Zorginkoop. Wat zijn de belangrijkste issues? Significant B.V. Bert Karssen Kwartaalontmoeting IVVU. 6 maart 2012

Transcriptie

1 Zorginkoop Wat zijn de belangrijkste issues? Significant B.V. 6 maart 2012 Bert Karssen Kwartaalontmoeting IVVU

2 Agenda Zorginkoop: rol en vakgebied Relevante issues en ontwikkelingen De UAZ (Uitvoering AWBZ door Zorgverzekeraars) De gemeente als inkoper Vragen en discussie 2

3 Zorginkoop in ons zorgstelsel Consument Verzekerde Patiënt Zorgverzekeraar Zorgaanbieder Zorgverzekeringsmarkt Klant betaalt graag zo laag mogelijk premie No tot Low Interest product Kritische relatie Product redelijk uniform Zorgverzekeraar Volstrekt andere koopmotieven Zeer hechte relaties Afroepmodel, geen betaalrelatie Nauwelijks prijselasticiteit Zeer diverse producten en diensten Volstrekt andere proposities Zorgverleningmarkt Zorgaanbieder Zorginkoopmarkt Gedroomde marktstructuur Zorginkoopmarkt Doorgaans gespannen verhoudingen Verplichte betaalrelatie: nog weinig strategische allianties Opgelegde inkoop - verkoop relatie Werkelijke marktstructuur 3 25

4 Sturingsconcepten Twee concepten denkbaar De klant heeft maximale keuzevrijheid tussen zorgaanbieders en de verzekeraar betaalt De klant kiest een zorgverzekeraar die de klant actief vertegenwoordigt om goede afspraken te maken Hieruit volgen verschillende strategieën voor de zorgverzekeraar Schadeverzekeraar Zorgverzekeraar/gezondheidsverzekeraar De zorgaanbieder zal focussen op Voor de klant zichtbare aspecten als service en zorgkwaliteit (voor zover zichtbaar) Vragen van de maximale vergoeding aan verzekeraar Waarom zou het doelmatig moeten? 4 25

5 Zonder de juiste sturing... Providing health care is like building a house. The task requires experts, expensive equipment and materials, and a huge amount of coordination. Imagine that, instead of paying a contractor to pull a team together and keep them on track, you paid an electrician for every outlet he recommends, a plumber for every faucet, and a carpenter for every cabinet. Would you be surprised if you got a house with a thousand outlets, faucets, and cabinets, at three times the cost you expected, and the whole thing fell apart a couple of years later? Getting the country s best electrician on the job (he trained at Harvard, somebody tells you) isn t going to solve this problem. Nor will changing the person who writes him the check. Atul Gawande, The Cost Conundrum. What a Texas town can teach us about health care (1 juni 2009) 5 25

6 Zorginkoop is (veel) meer dan contracteren Strategic alignment & inkoopbeleid Strategic Alignment Inkoop doelen Taken, verantwoordelijkheden & intern overleg Ontwikkel potentieel Strategie per segment Doelstellingen Machts analyse Human resource management Infrastructuur, & systemen Stay or go Processen of Resultaten Inkoop Instrumenten Demand Instrumenten Inkoop jaarplancyclys Procedures & Inkoopprocessen Contracteer cyclus Leveranciers management Materiële controle Prestatie meting & rapportage Declaratieverwerking & Contract management Demand Management Projecten Inkoop control 6 25

7 Functie 1: zorginkoop voor kostenbeheersing Maximale keuzevrijheid en kostenbeheersing gaan zonder regulering dus niet samen!! De klant als countervailing power voor de zorgaanbieder is onvoldoende om kosten te beheersen In ons zorgstelsel betekent dit dat een actieve (inkoop)rol van de zorgverzekeraar vereist is om te kunnen sturen op doelmatigheid binnen de zorg Of anders gezegd: beheersing van de zorgkosten is (in AWBZ én Zvw) onmogelijk als er alleen maar schadeverzekeraars zijn. 7 25

8 functie 2: kwaliteitsverbetering door maatwerk voor de cliënt Het opleggen van (inkopen volgens) de geldende normen Algemeen geaccepteerde kwaliteitseisen confrontatie met eventueel waargenomen praktijkvariatie het stimuleren van best practices zicht op alternatieve zorgdiensten Inkopen van (specifieke) eisen en wensen van de populatie waarvoor wordt ingekocht. Differentiatie tussen zorgverzekeraars Doelgroepeninkoop systematische input van grote(re) aantallen uitgesproken klantbehoeften bij de zorgverzekeraar 8 25

9 functie 2: kwaliteitsverbetering door stimuleren integrale zorg Door de grote hoeveelheid informatie die de zorgverzekeraar heeft ten aanzien van zorgconsumptie in Zvw én AWBZ is de zorgverzekeraar bij uitstek geschikt om het zorgaanbod te prikkelen om te komen met integrale zorgpaden/zorgketens Zelf ketens ontwerpen of prikkelen via uitkomststuring? Gezondheidswinst Stimuleren van innovatie Samenwerken met zorgaanbieders 9 25

10 functie 3: toegankelijkheid en capaciteitsplanning De zorg moet wel toegankelijk blijven Druk op toegankelijkheid door selectieve inkoop Rol van zorgverzekeraar om te bewaken Ook op langere termijn! De zorgverzekeraar heeft een belangrijke rol om de toegankelijkheid en beschikbare capaciteit van de zorg te bewaken en te sturen 10 25

11 Welke issues in de zorginkoop zijn (meest) relevant (1)? Realiseren van onderscheidende doelstellingen/proposities van zorgverzekeraars en consistente uitlijning van de zorginkoop op de bedrijfsstrategie van de zorgverzekeraar/zorginkopende organisatie en differentiatie Cliënt- en doelgroepgerichte zorginkoop Gedifferentieerde contractering, selectieve inkoop én leveranciersmanagement En dus klantsturing: inkoop werkt alleen als de zorginkopende organisatie interessant is voor de zorgaanbieder Zorginkoop wordt dan zaak van zorgverzekeraars én zorgaanbieders: en dus ook aandacht voor zorgverkoop Innovatie Strategische allianties? Het leveren van een bijdrage aan de (maatschappelijke) doelstelling van kostenbeheersing 11 25

12 Welke issues in de zorginkoop zijn (meest) relevant (2)? Preventie en de daaruit voortvloeiende afstemming en integratie van de zorg met welzijn, wonen en onderwijs ( het maatschappelijk voorportaal ) Van zz naar gg (RVZ) Financieel Dagblad 19 januari 2012: Nederland moet meer investeren in de preventie van ziektes (Marc Pomp, UMCG) Mensen blijven langer aan het werk miljardenbesparing op de zorgkosten Inkopen op uitkomsten kwaliteit en transparantie Integratie van cure en care en welzijn: inkopen van zorgpaden Health intelligence: het gebruik van data/informatie over doelgroepen en zorgconsumptie om producten/diensten én zorginkoop maximaal te laten aansluiten bij de doelstellingen Investeren in de toekomst: naar moderne en professionele zorginkoop! 12 25

13 De UAZ Fasering Uitvoering AWBZ voor eigen verzekerden: Representatiemodel Individuele inkoop Buiten kabinetsperiode: (Deels) risicodragende uitvoering 13 25

14 De UAZ Wat wordt verstaan onder 'Uitvoering AWBZ'? Zorginkoop Informatievoorziening aan cliënten Zorginhoudelijke informatievoorziening, advies en preventie Zorg-/wachtlijstbemiddeling, inclusief het leveren van keuzeinformatie Declaratie en betaling, inclusief de uitvoering van de pgbregeling Niet: Indicatiestelling Berekenen en incasseren van eigen bijdragen 14 25

15 De UAZ Doelstellingen van de UAZ Optimale verbinding tussen zorgverzekeringszorg (Zvw) en AWBZ-zorg (=ontschotting) Verbeteren klantrelatie tussen cliënt en zorgverzekeraar Prikkels aanbrengen voor betrokken partijen om meer klantgericht, kwalitatief betere en kosten efficiëntere zorg te leveren 15 25

16 Zorginhoudelijke voordelen Een systematische analyse van het (generieke) zorgpad Terug naar gezond Van intra naar extra Cliënten zonder zorggebruik Zvw-gebruik Cliënten die alleen Zvw-zorg gebruiken Van Zvw naar AWBZ Cliënten die alleen extramurale AWBZ-zorg gebruiken Van extra naar intra Cliënten die alleen intramurale AWBZ-zorg gebruiken Van Zvw naar Zvw+AWBZ Van AWBZ extra naar Zvw+AWBZ Van Zvw+AWBZ naar extra AWBZ Van AWBZ intra naar Zvw + intra AWBZ Van Zvw+AWBZ naar AWBZ intra Cliënten die Zvw-zorg en AWBZ-zorg gebruiken 16 25

17 Zorginhoudelijke voordelen De samenhang tussen Zvw en AWBZ in het zorgpad WMO Zvw AWBZ Terug naar gezond Van intra naar extra Cliënten zonder zorggebruik Zvw-gebruik Cliënten die alleen Zvw-zorg gebruiken Van Zvw naar AWBZ Cliënten die alleen extramurale AWBZ-zorg gebruiken Van extra naar intra Cliënten die alleen intramurale AWBZ-zorg gebruiken Van Zvw naar Zvw+AWBZ Van AWBZ extra naar Zvw+AWBZ Van Zvw+AWBZ naar extra AWBZ Van AWBZ intra naar Zvw + intra AWBZ Van Zvw+AWBZ naar AWBZ intra Cliënten die Zvw-zorg en AWBZ-zorg gebruiken Effectieve zorg Preventie -> Zvw Preventie Zvw -> AWBZ Stimuleren integrale zorg(paden) Preventie AWBZ -> Zvw/AWBZ Revalidatie naar alleen AWBZ-zorg Voorkomen intramuralisering Stimuleren ambulantisering/ extramuralisering Zorgpad/-traject van een cliënt 17 25

18 Zorginhoudelijke voordelen Aangrijpingspunten voor verbetering (1) Optimalisatie van het zorgpad van cliënten die afwisselend gebruikmaken van AWBZ-zorg en Zvw-zorg Enkelvoudige aanspreekpunten voor de cliënt (één loket) Het verbeteren van de zorglogistiek, zoals het voorkomen van (onnodige) wachttijden tussen de verschillende zorgvormen, onnodig zorgbezoek en het verkorten van doorlooptijden. De cliënt krijgt dan snellere toegang tot de zorg Het sturen op zorgresultaat voor de cliënt over het totaal van zorg heen (integrale prestaties als maatstaf). De cliënt ervaart dit door grotere aandacht voor het eindresultaat van de zorg Het realiseren van maatwerkzorg voor cliënten met een chronische aandoening, zoals diabetes of COPD/hartfalen, die ook langdurige zorg krijgen in bijvoorbeeld een verzorgingshuis 18 25

19 Zorginhoudelijke voordelen Aangrijpingspunten voor verbetering (2) Het voorkomen van uitstroom naar AWBZ-zorg van personen die eerst uitsluitend Zvw-zorg gebruikten. Verbetering voor de cliënt houdt dan in: Langer thuis wonen Het tegengaan van verergering van de aandoening Het voorkomen van uitstroom van een situatie met alleen AWBZ-zorg naar een situatie van gelijktijdig gebruik van AWBZ-zorg en Zvw-zorg De cliënt heeft - vanzelfsprekend - baat bij een zo gezond mogelijke situatie en het voorkomen van comorbiditeit. Het zo snel en duurzaam mogelijk herstellen van aandoeningen in Zvwzorg om gerevalideerd terug te keren in de dagelijkse leef- en woonsituatie, zoals die vanuit de AWBZ-zorg wordt geboden De cliënt dus zo snel en soepel mogelijk laten terugkeren naar de vertrouwde omgeving en situatie 19 25

20 Zorginhoudelijke voordelen Aangrijpingspunten voor verbetering (3) Ambulantisering Het voorkomen van uitstroom van extramurale zorg naar intramurale zorg Het stimuleren van de uitstroom van intramurale zorg naar extramurale zorg Het zo gezond mogelijk leven voor cliënten, zodat zij in de toekomst geen (of op later moment in het leven) gebruik hoeven te maken van AWBZ-zorg

21 Zorginhoudelijke voordelen Per sector zijn er verschillen in verbeterpotentieel Verbeterrichting V&V GGZ GZ Optimalisatie van het zorgpad van cliënten die afwisselend gebruikmaken van AWBZ-zorg en Zvw-zorg x x x a. Enkelvoudige aanspreekpunten voor de cliënt voor de te leveren zorg, over de financieringsvormen heen x x x b. Voorkomen van (onnodige) wachttijden tussen de verschillende zorg-vormen: verkorten van doorlooptijden x x x c. Het sturen op zorgresultaat voor de cliënt over het totaal van zorg heen (integrale prestaties als maatstaf) x x x d. Het realiseren van maatwerkzorg voor personen met een chronische aandoening x x x Het voorkomen van uitstroom naar AWBZ-zorg van personen die eerst uit-sluitend Zvw-zorg gebruikten x x a. Langer thuis wonen x x b. Tegengaan van verergering van de aandoening x x Het voorkomen van uitstroom van alleen AWBZ-zorg naar gelijktijdig gebruik van AWBZ-zorg en Zvw-zorg x x x Herstel van aandoeningen in Zvw-zorgom gerevalideerd terug te keren in de leef-en woonsituatie binnen de AWBZ-zorg x x x Ambulantisering x x x a. Het voorkomen van uitstroom van extramurale zorg naar intramurale zorg x x b. Het stimuleren van uitstroom van intramurale zorg naar extramurale zorg x Een zo lang mogelijk gezond leven voor cliënten, ten behoeve van geen (of minder) toekomstig gebruik van AWBZzorg x x 21 25

22 Zorgverzekeraars: durf! Differentiëren in aanbod naar cliënten Kwetsbare groepen als interessante doelgroep Strategische keuzen Geen technische exercitie Niet alleen financiële transitie! Professionalisering zorginkoop selectief Resultaat Gezondheidswinst Leveranciersmanagement lange termijn contracten N.B. dit heeft aanlooptijd nodig en dus ook geduld 22 25

23 Zorgaanbieders: onderneem! Voorbereiden op nieuwe rollen Innoveren in zorgaanbod: integrale zorg en preventieve maatregelen Onderscheidend vermogen laten zien Zorgverkoop als tegenhanger van zorginkoop Samenwerken met zorgverzekeraars die willen onderscheiden Optimaliseren van de bedrijfsvoering 23 25

24 De gemeenten als inkoper Gemeenten worstelen met de inkoop van Wmo/ondersteunende begeleiding Veel beleidsonderwerpen bij een beperkt aantal ambtenaren, veelal zonder gedegen inkoopexpertise Risico van terugvallen op oude gewoonten UAZ gaat mogelijk leiden tot nieuwe initiatieven het aantal relaties tussen gemeenten en zorgverzekeraars neemt toe ruimte voor initiatieven die deze relaties bundelen bundeling van gemeenten richting de zorgverzekeraars én de zorgaanbieders bundeling, waarbij de zorgaanbieders de contacten met de gemeenten onderhouden, daarbij gevoed (of mede gestuurd) door de door hen afgesloten contracten met de zorgverzekeraars Verschillende partijen zijn op dit moment over dit soort modellen aan het nadenken 24 25

25 Vragen en discussie Voor vragen en nabranders kunt u contact opnemen met Bert.karssen@significant.nl