Commission communautaire française. Met de wetenschappelijke samenwerking van de GT4

Transcriptie

1 Commission communautaire française Met de wetenschappelijke samenwerking van de GT4 De partners van het Observatorium Federatie Horeca Brussel Loger Jeunes Bed & Brussels Taxi Stop Sabena BIAC FBAA NMBS Thalys International Eurostar Brusselse Museumraad Toeristische Attrakties Gidsen Brussel België Bruxelles Découverte City Tours Abito BAPCO Brussel Congres MIVB Contact : Béatrice Walgraeve / Grasmarkt 61 / 1000 Brussel / T / F / beatrice.walgraeve@opt.be

2 OBSERVATORIUM VOOR TOERISME TE BRUSSEL JAARVERSLAG 1998 Dienst voor Toerisme en Informatie van Brussel Office de Promotion du Tourisme Wallonie - Bruxelles

3 OBSERVATORIUM VOOR TOERISME TE BRUSSEL JAARVERSLAG Verschijning : October 1999

4 INHOUD Inleiding 6 De doelstellingen van dit eerste document van het Observatorium voor Toerisme te Brussel. 7 Hoofdstuk I : Overnachtingen 8 1- Het aanbod Het hotelaanbod Het jeugdherbergaanbod Het hotelkameraanbod Het aparthotelaanbod 9 2- Bezetting Algemeen totaal aan overnachtingen Totaal aantal overnachtingen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest van 1991 tot Totaal aantal overnachtingen in de voornaamste Belgische steden Evolutie van de overnachtingen in de voornaamste Belgische steden Totaal aantal overnachtingen gebaseerd op een steekproef van Europese steden Hotelovernachtingen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest Aantal hotelovernachtingen per land van oorsprong De drie belangrijkste markten voor de Belgische steden De drie belangrijkste buitenlandse markten gebaseerd op een steekproef van Europese steden Percentage nationale en internationale toeristen voor een steekproef Europese steden Hotelbezettingen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest Seizoenindex met betrekking tot de hotelovernachtingen Aantal hotelovernachtingen voor vakantie- en zakenverblijven in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest Bezetting van jeugdherbergen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest Seizoenindex met betrekking tot overnachtingen in jeugdherbergen Aantal overnachtingen in jeugdherbergen per land van oorsprong Percentage van het individuelenen groepsaandeel bij jeugdherbergen Bezetting van kamers bij gastgezinnen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest Aantal overnachtingen per land van oorsprong Doel van het verblijf van het klienteel dat logeert bij gastgezinnen te Brussel Waarnemingen 16 Hoofdstuk II : Transport Luchttransport Aantal passagiers dat naar Brussel reist met Sabena Aantal passagiers dat naar Brussel reist met Sabena per type ticket Aantal personen dat naar Brussel reist per oorsprong en per type tickets, uitgegeven in 1998 door Sabena Nationale Luchthaven van Brussel 18 Evolutie van de passagiers op de Nationale Luchthaven van Brussel Spoorwegtransport Internationaal verkeer Aantal passagiers via Thalys International met bestemming Brussel Aantal tickets voor zaken-/vakantiereizen verkocht via Thalys International Aantal passagiers op Eurostar met bestemming Brussel Binnenlands verkeer Transport per autocar Waarnemingen 19 Hoofdstuk III : Toeristische culturele diensten Het aanbod Musea en toeristische attracties Geleide cultuurbezoeken Bezoeken Musea en toeristische attracties Geleide cultuurbezoeken De eenmalige evenementen en de terugkerende manifestaties te Brussel De vraag bij toeristische attracties Profiel van de bezoeker Kader van het bezoek Imago van Brussel Waarnemingen 26 05

5 INLEIDING Partnership tussen het OPT en de TIB. Het Observatorium voor Toerisme in het Brusselse Gewest is een beleidsmiddel waarin de sector hoge verwachtingen stelt. Als resultaat van de doorgedreven analyses en methodologische onderzoeken die samen zijn uitgevoerd door TIB, OPT en GT4 (groep voor onderzoek en analyse met het oog op de ontwikkeling van het toerisme ; vereniging van Forem, Fucam, de VUB en het Institut Haulot), zal het Observatorium voor Toerisme het referentiepunt zijn op het vlak van statistische gegevens - en van de analyse daarvan - voor alle toeristische en economische sectoren in Brussel. Gebaseerd op een sterk partnership tussen de TIB en het OPT, wil het Observatorium een echt beleidsmiddel worden voor de directies van zowel openbare als privébedrijven. De analyses daarvan zullen uitgevoerd worden op basis van betrouwbare statistieken die voortvloeien uit precieze sectoriële overeenkomsten. Het Observatorium voor Toerisme te Brussel. 1. Methodologie De factoren die het succes bepalen van zo n observatiepost zijn: - De wil van de partijen die verbonden zijn met de toeristische sector, om samen te werken, teneinde de collectieve en individuele voordelen te optimaliseren ; - Het evoluerend karakter van het proces dient in werking gesteld te worden in functie van wat men leert op het veld. De door GT4 uitgevoerde voorstudie heeft duidelijk gemaakt hoe belangrijk het vanuit methodologisch standpunt is, om toe te zien op de kwaliteit van de gegevens, een continuïteit te garanderen in het proces, een kalender op te stellen voor het in werking stellen van dat proces. 06 Partnership met de verschillende sectoren van het toerisme. In haar eerste werkingsjaar zal het Observatorium regelmatige barometers realiseren alsook een jaarverslag over de situatie van het toerisme in Brussel. Nadien zal zij kunnen beantwoorden aan de specifieke vragen van externe partners, door middel van een financiële participatie van deze laatste. De compilatie van statistische gegevens en informatie zal gebeuren door het tot stand brengen van specifieke overeenkomsten met elke subsector (bijvoorbeeld : Horeca Bruxelles, Loger Jeunes, Bed & Brussels, Taxi Stop, de Brusselse Museumraad, Bruxelles Découverte, de Gidsen Brussel-Belgïe, Sabena, BIAC, NMBS, Bapco, Bruxelles Congrès...). Deze methodologie is bedacht om te kunnen beantwoorden aan de verwachtingen van vergelijkende analyses op het niveau van de verschillende regio s, alsook voor het analyseren van vraag en aanbod in de verschillende toeristische sectoren ( Overnachtingen, musea en toeristische attracties, transportmiddelen...). 2. Toeristische barometer De barometer is een regelmatige indicator ; hierdoor kunnen de «seizoensgebonden kenmerken» gepreciseerd worden en de gevolgen van de acties die op kortere termijn zijn gepland, worden becommentarieerd. Hier zullen overnachtingen, bezettingsgraad, aantal bezoeken aan de musea, de attracties en de transportmiddelen worden besproken. Het verzamelen van de gegevens, hun verwerking, hun presentatie en de commentaren voor de toeristische barometer worden geheel verzorgd door het OPT en de TIB, in samenwerking met GT4 voor de wetenschappelijke analyse. 3. Jaarverslag Het jaarverslag zal een onontbeerlijk instrument zijn voor het nemen van beslissingen van strategisch belang, binnen de toeristische activiteiten in het Brusselse Gewest. Daarmee zullen de over het hele jaar gecompileerde gegevens kunnen verzameld worden en de tendensen kunnen geanalyseerd worden. De evolutie van de prioritaire markten, het Brusselse aanbod, de mening van de toeristen, de verhouding zaken- /vakantiereis, de programmatie van de touroperators zijn eveneens essentiële gegevens die jaarlijks in dit kader zullen verwerkt worden.

6 DE DOELSTELLINGEN 4. Structuur De City Marketing van de TIB en de afdeling «onderzoek en marketing» van het OPT zullen worden verenigd door een functionele structuur. Aldus wordt de nodige soepelheid gecreëerd om te voldoen aan de verwachtingen van de sector en dit, dankzij de nauwe samenwerking tussen de bestaande teams van de TIB en het OPT. De analyses van het Observatorium zullen toegankelijk zijn op papier en op internet via de site www. belgië-toerisme. net. Viviane Jacobs Algemeen Directeur van het Office de Promotion du Tourisme Wallonie-Bruxelles André Vrydagh City Marketing van Brussel De doelstellingen van dit eerste document van het Observatorium voor Toerisme te Brussel. De permanente opvolging van de stroom toeristen is een sleutelfactor voor het meten van de economische waarde van het toerisme en dient als ondersteuning van de City Marketing-strategie. Gezien de complexiteit van deze opvolging en het gebrek aan eenvormigheid van de bronnen, blijkt dit een hachelijke onderneming. De doelstellingen van dit eerste document zijn : - een eerste geheel van toeristische diensten te definiëren, die men wil opvolgen ; - het niveau overstijgen van het zuiver naast elkaar plaatsen van statistieken die moeilijk vergelijkbaar en bruikbaar zijn ; - de verzamelde toeristische gegevens voorstellen teneinde de activiteit te bevorderen. Concreet vindt u in dit eerste document de methodologische analyse en de synthese van de gegevens over 3 types van toeristische diensten : - De bezetting en het gebruik van de faciliteiten voor overnachtingen : hotels - jeugdherbergen, kamers bij gastgezinnen en aparthotels ; - De transportmiddelen : vliegtuig, trein en autocar ; - De toeristische culturele diensten : musea en toeristische attracties, geleide cultuurbezoeken, éénmalige evenementen en permanente manifestaties in Brussel. 07 Elk hoofdstuk wordt voorzien van een reeks eerste waarnemingen. De verantwoordelijken van dit initiatief voor Brussel doen beroep op de goede wil van iedereen om voortaan deel te nemen aan het tot stand brengen van dit zo lang verwachte Observatorium. Wij danken hierbij reeds onze medewerkers van het eerste uur, en in het bijzonder : Het Nationaal Instituut voor de Statistiek, de Federatie Ho.re.ca Brussel, Loger Jeunes, Bed and Brussels, Taxi Stop, Sabena, Brussels International Airport Company, de Belgische Federatie van Autobus- en Autocaruitbaters, de Nationale Maatschappij van de Belgische Spoorwegen, Thalys International, Eurostar, de Conseil bruxellois des Musées, Attractions et tourisme, de Gidsen Brussel-Belgïe, Bruxelles Découverte, City Tours. De nieuwe City Marketing en zijn handelsmerk «Brussel, mijn geheime tip» gaan kunnen evolueren, dankzij onder andere de bedenkingen die het Observatorium zal losweken bij de openbare en de privé-sectoren in Brussel, en op elk van de markten waar het Brussels Hoofdstedelijk Gewest is vertegenwoordigd door een Dienst voor Toerisme.

7 HOOFDSTUK I : OVERNACHTINGEN 1- AANBOD Mogelijkheden voor Overnachtingen > Hotels > Overnachtingscentra voor jongeren > Kamers bij gastgezinnen > Aparthotels 1 De betrokkenen Fédération Ho.re.ca. Bruxelles 2 Loger Jeunes 3 Bed & Brussels Taxi Stop De bronnen Nationaal Instituut voor de Statistiek (NIS) - Federatie Ho.re.ca. Brussel brochure «Brussel, mijn geheime tip» NIS - Loger Jeunes Bed & Brussels Taxi Stop BRAT 1.1. Het hotelaanbod Aantal sterren Aantal erkende hotels Aantal kamers Aantal hotels volgens het NIS Maximale capaciteit in aantal personen Aantal hotels die lid zijn van Horeca 08 1 Een aparthotel is «een instelling voor overnachting die de gebruiker een grote autonomie biedt, waarbij tevens minstens een welbepaalde reeks diensten worden aangeboden. Het moet voldoen aan de criteria met het oog op het verzekeren van een kwaliteitsnorm en een professioneel beheer van de instelling» - De aparthotels in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest - BRAT in mei In 1998 omvat de Federatie Ho.Re.Ca Brussel 90 leden, waarvan 80 hotels in Brussel gelegen. Zie de verdeling van de hotels per categorie sterren in tabel nr.1. (bron : Federatie Ho.Re.Ca Brussel 1999) 3 Loger Jeunes is een vereniging die de 5 overnachtingscentra voor jongeren van de Franstalige Gemeenschap en de Vlaamse Gemeenschap verenigt. 4 Drie hotels van deze categorie hebben hun kamercapaciteit niet medegedeeld. 5 De rubriek «Andere» omvat de hotels die ter erkenning voorliggen en een deel van de aparthotels. 6 De rubriek «Andere» omvat de hotels die ter erkenning voorliggen Andere Totaal Bron : Hotelcatalogus, «Brussel, Bron : NIS Bron : Fed. Ho.Re.Ca mijn geheime tip», 1999 (erkenning 1998) Bruxelles 1998 > Opmerkingen > In 1998 zijn 131 hotels erkend door de Commission Communautaire française (Cocof) en door de Commissie van de Nederlandstalige Gemeenschap (VGC). > De Federatie Ho.Re.Ca telt onder zijn leden 61 % van de erkende hotelvestigingen in Brussel. De meerderheid van zijn leden behoort tot de categorieën 3-, 4- en 5-sterrenhotels Het jeugdherbergaanbod Aantal etablissementen Bron : Loger Jeunes 1998 Maximale capaciteit in aantal personen 1.3. Het aan kameraanbod bij gastgezinnen Aantal gastgezinnen Maximale capaciteit in aantal personen Bron : Bed & Brussels & Taxi Stop

8 HOOFDSTUK I : OVERNACHTINGEN 1.4. Het aparthotelaanbod > Opmerkingen > De aparthotels liggen momenteel ter erkenning voor bij de Commission Communautaire française. > Verwijzend naar de elementen die de klant een zekere autonomie bezorgen, wordt een aparthotel gedefinieerd op basis van de aanwezigheid van een kitchenette in de kamer en de afwezigheid van een zaal waar het ontbijt wordt opgediend. Aantal flats en appartementen die dienst doen als aparthotels flats en appartementen verdeeld over 45 etablissementen Aantal flats en appartementen die aanvullend dienst doen als hotel Aparthotel fysiek gescheiden van het hotel 7 Hotelafdeling complementair bij de afdeling aparthotel flats en appartementen verdeeld over 4 etablissementen 112 flats en appartementen gelegen in 1 etablissement Bron : BRAT : De aparthotels in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, mei Studie uitgevoerd op verzoek van de Commissie van de Franstalige Gemeenschap van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Voor deze 2 eerste categorieën - Het kenmerk van volledige aparthotels is dat deze etablissementen niet worden geboekt als hotelkamers, niet in de catalogus «Brussel, mijn geheime tip» zijn opgenomen, noch bij het Nationaal Instituut voor de Statistiek staan geregistreerd. > Opmerkingen > Totaal aantal etablissementen die werken als aparthotel of met een aparthotel-afdeling aanvullend bij de hotelafdeling : 73 > Op dit ogenblik geeft de BRAT-studie ons de verdeling van de capaciteit uitgedrukt in flats en appartementen voor 36 etablissementen. De verdeling is als volgt : 646 individuele flats, 510 appartementen met 1 slaapkamer, 122 appartementen met 2 slaapkamers en 23 appartementen met 3 slaapkamers. > Dus, voor de 50 aparthotels die niet zijn opgenomen in de catalogus «Brusse,l mijn geheime tip», noch bij het Nationaal Instituut voor de Statistiek, schatten wij de maximale capaciteit op personen. 2- BEZETTING Overige etablissementen die werken met een afdeling aparthotel aanvullend bij een hotelafdeling Afdeling aparthotel inbegrepen in de hotelafdeling 9 Zonder specifieke hotelen aparthotelafdeling 10 Mogelijkheden voor overnachtingen De betrokkenen De bronnen 284 flats en appartementen verdeeld over 20 etablissementen 398 flats en appartementen verdeeld over 3 etablissementen Bron : BRAT : Aparthotels in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, mei 1998 Naast het hierboven beschreven aanbod, bestaan er nog 2 andere categorieën hotels : - het ene werkt met een afdeling aparthotel in de hotelafdeling inbegrepen - het andere werkt zonder een specifieke scheiding tussen hotel en aparthotel. - Dit aanbod wordt reeds opgenomen in de catalogus «Brussel, mijn geheime tip» en in de statistieken van het NIS onder de categorie «hotel» >Hotels Federatie Ho.re.ca. Brussel Nationaal Instituut voor de Statistiek (NIS) - Federatie Ho.re.ca. Brussel > Overnachtingscentra voor jongeren Loger Jeunes NIS - Loger Jeunes > Kamers bij gastgezinnen Bed & Brussels Bed & Brussels Taxi Stop Taxi Stop 7 «Het gaat om een apart gebouw, maar in de onmiddellijke nabijheid van het hotel». De aparthotels in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest in mei BRAT. Het totale aantal kamers is niet opgenomen in de catalogus «Brussel, mijn geheime tip», noch in de statistieken van het NIS onder de categorie «hotel». Deze etablissementen zijn Brussels Hilton Residence, Résidence Léopold, Résidence Albert ent Résidence La Source. 8 Etablissement met het statuut van «aparthotel» waarbij de hotelfunctie complementair is. Het gaat om Citadines. 9 Een deel van de kamers die volgens de definitie van BRAT als aparthotels worden beschouwd, zijn opgenomen in het aanbod aan hotelkamers in de catalogus «Brussel, mijn geheime tip».voor deze etablissementen zijn er naar schatting 284 kamers die als «appartementen» moeten worden beschouwd, op een totaal van 1784 kamers. In de statistieken van het NIS zijn deze twee categorieën samengebracht in de categorie «hotel». 10 Het totale aantal kamers is opgenomen in de catalogus «Brussel, mijn geheime tip» en in de statistieken van het NIS onder de categorie «hotel». «Deze etablissementen zijn polyvalent, alle kamers kunnen gebruikt worden met een hotelof een aparthotelbediening.» - Bron : «De aparthotels in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest in mei BRAT». Deze etablissementen zijn Residentie-hotel Orion, hotel Euroflat en City Garden Hotel. 09

9 HOOFDSTUK I : OVERNACHTINGEN 2.1. Algemeen totaal aan overnachtingen Totaal aantal overnachtingen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest van 1991 tot 1998 Aantal Overnachtingen Bron : NIS - alle soorten overnachtingen (hotels,jongeren, aparthotels, aparthotel-hotels) met uitzondering van de kamers bij gastgezinnen Totaal aantal overnachtingen in de belangrijkste Belgische steden (vergelijking tussen 1991 en 1997) 10 Overnachtingen Bron : NIS - alle soorten overnachtingen met uitzondering van de kamers bij gastgezinnen Brussel Antwerpen Brugge Gent Luik Jaar Brussel Antwerpen Brugge Gent Luik Evolutie van de overnachtingen in de belangrijkste Belgische steden (basisindex 100 in 1991) Bron : NIS - alle soorten overnachtingen met uitzondering van de kamers bij gastgezinnen Bruxelles Antwerpen Brugge Gent Liège

10 HOOFDSTUK I : OVERNACHTINGEN >Opmerkingen > In heeft het NIS de statistieken van het toerisme hervormd, hetgeen enkele belangrijke schommelingen heeft teweeggebracht in de statistische reeksen. In haar streven naar vergelijkbaarheid neemt het Observatorium niettemin de periode over voor de verschillende tabellen Totaal aantal overnachtingen gebaseerd op een steekproef van Europese steden (vergelijking tussen 1991 en 1997) totaal aantal overnachtingen Berlijn Wenen Amsterdam Brussel Lyon Keulen Genève Salzbourg Bron : NIS - Amsterdam Tourist Office - KPMG Klynveld Management Consultants - OPT Hotelovernachtingen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest Aantal hotelovernachtingen per land van oorsprong Land van oorsprong 1997 % %98 Ver. Koninkrijk % % Frankrijk % % Duitsland % % Nederland % % Verenigde Staten % % Japan % % Scandin. landen* % % Spanje % % Italië % % Andere EU % % Andere landen % % Totaal % % 1998 Verenigde Staten +Japan Andere landen EU (Andere) Spanje + Italië Verenigd Koninkrijk Frankrijk Duitsland Nederland Scandinavische landen Bron : NIS - de overnachtingen in hotels komen overeen met de erkende hotels, aparthotels en niet erkende hotels. (*) Scandinavische landen = Zweden + Denemarken + Finland * De rubriek «Andere landen» omvat 200 landen.

11 HOOFDSTUK I : OVERNACHTINGEN De drie belangrijkste markten voor de Belgische steden Steden Markten Overnach- % tingen 1997 Brussel Ver. Koninkrijk % Frankrijk % Duitsland % Antwerpen Nederland % Duitsland % Ver. Koninkrijk % Brugge Ver. Koninkrijk % Nederland % Frankrijk % Gent Ver. Koninkrijk % Nederland % België % Luik België % Frankrijk % Ver. Koninkrijk % Bron : NIS - alle overnachtingen. Bron : Diensten voor toerisme in de betreffende steden - Enquête uitgevoerd per in 22 Europese steden door het OPT in april * 3e markt niet medegedeeld De drie belangrijkste buitenlandse markten gebaseerd op een steekproef van Europese steden Steden Markten 1997 Overnachtingen Amsterdam Verenigd Koninkrijk Verenigde Staten Duitsland Berlijn* Verenigde Staten Verenigd Koninkrijk Brussel Verenigd Koninkrijk Frankrijk Duitsland Keulen Verenigd Koninkrijk Verenigde Staten Italië Lyon Verenigd Koninkrijk Italië Verenigde Staten Salzbourg Duitsland Zwitserland Italië Wenen Duitsland Italië Verenigde Staten Percentage nationale en internationale toeristen gebaseerd op een steekproef van Europese steden Nationaux Nationale Internationaux Internationale Brussel Amsterdam Wenen Salzbourg Keulen Lyon Berlijn Rijsel Bron : Diensten voor toerisme in de betreffende steden - Enquête uitgevoerd per in 22 Europese steden door het OPT in april Hotelbezettingen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest >Opmerkingen >De Federatie Ho.re.ca Brussel berekent reeds meerdere jaren de maandelijkse evolutie van de gemiddelde bezettingsgraad van de kamers op basis van een steekproef van een zestigtal hotels in Brussel. Aangezien de meerderheid van de leden van Ho.re.ca Brussel behoort tot de categorieën 3-, 4- en 5-sterrenhotels, zijn de aldus berekende bezettingspercentages voornamelijk representatief voor deze 3 categorieën. Evolutie van 1991 tot 1998 van de jaarlijkse gemiddelde bezetting van hotelkamers in % Bezettingspercentage Bron : Ho.re.ca Brussel

12 HOOFDSTUK I : OVERNACHTINGEN > Anderzijds hebben de gegevens die op het NIS beschikbaar zijn voor de categorie «hotels» betrekking op de erkende en niet-erkende hotels, alsook op de aparthotels. Informatie beschikbaar op het NIS in 1997 en 1998 Het NIS berekent tevens een bezettingsgraad in functie van de capaciteit uitgedrukt in aantal personen per hotelcategorie. > Opmerkingen > Hoewel de basis voor berekening verschillend is van die van Ho.re.ca Brussel, die de bezettingsgraden berekent per kamer, bevestigen deze gegevens dat de laagste gemiddelde bezettingsgraden betrekking hebben op de categorieën en, waardoor de resultaten die voornamelijk op basis van een steekproef 3-, 4- en 5-sterrenhotels zijn genoteerd, in evenwicht worden gehouden Aantal overnachtingen voor de categorie «hotel» Aantal aankomsten voor de categorie «hotel» Gemiddelde verblijfsduur 1,7 nachten 1,9 nachten Bron : INS 49% 52% 48% 23% 29% Bron : INS > In 1998 wordt een daling opgemerkt van het globale aantal overnachtingen over het geheel der componenten van de categorie «hotels» maar een verhoging van de bezettingsgraad bij de 3-, 4- en 5-sterrenhotels. Eén van de doelstellingen van het Observatorium zal zijn om ervoor te zorgen dat de berekeningsmethoden van het NIS en Ho.re.ca Brussel complementair en compatibel zijn. > Wanneer het NIS het aantal overnachtingen meet voor de categorie «hotels» op basis van de erkende en nieterkende hotels alsook de aparthotels, worden daarbij de 81 etablissementen meegerekend die voorkomen in de categorieën «1- en 2-sterrenhotels» of «andere» Seizoenindex met betrekking tot de hotelovernachtingen in 1997 en Maand Aantal overnachtingen Aantal overnachtingen Seizoenindex Seizoenindex * 1998 Januari Februari Maart April Mei Juni Juli Augustus September Oktober November December Gemiddelde TOTAAL Bron : NIS - de overnachtingen in hotels hebben betrekking op de erkende hotels, aparthotels en niet-erkende hotels maart april mei juni juli september augustus oktober 1998 * seizoenindex = aantal overnachtingen voor de betreffende maand/ ` gemiddelde aantal overnachtingen per maand x januari februari november december

13 HOOFDSTUK I : OVERNACHTINGEN Aantal overnachtingen in hotels voor vakantie- en zakenverblijven in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest 1997 Aantal overnachtingen Verenigd Koninkrijk Frankrijk Duitsland Nederland Verenigde Staten Japan Zakenverblijven Italië Vakantieverblijven Spanje Scandinavische landen Belangrijkste markten 14 Land van oorsprong Aantal overnachtingen in een hotel voor vakantieverblijf 1997 Percentage vakantieverblijven op het totale aantal overnachtingen Aantal overnachtingen in een hotel voor zakenverblijven 1997 Verenigd Koninkrijk % % Frankrijk % % Duitsland % % Nederland % % Verenigde Staten % % Japan % % Italië % % Spanje % % Scandinavische landen % % Percentage zakenverblijven op het totale aantal overnachtingen Bron : NIS - de overnachtingen in een hotel hebben betrekking op de erkende hotels, aparthotels en niet-erkende hotels > Opmerkingen > Het type klanten wordt door het N.I.S. onderverdeeld in 4 categorieën : > Ontspanning, vakantie, > Conferentie, Congres, seminarie, > Andere beroepsdoeleinden > Niet gepreciseerd. De fiches worden door de hoteluitbater ingevuld Bezettingen van jeugdherbergen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest Aantal overnachtingen (1) Bezettingsgraad per bed (1) 75% 78% Aantal aankomsten (2) Gemiddelde verblijfsduur (2) 1,8 1,9 Bronnen: (1) Loger Jeunes (2) INS

14 HOOFDSTUK I : OVERNACHTINGEN Seizoenindex met betrekking tot overnachtingen in jeugdherbergen in 1997 en 1998 Maand Aantal overnachtingen Aantal overnachtingen Seizoenindex Seizoenindex januari februari maart april mei juni julit augustus september october november december Gemiddelde Totaal Bron : Loger Jeunes Overnachtingen in jeugdherbergen per land van oorsprong januari april maart februari mei juni juli augustus september oktober november december Andere landen Verenigde Staten +Japan EU (Andere) Verenigd Koninkrijk Frankrijk Duitsland Nederland Scandinavische landen Spanje + Italië Land van oorsprong % 1998 Verenigd Koninkrijk % Frankrijk % Duitsland % Nederland % Etats-Unis % Japon % Scandinavische landen % Spanje % Italië % Andere EU? % Andere landen* % Totaal % Bron : Statistieken van 3 overnachtingscentra * De rubriek «andere landen» omvat 109 nationaliteiten Percentage van het individuelen- en groepsaandeel bij jeugdherbergen Individuelen 62% 57% Groepen 38% 43% Bron : Statistieken van 3 overnachtingscentra

15 HOOFDSTUK I : OVERNACHTINGEN 2.5. Aantal overnachtingen in kamers bij gastgezinnen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest Bronnen : Bed & Brussels en Taxi Stop Aantal overnachtingen per land van oorsprong 1998 Aantal overnachtingen Aantal aankomsten Andere landen Verenigde Staten + Japan Verenigd Koninkrijk Andere EU Spanje + Italië Scandinavische landen Nederland Duitsland Frankrijk Land van oorsprong Aantal overnachtingen-1998 %-1998 Verenigd Koninkrijk % Frankrijk % Duitsland % Nederland 794 4% Scandinavische landen 646 4% Spanje + Italië 968 5% Andere EU 331 2% Verenigde Staten + Japan 187 1% Andere landen % Totaal % Bron: Bed & Brussels en Taxi Stop Doel van het verblijf van het klienteel dat logeert bij gastgezinnen te Brussel 3- WAARNEMINGEN Doel van het verblijf 1998 Toerisme 51% Zaken 28% Bron : Bed & Brussels en Taxi Stop Stage 21% > Waarnemingen i.v.m. het overnachtingsaanbod in Brussel. > Brussel als bestemming voor zaken- en vakantieverblijven. > De totale capaciteit uitgedrukt in aantal personen in Brussel : Capaciteit uitgedrukt in aantal personen van de hotels : (86%) Capaciteit uitgedrukt in aantal personen van de aparthotels : (10%) Capaciteit uitgedrukt in aantal personen van de jeugdherbergen : 837 (3%) Capaciteit uitgedrukt in aantal personen van de kamers bij gastgezinnen : 320 (1%) > Het hotelaanbod is sterk gericht op dienstverlening van de hogere prijsklasse, aangezien het aantal 4- en 5-sterrenhotels 53 bedraagt, d.w.z. 40% van de hotels die erkend zijn door Cocof en VGC en 70% van het aantal kamers. > In 1998 komt voor de vakantie- en de zakenverblijven samen, de vraag voornamelijk van de volgende markten : Groot-Brittannië (15%) Frankrijk (12%) Duitsland (9%) Verenigde Staten (8%) Nederland (6%) > De 4 aangrenzende marktgebieden (Groot-Brittannië, Frankrijk, Duitsland en Nederland) vertegenwoordigen 42% van het totaale aantal overnachtingen in een hotel, 36% van de overnachtingen in jeugdherbergen en 79% van de overnachtingen in kamers bij gastgezinnen. > De 8 markten waar het Office de Promotion du Tourisme Wallonie-Bruxelles beschikt over een dienst voor het toerisme, vertegenwoordigen 65% van het totaal aantal hotelovernachtingen, 55% van de overnachtingen in jeugdherbergen en 83% van de overnachtingen in kamers bij gastgezinnen. > De oorsprong van de andere klanten is sterk gediversifieerd.

16 HOOFDSTUK II : TRANSPORT > De zeer korte afstanden en de gemakkelijke com- Transportwijze De betrokkenen De bronnen municatiemiddelen tussen Brussel en de rest van België hebben voor gevolg dat het aantal verblijven van Belgen in Brussel beperkt is : nauwelijks 5% (wat niet het geval is voor de andere Europese grootsteden zoals Rijsel, Berlijn,...). > Luchttransport > Autocars Sabena BIAC (Brussel International Airport Company) F.B.A.A.(Fédération Belge des exploitants d Autobus et d Autocars) Sabena BIAC F.B.A.A. > Door de evolutie van de snelheid van de transportmiddelen (zoals Thalys en Eurostar) en de frekwentie van de luchtverbindingen kan een heen-en-terug reis op één enkele dag afgehandeld worden. > Spoorwegtransport N.M.B.S. (Nationale Maatschappij van de Belgische Spoorwegen) Thalys International Eurostar N.M.B.S. Thalys International > De vakantieverblijven vertegenwoordigen 1/3 van het aantal overnachtingen met betrekking tot de prioritaire markten. > De gemiddelde verblijfsduur in hotels bedraagt 1,9 nacht. > Het laagseizoen bevindt zich tussen december en februari, voor hotels en jeugdherbergen. > In vergelijking met de andere voornaamste steden in België, vormt Brussel de stad bij uitstek voor zaken- en vakantieverblijven in België. Het totaal aantal overnachtingen overtreft het totaal gecumuleerde aantal overnachtingen van de 4 voornaamste kunststeden in België. > De positionering van Brussel als bestemming, in vergelijking met andere Europese steden. De internationale positionering van Brussel in de City Marketing is cultureel en in de duurste prijsklasse. Dit is te vergelijken met Wenen en Barcelona, dankzij het rijke patrimonium. Het gebrek aan internationale concurrentie van het evenementenbeleid is een nadeel van Brussel. Het voordeel van Brussel is zijn aantrekkingskracht als Hoofdstad van Europa. Deze aantrekkingskracht vult de stad in de week. De aantrekkingskracht van de stad in de weekends moet nog verder ontwikkeld worden. 1- LUCHTTRANSPORT 1.1. Aantal passagiers dat naar Brussel reist met Sabena Bestemmingsreizigers % % Transit-reizigers % % Totaal % % Bron : Sabena 1.2. Aantal passagiers dat naar Brussel reist met Sabena per type tickets Business Class % % Economy Class % % Totaal % % Bron : Sabena > Opmerkingen : > De verdeling tussen business class en economy class laat ons enkel toe te weten in welke categorie de reiziger heeft beslist te reizen en niet of het doel van zijn verblijf van zakelijke aard was of zuiver als ontspanning moet gezien worden. 17 Het percentage in business class en in economy class hangt af van het aantal plaatsen dat aan de verschillende categorieën is toegekend.

17 HOOFDSTUK II : TRANSPORT 1.3. Aantal personen dat naar Brussel reist per oorsprong en per type ticket dat in 1998 is uitgegeven via Sabena Andere Verenigde Staten / Canada Spanje + Italië Verenigd Koninkrijk Frankrijk Duitsland Nederland Denemarken + Zweden Land Aantal passagiers Totaal Business Class Economy Class Verenigd Koninkrijk Frankrijk Duitsland Spanje Italië Denemarken Nederland Zweden Verenigde Staten / Canada Andere Totaal Source : Sabena 1.4. Nationale luchthaven van Brussel Evolutie van de passagiers op de nationale luchthaven van Brussel in 1997 en 1998 Aantal passagiers Afkomstig uit Europa Andere oorsprong Totaal Bron : BIAC SPOORWEGTRANSPORT 2.1. Internationaal verkeer Aantal passagiers op Thalys International met bestemming Brussel THALYS - Aantal passagiers met Aantal passagiers met Percentage Afkomstig uit bestemming Brussel bestemming Brussel Parijs % Amsterdam % Keulen 3.250* Düsseldorf ** Totaal % Bron : NMBS - Thalys International (*) opening van de lijn vanaf 14/12/97 (**) opening van de lijn vanaf september Hier ontbreken de cijfers van Sevilla 12 Hier ontbreken de cijfers van Bologna, Malensa, Milaan, Rome en Verona 13 Hier ontbreken de cijfers van Eindhoven 14 Hier ontbreken de cijfers van Stockholm en de cijfers voor Noorwegen (Oslo) 15 Enkel handelstransport en de direct-transit passagiers zijn niet opgenomen.

18 HOOFDSTUK II : TRANSPORT Aantal tickets voor zakenreizen/vakantie verkocht via Thalys International in 1997 en in 1998 (in %) Bron : Thalys International Verkopen Thalys Tickets zaken 30% 31% Tickets vakantie 57% 54% Andere 16 13% 15% Aantal passagiers op de Eurostar met bestemming Brussel Bron : NMBS EUROSTAR Aantal passagiers met bestemming Brussel Londen Rijsel Totaal Binnenlands verkeer NMBS 1998 Aantal tickets verkocht met bestemming Brussel in Bron : NMBS - (*) de tickets omvatten geen abonnementen noch Passen 3 - TRANSPORT PER AUTOCAR Aantal passagiers Aantal kilometers km km km waarvan 56% in waarvan 54% in waarvan 52,5% in het buitenland het buitenland het buitenland Bron : F.B.A.A WAARNEMINGEN > Het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en Duitsland zijn 3 van de 4 prioritaire markten voor de City Marketing in Brussel. > Voor het luchttransport vertegenwoordigen deze 38% van het aantal passagiers vervoerd door Sabena. Wanneer we daar de Verenigde Staten en Canada aan toevoegen, andere belangrijke marktgebieden in de stroom met bestemming Brussel, vertegenwoordigen deze 4 markten 46% van de reizigers. > Het onderscheid zaken-ontspanning komt niet overeen met de toeristische realiteit, want wanneer een passagier een economy of vakantieticket koopt, betekent dat niet dat hij op vakantie gaat. Maar dit onderscheid is fundamenteel bij de City Marketing. > De reizigers in autocars zouden moeten worden onderscheiden volgens oorsprong en bestemming. > De bewegingen van passagiers die met de Thalys en Eurostar reizen en die afkomstig zijn uit de prioritaire, Engelse, Franse, Duitse markten, zijn te vergelijken met diegene die zijn opgemerkt voor Sabena. 16 Andere = groepstarieven, tarieven voor touroperators en speciale tarieven (gehandicapten + begeleiders, VIP, honden...).

19 HOOFDSTUK III : TOERISTISCHE CULTURELE DIENSTEN. 1- HET AANBOD De toeristische culturele diensten > Musea en toeristische attracties > Geleide cultuurbezoeken > Eénmalige evenementen > Terugkerende manifestaties De betrokkenen Conseil Bruxellois des Musées 17 Asbl Attractions & Tourisme Gidsen Brussel Belgïe (G.B.B.) 18 Bruxelles Découverte 19 City Tours 20 De bronnen «Musées de Bruxelles, le guide», coll. Le guide La Renaissance du Livre GT4 TIB De verenigingen uit de brochure «Brussel, mijn geheime tip» Brochure «Brussel, mijn geheime tip» Evenementengids 1.1. Musea en toeristische attracties 20 > Definities > Een museum «is een permanente instelling, zonder winstoogmerk, ten dienste van de maatschappij en de ontwikkeling daarvan, die open staat voor het grote publiek en die onderzoek doet omtrent de materiële getuigen van de mens en zijn omgeving, deze verwerft, ze bewaart, ze mededeelt en met name ze uitstalt ten dienste van studies, opleiding en genot.» - ICOM. De Brusselse museumraad groepeert het geheel van het aanbod aan musea in Brussel : 73 musea waarvan er 11 lid zijn van de asbl Attractions & Tourisme. Wij vinden deze 73 musea terug in de databank van GT4. De prijzen en openingsuren worden gepubliceerd en gerespecteerd.» - Definitie en rangschikking van de toeristische attracties - Overeenkomst Attractions & Tourisme - GT Naast de identificatie van de attractiecategorieën «natuurlijk» - «cultureel» en «recreatief», heeft GT4 een openingscriterium geïdentificeerd : «Minstens 3 opeenvolgende maanden per jaar open zijn en gedurende deze periode, minstens 6 dagen per week waaronder zondag, minstens 6 uur per dag, of bij gebreke daaraan, minstens 500 uur open zijn op 5 maanden met een minimum van 200 uur tijdens de weekends en de feestdagen in deze periode». 17 De Brusselse Museumraad verenigt 77 musea en 2 partners - Mini-Europa en liftenmuseum. 73 musea bevinden zich in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en de 4 andere musea zijn gelegen in Waals en Vlaams Brabant. 18 De G.B.B.-gidsen is een vereniging van zelfstandige officieel gediplomeerde gidsen, waarvan de administratieve organisatie geregeld wordt door de TIB. Zij creëren geleide bezoeken (voornamelijk) voor groepen en individuelen. Op dit moment bestaat het aanbod uit 44 trajecten en 14 talen. 19 De vereniging «Bruxelles Découverte» groepeert voor «Les Chemins de l été» verenigingen zoals ARAU, Arcadia, Bus Bavard, La Fonderie, Pro-Velo en Itinéraires. 20 Zijn inbegrepen in de City Tours : Brussels City Tours, Calèches Moens,, Helitour. 21 De categorie «Andere» komt overeen met de volgende verenigingen : Association du Patrimoine Artistique, Brussels by water, Brusselbinnenenbuiten, Capvélo, Contact- en Cultuurcentrum, Korei, Patris, Rota Solis, Het Scarlaken. > Een toeristische attractie «is een plaats van bestemming, speciaal ingericht op permanente basis en regelmatig uitgebaat als pool van natuurlijk, cultureel of recreatief belang, teneinde op een professionele manier, zonder voorafgaande reservatie, toeristen, deelnemers aan excursies en plaatselijke bezoekers te kunnen ontvangen. De toeristische attractie bestaat uit een geheel aan activiteiten en geïntegreerde diensten, die makkelijk herkenbaar zijn. De toegang wordt gecontroleerd. De prijzen en openingsuren worden gepubliceerd en gerespecteerd.» 1.2. Geleide cultuurbezoeken Dankzij deze pool- en openingscriteria kunnen de musea en toeristische attracties geklasseerd worden. In Brussel bestaat er geen enkele toeristische attractie die valt onder de categorie «natuurlijke attractie». Openingscriterium Type attractie Cultureel Recreatief Gerespecteerd 27 2 Niet gerespecteerd 47 0 Totaal 74 2 Source : Databank GT4 Verenigingen Aantal vertegenwoordigde Aantal circuits Type bezoek verenigingen Gidsen G.B.B Traditionele gidsen Bruxelles Découverte 6 67 Brussel anders City Tours 3 - Stadsrondleiding Andere Van het klassieke bezoek tot het gespecialiseerde bezoek Totaal Bron : catalogus «Brussel, mijn geheime tip» folders van de verenigingen

20 HOOFDSTUK III : TOERISTISCHE CULTURELE DIENSTEN. 2- BEZOEKEN > Musea en toeristische attracties > Geleide cultuurbezoeken > Eenmalige evenementen > Terugkerende manifestaties De betrokkenen Asbl Attractions & Tourisme Gidsen Brussel Belgïe (G.B.B.) Bruxelles Découverte City Tours De bronnen GT4 TIB De verenigingen TIB OPT TIB OPT 2.1. Musea en toeristische attracties > Opmerkingen > Over het aantal bezoeken aan musea en toeristische attracties in Brussel zijn GT4 en het OPT sinds 1997 begonnen met het opstarten van een databank. Dit onderzoek wordt parallel gevoerd met de enquêtes omtrent de vraag in punt 4 van dit hoofdstuk. Op dit moment zijn de verkregen resultaten nog niet volledig genoeg om verwerkt en geanalyseerd te kunnen worden. 21 Eén van de doelstellingen van het Observatorium is de aanzet te geven om over een permanente databank te beschikken De geleide cultuurbezoeken Op dit moment zijn de cijfers van de G.B.B - gidsen en Bruxelles Découverte niet vergelijkbaar. Eerstgenoemden rekenen aan de hand van het aantal «georganiseerde bezoeken» en laatstgenoemden aan de hand van het aantal «bezoekers». Type Bruxelles Découverte % Groepen % Individuelen % Totaal % Bron : Bruxelles Découverte Talen Aantal bezoeken % Aantal bezoekers % G.B.B. Gidsen Bruxelles Découverte Frans % % Nederlands % % Engels % % Duits % 440 2% Gecombineerd (Frans/ % Nederlands/Engels/Duits) Italiaans 200 4% 131 1% Spaans 77 1% 0 0% Totaal % % Bron : Activiteitenrapport TIB Bron : Bruxelles Découverte

21 HOOFDSTUK III : TOERISTISCHE CULTURELE DIENSTEN. 3- ÉÉNMALIGE EVENEMENTEN EN TERUGKERENDE MANIFESTATIES IN BRUSSEL Evenementen Plaats Data Bezoeken 98 - in aantal bezoekers Retrospectieve KMSK 6/3-23/ René Magritte Tentoonstelling «Albrecht KMKG 17/9/98-17/1/ en Isabella » Tentoonstelling «Wereld van de walvissen» ASLK 21/4/98-31/1/ Tentoonstelling Stadhuis van Brussel 17/06/98-30/09/ van Oskar Kokoschka 22 Terugkerende Plaats Maand Duur Bezoeken 98 - in aantal manifestaties bezoekers Internationaal Filmfestival Januari 10 dagen van Brussel Festival van de Brussel Maart Fantastische Film (passage 44 en Nova) De Koninklijke Serres Koninklijk Paleis van Laken Mei Koningin Elisabeth-wedstrijd Paleis voor Schone Mei (in 1997) Kunsten van Brussel Jazz Marathonfestival Brussel Mei 3 dagen Aantal personen geschat door de politie : Ars Musica Brussel April - mei 3 weken Festival Couleur café Tour & Taxi Juni 3 dagen Ommegang Grote Markt Juni - juli 2 dagen plaatsen rechtstaand Drive-in Movies Jubelpark Juli - augustus Elk weekend Zomerfestival van de Brussel Juli - augustus Stad Brussel Bloementapijt Grote Markt Augustus 3 dagen Aantal personen geschat door de dienst voor Schone Kunsten van de Stad Brussel : waarvan bezoekers aan het Stadhuis Ijsbaan op de Grote Markt Grote Markt December 17 dagen Europese Kerstmarkt Grote Markt December- 10 dagen januari Bron : KMSK - Onthaaldienst OPT - Dienst PR TIB - Dienst voor Schone Kunsten van de Stad Brussel.

22 HOOFDSTUK III : TOERISTISCHE CULTURELE DIENSTEN. 4- DE VRAAG BIJ TOERISTISCHE ATTRACTIES > Evenementen : Retrospectieve rond Magritte > Toeristische attracties > Toeristische plaats : de Grote Markt De bronnen > > Studie over de impact van de evenementen op de toeristische activiteit in Brussel vanaf de tentoonstelling rond Magritte ( uitgevoerd voor het OPT en TVL door GT4 - december 1998 ). > 761 enquêtes uitgevoerd in 52 dagen verdeeld over de duur van de tentoonstelling, m.a.w. van 6 maart tot 28 juni > > Vraag en aanbod inzake toerisme in de attractiesector in Wallonië en Brussel - Methodologie en toepassingen (uitgevoerd voor het OPT door GT ). > Attracties weerhouden in 1997 in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest : Atomium / Belgisch Centrum van het Beeldverhaal / Bruparck / Koniklijk Museum van het Leger, hetzij 266 enquêtes uitgevoerd tijdens de maanden juli en augustus > > De toeristische vraag op het vlak van attracties in Brussel en in Wallonië ( uitgevoerd voor het OPT 23 door GT ). > Toeristische plaats weerhouden in 1998: De Grote Markt van Brussel, hetzij 202 enquêtes van midden juli tot eind september > Opmerkingen : > Alle informatie verzameld in het kader van de hierboven vermelde enquêtes is niet opgenomen ; er worden slechts enkele elementen weergegeven die kenmerkend zijn voor het toeristisch gedrag en het profiel van de ondervraagde personen. > In de hieropvolgende synthese, worden enkel de voornaamste antwoorden weergegeven, aangezien de lijst met argumenten of toeristische gebruiken soms erg lang is Profiel van de bezoeker Retrospectieve Magritte Attracties Brussel in 97 Grote Markt in 98 Land waarin de ondervraagde bezoekers verblijven België Frankrijk Nederland Duitsland Ver. Koninkrijk Andere 61% 25% 2% 2% 1% 7% België Frankrijk Nederland Duitsland Ver. Koninkrijk Andere 65% 13% 3% 2% 6% 11% België Frankrijk Nederland Duitsland Ver. Koninkrijk Andere 20% 13% 10% 2% 23% 32% Gemiddelde leeftijd Omvang van de groep van de bezoeker Studieniveau van de ondervraagde persoon Gemiddelde maandelijkse gezinsinkome 43 jaar 1 persoon 2 personen + dan 2 personen Universitair Hoger niet-univ. Hoger secundair Andere BEF 30% 40% 30% 43% 30% 23% 4% 37 jaar 1 persoon 2 personen + dan 2 personen Universitair Hoger niet-univ. Hoger secundair Andere BEF 16% 33% 51% 25% 40% 25% 10% 40 jaar 1 persoon 2 personen + dan 2 personen Universitair Hoger niet-univ. Hoger secundair Andere BEF 23% 56% 21% 59% 19% 16% 6% 22 De enquêtes in de attractiepolen te Brussel zijn in de zomer uitgevoerd en vertegenwoordigen een weinig omvangrijke steekproef. De enquêtes worden voortgezet in Met de steun van de Commissie van de Franstalige Gemeenschap van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, het Algemeen Commissariaat voor het Toerisme van het Waalse Gewest en de vzw «Attractions et Tourisme» 24 De enquêtes op de Grote Markt zijn uitgevoerd in de zomer en vertegenwoordigen een weinig omvangrijke steekproef. De enquêtes worden voortgezet in 1999.

23 HOOFDSTUK III : TOERISTISCHE CULTURELE DIENSTEN Kader van het bezoek Rétrospectieve Magritte Attracties Brussel in 97 Grote-Marktin 98 Gemiddelde uitgaven per persoon en per dag(excl. transport en excl. overnachtingen) Niet beschikbaar 955 BEF 955 BEF Verblijf of excursie voor diegenen die in het buitenland verblijven Transport (*) Excursie Verblijf (ontspanning) Verblijf (zaken) Allen die niet in Brussel verblijven Wagen Trein Autocar Vliegtuig Diegene die in het buitenland verblijven Wagen Trein Autocar Vliegtuig 47% 43% 10% 45% 40% 9% 6% 34% 45% 9% 12% Excursie Verblijf (ontspanning) Allen (2 mogelijke antwoorden) Wagen Trein Autocar Openbaar vervoer Te voet Andere 21% 79% 56% 6% 1% 28% 10% 5% Excursie Verblijf (ontspanning) Allen (2 mogelijke antwoorden) Wagen Trein Autocar Openbaar vervoer Te voet Andere 15% 85% 32% 19% 5% 14% 32% 2% Bronnen van informatie (de 5 voornaamste) (meerdere antwoorden mogelijk ) Geschreven pers TV-uitzending Op. Affiche Vrienden, collega s Radio-uitzending 55% 30% 23% 19% 16% Reeds gekomen Gids ( boek) Vrienden, collega s Familie VBPB of DVT 25 27% 22% 20% 12% 11% Gids (boek) SI of KT Vrienden, collega s brochure, folder Reeds gekomen 38% 20% 14% 15% 14% 24 Voornaamste redenen voor verplaatsing (de 6 voornaamste) (meerdere antwoorden mogelijk) Aangetrokken tot Magritte Algemene cultuur verrijken Belangrijk cultureel evenement Aangetrokken tot surrealisme Aangetrokken tot mod. schilderkunst Aangename ontspanning 68% 65% 39% 32% 30% 27% Nieuwsgierigheid Kinderen hebben het gevraagd Verzamelde info op aanraden van vriend, collega Reeds gekomen Op aanraden van de familie 21% 20% 15% 15% 11% 7% Nieuwsgierigheid Reeds gekomen Verzamelde info Op vakantie vlakbij Op aanraden van vriend, collega In georganiseerde reis 26% 12% 10% 10% 9% 8% Andere activiteiten tijdens de dag (de 5 of 6 voornaamste) (meerdere antwoorden mogelijk) Restaurant Shopping Musea tent. Ontdekking stad Toeristische attractie, bezoeken Ambachten, markt 42% 29% 20% 15% 7% 6% Geen plannen Ander bezoek vrienden, familie bezoeken Shopping Niets speciaals 34% 22% 15% 14% 12% Vóór de Grote Markt Komt van huis Ander bezoek Restaurant Vrij bezoek aan Brussel Shopping Na de Grote Markt Vrij bezoek aan Brussel Ander bezoek Terug naar huis Restaurant Café taverne 42% 25% 13% 8% 8% 31% 27% 18% 13% 7% Globale voldoening over het bezoek (van 4 tot 1) Gemiddelde Zeer goed (= 4) Goed (= 3) Matig (= 2) Slecht (= 1) 61% 37% 2% 0% Zeer goed Goed Matig Slecht 44% 49% 7% 0% Zeer goed Goed Matig Slecht 93% 6% 1% 0% Gemiddelde 3,59 Gemiddelde 3,36 Gemiddelde 3,92 Intentie om nog terug te komen ja = 40% ja = 65% ja = 68% (*) Transport: Voor de retrospectieve rond Magritte, gaat het om het transportmiddel om naar Brussel te komen. In Brussel zelf hebben de ondervraagden vooral het openbaar vervoer gebruikt of zijn ze te voet gekomen. 25 VBPB = Vereniging ter bevorderingen en promotie van Brussel DVT = Dienst voor Toerisme.