Document Lesideeën kinderboekenweek

Transcriptie

1 Lesideeën Kinderboekenweek In dit bestand vindt u uiteenlopende lesideeën voor onderbouw, middenbouw en bovenbouw. De ideeën passen bij het thema van de kinderboekenweek Voor de lessen is in het algemeen betrekkelijk weinig voorbereiding nodig. Veel plezier! Inhoud van dit bestand: 1. Ideeën voor de rekenles 2. Ideeën voor de taalles 3. Ideeën voor de lessen natuuronderwijs 4. Ideeën voor de wereldoriëntatie 5. Ideeën voor de lessen beeldende vorming 6. Overige gezond lesideeën 7. Liedjes over eten Bijlage A Spreekwoorden Bijlage B Invuloefening spreekwoorden Bijlage C Waar of niet waar quiz Bijlage D Memory-spel Bijlage E Proefjes met etenswaren Bijlage F - Formulier wat proef ik? Bijlage G Recept voor snoskommers Bijlage H Recept voor smoothies Bijlage I Internetsites voor leerlingen over voeding GG&GD Utrecht, project Gezond Gewicht Augustus 2009 Document Lesideeën kinderboekenweek Te vinden op

2 1 Ideeën voor de rekenles Groep 1 en 2 Onderbouw Middenbouw Middenbouw Groep 5 en 6 Bovenbouw Stukken fruit sorteren van groot naar klein Bijvoorbeeld een bes, een druif, een lychee, een kiwi, een mandarijn, een citroen, een appel, een sinaasappel, een grapefruit en een meloen. Laat de kinderen de stukken fruit van groot naar klein leggen. Weten de kinderen ook hoe ieder soort fruit heet? Uit: Schoolgruiten, Druiven tellen Neem een handje witte en blauwe druiven en leg die voor een (groepje) kind(eren) neer. Hoeveel druiven liggen er? Hoeveel zijn er blauw? En wit. Laat een kind een druif opeten. Hoeveel druiven liggen er nu? Maak zo verschillende telopdrachtjes. Uit: Schoolgruiten, Turven met groenten. Schrijf een aantal bekende groenten op het bord en laat kinderen nog andere soorten noemen. Vertel de kinderen dat we erachter willen komen welke drie groenten de klas het liefste eet. Daarvoor moeten we turven. Laat een kind de turven bijhouden (na vier streepjes de vijfde streep dwars). Daarna tellen we de streepjes per vijf: 5, 10, 15 enzovoort plus de losse streepjes. Welke groenten zijn de top drie van de klas? Uit: Schoolgruiten, Welk fruit is het zwaarst? Zorg voor diverse soorten fruit, zoals een appel, een banaan, een sinaasappel, een mandarijn en een druif. Span voor het schoolbord een elastiekje met daaraan een netje. in het netje kunnen de verschillende soorten fruit één voor één gehangen worden. De kinderen trekken steeds met een ander kleurtje de lijn van het elastiek over op het schoolbord. Kunnen ze de stukken fruit daarna op volgorde leggen, van licht naar zwaar? Uit: Schoolgruiten, Gemiddelden. Bij kinderen die het begrip gemiddeld nog niet kennen, kunt u uitleggen dat je nooit elke dag precies dezelfde hoeveelheid eet. Soms is het iets meer, soms iets minder. Laat kinderen aangeven wat ze zelf hebben gegeten en laat ze per groepje gemiddeld eten. Als dat nog niet genoeg is, hoeveel zouden ze dan bij kunnen eten aan groenten om het genoeg (150 gram) te laten zijn? Hoeveel is 150 gram? Kinderen moeten per dag 150 gram groenten eten om gezond te blijven. Maar hoeveel is dat eigenlijk? Ga met de kinderen aan de gang met verschillende groenten, een weegschaal en een groentelepel. Kies qua groenten bijvoorbeeld voor doperwten, spinazie (gekookt in een pot) en sla. Laat de kinderen eerst steeds schatten hoeveel doperwten, spinazie en sla 150 gram is en daarna pas wegen. Hebben ze ongeveer goed geschat? Hoeveel groentelepels is 150 gram ongeveer? Wat lijkt het meest? (sla) Waarom? GG&GD Utrecht, project Gezond Gewicht, augustus 2009 Pagina 2

3 2 Ideeën voor de taalles Onderbouw Onderbouw Onderbouw Onder- en middenbouw Groep 3 en 4 Groep 3 en 4 Noem groenten met een b, een m etcetera. maak daarna een poster waar de letter groot opgeschreven wordt en waar de kinderen fruit of groenten met die letter omheen tekenen/plakken. Welk woord is langer? Noem steeds twee groenten en/of fruitwoorden op. Weten de kinderen welk woord langer is? Denk aan combinaties als: banaan mandarijn, champignon witlof, prei appel. Raadspel Benoem een voedingsmiddel (fruit, groente, drankje, etc.) en benoem de eigenschappen van dit voedingsmiddel. Laat de kinderen raden waar je aan denkt. Laat de kinderen ook zelf een raadsel bedenken. Voorbeelden: - Ik denk aan een soort fruit en het is geel. Het is lang en krom. Het smaakt zoet. Banaan. - Ik denk aan een toetje. Het is wit en heel koud. IJs. - Ik denk aan iets te drinken. Het is bruin en warm. Chocolademelk. - Ik denk aan snoep. Het is zacht en zoet. Het heeft verschillende kleurtjes. Spekjes. - Ik denk aan iets dat plat is. Het is vierkant en zacht met een hardere rand. Het is zo groot als een verjaardagskaart. Het is wit of bruin. Boterham. - Ik denk aan iets dat klein en rond is. Het kan blauw of wit zijn en hangt in een trosje. Druif. Uit: Smaaklessen, Het begint met een.. Schrijf een voedingsproduct op het bord met de letters van boven naar beneden. Bijvoorbeeld: T O M A A T. Met de kinderen bedenk je nu met elke letter een nieuw product. Schrijf deze horizontaal achter de beginletters. Als vervolg kun je elk kind een papier geven waar ze zelf verticaal een nieuw product op schrijven. Stel de regel dat deze niet meer dan zeven letters mag hebben. Hiermee bedenken ze nieuwe woorden. Laat ze daarna een tekening maken van de producten. Uit: Smaaklessen, Wat zit er op mijn rug? Schrijf op papiertjes diverse soorten fruit en groenten (bijvoorbeeld kersen, bloemkool, appel, boontjes, sinaasappel, spruitjes). Speld een papiertje op de rug van een kind. De andere kinderen zien welk woord er op zijn rug staat. Het kind mag nu vragen stellen aan de rest van de klas om erachter te komen welke fruit of groenten er op zijn rug zit. De kinderen mogen alleen antwoorden met ja en nee. Hoeveel vragen heeft het kind nodig om te raden welke fruit of groenten er op zijn rug staan? Uit: Schoolgruiten, Groente en fruit-synthese Vertel de kinderen dat je een boodschappenlijst heeft voor de groetenboer. Vraag de kinderen goed te luisteren wat je hier op hebt staan. Noem diverse soorten fruit en groenten synthetisch op: k-e-r-s, b-oo-n, k-oo-l, p-ee-r, s-p-r-ui-t, d-r-ui-f. Horen de kinderen wat je gaat kopen? Zijn er kinderen die zelf ook op deze manier een fruit of groente kunnen noemen? Kunnen de andere kinderen raden wat er gezegd wordt? Uit: Schoolgruiten, GG&GD Utrecht, project Gezond Gewicht, augustus 2009 Pagina 3

4 Middenbouw: Midden- en bovenbouw Midden- en bovenbouw Bovenbouw Bovenbouw Bovenbouw Het groente- en fruit interview. Zie de site Spreekwoorden/uitdrukkingen met eten Bespreek verschillende spreekwoorden (zie bijlage A) en eten en met fruit. Of gebruik het werkblad (zie de bijlage B): De kinderen vullen op de lege plaatsen in het spreekwoord het juiste etenswaar in. Bij het bespreken ervan ga je natuurlijk ook in op de betekenis van het spreekwoord of de uitdrukking. Bij de bovenbouw kun je de woorden waaruit de kinderen kiezen, weglaten. Reclameposter maken De kinderen stellen zich voor dat ze bij een promotiebureau voor groenten en fruit werken. Laat ze reclameposters maken met een pakkende slagzin, in het oog springende tekening, etc. om andere kinderen aan te moedigen om meer groenten en fruit te eten. Hang deze posters in de gangen van de school. Bijvoorbeeld: 'Tomaat op je brood maakt je groot!' of 'Een appel ja dat mag, maar ook ander fruit elke dag!' en 'Een sappige peer smaakt naar meer!' Uit: Schoolgruiten, Spreekbeurt over voedingsthema s laat leerlingen eventueel het materiaal gebruiken dat te vinden is op deze site (onder het kopje kinderen en jongeren). Laat kinderen zelf een recept schrijven. Zie de opdracht van de gemeentebibliotheek Utrecht voor de kinderboekenweek Reclame. Laat kinderen een pakkende slagzin maken over fruit en een reclameposter ontwerken. Bijvoorbeeld: een sappige peer smaakt naar meer. Les uit het materiaal van op of op (gratis te downloaden). GG&GD Utrecht, project Gezond Gewicht, augustus 2009 Pagina 4

5 3 Ideeën voor de lessen natuuronderwijs Alle groepen Waar-of-Niet-Waar-Quiz zie bijlage C Materialen: - Twee palen - Tape of pionnen - Quizvragen/stellingen (zie bijlage, een pdf-bestand met de quizvragen is op te vragen via m.apperlo@utrecht.nl). Deze quiz gaat over veeteelt en de landbouw. De kinderen krijgen vragen over dieren en gewassen die voor hun voedsel zorgen. Met de quiz kunnen ze laten zien hoeveel ze hier vanaf weten. Voor het spelen van deze quiz worden twee vierkanten op de vloer afgebakend. Deze vierkanten liggen ongeveer 10 meter uit elkaar. Bij elk vierkant staat een bordje met WAAR of NIET WAAR. De vierkanten moeten groot genoeg zijn om alle deelnemende kinderen een staanplaats te geven. In het midden wordt een lijn getrokken. De kinderen gaan op de lijn staan. De leerkracht staat naast het veld en leest een stelling voor. Nadat hij deze voorgelezen heeft, rennen de kinderen zo snel mogelijk naar WAAR of NIET WAAR, afhankelijk van wat ze denken over de stelling. Als een kind bij het verkeerde bordje staat, dan moet hij het spel uit. Als het antwoord goed was, dan gaat hij weer terug naar de middellijn en wacht op de volgende stelling. De winnaar(s) is/zijn het kind of de kinderen die als laatste overblijven. Elke ronde bestaat uit tien vragen. Er zijn twee niveaus. Niveau 1 is voor 4-8 jaar en niveau 2 is voor 8-12 jaar. Uiteraard kunnen er eigen vragen toegevoegd worden. Alle groepen Bron: Stichting Kinderboerderijen Nederland Memory zie bijlage D Materialen: - Memorykaarten (zie bijlage, een pdf-bestand met de memory is op te vragen via m.apperlo@utrecht.nl) - Schaar of snijmachine - Stukken karton om de kaarten op te plakken Knip of snij de geleverde kaarten uit. De kaarten kunnen gelamineerd worden of op karton geplakt worden. Tijdens memory leren kinderen op een speelse manier welke dieren en/of producten bij elkaar horen. De kinderen zoeken de juiste combinatie bij elkaar. Kinderen spelen in groepjes van 2-4 kinderen. Het doel van het spel is om zoveel mogelijk bij elkaar horende kaarten te verzamelen. Het kind met de meeste kaarten aan het eind van het spel is de winnaar. Hussel de kaarten goed door elkaar en leg alle kaarten ondersteboven op tafel. Om de beurt mogen de kinderen nu twee kaarten omkeren. Horen de kaarten bij elkaar? Dan mag je de kaarten hebben en nog een keer twee GG&GD Utrecht, project Gezond Gewicht, augustus 2009 Pagina 5

6 Alle groepen Alle groepen kaarten omkeren. Horen de kaarten niet bij elkaar, dan moeten ze weer op dezelfde manier teruggelegd worden. De volgende speler is nu aan de beurt. Hij mag nu proberen om de twee bij elkaar horende kaarten bij elkaar te vinden. Bron: Stichting Kinderboerderijen Nederland Informeer bij NMC naar mogelijkheden voor een bijzondere activiteit tijdens de kinderboekenweek. U kunt contact opnemen met Selma Renting, Denk bijvoorbeeld aan een bezoek aan de kinderboerderij/schooltuinen. Wat eten dieren en waar komt ons voedsel vandaag? Voor meer informatie over Natuur- en Milieucommunicatie (NMC) zie Op Koppelsteede (in Park de Koppel in Lunetten) kunnen kinderen op woensdagmiddag 14 oktober appelflappen maken met appels die ze zelf plukken in de boomgaard. De activiteit is van tot uur. Bijzonder fruit proeven Materialen: - Bordjes - Allerlei (bijzondere) fruitsoorten, zoals kiwi, nectarine, lychee, zwarte bessen, mango, (verse) ananas, vijgen, bramen, frambozen Zet twee bordjes per fruitsoort klaar. Leg op één bord het fruit in zijn geheel en op het anderen bord het fruit in stukjes gesneden. Verdeel de fruitproevers in groepjes van vier. Elk groepje proeft twee fruitsoorten. Laat ze daarna rouleren en de andere soorten proeven of laat tussen de groepjes ervaringen uitwisselen. Vertel de kinderen duidelijk dat ze nog niet meteen gaan proeven. Laat de kinderen het fruit eerst bekijken, eraan voelen en eraan ruiken. Hiervoor kun je de volgende vragen laten beantwoorden: 1. Hoe ziet het fruit er uit? 2. Wat is er bijzonder aan? 2. Hoe ruikt het fruit? 4. Hoe voelt het fruit in je hand? Laat de kinderen nu elk een stukje proeven. 5. Hoe voelt het fruit in je mond? 6. Hoe smaakt het fruit? 7. Wat vind je ervan? Alle groepen Alle groepen Alle groepen Onderbouw Middenbouw Tip: De GG&GD stelt een budget van 10,- per groep beschikbaar voor het inkopen van fruit om in de lessen te gebruiken. Zie de informatie op onder basisonderwijs. Zaai met de klas allerlei zaden in potjes. Bijvoorbeeld tuinkers, maïs of bonen. Volg het groeiproces. Bekijk een champignon. Een lessenreeks over paddenstoelenteelt. Onder andere een raadsel, uitgebreid bekijken van een champignon en een sporenproef. Te downloaden via De leskist je eigen lijf van de NMC (zie Bespreek met kinderen waar het fruit vandaan komt. Loop daarbij de heel voedselketen langs van het land en de boer via de groothandel en winkel naar het fruittrommeltje van het kind. Alle groenten en fruit zijn eigen huid Materialen: - Kartonnen dozen, bijv. schoendozen, met een gat van ongeveer 10 cm doorsnede - Verschillende soorten groente en/of fruit Op tafel staan drie dozen met in iedere doos een gat. In de dozen zitten drie soorten groenten en/of fruit met een verschillende huid/schil, bijvoorbeeld een ananas, een maïskolf en een kokosnoot. Laat steeds een kind zijn hand GG&GD Utrecht, project Gezond Gewicht, augustus 2009 Pagina 6

7 Midden- en bovenbouw in een doos steken. Wat zou er in zitten? Het kind mag beschrijven wat hij voelt. Bijv.: "Het is niet hard, maar ook niet zacht. Het lijkt wel of er heel veel kleine haartjes op zitten." Daarna tover je uit de dozen de groenten en fruit tevoorschijn. Alle groenten en fruit blijkt zijn eigen huid te hebben. Laat de kinderen plaatjes verzamelen (bijv. uit tijdschriften of van Internet) of tekenen van groenten en fruit met verschillende soorten 'huiden'. Uit: Schoolgruiten, Proefjes met etenswaren zie bijlage D 1. Gekleurde yoghurt Uit: Smaaklessen, 2. Eetbare verf Uit: Smaaklessen, 3. Andere proefjes met eten Schrijven met melk - Als je op een papiertje schrijft, dan kan iedereen het lezen. Vaak is dat ook de bedoeling. Maar bij een geheim bericht wil je dat juist niet. Hoe schrijf je een geheim bericht met melk? Luchtig mengsel - Als je goed naar een boterham kijkt, dan zit er allemaal lucht in. Deze luchtbelletjes komen niet vanzelf in het brood, dat komt door gist. Wat is gist eigenlijk? Zure bonen - Uit zaadjes komen planten. Uit appelpitjes komen appelbomen en uit bonen komen bonenplanten. Maar gaat dat wel altijd goed? Midden- en bovenbouw De beschrijvingen van deze proefjes zijn te vinden op Wat proef ik? zie bijlage E Materiaal: - Voor elk groepje (van vier kinderen) de volgende producten in bakjes: 1. Partjes citroen, (zoute) roomboter, stukjes appel, mosterd, pindakaas, stukjes rauwe ui, stukjes kaas, honing, koffie (poeder) en stukjes (zoet/zure) augurk. 2. Voor elke leerling het kopieerblad, zie volgende pagina. 3. Crackers en water. Midden- en Lesbeschrijving: 1. Zet de tien bakjes klaar voor elk groepje of in de 'proefhoek'. Zet daarnaast ook crackers en water klaar zodat kinderen tussen door kunnen neutraliseren. Zo voorkom je dat de ene smaak de andere beïnvloedt. 2. Laat elk kind van elk product een hapje nemen. Na ieder hapje nemen ze een stukje cracker en een slokje water. Leg ook uit waarom. Laat de kinderen de tabel op het kopieerblad invullen. Geef voorbeelden bij de vraag 'Hoe voelt het in je mond?' Prikkelend, knapperig, glad, droog, fris, glibberig, korrelig, sappig, etc. 3. Bespreek samen met de kinderen hun bevindingen. Hebben de kinderen door dat sommige smaken een combinatie zijn van zoet/zuur en zout/pittig? Welke smaaksoorten worden vooral lekker gevonden? Antwoorden: Citroen Zuur Rauwe ui - Bitter Appel Zoet en/of zuur Kaas - Zout Boter Zout Honing - Zoet Mosterd Zout/bitter Koffie - Bitter Pindakaas Zoet en zout Augurk Zoet/zuur Uit: Smaaklessen, Snoskommers maken zie bijlage F GG&GD Utrecht, project Gezond Gewicht, augustus 2009 Pagina 7

8 bovenbouw Midden- en bovenbouw Bovenbouw Groep 7 en 8 Uit de Grote Vriendelijke Reus van Roald Dahl: Volgens Sofie smaakte de originele snoskommer naar kikkervelletjes en rotte vis. De GVR zei dat het naar landwuizen en slijmsloebers smaakte. Wat vind jij ervan? Smoothies maken zie het recept in bijlage G Wanneer je een milkshake neemt, geeft dit je een aardig vol gevoel, maar het verzadigingsgevoel is van korte duur en wordt alleen maar veroorzaakt door de hoeveelheid vet. Bij een smoothie raak je verzadigd door de vezels uit het fruit; dit gevoel zal lang duren. Citroenbatterij maken Benodigdheden: Vier citroenen, een meter koperdraad, 1 lampje (1,4 volt) en vier spijkers. Verdeel de koperdraad in vijf stukken. Maak aan elke spijker een stukje koperdraad vast. Steek in elke citroen een spijker (met koperdraad). Leg de vier citroenen op een rij. Neem het losse stuk koperdraad van de eerste citroen en prik dat in de tweede citroen. Neem het losse stuk koperdraad van de tweede citroen en prik dat in de derde. Neem het losse stuk koperdraad van de derde citroen en prik dat in de vierde. Neem het losse stuk koperdraad van de vierde citroen en houd dat tegen de fitting van het lampje. Probeer het net zo lang tot het gaat branden! Uit: Schoolgruiten, Help waar blijft mijn eten?! Een lespakket over waarom een mens goede voeding nodig heeft en wat er met voedsel gebeurt als je het hebt doorgeslikt. Leerlingen krijgen een beter beeld van de werking van hun spijsvertering en leren bewuster om te gaan met voeding. Gratis te bestellen via GG&GD Utrecht, project Gezond Gewicht, augustus 2009 Pagina 8

9 4 Ideeën voor de lessen wereldoriëntatie Alle groepen Middenbouw Bezoek aan de supermarkt of fruitboer Je kunt met een supermarkt of fruitboer in de buurt een afspraak maken om met (een groepje) kinderen een bezoek te brengen aan de winkel. Aangepast aan de groep kun je verschillende activiteiten doen, zoals: - Een interview met de supermarktmedewerker/fruitboer. Laat de kinderen van tevoren vragen opstellen (welk fruit wordt het meest gegeten, welk fruit is het duurst, waarom?) - Ontdek de woorden die speciaal gemaakt zijn om klanten te trekken, zoals 'Gratis', 'Alleen deze week', woordspelingen, etc. - Bekijk de verschillende groenten en fruit die te koop is. Welk fruit kennen de kinderen, welke nog niet? - Waarom groeien er bij ons geen bananen of sinaasappels? Waar komt dit fruit vandaan en op welke manier komt het bij ons? - Wat doen alle medewerkers van een supermarkt precies? Waar komt mijn eten vandaan? Materialen: Voor elk kind een kopieerblad 'Waar komt het vandaan?', een blikje zalm en een pot jam. Middenbouw Bovenbouw Laat de kinderen het kopieerblad invullen. Hierbij moeten ze de voedingsmiddelen aan de linkerkant verbinden met de juiste herkomst. Bespreek de antwoorden. Hadden ze alles goed? Maak het nu een beetje moeilijker. Leg een blikje zalm en een potje jam in de kring. Bij welke plaatjes rechts op het kopieerblad horen deze twee producten? Bij geen van de plaatjes. De zalm komt van de vis. Jam komt van fruit, maar moet eerst in de fabriek veranderd worden in jam. Dit gebeurt door fruit te koken, te mengen met suiker en versteviger en af te laten koelen in luchtdichte potjes. Laat de kinderen verder nadenken over voeding uit de fabriek en uit de natuur door middel van het volgende reactiespel. Teken op drie plekken op het bord een plant, een dier en een fabriek. De kinderen gaan midden in het lokaal staan. Noem vervolgens verschillende voedingsmiddelen. Als u een voedingsproduct opnoemt lopen de kinderen naar de tekening op het bord waarvan zij denken dat het vandaan komt. Vraag na elk product enkele kinderen waarom ze in dié hoek zijn gaan staan. Voorbeelden van producten zijn: yoghurtdrank, scharrelei, abrikoos, boterhamworst, tuinkers, visstick, pizza, karnemelk. Beseffen de kinderen dat het merendeel van de producten op de één of andere manier toch be- of verwerkt wordt in de fabriek? Welke voedingsmiddelen kennen de kinderen nog mee die uit de fabriek, van een dier of van een plant komen? Uit: Smaaklessen, Een les met het thema 'Uit welke landen komt ons fruit en onze groenten?' Zie Debatteren met de Partij van Het Ei en De Gezondheids Partij Verdeel de klas in vier groepen. Wijs iedere groep één van onderstaande meningen toe: 1. Scharreleieren zijn beter 2. Er is niets mis met gewone kooi-eieren 3. Ongezonde voeding moet uit de supermarkten verdwijnen GG&GD Utrecht, project Gezond Gewicht, augustus 2009 Pagina 9

10 4. Ongezonde voeding mag gewoon te koop blijven Laat de kinderen in groepjes nadenken over hun stelling. Ze noteren met hun groep wat ze in het voordeel van hun toegewezen mening naar voren willen brengen. Er worden twee debatten gevoerd. Het eerste debat gaat over de eieren. De Gezondheids Partij is publiek. Bij het tweede debat over ongezonde voeding is de Partij van Het Ei publiek. Stel de tijd van elk debat in op vijf minuten. Het publiek mag na de vijf minuten ook vragen stellen. Laat de twee tegenoverstaande partijen ieder aan een kant van de klas staan. Iedere keer als iemand tijdens het debat iets wil zeggen doet hij een stap naar voren. Bespreek na afloop van het debat met het publiek wie van de twee groepen 'debaters' met de meeste overtuiging hun argumenten naar voren bracht. Herhaal het debat vervolgens met de gezonde-eter-debaters. Uit: Smaaklessen, GG&GD Utrecht, project Gezond Gewicht, augustus 2009 Pagina 10

11 5 Ideeën voor de lessen beeldende vorming Alle groepen Stempels maken van aardappels Materialen: - Voor elke leerling een grote aardappel - Aardappelschilmesjes - Inkt in verschillende kleuren - Tekenpapier De kinderen snijden de aardappel doormidden. Dan kerven ze in de aardappel de vorm van een stuk fruit. Daarna halen ze de stukken aardappel er omheen weg. Het ontwerp steekt dus uit de rest van de aardappel. Ook voor de andere helft wordt een ontwerp gemaakt. Maar deze keer gaan de kinderen niet de stukken eromheen wegsnijden, maar het ontwerp zelf. Dus nu komt er in het midden een gat in de vorm van het ontwerp te zitten. Als je met deze helft gaat stempelen blijft je ontwerp dus wit en wordt de rest gekleurd. Alle groepen Onderbouw Tip: een leuke inleiding zou zijn als je met de kinderen bespreekt waar de aardappel vandaan komt, wie het wel eens eet, welke gerechten je ermee kunt maken, enz. Een stilleven van fruit en groente natekenen/schilderen. Enkele voorbeelden van schilderijen waarin fruit een rol speelt: - Stilleven met meloen en perziken, Edouard Manet - Banane, Andy Warhol - De maaltijd, Paul Gauguin - Les fils de l'homme, René Magritte Deel papieren placemats uit en laat kinderen hier hun gezondste/lekkerste/uitgebreidste ontbijtje of avondeten op tekenen. GG&GD Utrecht, project Gezond Gewicht, augustus 2009 Pagina 11

12 6 Overige gezonde lesideeën Alle groepen Alle groepen Alle groepen Onderbouw: Alle groepen Groep 1 t/m 4: Bovenbouw: Bovenbouw: Bovenbouw: Bovenbouw: Een excursie naar een boer via de NMC, zie de site Lessen van de diëtiste, informeer naar de mogelijkheden via m.apperlo@utrecht.nl. Een leskist/boekenkist van de Educatie-afdeling van de gemeentebibliotheek Utrecht. Speel het voedings-memoryspel uit Smaaklessen gratis te downloaden op Materialen voor onderwijs over hygiëne en tandverzorging. Te bestellen via Zorn. Hoera, de dag begint Twee posters met 'praatplaat' en stripverhaal voor groep 1 tot en met 4. De handleiding voor leerkracht bevat lessuggesties over het thema ontbijten en vijf vrolijke werkbladen. De fleurige posters kunnen in de klas worden opgehangen en besproken. Gratis te bestellen via Vet lekker, vet gezond Een lespakket over gezonde voeding en over vetten. Het biedt leerlingen mogelijkheden om beter inzicht te krijgen in hun eigen voedingsgedrag en geeft tips om dit gedrag -waar nodig- te verbeteren. Gratis te bestellen via Workshops van Kids in balance (zie Een team van voedings- en bewegingsdeskundigen leren kinderen van 10 t/m 12 jaar in 3 workshops van alles over je goed voelen, zelfvertrouwen hebben, gezond eten en veel actieve beweegspelletjes afgewisseld met kennisoverdracht en oefeningen. Internetopdracht. Zie bijlage I voor verwijzingen naar internetsites over voeding waar leerlingen mee aan de slag kunnen. Laat de leerlingen een eet- en beweegdagboekje invullen. Zie het bestand themaweken Gezond en Fit! op de site GG&GD Utrecht, project Gezond Gewicht, augustus 2009 Pagina 12

13 7 Liedjes over eten De boterham van Elsje Fiederelsje (Op de wijs van 'Elsje Fiederelsje') Uit: Smaaklessen, Elsje Fiederelsje, heeft een boterham op haar bord. Zij moet zo naar school, dus de tijd is nog maar kort. Kiezen, kiezen moet ze snel, brood met komkommer, Kiezen, kiezen moet ze snel, lekker, dank je wel. Elsje Fiederelsje, heeft een boterham op haar bord. Zij moet zo naar school, dus de tijd is nog maar kort. Kiezen, kiezen moet ze snel, brood met wat smeerkaas, Kiezen, kiezen moet ze snel, lekker, dank je wel. Laat de kinderen andere soorten beleg noemen die gezongen kunnen worden, bijvoorbeeld: brood met salade, brood met een eitje, pindakaasbroodje. Bananenlied Voor de groentewinkel stond Keesje de Jordaan Zwaaiend sprak hij tot de baas: Geef me een banaan Maar de baas was juist die dag gladweg uitverkocht En hij dacht dat onze Kees ruzie met m zocht En de baas zei: Ja, ik heb geen bananen Ik heb geen bananen vandaag k Heb radijsjes, hele mooie Witte en rooie. Maar ja, ik heb geen bananen Ik heb geen bananen vandaag Plots vloog er een rode kool door de winkelruit En er volgde een meloen in de baas z n snuit De baas z n snuit zat vol met sap, Kees ging voor hem staan Lelijke meloenenkop, geef me een banaan Maar de baas zei: Ja, ik heb geen bananen Ik heb geen bananen vandaag k heb radijsjes, hele mooie Witte en rooie Maar ja, ik heb geen bananen Ik heb geen bananen vandaag Fruitlied (Op de wijs van 'In Holland staat ons huis') Wij eten nu ons fruit En rusten lekker uit. Een appel peer of mandarijn, Wat zal het toch vandaag weer zijn? Wij eten nu ons fruit en rusten lekker uit GG&GD Utrecht, project Gezond Gewicht, augustus 2009 Pagina 13

14 A Bijlage A - Spreekwoorden/uitdrukkingen met eten Laat de kinderen eerst zelf bedenken wat ieder spreekwoord zou kunnen betekenen en bespreek daarna wat de werkelijke betekenis is. Spreekwoorden met appels Dat is appels met peren vergelijken Door de zure appel heen bijten Ik heb nog een appeltje met hem te schillen Het zijn niet de slechtste appels waaraan de wespen knagen Een rotte appel in de mand maakt al het fruit te schande Een rotte appel in de mand zijn Hij is gezien als een rotte appel bij de fruitvrouw Iemands oog appel zijn Gouden appel en in zilveren schalen" Iemand liefhebben als de appel van zijn ogen Een appeltje voor de dorst De appel man komt om zijn geld Schone appels zijn ook zuur Wie zijn lijf bewaart, bewaart geen rotte appel Dat zijn appels op gouden benen Hij/zij is net zo geacht als de rotte appel bij de groenteboer Dat is geen appelenpap Dat zijn appelkoekjes Hij/zij heeft last van het appelmannetje Een schip met zure appelen Twist appel Als de appel rijp is, valt hij, al is het ook in de moddersloot Met iemand nog een appeltje te schillen hebben Appeltje eitje De appel valt niet ver van de boom Voor een appel en een ei verkopen Spreekwoorden met peren Als de peer rijp is, valt zij Je moet geen appels met peren vergelijken Iemand een muilpeer geven Een geschikte peer Ongelijksoortige zaken met elkaar vergelijken Een onaangename taak aanpakken Ik moet hem nogeens de waarheid zeggen Ook mensen die veel presteren ontvangen kritiek Het wangedrag van een persoon kan de reputatie van anderen schaden" Negatief opvallen Hij is niet getapt Veel aandacht ontvangen" Kunst van overtuigend en fraai te spreken" Het dierbaarst wat men bezit Reservekapitaal, geld of bezittingen voor later Ziek worden van veel vruchten eten in de herfst Schoonheid is niet alleen belangrijk Gezondheid is belangrijk Dat is zeldzaam Men moet niets van hem/haar hebben Dat is geen kleinigheid Dat is onzin Hij/zij is ziek omdat hij/zij te veel eet Er is een periode van tegenspoed of slecht weer op komst Geschilpunt Wie te snel trouwt om maar een man/vrouw te hebben, komt vaak bedrogen uit Iets met iemand rechtzetten Een makkelijk iets Zoals de ouders zijn, zo zijn ook hun kinderen Veel te goedkoop verkopen Vlaams: alle dingen gebeuren op hun tijd Je kan 2 dingen niet hetzelfde beoordelen Een klap in het gezicht Een geschikte kerel Spreekwoorden met andere vruchten Wijsheid is een vrucht die geplukt wordt in de tuin van de buurman Afrikaans: wijsheid wordt opgedaan door naar anderen te luisteren De rijpste pruimen zijn geschud Er is niet veel meer te halen Gaan met die banaan! Start de werkzaamheden! Heb je bananen in je oren? Ben je doof? Wie weggaat, kan geen banaan op het vuur laten Keniaans: als je ergens mee stopt, moet je dat GG&GD Utrecht, project Gezond Gewicht, augustus 2009 Pagina 14

15 Als een citroen uitknijpen Iemand knollen voor citroenen verkopen Een ezel waardeert vruchtenmoes niet Kokosnoten verkopen in de boomgaard Volmaakt als een kers (cherry perfect) Het is met hem kwaad kersen eten Het mag wel ruiken als een meloen, maar het zal je ziek maken Spreekwoorden met groenten Honger maakt rauwe bonen zoet Hij moet zijn eigen boontjes doppen Boontje komt om zijn loontje Hij wil ook nog een boon in de pot doen Als erwten in een peul (like peas in a pod) Als eenmaal de paddenstoel uit de grond is gekomen, is er geen weg terug meer Kool verkopen Peentjes zweten Het is komkommertijd Hij heeft zijn aspergebedden aangelegd Soepspreekwoorden Tussen de soep en de aardappels Ergens geen soep van kunnen bakken De soep wordt niet zo heet gegeten als ze wordt opgediend Ergens wel soep van lusten Ergens soep van kunnen koken Het is niet veel soeps Linke soep Leer je grootmoeder niet hoe ze voor tien kleinkinderen soep moet koken Een soepzooitje Het is in de soep gelopen In de soep zitten Hij is een goeie in de soep ook goed afsluiten Alle informatie uit iemand halen Iemand dingen zonder (geld)waarde laten aannemen als iets kostbaars Turks: wat op een andere manier bereid is, denkt de sufferd niet te lusten Thais: iets brengen naar een plaats waar er al overvloed van is, zoiets als water naar de zee dragen. Engels: helemaal perfect Omgang met hem is moeilijk Afghaans: het mag er dan wel gezond uitzien, maar is het dat ook? Wie honger heeft, eet graag wat hij anders niet zou lusten Ieder moet voor zijn eigen zaken opkomen Ieder krijgt de straf die hij verdient Hij wil ook een woordje meespreken Engels: allemaal hetzelfde Afrikaans: als een verandering eenmaal is ingezet, is er geen weg meer terug Onzin vertellen Zeer sterk transpireren, vooral van angst Het is een slappe tijd, er worden weinig zaken gedaan Hij gaat daar niet meer vandaan Terloops Iets niet kunnen bevatten Het zal niet zo n vaart lopen Iets erg lekker of plezierig vinden Gezegd van iets dat zeer vuil is Het is niet geweldig Gevaarlijk Als iemand veel ervaring heeft, moet je niet gaan uitleggen hoe het moet Een grote troep Het is misgegaan In de problemen zitten Hij kan er niets van GG&GD Utrecht, project Gezond Gewicht, augustus 2009 Pagina 15

16 B Invuloefening spreekwoorden De kinderen vullen op de lege plaatsen het juiste etenswaar in. Bij het bespreken ervan ga je natuurlijk ook in op de betekenis van het spreekwoord of de uitdrukking. Bij de bovenbouw kun je de woorden waaruit de kinderen kiezen, weglaten. Antwoorden: 1. Het feest loopt helemaal in de soep. Het gaat helemaal mis. 2. Zij denkt zelf niet echt na, zij slikt alles voor zoete koek. Zij gelooft alles wat je zegt. 3. De boeken van Harry Potter gaan als warme broodjes over de toonbank. Ze zijn erg populair. 4. Ook al zitten ze naast elkaar, het wil niet boteren tussen hen. Ze kunnen niet goed met elkaar opschieten. 5. De playbackshow op kamp was echt de kers op de taart. Het maakte het helemaal compleet. 6. Zijn vader is ook al zo ongeduldig. De appel valt niet ver van de boom. Het karakter van een kind lijkt vaak erg op dat van zijn ouders. 7. Ik geloof haar niet, zij vertelt mij echt een broodje aap. Wat zij vertelt is grote onzin. 8. Na dat lekkere ontbijt kon ik geen pap meer zeggen. Ik zat helemaal vol. 9. Sinds haar zus is gaan sporten is zij weer broodmager. Zij is erg dun. 10. Na hun ruzie is het nu weer helemaal koek en ei tussen hen. Het is weer helemaal goed tussen hen. 11. Het begin is niet leuk, maar je moet even door de zure appel heen bijten. Je moet soms eerst iets vervelends doen voordat het leuk wordt. 12. Hij zegt dat hij weet hoe het moet, maar heeft er geen kaas van gegeten. Hij weet er niets van af. 13. Kom jij eens even hier, ik heb met jou nog een appeltje te schillen. Ik heb kritiek op jou. 14. Doordat zij niet heeft opgeruimd, zit ik met de gebakken peren. Ik heb nu een probleem. 15. Ik heb al met de bezem geveegd, die stofzuiger komt als mosterd na de maaltijd. Het zou eerder nuttig zijn, maar komt nu te laat. 16. Je moet er niet intrappen, die man verkoopt knollen voor citroenen. Hij heeft gladde praatjes. 17. We zijn er klaar voor, gáán met die banaan! Kom op! 18. Toen we de berg op waren gefietst, was mijn moeder zo rood als een tomaat/kreeft. Ze was knalrood. 19. Toen mijn zus werd betrapt door de meester, zweette zij peentjes. Ze had angstzweet. GG&GD Utrecht, project Gezond Gewicht, augustus 2009 Pagina 16

17 Kun jij er chocola van maken? Spreekwoorden en uitdrukkingen met eten. Naam: Vul op de lege plaatsen het juiste woord in. Deze woorden hebben allemaal iets met eten te maken. Weet je ook wat het spreekwoord of uitdrukking betekent? Kies uit: banaan kaas broodje - soep appeltje - koek brood - mosterd - ei boteren tomaat appel peren citroenen kers peentjes broodjes pap appel 1) Het feest loopt helemaal in de 2) Zij denkt zelf niet echt na, zij slikt alles voor zoete 3) De boeken van Harry Potter gaan als warme over de toonbank. 4) Ook al zitten ze naast elkaar, het wil niet tussen hen. 5) De playbackshow op kamp was echt de op de taart. 6) Zijn vader is ook al zo ongeduldig. De valt niet ver van de boom. 7) Ik geloof haar niet, zij vertelt mij echt een aap. 8) Na dat lekkere ontbijt kon ik geen meer zeggen. 9) Sinds haar zus is gaan sporten is zij weer mager. 10) Na hun ruzie is het nu weer helemaal koek en tussen hen. 11) Het begin is niet leuk, maar je moet even door de zure heen bijten. 12) Hij zegt dat hij weet hoe het moet, maar heeft er geen van gegeten. 13) Kom jij eens even hier, ik heb met jou nog een te schillen. 14) Doordat zij niet heeft opgeruimd, zit ik met de gebakken 15) Ik heb al met de bezem geveegd, die stofzuiger komt als na de maaltijd. 16) Je moet er niet intrappen, die man verkoopt knollen voor 17) We zijn er klaar voor, gáán met die! 18) Toen we de berg op waren gefietst, was mijn moeder zo rood als een 19) Toen mijn zus werd betrapt door de meester, zweette zij GG&GD Utrecht, project Gezond Gewicht, augustus 2009 Pagina 17

18 C Bijlage C Waar of niet waar quiz GG&GD Utrecht, project Gezond Gewicht, augustus 2009 Pagina 18

19 GG&GD Utrecht, project Gezond Gewicht, augustus 2009 Pagina 19

20 GG&GD Utrecht, project Gezond Gewicht, augustus 2009 Pagina 20

21 GG&GD Utrecht, project Gezond Gewicht, augustus 2009 Pagina 21

22 GG&GD Utrecht, project Gezond Gewicht, augustus 2009 Pagina 22

23 D Bijlage D Memory-spel GG&GD Utrecht, project Gezond Gewicht, augustus 2009 Pagina 23

24 GG&GD Utrecht, project Gezond Gewicht, augustus 2009 Pagina 24

25 GG&GD Utrecht, project Gezond Gewicht, augustus 2009 Pagina 25

26 GG&GD Utrecht, project Gezond Gewicht, augustus 2009 Pagina 26

27 GG&GD Utrecht, project Gezond Gewicht, augustus 2009 Pagina 27

28 GG&GD Utrecht, project Gezond Gewicht, augustus 2009 Pagina 28

29 GG&GD Utrecht, project Gezond Gewicht, augustus 2009 Pagina 29

30 GG&GD Utrecht, project Gezond Gewicht, augustus 2009 Pagina 30

31 GG&GD Utrecht, project Gezond Gewicht, augustus 2009 Pagina 31

32 GG&GD Utrecht, project Gezond Gewicht, augustus 2009 Pagina 32

33 GG&GD Utrecht, project Gezond Gewicht, augustus 2009 Pagina 33

34 GG&GD Utrecht, project Gezond Gewicht, augustus 2009 Pagina 34

35 GG&GD Utrecht, project Gezond Gewicht, augustus 2009 Pagina 35

36 E Bijlage E Proefjes met etenswaren Groep: midden- en bovenbouw Vakgebied: natuuronderwijs 1. Gekleurde yoghurt Materialen: - Drie bakjes - Lepeltjes - Yoghurt - Rode kleurstof - Oranje kleurstof Zet drie bakjes met yoghurt klaar. Laat het eerste bakje gewoon wit. Voeg aan het tweede bakje een beetje rode kleurstof toe. Voeg aan het derde bakje een beetje oranje kleurstof toe. Laat de kinderen niet zien dat u kleurstof toevoegt. Leg lepeltjes klaar. Vraag de kinderen of ze wel eens aardbeien- of sinaasappelyoghurt hebben gegeten. Zouden ze zonder de verpakking te zien weten welke yoghurt ze proeven? Vraag vier kinderen als proefpersoon voor het volgende proefje. Laat de kinderen naar de yoghurt kijken en voorspellen waar iedere yoghurt naar zal smaken. Laat ze vervolgens de beide yoghurts proeven. Kloppen hun voorspellingen? Waarop hadden ze eigenlijk hun voorspelling gebaseerd? Uit: Smaaklessen, 2. Eetbare verf Materialen: - Bakjes - Kleine garde - Weegschaal - Maatbeker - Keukenmachine - Zeef - Tekenpapier - Kwastjes Groente en fruit vind je in verschillende kleuren. Deze natuurlijke kleurstoffen kun je gebruiken om mee te verven. Wanneer je het sap van een groente mengt met zetmeel krijg je een gekleurd papje oftewel: eetbare verf! Zetmeel heeft een plakkende eigenschap. Wanneer je een penseeltje, in heet water gedoopt, dan zal het gekleurde zetmeelmengsel aan je kwastje komen. Daarmee kun je verven. Het nadeel is dat je vooral lichte kleuren krijgt omdat het zetmeel veel wit in zich heeft. Voor rood kun je daarom ook gepureerde en gezeefde gekookte rode bieten gebruiken. Voor zwart kun je het inkt van een inktvis gebruiken. Dit is te bestellen bij de horecagroothandel GG&GD Utrecht, project Gezond Gewicht, augustus 2009 Pagina 36

37 of bij de plaatselijke ambachtelijke visboer. Lukt het niet, geen probleem. Er zijn genoeg andere kleuren! Geel: 20 gram donkergeel multifruit vruchtensap (pak of fles) 20 gram zetmeel Voeg het zetmeel al roerende bij het koude sap. Als het goed is heeft het mengsel de dikte van yoghurt. Mocht dit niet zo zijn, voeg dan extra zetmeel toe. Groen: 50 gram spinazie (of peterselie, of schil van courgette of komkommer) 25 ml koud water 20 gram zetmeel Pureer de spinazie met het water in de keukenmachine. Zeef de spinazie met een bolzeef. Het gezeefde sap gebruiken. Het zetmeel al roerende bij het spinazievocht voegen. Als het goed is heeft het mengsel de dikte van yoghurt. Mocht dit niet zo zijn, voeg dan extra zetmeel toe. Oranje: 20 gram wortelsap (pak, fles of zelfgemaakt) 20 gram zetmeel Voeg het zetmeel al roerende bij het koude sap. Als het goed is heeft het mengsel de dikte van yoghurt. Mocht dit niet zo zijn, voeg dan extra zetmeel toe. Rood: 100 gram stukjes rode paprika 40 gram koud water 20 gram zetmeel Pureer de paprika met het water in de keukenmachine. Zeef de paprika met een bolzeef. Het gezeefde sap gebruiken. Het zetmeel al roerende bij het paprikavocht voegen. Als het goed is heeft het mengsel de dikte van yoghurt. Mocht dit niet zo zijn, voeg dan extra zetmeel toe. Bruin: 20 gram cacao 20 gram koud water 25 gram zetmeel Vermeng de cacao en het water. Dan het zetmeel al roerende toevoegen. Als het goed is heeft het mengsel de dikte van yoghurt. Mocht dit niet zo zijn, voeg dan extra zetmeel toe. Uit: Smaaklessen, GG&GD Utrecht, project Gezond Gewicht, augustus 2009 Pagina 37

38 F Bijlage F - Formulier wat proef ik? Wat proef ik? Naam: Bij dit proefje wordt je zintuig 'smaak' op de proef gesteld. Veel voedingsmiddelen hebben meer dan één smaak tegelijk. Kun jij van de volgende producten de smaak of smaken ontdekken? Hoe voelt het in je mond? (prikkelig, hard, zacht, korrelig, enz.) Hoe vind je de smaak? Wat heb je geproefd? Proef je één smaak of meer? Schrijf op welke smaken Hoe voelt het in je mond? Hoe vind je het smaken? (1=vies/5=heel lekker) Citroen Appel Boter Mosterd Pindakaas Rauwe ui Kaas Honing Koffie Augurk GG&GD Utrecht, project Gezond Gewicht, augustus 2009 Pagina 38

39 G Bijlage G Recept voor snoskommers Snoskommers maken Groep: midden- en bovenbouw Vakgebied: natuuronderwijs/koken Uit de Grote Vriendelijke Reus van Roald Dahl. Volgens Sofie smaakte de originele snoskommer naar kikkervelletjes en rotte vis. De GVR zei dat het naar landwuizen en slijmsloebers smaakte. Wat vind jij ervan? Materialen voor 8 personen: - Dunschiller - Appelboor - Boterkwastje - 2 grote komkommers g tonijn uit blik ontpitte tomaten, fijngesneden - 3 kleine augurken, fijngesneden - 3 eetlepels mayonaise - 1 dessertlepel maanzaad - Zoute popcorn (voor de garnering) - Zout en peper Bereidingswijze: 1. Schil de komkommers met een dunschiller en maak met de punt groeven over de hele lengte. 2. Maak met de punt heel voorzichtig putjes in de komkommer. 3. Snij de uiteinden van de komkommers af, ongeveer 5 cm, en hol ze uit. 4. Hol de komkommers aan beide kanten uit met de appelboor. Bewaar stukken van ongeveer 5 cm om later als stop te kunnen gebruiken. 5. Zet de komkommers een halfuurtje rechtop in een groot glas om het vocht eruit te laten lopen. 6. Laat de tonijn uitlekken. Vermengen met de fijngesneden tomaat, de augurken, mayonaise, maanzaad en voeg peper en zout naar smaak toe. 7. Vul de komkommers met behulp van een theelepel met het tonijnmengsel. Druk het naar binnen met de steel. 8. Doe de uiteinden er weer op en zet ze vast met de uitgeboorde stoppen. Smeer met de kwast mayonaise in de groeven en strooi er met vast hand maanzaad op met behulp van een theelepel. 9. Doe wat mayonaise in de putjes en druk de popcorn erin. Hierop kun je desgewenst ook nog wat maanzaad strooien. N.B. Je kunt ook andere vullingen gebruiken, zoals taromasalata, roomkaas, gerookte zalm en bieslook. Uit: Het Grote Griezelkookboek, Roald Dahl. GG&GD Utrecht, project Gezond Gewicht, augustus 2009 Pagina 39

40 H Bijlage H Recept voor Smoothies Een milkshake is een lekker fris tussendoortje. Veel mensen denken dat zo n drankje geen kwaad kan. Het is immers gemaakt van melk? Helaas is dit een verkeerde gedachte! Een milkshake wordt vaak gemaakt van volle melkroomijs en zoete siroop. Het is dus een caloriebom met veel vet en suikers. Smoothies worden gemaakt van magere zuivel en fruit. Ze bevatten veel minder vet en calorieën. Door het fruit krijg je geen geraffineerde suikers binnen maar fructose. het fruit geeft je bovendien nog een dosis vitaminen en vezels. Deze vind je in de milkshake met de siroop natuurlijk niet terug. Wanneer je een milkshake neemt, geeft dit je een aardig vol gevoel, maar het verzadigingsgevoel is van korte duur en wordt alleen maar veroorzaakt door de hoeveelheid vet. Bij een smoothie raak je verzadigd door de vezels uit het fruit; dit gevoel zal lang duren. Benodigdheden: - Keukenmachine of blender - Mes - Snijplank - Garde of vork - Kom - Glazen Er zijn vele soorten smoothies. Hieronder een paar voorbeelden: Frisse smoothie 78 kcal p.p. Tropische smoothie Voor drie personen, 114 kcal p.p. Aardbeiensmoothie 83 kcal p.p. Perziksmoothie Recept voor 2 personen, 89 kcal p.p. Appel-kaneelsmoothie Recept voor 2 personen, 80 kcal p.p. 50 gram druiven 1 schijf meloen 100 ml karnemelk 1 mango 1 banaan 100 ml magere yoghurt 1,5 dl sinaasappelsap 100 gram aardbeien 1 kiwi 100 ml optimel aardbeien 1 perzik ½ kleine banaan 1 dl appelsap (ongezoet) 1 dl spa rood 100 ml magere yoghurt 2 kleine appels 5 ijsblokjes 3 eetlepels honing ½ theelepel kaneel Bereidingswijze: 1. Snij het fruit in stukjes 2. Doe alles in de keukenmachine of blender (eerst de vloeibare ingrediënten) 3. Meng alles goed door elkaar 4. Giet de smoothie in de glazen 5. Garneer met een rietje en/of schijfje sinaasappel 6. Drink smakelijk! GG&GD Utrecht, project Gezond Gewicht, augustus 2009 Pagina 40

41 I Bijlage Internetsites voor leerlingen over voeding Via onderstaande links kunt u meer informatie vinden over voeding, beweging en over het onderwijs in deze thema s: Website De website is zeer geschikt om door de kinderen zelf te laten bekijken, lezen en doen. Website: Via basisonderwijs kom je op een pagina waar diverse informatie geboden wordt voor leerkrachten, ouders en kinderen. Ook heeft Reklame Rakkers gratis lesmateriaal vanaf groep 4. Website: Via onderwijs kun je o.a. kiezen voor lesmaterialen. Er zijn verschillende lesmaterialen voor de groepen 1/ 2, 3/ 4, 5/ 6 en 7/ 8. Men gaat vooral in op de oorsprong van zuivel en hoe de diverse producten worden gemaakt. Bijv. vanaf groep 5 zijn de brochures Weet jij waar mijn melk blijft en van koe tot kaas. Op de site worden ook lessuggesties gegeven. Per provincie is een overzicht te vinden van boerderijen waar je met de klas op excursie kunt gaan. Website: Informatie over de werking van de spijsvertering en wat u zelf kunt doen om uw spijsvertering gezond te houden en een quiz voor kinderen met grappige vragen een aansprekende illustraties. Spelletjes en tests via de website van het voedingscentrum: Tests Caloriechecker. Check de hoeveelheid calorieën van een product of bekijk hoeveel calorieën je op een dag hebt gegeten en gedronken BMI-test. Heeft u een gezond gewicht? Eettest op (voor jongeren van 8 tot 14 jaar) Test je keukenkennis. Bent u koelbewust? En kookt u kiplekker? Toekomstvoorspeller. Hoe strak zit jouw broek in 2016? Vitaminetest. Ga na of uw eten genoeg vitamines levert De Groente- en fruittest. Weet u wat meespeelt bij 'twee ons groente en twee keer fruit'? Stel uw kennis op de proef! Animaties Kijk in de pizzaketen. Informatieve animatie waarbij een klik op elk ingrediënt van de pizza laat zien wat er nodig is voor de productie van een 'eenvoudige' pizza De spijsvertering. Ga op ontdekkingstocht in het menselijk lichaam. Eettest op (voor jongeren van 8 tot 14 jaar) GG&GD Utrecht, project Gezond Gewicht, augustus 2009 Pagina 41