Inhoudsopgave. Colofon

Transcriptie

1 Coach Bijdehandje

2 Inhoudsopgave In dit boekje vindt u als coach van een jeugdteam antwoorden op de voornaamste vragen, waarmee u in de loop van het seizoen wordt geconfronteerd. Dit boekje is geschikt voor de beginnende coaches van elftallen, die handvatten willen hebben voor het coachen van een elftal. Colofon Inhoud: Inhoudsopgave 3 Personalia 4 Voorwoord 5 Legenda 6 Inleiding 7 1. Organisatie rondom het team 9 2. Spelregels 2.1 Spelregels drietalhockey Spelregels zestalhockey Spelregels achttalhockey Algemene spelregels De wedstrijd(dag) Mentale coaching en teambuilding Sportgezondheid en blessure (preventie) Coachadviezen 40 Uitgave: Koninklijke Nederlandse Hockey Bond Postbus AJ Utrecht E. knhb@knhb.nl - I. Tekst: Ton Wisse Opmaak: Uitgeverij De Hoven BV Mede mogelijk gemaakt door: Shell Nederland Verkoopmaatschappij BV 3

3 Persoonsgegevens Voorwoord Dit boekje is eigendom van: Naam: Adres: Postcode / woonplaats: Telefoon: P M W adres: Vereniging: Naam trainingscoördinator: Telefoon: P M W Naam coach: Telefoon: P M W De stijging van het aantal jeugdleden binnen de KNHB is het grootst. Mede om die reden concentreren veel van de activiteiten van de hockeybond zich op deze doelgroep en de betrokken trainers/coaches en begeleiders. Met name door hun enthousiasme wordt de ledentoename in de jeugdcatagorie bereikt. De KNHB blijft daardoor voortdurend zeer actief met het ontwikkelen van materialen en producten om het technisch kader binnen de verenigingen maximaal te ondersteunen. De bekenste zijn waarschijnlijk de cursussen en de bijscholingen die worden aangeboden voor alle trainer-/coachniveaus. Met behulp van dit nieuwe product, wil de KNHB bereiken dat er inhoudelijk beter gecoacht kan worden door jeugdcoaches. Zij kunnen zich op deze manier binnen het hockey verder ontwikkelen en de keuze maken om een opleiding te volgen. Het plan beschrijft een gebaseerd coachplan met opdrachten en extra opdrachten. Een bijzonder woord van dank is de KNHB verschuldigd aan haar jeugdsponsor Shell. De bijdrage van Shell heeft het enrezijds mogelijk gemaakt om de map te realiseren en aan te bieden aan de verenigingen en anderzijds draagt deze bij aan een kwaliteitsimpuls van het kader betrokken bij het jeugdhockey en het jeugdhockey in het algemeen in Nederland. De KNHB vertrouwt erop dit boekje een goede ondersteuning vormt voor al degenen die zich binnen de hockeyverenigingen bezighouden met de opleiding van jeugd. Voor vragen en suggesties kun je altijd bij ons terecht. Wij wensen je veel succes tijdens de wedstrijden! Trainingstijden van mijn team(s) zijn: dag tijd veld

4 Legenda Inleiding T Trappen van bal door keeper Loopweg speler zonder bal Weg van de bal Loopweg speler met bal Hulplijn diverse toepassingen Dribbel met passeer- schijnbeweging Hoge bal Afronden op doel Trainer Hockeystick Speler van balbezittende partij Speler in balbezit Speler van niet-balbezittende partij Keeper van balbezittende partij Keeper van niet-balbezittende partij Ballen Pylon Coachen is niet gemakkelijk daarom de 6 vuistregels voor effectief coachen: 1. Bespreek per wedstrijd maximaal 2 onderwerpen, herhaal deze in de rust. 2. Herhaal in blok 2, vóór iedere wedstrijd een onderwerp uit blok 1 en in blok 3 een onderwerp uit blok Wees altijd positief, leg nadruk op de goede momenten. 4. Geef individueel aanwijzigingen. 5. Overleg met de trainer: onderwerpen die in de coaching worden benadrukt dienen op de training te worden geoefend. 6. Wissel de spelers regelmatig van positie, zodat ze allround worden. 6 7

5 1. Organisatie rondom het team 1. Organisatie rondom het team. Let daarbij op de volgende activiteiten: a. bijwonen selectie wedstrijden in mei / juni b. contact met trainer leggen en communicatie vastleggen (uitwisseling gegevens en bezoek van trainer aan wedstrijd en/of coach aan training) c. bijeenkomst met team/spelers organiseren: afspraken maken (bijv. afzeggen training en wedstrijd, belschema, scheen- en gebitsbeschermers, verzamelen voor de wedstrijd), inplannen bijzondere activiteiten met team (buiten hockey om) in de loop van of aan het einde van het seizoen, inventariseren van aandoeningen (bijv. suikerziekte, migraine), medicijngebruik en blessures d. lijst maken met data spelers (adressen, geboortedagen, telefoonnummers) e. oefenprogramma(oefenwedstrijden) opzetten f. kennismaking met de technisch coördinator en leden van de technischecommissie; maken van werkafspraken omtrent o.a. afzeggen voor training, wedstrijd, invallers, rij-schema, bijeenkomsten (zoals thema-avonden); jaarplanning in agenda zetten g. op de hoogte stellen van het jeugdplan (indien aanwezig) h. wedstrijdschema opvragen (activiteiten voor winterstop plannen) i. indien gewenst inroosteren van door de KNHB georganiseerde (bijscholings-) cursussen (door vereniging en/of technischcoördinator aan te vragen) j. bijeenkomst met ouders organiseren en afspraken maken (omtrent rijschema, bijzondere activiteiten, planning huiswerk, verzamelen voor wedstrijd) k. telefoonboom opstellen 8 9

6 2.1 Spelregels drietalhockey 5m 5m 5m 5m Speelveld De afmetingen van een speelveld voor drietalhockey zijn 23 bij 23 meter, waarbij de zijlijnen gevormd worden door de achterlijn en de 23-meterlijn of de 23-meterlijn en de middenlijn van een normaal veld. De doelen van partij A bevinden zich op de zijlijn. De doelen van partij B bevinden zich daar tegenover, dicht bij het midden van het normale veld. Doelen Doelen kunnen worden gemaakt van pylonen. Iedere partij heeft twee doelen, zodat er dus in een speelveld vier doelen staan. De breedte van elk doeltje is twee meter. Tussen het doeltje en de zijlijn is nog ca. 4 meter ruimte. 5-meterlijn Uit praktische overwegingen wordt gebruik gemaakt van een 5-meterlijn in plaats van een cirkel. Deze 5-meterlijn wordt aangegeven met pylonen. De betekenis ervan wordt later beschreven. Bal De bal die gebruikt wordt bij drietalhockey is een normale hockeybal. Teams In het veld staan maximaal drie spelers, er zijn geen doelverdedigers. Er mogen wisselspelers zijn. U kunt wisselen op elk moment dat het spel stil ligt

7 2.1 Spelregels drietalhockey 2.2 Spelregels zestalhockey Wedstrijdduur Een wedstrijd duurt 15 minuten, de F-teams spelen 2 x 15 minuten met een korte rust van maximaal 5 minuten. 10m 10m Toss Voor aanvang van de wedstrijd tossen de aanvoerders: de winnaar van de toss kiest voor beginslag of speelrichting. doel 10m speelrichting 10m doe veldmarkering (vlag/pilon) doel (vlag/pilon) Speelveld In de meeste gevallen zal men gebruik moeten maken van bestaande velden. Geadviseerd wordt een kwart veld te gebruiken, waarbij de zijlijnen als achterlijnen fungeren en de middenlijn en een 23-meterlijn of de 23-meterlijn en een achterlijn als zijlijn. Doelen Doelen kunnen worden gemaakt van pylonen. De voorkeur gaat echter uit naar een achterplank met zijschotten (mini-doel), ook de E-jeugd hóórt het doelpunt graag. Iedere partij heeft één doel, de breedte van het doel is 3.66 meter (de normale breedte van een doel). Het doel wordt in het midden van de 'achterlijn' geplaatst. 10-meterlijn Uit praktische overwegingen wordt gebruik gemaakt van een 10-meterlijn in plaats van een cirkel. Deze 10-meterlijn wordt aangegeven met pylonen. Bal Er wordt gespeeld met een normale hockeybal. Teams Een team bestaat uit maximaal vijf veldspelers en één doelverdediger. Tot de verplichte uitrusting van de doelverdediger behoren een helm, legguards en klompen. Spelers mogen altijd wisselen, mits dit gebeurt vanaf de middenlijn, nadat de medespeler het veld heeft verlaten

8 2.2 Spelregels zestalhockey 2.3 Spelregels achttalhockey Wedstrijdduur Een wedstrijd duurt 2 x 25 minuten met een pauze van circa 5 minuten. 15m 15m Toss Voor aanvang van de wedstrijd tossen de aanvoerders: de winnaar van de toss kiest voor beginslag of speelrichting. doel speelrichting doel veldmarkering (vlag/pilon) doel (vlag/pilon) Speelveld Er wordt gespeeld op een half veld van zijlijn naar zijlijn tussen middenlijn en achterlijn. Doelen In het midden van elke achterlijn (zie tekening) staat een doel dat bij voorkeur bestaat uit een achterplank met zijschotten (mini-doel). Het doel is 3,66 meter breed. Indien er geen doelen beschikbaar zijn kan het doel worden aangegeven met pylonen. Doelgebied / Cirkel Er wordt gespeeld met een doelgebied. Dit is een rechthoekig gebied van 15x30 meter (zie tekening). Het doelgebied wordt aangegeven met pylonen op de zijlijnen en op de achterlijn. Als de vereniging beschikt over een veld met twee (oefen)cirkels in de breedte-richting van het veld dan is het doelgebied de cirkel. Bal Er wordt gespeeld met een gewone veldhockeybal. Teams Een team bestaat uit maximaal zeven veldspelers en één doelverdediger. Tot de verplichte uitrusting van de doelverdediger behoren een helm, legguards en klompen. Spelers mogen altijd wisselen, mits dit gebeurt vanaf de middenlijn, nadat de medespeler het veld heeft verlaten

9 2.3 Spelregels achttalhockey 2.4 Algemene spelregels Wedstrijdduur Een wedstrijd duurt 2 x 30 minuten. Tussen de twee helften is een rust van ± 5 minuten. Toss Voor aanvang van de wedstrijd tossen de aanvoerders: de winnaar van de toss kiest voor beginslag of speelrichting. Het spelen van de bal Door alle spelers met alleen met de platte kant van de stick. Bij drietalhockey door middel van een push, schuifslag of veilige flats (de stick mag hierbij in de achterzwaai niet los zijn van de grond en in de voorzwaai niet hoger komen dan de knieën). Bij zes- en achttalhockey mogen alle technieken gebruikt worden mits deze gecontroleerd uitgevoerd kunnen worden Begin of hervatting van het spel De beginslag wordt genomen vanaf het midden van het veld: - door een speler van de partij die na de toss de beginslag heeft gekozen of 'gekregen' - na een doelpunt door een speler van het team waartegen het doelpunt is gemaakt. - bij zes- en achttalhockey na de rust door een speler van het andere team dan de beginslag Bij een beginslag mag de bal in alle richtingen worden gespeeld. Verder gelden de regels van een vrije slag. Gevaarlijk en ruw spel Gevaarlijk en ruw spel is altijd verboden. Afhouden Het is verboden een speler in zijn spel te belemmeren door deze (hinderlijk) te beletten de bal te spelen. Dit kan de balbezitter zelf (afhouden), zijn stick (stickafhouden) of een medespeler (indirect afhouden) zijn. Bal tegen het lichaam (shoot) Het is veldspelers verboden de bal opzettelijk met het lichaam te stoppen of met been of voet te bewegen. Bij onopzettelijk 'shoot' wordt alleen afgefloten wanneer het gevaar oplevert of wanneer er voordeel uit ontstaat. Vrije slag Een vrije slag wordt genomen vlakbij de plaats van de overtreding, door een speler van het team dat niet de overtreding heeft begaan. De bal moet stilliggen en mag niet omhoog worden gespeeld. Bij het nemen van de vrije slag moeten alle spelers van de andere partij op minimaal 5 meter van de bal zijn. Degene die de vrije slag genomen heeft, mag de bal daarna pas weer spelen als eerst een andere speler de bal heeft aangeraakt. Bij drietalhockey wordt een overtreding binnen het 5-metergebied, met een vrije slag buiten het 5-metergebied genomen, zo dicht mogelijk bij de plaats van de overtreding. Bij zestalhockey wordt een overtreding binnen het 10-metergebied op de 10-meterlijn genomen zo dicht mogelijk bij de plek van de overtreding

10 2.4 Algemene spelregels 2.4 Algemene spelregels Doelpunt Een doelpunt is gemaakt wanneer de bal de doellijn passeert en binnen het 5- of 10- metergebied of de cirkel is aangeraakt door een aanvaller. Als binnen het doelgebied de bal door een stick van een aanvaller is gespeeld en daarna via de stick of het lichaam van een verdediger de doellijn passeert, is er eveneens een doelpunt gemaakt. Bij het zes- en achttal hockey mag de bal hierbij niet hoger komen dan 46 cm. (plankhoogte). Bal over de achterlijn, zonder doelpunt - Door een aanvaller gespeeld: uitslaan door een verdediger op de 5- of 10-meterlijn of op de rand van de cirkel, loodrecht tegenover het punt waar de bal over de achterlijn ging. - Door een verdediger gespeeld: aan de aanvallende partij wordt een lange corner toegekend. Bij het achttalhockey wordt een strafcorner toegekend aan de aanvallende partij wanneer een verdediger opzettelijk de bal over de achterlijn speelt vanaf een punt binnen de eigen helft. Bal over de zijlijn Inslag op de zijlijn op de plaats waar de bal over de lijn ging, door een speler van de partij die de bal niet het laatst heeft aangeraakt voor hij over de zijlijn ging. Wanneer een speler van de aanvallende partij een inslag neemt binnen het 5- of 10-metergebied, moet de bal opnieuw binnen het 5- of 10-metergebied door een stick van een aanvaller worden geraakt, voordat een doelpunt kan worden gemaakt. Voor de inslag gelden verder de regels van de vrije slag. Straffen Drie- en zestalhockey - Bij een onopzettelijke overtreding van een verdediger binnen het 5- of 10-metergebied: een vrije slag wordt toegekend aan de aanvallende partij, te nemen op de 5- of 10-meterlijn en zo dicht mogelijk bij de plaats van de overtreding. Na het nemen van de vrije slag moet de bal opnieuw binnen het 5- of 10-metergebied door een stick van een aanvaller worden geraakt, alvorens een doelpunt kan worden gemaakt. - Bij een overtreding van een aanvaller binnen het 5- of 10-metergebied: een vrije slag wordt toegekend aan de verdedigende partij, te nemen op de 5- of 10-meterlijn zo dicht mogelijk bij de plaats van de overtreding. - Bij een overtreding buiten het 5- of 10-metergebied: een vrije slag wordt toegekend aan het team dat niet de overtreding heeft gemaakt, op de plaats van die overtreding. Zestalhockey - Bij een opzettelijke overtreding van een verdediger binnen het 10-metergebied: indien heel duidelijk een doelpunt wordt voorkomen door een opzettelijke overtreding, wordt een strafbal toegekend aan de aanvallende partij, te nemen op 6,4 meter midden voor het doel. Indien niet een doelpunt wordt voorkomen, wordt een vrije slag toegekend aan de aanvallende partij, te nemen op de 10-meterlijn midden voor het doel. Achttalhockey - Bij een overtreding van een verdediger binnen het doelgebied: een strafcorner wordt aan de aanvallende partij toegekend - Bij een overtreding door een verdediger binnen het doelgebied waardoor duidelijk een doelpunt wordt voorkomen: een strafbal wordt aan de aanvallende partij toegekend - Bij een overtreding van een aanvaller binnen het doelgebied: een vrije slag wordt toegekend aan de verdedigende partij, te nemen op de 15-meterlijn zo dicht mogelijk bij de plaats van overtreding - Bij een overtreding buiten de doelgebieden: een vrije slag wordt toegekend aan het team dat niet de overtreding heeft begaan. Als er met een cirkel wordt gespeeld gelden hiervoor de bepalingen voor het doelgebied. Lange corner Inslaan door een aanvaller op de kruising van de 5-meterlijn en de zijlijn, aan die kant van het doel waar de bal over de achterlijn ging. Na het nemen van de inslag moet de bal opnieuw binnen het doelgebied door de stick van een aanvaller worden geraakt, alvorens een doelpunt kan worden gemaakt. Alle spelers van de tegenpartij moeten minimaal 5 meter afstand nemen van de bal. Strafcorner (alleen bij achttalhockey) Een strafcorner is een vrije slag die genomen wordt vanaf de achterlijn (op minimaal 10 meter afstand van het doel) door een speler van de aanvallende partij. Als de strafcorner genomen gaat worden, mogen maximaal 5 spelers (inclusief de doelverdediger) van de verdedigende partij achter hun eigen achterlijn/ doellijn staan. Zij moeten met hun sticks en voeten achter de lijn staan en moeten minimaal 5 meter afstand nemen van de bal. De overige spelers van de verdedigende partij moeten zich achter de 15-meterlijn opstellen op de andere helft van het veld. De spelers van de aanvallende partij stellen zich op in het veld, buiten het doelgebied. Pas op het moment dat de strafcorner genomen is, mogen zowel de verdedigers als de aanvallers in het doelgebied komen. Voordat de bal op het doel geslagen mag worden, moet deze eerst buiten het doelgebied geweest zijn. De bal mag bij de doelpoging niet hoger komen dan plankhoogte (46 cm.)

11 2.4 Algemene spelregels 3. De wedstrijd(dag) Strafbal (alleen bij zes- en achttalhockey) Een strafbal wordt genomen door een speler van het aanvallende team op 6,4 meter midden voor het doel van de verdedigende partij. Het doel moet verdedigd worden door een doelverdediger. De aanvaller moet achter de bal gaan staan. Hij mag de bal verplaatsen door middel van een push of een schuifslag, maar pas nadat de spelleider daartoe met een fluitsignaal het teken heeft gegeven. De aanvaller mag de bal één keer raken en mag daarbij één pas naar voren doen. Er mag geen schijnbeweging gemaakt worden. De bal mag niet hoger dan 46 cm. (plankhoogte) gespeeld worden. De doelverdediger moet in het doel op de lijn staan. Hij mag pas zijn voeten verplaatsen als de aanvaller de strafbal genomen heeft. De overige spelers moeten tijdens het nemen van de strafbal buiten het doelgebied zijn. Een doelpunt is gemaakt als: - de bal in het doel komt (niet hoger dan 46 cm.) Een strafbal eindigt zonder doelpunt als: - de aanvaller een overtreding begaat - de bal buiten het doelgebied komt, maar niet in het doel belandt - de bal in het doelgebied stil komt te liggen Als de strafbal niet met een doelpunt eindigt, wordt het spel door de verdedigende partij hervat met een vrije slag op de rand van het doelgebied. Time Out Een time out heeft tot doel de begeleiders van beide teams de gelegenheid te geven de spelers te 'hergroeperen' en extra aanwijzingen te geven, zodat het spel voor beide partijen beter kan verlopen. Een time out kan op eigen initiatief van de spelleider gegeven worden. Ook een begeleider van een team kan een time out aanvragen, echter maximaal één per wedstrijd. Spelleiding Doordat het speelveld klein is en het spelersaantal gering kan één spelleider aanwezig zijn in het veld. De spelleider is geen scheidsrechter! De spelleider dient de sfeer waarin de partijtjes gespeeld worden aan te voelen en goed op de hoogte te zijn van de spelregels voor het drietalhockey zodat de kinderen telkens uitleg kunnen krijgen. Het verdient aanbeveling om per team een vaste spelleider te benoemen die alle thuiswedstrijden van dat team leidt. Deze spelleider krijgt op deze manier ervaring in deze specifieke manier van leiden, leert zo het spelniveau van de kinderen kennen en groeit als het ware met het spel mee. Vóór de wedstrijd: 1. inventariseren van de opstelling en technische en tactische opdrachten 2. controleren van attributen: EHBO-koffer, water flessen, materiaal voor aantekeningen, tas voor waardevolle spullen 3. teambespreking ruim voor de wedstrijd, bestaand uit: - opstelling - 1 à 2 opdrachten voor team in zijn geheel - 1 à 2 opdrachten individueel of per linie - doornemen dode momenten: strafbal, strafcorner aanvallend verdedigend (en eventueel lange corner en vrije slagen in het 23m gebied) Neem als coach iets mee om dat wat je bespreekt visueel te maken b.v. een magneetbord De teambespreking kenmerkt zich als volgt: - 2 teamopdrachten - opdrachten zijn getraind, een nieuwe bij een bekende (herhaling) - geen ruimte voor discussie - bondig, concreet en éénduidig - beperkt zich tot hoofdzaken - duur maximaal minuten - eindigt met een korte pep talk (of relax talk bij spannende wedstrijden) 4. ontvangen van coach/begeleiding tegenstander en scheidsrechters 5. kort voor de wedstrijd: - herhaling individuele opdrachten tijdens warming up/inspelen - controle op warming up - vertrouwen en rust uitstralen. Tijdens de wedstrijd: 1. voorbeeldfunctie: correcte omgang met alle betrokkenen: spelers, scheidsrechters en tegenstanders, alsmede rust uitstralen 2. controleren opdrachten/afspraken; waar nodig correctie middels (zeer) korte aanwijzingen; vooral positieve feedback 3. analyseren wedstrijd (zie 4: wedstrijdanalyse) Meer informatie over de spelregels vindt u op onze site:

12 3. De wedstrijd(dag) 4. Mental coaching en teambuilding 4. wissels toepassen (interchange) en wisselspelers begeleiden/instrueren; waar mogelijk kaarten voorkomen! 5. aanwijzingen in de rust (zie kenmerken teambespreking); bovendien: - aandacht spelers eisen - alleen informatie die direct relevant is voor winnen/verliezen wedstrijd - geen negatieve geluiden accepteren - eindigen met een pep talk (of relax talk) Na de wedstrijd: 1. scheidsrechters en coach tegenpartij bedanken 2. spelers juiste omgangsvorm leren met winst/verlies (voorbeeldfunctie) 3. onderlinge relatie spelers controleren/corrigeren 4. compliment maken tijdens eventuele nabespreking (eindsignaal is niet het einde van de wedstrijd) 5. wedstrijdformulier correct invullen 6. controle eventuele blessures 7. contact met trainer i.v.m. oefenstof n.a.v. wedstrijd Attitude vorming speler SPELPLEZIER staat centraal; dit wordt gecreëerd door vertrouwen in eigen kunnen, ZELFVERTROUWEN (en vertrouwen in anderen). Dit wordt bereikt door: 1. coach straalt vertrouwen uit in speler en team (voorbeeldfunctie) 2. opdrachten zijn getraind, dus worden beheerst en herkend en bevestigen kunnen. 3. speler kent zijn eigen kwaliteiten en beperkingen (hierin begeleid door coach) 4. speler mag fouten maken/hoeft niet alles perfect te beheersen: om te winnen hoef je niet 100% perfect te spelen; om kampioen te worden hoef je niet alle wedstrijden te winnen 5. speler (en coach) beseffen dat sport een eindeloos leerproces is (juist door fouten te maken kun je leren) 6. een realistisch doel te kiezen (afgestemd op juiste inschatting van kwaliteiten en beperkingen), niet op wat de buitenwereld (ouders, bestuurders) verwacht 7. duidelijke afspraken te maken omtrent acceptabel/niet acceptabel gedrag en vereiste inspanningen om gestelde doel te bereiken; wees als coach consequent en denk (wederom) aan voorbeeldfunctie Teambuilding Uitgangspunt in teamsport is: We is stronger then me ; niet alle spelers zijn hockeytechnisch even bekwaam/goed, wel zijn ze allemaal even belangrijk om te winnen en plezier te hebben. Een hecht team ontstaat door: 1. duidelijke afspraken te maken omtrent het spel (opdrachten) en onderlinge relaties (taken); geef alle spelers verantwoordelijkheden, controleer ze op de uitvoering en ondersteun ze daarbij; zelfwerkzaamheid en verantwoordelijkheid vergroten de teamgeest (b.v. gezamenlijk inlopen voor de wedstrijd, waterflessen vullen) 2. buiten het hockeyen om gedurende of aan het einde van het seizoen bijzondere activiteiten te organiseren (b.v. zeilen, carten, wadlopen), waardoor spelers zich op ander vlak leren kennen (betrek ze hierbij) 22 23

13 5. Sportgezondheid en blessure(preventie) 3. spelers respect te leren hebben niet alleen voor elkaars hockeykwaliteiten en beperkingen, maar ook op sociaal gebied (corrigeer ze hier desgewenst op) 4. spelers het besef bij te brengen, dat alleen MET elkaar het doel bereikt kan worden: PLEZIER HEBBEN en WINNEN Let op: 1. dragen van juiste kleding en schoeisel 2. scheenbeschermers en gebitbeschermers 3. geen sieraden en andere scherpe voorwerpen 4. geen kauwgom en ander snoep in de mond 5. warming-up 6. eventueel medicijngebruik (zie 1: vóór het seizoen) Voornaamste blessures: BEWUSTELOOSHEID Een bewustzijnsstoornis duidt altijd op een gestoorde werking van de hersenen en is een duidelijk signaal dat er iets ernstigs aan de hand is. Bewustzijnsstoornissen kunnen onder andere ontstaan door een val of slag/stoot tegen het hoofd. Bewustzijnsstoornissen kunnen worden ingedeeld in drie stadia: 1. Slachtoffer vertoont verward, suf tot agressief gedrag en reageert wel op aanspreken en pijnprikkels. 2. Slachtoffer reageert niet op aanspreken maar wel op pijnprikkels. 3. Slachtoffer reageert niet op aanspreken en niet op pijnprikkels en heeft tevens wijde oogpupillen. Actie! - Laat het slachtoffer zitten of liggen. - Maak knellende kleding los. - Praat met het slachtoffer en laat hem of haar niet alleen. De situatie kan zeer snel verslechteren! - Laat iemand met kennis van EHBO en/of reanimatie de ademhaling en bloedcirculatie controleren en indien nodig het slachtoffer beademen en/of reanimeren. - Leg het slachtoffer in de stabiele zijligging met de mond schuin naar de grond gekeerd (zie pag. xxx). Zo voorkom je dat het slachtoffer stikt in zijn of haar eigen braaksel. - Dek het slachtoffer af met een deken of kleding. - Laat een ander een arts waarschuwen! 24 25

14 5. Sportgezondheid en blessure(preventie) 5. Sportgezondheid en blessure(preventie) Belangrijk! Bij een rochelende, snurkende of piepende ademhaling wordt de ademweg waarschijnlijk belemmerd door braaksel, bloed of iets dergelijks. Als gevolg van een bewusteloosheid kan het gebeuren dat de tong zich zodanig ontspant dat deze naar achteren zakt en de keelholte afsluit. Hierdoor kan het slachtoffer niet ademen. Maak de ademweg vrij door: - de persoon in een stabiele zijligging te leggen; - met een gaasje of schone doek de mondholte te reinigen en/of de punt van de tong naar voren terug te halen. Tip! Met een EHBO- en/of reanimatiediploma kunt u levens redden en staat u niet machteloos in levensbedreigende situaties. BLAREN Een blaar kan ontstaan door: - verbranding - bevriezing - voortdurende druk of wrijving De laatstgenoemde soort blaar zal bij hockeyers het meeste ontstaan. Alleen blaren die zijn ontstaan door druk of wrijving mogen, wanneer de drukpijn te erg wordt, worden doorgeprikt. Soms moet een bloedblaar door een te grote onderhuidse druk en ondraaglijke pijn doorgeprikt worden. Dit moet altijd door een arts gebeuren! Actie! - Een dichte blaar moet dakpansgewijs afgeplakt worden met reepjes kleefpleister. - Wanneer de drukpijn ondraaglijk is, dient de blaar doorgeprikt te worden. - Ontsmet de blaar vooraf met jodium/betadine. - Prik de blaar door met een blarenprikker of steriele naald (naald even in een vlam houden; niet zwart laten worden). Prik de blaar op twee plaatsen aan de rand door ). - Druk het vocht eruit met een steriel gaasje. - Doe jodium/betadine op de blaar en dek hem af met een pleister. (Herhaling) voorkomen! - Sokken zonder naden en gestopte gaten voorkomen blaren. - Blaren worden vaak veroorzaakt door niet goed passende schoenen

15 5. Sportgezondheid en blessure(preventie) 5. Sportgezondheid en blessure(preventie) BOTBREUK EN ONTWRICHTING De volgende verschijnselen kunnen duiden op een breuk of ontwrichting: - pijn - onvermogen het getroffen lichaamsdeel te gebruiken - zwelling - soms een abnormale stand, abnormale beweeglijkheid of uitwendige wond Let op! Een leek kan het verschil tussen een botbreuk en ontwrichting vaak niet zien. Op het hockeyveld komen sleutelbeenbreuken vrij veel voor. Het slachtoffer klaagt over pijn in de schouder en soms hangt de ene arm lager dan de andere. Let wel, er kan ook sprake zijn dat de arm uit de kom is. Actie! - Houd het getroffen lichaamsdeel onbeweeglijk. - Leg bij een open botbreuk, wanneer de wond zichtbaar is en vrij van kleding, een snelverband aan. Leg het snelverband voorzichtig op de wond. Plak de boven- en onderkant van het snelverband af om verschuiven te voorkomen. Knip de zwachtels van het snelverband af en plak het snelverband aan de overige zijden dicht met kleefpleister. - Geef steun en rust. Bij onderarm, pols of hand door een mitella. Bij elleboog, bovenarm, sleutelbeen of schouderblad door een brede das. Bij een breuk van been op heup door een dekenrol of ander stevig voorwerp. - Zorg voor deskundige hulp! FLAUWVALLEN / DUIZELIGHEID Een flauwte is een kortdurende vermindering van het bewustzijn, doordat de bloedtoevoer naar de hersenen even is afgenomen. Een verminderde bloedtoevoer kan worden veroorzaakt door: honger, uitputting, bloedarmoede en psychische oorzaken zoals emotie/schrik. Een flauwte kun je meestal zien aankomen. Het slachtoffer wordt bleek, gaat zweten en/of geeuwen en wordt duizelig. Actie bij dreigende flauwte! - Laat het slachtoffer zitten of liggen en zorg voor frisse lucht. Actie! - Laat het slachtoffer rustig liggen. - Zorg voor frisse lucht. - Maak knellende kleding los. - Laat het slachtoffer nadat hij/zij is bijgekomen nog ongeveer 10 minuten liggen. - Geeft het slachtoffer daarna wat te drinken. - Wanneer het slachtoffer na vijf minuten nog niet bij bewustzijn is, schakel dan een arts in

16 5. Sportgezondheid en blessure(preventie) 5. Sportgezondheid en blessure(preventie) HERSENSCHUDDING Een hersenschudding kan ontstaan door een val op het hoofd of door een flinke slag/stoot tegen het hoofd. Verschijnselen die op een hersenschudding kunnen duiden zijn: - sufheid - hoofdpijn - duizeligheid - geheugenverlies - (kortdurende) bewusteloosheid - misselijkheid/braken Actie! - Laat het slachtoffer rustig zitten of liggen tot de duizelingen verdwijnen. - Als het slachtoffer bewusteloos is, reageert hij of zij niet op aanspreken. U dient het slachtoffer in de stabiele zijligging te leggen. - Het slachtoffer mag de wedstrijd of training absoluut niet voortzetten. - Het slachtoffer dient de eerste 24 uur goed in de gaten te worden gehouden. Laat hem of haar om de paar uur goed wakker maken. - Blijft de hoofdpijn bestaan of treden er andere verschijnselen op (zoals een pupilvergroting in één van beide ogen), schakel dan zo snel mogelijk een arts in. - De eerste drie weken na een hersenschudding mag het slachtoffer niet meedoen met wedstrijden en trainingen. Het slachtoffer dient alvorens hij weer begint met hockey, contact op te nemen met diens huisarts. Belangrijk! Soms gaat een hersenschudding gepaard met een hoofdwond. Vanzelfsprekend dient deze adequaat behandeld worden. KNEUZING EN VERSTUIKING Een kneuzing kan ontstaan door een harde aanraking van een bal of stick. Als een gewricht omzwikt (b.v. enkel of knie) kunnen de banden rondom het gewricht uitrekken of zelfs scheuren. Dit noemen we een verstuiking of verzwikking. Een kneuzing of verstuiking gaat (vaak) gepaard met: - zwelling - (blauwe) verkleuring - pijn - belemmering bij het strekken en/of buigen Actie! - Pas de ICE-regel toe: ICE = Koel met water, ijs of cold-pack gedurende 15 tot 20 minuten. (leg altijd een doek tussen huid en ijs of cold-pack) I = Immobiliseren; zorg dat het lichaamsdeel niet beweegt of gebruikt wordt om op te steunen. C = Compressie; leg een drukverband aan. E = Elevatie; houd het lichaamsdeel boven harthoogte - Laat de hockeyer het koelen de eerste 48 uur enkele malen per dag herhalen. - Adviseer de hockeyer om bij aanhoudende pijn, (twijfel over) een botbreuk en/of ernstig bandletsel een arts raad te plegen. Belangrijk! Ook ribben kunnen gekneusd raken. Wanneer dit het geval is kunnen zich ademhalingsproblemen voordoen. Leg bij een kneuzing of verstuiking een drukverband aan met synthetische watten en een cambriczwachtel. Voor een enkelverstuiking, het meest voorkomende sportletsel, gaat dat als volgt: (Herhaling) voorkomen! - Goede schoenen verkleinen de kans op enkel- of knieletsel (informeer bij de gerenommeerde sportzaak). - Tapen van gewrichten of een brace kan blessures voorkomen. Bij tapen worden er zodanig stroken tape aangelegd dat de gewrichtsbanden extra steun krijgen. Tapen is vrij kostbaar bij langdurig gebruik. Een brace heeft hetzelfde effect als een goed aangelegd tapeverband. - Volledig herstel is de beste methode om herhaling van een blessure te voorkomen. Revalidatie- en aangepaste trainingen bevorderen het herstel. Een SMA of SGA kan sporters en begeleiders hierover uitstekend voorlichten

17 5. Sportgezondheid en blessure(preventie) 5. Sportgezondheid en blessure(preventie) KRAMP Kramp is een veelvoorkomend verschijnsel. Het duidt op oververmoeidheid van de spier, die het teveel aan afvalstoffen niet voldoende kan afvoeren. Kramp komt vaak voor in de kuitspier. Actie! - Laat de persoon ontspannen zitten of liggen. - Probeer de verkramping door middel van schudden van het getroffen lichaamsdeel eruit te krijgen. - Als schudden niet helpt (bij kramp in de kuitspier): - Been strekken. - Tenen voorzichtig richting het gezicht drukken (5-10 sec.). - Even loslaten (geen druk geven). - Handeling zonodig herhalen. Belangrijk! Bij kramp trekken bepaalde spieren zich voortdurend samen. Dit is te verhelpen door de spier die tegengesteld werkt aan de verkrampte spier te activeren. Bij kramp onder de voet betekent dit dat de tenen zoveel mogelijk richting scheenbeen moeten worden gebracht. Bij kramp aan de achterkant van het bovenbeen, betekent dit dat de romp (neus) zoveel mogelijk richting het gestrekte been moet worden gebracht. NEUSBLOEDING EN/OF -FRACTUUR Bij letsel door een hoog opkomende elleboog, een hoge stick of een opspringende bal kan er een neusbloeding ontstaan. In ernstiger gevallen kunnen de neusbotjes breken of kan er een bloeduitstorting in het neustussenschot ontstaan. Actie! - Laat het slachtoffer zitten met het hoofd voorover. - Knijp de neusvleugels op het neustussenschot (onder het harde gedeelte van de neus) dicht. - Houd dit 5-10 minuten vol. - Gebruik witte watten, steriele gaasjes of een schone handdoek om het bloed op te vangen. - Herhaal bovenstaande eventueel als de bloeding nog niet gestelpt is. - Raadpleeg een arts wanneer de bloeding na minuten nog niet gestelpt is. Ook bij een scheve neus of het dichtzitten van de neus dient u een arts raad te plegen. Belangrijk! Bloed kan besmettelijk zijn! Gebruik handschoenen en laat het slachtoffer schone kleren aantrekken. (Herhaling) voorkomen! Een goede warming-up (inclusief rekoefeningen) verkleint de kans op kramp. Wanneer een hockeyer vaak last heeft van kramp in de kuiten verwijs hem/haar dan eens naar een specialist (orthopeed) om advies. Vaak levert het verhogen van de hak van de voet al een dusdanige verandering in de stand van de voet waardoor de kuit minder zwaar wordt belast. Maar de kramp kan ook veroorzaakt worden door een verkeerde stand van de wervelkolom! 32 33

18 5. Sportgezondheid en blessure(preventie) 5. Sportgezondheid en blessure(preventie) SCHAAFWOND Schaafwonden hebben overeenkomsten met brandwonden. Bij beiden is de opperhuid verdwenen. Op het hockeyveld ontstaan brandwonden vaak door een glijdende val op het kunstgrasveld. Lichte brandwonden als gevolg van een glijdende val zijn te herkennen aan een schaafwond met zwarte randen. Ook door wrijving met bijvoorbeeld kleding kunnen schaafwonden ontstaan. Schaafwonden moeten goed schoongemaakt worden zodat er geen vuil achterblijft en de wond gaat ontsteken. Actie! - Was de wond uit met water en zeep (zo nodig met een borsteltje). - Dep de wond droog met een steriel gaasje of schone doek. - Laat jodium/betadine op de wond druppelen. - Laat de wond drogen aan de lucht om het genezingsproces te bevorderen. Al snel ontstaat er zo een korst op de schaafwond. - Als de wond erg groot/diep is en blijft bloeden of als de wond mogelijk in contact komt met kleding, kunt u de wond afdekken met een steriel gaasje. Het beste kunt u hiervoor een geïmpregneerd (vet) gaasje gebruiken. Het gaasje rondom vastplakken met kleefpleister. - Houd bij een schaafwond altijd rekening met tetanusbesmetting! Als een hockeyer op een met zandingestrooid kunstgrasveld een schaafwond oploopt het zand er heel goed uitspoelen. In zand kunnen glasachtige splintertjes zitten die in de wond kunnen blijven zitten. Dan de wond door een arts laten schoonmaken! SPIERSCHEURING Een spierscheuring kenmerkt zich door onderstaande verschijnselen: - plotseling optredende pijn (lijkend op een messteek of zweepslag); - gedeukte en/of abnormaal gezwollen spierbuik boven of onder de aangedane plek; - blauwe verkleuring onder de aangedane plek (na enkele uren/dagen); - blijvende stijfheid van de getroffen plek. Een spierscheuring komt vaak voor in de kuit. Actie! - Pas de ICE-regel toe: ICE = Koel met water, ijs of cold-pack gedurende 15 tot 20 minuten. Leg altijd een doek te tussen huid en ijs of cold-pack) I = Immobiliseren; zorg dat het lichaamsdeel niet beweegt of gebruikt wordt om op te steunen. C = Compressie; leg een drukverband aan. E = Elevatie; houd het lichaamsdeel boven harthoogte Verwijs het slachtoffer naar een arts. (Herhaling) voorkomen! - Een goede getraindheid en een uitgebreide warming-up (inclusief rekoefeningen) verkleint de kans op een spierscheuring aanzienlijk. (Herhaling) voorkomen! Behandel (schaafplekken op) een gevoelige huid met vaseline of talkpoeder

19 5. Sportgezondheid en blessure(preventie) 5. Sportgezondheid en blessure(preventie) TAND ERUIT Door een val of harde slag kunnen tanden afbreken of zelfs geheel uit de kaak vallen. Door goed en snel te handelen kan de schade soms beperkt worden. Actie! - Probeer de (stukjes van) tanden zo goed en snel mogelijk bij elkaar te zoeken. - Stop de gevonden delen in een glas melk (zo wordt het eiwit niet aangetast). Wanneer geen melk voorhanden is, kunnen de tanddelen in de mond (onder de tong of in de wang vervoerd worden). Hiermee behouden de tanden de lichaamstemperatuur en wordt de kans op infectie verminderd. Bovendien zorgt speeksel ervoor dat de tandwortel niet wordt aangetast. - De hockeyer moet zo snel mogelijk naar een tandarts. Deze kan de tand(delen) soms nog terugplaatsen (Herhaling) voorkomen! Een gebitsbeschermer verkleint de kans op gebroken en uitgevallen tanden aanzienlijk. WOND Een diepe wond moet goed gereinigd en steriel afgedekt worden. Door vuil, dat in de wond komt of achterblijft, kan een wond gaan ontsteken. Dit vertraagt het genezingsproces. Actie! - Laat de wond even doorbloeden, zodat het grootste vuil er zelf uitspoelt. - Reinig de wond met (stromend) water en (desinfecterende) zeep. - Dep de huid rondom de wond droog met een steriel gaasje of schone doek. - Gebruik bij een diepe wond geen jodium of betadine of andere desinfecterende stoffen. - Haal bij een diepe wond de wondranden naar elkaar toe en plak een zwaluwstaartje dwars op de wond. - Dek de wond (met of zonder zwaluwstaartje) af met een steriel gaasje. Plak het gaasje rondom vast met kleefpleister. - Stuur een hockeyer met een diepe wond altijd naar een arts. Als de wondranden wijken moet de wond gehecht worden! 36 37

20 5. Sportgezondheid en blessure(preventie) 5. Sportgezondheid en blessure(preventie) SPORTUITRUSTING Gebits- en scheenbeschermers voorkomen vele blessures. Maar ook goede schoenen en een goed sportbril kunnen veel blessureleed besparen! Gebitsbeschermer Gebitsbeschermers zijn niet verplicht, maar worden wel sterk aanbevolen. Bij een klap tegen de kaak is de kans op gebitsletsel aanzienlijk kleiner als hockeyers een gebitsbeschermer dragen. Daarom is het belangrijk dat een gebitsbeschermer niet alleen bij een wedstrijd maar ook tijdens trainingen gedragen wordt. Bescherming van het gebit is niet een gebrek aan moed, maar een teken van verstand! Twee soorten gebitsbeschermers worden aanbevolen: - Semi-individuele gebitsbeschermer van thermoplastisch materiaal Deze moet eenmalig, na tien seconden in kokend water te hebben gelegen, door de speler zelf in de mond worden aangepast en zonodig met de schaar worden bijgeknipt. Een dergelijke gebitsbeschermer kost ongeveer ƒ 7,- en is te koop bij sportzaken. - De voorkeur gaat echter uit naar een individuele gebitsbeschermer die op maat wordt vervaardigd door een tandarts of tandtechnicus. Een individuele gebitsbeschermer is duurder maar biedt meer draagcomfort. Als het gebit nog niet volgroeid is, dient om de 2-3 jaar een individuele gebitsbeschermer aan te worden gemeten. Adviezen bij de aanschaf van hockeyschoenen zijn: - Hockey wordt gespeeld op (kunstgras)schoenen met noppen. Let op demping van de schoenen i.v.m. kunstgras ondergrond - Het hielstuk moet voldoende hoog zijn en stabiel zijn. De hak van de voet mag niet zijwaarts schuiven in het hielgedeelte van de schoen. - Zowel in de lengte als in de breedte moet de schoen goed passen! De schoen mag nergens knellen en bij de tenen moet er 0,5-1,5 cm ruimte over zijn. Sportschoenen pas je met sportsokken aan! - Neem oude schoenen mee, zodat eventuele bijzonderheden mee kunnen wegen in de keuze van een nieuwe schoen. - Bij voet-, enkel-, been- of rugklachten is het verstandig om een deskundige (sportfysiotherapeut/sportarts/podoloog) raad te plegen. Adressen en telefoonnummers zijn op te vragen bij het SMA bij u in de buurt. Belangrijk! Loop nieuwe schoenen tijdens de training in en controleer de schoenen regelmatig op beschadigingen, demping en stevigheid. Algemeen: In geval van twijfel altijd een deskundige raadplegen Koelen kan nooit kwaad Belangrijk! Haal bij een bewusteloze hockeyer altijd de gebitsbeschermer uit de mond. De gebitsbeschermer kan dan namelijk de ademhaling belemmeren. Scheenbeschermers Een goede schokabsorberende scheenbeschermer, die het hele onderbeen en de bovenkant van de enkel bedekt, voorkomt blessures. Aandachtspunten bij de aanschaf van scheenbeschermers zijn: - Controleer de maat door de beschermer te passen. - Koop geen beschermers op de groei c.q. te groot. - Scheenbeschermers moeten makkelijk uit en aan te trekken zijn en makkelijk vast te maken zijn. Schoenen Blessures van enkel-, knie- en heupgewricht en de rug worden vaak veroorzaakt door verkeerde schoenen

21 3-tal Blok De 1-2 opstelling (en veldverdeling) 1 Het team bestaat uit een middenachter, een rechtsvoor en een linksvoor 1 De linksvoor verdedigt het linkerdoel, de rechtsvoor het rechterdoel en de middenachter het doel waarop wordt aangevallen door de tegenstanders (links of rechts) linksvoor rechtsvoor middenachter 40 41

22 3-tal Blok 1 3-tal Blok Het duel (aanvallend en verdedigend): zwakke en sterke kant 1 De sterke kant is de forehandkant, de zwakke kant de backhandkant 1 Val aan over je sterke of forehandkant, dat is tegelijkertijd de zwakke of backhandkant van je tegenstander; als de bal naar links rolt, moet je hem met je haakje weer naar rechts spelen 2 Verdedig met je sterke kant: hou je stick (niet je lichaam) tussen de bal en je doel (zie tekening) Aansluiten en mee schuiven van de verdediger: de helpspeler 1 De verdediger heet in het 3-tal hockey in de aanval de helpspeler 1 Als de rechtsvoor de bal heeft, moet de verdediger achter hem mee gaan = helpen, en omgekeerd links aanvallend verdedigend 42 43

23 3-tal Blok 2 3-tal Blok De driehoek: breed en diep spelen 1 Driehoekspel betekent, dat de balbezitter zowel breed als diep kan spelen 1 Als de middenachter aan de rechterkant de bal heeft, moet de linksvoor zich naar achter aanbieden (breed) en moet de rechtsvoor zich in de diepte aanbieden (diep) Spelen naar rechts en links: zwakke en sterke kant 1 Omdat de pass naar rechts over de zwakke of backhandkant van de verdediger gaat, kan deze schuin worden gespeeld; omgekeerd: omdat de pass naar links over de sterke of forehandkant van de verdediger gaat, moet deze breed 1 Naar rechts speel je schuin (1), naar links breed (2); dus, rechts loop je voor de bal vrij, links naast de bal

24 3-tal Blok 3 6-tal Blok De driehoek: breed en diep spelen (oversteken) 1 Dit betreft een vervolg op 2.2; na iedere pass moet er weer breed en diep kunnen worden gespeeld; diep heeft voorkeur, want is aanvallender 1 Als de midachter aan de rechterkant de bal heeft, moet de linksvoor naar achteren vrijlopen (1); als hij de bal breed krijgt aangespeeld (2), moet hij weer breed (naar de midachter) kunnen spelen, maar ook diep (4) (naar de rechtsvoor, die is overgestoken naar de linkerkant (3)); hetzelfde geldt omgekeerd, aan de andere kant De opstelling (en veldverdeling) 1 Het team bestaat uit een rechts- en linksachter, een midmid en een rechts- en linksvoor (NB er wordt ook wel gespeeld in een 2-3-opstelling) 1 De twee voorhoedespelers mogen niet in het eigen 10-metergebied komen

25 6-tal Blok 1 6-tal Blok Het duel (aanvallend en verdedigend): aanlopen 1 Dit betreft een vervolg op 1.2: 3-tal hockey; val aan over de zwakke of backhandkant van de verdediger = tegelijkertijd de sterke of forehand kant van de aanvaller; en verdedig altijd met je sterke forehand 1 Aanvallend: loop met de bal naar de backhandkant van de verdediger en passeer hem aan die kant 2 Als je met de bal op de forehand van je tegenstander afloopt, haal je de bal met je puntje naar rechts en passeer je hem over zijn zwakke of backhandkant 3 Verdedigend: loop altijd zo naar de aanvaller toe, dat je met je forehand tussen de bal en het doel uitkomt Het vragen van de bal: vrijlopen 1 De aanvaller moet zich altijd buiten de reach (uit de dode hoek) van de verdediger aanbieden 1 Loop je altijd buiten het (stick-)bereik van je tegenstander vrij aanvallend verdedigend 48 49

26 6-tal Blok 1 6-tal Blok De pass naar rechts schuin, naar links breed 1 Dit betreft een herhaling en uitbreiding van 3.1: 3-tal hockey: de pass naar rechts (1) gaat over de zwakke of backhandkant van de verdediger en tegelijkertijd naar de sterke of forehandkant van de (mede) aanvaller en wordt schuin of diagonaal gespeeld; omgekeerd gaat de bal naar links (2) over de sterke of forehandkant van de verdediger en tegelijkertijd naar de eigen zwakke of backhandkant, en moet breed worden gespeeld 1 De pass naar rechts is schuin (1), naar links is breed (2) 2 De pass naar rechts gaat voor Aansluiten en meeschuiven: de helpspeler(s) 1 De verdediger aan de kant waar de bal is (de balkant) sluit aan/gaat mee (1), de verdediger aan de kant waar de bal niet is (de helpkant) schuift mee (2) (in de breedte naar het midden de as) 1 Als de rechtsvoor de bal heeft, gaat de rechtsachter mee (1), om, achter de rechtsvoor, te helpen; de linksachter schuift in de breedte tot midden voor het doel (2) (en omgekeerd)

27 6-tal Blok 2 6-tal Blok De driehoek: breed en diep spelen (en oversteken) 1 Dit betreft een voortzetting van 3.2: 3-tal hockey; in iedere situatie moet de balbezitter breed en diep kunnen spelen 1 Als de rechtsvoor de bal krijgt/heeft (1), loopt de linksvoor in de diepte, hij steekt over (2) en de midvoor loopt breed, naast de bal (3) (en omgekeerd) De aanval: rechts langs de achterlijn, links naar het doel 1 Wederom aanwijzingen met als doel over de eigen sterke forehandkant, tevens zwakke backhandkant van de verdedigers, aan te vallen 1 Val aan de rechterkant buitenom aan; ga langs de achterlijn naar het doel en geef een voorzet; op links moet je binnendoor naar het doel 2 rechts 3 1 links 52 53

28 6-tal Blok 2 6-tal Blok Uitverdedigen over de buitenkant: diep, óf breed en diep 1 Het uitverdedigen dient met zo min mogelijk risico te worden gespeeld, dus via de vleugels/over de buitenkanten 1 Speel (1a)(of drijf (1b)) de bal naar de buitenkant in je verdediging 2 Als dat niet kan, mag je de bal voor het doel langs speler, als er geen tegenstander bij kan (2); vervolgens speel je aan de andere kant de bal over de vleugel/buitenkant naar de voorhoedespeler De bal drijven tot de verdediger 1 Dit principe wordt verdediger binden genoemd 1 Als je met de bal loopt en wilt afspelen, moet je hem net buiten het bereik van je tegenstander passen 1a 1b 2 2b 54 55

29 6-tal Blok 3 6-tal Blok Verdedigen: dekken aan de binnenkant naast de tegenstander 1 De verdediger dient zich niet achter de aanvaller te positioneren (deze heeft dan alle ruimte om de bal aan te nemen), maar aan de binnenkant er naast 1 Ga altijd aan de binnenkant naast je tegenstander staan, als je hem moet dekken Spel verleggen door de helpspeler(s) 1 Dit is een uitwerking van onderwerp 2.1: 6-tal hockey; de helpspeler, die de rugdekking verzorgt, kan, wanneer de bal wordt teruggespeeld, omdat de aanval vastloopt, het spel verleggen naar de andere vleugel 1 Als de rechtsvoor de bal terugspeelt naar de rechtsachter (2), die is aan gesloten (1b)(de helpspeler), kan de rechtsachter de bal breed naar de andere kant spelen (3), naar de linksachter, die mee geschoven is (1c) 2 Deze kan de bal vervolgens naar de linksvoor spelen (4), waar ruimte is (en omgekeerd) 1a 2 4 1c 3 1b 56 57

30 6-tal Blok 3 8-tal Blok De aanval over de buitenkanten 1 Dit betreft een uitbreiding van 2.3: 6-tal hockey, waarbij afspraken worden gemaakt t.a.v. de posities in het 10 metergebied 1 Als de rechtsvoor langs de achterlijn naar het doel drijft, komt de midvoor voor de eerste paal en de linksvoor voor de tweede paal 2 De rechtsachter is de helpspeler en geeft rugdekking (en omgekeerd op links); wanneer een aanvaller op doel schiet, nemen de anderen de rebound; de beste technieken om te scoren zijn de schuifslag en de flats De opstelling (en veldverdeling) 1 De opstelling betekent, dat er geen sprake is van een laatste man achter de verdediging, maar een ingeschoven vrije verdediger of voorstopper, tussen de achterhoede en de voorhoede; de opstelling heeft de formatie van een dubbele ruit 1 In balbezit moeten de vleugelverdedigers en vleugelaanvallers het veld breed maken, zodat er over de buitenkanten kan worden uitverdedigd en aangevallen rechts 10 meterlijn linksvoor middenvoor rechtsachter linksachter rechtsachter linksachter links 10 meterlijn middenvoor rechtsvoor 58 59

31 8-tal Blok 1 8-tal Blok Het duel aanvallend 1 De aanvaller moet de verdediger dwingen in beweging te komen 1 Loop nooit met de bal recht op de verdediger af (1 en 2), maar om het bereik van zijn stick heen 2 Als de verdediger niet mee stapt, loop je door om het bereik van de stick van je tegenstander heen (1a en 2a), als hij wel mee stapt, verander je van richting en passeer je hem aan de andere kant (1b en 2b) Na afspelen altijd vrijlopen (give and go) 1 Na zijn pass moet de aanvaller zich aanbieden in de vrije ruimte; hier drie voorbeelden 1 Nadat je de bal hebt gespeeld, loop je vrij, (het liefst) in de diepte 1a 1b b 2a

32 8-tal Blok 1 8-tal Blok De driehoek: breed en diep spelen (de taak van de voorstopper of vrije verdediger) 1 Dit betreft een voortzetting van 2.2, 6-tal hockey, met de nadruk op de rol, die de voorstopper of vrije verdediger daarin speelt: bij de aanval over de vleugels, biedt de voorstopper zich altijd aan de binnenkant naast de vleugelverdediger of vleugelspits aan 1 Als de rechtervleugelverdediger de bal heeft (1a), biedt de voorstopper zich aan de binnenkant naast hem aan (1b) 2 De rechtsachter kan dan óf diep naar de rechtsvoor spelen (2a) óf breed naar de voorstopper (2b) 3 Als de bal diep naar de rechtsvoor wordt gespeeld (2a), biedt de voorstopper zich breed naast deze rechtsvoor aan (3b); de centrumspits gaat diep aan de zijlijn, zodat nu weer de rechtsvoor diep (4a) óf breed (4b) kan spelen De strafcorner: aanvallend en verdedigend Opdrachten strafcorner aanvallend: 1 Het aangeven gebeurt met een push en de stop met de forehand 2 De stopper heeft de keuze tussen 4 afspeelmogelijkheden (rechts en links breed, respectievelijk 1 en 2 en rechts en links diep, respectievelijk 3 en 4) 3 Als de stopper niet wordt aangevallen, kan deze ook zelf op doel schieten 4 Op deze wijze wordt de strafcorner een aanval (in numeriek overtal voor de aanvallende partij: 5:4) Extra opdrachten strafcorner aanvallend: 1 De aangever loopt naar het doel 2 Zowel rechts als links loopt een speler het 15-metergebied in 3 Rechts loopt ook een speler naar het doel (zie tekening) 4 De stopper moet de vrije aanvaller kiezen en daar naar spelen, of zelf schieten Opdrachten strafcorner verdedigend: 1 Aan beide zijden van het doel starten twee verdedigers 2 Zoals op de tekening wordt aangegeven, lopen twee verdedigers naar de rand van het 15-metergebied en blijven twee iets voor de keeper staan Extra opdrachten strafcorner verdedigend: 1 Spelers 2 en 4 lopen naar de rand van het 15 metergebied, spelers 1 en 3 twee passen voorbij de keeper 2 Wanneer je de bal hebt, drijf je hem naar de zijkant en probeer je een terugkomende aanvaller aan te spelen(5a en 5b) 15 metergebied 3a 4a 2 middenvoor rechtsvoor aanvallend voorstopper 1b 3b 2b 4b 2a verdedigend rechtsachter 1a 5B 5A 15 metergebied