Kabelbedrijven Draka Nederland BV. : Country QHSE Manager. : COO Prysmian Group Netherlands. Datum laatste uitgifte : Juli 2012 Versie : 12.

Transcriptie

1 CO2 prestatieladder Draka In deze rapportage is een samenvatting weergegeven van de CO2 emissie inventaris en alle activiteiten op het gebied van energiebesparing, communicatie en CO2 bewustzijn initiatieven Resultaten CO2-Prestatieladder Kabelbedrijven Draka Nederland BV Opgesteld door Functie Voor accoord Functie : Harrie Sluijer : Country QHSE Manager : Eric Driessen : COO Prysmian Group Netherlands Datum laatste uitgifte : Juli 2012 Versie : 12.2

2 Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 2. Organisatorische grenzen 4 3. CO2 inventarisatie 5 4. Energie actieplan 7 5. Communicatie & Initiatieven 9 Bijlagen Bijlage 1 : CO2 footprint KDN 2011 Bijlage 2 : Communicatieplan CO2 Bewust Bijlage 3 : Energie actieplan van 12

3 1. Inleiding Voor Draka is het vanzelfsprekend om rekening te houden met de mens en het milieu. Draka voelt zich verantwoordelijk om de milieu-effecten van haar bedrijfsprocessen te kennen en maximaal mogelijkheden te benutten om de negatieve effecten op het milieu te beperken. Het beheersen van CO2-emissies is een belangrijke factor in deze activiteiten. Draka werkt hard om haar producten zo duurzaam en energie-efficiënt als mogelijk te vervaardigen. We onderzoeken voortdurend manieren om nieuwe, veilige en milieuverantwoorde alternatieven te ontwikkelen. Draka heeft zich eind 2010 gecertificeerd voor het CO2 Bewust Certificaat niveau 3. Hiervoor zijn verschillende basisdocumenten opgesteld als onderdeel van de CO2- prestatieladder versie 1.2. ontwikkeld door Prorail. Inmiddels is versie 2.0 verschenen die nu wordt beheerd door SKAO (Stichting Klimaatvriendelijk Aanbesteden & Ondernemen). Voor dit follow-up verslag gelden de eerder gepubliceerde basisdocumenten als referentie: - Portfolio CO2-prestatieladder - CO2 footprints - Energiezorgplan Communicatieplan CO2 bewust Prysmian Group Begin 2011 is Draka overgenomen door de Italiaanse kabelproducent Prysmian en dit heeft een grote impact gehad op alle activiteiten én prioriteiten binnen de organisatie van Kabelbedrijven Draka Nederland. De integratie naar een landenorganisatie onder de nieuwe naam Prysmian Group Netherlands is momenteel in volle gang. In het navolgende rapport zijn de resultaten vermeld van alle inspanningen voor het CO2-bewust certificaat in de afgelopen periode. 3 van 12

4 2. Organisatorische grenzen [gerelateerde docs:] [analyse inkoopomzet KDN.xls locatie: N:\CO2 inventarisatie KDN] Resultaten CO2 prestatieladder 2011 De organisatie grenzen voor de CO2 footprint en de CO2 ladderbeoordeling is de juridische eenheid van Kabelbedrijven Draka Nederland BV (KDN). Onder KDN vallen 3 productiebedrijven, de verkoop organisatie, alle overige centrale afdelingen met ondersteunende activiteiten en de directie. De grenzen vallen samen met de grenzen waarbinnen het kwaliteit-, arbo- en milieuzorgsysteem is gecertificeerd. In nieuwe Prysmian organisatie blijft voorlopig deze definitie van de organisatiegrenzen gehandhaafd. Er zijn geen concernaanbieders die binnen 80% van de inkoopomzet vallen. In onderstaand organogram is de huidige organisatie van Prysmian Group Netherlands in vereenvoudige weergave vermeld en de plaats van KDN. Prysmian Group HQ Milaan Prysmian Group Netherlands W. Hendrikx CEO Prysmian Group Netherlands E. Driessen COO Plant Delft Plant Delfzijl Kabelbedrijven Draka Nederland BV Plant Eindhoven 4 van 12

5 3. CO2 inventarisatie Auditchecklijst ID: [gerelateerde docs:] [CO2 footprint Draka KDN.xls locatie: N:\CO2 inventarisatie KDN] Resultaten In bijgaande diagram is de verdeling weergegeven in directe (scope 1) en indirecte (scope 2) CO2-emissies. In bijlage 1 is de uitgewerkte CO2 footprint 2011 opgenomen, met verdeling per scope in percentages. CO2-emissie 2011 Kabelbedrijven Draka Nederland totaal ton CO2 indirecte emissie ton 3.A.1/3.A.2 directe emissie ton Voor een goede trendanalyse van de CO2 uitstoot is het referentiejaar 2009 vergeleken met de afgelopen twee jaren. Hierbij zijn de geldende conversiefactoren gebruikt en noodzakelijke herberekeningen uitgevoerd conform het Handboek CO2-Prestatieladder 2.0, 23 juni Door een emissie-indicator (= kg CO2 per ton materiaalverbruik) te gebruiken zijn de CO2 emissies per jaar beter onderling vergelijkbaar (Correctie voor graaddagen voor het aardgasverbruik heeft nog niet plaats gevonden). In 2011 is CO2-emissie uitgekomen op ton een flinke daling in vergelijking met voorgaande jaren. De behaalde reductie in 2011 is 11% (doelstelling is >10%) en dat is een positieve ontwikkeling. emissiebron REFERENTIEJAAR kg CO2 per ton materiaalverbruik [ton CO2] [ton CO2] [ton CO2] % tov 2009 materiaalverbruik* [ton] SCOPE 1 : DIRECTE EMISSIE aardgas % diesel eigen materieel LPG eigen materieel gasolie eigen materieel benzine leaseauto diesel leaseauto TOTAAL scope % SCOPE 2 : INDIRECTE EMISSIE privé auto zakelijk km's vliegreizen zakelijk: < 700 km km >2500 km electriciteit GRIJS % electriciteit GROEN TOTAAL scope % T O T A A L % versie 12-2 reductietarget: < 232 >10% * Materiaalverbruik is gebaseerd op 7 hoofdmaterialen die in de fabrieken worden toegepast en energie consumeren, zie ook Portfolio CO2 prestatieladder document. 5 van 12

6 Conclusies In totaal wordt ca. 96% van de CO2 uitstoot nog steeds veroorzaakt door het verbruik van aardgas (22%) en elektriciteit (74%). Daarin zijn ten opzichte van het referentiejaar geen veranderingen in gekomen. Reductiemaatregelen zijn daarom gefocust op het aardgas- en elektriciteitsverbruik. CO2-emissie conform CO2-prestatieladder scope 1 en 2 21,9% 1.1 Brandstof aardgas 2,9% 0,4% 0,3% 1.3 Brandstof transport + lease km's 2.1 Eigen auto km's zakelijk 2.2 Vliegtuig km's 74,6% 2.3 Elektriciteit De behaalde CO2-reductie wordt in eerste plaats veroorzaakt door de inkoop van groene stroom. Dit geldt echter alleen voor de eerste helft van 2011, in de periode daarna is volgens de rekenregels de conversiefactor voor grijze stroom weer van toepassing. Draka heeft sinds 2011 een inkoopcontract voor groene stroom. Verder is er een behoorlijke lagere CO2 emissie door een 20% lager aardgasverbruik per ton materiaal tov Deze is in vergelijking met 2010 nog groter, maar hier speelt oa de strenge winter in dat jaar mee, waardoor het verbruik relatief hoger is uitgevallen. Maar ook de aandacht voor met name een efficiënte verwarming van de fabriekshallen zit goed tussen de oren. Men schakelt veel eerder de grote verwarmingsapparatuur terug naar gepaste temperaturen om de wisselingen in warmtebehoefte (vooral in het voorjaar) te stabiliseren. In technisch opzicht is een belangrijke verbetering de nieuwe gasverbrandingsinstallatie op stoomketel 3 in plant Emmen. Dit levert structureel zo n 5-10% besparing op in het gasverbruik. De modernisering van twee warmteverdeelstations in plant Amsterdam zal eveneens een behoorlijke reductie in het gasverbruik tot gevolg hebben. De belading van de fabrieken heeft een groot effect op het energieverbruik en deze was onveranderlijk erg ongunstig in de huidige marktsituatie. De materiaaldoorzet is gezakt tov 2010 en nu ongeveer gelijk aan het referentiejaar Doordat gemiddelde orderlengtes kleiner worden zorgt dit voor een zeer inefficiënt gebruik van de machines. Meer omstellen en langere wachttijden tussen orders zorgen voor langere stand-by tijden. In deze stand-by tijden verbruikt de machine wel energie maar er staat geen output tegenover. Er zijn allerlei activiteiten (zie ook hfst. 4. Energie actieplan) geweest om de quick-wins in stroomverbruik op te sporen, maar het heeft nog niet geleid tot een structureel lager stroomverbruik per eenheid. In sommige gevallen zijn de hoogte van de investeringen een belemmering of de mancapaciteit om de besparende maatregel snel en goed doorgevoerd te krijgen. Dit heeft ook alles te maken met de huidige integratie van de kabelfabrieken en kabelpakketten tot één organisatie in Nederland. 6 van 12

7 4. Energie actieplan Auditchecklijst ID: Resultaten CO2 prestatieladder 2011 [gerelateerde docs:] [CO2 emissie Draka KDN.xls locatie: N:\CO2 inventarisatie KDN] [KDN energieverbruik ACTUEEL locatie: N:\CO2 inventarisatie KDN\Energie\Monitoring] [Energiezorg Plan locatie: N:\CO2 inventarisatie KDN\Energie\Energiemanagement] [Energie actieplan locatie: N:\CO2 inventarisatie KDN\Energie\Energiemanagement] Trend energieverbruik 1.B.1-2.B.1 t/m 2.B.4-3.B.1 In onderstaande grafieken zijn de trends in stroom- en gasverbruik weergegeven van de afgelopen 5 jaar. Positieve uitschieter is de sterke afname van het gasverbruik. Van een aantal reductiemaatregelen (zie kopje Resultaten energie-acties ) bij de grootste verbruikers zijn de effecten merkbaar geworden. Of deze trend zich echt gaat doorzetten zal na afloop van 2013 duidelijk worden. M Wh Stroomverbruik indirecte emissiebron 1000x m Gasverbruik directe emissiebron jaar jaar In bijgaande diagrammen is de energie-verdeling te zien per locatie, deze verhouding is ongeveer gelijk gebleven tov van voorgaande jaren. In de aanpak van de energiereductiemaatregelen heeft het accent daarom gelegen op de locatie Emmen. Stroomverbruik per locatie 2011 [kwh] Gasverbruik per locatie 2011 [m3 gas] Nieuw Bergen 6% Amsterdam 19% Nieuw Bergen 5% Amsterdam 28% Emmen 75% Emmen 67% 7 van 12

8 Resultaten energie-acties Vanuit het Energiezorgplan is een Energie actieplan opgesteld, deze is vermeld in bijlage 2. Belangrijkste activiteiten/resultaten van afgelopen periode zijn: Nieuwe gasverbrandingsinstallatie geplaatst op stoomketel 3 in plant Emmen, hetgeen een besparing oplevert tussen de 5-10% op het gasverbruik. Er zijn in plant Amsterdam 3 snelsluitdeuren geplaatst. De aanwezige heteluchtgordijnen zijn daarna buiten werking gesteld. Uitbreiding van het Priva energiemonitoringsysteem in plant Amsterdam. Twee warmteverdeelstations zijn gemoderniseerd waardoor betere beheersing van de temperatuur in de fabriekshallen mogelijk is. In mantellijn 2665 zijn nieuwe type afblazers geplaatst met een veel lager persluchtverbruik. Inspectieronde uitgevoerd met infrarood temperatuurmeter om temperatuurverdeling in de plant Amsterdam te optimaliseren. Er is in-line droogapparatuur bij 2 extrusielijnen geplaatst. De temperatuur van de droogkast kan daardoor structureel lager ingesteld worden of zelfs niet meer continu standby te staan. Bij vervanging van TL-lampen worden standaard lager vermogen TL s toegepast oa in de plant Nieuw Bergen. Werkdruk van de persluchtnet in de plant Nieuw Bergen wordt stapsgewijs teruggebracht van 7 bar naar 5 bar. Luchtlekkages worden opgespoord en opgelost. Er is een zgn pomp scan uitgevoerd op de koelwaterpompen in plant Amsterdam. Hieruit volgt dat er een aanzienlijke besparing op energieverbruik mogelijk is door toepassing van frequentiegeregelde aandrijving (VSD=variable speed drives). In plant Emmen een quick-scan uitgevoerd op de transmissieoliën van de aandrijvingen van een aantal grootverbruiker machines. Dmv dosering van speciale additieven aan de transmissieolie wordt de wrijving verminderd en resulteert dit in lager energieverbruik en verlenging van de levensduur. De eerste resultaten zijn positief. Energie Quick-win scan uitgevoerd in plant Emmen op de halverwarming van fabriek 1 en de stoomopwekking van fabriek 2. Hieruit zijn concrete doorgerekende besparingsvoorstellen naar voren gekomen. (Screenshot van het energiemonitoringssyteem in plant Amsterdam) 8 van 12

9 5. Communicatie & Initiatieven Auditchecklijst ID: Auditchecklijst ID: [gerelateerde docs:] [Communicatieplan CO2 Bewust.doc locatie: N:\CO2 inventarisatie KDN] [Communicatieplan CO2 Bewust vs locatie: N:\CO2 inventarisatie KDN] Resultaten CO2 prestatieladder C.1/1.C.2-2.C.1 t/m 2.C.3-3.C.1/3.C.2 1.D.1/1.D.2-2.D.1/2.D.2-3.D.1 Communicatie In bijlage 3 is de update vermeld van het communicatieplan CO2 Bewust vs Het integratie proces van Draka in de nieuwe Prysmian organisatie heeft geleid tot een andere communicatie uitingen dan oorspronkelijk gepland. Met ingang van 2011 zijn de CO2 emissie gegevens ook geregistreerd in de nationale CO2 database geheten CO2reductieindebouw.nl. Naast de KDN organisatie zijn nog 2 Prysmian entiteiten Draka Comteq Telecom (Delfzijl) en Prysmian Cables and Systems (Delft) in deze database opgenomen. Een volledige integratie om tot 1 CO2 footprint te komen is momenteel in onderzoek. Inititiatieven In het communicatieplan zijn ook de momenten van communicatie over de keten- en sectorinitiatieven vermeld. Er is veel aandacht besteed aan het doel van de Eco advies tool en de uitleg hoe deze het best gebruikt kan worden. De Eco advies tool is inmiddels verderop in de keten geïntegreerd in de website van de Technische Unie. Ook is er een App ontwikkeld voor de Kabulator waarmee ook een CO2 gunstig alternatief kan worden berekend. In 2011 is een oriënterend onderzoek geweest naar een mogelijk pilotproject voor een smartgrid systeem binnen de fabrieksomgeving in het kader van het SEC (Smart Energy Collective). In Q2 en Q wordt een studie ( Drum standardization and optimizing the drum return process ) verricht naar haspel standaardisatie en naar optimalisering van het haspelretour systeem in Nederland. Natuurlijk om kosten te besparen maar tegelijkertijd ook om een duurzamer logistiek model in de keten te ontwikkelen. LCA OF POWER CABLES: TRADE-OFF BETWEEN MATERIAL USE AND ENERGY LOSSES Annemarie Kerkhof *, Annette Schermer, Mark Goedkoop * PRéConsultants bv, Printerweg 18, 3821 AD Amersfoort, the Netherlands kerkhof@pre.nl Introduction Low Voltage (LV) copper and aluminium power cables are used to distribute electricity in houses and industries. Energy losses occur during transportation of electricity through the cables, indirectly resulting in CO 2 emissions and climate change. Energy losses can be greatly reduced by enhancing the diameter of the conductor, but an increase in material use may lead to other adverse environmental effects, like resource depletion or toxicity. Goal Investigate the trade-off between material use (copper/aluminium) in the production phase and energy losses during the use phase of three LV copper cables with different conductor sizes (1.5, 2.5 and 4 mm 2 ) and one LV aluminium cable (4 mm 2 ). Functional unit 1 km of cable with an average lifetime of 25 years, considering four use scenarios for each of the cables: Residential use: 1.55 A Energy distribution (e.g. in industry): 7.33 A Continuous load (50% load): 16.0 A Continuous load (100% load): 33.6 A Method and data Cradle-to-grave LCA Impact assessment method ReCiPe Product-specific data for cable production (materials and processing) and use (energy losses) were collected by the cable manufacturer Background data were taken from Ecoinvent 2.0. Assumption: users of LV power cables use European electricity mix. Sensitivity analysis was conducted with different electricity mixes (Netherlands, Germany, France and Norway). LV power cables Each cable consists of three conductors (copper or aluminium), insulation (XPLE), filler (PVC) and a sheathing (PVC) (see Fig. 1). Sheathing (PVC) Conductor (Copper/Aluminium) Insulation (XPLE) Filler (PVC) Figure 1: Cross section of a LV copper/aluminium power cable Results The copper cable with a 4 mm2 conductor size has the lowest environmental impact (Fig. 2). The 2.5 mm 2 copper cable and the 4 mm 2 aluminium cable have similar environmental impacts (Fig. 2), suggesting aluminium cables need larger conductor sizes to have a similar environmental performance as copper cables. Same results are obtained with alternative use scenario s (Fig. 3). Results are independent of used electricity mixes. Conclusions Extra copper used in the production phase of LV power cables reduces energy losses during the use phase considerably, resulting in a better environmental performance of the LV power cable. A reduction in both material and energy losses would be preferable in the future. At this point however, a reduction in environmental impact can be achieved using 4 mm2 copper cables instead of the frequently used 2.5 mm 2 copper cables. Figure 2: Environmental impact of three LV copper cables and onelv aluminium cable, differentiated to impact categories, residential use Figure 3: Environmental impact per cable type and use scenario (continuous use 100% is not applicable for copper 1.5 mm 2 ) (Kabulator App met Ecodesign) (LCA abstract voor vergelijking milieuprestatie van koper en aluminium geleiders) 9 van 12

10 BIJLAGE 1: CO2 footprint KDN 2011 Bedrijfsnaam Kabelbedrijven Draka Nederland BV jaar 2011 Locaties Amsterdam - Emmen - Nieuw Bergen versie 12-2 Invuller Harrie Sluijer datum maart 2012 paraaf Toelichting data Toegepaste conversiefactoren uit "Handboek 2.0 bijlage C Conversiefactoren, geldig miv 1 juli 2011" Totale CO 2 Emissie in kg en % CO 2-Conversiefactor Factor Eenheid Hoeveelheid Eenheid schatting (ja / nee) 2011 CO 2 Emissie (ton) conform CO2-prestatieladder % CO 2 Emissie (ton) conform GHG protocol % ,0% ,0% 1. Directe Emissie bronnen ,8% ,9% 1.1 Stationaire verbrandingsapparatuur (Gas) ,9% ,0% Aardgas energieleverancier 1825 g CO 2 / m m 3 nee 3218,6 3218,6 1.3 Brandstofverbruik 428 2,9% 428 2,9% 1.3a Brandstofverbruik eigen materieel CO2 per eenheid 125,74 0,9% 125,74 0,9% Benzine leasemaatschappij/ tankpasadmin g CO 2 / ltr 0 liter 0,00 0,00 Diesel leasemaatschappij/ tankpasadmin g CO 2 / ltr liter nee 5,96 5,96 Stookolie leasemaatschappij/ tankpasadmin g CO 2 / ltr 0 liter 0,00 0,00 LPG leasemaatschappij/ tankpasadmin g CO 2 / ltr liter nee 119,78 119,78 Gasolie leasemaatschappij/ tankpasadmin g CO 2 / ltr 0 liter nee 0,00 0,00 Smeerolie leasemaatschappij/ tankpasadmin g CO 2 / kg 0 kg 0,00 0,00 1.3b Brandstofverbruik leaseauto's geel + grijs 303 2,1% 303 2,1% Benzine leasemaatschappij/ tankpasadmin g CO 2 / ltr liter nee 30,14 30,14 Diesel leasemaatschappij/ tankpasadmin g CO 2 / ltr liter nee 272,36 272,36 LPG leasemaatschappij/ tankpasadmin g CO 2 / ltr 0 liter 0,00 0,00 2. Indirecte Emissie bronnen ,2% ,1% 2.1 Zakelijke km 53 0,4% n.v.t. Aantal zakelijke km met prive auto salarisadministratie: declaratie km 210 g / km km nee 53,18 n.v.t. 2.2 Vliegen 45 0,3% n.v.t. vliegtuig < 700 km reisbureau 270 g / km km nee 12,59 n.v.t. vliegtuig km reisbureau 200 g / km km nee 28,41 n.v.t. vliegtuig > km reisbureau 135 g / km km nee 3,75 n.v.t. 2.3 Elektriciteit per leverancier en product ,6% ,1% Electriciteit soort (1) Grijze stroom (vanaf H2 2011) 455 g CO 2 / kwh KWh nee 6974, ,53 Electriciteit soort (2) Groene stroom overig (t/m H1 2011) 300 g CO 2 / kwh KWh nee 4003, ,14 CO2-emissie conform CO2-prestatieladder scope 1 en 2 CO2-emissie conform GHG protocol 1.1 Brandstof aardgas 21,9% 22,0% 1.1 Brandstof aardgas 2,9% 1.3 Brandstof transport + lease km's 0,4% 2.1 Eigen auto km's zakelijk 2,9% 0,3% 1.3 Brandstof transport + lease km's 2.2 Vliegtuig km's 2.3 Elektriciteit 74,6% 2.3 Elektriciteit 75,1% 10 van 12

11 BIJLAGE 2: Energie actieplan Energie actieplan versie 10.1 nr omschrijving planning reductie potentieel effect in scope door investering A) Operationele verbeteringen 1 Bewustwording vergroten - Energie Toolbox meeting 2011H energieteam laag 2 Structurele communicatie over energiebesparing ± KAM+comm. laag 3 Eerder/bijtijds inschakelen zomerstand verwarmingsketels facilities laag 4 Gepaste temperatuur verlaging fabriekshallen engin.+productie laag 5 Temperatuur verwarmingsketel naar lager setpunt facility laag 6 Gepaste verlaging werkdruk persluchtnet 2010ev ++ 2 engin.+productie 7 Hete luchtgordijnen bijtijds uitschakelen 2011 ± 1 facility laag 8 Timers toepassen bij opstart/stop 2011 ± 2 engineering laag 9 Stopprocedure persluchtnet - verlies beperken engineering medium 10 Onderzoek optimalisatie verwarming fabriekshallen - HTS student opdracht 2011H KAM laag/hoog B) Vervangingsinvesteringen Diesel/LPG heftrucks vervangen door elektrische 1 trucks 2011 ± 1 inkoop+productie hoog 2 Isolatie verwarmingsketels; extra en/of vernieuwing engineering medium 3 Toepassing HF lichtarmaturen bij vervanging 2010 ev + 2 engineering medium 4 Inventarisatie voor toepassing VSD engineering medium 5 Snelsluitdeuren toepassen facilities medium 6 Frequentieomvormer toepassen koelwatersysteem engineering laag Oude pc's+beeldschermen vervangen door 7 energiezuiniger modellen / serverpark outsourcen 2010 ev ± 2 ICT medium C) Onderhoud 1 Opheffen perslucht lekkages; Leak & Seek programma TD laag 2 Verdeelstation verwarming herstellen engineering hoog 3 Stoomlekkages voorkomen - isoleren 2011 ± 1 TD laag D) Bemetering en monitoring Inventarisatie extra stroommeters plaatsen oa 1 compound energie inhoud verlaging engin.+c3 medium 2 OEE project machine efficiency verbetering 2010 ± 1-2 engin.+productie medium E) Technische investeringen 1 Oriëntatie op toepassing WKK systemen KAM+engin. zeer hoog 11 van 12

12 BIJLAGE 3: Communicatieplan CO2 Bewust vs Communicatieplan CO2 Bewust Verslag en planning vs GEREALISEERD t/m 2012 Communicatie middel Inhoud / Doel Doelgroep Periode Verantwoordelijk Draka website, intern, Communicatie website CO2reductieindebouw.nl CO2 footprint update extern QHSE Draka intranet CO2 footprint update intern 2011 QHSE Kick-off meeting Energiezorgplan CO2 bewustwording Brochure Duurzaamheid Rondleiding Innovatiecentrum CO2 bewustwording CO2 bewustwording management, QHSE functionarissen, facility beheerders, engineers Q QHSE klanten, extern 2012 Communicatie klanten, Commercie, extern 2011 productmanagement Krantartikel Telegraaf CO2 bewustwording extern Q Communicatie LCA abstract paper CO2 bewustwording extern Q QHSE corporate Duurzaamheids 10-daagse Keteninitiatief Eco advies tool klanten Q Klantpresentaties Keteninitiatief Eco advies tool klanten 2011 Digitale nieuwsbrief Duurzaamheid Commercie, productmanagement Commercie, productmanagement CO2 bewustwording klanten Q3 en Q Communicatie PLANNING Communicatie middel Inhoud / Doel Doelgroep Periode Verantwoordelijk Draka website, intern, Communicatie website CO2reductieindebouw.nl CO2 footprint update extern QHSE Draka intranet CO2 footprint update intern 2012 QHSE klanten, Rondleiding Innovatiecentrum CO2 bewustwording extern 2012 Sales meeting - presentatie CO2 footprint - resultaten Deelname beurs Rexel Technische Unie Expoboot Digitale nieuwsbrief Duurzaamheid management, sales Q QHSE Commercie, productmanagement CO2 bewustwording klanten Q Commercie, Communicatie CO2 bewustwording klanten Q Commercie/Communicatie CO2 bewustwording, klanten, CO2 footprint extern Q3 en Q Communicatie 12 van 12