( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( (

Transcriptie

1 Kwaliteitvancounselingineenonlinebehandelprogrammavoor problematischalcoholgebruikenderelatiemetdrop7outensucces vanbehandeling Masterthesis Augustus2013 TimZiel,BScs ) BegeleidersUniversiteitTwente: Dr.AnnekeSools Dr.MarcelPieterse BegeleidsterTactusVerslavingszorg: Dr.MarloesPostel

2 AbstractNederlands) Introductie: Alcoholdebaas.nlAdB)iseenwebJbasedtreatmentdieonderdirectebegeleidingstaat vaneenhulpverlener.adbiseffectiefinhetverminderenvanalcoholgebruik,maarderolvan communicatievanuitdehulpverlenerisonderbelichtgebleven.motiverendegespreksvoeringmg),de therapeutischerelatietr)eneenaantaloverigecommunicatievevaardighedenocv),waaronder empathie,lijkenbelangrijkvoordebehandeling.gesprekstechniekenbehorendbijdevaardighedenvan MG,TRenOCVwerdenbeoordeeldopkwaliteit,waarbijderelatiemetdropJoutensuccesvan behandelingonderzochtwerd.vaneensuccesvollebehandelingwerdbinnenadbgesprokenindiende cliëntzichnadebehandelinghoudtaandenormvoorlaagrisicodrinken.verwachtwerddateenhogere kwaliteitvandegesprekstechniekenvanmg,trenocvsamenzouhangenmeteenlageredropjout hypothese1)eneenhogeraantalsuccesvollebehandelingenhypothese2).totslotwerdonderzochtof eensnellesubjectievemaniervanbeoordelenovereenkomtmetdebeoordelingendiezijngegevenmet eenobjectievemanier. Methode: Omdekwaliteitvancommunicatievanuitdehulpverlenertebeoordelenwerdeen scoreformuliergebruikt,waarmeegesprekstechniekenbehorendbijdevaardighedenmg,detrenocv opeen3jpuntslikertschaalonvoldoende,voldoendeengoed)werdenbeoordeeld.opbasisvande beoordeeldegesprekstechniekenwerdentotaalscoresberekendvoormg,trenocv.daarnaastmoester peranalyseeensnellesubjectievebeoordelingwordengevendiedealgeheleindrukvandekwaliteitvan communicatieweergeeft,onafhankelijkvandescoresdiezijngegevenmethetscoreformulier.de uitkomstenvandebeoordelingenmethetscoreformulierwerdengekoppeldaaneenbestaand databestandvanadb,waaringegevensbekendwarenoverdropjoutensuccesvollebehandelingen Resultaten: KwaliteitvancommunicatiewerdoverallebehandelingenhetbestbeoordeeldvoorMG enocv.dekwaliteitvancommunicatiebleekbijdetroverwegendeenvoldoendebeoordelingtekrijgen. Bijcliëntendiedebehandelinghaddendoorlopencompleters)bleekereenhogerekwaliteitvan communicatiewaarneembaarvoordegesprekstechnieken weerstand MG),detotaalscorevanMGen empathie OCV).OokleekeenverhogingvandetotaalscorevanMGteresulterenineenlagerekansop dropjout.degesprekstechniek bevestigen MG)bleekbijnasignificantbeterinkwaliteittezijnvoor completers.erwerdengeensignificanteverschillengevondenvoorsuccesvollebehandelingen.bijna significanteverschilleninkwaliteitwarenwaarneembaarvoor confrontatie MG),detotaalscorevan MGen reactiegeven OCV)bijcliëntendiedebehandelingnietsuccesvolhaddendoorlopen.Bij succesvollebehandelingenbleekdekwaliteitvoorhet besprekenvandoelen TR)bijnasignificant beter.deobjectievebeoordelingenvanmgenocvvertoondeeensignificantecorrelatiemetdesnelle subjectievebeoordeling.eennietsignificantepositievecorrelatiewerdgevondenvoordetr. Conclusie: ResultatentonenaandatdekwaliteitvancommunicatiesignificantverschiltvoordropJ outsencompleters,.ookwerdopbasisvandezeuitkomstenmeerinzichtverkregenoverhetgebruikvan gesprekstechniekenenderelatiemetdeuitkomstmatendropjoutensuccesvanbehandeling.daarnaast lijkteensnellesubjectievemaniervanbeoordeleneenalternatiefindienbehandelingensnelbeoordeeld moetenworden.vanwegedeschaarsheidaanonderzoekbinnenditthemaisvervolgonderzoeknodigom derolvandekwaliteitvancommunicatiebeterinkaarttebrengen. 2

3 AbstractEnglish) Introduction: Alcoholdebaas.nlAdB)isawebJbasedtreatmentguidedbyacounselor.AdBhasbeen proventobeeffectiveinreducingtheuseofalcohol,buttheroleofcounselorcommunicationisunknown. MotivationalinterviewingMG),thetherapeuticallianceTR)andotherskillsOCV),likeempathy,have proventobeimportantforthecourseandoutcomeofatreatment.therelationbetweenthequalityof communicationtechniquesofmg,trandocvanddropoutandsuccessoftreatmentwasexamined. SuccessoftreatmentwasdeterminediftheclientmetthenormoflowJriskdrinking.Itwasexpectedthat ahigherqualityofcommunicationofmg,trandocvresultedinlowerdropouthypothesis1)anda higheramountofsuccessfultreatments.finally,itwasexaminedifaquicksubjectivewayofjudging qualityofcommunicationmatchesthejudgmentsgivenbyanobjectiveway. Method: Ascoresheethasbeenusedtoassessthequalityofcommunication.Communication techniquesofmg,trandocvwerescoredona3jpointlikertscaleinsufficient,sufficientandgood). Basedonthesescores,totalscoresforMG,TRandOCVwerecalculated.Peranalysisaquicksubjective scorehadtobegiventhatrepresentstheoverallimpressionregardingthequalityofcommunication.this scorehadtobegivenindependentofthescoresgivenwiththescoresheet.thescoresgivenbythescore sheetwerecoupledtoanexistingdatafileofadb,whichcontaineddataaboutdropoutandsuccessful treatments. Results: QualityofcommunicationforalltreatmentswasfoundbestforMGandOCV.Qualityof communicationwasscoredprimarilyas sufficient fortr.qualityofcommunicationwasfoundbetter forthecommunicationtechniques resistance MG),thetotalscoreofMGand empathy OCV)for clientswhohavecompletedthewholetreatmentcompleters).thetotalscoreofmgalsopredicteda lowerchangeofdropout.almostsignificantdifferencesinqualityofcommunicationwerefoundforthe communicationtechnique supportandendorsement MG),wherethequalitywasfoundbetterfor completers.nosignificantdifferenceswerefoundforsuccessfultreatments,butanalmostsignificant betterqualityofcommunicationwasfoundfor confrontation MG),thetotalscoreofMGand feedback OCV)forclientswhocompletedthetreatmentunsuccessful.Analmostsignificantbetterqualityfor reflectingonobjectives TR)wasfoundforclientswhocompletedthetreatmentsuccessfully.The objectivescoresofmgandocvshowedasignificantpositivecorrelationwiththequicksubjectivewayof scoring.anonjsignificantpositivecorrelationwasfoundbetweentheobjectivescoresoftrandthequick subjectivescore. Conclusion: Resultsshowthatthequalityofcommunicationdifferssignificantlyfordropoutsand completersconcerningsomecommunicationtechniques.also,moreinsighthasbeenobtainedaboutthe useofcommunicationtechniquesandtherelationwithdropoutandsuccessoftreatment.thequickand subjectivewayofscoringlookstobeanalternativecomparedtotheobjectiveway)ifthequalityof communicationhastobejudgedinashortamountoftime.becauseofthescarcityofresearchaboutthis subject,moreresearchisnecessary. 3

4 Voorwoord AllereerstwilinRonaldRoskambedankenvoorzijninzetmetbetrekkingtothet ontwerpenvanhetmeetinstrumentdatbelangrijkwasbinnenditonderzoek.aanhet beginvandesamenwerkingstondenwijopvooronsbeidenonbekendterrein, waardoorwegoedhebbenmoetennadenkenoverderichtingdiewezoudengaan bewandelen.tothedenhadimmersniemand,voorzoverbekend,gekekennaareen manieromonlinebehandelaarsopenigemaniertebeoordelen.ikkanconcluderendat weeengoedeensolidebasishebbengelegdvoortoekomstigeverfijningenonderzoek metbetrekkingtotdekwaliteitsmetingvanonlinebehandelaars.hierkunnenwe,naar mijnmening,meteengoedgevoelopterugkijken. DaarnaastwilikmijnbegeleidersMarloesPostel,MarcelPieterseenAnnekeSools bedanken.doormarloespostelhebikdemogelijkheidgekregenomstagetekunnen lopenbijtactusverslavingszorgendaarnaasteenonderzoekuittevoeren.verderheb ikaanhaarveelgehadwatbetrefthaarmaniervanmeedenken,kennis,inzeten interesse.marcelpietersemijveelgoedefeedback,informatieeninzichtengegevendie belangrijkwarenvoormijnthesis.hijbeschiktoverveelkenniswaarikveelaanheb gehad.annekesoolsheeftervoorgezorgddatikveelmeerinzichthebverkregeninde manierwaaropkwalitatiefonderzoekmoetwordenuitgevoerd.ookhaarmaniervan meedenkenisbelangrijkgeweest. Ookwilikmijnvader,Peter,enmijnbroer,Roy,bedankenvoorhuninteresseenhet gevenvanextramotivatievoorhetschrijvenvanmijnmasterthesis.mijnmoeder,die helaasin2008isoverleden,heefterooktoebijgedragendatikdemotivatieeninzetkon opbrengenvoorhetafrondenvanmijnopleiding. TotslotwilikdeafdelingpreventievanTactusVerslavingszorgbedankenvoorde mogelijkheiddieikhebgekregenomstagetelopennaastmijnonderzoek.doornaar jullietekijkenensamenmetjullietewerkenhebikveelgeleerd,watikzekerkanenga toepassenindetoekomst.ikhoopjullieindetoekomstnogeenkeertegentekomen. 4

5 Inleiding Alcoholdebaas.nl Alcoholdebaas.nlAdB)iseeninternetbehandelingwebJbasedtreatment)vanTactus Verslavingszorgwaarcliënteneentrajectkunnendoorlopendatgerichtisophet verminderenofstoppenvanhetalcoholgebruik.dezebehandelingstaatonder begeleidingvaneenhulpverlenerdiedecliëntondersteunttijdenshettraject.peronline berichtgevingstaancliëntenhulpverlenerincontact.uiteengerandomiseerd onderzoekpostel,dehaan,terhuurne,becker&dejong,2010)isgeblekendatde behandelingvanadbeffectiefiswatbetrefthetverminderenvanalcoholgebruikenhet verbeterenvandegezondheid.erisechtergeenonderzoekgeweestnaarderolvande hulpverlener,waardoorhetonbekendiswatdeinvloedvandehulpverlenerisophet verloopendeuitkomstenvandebehandeling.uitonderzoekblijktdatdedropjoutsna deeerstepaarcontactenuitvallenpostel,dehaan,terhuurne,vanderpalen,becker& dejong,2011),waardoordekwaliteitvandehulpverlenerbinnendezecontacten belangrijkkanzijn. Onlinebehandelingen AdBiseenwebJbasedtreatments,dieomschrevenkanwordenals elkevormvan professioneletherapeutischeinteractiediegebruikmaaktvanhetinternetom gekwalificeerdementalegezondheidsprofessionalsteverbindenmethuncliënten Rochlen,Zack&Speyer,2004).Destigmatisatieisechtereenbelangrijkeredenvoor hetuitstellenvanhetzoekenvanhulpcunningham,sobell,sobell,agrawal&toneatto, 1993).Ooklijktdatdestigmatisatieomtrentalcoholgrootisinvergelijkingmetandere mentalestoornissen,zoalsdepressieenschizofrenieschomerusetal.,2011).online behandelingenkunnendeeffectenvanstigmatisatiebeperken;zezijntoegankelijk Rochlenetal.,2004),kunneneennieuwegroepcliëntenaantrekkenPostel,DeHaan, TerHuurne,Becker&DeJong,2011),gevoeligeonderwerpenkunnenmeeranoniem aanbodkomenyoung,2005),hetschrijvenwerkttherapeutischrochlenetal.,2004; Baikie&Wilhelm,2005)enafsprakenhoevenniettijdenswerktijdenplaatstevinden DeNiet,2009).Nadelenvanonlinetherapiezijnonderanderedekansophetfoutief 5

6 lezenvantekst,hetmissenvannonjverbalesignalenendeasynchronevormvan communicatierochlenetal.,2004). Effectiviteitonlinebehandelingen Vanwegedevoordelenvanonlinebehandelingenwordterveelonderzoekgedaannaar deeffectiviteit.onlinebehandelingenzijnonderteverdeleninzelfhulpeneen beperkte)ondersteuningdooreenhulpverlener.metzelfhulpkrijgtdecliëntde beschikkingovermaterialendiehijofzijzelfmoetdoorlopen.uitverscheidene onderzoekenblijktdatzelfhulpdealcoholconsumptiekanverminderenkrameretal., 2009;Riperetal.,2007;Riperetal.,2011).Hetaanbiedenvanonlinetherapiemet begeleidingvaneenhulpverlenerlijktvooralcoholmisbruikeveneenseffectieftezijn voorhetverminderenvandealcoholconsumptievergelekenmeteengroepdiegeen behandelingkrijgtblankers,koeter&schippers,2011).daarnaastblijktdatergeen significantverschilwaarneembaarwastussenpsychotherapeutischebehandelingen o.a.voorexcessiefdrinken,depressieenfobieën)dieonlinezelfhulpeninteractiemet hulpverlener)enfacejtojfacewerdenaangebodenbarak,hen,bonieljnissimen Shapira,2008).Alhoewelonderzoekendeeffectiviteithebbenvastgesteldvan verscheideneonlinetherapieën,ishetonduidelijkinhoeverredecommunicatievaneen hulpverlenervanbelangisbijhetverloopenuitkomstenvandebehandeling.ookishet onduidelijkwelkespecifiekevormenvancommunicatieonderzochtmoetenwordendie eenmogelijkesamenhangvertonenmetuitkomstenvaneenbehandeling. Binnenonlinebehandelingenishetonline)contacteenbelangrijkaspectdatde hulpverlenerverbindtmetdecliënt.hierdooriscommunicatieeenbelangrijke graadmeteromeenaspectvandekwaliteitvandehulpverlenervasttestellenenhet effecthieropmetuitkomstenvandebehandelinginkaarttebrengen.voorzoverbekend iserbinnenanderewebjbasedinterventiesgeenonderzoekgedaandiedekwaliteitvan decommunicatievanonlinebehandelaarsvaststelt. 6

7 Changeprocessresearch Omteonderzoekenwelkeonderdelenvancommunicatieeenrolspelenkanergebruik wordengemaaktvanchangeprocessresearchcpr).cprisonderzoekdatzichrichtop processendieveranderingenteweegbrengenbinnenpsychotherapeutische behandelingenelliott,2010).alhoewelermeerderevormenvandittypeonderzoek zijn,ishetkwalitatieveprocessjoutcomedesigneenveelgebruiktontwerp.ditontwerp richtzichmetnameophetvaststellenvanbelangrijkeprocessenbinnenbehandelingen, dievervolgensgebruiktkunnenwordenomdeuitkomstenvaneenbehandelingte voorspellenelliott,2010).totophedeniscprnognietgebruiktvooronderzoek binnenonlinebehandelingen.ookiserweinigonderzoekgedaandatdeuitkomstenvan CPRheeftgekoppeldaanuitkomstmaten. EenvoorbeeldvanCPRishetinstrumentdatisontwikkelddoorRoskam2013)omde kwaliteitvancommunicatievooradbvasttestellen:delookatyourdrinking?adherence andcompetencescalelayd?acs).opbasisvanliteratuurheefthijvastgestelddateen aantalvaardighedenvandebehandelaarbelangrijkzijnbinnendebehandeling,zoalsde toepassingvanmotiverendegespreksvoering,detotstandkomingvandetherapeutische relatie,hetgevenvaninformatieenreflecteren.elkvandezevaardighedenzijn onderverdeeldingesprekstechniekendiebehorenbijeenvaardigheid.een gedetailleerdebeschrijvingvanallegesprekstechniekeniseldersbeschrevenroskam, 2013).Inzijnonderzoekwerddekwaliteitvandegebruiktegesprekstechnieken beoordeeld,maarerwerdnietgekekennaarderelatiemetuitkomstenvande behandeling.ookbleekhetinstrumentuitgebreidenhetgebruikhiervanveeltijdte kostenomvolledigebehandelingenteanalyseren.metnamedetherapeutischerelatie enmotiverendegespreksvoeringzijnvolgenshetinstrumentbelangrijkbinneneen behandeling. Motiverendegespreksvoering DecommunicatievanmotiverendegespreksvoeringMG)lijkteenbelangrijkaspectte zijnbinnendebehandeling.mgkanomschrevenwordenals eencliënt?endoelgerichte communicatiestijldiedeeigenmotivatievancliëntenprobeerttevergrotendoorhet 7

8 verkennenenverminderenvanhuntegenstrijdigegevoelensambivalentie)over verandering,zodaterbijdecliënteengrotercommitmentontstaatomveranderingte realiseren BijZijnJXL,2012).UitonderzoekbleekdatdetoepassingvanMGtoteen significantedalingvandealcoholconsumptieleiddetenopzichtevandecontrole)groep diegeenbehandelingkreegbeckham,2007).soortgelijkeresultatenwerdenookineen anderonderzoekgevondenbrownenmiller,1993).verderlijkthetaanbiedenvanmg succesvoltezijnalskorteinterventieinhetverminderenvandealcoholconsumptie Vasilaki,Hosier&Cox,2006)enkanhetaanbiedenvanMG,alvorenserwordtgestart meteenbehandeling,ervoorzorgendatereenhogeraantalbehandelingenwordt bezochtbijcliëntendieeenalcoholverslavinghebbenconnors,walitzer&dermen, 2002). IndeLAYDJACSRoskam,2013)wordenonderanderedegesprekstechniekendie motivatiebesprekenentoestemmingenvrijblijvendheidvragen/aanbiedenbijhet verstrekkenvaninformatieenadviesondergebrachtbijmg.alhoewelerveelbekendis watbetreftdeeffectiviteitvanmg,iserindeliteratuurvoorzoverbekendgeenstudie diederelatietussendekwaliteitvandezegesprekstechniekenenheteffecthiervanop succesvanbehandelingheeftvastgesteld.ookisergeenonderzoekbekenddatde relatiemetdropjoutheeftonderzocht. Therapeutischerelatie BinnendeliteratuurlijktdetherapeutischerelatieTR)eveneenseenbelangrijkaspect waardecommunicatievan)dehulpverlenereenbelangrijkerolspeelt.detrisde relatietussendecliëntendehulpverlener: Itisoftendefinedintermsofapositive emotionalbond,mutualagreementontherapeutictasksandgoals,andperceived opennessandtruthfulness Manso&Rauktis,2011).DeTRlijktnietalleenbelangrijkte zijnvoordetevredenheidentherapietrouwvandebehandelingfuertesetal.,2007), maarheeftbijpsychotherapeutischebehandelingeneveneenseenbelangrijkerelatie metdekansdatcliëntenvoortijdigeenbehandelingafbreektsharf,primavera,& Diener,2010).BijmensenmeteendrugsprobleemisdezeTRalsvoorspellergevonden voordropjoutcournoyer,brochu,landry&bergeron,2007)enzorgdeeengoede beoordelingdoordecliëntvandezerelatieervoordatzesignificantmindersnelstopten 8

9 Meier,Donmall,McElduff,Barrowclough&Heller,2006).Ookbijbehandelingenvoor eenalcoholverslavingisdetherapeutischerelatiebelangrijkvoorhetnietafronden dropjout)vandebehandelingsaarnio,2002).daarnaastlijktdetreenbelangrijke bijdrageteleverenaanhetdrinkgedragbijcliëntendieeenlagemotivatiehebbenomte veranderenilgen,mckellar,moos&finney,2006). Onderzoekentonenaandatdetherapeuteenbelangrijkerolkanspelenbijde totstandkomingvandetr.uiteenreviewkomtnaarvorendatbepaalde karakteristiekenentechniekenvandetherapeutbijdragenaaneennegatieve therapeutischerelatie,zoalshetgevenvanongewenstadvies,nietgoedondersteunen enhetkritisch,rigide,afstandelijkzijnackermanenhilsenroth,2001).techniekenals begrijpen,reflecterenenondersteunenhebbeneenpositieveuitkomstopde totstandkomingvandetrackerman&hilsenroth,2003).omdetropkwaliteitte beoordelenheeftroskam2013)opbasisvandeliteratuurgesprekstechnieken geformuleerddiebehorenbijdetherapeutischerelatie,zoalshetuitsprekenvan wederzijdsvertrouwenenhetbenadrukkenvandesamenwerking.alhoeweldetrwel inkaartisgebracht,ishetonduidelijkinhoeverredekwaliteitvandegenoemde gesprekstechniekendezelfdesamenhangvertonenmetdropjoutalsuitdegenoemde onderzoekenisgebleken.ookiservoorzoverbekendgeenonderzoekgedaandie kwaliteitvandegesprekstechniekenvantrgekoppeldheeftaanhetsuccesvaneen behandeling. Overigecommunicatievevaardigheden Roskam2013)heefteenaantaloverigecommunicatievevaardighedengedefinieerddie, naastmgendetr,belangrijkkunnenzijnbinneneenbehandeling,zoalshetgevenvan informatieo.a.psychojeducatie),openheidvandehulpverlener,deadlineflexibiliteit metbetrekkingtothuiswerkopdrachten/thuisopdrachtenenhettonenvanempathie. Ookuitanderonderzoek,waarindecontentvaneJmailswerdengeanalyseerd,bleekdat onderanderedeadlineflexibiliteit,hetgevenvanpsychojeducatie,openheidvande hulpverlenerenempathiegedragingenzijndiebinnenonlinebehandelingen plaatsvindenpaxlingetal.,2013).uitditonderzoekbleekeveneensdatempathieeen significantepositieve)correlatievertoondemethetafrondenvaneenmodulebinnen 9

10 debehandeling.uitdegenoemdeonderzoekenblijktdatmeerderegesprekstechnieken herkendwordenbinnenonlinebehandelingen,maardatderelatiemetuitkomstenvan behandelingenbeperktinkaartisgebracht.derelatiemetdropjoutensuccesvan behandelingisdaaromonbekend.volgenspaxlingetal.2013)zijnzijdanookde eerstendiedeberichtgevingvanonlinebehandelaarshebbengeanalyseerdende gevondengedragingenhebbengecorreleerdmetuitkomstvariabelen. Fidelityvandehulpverlener Eenaspectwaarbijdehulpverlenereenrolspeeltisdefidelity:inhoeverredetherapeut deprotocollenvaneenbehandelingvolgtenzodoendedebehandelingopdejuistewijze implementeert.erkanonderscheidwordengemaakttussenadherentieencompetentie, watrespectievelijkaangeeftofdejuisteprocedureszijngekozenenofdeprocedures goedzijnuitgevoerddiehorenbijdeuitvoeringvaneenbehandelingfairburn& Cooper,2011).Onderzoekonderdrugsverslaafdentoondeaandatwanneerde therapeutischerelatiezwakis,eengemiddeldeadherentievandetherapeutaande behandelingleiddetoteenreductievandrugsgebruikensymptomenvergelekenmet wanneerereenlageofhogeadherentiewasbarberetal.,2006).zijgavenaandathet goedkonzijnomadherentieaandebehandelingtevertonen,maarsomsaftewijken indiendebehandelingdaaromvroeg.ookdebeoordelingvancompetentievande therapeutbijcognitievetherapievoordepressiebleekeenvoorspellertezijnvoorde verminderingvansymptomenstrunk,brotman,derubeis&hollon,2010).beperkt bewijshiervoorwerdookgevondeninanderonderzoekshawetal.,1999).alhoewelde adherentieencompetentiebetreffendedecommunicatiebinnenadbopkleineschaalis onderzochtroskam,2013),iserweinigbekendoverhetgebruikvande gesprekstechniekenopgrotereschaal. Onderzoeksvraagenhypotheses UitdebesprokenonderzoekenoverMGendeTRkomtnaarvorendatalcoholgebruiken dropjoutbelangrijkeuitkomstmatenzijndieveelvuldigwordenonderzocht.ookbinnen AdBzijnbelangrijkeuitkomstmateninhoeverredecliëntendebehandelingvolledig completers)envoortijdighebbenafgeronddropjout).eveneensissuccesvan 10

11 behandelingbelangrijk,waarbinnenadbvangesprokenwordtindiencliëntende volledigebehandelinghebbenafgerondenzichnadienhoudenaandenormvoorhet drinkenmeteenlaagrisico21glazenman,14glazenvrouwperweek).derelatie tussendekwaliteitvancommunicatieendehiervoorgenoemdeuitkomstmatenis echteronduidelijk. Binnenditonderzoekzaldekwaliteitvancommunicatieaandehandvandefidelity adherentieencompetentie)voormg,trenocvvastwordengesteld.vervolgens wordtgekekennaarderelatietussenkwaliteitvancommunicatie,dropjoutensucces vanbehandeling.erzalverwachtwordendateenhogerekwaliteitvande gesprekstechniekenvanmg,trenocvsamenhangtmeteenlageredropjout hypothese1).ookzalerverwachtwordendateenhogerekwaliteitvande gesprekstechniekenvanmg,trenocvsamenhangtmeteenhogeraantalsuccesvolle behandelingenhypothese2).totslotzalergekekenwordenofeensnelleenglobale subjectievemaniervanbeoordelenovereenkomtmetdebeoordelingendiezijngegeven meteenobjectievemanier.ditwordtonderzochtomtebepalenofeensubjectieve globale)beoordelingeenalternatiefofaanvullingkanzijnvoorenopeenobjectieve maniervanbeoordelen. Methode Interventie TactusVerslavingszorgiseeninstantiewaarmenterechtkanmetverscheidenevormen vanverslaving.alcoholdebaas.nladb)iseendoortactusverslavingszorgontwikkelde onlinebehandelingwaarmensenmeteenalcoholprobleemzichvoorkunnen aanmelden.binnendezebehandelingstaanmgencognitievegedragstherapiecentraal. Hetcontactvindtplaatsviaberichtendiewordenverstuurdbinneneenonlineomgeving vanadb,waarcliëntenvanuithuneigencomputerkunneninloggen.dehulpverlener kanbinnendezeonlineomgevingpersoonlijkopdeberichtgevingendevoortgangvan decliëntreageren,waarze,terondersteuning,gebruikkunnenmakenvan gestandaardiseerdetekstendiehorenbijeenbepaaldefaseinhetbehandeltraject.dit kanonderanderebestaanuitalgemeneinformatieoveralcoholenhuiswerkopdrachten. DezetekstenbiedeneenbepaaldestructuurdieaanJeningevuldmoetwordenmetde 11

12 informatiediedecliëntgedurendedebehandelinggeeft.hierdoorzijndeopdrachtenen informatiediewordenaangebodenvooreenbepaalddeelhetzelfdevoorelkecliënt. BinnenAdBzijnertweetrajectentevolgen:deintensieve,waarditonderzoekzichop richt,endekortevariant.dekortevariantverschiltmetdeintensievevariantwat betreftdeduur6weken)endefasesdieiemanddoorloopt.debehandelingsfasesdie eencliëntvandeintensievevariant16weken)doorlooptzijnvooriedereenhetzelfde. Deeerstefaseindebehandelingisdeintake,waardecliënteenaantalvragenmoet beantwoordentenbehoevevandegeschiktheidvoordetevolgenbehandeling.alsuit deintakeblijktdatdecliëntgeschiktismoetenertweedelendoorlopenworden:binnen heteerstedeelstaathetinzichtkrijgenindealcoholproblematiekcentraal,waardeel tweevoorhetaanpakkenvandeproblematiekdient.dezefasesbestaanuithet benoemenvanvoorjennadelenvanhetalcoholgebruik,eenalcoholschriftbijhouden, situatiesanalyseren,metenenweten,eendoelstellenvoorhetvervolgvande behandeling,gewoontesdoorbreken,andersdenken,andersdoen,beslissingennemen eneenactieplanmaken.eengedetailleerdebeschrijvingvandezefasesiselders beschrevenpostel,terhuurne,dehaan&dejong,2009). Dataverzameling Intotaalzijner50N=50)dossiersgeselecteerduitdedatabasevanAdB.Daarbijwerd gestreefdnaareenmaximumvariatieinsampling.omdeinvloedvantussentijdse veranderingenvandegestandaardiseerdetekstenbinnenadbtebeperkenwerden50 dossiersopdatumvanafrondinguit2011geselecteerd.degeselecteerdedossiers werdengeanalyseerdaandehandvaneenverkorteversievandelaydjacsroskam, 2013),waarbijgesprekstechniekenvandeMG,TRenOCVopkwaliteitwerden beoordeeld.deanalyseheeftzichbeperkttottweefasenbinnenheteerstedeelvande behandeling:situatiesanalyserenenalcoholschriftbijhouden.hierwerdvoorgekozen omdatdropjoutsveelalnadeeerstepaarcontactenuitvallenposteletal.,2011)en vanwegedeomvangvandeberichtgevingbinnendedossiers. Deuitkomstenvandebeoordeeldegesprekstechniekenwerdengekoppeldaaneen bestaanddatabestandvanadb.inditbestandstondenallebeschikbaregegevenso.a. 12

13 alcoholgebruik)diedecliëntindevragenlijstenkenbaarhadgemaakt:voormeting alvorenserwerdgestartmetdebehandeling,tussenmetingennametingna3wekenen 6maanden).OpbasisvanditdatabestandkondendeuitkomstvariabelendropJouten succesvandebehandelinggedefinieerdworden.erwerdgesprokenvaneensuccesvolle behandelingindiencliëntendebehandelinghaddenafgerondenzichhieldenaande normvoorlaagrisicodrinken;mannenmaximaal21glazenperweekenvrouwen maximaal14glazenperweekveenvliet,2013).succesvanbehandelingwerd vastgesteldaandehandvanhetaangegevenalcoholgebruikindeeerste)nametingna3 weken. InformedconsentwordtbinnenhetbehandeltrajectvanAdBstandaardvastgelegddoor cliëntenbijaanvangvandebehandelingtevragenofhungegevensgebruiktmogen wordenvooronderzoekdatdekwaliteitvandebehandelingkanverbeteren,waardoor binnenditonderzoekgegevensgebruiktkondenworden.dehulpverlenersvanadbzijn eveneensstandaard)opdehoogtedatgegevenswordengebruiktvoor wetenschappelijkonderzoek.daarnaastwerdenhulpverlenersbinnenditonderzoek internopdehoogtegebrachtoverhetgebruikvangegevens. Participanten Hetaantalmannenwasgelijkaanhetaantalvrouwen.Degemiddeldeleeftijdwas48 jaarsd=11,5).erwaren29cliëntenlageren21cliëntenhogeropgeleid.vande50 cliëntenwarener24tijdensdebehandelinguitgevallendropjout).van1completer wasgeennametingbekendomsuccesvanbehandelingtebepalen.vandeoverige25 completershadden16cliëntendebehandelingsuccesvolafgerond. Procedure Allereerstwerdeenvooronderzoekuitgevoerddatalsdoelhadeenscoreformulierte ontwikkelendateenversimpeldeversiemoestwordenvandelookatyourdrinking? adherenceandcompetencescalelaydjacs)roskam,2013).aandehandvandelaydj ACSwordengesprekstechniekenvaneenaantalvaardigheden,zoalsMGendeTR,op kwaliteitbeoordeeld.inhetvooronderzoekisdelaydjacsroskam,2013)toegepast 13

14 opeenaantalvolledigebehandelingenomdefrequentieenrelevantievandegebruikte gesprekstechniekenuitdelaydjacsvasttestellenbinnenhetbehandeltrajectvanadb. Opbasisvandezeuitkomstenwerdengesprekstechniekengeselecteerdvoorhet scoreformulier.demaniervanhetbeoordelenvandekwaliteitvancommunicatiewerd grotendeelsgebaseerdopeenscoreformulieruitanderonderzoek:desmoking counsellingcessationinventorysmocci)houwers,vervoort,rossemenkotz,2013). Opbasisvanditscoringsformulierbestonderdemogelijkheidomdebegeleidingbijhet stoppenmetrokeninkaarttebrengenaandehandvaneenglobale kwaliteitsbeoordelingvancommunicatievevaardigheden.hierbijwerdergebruik gemaaktvaneen5jpuntslikertschaal,waarmeeaangegevenkonwordenofdetechniek nietwaargenomenwerdofonvoldoende,voldoende,goedofuitstekendwastoegepast. Opbasisvandebijbehorendescoreskonerperonderdeeleentotaalscoreberekend worden,waarmeeaangegevenkonwordenhoeeendesbetreffendebehandelaarhad gepresteerdmetbetrekkingtoteenbepaaldegespreksvaardigheid.ziebijlage1voor eenvolledigerebeschrijvingvanhetvooronderzoek. Omhetscoreformulierbijlage2)tetestenzijn3dossiersgescoorddoorTimZielTZ) enmarloespostelmp).daarnaastis1vande3dossierookgescoorddooreenextra beoordelaar,marcelpietersem).aandehandvandehandleidingenbeschrijvingenvan degesprekstechniekenhebbendebeoordelaarszichingelezenmetbetrekkingtothet herkennenvaneengesprekstechniekenhetkiezenvaneengeschiktescore.nadatde3 dossierswarengeanalyseerdiseroverleggeweestoverdegekozenscores.de verschilleninscorewerdenoverlegdenbediscussieerdtotdaterovereenstemming werdbereikt.opbasisvandediscussiezijndedefinitiesendehandleidingverfijnd, zodatdeconsistentievantoekomstigebeoordelingenbeterwerd.daarnaastwerdhet scoreformulierbeoordeelddoordeontwikkelaarvandelaydjacsroskam,2013). NahetbereikenvanovereenstemmingheeftTZ50dossiersgeanalyseerd.Tijdensde analysewerdendehandleidingenhetscoreformuliergebruiktbijlage2), respectievelijkvoorhetkiezenvandejuistescoreenvoorhetgevenvaneenscore.de analysevondplaatsbinnenhetonlineprogrammavanadb.alleberichtgevingbinnen defases alcoholschriftbijhouden en situatiesanalyseren werdenmeegenomeninde analyse,waarbijdeberichtgevingvandecliëntvoordecontextdiende. 14

15 Instrument MethetontwikkeldescoreformulierwordengesprekstechniekenvanMG,deTRenOCV opkwaliteitbeoordeeld.intabel1staandegesprekstechniekendiebeoordeeldwerden. BijMGwordtonderanderegekekennaargesprekstechniekendiedecliënt bevestigen/ondersteunentijdenszijnofhaarhandelingen jebentopdegoedeweg )en inhoeverredebehandelaardecliëntcontroleoverdebehandelinggeeft jemaakt steedszelfdekeuzeenjebepaaltzelfwatjewelofnietdoet ).VoorbeeldenbijdeTRzijn hetbesprekenvandoelen jehebtalsdoelingevuldtewillenminderenmetdrinken.goed datjewederomhetinitiatiefhebtgenomenomjeaantemeldenenjealcoholgebruikte onderzoekeneneventueelteveranderen )enhettonenvantransparantieomtrentzaken diedirectofindirect)betrekkinghebbenopdecliënt vrijdagochtendbenikweer online ).BijOCVwordtgekekennaargesprekstechniekenalshettonenvanempathie richtingdecliënt ikkanmeinderdaadjedubbelheidvoorstellenwaarjetegelijkertijd hetiedereennaardezinwiltmaken )enhetreflectiefluisteren ikmerkdatjeop allerleimanierenonderdrukstaat ).Inbijlage2wordteenuitgebreiderebeschrijving gegevenvandegesprekstechniekenendebijbehorendedefinities. Tabel1.Gesprekstechniekenuithetscoreformulier. Vaardigheid Gesprekstechniek Motiverendegespreksvoering Wederzijdsvertrouwen Samenwerkingbenadrukken Transparantie Doelen Afspraken Therapeutischerelatie Bevestigen/ondersteunen Motivatie Controledeelnemer Confrontatie Weerstand Overigecommunicatievevaardigheden Empathie Reflectiefluisteren Reactiegeven Uitleggenideeënen concepten 15

16 ElkonderdeelvanMG,deTRenOCVwordtgescoordopbasisvaneen3Jpunts Likertschaal;descore0wordtgegevenwanneerdevaardigheidonvoldoendeis toegepast,1wanneerdevaardigheidvoldoendeistoegepasten2wanneerde vaardigheidgoedistoegepast.indieneenvaardigheidnietiswaartenementijdensde analyse,danwordtergekozenvoor nietvantoepassing.opbasisvandezescores wordtervoormg,detrenocveenapartetotaalscoreberekend,dievervolgensmoet wordenafgezettegenoverdemaximaaltebehalenscorevoordedesbetreffende vaardigheid.demaximalescorewordtberekenddoorhetmaximaalaantalpuntenvan dewaargenomengesprekstechniekenoptetellen.bijdeberekeningwordende gesprekstechniekendieals nietvantoepassing zijngecodeerdnietgebruikt.omte bepalenofdebeoordelingendiezijngegevenmethetscoreformulierovereenkomen metdealgeheleindrukvandebeoordelaarvoordekwaliteitvancommunicatiemoeter eencijferwordengeven.detegevencijfersvariërenvan4tot9,waar4en5als onvoldoendewordenbeschouwd,6en7alsvoldoendeen8en9alsgoed. Data?analyse SPSSversie21.0)werdgebruiktvoorhetberekenenvandestatistischedata. Frequentiesvanhettotaalaantalwaargenomengesprekstechniekenwerdenberekend, afgezettegenonvoldoende,voldoende,goedeennietwaargenomenbeoordelingen.om derelatietussendekwaliteitvancommunicatieendeuitkomstvariabelendropjouten succesvanbehandeling)teonderzoekenwerdentjtestsenmeervoudige)logistische regressieanalysesuitgevoerd.tjtestsvoorafzonderlijkesteekproevenwerden uitgevoerdomteonderzoekenofhogerescoringvaneengesprekstechniekdekansop dropoutverkleintendekansopsuccesvanbehandelingvergroot.erwerdeenzijdig getoetstmeteensignificantieniveauvan.05.meervoudigelogistischeregressieanalyses werdenuitgevoerdompervaardigheiddeverklaardevariantievande gesprekstechniekenvoordropjoutensuccesvanbehandelingteberekenen,waarbij werdonderzochtwelkegesprekstechniekendesterkstebijdragehadden.enkelvoudige logistischeregressieanalyseswerdenuitgevoerdomdeverklaardevariantievande totaalscoresvanmg,trenocvopdropjoutensuccesvanbehandelingteberekenen. Omdesamenhangteberekenentussendeobjectieveendesnellesubjectieveglobale maniervanbeoordelingzijnpearson scorrelatiesberekend;pearson scorrelaties 16

17 werdenberekendtussendetotaalscoresvanmg,tr,ocvendeglobale eindbeoordeling. Eencriteriumvoortoevoegingvaneentechniekalsvoorspelleraanderegressiewasdat erminimaal10beoordelingenpergesprekstechniekaanwezigmoestenzijn.deze vuistregelmoetvolgenshaynes,sackett,guyattentugwell2006)worden aangehouden,omdateranderseenkansbestaatdathetgetoetstemodelonbetrouwbaar is.daarnaastwerdeneventuelegesprekstechniekenniettoegevoegdindieneentechniek binnenelkdossierdezelfdescorekreegconstantheid).hierwerdvoorgekozenomdat heteffectvandegesprekstechniekopdeuitkomstvariabelennietberekendkonworden. Gesprekstechniekendienietaandezevoorwaardevoldedenwerdennietgeïncludeerd indeanalyse.deniettoegevoegdegesprekstechniekenwerdenechterwelmeegenomen bijdeberekeningvandetotaalscoresvanmg,detrenocv,dieberekentwerddoorde behaaldescoresvoordebijbehorendegesprekstechniekentedelendoordemaximaalte behalenscore. Resultaten Tabel2geefteenweergavevandebeoordelingenvoordebeoordeelde gesprekstechniekenoverde50dossierswaarmeedefidelitykanwordenvastgesteld;op basisvandezeresultatenkanbeoordeeldwordenhoedecompetentieuitvoering)voor degesprekstechniekenwas.pergesprekstechniekisdefrequentievanonvoldoende, voldoendeenvoldoendebeoordelingenweergegevenmetdaarbijdepercentuele bijdrage.totslotzijnkolomtotalenberekendmetfrequentiesvandegegeven beoordelingenoverallegesprekstechniekenbinnendevaardigheid,gevolgddoorde percentuelebijdragetenopzichtevanhettotaalaantalbeoordeeldetechnieken.deniet waargenomengesprekstechniekenwordenweergegevenindelaatstekolom. Opbasisvanderesultatenblijktdatdecompetentieoverallegesprekstechniekenvan MGoverwegendalsgoedwerdbeoordeeld79,9%),gevolgddoorvoldoende17,4%) beoordelingen.ditbetekentdatdeuitvoeringin20%vandebeoordelingenbeterhad kunnenzijn.dezeresultatentonenechteraandatdecompetentievoordevaardigheid alsgeheelgoedwas.specifiekkijkendnaardegesprekstechniekenkomtnaarvorendat 17

18 decompetentievoorhetbevestigenvandecliënt96%),hetconfronterenvandecliënt 80%)enhetbenadrukkenvandecontrolevandecliënt74%)hetmeestalsgoedwerd beoordeeld.decompetentiewerdbijhetbesprekenvandemotivatie33,3%)enhet benadrukkenvandecontrolevandecliënt26%)hetmeestalsvoldoendebeoordeeld binnenmg.alleenweerstandwerdenkelekerenalsonvoldoendebeoordeeld;in30,8% vandebeoordelingenvoorhetbesprekenvanweerstandwerddevaardigheidals onvoldoendebeoordeeld.ditbetekentdaterruimtevoorverbeteringwaarneembaar wasvooreenaantalgesprekstechnieken.onvoldoendebeoordelingenwerdenweinig waargenomen. DecompetentieoverallegesprekstechniekenbinnenTRbleekinmeerdandehelft 57,7%)alsgoedtewordenbeoordeeld.Inminderdandehelftvandewaarnemingen 41,3%)werdereenvoldoendebeoordelinggegevenvoordegesprekstechnieken.Dit betekentdatdecompetentievoordevaardigheidinbijnadehelftvandewaarnemingen kwalitatiefbeteruitgevoerdhaddenkunnenworden.specifiekkijkendnaarde gesprekstechniekenvaltopdathetgevenvantransparantie98%)enhetbespreken vanafspraken97,6%)hetmeestfrequentalsgoedwerdenbeoordeeld.daarentegen werdhetkenbaarmakenvanhetwederzijdsvertrouwen100%),hetbesprekenvan doelen87%)enhetbenadrukkenvandesamenwerking67,4%)overwegendals voldoendebeoordeeld.ditbetekentdatdezegesprekstechniekenineengrootaantal waarnemingenbeterinuitvoeringhadkunnenzijn.ookbinnendezevaardigheid kwamenonvoldoendebeoordelingenweinigvoor. BijOCVwerdenallegesprekstechniekenbijnavolledigalsgoedbeoordeeld.Binnendeze vaardigheidwerdenalleenempathie20%)enhetgevenvaneenreactie8%)als voldoendebeoordeeld.ditbetekentdatdecompetentievoorocvalsgeheelgoedwas, maarempathieenhetgevenvaneenreactieinenkelegevallenkwalitatiefbeter uitgevoerdhaddenkunnenworden. OpbasisvandezeresultatenkomtnaarvorendatdecompetentiealsgeheelvoorMGen OCVgoedwas.BijdeTRwerdfrequenteenvoldoendebeoordelinggegeven,wat betekentdatdecompetentiebijbepaaldegesprekstechniekenbeterhadkunnenzijn. 18

19 Dezeresultatentoneneveneensaanwelkegesprekstechniekenhetgrootsteaandeel haddenwatbetreftdegegevenbeoordelingenbinneneenvaardigheid. Tabel2.BeoordelingvandegesprekstechniekenvoorMG2.a),TR2.b)enOCV2.c), afgezettegenhettotaalaantalwaarnemingenendepercentuelebijdragebinnende vaardigheid. 2.a MG Bevestigen 2.b 2.c Onvoldoende Voldoende Goed Totaal beoordeelde technieken 24%) 4896%) 50100%) Motivatie 233,3%) 466,7%) 6100%) 44 Controle 1326%) 3774%) 50100%) deelnemer Confrontatie 520%) 2080%) 25100%) 25 Weerstand 430,8%) 323,1%) 646,2%) 13100%) 37 Totaal 42,8%) 2517,4%) 11579,9%) %) 106 Onvoldoende Voldoende Goed Totaal beoordeelde technieken TR Wederzijds vertrouwen Samenwerking 3100%) 3100%) 12%) 3367,4%) 1530,6%) 49100%) 1 Niet waargenomen Niet waargenomen 47 benadrukken Transparantie 12%) 4998%) 50100%) Doelen 12,2%) 4087%) 510,8%) 46100%) 4 Afspraken 12,4%) 4097,6%) 41100%) 9 Totaal 21%) 7841,3%) 10957,7%) %) 61 Onvoldoende Voldoende Goed Totaal beoordeelde Niet waargenomen technieken OCV Empathie 620%) 2480%) 30100%) 20 Reflectief 18100%) 18100%) 32 luisteren Reactiegeven 48%) 4692%) 50100%) Uitleggen 50100%) 50100%) Totaal 00%) 106,8%) 13893,2%) %) 52 19

20 Kwaliteitvancommunicatieenderelatiemetdrop?out Intabel3zijndetJtestsweergegevenvoordebeoordeeldegesprekstechniekenbijdropJ outsencompleters.tjteststoondenaandatereensignificantverschilwaarneembaar wasvoordetotaalscorevanmgp=.014),waarereenhogeretotaalscorewerdgegeven bijcliëntendiedebehandelinghaddenvoortgezetcompleters).ditbetekentdatde kwaliteitoverhettotaalaantalgesprekstechniekenbinnenmgbeterwasbijcompleters. BijMGwaseensignificantverschilwaarneembaarvoorweerstandp=<.001),waareen hogerescorewerdgegevenbijcompleters.ditbetekentdatdekwaliteitvan communicatievoordezetechniekbeterwasvoordezegroep.bijnasignificante verschillenwerdengevondenvoorbevestigenp=.081),waarereenhogerescorewerd gegevenbijcompleters.hieruitkanwordengeconcludeerddatdekwaliteitvandeze gesprekstechniekbijnasignificantbeterwasvoordezegroep. BijOCVwasereensignificantverschilwaarneembaarvoorempathiep=.024),waarer bijcompleterseenhogerescorewerdgegeven.ditgafaandatvoorempathiede kwaliteitvancommunicatiebeterwasdanbijdropjouts.voordeoverige gesprekstechniekenentotaalscoreswerdengeensignificanteverschillengevonden.er kondengeentjtestswordenuitgevoerdvoorwederzijdsvertrouwentr),reflectief luisterenenuitleggenocv)vanwegeeenlaagaantalwaarnemingenofdeconstantheid vandegegevenscores. 20

21 Tabel3.T?testsvoordegesprekstechniekenvanMG,TRenOCVbijdrop?outsen completers. DropJout 95%CIforMean Neen=26) Jan=24) Difference M SD n M SD n t p df Motiverende Gespreksvoering Bevestigen J0.04, Motivatie J1.31, Controle J0.19, Confrontatie J0.28, Weerstand , < TotaalscoreMG ,15, Therapeutische relatie Samenwerking benadrukken J0.22,0, Transparantie J0.05, Doelen J0.31,0.11 J0, Afspraken J0.16,0.06 J TotaalTR J7.32,4.56 J0, Overige communicatieve vaardigheden Empathie , Reactiegeven J0.15, TotaalOCV J1.94, EnkelvoudigelogistischeregressieanalyseszijnuitgevoerdvoordetotaalscoresvanMG, TRenOCVtabel4).DetotaalscorevanMGleekeensignificantevoorspellendewaarde tehebbenopdropjoutp=.036).ookleekdetotaalscorevanmg12,7%vande verklaardevariantiebijdropjouttevoorspellen.deoddsjratiotoondeaandateen stijgingvan1puntvoordescoreleiddetoteen5%kleinerekansopdropjout. Erwerdengeenmeervoudigelogistischeregressieanalysesuitgevoerdomderegressie vandegesprekstechniekenvanmg,trenocvmetdropjoutteberekenen.motivatie, weerstandmotiverendegespreksvoering),wederzijdsvertrouwentherapeutische relatie),reflectiefluisterenenuitleggenoverigecommunicatievevaardigheden) kondenvanwegeeenlaagaantalwaarnemingenofdeconstantheidvandegegeven 21

22 22 scoresnietwordentoegevoegdaanderegressie,waardoordeteonderzoekenmodellen vanmg,trenocvnietalsgeheelgetestkondenworden. Tabel4.Enkelvoudigelogistischeregressieanalysesmetdrop?outalsafhankelijkevariabele. Onafhankelijkevariabele Sig. B ExpB) Wald NagelkerkeR square TotaalscoreMG TotaalscoreTR TotaalscoreOCV J J Kwaliteitvancommunicatieenderelatiemetsuccesvanbehandeling Intabel5zijndetJtestsweergegevenvoordebeoordeeldegesprekstechniekenbij succesvanbehandeling,waarvanwerdgesprokenalsaandenormvoorlaagrisico drinkenwerdvoldaanmannen21glazen,vrouwen14glazenperweek). Erwerdengeensignificanteverschillengevondenopbasisvandeuitgevoerdeanalyses. Bijnasignificanteverschillenwerdengevondenvoorconfrontatiep=.086),de totaalscorevanmgp=.087)enreactiegevenp=.082)waarereenhogerescorewerd gegevenbijcliëntendiedebehandelingnietsuccesvolhaddenafgerond.ditbetekentdat dekwaliteitvancommunicatievoorconfrontatie,hettotaalvangesprekstechnieken binnenmgenhetgevenvanreactiebinnendezegroepbeterwasdanbijcliëntendiede behandelingsuccesvolhaddenafgerond.dekwaliteitvoorhetbesprekenvandoelen wasbijnasignificantbetervoorcliëntendiedebehandelingwelsuccesvolhadden afgerondp=.054).vanwegeeenlaagaantalwaarnemingenofdeconstantheidvande gegevenscoreskondenervoorbevestigen,motivatie,weerstandmg),wederzijds vertrouwen,transparantietr),reflectiefluisterenenuitleggenocv)geentjtests wordenuitgevoerd.

23 Tabel5.T?testsvoordegesprekstechniekenvanMG,TRenOCVbijsuccesvanbehandeling. 95%CIfor Succesvolafgerond Mean Neen=9) Jan=16) Difference M SD n M SD n t p df Motiverende gespreksvoering Controle J0.22, Confrontatie J0.17, TotaalMG J2.75, Therapeutischerelatie Samenwerking benadrukken J0.35, Doelen J0.55,0.06 J Afspraken J0.15, TotaalTR J10.19,6.84 J Overige communicatieve vaardigheden TotaalTR J10.19,6,84 J Empathie J0.42,0.17 J Reactiegeven J0.06, TotaalOCV J5.05, EnkelvoudigelogistischeregressieanalyseszijnberekendvoordetotaalscoresvanMG, detrenocvtabel6).deberekendetotaalscoresblekengeensignificantevoorspellers tezijnvoorsuccesvanbehandeling. Erwerdengeenmeervoudigelogistischeregressieanalysesuitgevoerdomderegressie vandegesprekstechniekenmetsuccesvanbehandelingteonderzoeken;bevestigen, motivatie,weerstandmotiverendegespreksvoering),wederzijdsvertrouwen, transparantietherapeutischerelatie),reflectiefluisterenenuitleggenoverige communicatievevaardigheden)kondenvanwegeeenlaagaantalwaarnemingenofde constantheidvandegegevenscoresniettoegevoegdaanderegressie,waardoorde modellennietalsgeheelonderzochtkondenworden. 23

24 Tabel6.Enkelvoudigelogistischeregressieanalysesmetsuccesvanbehandelingalsafhankelijke variabele. Onafhankelijkevariabele Sig. B ExpB) Wald NagelkerkeRsquare TotaalscoreMG TotaalscoreTR TotaalscoreOCV J J SamenhangtotaalscoresMG,TRenOCVmetdeglobaleeindbeoordeling Pearson scorrelatieszijnberekendtussendetotaalscoresvanmg,tr,ocvende globaleeindbeoordelingvoordegehelegeanalyseerdebehandeling.erbleekeen significantecorrelatietezijntussendetotaalscorevanmgendeglobale eindbeoordelingr=.403,p=.004).eveneensbleekereensignificantepositieve correlatietussendetotaalscorevanocvendeglobaleeindbeoordelingtezijnr=.322, p=.022).erwerdgeensignificantecorrelatiegevondentussendetotaalscorevantren deglobalebeoordelingr=.096,p=.508).opbasisvandezeresultatenkanerworden geconcludeerddatdebeoordelingvanmgenocvovereenkomtmetdesnelleglobale eindbeoordeling.ditgeldtookinbeperktematevoordetr,waarechtergeen significantecorrelatiewerdgevonden. Discussie Inditartikelwerdeenonderzoekbeschrevendatalsdoelhadomeenbeterbeeldte krijgenvandekwaliteitvancommunicatiebetreffendemg,trenocvenderelatiemet endropjoutensuccesvanbehandelingbinnenadb.kwaliteitvancommunicatiewerd vastgestelddoordeuitvoeringcompetentie)vangespreksvaardighedentebeoordelen. DecompetentievandevaardighedenbleekvoorMGenOCVgoedtezijn,watvoordeTR inminderematehetgevalwas.dekwaliteitvancommunicatiebleeksignificantbeterte zijnbijcompletersvoordegesprekstechniekenweerstandmg),empathieocv)ende totaalscorevanmg.dekwaliteitvoorhetbevestigenvandecliëntwasbijnasignificant betervoorcompleters.ookbleekdetotaalscorevanmgeenvoorspellertezijnvooreen lagerekansopdropjout.bijsuccesvollebehandelingenwerdengeensignificante verschillenwaargenomen,maarwasdekwaliteitvancommunicatiebijnasignificant 24

25 betervoorconfrontatiemg),detotaalscorevanmgenhetgevenvaneenreactieocv) bijcliëntendiedebehandelingnietsuccesvolhaddendoorlopen.dekwaliteitvan communicatievoorhetbesprekenvandoelentr)wasbijnasignificantbeterbij cliëntendiedebehandelingwelsuccesvolhaddendoorlopen.detotaalscoresvanmgen deocvblekeneensignificantepositievecorrelatietevertonenmetdeglobale eindbeoordeling.eennietsignificante,positievecorrelatiewerdgevondenvoordetr. DecompetentievoordevaardighedenbleekvoorMGenOCVoverwegendalsgoedte wordenbeoordeeld,watinminderematehetgevalwasvoordetr.eenverklaringvoor hethogeaantalvoldoendebeoordelingenbijdevaardigheidtrisdatertotopheden geenduidelijkoverzichtisvoorhetgebruikvanspecifiekegesprekstechniekendieeen positievebijdrageleverenaandetrbinneneenonlinebehandeling.hierdoorishet mogelijkdatdeuitvoeringvaneenaantalgesprekstechniekennietvolledigwas;uitde resultatenblijktdanookdatbinnendetrhetuitsprekenvanwederzijdsvertrouwen, hetbenadrukkenvandesamenwerkingenhetbesprekenvandoelenoverwegendals voldoendewerdenbeoordeeld,waardoorditmogelijkgesprekstechniekenzijnwaar minderaandachtaanisbesteedbinnendebehandeling.daarentegeniserbijvoorbeeld meerbekendovermg,eenvaardigheiddiecentraalstaatbinnenadbenwaarveel aandachtaanwordtbesteedtijdenstrainingen,watbetreftdetoepassingvanspecifieke technieken.ookdeocvbinnenditonderzoekbestaanuitbekendetechniekendieveelal wordentoegepastbinnenbehandelingeno.a.empathieenreflectiefluisteren).hierdoor ishetmogelijkdatbinnendebehandelingenmeeraandachtisgespendeerdaande gesprekstechniekenvanmgenocvendaardoorbeterbeoordeeldwerden. Integenstellingtotwatwerdverwachtbleekdekwaliteitvancommunicatiealleenbeter tezijnvoorweerstandmg),empathieocv)endetotaalscorevanmgbijcliëntendie debehandelingvolledighaddendoorlopencompleters).ditkanbetekenendatde kwaliteitvandezegesprekstechniekenmogelijkbelangrijkkanzijnomdropjoutte verlagen.ditisinovereenstemmingmetdeonderzoekvanknuuttila,kuusisto& Saarnio2011),waaringevondenwerddateenlageempathievanuitdehulpverlener ervoorzorgtdatdecliëntvoortijdigeenbehandelingafrond.ookelderswerdbesproken dateenlageempathievanuitdehulpverlenerdekansopdropjoutvergrootmoyers& Miller,2012).Paxlingetal.2013)vondenbinneneenonlinebehandelingeveneenseen 25

26 significantepositievecorrelatietussenempathieendeafrondingvaneenmodule binnendebehandeling.alhoewelvanuitdeliteratuurgeendirecterelatieaanweziglijkt tezijntussenmgendropjout,heefthetgebruikvanmgeengunstigeinvloedop uitkomstenvandebehandelingo.a.bechak,2007).erbestaatdaardoordemogelijkheid datdegesprekstechniekenvanmgookeenrolkunnenspelenbijdropjout. Erwerdengeensignificanteverschilleninkwaliteitvancommunicatiegevondenvoorde TR.DezebevindingisintegenspraakmetandereonderzoekenoverdeTR,waaruitbleek datdezevaardigheidbelangrijkwasvoordropjouto.a.saarnio,2002).eenoorzaak voordegevondenresultatenisdemaniervanbeoordeling;indezestudiewerddetr nietachterafbeoordeeldzoalsbijvoorbeeldwordtgedaanbijdeworkingalliance InventoryWAI).Onderzoekeno.a.Ilgenetal.,2006)gebruikenveelaldeWAIomde relatievandetrmetverscheideneuitkomstmatenvasttestellen,waarbijmeestal) doorzoweldecliëntalsdehulpverlenermeteen7jpuntslikertschaalnooittotaltijd) opstellingengereageerdmoetwordendiebijdragenaandetotstandkomingvandetr. HetisdaardoormogelijkdatdemaniervanhetbeoordelenvandeTRheeftgeleidtot andereuitkomstenzoalsgevondenindetotdusveruitgevoerdeonderzoeken.ook bestaaterdemogelijkheiddatdegesprekstechniekenalleeneenbijdrageleverenaande totstandkomingvandetr,maargeendirecterelatievertonenmetdropjout. Alhoewelergeensignificanteverschilleninkwaliteitvancommunicatiewerden gevondenbijsuccesvollebehandelingen,werdenereenaantalbijnasignificante verschillenwaargenomen.interessantisdatdekwaliteitbijnasignificantbeterwasvoor hetconfronterenmg),detotaalscorevanmgenhetgevenvaneenreactieocv)bij cliëntendiedebehandelingnietsuccesvolhaddendoorlopen.ditisintegenstellingtot watvoorafwerdverwacht.zolijkthetgebruikvanbijvoorbeeldmgjuistteleidentot eenlagerealcoholconsumptieo.a.beckham,2007),waardoorverwachtzouwordendat dekwaliteitvandezevaardigheidzouleidentotsuccesvollerebehandelingenbinnen AdB.Eenmogelijkeoorzaakisdatdezegesprekstechniekenbeterwerdengebruikt indieneenhulpverlenerconstateerdedathetalcoholgebruikvandecliëntnietbinnen denormvanlaagrisicodrinkenviel,maarernietvoorkonzorgendathet alcoholgebruikdenormkonbehalen.erbestaatdaardoordusdemogelijkheiddatdeze gesprekstechniekenweltoteengroteredalinginalcoholgebruikhebbengeresulteerdin 26

27 vergelijkingmetsuccesvollebehandelingen,maarnietheeftkunnenleidentothet behalenvandenormvoorlaagrisicodrinken. DaarnaastisopvallenddathetbesprekenvandoelenTR)bijnasignificantbeterwasbij cliëntendiedebehandelingwelsuccesvolhaddendoorlopen.hetbesprekenvandoelen heeftbetrekkingopdoelendiedoordecliëntzijngesteldwatbetreftzijnofhaar drinkgedrag,waardoorhetwellichtmogelijkisdatditeengesprekstechniekisdie belangrijkkanzijnvoordecliëntomaandenormvanlaagrisicodrinkentevoldoen. Uitditonderzoekkwamooknaarvorendatdesnelle)globaleeindbeoordelingoveralle gesprekstechniekeneenmiddelkanzijnomtebepalenofdealgeheleindrukvande beoordelaarovereenkomtmetdeobjectieverebeoordelingen.alhoeweleralleeneen significantepositievecorrelatievoormgenocvmetdeglobaleeindbeoordeling aanwezigwas,werdereenkleine)positievenietsignificante)correlatiegevonden voordetr.ditbetekentdathetgebruikvaneensubjectieveindrukmogelijkeenhandig hulpmiddelkanzijntercontrolealvorenserconclusieswordengetrokkenopbasisvan deobjectieverebeoordelingen.ookbiedtdezeuitkomstmogelijkhedenomte onderzoekenofhetgevenvaneenglobalebeoordeling,eventueelpervaardigheid,een alternatiefkanzijnwanneerbehandelingenineenkorttijdsbestekbeoordeeldmoet worden. Bijdegevondenresultatenbinnendezestudiemoeterookrekeninggehoudenworden metdekenmerkenvandecliënt;bepaaldecliëntenkunnenmeervertellentijdensde behandeling,watertoeheeftgeleiddatbehandelaarsbeterdemogelijkheidhaddenom eenaantalgesprekstechniekenkwalitatiefbeteruittevoerencompetentie).posteletal. 2010)vondenonderanderedatpersoonlijkeredenonafhankelijkvanhetprogramma) enontevredenheidmetdebereikteresultatenalsredenwerdengegevendoorde cliëntenomdebehandelingvanadbnietvoorttezetten.ooksuccesvanbehandeling kandoordekenmerkenvandecliëntbeïnvloedworden.onderzoektoondebijvoorbeeld aandaterondersuccesvolleenonsuccesvollecliëntenmeteenalcoholprobleem cognitieveverschillenaantoonbaarwarencox,hogan,kristianenrace,2002);aande handvanhetstroopjparadigmableekdatcliëntendiehunbehandelingonsuccesvol haddenafgerondlangzamerreageerdenopstimulibehorendbijalcoholvergelekenmet 27