Organisatieplan. Samen naar één brandweer

Transcriptie

1 Organisatieplan Samen naar één brandweer 1

2 Dit document is opgesteld in samenwerking met de deelprojectgroep Organisatie bestaande uit: E. van der Sluis (voorzitter) J. Beuving (projectleider) G. van Alst E. Boetes K. Kloosterman M. Kool R. Hogeterp M. de Rooij F. Stabel D. de Vries H.C. de Vries Toehoorders vanuit de BOR: A. Dam H. Hoekstra Met ondersteuning door D. Draaisma Colofon Titel: Organisatieplan, Samen naar één brandweer Auteur(s): J. Beuving Project: Samen naar één brandweer Opdrachtgever: Algemeen Bestuur Veiligheidsregio Fryslân Rapportstatus: versie 1.5 (aangepast formatieplan) Datum: 12 maart

3 Inhoudsopgave Samenvatting Inleiding Aanleiding Doel regionalisering brandweer Korte schets huidige situatie Veiligheidsregio Fryslân Totstandkoming en besluitvormingstraject organisatieplan Opbouw en leeswijzer Context Inleiding Wettelijke kaders regionalisering Bestuurlijke kaders en uitgangspunten Meerjarenbeleidsplan Veiligheidsregio Fryslân Visiedocument Brandweer Fryslân over morgen Tot slot Inrichting van de nieuwe organisatie Inleiding Organogram op hoofdlijnen Visie op medewerkers Visie op leiderschap Procesgestuurde organisatie Drie niveaus van taakuitvoering Primaire indeling van de organisatie Indeling in geografische gebieden Indeling in functionele gebieden Risicogerichte invulling van de repressieve organisatie Aanspreekpunt per uitrukploeg Bijzondere positie 24-uurs beroepsbezetting Leeuwarden Primaire brandweertaken Inleiding Risicobeheersing Planvorming Vakbekwaamheid Materieelbeheer Incidentbestrijding en nazorg Uitvoering beheersmatige taken door vrijwilligers Management en ondersteunende taken Formatieplan Koppeling afdelingen en centrale taken Uitbreiding bedrijfsvoeringstaken Veiligheidsregio Fryslân Inleiding Doelstelling Visiedocument Produkten, diensten en activiteiten Taakverdeling

4 6. Besturings- en managementconcept Inleiding Bestuur Invulling verlengd lokaal bestuur Borging van de aansturing Overlegvormen P&C cyclus Samenwerking op gebied van fysieke veiligheid Inleiding De gemeenten/ provincie Fryske Utfieringstsjinst Miljeu en Omjouwing (Fumo) Veiligheidsbureau Meldkamer Noord-Nederland (MkNN) Brandweeropleidingen Noord BV (BON) Instituut fysieke veiligheid (IFV) Vooruitblik Bijlage 1: maatwerkpakketten taakafbakening omgevingsrecht

5 Samenvatting De Eerste Kamer heeft op 25 september 2012 ingestemd met de wijziging van de Wet veiligheidsregio s waardoor volledige regionalisering van de brandweer verplicht wordt gesteld. Vooruitlopend op deze wetswijziging heeft het Algemeen Bestuur van Veiligheidsregio Fryslân op 10 november 2011 de opdracht gegeven om per 1 januari 2014 te komen tot één brandweerorganisatie voor heel Fryslân welke voldoet aan de daarvoor gestelde wettelijke en bestuurlijke kaders. Deze brandweerorganisatie gaat onderdeel uitmaken van Veiligheidsregio Fryslân. Als uitvloeisel van voornoemde projectopdracht is op 11 juli 2012 bestuurlijk ingestemd met het visiedocument Brandweer Fryslân over morgen. Op basis van dit visiedocument is voorliggend organisatieplan opgesteld. Dit organisatieplan beschrijft de belangrijkste kaders en de structuur van de nieuwe organisatie. De nieuwe organisatie wordt opgebouwd uit de bestaande afzonderlijke gemeentelijke brandweerkorpsen, intergemeentelijke samenwerkingsverbanden op het gebied van brandweerzorg en de huidige regionale brandweer. In totaal komen bij de geregionaliseerde brandweerorganisatie ongeveer 180 beroepsmedewerkers en 1180 vrijwilligers in dienst. Binnen de gestelde wettelijke en bestuurlijke kaders is ervoor gekozen om de regio op te delen in vier geografische gebieden (zgn. afdelingen ). In deze vier afdelingen wordt integraal invulling gegeven aan de uit te voeren taken op het gebied van brandweerzorg. Figuur 1: Indeling in geografische gebieden 5

6 De hoofdtaken van de brandweer hebben betrekking op de taakvelden risicobeheersing, planvorming, vakbekwaamheid, materieelbeheer en incidentenbestrijding. Gestreefd is naar evenwichtige afdelingen die nauw aansluiten bij de reeds bestaande samenwerkingsverbanden op brandweergebied. Aangezien veel brandweertaken lokaal uitgevoerd blijven worden (denk bijvoorbeeld aan repressie oefenen, brandveiligheidscontroles, contacten met de gemeenten) is ook kritisch gekeken naar de reisafstanden binnen de afdelingen om effectief en efficiënt te kunnen werken. De geregionaliseerde brandweerorganisatie staat op grond van de Wet veiligheidsregio s onder eenhoofdige leiding van een regionaal commandant. Iedere afdeling staat onder leiding van een afdelingshoofd. Onder elk afdelingshoofd ressorteren vier clusterhoofden. Deze clusterhoofden zijn ieder verantwoordelijk voor één van de taakvelden risicobeheersing, planvorming, vakbekwaamheid en materieelbeheer en sturen de betrokken medewerkers binnen deze taakvelden aan. Daarnaast is ieder clusterhoofd leidinggevende van een aantal (vrijwillige) uitrukploegen. De uitrukploegen dragen zorg voor de incidentbestrijding vanuit de 65 kazernes in Fryslân. In onderstaand organogram op hoofdlijnen is de structuur van de toekomstige brandweerorganisatie visueel weergegeven: Regionaal commandant staf Afd. hoofd Gebied A/ risicob. Afd. hoofd Gebied B/ vakbekw. Afd. hoofd Gebied C/ planv. Afd. hoofd Gebied D/ mat.beh. staf Clusterhoofd risicobeheersing Clusterhoofd vakbekwaamheid Clusterhoofd planvorming Clusterhoofd materieelbeheer Uitrukploegen met ploegleider Medewerkers figuur 2: organogram op hoofdlijnen Naast de verantwoordelijkheid voor de integrale uitvoering van brandweertaken draagt ieder afdelingshoofd ook zorg voor de beleidsontwikkeling van één van de taakvelden risicobeheersing, vakbekwaamheid, planvorming en materieelbeheer voor de gehele regio. Op deze wijze worden beleid en uitvoering optimaal met elkaar verbonden. In het visiedocument is het uitgangspunt van regelgericht naar risicogericht als één van de pijlers aangemerkt. Dit betekent dat zowel op repressief gebied als op het taakgebied risicobeheersing de risico s meer dan in het verleden leidend zijn bij de maatregelen die de brandweerorganisatie neemt. Ten aanzien van de repressieve taak zal in dit kader worden toegewerkt naar een organisatie die - rekening houdende met de beschikbaarheid van vrijwilligers - is afgestemd op de feitelijke risico s in de omgeving. De brandweerorganisatie gaat onderdeel uitmaken van de Veiligheidsregio Fryslân. De ondersteuning van het primaire brandweerproces op het gebied van de PIOFACH taken wordt vanuit de afdeling bedrijfsvoering van de veiligheidsregio uitgevoerd. 6

7 1. Inleiding 1.1. Aanleiding De Eerste Kamer heeft op 25 september 2012 ingestemd met het wijzigen van de Wet veiligheidsregio s waardoor volledige regionalisering van de brandweer verplicht wordt gesteld. Hiermee komt een einde aan de bestaande (inter)gemeentelijke brandweerkorpsen in Fryslân. Vooruitlopend op deze wijziging in wetgeving heeft het Algemeen Bestuur van Veiligheidsregio Fryslân (hierna te noemen: AB) op 10 november 2011 de opdracht gegeven om per 1 januari 2014 te komen tot één brandweerorganisatie voor heel Fryslân. Deze geregionaliseerde brandweerorganisatie gaat onderdeel uitmaken van Veiligheidsregio Fryslân Doel regionalisering brandweer Het organisatorisch onderbrengen van de brandweerzorg bij Veiligheidsregio Fryslân is geen doel op zich, maar dient bij te dragen aan een hoger doel, namelijk: het blijvend realiseren van een toekomstbestendige brandweerzorg in Fryslân. De wettelijke verplichting tot regionalisering moet in Fryslân gezien worden tegen de achtergrond van de intergemeentelijke samenwerking zoals die de afgelopen jaren reeds gestalte heeft gekregen. Het is dan ook van belang voort te bouwen op deze samenwerking en daarbij de focus op kwaliteit te behouden Korte schets huidige situatie In Fryslân wonen ruim inwoners. Voor een belangrijk deel kenmerkt de regio zich door landelijk gebied met veel dorpen en landbouw. De regio kent een aantal plaatsen met een meer stedelijk karakter, zoals Leeuwarden, Heerenveen, Sneek en Drachten. Specifiek aan de regio is het waddengebied met de eilanden Vlieland, Terschelling, Ameland en Schiermonnikoog en het aantal meren en waterwegen. Deze zorgen vooral in de zomer voor een toestroom van toeristen. In de regio ligt een militaire vliegbasis en lopen enkele rijkswegen en spoorlijnen. Op dit moment kent Fryslân 12 BRZO bedrijven waarvan er 4 in de zwaarste categorie vallen (VR-plichtig). De brandweerzorg in Fryslân wordt verzorgd door 1180 vrijwilligers en 180 beroepsmedewerkers. Deze zijn op dit moment in dienst bij de huidige 11 (inter)gemeentelijke brandweerkorpsen/bovenlokale samenwerkingsverbanden in Fryslân en het regionaal bureau van Brandweer Fryslân dat reeds organisatorisch onderdeel uitmaakt van de Veiligheidsregio Fryslân. De medewerkers zijn verspreid over 65 kazernes en het regionaal bureau De bovenlokale samenwerkingsverbanden verschillen ten opzichte van elkaar. Het varieert van het delen van een commandant tot een gemeenschappelijke regeling waar de vrijwilligers formeel ook in dienst zijn. 7

8 De huidige samenwerkingsverbanden omvatten: - samenwerking tussen Súdwest-Fryslân en Littenseradiel - samenwerking tussen Leeuwarden en Boarnsterhim; - samenwerking tussen Skârsterlan, Gaasterlân-Sleat en Lemsterland (De Friese Meren i.o.); - samenwerking tussen Ooststellingwerf en Weststellingwerf in de intergemeentelijke brandweer IBOW; - samenwerking tussen Achtkarspelen, Dantumadiel, Dongeradeel, Kollumerland, Ameland en Schiermonnikoog in Brandweer Noordoost Fryslân; - samenwerking tussen Ferweradeel, Franekeradeel, Harlingen, Het Bildt, Leeuwarderadeel, Menaldumadeel, Terschelling en Vlieland in Brandweer Noordwest Fryslân. Op onderdelen werken de korpsen Opsterland, Tytsjerksteradiel, Smallingerland en Heerenveen ook met andere korpsen samen, zij hebben echter ieder wel hun eigen commandant Veiligheidsregio Fryslân De Veiligheidsregio Fryslân is een gemeenschappelijke regeling van de 27 Friese gemeenten en is verantwoordelijk voor de uitvoering van een aantal taken zoals opgenomen in de Wet veiligheidsregio s en de Wet publieke gezondheid. Het gaat hier om taken op de terreinen van brandweerzorg, crisisbeheersing, rampenbestrijding, epidemiologie, gezondheidsbevordering, infectieziektebestrijding, jeugdgezondheidszorg, medisch milieukundige zorg en ouderenzorg. Met de regionalisering van de brandweer per 1 januari 2014 komt daar de uitvoering van de taken op gebied van brandweerzorg bij. Deze taak is nu nog bij de Friese gemeenten ondergebracht. Door de regionalisering gaan de bestaande (inter)gemeentelijke brandweerkorpsen/ bovenlokale samenwerkingsverbanden in Fryslân samen met het regionaal bureau van Brandweer Fryslân, binnen de Veiligheidsregio Fryslân één nieuwe brandweerorganisatie vormen. Een belangrijk punt hierbij is de aansluiting op de bestaande bedrijfsvoeringstaken (personeel & organisatie, financiën, automatisering, communicatie en huisvesting) binnen de huidige organisatie van de Veiligheidsregio. Deze taken worden nu grotendeels door de afzonderlijke gemeenten uitgevoerd Totstandkoming en besluitvormingstraject organisatieplan Voorliggend organisatieplan is een product van de deelprojectgroep organisatie onder voorzitterschap van de heer mr. E. van der Sluis, gemeentesecretaris van Achtkarspelen. De deelprojectgroep heeft verder bestaan uit mevrouw Hogeterp en de heren Beuving, Van Alst, Boetes, Kloosterman, Kool, De Rooij, Stabel, D. de Vries, H.C. de Vries en Draaisma. Toehoorders vanuit de BOR zijn de heren Dam en Hoekstra. Dit organisatieplan wordt op 28 november 2012, samen met andere relevante beslisdocumenten, aan het AB voorgelegd. Het AB zal in november gevraagd worden een voorgenomen besluit te nemen over deze documenten voorafgaand aan de definitieve besluitvorming in maart Op basis van het voorgenomen besluit kan de WORbestuurder ook de Bijzondere Ondernemingsraad (BOR) om advies vragen. 8

9 1.6. Opbouw en leeswijzer In hoofdstuk 2 wordt allereerst de context geschetst waarbinnen dit organisatieplan is opgesteld. Naast de wettelijke kaders van regionalisering worden ook de eerder vastgestelde bestuurlijke uitgangspunten hieromtrent weergegeven. Vervolgens wordt in hoofdstuk 3 de inrichting van de nieuwe organisatie toegelicht. Hiertoe zal allereerst het organogram op hoofdlijnen van de nieuwe organisatie worden gepresenteerd. Vervolgens worden de onderliggende overwegingen en keuzes hieromtrent toegelicht. Hoofdstuk 4 is een nadere uitwerking en invulling van het in hoofdstuk 3 gepresenteerde organogram met een daaraan gekoppeld taakverdeling en formatieoverzicht. Aansluitend hierop wordt in hoofdstuk 5 de noodzakelijke uitbreiding op het gebied van bedrijfsvoering van de Veiligheidsregio Fryslân toegelicht. In hoofdstuk 6 komt vervolgens het besturings- en managementconcept aan de orde. Gedefinieerd wordt op welke wijze de toekomstige brandweerorganisatie wordt aangestuurd, hoe de ambtelijke organisatie dit ondersteund en welke rolverdeling van toepassing is. In hoofdstuk 7 worden de belangrijkste samenwerkingspartners van de nieuwe brandweerorganisatie in het kort toegelicht. Dit organisatieplan wordt tot slot afgesloten met een vooruitblik naar de komende periode. 9

10 2. Context 2.1. Inleiding In dit hoofdstuk wordt de context geschetst waarbinnen voorliggend organisatieplan is opgesteld. Naast de wettelijke kaders van regionalisering worden ook de eerder vastgestelde bestuurlijke uitgangspunten hieromtrent weergegeven. Aangezien de geregionaliseerde brandweer onderdeel gaat uitmaken van Veiligheidsregio Fryslân zijn ook de in het meerjarenbeleidsplan Veiligheidsregio Fryslân gestelde kaders van belang. Tot slot komt het op 11 juli 2012 door het AB vastgestelde visiedocument Brandweer Fryslân over morgen aan de orde. Dit visiedocument is richtinggevend geweest voor het opstellen van dit organisatieplan Wettelijke kaders regionalisering De Wet veiligheidsregio s beoogt een efficiënte en kwalitatief hoogwaardige organisatie van brandweerzorg, geneeskundige hulpverlening en crisisbeheersing onder regionale bestuurlijke regie. Op grond van artikel 10 van deze wet worden aan het bestuur van de Veiligheidsregio de volgende taken en bevoegdheden overgedragen: a. het inventariseren van risico s van branden, rampen en crises; b. het adviseren van het bevoegd gezag over risico s van branden, rampen en crises in de bij of krachtens de wet aangewezen gevallen alsmede in de gevallen die in het beleidsplan zijn bepaald; c. het adviseren van het college van burgemeester en wethouders over de taak, bedoeld in artikel 3, eerste lid 1 ; d. het voorbereiden op de bestrijding van branden en het organiseren van de rampenbestrijding en de crisisbeheersing; e. het instellen en in stand houden van een brandweer; f. het instellen en in stand houden van een GHOR; g. het voorzien in de meldkamerfunctie; h. het aanschaffen en beheren van gemeenschappelijk materieel; i. het inrichten en in stand houden van de informatievoorziening binnen de diensten van de veiligheidsregio en tussen deze diensten en de andere diensten en organisaties die betrokken zijn bij de onder d, e, f, en g genoemde taken. Op grond van artikel 25 Wet veiligheidsregio s voert de geregionaliseerde brandweer in ieder geval de volgende taken uit: a. het voorkomen, beperken en bestrijden van brand; b. het beperken en bestrijden van gevaar voor mensen en dieren bij ongevallen anders dan bij brand; c. het waarschuwen van de bevolking; d. het verkennen van gevaarlijke stoffen en het verrichten van ontsmetting; e. het adviseren van andere overheden en organisaties op het gebied van de brandpreventie, brandbestrijding en het voorkomen, beperken en bestrijden van ongevallen met gevaarlijke stoffen. 1 Artikel 3 lid 1: Tot de brandweerzorg behoort: a. het voorkomen, beperken en bestrijden van brand, het beperken van brandgevaar, het voorkomen en beperken van ongevallen bij brand en al hetgeen daarmee verband houdt; b. het beperken en bestrijden van gevaar voor mensen en dieren bij ongevallen anders dan bij brand. 10

11 Daarnaast voert de regionale brandweer tevens taken uit bij rampen en crises in het kader van de rampenbestrijding en de crisisbeheersing. De Wet veiligheidsregio s streeft ten aanzien van regionalisering de volgende eindresultaten na: - één brandweerorganisatie voor de hele regio; - eenhoofdige leiding; - al het brandweerpersoneel in regionale dienst; - één rechtspositie voor beroepspersoneel en één voor vrijwilligers; - een eenduidig kwaliteitsniveau conform het Besluit personeel veiligheidsregio en het Besluit veiligheidsregio s; - de beschikbaarheid van een kwaliteitszorgsysteem; - beheer en inkoop centraal Bestuurlijke kaders en uitgangspunten De wettelijke verplichting tot regionalisering brengt een aantal verplichtingen met zich mee, maar laat aan de invulling hiervan ook veel ruimte. Deze ruimte is nader ingekleurd door eerder genoemd bestuursbesluit tot regionalisering van de Friese brandweer en vervolgens de vaststelling van het projectplan Samen naar één brandweer op 14 maart Op basis van dit projectplan is door het AB een aantal bestuurlijke uitgangspunten bepaald met betrekking tot het eindresultaat: Uitgangspunten organisatie - de Veiligheidsregio Fryslân is de ontvangende organisatie. - de nieuw te vormen brandweerorganisatie wordt zodanig ingericht dat deze haar opgedragen warme en koude taken effectief en efficiënt kan uitvoeren. - de organisatie voldoet aan de wettelijke eisen en gangbare normen. - garantie voor dienstbaarheid aan het lokale bevoegd gezag door vorm en inhoud te geven aan actieve informatie-uitwisseling. - de basisbrandweerzorg leveren op het niveau van de lokale gemeenschap (dichtbij de burgers, dicht bij lokaal bestuur en dicht bij de brandweermedewerkers). - bureaucratie dient zo veel mogelijk voorkomen te worden. - elke kazerne houdt zijn eigen identiteit. Elke kazerne of groep heeft een duidelijk aanspreekpunt. Uitgangspunten financiën - de totale financiële kosten voor 2011 van de betreffende brandweerkorpsen en de regionale brandweer vormen het financiële kader voor de brandweer op 1 januari er wordt bij de start geen efficiencyopdracht meegegeven. - harmonisatie van de inwonerbijdrage valt buiten de scope van dit project. - de kwaliteit van de brandweerzorg is leidend voor de gemeentelijke bijdrage. - kosten voor de latende organisaties (frictiekosten) worden inzichtelijk gemaakt en komen ten laste van de betreffende organisaties. - de totale omvang van de financiële ontvlechting en frictiekosten zijn inzichtelijk op 1 januari

12 Uitgangspunten personeel - al het personeel (inclusief vrijwilligers) komt in dienst van de nieuw te bouwen organisatie. - de inzet en betrokkenheid van vrijwilligers tijdens en na het project is van essentieel belang. Om dit te borgen dient dit in het project een plaats te krijgen. Uitgangspunten gebouwen en materieel - het materiaal (inventaris) en materieel (voertuigen) gaat over naar de nieuwe organisatie. - gebouwen blijven in eigendom van de gemeente. Overdracht van vastgoed vormt geen onderdeel binnen het project Meerjarenbeleidsplan Veiligheidsregio Fryslân De uitwerking van dit organisatieplan kan niet los worden gezien van het Meerjarenbeleidsplan Veiligheidsregio Fryslân (vastgesteld in het AB van 14 maart 2012). Dit meerjarenbeleidsplan vormt het strategisch kader voor de beleidsperiode en is daarmee mede richtinggevend voor de regionalisering van de brandweer en het nog op te stellen beleidsplan brandweer. In dit beleidsplan is met het oog op een aantal (externe) ontwikkelingen de koers van de Veiligheidsregio voor de komende jaren uitgezet. Aangegeven is dat de huidige financieel-economische situatie van grote invloed is op de financiële mogelijkheden van de opdrachtgevers, de gemeenten. De schulden- en eurocrisis geven geen aanleiding te veronderstellen dat in de komende jaren boven de loon- en prijsindexatie ruimte aanwezig is voor beleidsintensiveringen met betrekking tot de uit te voeren taken. Gezondheid en veiligheid zijn sterk verbonden met activiteiten, met omgeving, met gebouwen en met gedrag. Dit betekent dat de Veiligheidsregio Fryslân haar taken met name moet realiseren in samenwerking en in overleg met anderen. Zij treedt daarbij op als ketenpartner, initiator, coördinator, aanspreekpunt of dienstverlener. De missie van Veiligheidsregio Fryslân is als volgt verwoord: Veiligheidsregio Fryslân is de alerte en slagvaardige organisatie waarin de gemeenten zich verbinden en zich verbonden voelen op het terrein van publieke gezondheid en fysieke veiligheid. Gezondheid en veiligheid zijn ook de terreinen waarop burgers en instellingen/bedrijven zelf een belangrijke invloed uitoefenen. Het is aan de medewerkers van de veiligheidsregio om burgers en instellingen/bedrijven van nabij te faciliteren en tot samenwerking uit te nodigen. Vakbekwaam en dienstbaar, opdat de veiligheidsregio de natuurlijke partner is op het terrein van gezondheid en veiligheid. Uiteraard zal de organisatie daarbij transparant en efficiënt moeten werken. Als visie wordt dan ook gehanteerd: Veiligheidsregio Fryslân is dé overheidsinstelling voor een gezonder en veiliger leven, met de kernwaarden betrokken, betrouwbaar en professioneel, dicht bij de burger. 2 Dit uitgangspunt is gebaseerd op de aanname dat dit niet tot negatieve financiële consequenties leidt als gevolg van mogelijke BTW vraagstukken. Indien dat wel het geval mocht blijken te zijn, zou dit uitgangspunt heroverwogen kunnen worden. 12

13 2.5. Visiedocument Brandweer Fryslân over morgen De ontwikkelrichting van de nieuwe brandweerorganisatie is geschetst in het visiedocument Brandweer Fryslân over morgen. Deze visie is opgesteld tegen de achtergrond van de in dit hoofdstuk geschetste kaders en de vele (landelijke) ontwikkelingen die binnen de brandweer zelf gaande zijn. Het AB heeft op 11 juli 2012 met dit visiedocument ingestemd als richting voor voorliggend organisatieplan. Op grond van het visiedocument is voor de nieuwe brandweerorganisatie de volgende ambitie vastgesteld: Brandweer Fryslân als onderdeel van Veiligheidsregio Fryslân voelt zich verantwoordelijk voor de (brand)veiligheid en de continuïteit in de samenleving. Als operationele organisatie voert zij haar taken slagvaardig uit. Brandweer Fryslân blijft zoeken naar de mogelijkheden voor slimmere en effectievere brandbestrijding en hulpverlening en heeft tevens versterkt aandacht voor preventie en het verstandiger en bewuster maken van de Friese burgers en bedrijven op het gebied van brandveiligheid. Er wordt een groter beroep gedaan op eigen verantwoordelijkheid en zelfredzaamheid. Het rendement van de activiteiten in relatie tot de kosten voor de samenleving zijn sturend: met de beschikbare middelen de beste resultaten behalen. Om dit te bereiken wordt de samenwerking met (nieuwe) partners verder versterkt. Deze ambitie vormt de basis voor de in de visie geformuleerde pijlers voor de toekomstige brandweerorganisatie: 1. verbonden met de gemeenten; 2. vrijwilligers als basis; 3. risicobeheersing, van regelgericht naar risicogericht; 4. repressie afgestemd op risicobeeld; 5. verdere professionalisering van het brandweervak; 6. bedrijfsvoering ondersteunt de ambities. Deze pijlers zijn in onderling verband nader geconcretiseerd in een aantal bouwstenen voor de nieuwe organisatie. Deze bouwstenen zijn: 1. invulling van verlengd lokaal bestuur; 2. de brandweer als adviseur fysieke veiligheid; 3. een organisatie die de warme en koude taken efficiënt en effectief uitvoert; 4. bedrijfsvoering klantgericht en uniform; 5. een organisatie met medewerkers die verandering en vernieuwing aangaat; 6. vrijwilligers: het kloppend hart van de brandweer; 7. een organisatie waar het plezierig werken is. Bovenstaande pijlers en bouwstenen zijn in visiedocument verder uitgewerkt. 13

14 2.6. Tot slot De uitgangspunten in bovenstaand visiedocument vormden de basis voor een organisatieplan op hoofdlijnen dat op 26 september 2012 aan het AB is gepresenteerd. In dit organisatieplan wordt de bestuurlijk omarmde richting en de hoofdstructuur van de toekomstige brandweerorganisatie nader uitgewerkt. Het jaar 2013 zal vervolgens in het teken staan van de verdere inrichting van de nieuwe organisatie en de uitwerking van het brandweerbeleidsplan voor de komende jaren. Dit organisatieplan vormt hiervoor het vertrekpunt. Het is belangrijk te benoemen dat de vorming van een nieuwe brandweerorganisatie een dynamisch proces is. Dit brengt met zich mee dat tijdens de voorbereidings- en implementatiefase van de toekomstige organisatie nieuwe inzichten naar voren kunnen komen die van invloed zijn op de vormgeving hiervan. Naar aanleiding hiervan kan voorliggend organisatieplan op onderdelen nog aan wijzigingen onderhevig zijn. In onderstaand figuur is de relatie tussen de in dit hoofdstuk genoemde planvorming weergegeven: Organisatieplan op hoofdlijnen Organisatieplan Brandweer Fryslân over morgen Beleidsplan figuur 3: relatie tussen onderdelen 14

15 3. Inrichting van de nieuwe organisatie 3.1. Inleiding Zoals in hoofdstuk 2 is aangegeven, vormde het visiedocument Brandweer Fryslân over morgen de basis voor een organisatieplan op hoofdlijnen dat op 26 september 2012 aan het AB is gepresenteerd. De hierin naar voren gebrachte richting en hoofdstructuur van de toekomstige brandweerorganisatie wordt in dit en de hierna volgende hoofdstukken verder uitgewerkt. Ook de Bijzondere ondernemingsraad (BOR) is gevraagd hun zienswijze te geven over het organisatieplan op hoofdlijnen. In paragraaf 3.2 wordt allereerst het organogram op hoofdlijnen van de nieuwe organisatie gepresenteerd. Vervolgens worden de onderliggende overwegingen en keuzes toegelicht. Deze keuzes zijn gebaseerd op een nadere uitwerking van de in hoofdstuk 2 benoemde kaders, uitgangspunten en ambitie. De onderliggende keuzes zijn als volgt onder te verdelen: - visie op medewerkers (3.3); - visie op leiderschap (3.4); - procesgestuurde organisatie (3.5); - drie niveaus van taakuitvoering (3.6); - primaire indeling van de organisatie (3.7); - indeling in geografische gebieden (3.8); - indeling in functionele gebieden (3.9); - risicogerichte invulling van de repressieve organisatie (3.10); - aanspreekpunt per uitrukploeg (3.11); - bijzondere positie 24-uurs beroepsbezetting Leeuwarden (3.12) Organogram op hoofdlijnen Conform de Wet veiligheidsregio s staat de geregionaliseerde brandweer onder eenhoofdige leiding van een regionaal commandant. Binnen de gestelde wettelijke en bestuurlijke kaders is ervoor gekozen om, onder aansturing van deze regionaal commandant, de regio op te delen in vier geografische gebieden (zgn. afdelingen, zie paragraaf 3.8.). In deze vier afdelingen wordt onder integrale leiding van een afdelingshoofd invulling gegeven aan de uit te voeren brandweertaken. Deze taken zijn opgedeeld in de koude taakvelden risicobeheersing, vakbekwaamheid, planvorming en materieelbeheer, welke ter voorbereiding zijn op het warme taakveld incidentenbestrijding (repressie). Naast de eindverantwoordelijkheid voor de uitvoering van de integrale brandweerzorgtaken binnen de afdeling, is het afdelingshoofd ook verantwoordelijk voor de beleidsvorming en ontwikkeling voor de hele regio op één van de vier gebieden. Dit geheel staat weergegeven in figuur 4: organogram op hoofdlijnen. 15

16 Regionaal commandant staf Afd. hoofd Gebied A/ risicob. Afd. hoofd Gebied B/ vakbekw. Afd. hoofd Gebied C/ planv. Afd. hoofd Gebied D/ mat.beh. staf Clusterhoofd risicobeheersing Clusterhoofd vakbekwaamheid Clusterhoofd planvorming Clusterhoofd materieelbeheer Uitrukploegen met ploegleider Medewerkers figuur 4: organogram op hoofdlijnen In elke afzonderlijke afdeling wordt aan de koude taakvelden (1) risicobeheersing, (2) vakbekwaamheid, (3) planvorming en (4) materieelbeheer invulling en uitvoering gegeven binnen vier gelijknamige clusters. Ieder cluster heeft een clusterhoofd en bestaat uit een aantal beroepsmedewerkers. Het clusterhoofd treedt met betrekking tot zijn taakveld op als inhoudelijk deskundig adviseur van het afdelingshoofd. Bovendien is elk clusterhoofd verantwoordelijk voor het functioneren van gemiddeld 5 tot 6 uitrukploegen. Iedere uitrukploeg heeft een ploegleider. De ploegleider is eerste aanspreekpunt binnen zijn/ haar ploeg en voor het clusterhoofd. De ploegleider is (functioneel) verantwoordelijk voor de paraatheid van zijn/ haar ploeg. Onder paraatheid wordt verstaan de vakbekwaamheid van de ploegleden en de mogelijkheid van de betreffende ploeg om direct op een hulpvraag te kunnen reageren Visie op medewerkers Met de komst van de landelijke visie Brandweer over morgen, strategische reis als basis voor vernieuwing is een ontwikkeling in gang gezet die een grondige vernieuwing van de brandweerorganisatie vraagt. Deze verandering in het bedrijfsmodel van de brandweer moet zich geleidelijk ontwikkelen. Gepassioneerde inzet, gedreven vanuit een intrinsieke motivatie, van zowel de beroeps- als vrijwillige brandweermedewerkers is en blijft de meest bepalende factor voor de beweging naar, én het succes van de nieuwe koers. Van hen wordt verwacht om vanuit een flexibele houding kritisch mee te denken over de mogelijkheden tot vernieuwing, en daarnaast te kijken wat binnen maar ook buiten de eigen taken de mogelijkheden zijn om de kwaliteit van de brandweerzorg in relatie tot de kosten te vergroten. Beroepsmedewerkers en vrijwilligers vormen hierin de cruciale schakel; hun kennis, ervaring en betrokkenheid bij de vakinhoud maar ook de publieke taak vormt hiervoor belangrijke input. 16

17 De algemene kernwaarden van de brandweer zijn: behulpzaam, deskundig en daadkrachtig. Om invulling te geven aan de drie kernwaarden is het nodig dat de organisatie en individuele medewerker intern en extern voeling houdt (in verbinding) met de veranderende omgeving (in beweging) en kan werken binnen een veilige werkomgeving (veilig). In verbinding, in beweging en veilig zijn dan ook de drie speerpunten waarbij het om medewerkers gaat. o In verbinding Verbinding van de brandweermedewerkers manifesteert zich in betrokkenheid met de (lokale) samenleving, met de brandweerorganisatie, met collega s en leidinggevenden. De brandweer wil een geaccepteerde netwerkpartner in veiligheid zijn. Alleen dan kan ze haar maatschappelijke taak goed vervullen. Verbinding in het netwerk vergt een naar buiten gerichte belangstelling. Het vertrouwen dat iemand opwekt, de integriteit en authenticiteit die wordt uitgestraald, bepaalt het natuurlijke gezag en daarmee de effectiviteit in het brede netwerk waarbinnen de brandweerorganisatie zich beweegt. Bijna 90% van de medewerkers binnen de Friese brandweer is vrijwilliger. Dit feit alleen al maakt de brandweer tot een unieke organisatie. Deze medewerkers staan 24 uur per dag, 7 dagen per week klaar om uitvoering te geven aan de basisbrandweerzorg in Fryslân. Een randvoorwaarde om hier op een goede wijze invulling aan te geven is de lokale en sociale verbondenheid van de vrijwilliger met de samenleving aan wie die zorg wordt geleverd. De vrijwilliger is op lokaal niveau hét gezicht van de brandweer en vormt daarmee de link van de Veiligheidsregio Fryslân naar de Friese samenleving op het vlak van basisbrandweerzorg en (brand)veiligheid. De nieuwe organisatie schept de voorwaarden om de lokale en sociale verbondenheid van vrijwilligers te behouden en te stimuleren. Daarnaast is er ruimte voor een stuk eigen identiteit, niet alles hoeft standaard. Binnen gestelde kaders is er ruimte om uiting te geven aan deze lokale eigenheid. De verbinding van brandweermensen onderling komt onder meer tot uitdrukking door voorzieningen voor sociale activiteiten (op postniveau) te faciliteren. o In beweging De wereld om ons heen verandert voortdurend in tal van opzichten. De brandweer moet meebewegen om aansluiting te houden. Dit geldt voor de medewerkers maar ook voor de brandweerorganisatie als werkgever. Gestreefd wordt naar duurzaam en goed werkgeverschap. Dit betekent dat op adequate wijze wordt ingespeeld op de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt. Ook in de toekomstige krappere arbeidsmarkt met veranderende eisen van werknemers moet de brandweerorganisatie aantrekkelijk blijven als werkgever. Dat geldt voor zowel de beroeps- als vrijwillige medewerkers. Binnen de geregionaliseerde brandweerorganisatie als onderdeel van de Veiligheidsregio Fryslân wordt beleid ontwikkeld op thema s zoals diversiteit, Het Nieuwe Werken, mobiliteit, loopbaanperspectief en evenwicht tussen werk en privé. Hierbij wordt niet alleen gekeken naar wat passend is voor het beroepsdeel, maar zeker ook voor de vrijwilligers. Vrijwilliger zijn is men niet alleen. Het thuisfront achter de vrijwilliger is één van de drijvende factoren die het vrijwilligers mogelijk maken invulling te geven aan hun taak. Het is belangrijk om aandacht te hebben voor randvoorwaarden die minimaal geregeld moeten zijn om de thuisbasis voldoende gemotiveerd te houden. Ook voor individuele medewerkers is het van cruciaal belang zowel fysiek als mentaal in beweging te blijven. Fysiek om te voldoen aan de eisen die het repressieve brandweervak stelt en mentaal om de voortdurende beweging van de maatschappij te kunnen blijven volgen en een werkend leven inzetbaar te blijven. De nieuwe brandweerorganisatie motiveert medewerkers een leven lang te leren. 17

18 o Veilig Als organisatie met zorg voor de veiligheid van de burger als doelstelling, is het vanzelfsprekend dat de fysieke veiligheid van alle eigen activiteiten inclusief ARBOaspecten voldoende aandacht krijgt. Maar veiligheid heeft voor de medewerkers ook de dimensie van je veilig voelen in de organisatie. Ongeacht sekse, seksuele geaardheid, afkomst, kleur of geloofsovertuiging, moet het zo zijn dat diversiteit in de brandweerorganisatie als vanzelfsprekend wordt ervaren. Dat alles vereist wederzijds vertrouwen tussen werkgever en werknemer. In volwassen arbeidsverhoudingen passen eigen meningen en initiatieven. Van fouten wordt geleerd en niet op afgerekend. Aandacht wordt besteed aan persoonlijke en functionele integriteit door het sturen en handelen op organisatiewaarden en het nakomen van afspraken. Binnen deelprojectgroep Personeel wordt de visie op medewerkers specifiek voor vrijwilligers nader uitgewerkt Visie op leiderschap De huidige (inter)gemeentelijke brandweerkorpsen en het regionale bureau van Brandweer Fryslân hebben ieder een eigen identiteit en een eigen manier van werken. Om op een adequate wijze sturing te geven aan de nieuwe gezamenlijke brandweerorganisatie en de verankering hiervan binnen de Veiligheidsregio Fryslân, is het belangrijk een eenduidige sturingsfilosofie te hebben. De eerder aangehaalde ambitie zoals verwoord in het visiedocument Brandweer Fryslân over mogen en de vastgestelde missie en visie zoals opgenomen in het Meerjarenbeleidsplan Veiligheidsregio Fryslân vragen om stevig leiderschap van het management. Van de leidinggevenden wordt verwacht dat zij de verandering en vernieuwing van de brandweerorganisatie actief vormgeven. Zij zijn de eerste die in hun rol- en taakopvatting het nieuwe beleid moeten uitdragen en vertegenwoordigen. Leiderschap binnen de nieuwe brandweerorganisatie is verbindend, motiverend, inspirerend en resultaatgericht. Leidinggevenden verbinden het menselijke kapitaal met de vraag van de organisatie waarbij evenwicht is tussen eigenheid en ontplooiing van de medewerkers enerzijds en de vraag naar prestaties van de organisatie anderzijds. De leidinggevenden zorgen ervoor dat in de clusters gebruik wordt gemaakt van medewerkers met verschillende en elkaar aanvullende competenties en vaardigheden. Het optimaal verbinden van persoonlijke kwaliteiten van werknemers aan de organisatie vraagt om een flexibele manier van organiseren. Daarom moet ook de (burger)werkgever van de vrijwilliger in verbinding zijn met de brandweerorganisatie. Leidinggevenden hebben hierin een belangrijke taak. Leiding en werkvloer staan met elkaar in verbinding doordat leiders het vakmanschap respecteren en daar aandacht aan besteden. Tegelijkertijd moeten zij stevig hun verantwoordelijkheid nemen voor doorontwikkeling van de verschillende taakvelden binnen de brandweerorganisatie. Vanuit dat respect en die verantwoordelijkheid gaan leidinggevenden in gesprek met de werkvloer over de noodzakelijke veranderingen in het vak. De vernieuwing van de brandweerorganisatie brengt ingrijpende veranderingen op het gebied van kernovertuigingen, speerpunten, traditionele werkwijzen en specialismen met zich mee. Leidinggevenden en de medewerkers op de werkvloer blijven hierover actief met elkaar de dialoog aangaan. Naast interne verbinding, dragen leidinggevenden een belangrijke verantwoordelijkheid ten aanzien van verbinding naar buiten. Dit uit zich door het opereren in netwerken op verschillende niveaus waardoor het denken van buiten naar binnen gevoed wordt. Naast vakmanschap en traditionele instrumentele leiderschapskwaliteiten worden persoonlijke leiderschapskwaliteiten gevraagd. Die zijn nodig om teams te kunnen smeden en in beweging te krijgen, medewerkers in hun kracht te laten groeien, de regie te voeren in 18

19 veranderingsprocessen en een lerende organisatie te behouden. Hierbij past een cultuur van constructieve feedback. De leidinggevende weet een balans te vinden tussen taak- en mensgericht besturen, hij kan binden en verbinden, zorgen voor een veilige werkomgeving waarin mensen open en eerlijk met elkaar omgaan en zich ontwikkelen. Het is nodig om naast horizontaal leiderschap ook verticaal leiderschap (door alle lagen heen) te introduceren. Afhankelijk van niveau en functie moeten desbetreffende leidinggevenden een mix van deze vaardigheden toepassen. Dit wordt in het beleidsplan nader uitgewerkt. Samengevat wordt ten aanzien van leiderschap in de nieuwe organisatie het volgende beoogd: - een resultaatgerichte aanpak, waarbij aansturing plaatsvindt op basis van vertrouwen en resultaatafspraken; - het kunnen stimuleren van medewerkers het beste in zichzelf boven te halen en in te zetten voor Veiligheidsregio Fryslân; - leiderschap dat zich vertaalt in het (mede)ontwikkelen van visie en strategievormen, waarbij alle lagen van de organisatie worden betrokken en medewerkers uitgenodigd worden om hun deskundigheid en expertise in te brengen; - leiderschap dat zich uit in het opereren in netwerken, zodat de geregionaliseerde brandweer als onderdeel van Veiligheidsregio Fryslân middenin de samenleving staat en dat zich kenmerkt door denken dat van buiten naar binnen gericht is Procesgestuurde organisatie De ambitie van de brandweer in Fryslân is om daar te investeren in brandweerzorg waar de toegevoegde waarde het grootst is. Doel is om op systematische wijze de kwaliteit van de taakuitvoering, de resultaten en het beheer te bewaken, te beheersen en te verbeteren. Naast de wettelijke verplichting (art 23 Wvr) vormt kwaliteitszorg zowel een instrument als een wijze van denken en handelen waarmee de geregionaliseerde brandweerorganisatie in staat wordt gesteld zich systematisch te verbeteren en te vernieuwen. Als belangrijk uitgangspunt geldt dat de brandweer blijft inspelen op de (veranderende) eisen en verwachtingen van burgers, bestuur, partners, medewerkers en andere belanghebbenden. Het landelijke procesmodel van de Nederlandse Vereniging voor Brandweer en Rampenbestrijding (NVBR, 2008) is als uitgangspunt genomen voor het beschrijven van de processen en de producten binnen de brandweer. Dit model is ontwikkeld voor alle veiligheidsregio s en geeft een overzicht van de relevante processen binnen de brandweer. In het procesmodel worden drie typen processen onderscheiden, te weten: - primaire processen - ondersteunende processen - besturende processen Procesmanagement is geen doel op zich maar een belangrijk onderdeel van resultaatgericht werken. Zicht op de resultaten en de daaraan gekoppelde sturingsmogelijkheden tot op individueel niveau is een belangrijk aspect van het resultaat gericht werken. Een ander aspect wordt gevormd door het organiseren van verbetermanagement: leren van fouten en op basis daarvan verbeteringen aanbrengen en die vervolgens weer monitoren. 19

20 Grafisch staat dit weergegeven in onderstaand figuur. Figuur 5: type processen Door processen in kaart te brengen wordt een basis gevormd voor verbeteren. Zo worden bij voorbeeld best practices zichtbaar. Processen leren medewerkers verder te kijken dan alleen de eigen werkplek. Verder worden knelpunten in processen in kaart gebracht en vindt er samenwerking plaats tussen afdelingen. Een activiteit kan immers onderdeel zijn van een groter geheel om zo bij te dragen aan een eindresultaat. Doordat processen herhalend zijn en de meetresultaten telkens verbeteringen of verslechteringen laten zien leert de organisatie voortdurend ten aanzien van haar eigen handelen. Veel processen binnen de brandweer maken ook onderdeel uit van een keten. Het benoemen en beschrijven van processen is een hulpmiddel om activiteiten met verschillende ketenpartners op elkaar af te stemmen en te harmoniseren. Als meerwaarde van het werken met processen gelden ook aspecten als: het zichtbaar maken van samenhang in activiteiten, het inzicht in rollen, een betere overdraagbaarheid van kennis. De plan- do- check act cyclus (PDCA) heeft binnen een proces een belangrijke plaats. Primaire processen Binnen de primaire (brandweer)processen (taakvelden) vinden taken plaats op gebied van: - Risicobeheersing - Planvorming - Vakbekwaamheid - Materieelbeheer - Incidentbestrijding en nazorg De organisatie wordt rondom de belangrijkste processen gestructureerd. Andere processen lopen vaak dwars door organisatieonderdelen heen. De processen vormen de basis en worden later in de organisatie verder uitgewerkt. Ondersteunende processen Binnen de ondersteunende processen vinden taken plaats op gebied van bedrijfsvoering. Hierbij valt te denken aan personeelszaken, informatisering & automatisering, facilitaire zaken, financiën, communicatie en huisvesting. Dit worden ook wel de PIOFACH-taken genoemd. Deze taken vinden hoofdzakelijk plaats binnen de afdeling Bedrijfsvoering van Veiligheidsregio Fryslân. De ondersteunende taken worden besproken in hoofdstuk 5. Besturende processen De besturende processen omvatten het adviseren van het bestuur, de strategie- en beleidsontwikkeling. Deze onderwerpen worden in hoofdstuk 6 nader uitgewerkt. 20

21 3.6. Drie niveaus van taakuitvoering Op basis van de beschrijving van taken in voorgaand hoofdstuk wordt een nadere toedeling van taken binnen de brandweer opgesteld op basis van de gestelde kaders en uitgangspunten. Voor het beleggen van taken is gekeken naar drie mogelijke niveaus van uitvoering: - lokaal - bovenlokaal - regionaal. Lokaal niveau betekent dat deze taakuitvoering op iedere kazerne thuishoort. Het bovenlokale niveau is een tussenniveau. Het betreft hier taken ten behoeve van meerdere kazernes en / of gemeenten die zich er niet voor lenen deze op of vanuit elke kazerne uit te voeren. Ook ligt het minder voor de hand om ze op een centraal punt te beleggen. Het betreft hier met name afstemming op operationeel uitvoerend niveau. Het derde niveau is het regionale niveau. Op dit niveau kan bijvoorbeeld specialistische taken of beleidsmatige taken het meest efficiënt voor de hele brandweerorganisatie worden uitgevoerd of gefaciliteerd worden. Op basis van de eerdere beschrijving van taken wordt, met inachtneming van de kaders en uitgangspunten de volgende taaktoedeling op hoofdlijnen voorgesteld: Lokaal: - vakbekwaamheid; - oefenen/ borging repressieve kwaliteit - incidentbestrijding en nazorg; - paraatheid; - bestrijden incidenten; - evaluatie incidenten / oefeningen; - personele nazorg. Bovenlokaal: - uitvoering en coördinatie van taken op het gebied van risicobeheersing, planvorming, vakbekwaamheid en materieelbeheer. Op deze wijze wordt op uitvoeringsniveau zorg gedragen voor integrale uitvoering van brandweertaken. Tevens kunnen op dit niveau ook een aantal ondersteunende (bedrijfsvoerings-)taken worden uitgevoerd zoals urenregistraties etc.; - ondersteuning van de uitrukploegen. Regionaal niveau: - besturende taken - relatie met het bestuur - aansturing korps - beleid ontwikkelen op gebied van brandweerzorg en bedrijfsvoering - ondersteunende taken - beleid en regie op bedrijfsvoeringstaken (PIOFACH); - uitvoering bedrijfsvoeringstaken - uitvoering specialistische brandweertaken; - regie op multidisciplinaire inbreng en afstemming Primaire indeling van de organisatie Om een organisatie te ontwerpen die voldoet aan de kaders en uitgangspunten kunnen de taken op twee manieren worden geclusterd. Een eerste wijze is het indelen van de regio in meerdere geografische gebieden. Binnen deze gebieden worden de brandweertaken integraal uitgevoerd. Voordeel hiervan is dat dit herkenbaar is en nauw aansluit bij de huidige werkwijze. De verschillende brandweertaken worden fysiek dicht bij elkaar uitgevoerd en 21

22 kunnen gemakkelijk op elkaar worden afgestemd. Mogelijk nadeel zou kunnen zijn dat de afzonderlijke geografische gebieden te weinig kwaliteit en capaciteit bundelen om effectief en efficiënt samen te werken. Als gevolg daarvan zouden er sub-regio s kunnen gaan ontstaan waarmee de koppeling tussen beleid en uitvoering wordt verzwakt. Een tweede manier om taken toe te delen is op functionele gebieden. Zo kan er voor de hele regio één afdeling ontstaan die zich bezig houdt met risicobeheersing, één met vakbekwaamheid en één met materieelbeheer. Op deze wijze worden kennis en kwaliteit van de afzonderlijke vakgebieden gebundeld en is aansluiting bij landelijke ontwikkelingen eenvoudiger vorm te geven. Mogelijk nadeel hiervan is dat het minder efficiënt en effectief is om al deze medewerkers fysiek bij elkaar te plaatsen dan wel vanaf verschillende locaties maar onder centrale aansturing te laten werken. Het organiseren van oefeningen, het onderhouden van materieel, het houden van controles en afstemming met de gemeenten vindt lokaal plaats. Dit zou met zich meebrengen dat medewerkers van één afdeling vanaf verschillende locaties hun werkzaamheden moeten verrichten of genoodzaakt zijn om veel te reizen. Ook de contacten met de vrijwilligers / de vrijwillige posten zijn op deze wijze moeilijker vorm te geven en zullen in de praktijk een meer bureaucratisch karakter krijgen. Om de voordelen van schaalvergroting optimaal te benutten en tegelijk de lokale binding en integrale uitvoering van taken te behouden is gekozen voor een matrixorganisatie waarin de voordelen van beide modellen worden verenigd. Teneinde een optimale invulling van de lokale taken te kunnen waarborgen is primair gekozen voor een indeling in geografische gebieden. Binnen elk van die gebieden wordt integraal uitvoering gegeven aan het vastgestelde regionale beleid op het gebied van de integrale brandweerzorg. Om de nadelen van (alleen een) geografische indeling te ondervangen en gebruik te maken van de voordelen van de functionele structuur, wordt een functionele hulpstructuur voorgesteld waarbij het afdelingshoofd verantwoordelijk is voor het ontwikkelen van beleid op één van de vier taakvelden voor de hele regio. De verdere uitwerking van de geografische indeling staat in paragraaf 3.8. De functionele structuur staat verder uitgewerkt in paragraaf Indeling in geografische gebieden De genoemde kaders en uitgangspunten uit hoofdstuk 2 en de benoeming van taakvelden (3.5) en de drie niveaus van taakuitvoering (3.6) zijn leidend voor de verdere indeling in geografische gebieden. Met name het bouwen van een organisatie die haar opgedragen warme en koude taken efficiënt en effectief kan uitvoeren en de oriëntatie op het gemeentelijk perspectief vormen hierbij belangrijke criteria. Om een effectieve en efficiënte organisatie te kunnen bouwen is bij de geografische indeling gekeken naar de volgende aspecten: - de omvang per geografisch gebied van gelijkmatig niveau (aantal medewerkers / vrijwilligers / ploegen / kazernes); - binnen geografisch gebied voldoende kritische massa zodat voordelen van schaalvergroting en bundeling van kennis en capaciteit optimaal worden benut waarbij ook rekening wordt gehouden met de span of control; - reisafstanden binnen het werkgebied. Veel werkzaamheden vinden lokaal plaats (op kazernes, te controleren gebouwen, bij gemeenten etc.). Grote reisafstanden binnen een geografisch gebied verminderen de efficiëntie; - het huisvesten van personeel in grotere plaatsen/ grote kazernes. Grotere kazernes bieden ook plaats voor de huisvesting van beroepspersoneel. Tegelijk biedt dit ook mogelijkheden om de repressieve slagkracht in de dagsituatie te vergroten; - de omvang sluit aan op de schaal om relatiebeheer op een adequate wijze invulling te geven; - rekening houden met het risicoprofiel van het gebied (water, bos, zee). 22

23 Daarnaast is bij de indeling in geografische gebieden geredeneerd vanuit het gemeentelijk perspectief. De geografische gebieden: - sluiten aan op de bestaande gemeentegrenzen. Alle kazernes van één gemeente vallen binnen hetzelfde geografisch gebied; - sluiten (zo veel mogelijk) aan bij bestaande en / of toekomstige samenwerkingsverbanden tussen gemeenten en brandweer Op basis van bovenstaande criteria en eerder gestelde kaders en uitgangspunten is gekozen voor een indeling in onderstaande vier geografische gebieden (figuur 6): - Leeuwarden, Harlingen, Franekeradeel, Het Bildt, Ferwerderadiel, Menameradiel, Leeuwarderadeel, Vlieland, Terschelling en deel Boarnsterhim (incl kazerne Grou); - Súdwest-Fryslân, de Friese Meren (i.o.) en Littenseradiel; - Smallingerland, Dongeradeel, Kollumerland c.a., Achtkarspelen, Dantumadiel, Ameland, Schiermonnikoog en Tytsjerksteradiel; - Heerenveen, deel Boarnsterhim (incl. kazerne Akkrum), Ooststellingwerf, Weststellingwerf en Opsterland. Bijgaande indeling in vier gebieden sluit nauw aan bij de indeling in politieteams. Alleen het politieteam Smallingerland/ Opsterland is over twee geografische gebieden verdeeld. De andere politieteams vallen volledig binnen een geografisch gebied van de brandweer. figuur 6: indeling in geografische gebieden Uitgangspunt bij de indeling in vier gebieden is dat alle beroepsformatie binnen één afdeling vanuit één centraal punt zijn werkzaamheden uitvoert. Mochten er redenen zijn dat dit niet te realiseren is (huisvesting, efficiency, repressieve dekking) dan kan hier van afgeweken worden. 23