderen Studenten impressie:

Nadere informatie

Oog voor het oog. Focus op oogheelkundige implantaten

Oog voor het oog. Focus op oogheelkundige implantaten Oog voor het oog Focus op oogheelkundige implantaten Focus op oogheelkundige implantaten Helder zicht is voor de meeste mensen vanzelfsprekend. Als het gezichtsvermogen minder wordt corrigeren we dat met

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Beleidsregels UWV vergoeding computers in het regulier onderwijs

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Beleidsregels UWV vergoeding computers in het regulier onderwijs STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 26156 18 december 2012 Beleidsregels UWV vergoeding computers in het regulier onderwijs Het Uitvoeringsinstituut werknemersverzekeringen,

Nadere informatie

maandag 19 maart 2012

maandag 19 maart 2012 Enterprise Event Planning Waarom een event planning tool? Waarom een event planning tool? More with less Waarom een event planning tool? ARTISTS AUDIENCE FINANCE Waarom een event planning tool? ARTISTS

Nadere informatie

Onderzoek en behandeling bij volwassenen met visuele problemen door hersenletsel. Informatie voor verwijzers

Onderzoek en behandeling bij volwassenen met visuele problemen door hersenletsel. Informatie voor verwijzers Onderzoek en behandeling bij volwassenen met visuele problemen door hersenletsel Informatie voor verwijzers Mijn ogen zijn goed, maar ik zie de stoeprand niet Meer dan 50% van de mensen met niet-aangeboren

Nadere informatie

Low Vision. Project plan. Fundashon Pro Bista Corrieweg 16 Willemstad

Low Vision. Project plan. Fundashon Pro Bista Corrieweg 16 Willemstad Low Vision Project plan Fundashon Pro Bista Corrieweg 16 Willemstad 15 Mei 2009 Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 2 1 Fundashon Pro Bista... 3 1.1 Verplichte activiteiten... 3 1.2 Afdelingen... 4 1.2.1 Activiteitenafdeling...

Nadere informatie

FLEMOSI WORKSHOP. wordt gefinancierd door

FLEMOSI WORKSHOP. wordt gefinancierd door FLEMOSI WORKSHOP wordt gefinancierd door Demonstratie FLEMOSI: overzicht Structuur Voorbeeld simulaties Verdere ontwikkeling FLEMOSI WORKSHOP 21 januari 2011 DEMONSTRATIE MEFISTO 2 Mefisto s kern: Euromod

Nadere informatie

APPENDIX 13. Visueel voetmodel ter simulatie van voetkinematica aan de hand van plantaire drukdata (Friso Hagman)

APPENDIX 13. Visueel voetmodel ter simulatie van voetkinematica aan de hand van plantaire drukdata (Friso Hagman) APPENDIX 13. Visueel voetmodel ter simulatie van voetkinematica aan de hand van plantaire drukdata (Friso Hagman) 1. Introductie De doelstelling van het SIMKINPRES-project is het ontwikkelen van een klinisch

Nadere informatie

Welkom! Verkorten tunnelafsluiting door virtueel testen

Welkom! Verkorten tunnelafsluiting door virtueel testen Welkom! Verkorten tunnelafsluiting door virtueel testen Agenda Introductie Aanleiding en ambitie Waar staan we nu? Randvoorwaarden voor virtueel testen Stakeholdersperspectieven Conclusie en aanbevelingen

Nadere informatie

Uitgebreid eindwerkvoorstel Lokaliseren van personen en objecten met behulp van camera s

Uitgebreid eindwerkvoorstel Lokaliseren van personen en objecten met behulp van camera s Uitgebreid eindwerkvoorstel Lokaliseren van personen en objecten met behulp van camera s Sofie De Cooman 21 December 2006 Stagebedrijf: Interne begeleider: Externe begeleider: BarcoView Koen Van De Wiele

Nadere informatie

HumanWare ProDigi (0182) 52 58 89. HumanWare Prodigi Personal Vision Assistant (PVA) Bel voor persoonlijk advies direct(0182) 52 58 89

HumanWare ProDigi (0182) 52 58 89. HumanWare Prodigi Personal Vision Assistant (PVA) Bel voor persoonlijk advies direct(0182) 52 58 89 HumanWare Prodigi Personal Vision Assistant (PVA) ProDigi is de eerste Personal Vision Assistant. HumanWare heeft deze digitale loep ontwikkeld met vergroot en spraak functie: Eenvoudig Intelligent Uitneembaar

Nadere informatie

GEBRUIKERSHANDLEIDING MATH4ALL

GEBRUIKERSHANDLEIDING MATH4ALL GEBRUIKERSHANDLEIDING MATH4ALL 0. Vooraf: Math4all is ontworpen met als doel een veel betere integratie mogelijk te maken mbt het vak wiskunde; tussen student, leerkracht, G.On-leerkracht, medestudenten,

Nadere informatie

Maculadegeneratie. Deze brochure geeft u algemene informatie over maculadegeneratie.

Maculadegeneratie. Deze brochure geeft u algemene informatie over maculadegeneratie. Maculadegeneratie Deze brochure geeft u algemene informatie over maculadegeneratie. Wat is maculadegeneratie? Maculadegeneratie is een aandoening van het centrale gedeelte van het netvlies, de macula lutea,

Nadere informatie

Experimentele analyse van de impact van beperkte gezichtsscherpte op het rijgedrag via een rijsimulatorexperiment R NL

Experimentele analyse van de impact van beperkte gezichtsscherpte op het rijgedrag via een rijsimulatorexperiment R NL (D/2017/0779/33) Experimentele analyse van de impact van beperkte gezichtsscherpte op het rijgedrag via een rijsimulatorexperiment 2017 - R - 05 - NL KCC-studie gefinancierd door en in samenwerking met

Nadere informatie

het zien zicht op van uw leerlingen Oogproblemen: U kunt ze vaak bij uw leerlingen herkennen. Zorg dat een vervolgstap geïnitieerd wordt!

het zien zicht op van uw leerlingen Oogproblemen: U kunt ze vaak bij uw leerlingen herkennen. Zorg dat een vervolgstap geïnitieerd wordt! zicht op het zien van uw leerlingen Oogproblemen: U kunt ze vaak bij uw leerlingen herkennen. Zorg dat een vervolgstap geïnitieerd wordt! Informatie voor leerkrachten van basis, voortgezet en speciaal

Nadere informatie

Systems Engineering Lesplan Verificatie en Validatie Management (V&V) Werkgroep opleidingen, Eric Holtrop, Bert van Wersch, Ron Beem

Systems Engineering Lesplan Verificatie en Validatie Management (V&V) Werkgroep opleidingen, Eric Holtrop, Bert van Wersch, Ron Beem notitie Van project onderwerp opgemaakt door Systems Engineering Lesplan Verificatie en Validatie Management (V&V) Werkgroep opleidingen, Eric Holtrop, Bert van Wersch, Ron Beem status datum opmaak 16-4-2012

Nadere informatie

Moleculaire Dynamica en Monte Carlo Simulaties Case Study 17 Solid-Liquid Equilibrium of Hard Spheres. Joost van Bruggen 0123226 6 juli 2004

Moleculaire Dynamica en Monte Carlo Simulaties Case Study 17 Solid-Liquid Equilibrium of Hard Spheres. Joost van Bruggen 0123226 6 juli 2004 Moleculaire Dynamica en Monte Carlo Simulaties Case Study 17 Solid-Liquid Equilibrium of Hard Spheres Joost van Bruggen 0123226 6 juli 2004 1 Inhoudsopgave 1 Thermaliseren 2 2 Waarde van λ max 2 3 Integreren

Nadere informatie

Foto s en Videobewerking

Foto s en Videobewerking Foto s en Videobewerking Arie Noteboom Computer Huis Mijdrecht Nr. 1 Doelstellingen Begrijpen hoe digitale foto s zijn opgebouwd en kunnen worden bewerkt en bewaard. Op basis daarvan foto s kunnen uitsnijden

Nadere informatie

is front-end kennis relevant voor een UX designer

is front-end kennis relevant voor een UX designer In hoeverre is front-end kennis relevant voor een UX designer tijdens een designproces? Door: Wessel Grift Onderzoeksvraag In hoeverre is het hebben van front-end development kennis relevant voor een

Nadere informatie

Eye tracking analyse van de visuele impact van windturbines in het landschap

Eye tracking analyse van de visuele impact van windturbines in het landschap Eye tracking analyse van de visuele impact van windturbines in het landschap Fanny Van den Haute Veerle Van Eetvelde Lien Dupont 27 februari 2014 Project Windkracht 13 Faculteit Wetenschappen Vakgroep

Nadere informatie

Maculadegeneratie (MD)

Maculadegeneratie (MD) Maculadegeneratie (MD) Deze folder is samengesteld door de oogartsen prof.dr. C. B. Hoyng en prof.dr. J.E.E. Keunen. Inleiding In deze folder vindt u informatie over de leeftijdsgebonden maculadegeneratie

Nadere informatie

Xedule: stimulator en simulator voor de verbetering van plannen én roosteren

Xedule: stimulator en simulator voor de verbetering van plannen én roosteren Xedule: stimulator en simulator voor de verbetering van plannen én roosteren dr. ir. P.J.A. (Peter) Verdaasdonk 1 Agenda Introductie Onderwijslogistiek Wat is het? Plannen versus roosteren Werken met onzekerheid

Nadere informatie

Quartz Dashboard. Productinformatie. Quartz is onderdeel van Minerall, the automation suite

Quartz Dashboard. Productinformatie. Quartz is onderdeel van Minerall, the automation suite Productinformatie Quartz is onderdeel van Minerall, the automation suite Inhoud 1...1 2 Hoe werkt Quartz?...3 2.1 Configuratie...3 2.2 Quartz devices en datapoints...4 2.3 Dashboards bouwen...5 2.4 Gebruikersrollen

Nadere informatie

Slechtziend zijn. ervaar het maar!

Slechtziend zijn. ervaar het maar! Slechtziend zijn. ervaar het maar! Visuele beperkingen bij ouderen Verenso congres 25-11-2011 Marianne Pietersen ambulant begeleider Bartiméus www.bartimeus.nl Programma Hoe vaak komt een visuele beperking

Nadere informatie

Daidalos bouwfysisch ingenieursbureau

Daidalos bouwfysisch ingenieursbureau Invloed van zonwering op de daglichttoetreding in kantoren project: studie van de invloed van een zonwering het visueel comfort in kantoren in samenwerking met Amber Imaging (programmatuur interface) opdrachtgever:

Nadere informatie

Avastin injecties in het oog

Avastin injecties in het oog Avastin injecties in het oog Uw behandelend arts heeft met u gesproken over de behandeling van uw oogaandoening met Avastin injecties. Om de behandeling die bij u wordt voorgesteld beter te begrijpen is

Nadere informatie

Highlights Nationale Studenten Enquête 2015

Highlights Nationale Studenten Enquête 2015 Highlights Nationale Studenten Enquête 2015 De Nationale Studenten Enquête (NSE) is een grootschalig landelijk onderzoek waarin jaarlijks alle Bachelor en Master studenten in het hoger onderwijs gevraagd

Nadere informatie

CVI Experience. Florine Pilon

CVI Experience. Florine Pilon CVI Experience Simulatie van visuele verwerkingsproblemen, om inzicht te geven in de gevolgen van cerebrale visusstoornissen bij kinderen, jongeren en volwassenen Florine Pilon 1 Colofon Bartiméus wil

Nadere informatie

Wat is leeftijdsgebonden maculadegeneratie (LMD) Afdeling Oogheelkunde

Wat is leeftijdsgebonden maculadegeneratie (LMD) Afdeling Oogheelkunde Wat is leeftijdsgebonden maculadegeneratie (LMD) Afdeling Oogheelkunde Wat is leeftijdsgebonden maculadegeneratie (LMD) Maculadegeneratie is een aandoening van het centrale gedeelte van het netvlies, de

Nadere informatie

Qlik Sense Healthcare. Document 16052

Qlik Sense Healthcare. Document 16052 Qlik Sense Healthcare Document 16052 Inhoud 1. Introductie... 3 1.1 Qlik Sense... 3 1.2 Qlik Sense Healthcare... 3 1.3 Qlik Sense als product... 3 2 Overview healthcare module... 4 2.1 De opbouw van de

Nadere informatie

Lichtcondities in ziekenhuizen.

Lichtcondities in ziekenhuizen. Lichtcondities in ziekenhuizen. Ir. Mariëlle Aarts Building Lighting Project Creating Healthy Environments Hospitals (CHEH) Focus op Akoestiek (1 promovendus en junior onderzoekers) Licht (1 promovendus

Nadere informatie

Revalidatiecentrum voor slechtzienden en blinden

Revalidatiecentrum voor slechtzienden en blinden Revalidatiecentrum voor slechtzienden en blinden informatie voor patiënten Inleiding Het revalidatiecentrum voor slechtzienden en blinden van UZ Leuven biedt gespecialiseerde hulp aan personen met visuele

Nadere informatie

Development of simplified molecular tools for the diagnosis of kinetoplast diseases

Development of simplified molecular tools for the diagnosis of kinetoplast diseases Development of simplified molecular tools for the diagnosis of kinetoplast diseases Thesis by: Claire M. Mugasa Promotores: Prof. Dr. P.A. Kager & Prof. Dr. George W. Lubega Copromotor: Dr. Henk D.F.H.

Nadere informatie

Arbeidsparticipatie en re-integratie. Hans Ritmeester Manager Visio Zicht op Werk Ton van Schie Arbeidsdeskundige Koninklijke Visio

Arbeidsparticipatie en re-integratie. Hans Ritmeester Manager Visio Zicht op Werk Ton van Schie Arbeidsdeskundige Koninklijke Visio Arbeidsparticipatie en re-integratie Hans Ritmeester Manager Visio Zicht op Werk Ton van Schie Arbeidsdeskundige Koninklijke Visio 1 Koninklijke Visio Expertisecentrum voor blinden en slechtzienden Landelijk,

Nadere informatie

Koninklijke Visio voor mensen die slechter zien door een afwijking in de macula (gele vlek)

Koninklijke Visio voor mensen die slechter zien door een afwijking in de macula (gele vlek) Koninklijke Visio voor mensen die slechter zien door een afwijking in de macula (gele vlek) Samen helpen we u verder De oogarts heeft bij u een afwijking in de macula (gele vlek) van het netvlies geconstateerd

Nadere informatie

SE + BIM = integraal BIM?

SE + BIM = integraal BIM? SE + BIM = integraal BIM? Faalkosten Grote gevolgen 2 Faalkosten Kleinere gevolgen 3 Faalkosten Onduidelijke scope Ontwerpfouten Toenemende Complexiteit Communicatie Tijdsdruk 4 Succesvol realiseren Project

Nadere informatie

FF Training teaser Ton Knegt Sr. Project Manager STC Group

FF Training teaser Ton Knegt Sr. Project Manager STC Group FF Training teaser Ton Knegt Sr. Project Manager STC Group Programma: 1. Introductie trainingen Ton Knegt STC Group 2. FF EMEA Demo units Peter Overgauw - Honeywell 3. Training cases Bindert Douma STC

Nadere informatie

De mogelijkheden van Adobe Acrobat 8 voor het maken van toegankelijke PDF documenten

De mogelijkheden van Adobe Acrobat 8 voor het maken van toegankelijke PDF documenten De mogelijkheden van Adobe Acrobat 8 voor het maken van toegankelijke PDF documenten Colin van Oosterhout Business Development Manager Acrobat Agenda Introductie op Adobe Achtergronden van PDF Drijfveren

Nadere informatie

D 2-1. D 2 Hulpmiddelen

D 2-1. D 2 Hulpmiddelen D 2-1 D 2 Hulpmiddelen Dit onderdeel is niet per se een vast onderdeel van bijscholingsbijeenkomsten, omdat de beslissing voor een uitrusting met specifieke hulpmiddelen zeer sterk afhangt van de individuele

Nadere informatie

Steden in Zicht. donderdag 8 december

Steden in Zicht. donderdag 8 december Technische Informatica Steden in Zicht TECHNISCHE INFORMATICA donderdag 8 december Technische Informatica Steden in Zicht Inhoud - Beeegle (Robotica) - Cave(Virtual Reality) - Demonstratie werking Beeegle

Nadere informatie

ZieZo Observatiemethode Handleiding

ZieZo Observatiemethode Handleiding ZieZo Observatiemethode Handleiding Ellen Eelman Marjolein Kuiper Marieke Steendam Inhoud 1. Inleiding 3 1.1. Doel 3 1.2. Gebruikers 3 1.3. Samenstelling 3 2. Verantwoording 4 3. Visuele basisvaardigheden

Nadere informatie

Strooilicht in het Oog. Tom van den Berg fysicus; NIN/KNAW Amsterdam t.j.vandenberg@nin.knaw.nl www.ioi.knaw.nl/ost, www.glare.eu

Strooilicht in het Oog. Tom van den Berg fysicus; NIN/KNAW Amsterdam t.j.vandenberg@nin.knaw.nl www.ioi.knaw.nl/ost, www.glare.eu Strooilicht in het Oog Tom van den Berg fysicus; NIN/KNAW Amsterdam t.j.vandenberg@nin.knaw.nl www.ioi.knaw.nl/ost, www.glare.eu Functie-effecten van verblinding Immediate blinding Differences between

Nadere informatie

(Nieuwe) opleiding hbo master. Bas Bauland (HAN Kwaliteitszorg) HAN Kwaliteitszorg, t.a.v. Bas Bauland Postbus EJ Arnhem

(Nieuwe) opleiding hbo master. Bas Bauland (HAN Kwaliteitszorg) HAN Kwaliteitszorg, t.a.v. Bas Bauland Postbus EJ Arnhem Format samenvatting aanvraag Algemeen Soort aanvraag (kruis aan wat van toepassing is): Naam instelling (Nieuwe) opleiding hbo master Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Contactpersoon/ contactpersonen Contactgegevens

Nadere informatie

Geautomatiseerde meting van de SRT in ruis

Geautomatiseerde meting van de SRT in ruis Geautomatiseerde meting van de SRT in ruis Rob Drullman & Hayo Terband TNO Human Factors Overzicht Inleiding SRT volgens Plomp Eisen voor een geautomatiseerde test Scoren op keywords Experimentele opzet

Nadere informatie

Communicatie in de thuiszorg van de toekomst

Communicatie in de thuiszorg van de toekomst Communicatie in de thuiszorg van de toekomst Exploratief onderzoek voor Vitaal Thuis met thuiswonenden, mantelzorgers & thuiszorgmedewerkers door Waag Society Helma van Rijn (helma@waag.org) Paulien Melis

Nadere informatie

Werkgroep Ergoftalmologie

Werkgroep Ergoftalmologie BiOptics in het Verkeer Dr. Mark Tant BiOptic: Wat Voor wie Hoe Waarvoor Waarom Controverses Onderzoek BiOptic: WAT? miniatuur telescoop (BiOptic Telescope, BT) systemen: Kepler Galilean vergrotingen:

Nadere informatie

Computer Vision: Hoe Leer ik een Computer Zien?

Computer Vision: Hoe Leer ik een Computer Zien? Computer Vision: Hoe Leer ik een Computer Zien? Michael H.F. Wilkinson Instituut voor Wiskunde en Informatica Rijksuniversiteit Groningen Les voor technasium, 5 februari 2008 Informatica aan de RUG Informatica

Nadere informatie

Autodesk Digital Prototyping Solution for Industrial Machinery

Autodesk Digital Prototyping Solution for Industrial Machinery Image courtesy of Parker Hannifin Corporation, USA Image courtesy of Engineering Center LTD, Russia Autodesk Digital Prototyping Solution for Industrial Machinery Peter De Strijker Technical Sales Executive

Nadere informatie

blur Aukje Fleur Janssen & Roos Gomperts Volvo Design Challange

blur Aukje Fleur Janssen & Roos Gomperts Volvo Design Challange blur Aukje Fleur Janssen & Roos Gomperts Volvo Design Challange blur (NL for English see bellow) Aukje Fleur Janssen & Roos Gomperts Volvo Design Challenge Voor Volvo Design Challenge bundelden we onze

Nadere informatie

Introductie Rekensoftware RFEM

Introductie Rekensoftware RFEM KOPPELING Integratie TUSSEN Rekenen RFEM en EN Tekenen AUTOCAD Introductie Rekensoftware RFEM RFEM Nederland, verdeler van Dlubal Software GmbH Ing. Emiel Peltenburg MSEng, RC Een van de grootste leveranciers

Nadere informatie

J a a r c o n f e r e n t i e

J a a r c o n f e r e n t i e J a a r c o n f e r e n t i e S A M E N i n n o v e r e n S A M E N l e r e n S A M E N i m p l e m e n t e r e n 2 9 n o v e m b e r 2 0 1 8 H o g e s c h o o l L e i d e n P r o g r a m m a 09.30 uur

Nadere informatie

Gmax: Animatie toevoegen aan een object.

Gmax: Animatie toevoegen aan een object. Gmax: Animatie toevoegen aan een object. Deze handleiding behandelt het toevoegen van animatie aan een object in Gmax en het zichtbaar maken in de flightsimulator (FSX of P3D). Voorwaarden: -In Gmax is

Nadere informatie

Maculadegeneratie. Oogheelkunde. alle aandacht

Maculadegeneratie. Oogheelkunde. alle aandacht Maculadegeneratie Oogheelkunde alle aandacht Wat is de macula en wat is degeneratie? De macula is het onderdeel in het oog dat ervoor zorgt dat wij kunnen lezen. De macula heet officieel macula lutea (letterlijk:

Nadere informatie

PointCarré, een nieuwe e-leeromgeving

PointCarré, een nieuwe e-leeromgeving Dag van de Onderwijsvernieuwing PointCarré, een nieuwe e-leeromgeving Koen Vanmeerbeek (onderwijstechnoloog) Stijn Van Achter (instructional designer) Frederik Questier (onderwijstechnoloog) Roan Embrechts

Nadere informatie

Alternatieve materialen

Alternatieve materialen Alternatieve materialen MaterialDesign i.s.m. Hogeschool van Amsterdam onderzoeksprogramma Urban Technology afdeling Product Design, bachelor of Engineering Ton Hurkmans, Wim Poelman 21-04-2016 Alternatieve

Nadere informatie

Maculadegeneratie. Oogheelkunde

Maculadegeneratie. Oogheelkunde 1/6 Oogheelkunde Maculadegeneratie Inleiding Maculadegeneratie is een aandoening van het centrale gedeelte van het netvlies, de macula lutea, of gele vlek. U kunt het vergelijken met een fototoestel waarbij

Nadere informatie

De system engineer: succesfactor in het ontwikkelproces

De system engineer: succesfactor in het ontwikkelproces De system engineer: succesfactor in het ontwikkelproces ir. Tom Bijnagte, HiPrecision De system engineer: succesfactor in het ontwikkelproces Even voorstellen Ontwikkelproces System Engineering Succesfactoren

Nadere informatie

OPENBAAR EIND RAPPORT

OPENBAAR EIND RAPPORT Project titel WiFi II JIP (wave impacts on fixed wind turbines II joint industry project) Project nummer : TEW0314003 (MARIN ref 28845) Versie : Versie 1 31032017 Project coördinator : Project partners

Nadere informatie

Beoordelingsmodel stage A1 - Coachend gedragsveranderen Leerverslag (20%) Beoordeling: Beoordeling: Beoordeling: Beoordeling:

Beoordelingsmodel stage A1 - Coachend gedragsveranderen Leerverslag (20%) Beoordeling: Beoordeling: Beoordeling: Beoordeling: Beoordelingsmodel stage A1 - Coachend gedragsveranderen Leerverslag (20%) 1. Naam Carlijn Blekkink Studentnummer 0 2. Naam Marije Dam Studentnummer 0 3. Naam Marissa Grond Studentnummer 0 4. Naam 0 Studentnummer

Nadere informatie

Toetsenbord met grote letters

Toetsenbord met grote letters Keys U See grootlettertoetsenbord Keys U See grootlettertoetsenbord Het Keys U See grootlettertoetsenbord heeft normale toetsen met grote, cijfers en karakters. De lettergrootte is circa 0,8 x 0,8 cm.

Nadere informatie

USER EXPERIENCE ONDERZOEK Gastcollege 9 maart 2015

USER EXPERIENCE ONDERZOEK Gastcollege 9 maart 2015 USER EXPERIENCE ONDERZOEK Gastcollege 9 maart 2015 Februari 2015 MARIT KLOOSTER CommunicatieManagement Hogeschool van Utrecht Sinds 2002 werkzaam bij Ruigrok NetPanel: Stagiair > Junior > Medior > Senior

Nadere informatie

OEE in batch processen

OEE in batch processen OEE in batch processen Siem Broersen Manager MES Expert Center Cofely Agenda Korte introductie Cofely (voorheen GTI / Fabricom) Doel OEE Verschillen OEE voor Batch t.o.v. standaard OEE Relatie met ISA

Nadere informatie

Advies over leven, leren, wonen en werken met een visuele beperking

Advies over leven, leren, wonen en werken met een visuele beperking Advies over leven, leren, wonen en werken met een visuele beperking Visio: voor al uw vragen Ik ben slechtziend, kan ik toch zelfstandig wonen en reizen? Door mijn plotselinge slechtziendheid, kost het

Nadere informatie

Zien is een creatieve bezigheid. Geertrui Peirens Kinderneurologe COS Leuven CVI kliniek Centrum Ganspoel. van oog tot hersenen

Zien is een creatieve bezigheid. Geertrui Peirens Kinderneurologe COS Leuven CVI kliniek Centrum Ganspoel. van oog tot hersenen Van oog tot hersenen Zien is een creatieve bezigheid Geertrui Peirens Kinderneurologe COS Leuven CVI kliniek Centrum Ganspoel Van oog tot hersenen Van oog tot hersenen visuele banen corticale verwerking

Nadere informatie

Personen met een lichamelijke beperking zijn voor technische ontwerpers zeer

Personen met een lichamelijke beperking zijn voor technische ontwerpers zeer INVENTED BY... LIVIA Een nuttig ontwerp voor... Personen met een lichamelijke beperking zijn voor technische ontwerpers zeer interessant. Want voor deze doelgroep zijn zeer veel innovatieve producten te

Nadere informatie

Maculadegeneratie. Oogheelkunde. alle aandacht

Maculadegeneratie. Oogheelkunde. alle aandacht Maculadegeneratie Oogheelkunde alle aandacht Wat is de macula en wat is degeneratie? De macula is het onderdeel in het oog dat ervoor zorgt dat wij kunnen lezen. De macula heet officieel macula lutea (letterlijk:

Nadere informatie