Het woord vitamine is afgeleid. Vitaminen

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Het woord vitamine is afgeleid. Vitaminen"

Transcriptie

1 Vitaminen Gist Het woord vitamine is afgeleid van thiamine, de eerste stof waaraan deze naam gegeven werd. Thiamine is in werkelijkheid een amine, met een vitale rol voor het lichaam (het voorkomt beriberi). Later werden alle andere voedingsstoffen die een soortgelijke rol spelen ook vitaminen genoemd. De vitaminen worden opgedeeld in twee groepen: de vitaminen die in vet oplosbaar zijn (A, D, E, K) en de vitaminen die in water oplosbaar zijn (B en C). Bij een overmatige inname stapelt de eerste groep zich op in het lichaam, waardoor ze toxisch kunnen worden. Vitaminen worden opgenomenvia de verschillende ingrediënten van de voeding. Ze kunnen ook in zuivere vorm toegediend worden.vitaminen zijn van nature gevoelige stoffen (gevoelig voor licht, warmteen oxidatie).vitaminen zijn beter bestand tegen verhitting als ze beschermd worden tegen aanvallen van buitenaf. 60

2 Neurotransmitter vitamine B1 Zenuwimpulsen zenuwimpulsen Neuronen (zenuwcellen) Elke vitamine heeft meerdere functies. Om alles overzichtelijk te houden, beperken we ons echter tot de belangrijkste functies voor het lichaam. Vitamine B1 maakt de synthese mogelijk van acetylcholine, een neurotransmitter. In vet oplosbare vitaminen Vitamine A Vitamine D Vitamine E Vitamine K zicht, vernieuwing van de huid stofwisseling van calcium en fosfor bescherming tegen celoxidatie bloedstolling In water oplosbare vitaminen B1 (thiamine) B2 (riboflavine) B5 (pantotheenzuur) B6 (pyridoxine) Choline B12 (cyanocobalamine) en foliumzuur PP (nicotinezuur) H (biotine) C (ascorbinezuur) zenuwstelsel huid groei, huid energiehuishouding van de cellen synthese van fosfolipiden vorming van bloedcellen huid, energiehuishouding van de cellen huid, vacht antioxidant 61

3 Vitamine A Retinol, Axeroftol Een tekort aan vitamine A veroorzaakt: - oogproblemen (nachtblindheid, vertroebeling van het hoornvlies, uitdroging van het bindvlies); - huidproblemen (uitdroging van de huid, afbraak van de talgklieren); - voortplantingsafwijkingen; - een grotere vatbaarheid voor ontstekingen en voor longcomplicaties. Een teveel aan vitamine A is ook schadelijk voor het lichaam (gewrichtsaandoeningen, voortplantingsproblemen). In de oudheid werden bepaalde oogproblemen behandeld door het eten van lever. Vitamine A werd in 1913 geïsoleerd en de chemische structuur werd in 1931 ontrafeld: het is een lange-keten-alcohol dat in vet oplosbaar is. Vitamine A wordt door de dunne darm opgenomen en in de lever opgeslagen. Bij honden is bètacaroteen een voorloper van vitamine A, maar katten kunnen dit vitamine niet zelf aanmaken. - Zicht: aanpassing aan het donker. - Voortplanting: synthese van bepaalde hormonen. - Stofwisseling: synthese van eiwitten. - Huid en vacht: Vitamine A regelt de toename van de opperhuidcellen en van de talgproductie. Het is een wapen in de strijd tegen seborroe en de huidschilfertjes die vaak ontstaan na jeuk. Het werkt samen met zink en zwavelhoudende aminozuren. Bronnen van retinol: lever, vlees, vis, eieren, zuivelproducten. helder licht duisternis iodopsine rhodopsine vitamine A hersenen bloed iodopsine rhodopsine De verschillende vormen van vitamine A (retinol/retinal) spelen een rol in de synthese van de netvliespigmenten, die nodig zijn voor het waarnemen van kleuren (iodopsine in de kegels) en nachtzicht (rhodopsine in de staafjes). 62 Zicht, huid, voortplanting Bestrijding van infecties

4 Olie V I T A M I N E N Vitamine D Calciferol Vitamine D2: ergocalciferol Vitamine D3: cholecalciferol Een tekort aan vitamine D veroorzaakt: - rachitis of Engelse ziekte (zeldzaam bij honden en katten); - beenderverweking (gewrichts- en spierpijnen, scheurtjes in het bot). Pups van grote rassen lijden vaker aan een teveel aan vitamine D dan aan een tekort: het veroorzaakt ernstige botaandoeningen (osteochondrose). De rachitisbestrijdende werking van levertraan (olie uit de lever van vissen) werd ontdekt in 1782 en vitamine D werd in 1932 geïsoleerd. Deze vitamine is in vet oplosbaar en wordt via de voeding aan het organisme aangeleverd. Bij mensen en planteneters vindt een natuurlijke synthese plaats via sterolen in de huid en onder invloed van zonlicht. Om actief te worden in het lichaam moet vitamine D omgezet worden in de lever en de nieren. Vitamine D speelt een essentiële rol in de regulering van de stofwisseling van calcium en fosfor: Darmen - het verhoogt de opname van calcium en fosfor in de darmen; - het optimaliseert het vasthouden (of vrijgeven) van calcium door de botten; - het vermindert het verlies van calcium en fosfor door de uitscheiding van urine. Vlees en groenten bevatten vrijwel geen vitamine D. De natuurlijke bronnen zijn: visleveroliën, vette vis (sardines, tonijn), eigeel, melk en melkproducten. Vitamine D kan pas actief zijn in het lichaam na twee omzettingen, in de lever en de nieren. Bloed Ca Lever Nier P Ca Ca P calcium fosfor vitamine D 25-hydroxycholecalciferol 1,25-dihydroxycholecalciferol Botgroei - Mineralisering 63

5 Vitamine E Tocoferolen Vitamine E wordt in de voedingsleer gebruikt om talrijke ziekten te voorkomen of te behandelen: ziekten die veroorzaakt worden door oxidatiestress in de cellen (sportieve inspanningen, vervuiling; ziekten die verband houden met de veroudering van het lichaam, cardiovasculaire aandoeningen, cataract, zenuwaandoeningen. Vitamine E werd in 1920 ontdekt als een belangrijke factor in de vruchtbaarheid en werd in 1936 geïsoleerd. Pas rond 1980 ontdekte men dat vitamine E essentiële functies vervult als één van de belangrijkste antioxidanten in de cellen. Vitamine E is een overkoepelende term, waar verschillende moleculen mee aangeduid worden: alfatocoferol is de meest voorkomende vorm. Deze stof is de belangrijkste biologische antioxidant voor de celmembranen. Vitamine E wordt in het lichaam opgeslagen in het vetweefsel, in de lever en in de spieren. Vitamine E beschermt de cel tegen de invloed van vrije radicalen. De wetenschappelijke naam van deze stoffen is oxiderende reagentia en ze worden in vrije vorm door de cellen aangemaakt tijdens het biologische oxidatieproces. Normaal gesproken spelen ze een rol in de natuurlijke afweer van het lichaam. Als er echter geen evenwicht is tussen het aantal antioxidanten en het aantal vrije radicalen, spreekt men van oxidatiestress. In het algemeen vervult vitamine E de volgende functies: - het beschermt de celmembranen; - het bestrijdt de biologische effecten van stress; - het ondersteunt het immuunsysteem. De voornaamste bronnen van vitamine E zijn plantaardig: oliën; oliehoudende zaden en graankiemen. Vitamine E komt ook voor in producten van dierlijke oorsprong: lever, eieren, boter. vitamine E en C cel vrije radicalen vrije radicalen 64 Antioxidant Beschermen tegen vrije radicalen Beschermen tegen celstress

6 Vitamine K Fylloquinone, Menaquinone-7 (MK-7) Een tekort aan vitamine K veroorzaakt bloedingen in het spijsverteringsstelsel, de neus, de huid en de hersenen aangezien er geen bloedstolling meer optreedt. Deze kleine bloedingen, die soms onzichtbaar zijn, leiden op de lange duur tot bloedarmoede (tekort aan rode bloedlichaampjes, die de zuurstof in het bloed vervoeren). Een voldoende grote opname via de voeding voorkomt deze risico s. In 1929 ontdekte men het bestaan van een bloedstollende factor in voeding. In 1929 werd deze factor geïsoleerd en vitamine K genoemd. Deze naam omvat eigenlijk een aantal op elkaar gelijkende stoffen die in vet oplosbaar zijn en die allemaal via complexe biochemische mechanismen onder bepaalde omstandigheden een bloedstollende werking uitoefenen. Vitamine K wordt traditioneel geïnjecteerd bij een intoxicatie met antistollingsmiddelen (vb.: per ongeluk innemen van rattenvergif). K K Vitamine K is de zogenaamde co-factor van vele enzymen, wat inhoudt dat deze enzymen niet werkzaam kunnen zijn zonder de aanwezigheid van vitamine K. Op deze manier is vitamine K onmisbaar voor bepaalde factoren in de bloedstolling. Het zou eveneens een rol spelen in de stofwisseling van eiwitten die het opslaan van calcium in het gebeente mogelijk maken. De voornaamste bronnen van vitamine K zijn vlees en groenten, met name kolen, peterselie en spinazie. Bij dieren is de lever het orgaan waar vitamine K hoofdzakelijk in opgeslagen wordt. K Darmenzymen Darmcellen K Bloed wond (bloeding) vorming van het stolsel Bloedstolling 65

7 Gist Thiamine Vitamine B1, aneurine Een tekort aan vitamine B1 veroorzaakt beriberi, zowel bij mensen als dieren (vermoeidheid, spierzwakte, stoornissen bij het lopen en gezichtsstoornissen). Een evenwichtige voeding voorkomt deze ziekte. Vitamine B behoort eveneens tot de belangrijkste elementen voor de preventie en behandeling van, onder andere, bepaalde zenuwziekten en hartaandoeningen. Thiamine was de eerste vitamine de ooit ontdekt werd. Hoewel de beruchte beriberi al sinds 2600 voor Christus in het rijstetende China bekend was, duurde het nog tot 1885 voor men kon achterhalen dat deze ziekte te maken had met de voeding. Pas in 1910 ontdekte men deze stof, waarvan een tekort in de voeding de ziekte veroorzaakt. Deze stof, een vitale amine, wordt sindsdien vitamine genoemd is oplosbaar in water en bevindt zich voornamelijk in het hart, de nieren, de lever en de hersenen. Neurotransmitter Thiamine is een essentieel molecuul, betrokken bij vele complexe biochemische reacties, die de energieproductie voor de cel mogelijk maakt. Het is bovenal onmisbaar voor de goede werking van het zenuwstelsel omdat thiamine de synthese mogelijk maakt van de neurotransmitter acetylcholine (een molecuul die de overdracht van zenuwimpulsen tussen neuronen mogelijk maakt). Gist en tarwekiemen zijn de voornaamste bronnen van vitamine B1. Men treft het ook aan in vlees, zemelen en granen. vitamine B1 Zenuwimpulsen zenuwimpulsen Neuronen (zenuwcellen) Vitamine B1 maakt de synthese mogelijk van acetylcholine, een neurotransmitter. 66 Beriberi Neurotransmissie Intermediaire stofwisselingen

8 Gist Riboflavine Vitamine B2 Vitamine B2 levert vooral een bijdrage aan de kwaliteit van de huid en de vacht van het dier. Bij een gebrek wordt de huid aangetast rond de ogen en op de buik. Nadat men deze vitamine aanvankelijk met vitamine B1 verwarde, werd riboflavine uiteindelijk in 1937 ontdekt. Men kent echter pas sinds 1980 enkele ziekten die verband houden met een tekort aan deze vitamine, omdat de symptomen weinig specifiek zijn. Riboflavine is oplosbaar in water. Riboflavine is een zogenaamd co-enzym (een onmisbare stof voor de werking van het enzym) voor heel wat biochemische reacties: de energieproductie uit vetten, de afbraak van aminozuren en de goede werking van de energiecentrale van de cellen. Vitamine B2 komt erg veel voor in de natuur, men treft het aan in: gist, lever, kaas, eieren en alle zuivelproducten. Het wordt bij honden en katten ook aangemaakt door de darmbacteriën. Riboflavine is erg gevoelig voor licht. Vetten Koolhydraten Eiwitten Krebs-cyclus energiecentrale van de cel energie ademhalingsketen Voorkomen van huidziekten Energiehuishouding van het organisme 67

9 Pantotheenzuur Vitamine B5 Aangezien deze vitamine vrijwel in elke voeding wordt aangetroffen, is een gebrek aan vitamine B5 vrij uitzonderlijk. Een gebrek manifesteert zich via algemene symptomen zonder bijzonderheden. Onderzoek heeft geleid tot de ontdekking van pantotheenzuur als bestanddeel van een sleutelmolecule voor de werking van de energiecentrale in de cel (het co-enzym A ). Voor deze ontdekking heeft Lipman in 1953 de Nobelprijs gewonnen. Dit demonstreert het belang van deze vitamine. Pantotheenzuur maakt deel uit van het co-enzym A, dat een rol speelt in vrijwel alle stofwisselingsprocessen die energie voor de cellen produceren (koolhydraten, vetten, eiwitten). In combinatie met andere vitaminen van de B-groep (niacine, choline en inositol) en met één specifiek aminozuur, histidine, is pantotheenzuur erg doeltreffend voor de bescherming van de huid. Het bevordert de synthese van de huidvetten, de ceramiden (kitstof tussen de oppervlakkige cellen van de huid) en beperkt de uitdroging van de huid. De naam van de molecule is afgeleid van het Griekse pantos, dat overal te vinden betekent. De voornaamste bronnen van pantotheenzuur zijn echter vlees, eieren en melkproducten. glucose vetzuren aminozuren Krebs-cyclus energie co-enzym A energiecentrale van de cel ademhalingsketen 68 Co-enzym A Energiehuishouding van de cel

10 Gist Pyridoxine Vitamine B6 Een gebrek aan pyridoxine in de voeding uit zich door afwijkingen in de huid, het zenuwstelsel en het bloed. Deze vitamine levert dus een bijdrage aan het voorkomen van ziekten die de genoemde organen treffen. Pyridoxine, of vitamine B6, werd pas in het midden van de twintigste eeuw ontdekt en geïsoleerd. Sindsdien wordt het onderzoek voortgezet, om een beter inzicht te krijgen in de ogenschijnlijk talrijke functies die deze vitamine in het lichaam vervult. Zoals alle andere B-vitaminen is pyridoxine oplosbaar in water. Het is aanwezig in verschillende voedingsmiddelen: gist, tarwekiemen en vlees. Zuivelproducten en granen bevatten slechts een zeer kleine hoeveelheid. Vitamine B6 vervult een functie als co-enzym in talrijke enzymsystemen. Het speelt dus meerdere rollen in stofwisselingsprocessen, met name in die van aminozuren. stofwisseling van het bloed (synthese van hemoglobine) stofwisseling van de aminozuren (synthese, afbraak) stofwisseling van de koolhydraten (gebruik van glycogeen) stofwisseling van de vetten (synthese van carnitine) Co-enzym met verschillende functies Stofwisseling van de aminozuren 69

11 Vitamine B12 Cobalamine Ouderdom, vegetarisme en spijsverteringsziekten kunnen een tekort aan vitamine B12 veroorzaken, wat dan via de voeding aangevuld dient te worden. Ook verschillende types kanker kunnen een tekort veroorzaken. In1925 ontdekte men het vermogen van kalfslever om bloedarmoede te bestrijden. Men schreef dit vermogen toen toe aan een extrinsieke voedingsfactor, die pas in het midden van de eeuw geïsoleerd werd en toen de naam vitamine B12 meekreeg. Het bijzondere aan vitamine B12 is dat het de enige vitamine is die in zijn chemische formule een mineraal element nodig heeft: kobalt. Vitamine B12 is als co-enzym bij talrijke biochemische reacties betrokken en speelt een zeer belangrijke rol bij de synthese van eiwitten en de productie van rode bloedlichaampjes. Vitamine B12 bevindt zich uitsluitend in dierlijke producten (lever, nieren, vis, vlees). In planten en groenten treft men het niet aan. bestrijding van ouderdomsverschijnselen Co bestrijding van bloedarmoede synthese van eiwitten 70 Synthese van eiwitten Intermediaire stofwisselingen Voorkomen van bloedarmoede

12 Niacine Vitamine PP, Nicotinezuur, Nicotinamide Niacine voorkomt pellagra, een ernstige ziekte die zich op verschillende niveaus manifesteert: huid, spijsvertering, bloed en op psychologisch niveau. Fysiologisch gezien draagt het bij tot de gezondheid van de huid en de kwaliteit van de vacht van honden en katten. Niacine wordt ook vitamine PP genoemd, een naam die afgeleid is van pellagra-preventing. Pellagra is een huidziekte die de huid ruw maakt. Bij de hond veroorzaakt een tekort aan niacine jeukende huid aan de buik en de achterste ledematen. Er is kans op een tekort als de voeding weinig dierlijke producten bevat en niet verrijkt is met vitaminen van de B-groep. Door niacine te activeren, kan het lichaam alle zuurstofbeperkende reacties laten functioneren. Deze zijn essentieel voor de energieproductie uit vetten en suikers. Koolhydraten In combinatie met andere vitaminen van de B-groep (pantotheenzuur, choline en inositol) en met één specifiek aminozuur, histidine, is niacine erg doeltreffend voor de bescherming van de huid. Het bevordert de synthese van huidvetten, met name ceramiden, en beperkt de uitdroging van de epidermis. Het organisme maakt zelf niacine aan op basis van een essentieel aminozuur, tryptofaan. Vitamine PP is aanwezig in de meeste voedingsmiddelen, met hoge concentraties in vlees, vis, granen en paddenstoelen. Vetten Eiwitten Krebs-cyclus energie energiecentrale van de cel ademhalingsketen Voorkomen van pellagra Energiehuishouding van het organisme 71

13 Gist Biotine Vitamine B8 of vitamine H Dit is bij dieren een van de meest werkzame vitaminen voor het verkrijgen van een goede en gezonde vacht. Deze vitamine draagt ook bij tot de goede werking van het zenuwstelsel. Biotine werd aan het begin van de twintigste eeuw ontdekt tijdens het onderzoek naar de zogenaamde eiwitziekte : de consumptie van grote hoeveelheden eiwit van rauwe eieren veroorzaakte huidletsels, haaruitval en zenuw- en spierstoornissen. De ziekte kon genezen worden door het eiwit te koken en gist toe te dienen. De ziekte ontstaat namelijk doordat biotine, dat aanwezig is in gist, niet door de darmen opgenomen kan worden omdat rauw eiwit avidine bevat, een antibiotine -stof. Biotine speelt een rol bij de dissimilatie (chemische afbraak) van glucose, vetzuren en bepaalde aminozuren. Het is essentieel voor de synthese van bepaalde andere vetzuren. Biotine is oplosbaar in water en bevindt zich in grote hoeveelheden in gist, lever, nieren en gekookte eieren. Glucose Vetzuren Aminozuren Krebs-cyclus energiecentrale van de cel huid en vacht ademhalingsketen 72 Kwaliteit van de huid en de vacht Werking van het zenuwstelsel

14 Gist Foliumzuur Folaat, vitamine B9 Foliumzuur speelt een rol in de ontwikkeling van weefsel van het zenuwstelsel. Een tekort kan leiden tot misvormingen (zoals spina bifida, open ruggetje ) tijdens de groei van de foetus. Supplementen met foliumzuur toedienen aan drachtige teven lijkt zeer doeltreffend te zijn om het aantal gevallen van palatoschisis (open gehemelte) bij pasgeboren pups te doen dalen. Foliumzuur helpt ook bij het voorkomen van bloedarmoede. Foliumzuur werd in het midden van de twintigste eeuw ontdekt. Het is oplosbaar in water en wordt opgeslagen in de lever van het dier. Sinds een aantal jaren spreekt men van vitamine B9, maar voorheen werd het ook wel vitamine M, vitamine Bc of eluaatfactor genoemd. Foliumzuur is een vitamine van de B-groep. Het is onmisbaar voor alle weefsels waarin de cellen zich snel vermenigvuldigen (vb.: foetus). Het speelt een rol in de synthese van de essentiële bestanddelen van het DNA. Tijdens de ontwikkeling van het embryo gedraagt de foetus zich als een echte foliumzuurpomp en kan de moeder gemakkelijk een tekort oplopen als ze niet voldoende foliumzuur inneemt. Net zoals voor de meeste andere vitaminen B vormt gist de beste bron van foliumzuur. Maar lever en groene groenten, met name spinazie en waterkers, zijn ook uitstekende bronnen. foliumzuur P Synthese van het DNA synthese van de rode bloedlichaampjes Synthese van het DNA Voorkomen van bloedarmoede 73

15 Choline-Inositol Choline en inositol voorkomen een schadelijke opstapeling van vetzuren in de lever. Deze stoffen zijn vergelijkbaar met vitaminen en ze zijn een van de lipotrofe factoren. Choline en inositol zijn strikt genomen geen echte vitaminen, ook al worden ze bij de vitaminen van de B-groep gerekend. Het organisme kan zelf choline aanmaken in de lever. Deze productie is echter niet altijd voldoende om aan de volledige behoefte te voldoen. Bovendien is het sowieso verstandig om de voeding ermee te verrijken. In het geval van inositol geldt dan weer dat het organisme en de darmbacteriën wel in staat zijn om glucose in deze stof om te zetten. Choline en inositol dragen samen bij tot de opbouw van de celmembranen. In combinatie met andere vitaminen uit de B-groep en histidine versterken ze de bescherming van de huid tegen uitdrogen. In combinatie met fosfor kan met choline ook lecithine geproduceerd worden, een specifieke vorm van fosfolipiden die zich in de celmembranen en de lipoproteïnen in het bloed bevinden. Choline speelt ook een rol in de synthese van acetylcholine, een zeer belangrijke neurotransmitter voor de zenuwuiteinden. Inositol is een essentieel element voor de vorming van myeline, dat de zenuwen omhult. Choline komt overvloedig voor in vlees, eieren en noten. Orgaanvlees zoals runderlever en hart zijn uitstekende bronnen van inositol. neuron bescherming van de huid dubbele laag van fosfolipiden inositol choline zenuwomhulsel (myeline) synaps cel Vrijmaking van acetylcholine tussen 2 synapsen zodat de zenuwimpuls doorgegeven kan worden 74 Beschermen van de lever Versterken van de huidbarrière Signaaloverdracht in het zenuwstelsel

16 Vitamine C Ascorbinezuur In het algemeen is vitamine C niet onmisbaar voor honden en katten, maar het kan belangrijk worden om de voeding ermee te verrijken als de lever niet meer in staat is om zelf voldoende vitamine C aan te maken. Het voorkomt en vermindert ouderdomsproblemen, door lichamelijke inspanning ontstane celstress, gewrichtsaandoeningen (artrose), enz. Hoewel scheurbuik, dat veroorzaakt wordt door een tekort aan vitamine C, bij de mens al eeuwenlang bekend is (zeelui probeerden het te bestrijden met citroen), is vitamine C geen essentieel vitamine. Deze dieren kunnen het onder normale omstandigheden namelijk zelf aanmaken. Ascorbinezuur vervult diverse vitale functies in het lichaam, zoals bij: - het onschadelijk maken van vrije radicalen (oxidatiestress werend effect): vitamine C maakt de regeneratie mogelijk van vitamine E, dat zelf een krachtige natuurlijke antioxidant is; vitamine C - de ijzerstofwisseling; - bepaalde reacties van het immuunsysteem tegen ontstekingen. Vitamine C is komt vaak voor in de natuur. Men treft het aan in alle planten en vooral in citrusvruchten (citroen, sinaasappel), bessen (zwarte bes), kiwi en aardbeien. Bij honden en katten verloopt de synthese van vitamine C in de lever, op basis van glucose. vrije radicalen cel vrije radicalen Vertragen van ouderdomsverschijnselen Bestrijden van vrije radicalen Voorkomen van artrose 75

Wat is het verschil tussen vitamines en mineralen?

Wat is het verschil tussen vitamines en mineralen? Vitaminen Wat zijn het? Kleine organische (levende natuur) stoffen. Onmisbaar/ noodzakelijk voor groei en ontwikkeling Op vitamine D na, kan ons lichaam geen vitamines maken. Er bestaan 13 vitamines. Oorsprong

Nadere informatie

S C H I J F V A N V I J F

S C H I J F V A N V I J F SCHIJF VAN VIJF DE SCHIJF VAN VIJF, GOED VOOR JE LIJF! V o o r i e d e r e e n i s e e n v o e d i n g s k e u z e v a n b e l a n g w a a r a l l e b e n o d i g d e voedingsstoffen in zitten. Dit zijn

Nadere informatie

De 27 onmisbare vitaminen en mineralen

De 27 onmisbare vitaminen en mineralen Page 1 of 5 De 27 onmisbare vitaminen en mineralen zaterdag 05 september 2009 Wist je dat een kiwi in verhouding veel meer vitamine C bevat dan een sinaasappel? Week&nd start het nieuwe schooljaar gezond,

Nadere informatie

gezond zijn, gezond blijven met vitamines en mineralen

gezond zijn, gezond blijven met vitamines en mineralen gezond zijn, gezond blijven met vitamines en mineralen Vitamines en mineralen: we kunnen geen dag zonder We weten dat we ze elke dag nodig hebben. Maar wat zijn het nu eigenlijk? Vitamines en mineralen

Nadere informatie

gezond zwanger met vitamines en mineralen

gezond zwanger met vitamines en mineralen gezond zwanger met vitamines en mineralen Vitamines en mineralen: we kunnen geen dag zonder We weten dat we ze elke dag nodig hebben. Maar wat zijn het nu eigenlijk? Vitamines en mineralen zijn voedingsstoffen

Nadere informatie

Vitamines en mineralen

Vitamines en mineralen Vitamines en mineralen Is het nodig om extra vitamines en mineralen te slikken of krijg ik voldoende binnen via mijn voeding? Als we de reclame mogen geloven is er altijd wel een reden om vitaminepillen

Nadere informatie

Vitaminen. A. van Kooten

Vitaminen. A. van Kooten Vitaminen A. van Kooten De studie van de groep beschermende stoffen die aangeduid worden met de naam vitamines is pas de laatste vijftig à zestig jaar intensief ter hand genomen. Momenteel kent men ruim

Nadere informatie

GEZONDHEIDSKUNDE-AFP LES 4. Gezonde voeding

GEZONDHEIDSKUNDE-AFP LES 4. Gezonde voeding GEZONDHEIDSKUNDE-AFP LES 4 Gezonde voeding 1 INLEIDING Thema 3 hoofdstuk Gezonde voeding blz. 149 Onderwerpen: -Persoonlijke verschillen -Voeding en levensfasen -Voedingsmiddelen en voedingsstoffen -Richtlijnen

Nadere informatie

van baby naar peuter met vitamines en mineralen

van baby naar peuter met vitamines en mineralen van baby naar peuter met vitamines en mineralen Vitamines en mineralen: we kunnen geen dag zonder We weten dat we ze elke dag nodig hebben. Maar wat zijn het nu eigenlijk? Vitamines en mineralen zijn voedingsstoffen

Nadere informatie

Multi Iron 120 tabletten Verkoopprijs 36,95

Multi Iron 120 tabletten Verkoopprijs 36,95 Multi Iron 120 tabletten Verkoopprijs 36,95 Multivitaminen en mineralen complex Geavanceerde multi vitaminen en mineralen spectrum op orthomoleculair basis, extra versterkt op Ijzer. IJzer is een belangrijk

Nadere informatie

BEWEGING EN VOEDING VOOR OUDEREN

BEWEGING EN VOEDING VOOR OUDEREN BEWEGING EN VOEDING VOOR OUDEREN BELANG VAN BEWEGEN Lichamelijk inactief, gevolgen? Actieve geest Wat gebeurt er als je beweegt? HERSENEN INDELING HERSENEN GEHEUGEN EN EMOTIONELE LADING HERSENCELLEN WAT

Nadere informatie

vitamines & mineralen onmisbaar voor een goede gezondheid

vitamines & mineralen onmisbaar voor een goede gezondheid vitamines & mineralen onmisbaar voor een goede gezondheid Vitamines en mineralen: we kunnen geen dag zonder We weten dat we ze elke dag nodig hebben. Maar wat zijn het eigenlijk? Vitamines en mineralen

Nadere informatie

Vitamine E Vitamine E draagt bij tot de bescherming van cellen tegen oxidatieve stress

Vitamine E Vitamine E draagt bij tot de bescherming van cellen tegen oxidatieve stress multihealth complete - vervolg 30 tabletten Functie afzonderlijke ingrediënten: Vitamine E Vitamine E draagt bij tot de bescherming van cellen tegen oxidatieve stress Vitamine B1 Thiamine draagt bij tot

Nadere informatie

BEWAAR ADVIES Donker, afgesloten, koel en buiten bereik van jonge kinderen.

BEWAAR ADVIES Donker, afgesloten, koel en buiten bereik van jonge kinderen. GEBRUIK 3 capsules per dag in te nemen met een glas water. Houdt u aan de aanbevolen dagelijkse dosering. Een voedingssupplement is geen vervanging voor een gevarieerde voeding. Voor het behoud van een

Nadere informatie

Honden worden (nog sterker dan. Vetten

Honden worden (nog sterker dan. Vetten Vetten Honden worden (nog sterker dan katten) van nature aangetrokken tot vetrijke voeding.als de hond weinig aan lichaamsbeweging doet, moet de opname van vetten echter beperkt worden. Als er geen nauwkeurig

Nadere informatie

Eiwitten. Voeding en Welzijn

Eiwitten. Voeding en Welzijn Eiwitten Voeding en Welzijn Vandaag Mindmap Maak een mindmap Wat weet je allemaal over eiwitten? Filmpje Filmpje Wat is je opgevallen in het filmpje? Wat wist je nog niet? Opdracht Pak ons voedsel erbij.

Nadere informatie

de voedingskundige samenstelling + onderbouwing

de voedingskundige samenstelling + onderbouwing de voedingskundige samenstelling + onderbouwing algemene informatie van de drinkvoeding, waarop de hoeveelheden van de ingrediënten zijn gebaseerd: Volledige voeding; drinkvoeding wordt zes keer op een

Nadere informatie

Online nascholingsinstituut voor de gezondheidszorg

Online nascholingsinstituut voor de gezondheidszorg CURSUS VOEDING EN VOEDINGSSUPPLEMENTEN - SAMENVATTING VITAMINEN FUNCTIE KOMT VOOR IN vitamine A (retinol) provitamine A (bètacaroteen) vitamine B1 (thiamine) vitamine B2 (riboflavine) vitamine B3 (niacine)

Nadere informatie

Ingrediënten: Vitaminen, mineralen, bioflavonoïden, enzymen, aminozuren, plantenextracten, capsule (gelatine), glucosamine 2KCl (schaaldieren).

Ingrediënten: Vitaminen, mineralen, bioflavonoïden, enzymen, aminozuren, plantenextracten, capsule (gelatine), glucosamine 2KCl (schaaldieren). Multi Man 120 tabletten Verkoopprijs 34,95 Multivitaminen en mineralen complex voor de man Geavanceerde multivitaminen en mineralen complex op orthomoleculair basis, speciaal geformuleerd voor de man.

Nadere informatie

Ingrediënten: Vitaminen, mineralen, capsule (gelatine), anti-klontermiddel (magnesiumstearaat, siliciumdioxide).

Ingrediënten: Vitaminen, mineralen, capsule (gelatine), anti-klontermiddel (magnesiumstearaat, siliciumdioxide). Multi Sport 120 Capsules Verkoopprijs 19,95 Multivitaminen en mineralen complex voor de sporter Geavanceerde multi vitaminen en mineralen spectrum op orthomoleculair basis, speciaal geformuleerd voor de

Nadere informatie

Multi Senergy + 120 tabletten Verkoopprijs 38,95

Multi Senergy + 120 tabletten Verkoopprijs 38,95 Multi Senergy + 120 tabletten Verkoopprijs 38,95 Multivitaminen en mineralen complex Geavanceerde multivitaminen en mineralen spectrum op orthomoleculair basis. Multi Senergy+ biedt een zeer brede, structurele

Nadere informatie

gezond zwanger met vitamines en mineralen

gezond zwanger met vitamines en mineralen gezond zwanger met vitamines en mineralen Vitamines en mineralen: we kunnen geen dag zonder We weten dat we ze elke dag nodig hebben. Maar wat zijn het nu eigenlijk? Vitamines en mineralen zijn voedingsstoffen

Nadere informatie

Ingrediënten: Vitaminen, mineralen, bioflavonoïden, enzymen, aminozuren, plantenextracten, capsule (gelatine), glucosamine 2KCl (schaaldieren).

Ingrediënten: Vitaminen, mineralen, bioflavonoïden, enzymen, aminozuren, plantenextracten, capsule (gelatine), glucosamine 2KCl (schaaldieren). Multi Vrouw 120 tabletten Verkoopprijs 34,95 Multivitaminen en mineralen complex voor de vrouw Geavanceerde multivitaminen en mineralen complex op orthomoleculair basis, speciaal geformuleerd voor de vrouw.

Nadere informatie

Bij hoeveel procent vochtverlies gaat de sportprestatie achteruit? Ong. 1% Bart van der Meer WM/SM theorie les 11 Amice

Bij hoeveel procent vochtverlies gaat de sportprestatie achteruit? Ong. 1% Bart van der Meer WM/SM theorie les 11 Amice Bij hoeveel procent vochtverlies gaat de sportprestatie achteruit? Ong. 1% Bart van der Meer WM/SM theorie les 11 Amice Bij hoeveel procent vochtverlies krijg je een dorstsignaal? Ong. 2% Bewerkt door

Nadere informatie

Een gezonde levensstijl is belangrijk, evenals een gevarieerde, evenwichtige voeding, waarvoor voedingssupplementen geen vervanging zijn.

Een gezonde levensstijl is belangrijk, evenals een gevarieerde, evenwichtige voeding, waarvoor voedingssupplementen geen vervanging zijn. Aanbevolen gebruik Flinndal Multi is afgestemd op de behoefte van mensen vanaf 14 tot ongeveer 50 jaar. Dagelijks één tablet is voldoende. Ook geschikt voor vegetariërs. Een gezonde levensstijl is belangrijk,

Nadere informatie

MijnCoach Voedingsleer

MijnCoach Voedingsleer MijnCoach Voedingsleer MijnCoach: Voedingsleer Pagina 1 Inhoudsopgave Basis Voedingsleer... 3 Energie... 3 Voedingswaarden... 3 Vet... 4 Eiwit... 4 Koolhydraten... 4 Vezels... 5 Natrium... 5 Vitaminen...

Nadere informatie

PRAKTISCH VOEDING VAN UW KAT - algemeen

PRAKTISCH VOEDING VAN UW KAT - algemeen l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n PRAKTISCH VOEDING VAN UW KAT - algemeen over houden van huisdieren Voeding is een belangrijk onderdeel van de verzorging

Nadere informatie

Dogscare. Buys Ballotstraat 18 4462 AP Goes 0113-213455 info@dogscare.nl K.v.K. 22060497

Dogscare. Buys Ballotstraat 18 4462 AP Goes 0113-213455 info@dogscare.nl K.v.K. 22060497 Dogscare Buys Ballotstraat 18 4462 AP Goes 0113-213455 info@dogscare.nl K.v.K. 22060497 D a t a s h e e t DOG LOVERS GOLD Ingrediënten: Alle geselecteerde ingrediënten van de allerhoogste kwaliteit zijn.

Nadere informatie

Belangrijke functies van vitale celstoffen

Belangrijke functies van vitale celstoffen Vitale celstofsynergieën (de synergie tussen bepaalde vitale stoffen zoals, vitamines en andere micronutriënten) voor de verzorging van de lichaamscellen Hoofdstuk 3 Belangrijke functies van vitale celstoffen

Nadere informatie

Orthomoleculaire suppletie

Orthomoleculaire suppletie Inhoudsopgave Orthomoleculaire suppletie Bereik een optimale gezondheid Inhoudsopgave Les 1. Basisprincipes orthomoleculaire wetenschap Over deze cursus Het belang van goede voeding Orthomoleculaire voeding

Nadere informatie

Vitaminen en mineralen. Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies. Jouw gezondheid is onze zorg

Vitaminen en mineralen. Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies. Jouw gezondheid is onze zorg Vitaminen en mineralen Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies Jouw gezondheid is onze zorg Inhoud Vitaminen 3 Mineralen 4 Voeding 4 Dagelijkse behoefte 4 Wanneer extra vitaminen gebruiken

Nadere informatie

Weerstandswaaier. zink. ijzer. seleen koper B12 B11. vitamines & mineralen. vitamine. vitamine. vitamine. vitamine. vitamine.

Weerstandswaaier. zink. ijzer. seleen koper B12 B11. vitamines & mineralen. vitamine. vitamine. vitamine. vitamine. vitamine. Het Vitamine Informatie Bureau geeft informatie over s en mineralen. ie zijn onmisbaar voor een goede gezondheid, en het is dus belangrijk om er het nodige over te weten. e adviezen van de Gezondheidsraad

Nadere informatie

Aanbevolen gebruik Dagelijks één kauwtablet. Geschikt voor kinderen van één tot dertien jaar.

Aanbevolen gebruik Dagelijks één kauwtablet. Geschikt voor kinderen van één tot dertien jaar. Aanbevolen gebruik Dagelijks één kauwtablet. Geschikt voor kinderen van één tot dertien jaar. Een gezonde levensstijl is belangrijk, evenals een gevarieerde, evenwichtige voeding, waarvoor voedingssupplementen

Nadere informatie

Vitamine C. Lisanne Damsma ; ; CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/58645

Vitamine C. Lisanne Damsma ; ; CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/58645 Auteurs Laatst gewijzigd Licentie Webadres Lisanne Damsma ; ; 11 June 2015 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/58645 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.

Nadere informatie

Mitochondriële ziekten

Mitochondriële ziekten Mitochondriële ziekten Stofwisseling NCMD Het Nijmeegs Centrum voor Mitochondriële Ziekten is een internationaal centrum voor patiëntenzorg, diagnostiek en onderzoek bij mensen met een stoornis in de mitochondriële

Nadere informatie

Vitaminen & Mineralen

Vitaminen & Mineralen Vitaminen & Mineralen Vitaminen- en mineralentabel In deze brochure vindt u een overzicht van de functies, bronnen en tekenen van tekort van de belangrijkste vitaminen en mineralen. Vitaminen Vitaminen

Nadere informatie

Weerstandswaaier. zink. ijzer. seleen koper B12 B11. vitamines & mineralen. vitamine. vitamine. vitamine. vitamine. vitamine.

Weerstandswaaier. zink. ijzer. seleen koper B12 B11. vitamines & mineralen. vitamine. vitamine. vitamine. vitamine. vitamine. Het Vitamine Informatie Bureau geeft informatie over s en mineralen. ie zijn onmisbaar voor een goede gezondheid, en het is dus belangrijk om er het nodige over te weten. e adviezen van de Gezondheidsraad

Nadere informatie

Energie op je bord, voedsel tegen vermoeidheid In de herfst worden we sneller moe dan in het warme seizoen. Welke producten verlossen ons van de

Energie op je bord, voedsel tegen vermoeidheid In de herfst worden we sneller moe dan in het warme seizoen. Welke producten verlossen ons van de Energie op je bord, voedsel tegen vermoeidheid In de herfst worden we sneller moe dan in het warme seizoen. Welke producten verlossen ons van de vermoeidheid? Gezond eten, wil niet enkel zeggen voedsel

Nadere informatie

SKIN CARE DIET VOOR DE HOND

SKIN CARE DIET VOOR DE HOND SKIN CARE DIET VOOR DE HOND Voeding speelt een belangrijke rol bij de behandeling van huidaandoeningen. Vaak zal uw dierenarts daarom een speciale dieetvoeding voorschrijven, zoals Skin Care Diet van Royal

Nadere informatie

Een handvol pompoenzaden per dag: goed op bijten. Pompoenpitten zijn lekker in yoghurt, slaatjes, brood of gebak, pastagerechten,...

Een handvol pompoenzaden per dag: goed op bijten. Pompoenpitten zijn lekker in yoghurt, slaatjes, brood of gebak, pastagerechten,... Toepassingen van pompoenpitten Werkt mee aan de instandhouding van normale testosterongehalten in het bloed door zink Dragen bij tot een normale vruchtbaarheid en voortplanting door zink Goed voor je blaas

Nadere informatie

LifePak + 9 functies in 1 formule

LifePak + 9 functies in 1 formule LifePak + 9 functies in 1 formule Eén product voor Europa Vereenvoudigde uitleg voor EMEAactiviteiten Verbeterde formule Een uitgebreid voedings- en wellnessprogramma dat gebruik maakt van vernieuwende

Nadere informatie

WELLNESS CATFOOD DOG & CAT WELLNESS DOGFOOD HI-TEC BALANCED NUTRITION

WELLNESS CATFOOD DOG & CAT WELLNESS DOGFOOD HI-TEC BALANCED NUTRITION WELLNESS CATFOOD DOG & CAT WELLNESS DOGFOOD HI-TEC BALANCED NUTRITION NL 2 WELLNESS CATFOOD Wellness WELLNESS KITTEN WELLNESS ADULT WELLNESS SENSITIVE King Qualifood is een divisie van de firma Natural

Nadere informatie

vitamineralize yourself!

vitamineralize yourself! vitamineralize yourself! met ontdek de voordelen van het retard effect vitaminen en mineralen Folium zuur Niacine fem support hair potency hematinic sport potency stress complex total complex Vertraagde

Nadere informatie

Q-Plus. Vlug vermoeid, minder vitaal, snel ziek? Het lichaam vraagt Q-Plus 40 / 240

Q-Plus. Vlug vermoeid, minder vitaal, snel ziek? Het lichaam vraagt Q-Plus 40 / 240 Q-Plus Vlug vermoeid, minder vitaal, snel ziek? Het lichaam vraagt Q-Plus Q-Plus 240 mg: Co-enzym Q10 (240 mg), magnesiumoxide (110 mg) Q-Plus 40 mg: Maltodextrine (200 mg), magnesiumoxide (110 mg), Co-enzym

Nadere informatie

Ontzuren en ontgiften

Ontzuren en ontgiften BODY & MIND M A S S A G E P R A K T I J K Ontzuren en ontgiften Verzuring Verzuring betekent letterlijk het zuurder worden van iets. Ons lichaam is verzuurd als het zuurgehalte, ph-waarde, van ons lichaam

Nadere informatie

Cellen aan de basis.

Cellen aan de basis. Cellen aan de basis. Cellen aan de basis In het thema cellen aan de basis vinden we twee belangrijke thema s uit biologie voor jou terug. 1. Organen en cellen (thema 1 leerjaar 3) 2. Stofwisseling (thema

Nadere informatie

Vitamines & mineralen

Vitamines & mineralen De beste voeding tegen stress Januari 2013 Uitgegeven door Morpheus Instituut http://www.morpheus-emotionele-bevrijding.com 2 Het is niet toegestaan om deze manual te verkopen en / of door te verkopen.

Nadere informatie

Dossier. Wetenschappelijke informatie op een begrijpelijke manier uitgelegd. Het belang van: VITAMINE D

Dossier. Wetenschappelijke informatie op een begrijpelijke manier uitgelegd. Het belang van: VITAMINE D Dossier Wetenschappelijke informatie op een begrijpelijke manier uitgelegd. Het belang van: VITAMINE D E-book Vitamine D Vitamine D: anders dan andere vitaminen 3 Vitamine D en zonlicht, hoe zit het precies?

Nadere informatie

Medicinale dranken - Chlorophyl

Medicinale dranken - Chlorophyl Medicinale dranken - Chlorophyl Chlorophyl (water) Een wonder van de natuur. Chlorophyl en de balans zuren en base Giffen, schadelijke stoffen en andere milieubelastende stoffen, zoals een onevenwichtige

Nadere informatie

Fysiologie / Metabolisme stofwisseling

Fysiologie / Metabolisme stofwisseling Fysiologie / Metabolisme stofwisseling Onder de fysiologie vallen bij de sportmassage de volgende onderdelen: Celleer/cytologie Weefselleer/histologie Stofwisseling/metabolisme Spijsvertering Hart, bloedvaten

Nadere informatie

Biologie ( havo vwo )

Biologie ( havo vwo ) Tussendoelen Biologie ( havo vwo ) Biologie havo/vwo = Basis Biologische eenheid Levenskenmerk Uitleggen hoe bouw en werking van onderdelen van een organisme bijdragen aan de functies voeding, verdediging

Nadere informatie

simply perfect hondenvoeding

simply perfect hondenvoeding hondenvoeding simply perfect Premium Care wordt exclusief geproduceerd voor bij het Forix Groep samenwerkingsverband aangesloten winkels. Informatie Forix Groep Noordwijkerhout - www.forix.nl Premium Care,

Nadere informatie

Gezondheid & Voeding

Gezondheid & Voeding Hart en vaatziekten bestrijden en voorkomen met vitamine C Een goedkope en effectieve aanpak van hart en vaatziekten is heel goed mogelijk. En dan niet met farmaceutische middelen, die eigenlijk alleen

Nadere informatie

"Als je weet wat je eet kan je bewuster keuzes gaan maken en een gezondere lifestyle ontwikkelen."

Als je weet wat je eet kan je bewuster keuzes gaan maken en een gezondere lifestyle ontwikkelen. Dagelijkse voeding Als je wat meer op je voeding wilt gaan letten, dan sta je vast stil bij wat je allemaal op een dag eet. En je vraagt je vast af wat heb je nu direct nodig en wat niet? Wat voor effect

Nadere informatie

Sojaproducten - Een bron van hoogwaardige eiwitten

Sojaproducten - Een bron van hoogwaardige eiwitten Sojaproducten - Een bron van hoogwaardige eiwitten Standpuntnota van de ENSA Scientific Advisory Committee Inleiding Eiwitten zijn een belangrijke voedingsstof die nodig zijn voor de groei en het herstel

Nadere informatie

Goede voeding. Hans van Kuijk sportarts

Goede voeding. Hans van Kuijk sportarts Goede voeding Hans van Kuijk sportarts Goede voeding Hans van Kuijk sportarts Chronische aandoeningen Hart- en vaatziekten Hoge bloeddruk Diabetes 2 Overgewicht? Relatie met voeding & bewegen? DM2; dramatische

Nadere informatie

Vitamine D IS EEN SUPPLEMENT NODIG. 11x vraag en antwoord over supplementen

Vitamine D IS EEN SUPPLEMENT NODIG. 11x vraag en antwoord over supplementen 11x vraag en antwoord over supplementen Vitamine D IS EEN SUPPLEMENT NODIG Om aan vitamine D te komen is vooral zonlicht erg belangrijk. Voeding speelt, zeker s zomers, een bijrol. Hoe krijg je niet te

Nadere informatie

ANALLERGENIC DIET VOOR DE HOND

ANALLERGENIC DIET VOOR DE HOND ANALLERGENIC DIET VOOR DE HOND Bij de behandeling van voedselovergevoeligheid zal uw dierenarts uw hond een speciale dieetvoeding voorschrijven. Royal Canin Anallergenic Diet is speciaal ontwikkeld voor

Nadere informatie

Voeding en osteoporose

Voeding en osteoporose Voeding en osteoporose Voeding bij osteoporose Bij osteoporose (botontkalking) is de afbraak van de botten vergroot, waardoor de botten erg verzwakt zijn. De kans op botbreuken is verhoogd. Belangrijke

Nadere informatie

MELATONINE. Het natuurlijke slaapmiddel

MELATONINE. Het natuurlijke slaapmiddel MELATONINE Het natuurlijke slaapmiddel Wat is Melatonine Melatonine is een hormoon dat in de pijnappelklier (epifyse) geproduceerd wordt uit serotonine (neurotransmitter betrokken bij stemming en pijn)

Nadere informatie

Voeding en osteoporose

Voeding en osteoporose Voeding en osteoporose 2 Voeding bij osteoporose Bij osteoporose (botontkalking) is de afbraak van de botten vergroot, waardoor de botten erg verzwakt zijn. De kans op botbreuken is verhoogd. Belangrijke

Nadere informatie

BIJLAGEN. bij GEDELEGEERDE VERORDENING (EU) /... VAN DE COMMISSIE

BIJLAGEN. bij GEDELEGEERDE VERORDENING (EU) /... VAN DE COMMISSIE EUROPESE COMMISSIE Brussel, 25.9.2015 C(2015) 6507 final ANNEXES 1 to 5 BIJLAGEN bij GEDELEGEERDE VERORDENING (EU) /... VAN DE COMMISSIE tot aanvulling van Verordening (EU) nr. 609/2013 van het Europees

Nadere informatie

Anthozym Petrasch. aansterken na ziekte. bij verlies aan vitaliteit. ter bescherming van gezonde cellen en weefsels. stimuleert het immuunsysteem

Anthozym Petrasch. aansterken na ziekte. bij verlies aan vitaliteit. ter bescherming van gezonde cellen en weefsels. stimuleert het immuunsysteem Anthozym Petrasch Geconcentreerd sap van rode bieten en zwarte bessen met rechtsdraaiend melkzuur aansterken na ziekte bij verlies aan vitaliteit ter bescherming van gezonde cellen en weefsels stimuleert

Nadere informatie

Vezels, Vitaminen en Mineralen

Vezels, Vitaminen en Mineralen Vezels, Vitaminen en Mineralen Voedingsvezels Voedingsvezels zijn belangrijke stoffen voor een gezonde spijsvertering. Een tekort aan voedingsvezels kan allerlei spijsverteringsproblemen opleveren, waaronder

Nadere informatie

1) Rijk aan vitaminen & mineralen. 2) Rijk aan essentiële onverzadigde vetzuren & aminozuren. 3) Bevat krachtige adoptogene eigenschappen voor de huid

1) Rijk aan vitaminen & mineralen. 2) Rijk aan essentiële onverzadigde vetzuren & aminozuren. 3) Bevat krachtige adoptogene eigenschappen voor de huid 1) Rijk aan vitaminen & mineralen 2) Rijk aan essentiële onverzadigde vetzuren & aminozuren 3) Bevat krachtige adoptogene eigenschappen voor de huid 4) Draagt bij tot het behoud van de gezondheid van de

Nadere informatie

PRAKTISCH VOEDING VAN UW HOND - algemeen

PRAKTISCH VOEDING VAN UW HOND - algemeen l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n PRAKTISCH VOEDING VAN UW HOND - algemeen over houden van huisdieren Voeding is een belangrijk onderdeel van de verzorging

Nadere informatie

Gezondheid & Voeding

Gezondheid & Voeding Vetten zijn gezond en noodzakelijk laat je niets wijsmaken Vet heeft een slecht imago en dat is vreemd omdat vet noodzakelijk is en zeker niet alleen maar slecht is en het het is niet iets wat je zoveel

Nadere informatie

HYPOALLERGENIC DIET VOOR DE HOND

HYPOALLERGENIC DIET VOOR DE HOND HYPOALLERGENIC DIET VOOR DE HOND Bij de behandeling van voedselovergevoeligheid zal uw dierenarts uw hond een speciale dieetvoeding voorschrijven. Royal Canin Hypoallergenic Diet is speciaal ontwikkeld

Nadere informatie

TOP 10 GEZONDE GEFERMENTEERDE GROENTE

TOP 10 GEZONDE GEFERMENTEERDE GROENTE TOP 10 GEZONDE GEFERMENTEERDE GROENTE Hoewel u gefermenteerde levensmiddelen in de supermarkt kunt kopen, zijn deze meestal gepasteuriseerd op hoge temperatuur waardoor de nodige vriendelijke bacteriën

Nadere informatie

Mitochondriële ziekten Stofwisseling

Mitochondriële ziekten Stofwisseling Mitochondriële ziekten Stofwisseling Deze folder maakt deel uit van een serie over mitochondriële aandoeningen. In deze folder leest u meer over de stofwisseling. De stofwisseling is niet eenvoudig daarom

Nadere informatie

Vitamine B12 Brood Glucose Biefstuk Fruitsap Proteïnen Kiwi Zetmeel Calcium Broccoli

Vitamine B12 Brood Glucose Biefstuk Fruitsap Proteïnen Kiwi Zetmeel Calcium Broccoli Toetsvragen voedingsleer 1. Voedingsmiddel of voedingsstof? Kruis het juiste antwoord aan! Voedingsmiddel Voedingsstof Vitamine B12 Brood Glucose Biefstuk Fruitsap Proteïnen Kiwi Zetmeel Calcium Broccoli

Nadere informatie

Adult 1+ jaar - ans - Year - JAHRE 26+ kg HYPOALLERGEEN OOK IN LARGE BREED. Devotion. Richtlijn

Adult 1+ jaar - ans - Year - JAHRE 26+ kg HYPOALLERGEEN OOK IN LARGE BREED.  Devotion. Richtlijn Volwassen gewicht van de hond kg Richtlijn dagelijkse hoeveelheid grams 25 340 30 390 35 420 40 470 45 520 50 570 55 600 60 640 70 690 OOK IN HYPOALLERGEEN www.devotiondogfood.com Adult 1+ jaar - ans -

Nadere informatie

Mineralen basisch mineralen complex

Mineralen basisch mineralen complex Mineralen basisch mineralen complex Zuur-base in balans! Draagt bij tot een gezond zuur-base evenwicht * Vegan Gentechvrij Lactosevrij Glutenvrij *Zink Ben jij zuur? Jouw gezondheid op lange termijn Onze

Nadere informatie

De rol van voeding bij preventie en behandeling van decubitus.

De rol van voeding bij preventie en behandeling van decubitus. KHBO Brugjaar verpleegkunde 1 De rol van voeding bij preventie en behandeling van decubitus. 1 inleiding Decubitus is een veel voorkomend probleem bij ouderen. Naast het gebruik van drukopheffende lig-en

Nadere informatie

HYPOALLERGENIC DIET VOOR DE KAT

HYPOALLERGENIC DIET VOOR DE KAT HYPOALLERGENIC DIET VOOR DE KAT Bij de behandeling van voedselovergevoeligheid zal uw dierenarts uw kat een speciale dieetvoeding voorschrijven. Royal Canin Hypoallergenic Diet is speciaal ontwikkeld voor

Nadere informatie

SPIJSVERTERINGSKLACHTEN

SPIJSVERTERINGSKLACHTEN DE VOEDINGSSUPPLEMENTEN VAN ALFA AAN JE GEZONDHEID BOUW JE ELKE DAG SPIJSVERTERINGSKLACHTEN ONDERSTEUNING VAN EEN VLOTTE MAAGWERKING DE SPIJSVERTERING, EEN INGEWIKKELD PROCES De spijsvertering bestaat

Nadere informatie

LES 16C VOEDINGSSTOFFEN: Beschermende (Bouw)stoffen en Mini lasagne

LES 16C VOEDINGSSTOFFEN: Beschermende (Bouw)stoffen en Mini lasagne [1] VERWERKING van AGRARISCHE PRODUCTEN LES 16C VOEDINGSSTOFFEN: Beschermende (Bouw)stoffen en Mini lasagne INLEIDING Deze les gaat over beschermende stoffen. Brandstoffen, bouwstoffen en beschermende

Nadere informatie

Gezondheid & Voeding

Gezondheid & Voeding 6 plantaardige methodes om je hele lichaam te verjongen Zoals je misschien wel weet ben ik een voorstander van natuurlijke voeding, voeding die onbewerkt is, het liefst rechtstreeks van de biologische

Nadere informatie

OUDER worden is onvermijdelijk...

OUDER worden is onvermijdelijk... OUDER worden is onvermijdelijk... Maar gewrichten kunnen JONG blijven. Gratis info! Alles over gewrichten... Gewrichtspijn bij honden Ouder worden is onvermijdelijk We willen allemaal dat je hond fit,

Nadere informatie

Elke dag bouwen aan sterke botten

Elke dag bouwen aan sterke botten Elke dag bouwen aan sterke botten Waarom aandacht voor sterke botten? Hoe krijg je sterke botten? Of je sterke botten hebt of niet wordt voor een groot deel bepaald door erfelijke factoren. Een beetje

Nadere informatie

Samenvatting Biologie H7 Biologie Eten

Samenvatting Biologie H7 Biologie Eten Samenvatting Biologie H7 Biologie Eten Samenvatting door J. 1049 woorden 5 januari 2017 5,1 13 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar 7.1 Eten Eet iedereen hetzelfde? Eetgewoontes hangen van verschillende

Nadere informatie

Vitaminen. We spreken over vitamine B-complex omdat er meerdere B-vitaminen zijn. Belangrijk voor de mens zijn onder andere vitamine B1, B2 en B6.

Vitaminen. We spreken over vitamine B-complex omdat er meerdere B-vitaminen zijn. Belangrijk voor de mens zijn onder andere vitamine B1, B2 en B6. Vitaminen Vitaminen zijn organische stoffen met zeer verschillende scheikundige samenstellingen die van nature in voedingsmiddelen voorkomen. Vitaminen worden met hoofdletters aangegeven, bijvoorbeeld

Nadere informatie

Royal Canin (early) cardiac diet

Royal Canin (early) cardiac diet Royal Canin (early) cardiac diet Voeding speelt een belangrijke rol bij de behandeling van een hartaandoening. Daarom zal uw dierenarts uw huisdier meestal een speciale dieetvoeding voorschrijven, zoals

Nadere informatie

Metabolism Support. Metabole ondersteuning. Ingrediënten. Natuurlijke cholesterolverlager SUPPORTING A HEALTHY LIFESTYLE

Metabolism Support. Metabole ondersteuning. Ingrediënten. Natuurlijke cholesterolverlager SUPPORTING A HEALTHY LIFESTYLE Metabolism Support Draagt bij aan een normaal cholesterolgehalte, heeft een gunstige invloed op de vethuishouding en de stofwisseling Metabolism Support draagt bij aan de instandhouding van een normaal

Nadere informatie

Voedingsleer. Waar gaat deze kaart over? Wat wordt er van je verwacht? Voedingsleer en het plantenrijk

Voedingsleer. Waar gaat deze kaart over? Wat wordt er van je verwacht? Voedingsleer en het plantenrijk Waar gaat deze kaart over? Deze kaart gaat over voedingsleer: over voedingsstoffen en de manier waarop ons lichaam met deze stoffen omgaat. Wat wordt er van je verwacht? Na het bestuderen van deze kaart

Nadere informatie

Gezondheid & Voeding

Gezondheid & Voeding Welke noten zijn gezond, onderzoek gezonde vetten Noten zijn gezond en rijk aan gezonde, onverzadigde vetten die je helpen om af te vallen! Eet 20 gram noten per dag voor je gezondheid en krijg daardoor

Nadere informatie

Loes Neven, Erika Vanhauwaert en Krista Morren BEWUST ETEN KIEZEN, KOPEN EN KLAARMAKEN

Loes Neven, Erika Vanhauwaert en Krista Morren BEWUST ETEN KIEZEN, KOPEN EN KLAARMAKEN Loes Neven, Erika Vanhauwaert en Krista Morren KIEZEN, KOPEN EN KLAARMAKEN DE ACTIEVE VOEDINGSDRIEHOEK GROEP PER GROEP WEETJE DEHYDRATEREND EFFECT VAN ALCOHOL EN KOFFIE Alcoholische dranken hebben een

Nadere informatie

el Mare gebruiksaanwijzing

el Mare gebruiksaanwijzing el Mare gebruiksaanwijzing el Mare Omega-3 El Mare is een serie voedingssupplementen met Omega-3 vetzuren (EPA/DHA) uit visolie en Omega-6 vetzuren aangevuld met andere ingrediënten in een zodanige samenstelling

Nadere informatie

is e r n ie t! Bewust Beter Betaalbaar

is e r n ie t! Bewust Beter Betaalbaar B e te r is e r n ie t! Premium Care Beter voor uw hond is er niet! Premium Care is zeer gezonde A-merk kwaliteit voeding voor een heel gunstige prijs. De voeding heeft de beste verteerbaarheid door een

Nadere informatie

Als een voeding evenwichtig. Mineralen

Als een voeding evenwichtig. Mineralen Mineralen Als een voeding evenwichtig is, zijn supplementen met mineralen overbodig. Een overschot aan minerale zouten verstoort de spijsvertering en kan zelfs een omgekeerd effect opleveren van wat men

Nadere informatie

RENAL DIET VOOR DE HOND

RENAL DIET VOOR DE HOND RENAL DIET VOOR DE HOND Bij de behandeling van een nieraandoening zal uw dierenarts uw hond meestal een speciale dieetvoeding voorschrijven. Royal Canin Renal Diet is speciaal ontwikkeld voor honden ter

Nadere informatie

Nodig: bos paastakken, kleine kaartjes, werkblad een ei hoort erbij, werkblad woordzoeker

Nodig: bos paastakken, kleine kaartjes, werkblad een ei hoort erbij, werkblad woordzoeker Themales ei instructie Nodig: bos paastakken, kleine kaartjes, werkblad een ei hoort erbij, werkblad woordzoeker Opwarming: zet de takken in een vaas op tafel en leg de kaartjes klaar. Begin met de vraag:

Nadere informatie

Nieraandoeningen bij kat en hond

Nieraandoeningen bij kat en hond Nieraandoeningen bij kat en hond Veterinary Diet NIERAANDOENINGEN BIJ KAT EN HOND Nieraandoeningen komen relatief vaak voor bij katten en honden. Hoewel ook jonge dieren last kunnen hebben van hun nieren,

Nadere informatie

Botopbouw. Mineralen (micronutriënten)

Botopbouw. Mineralen (micronutriënten) Botopbouw De onevenredige nadruk op calcium als belangrijkste botopbouwer zorgt ervoor dat veel vrouwen en mannen met een verhoogd risico op osteoporose niet weten dat er ook nog andere, even belangrijke

Nadere informatie

CALM DIET VOOR DE KAT

CALM DIET VOOR DE KAT Wanneer uw kat last heeft van stress of een stressvolle situatie wordt verwacht, kan uw dierenarts een speciale dieetvoeding voorschrijven. Calm Diet van Royal Canin is speciaal ontwikkeld voor katten

Nadere informatie

Noten en gedroogde zuidvruchten passen in een gezond voedingspatroon

Noten en gedroogde zuidvruchten passen in een gezond voedingspatroon Noten en gedroogde zuidvruchten passen in een gezond voedingspatroon Noten, rozijnen, gedroogde pruimen en andere gedroogde zuidvruchten bevatten veel gezonde vetten, vezels, vitamines en mineralen. Uit

Nadere informatie

Wat zijn vetten? Soorten vetten Onverzadigde vetten Verzadigde vetten Transvetten Vetpercentages Tips

Wat zijn vetten? Soorten vetten Onverzadigde vetten Verzadigde vetten Transvetten Vetpercentages Tips Vetten 1 Onderwerpen Wat zijn vetten? Soorten vetten Onverzadigde vetten Verzadigde vetten Transvetten Vetpercentages Tips 2 Wat zijn vetten? Vetten zijn naast eiwitten en koolhydraten, een van de drie

Nadere informatie

ARGI+ Sporten met Forever

ARGI+ Sporten met Forever ARGI+ Sporten met Forever Sporten met de natuurlijke boost van ARGI+ ARGI+ is een uniek supplement voor actieve sporters die hun lichaam dat beetje extra willen geven voor optimale prestaties. ARGI+ heeft

Nadere informatie

Mitochondriële ziekten

Mitochondriële ziekten Mitochondriële ziekten Spijsvertering NCMD Het Nijmeegs Centrum voor Mitochondriële Ziekten is een internationaal centrum voor patiëntenzorg, diagnostiek en onderzoek bij mensen met een stoornis in de

Nadere informatie

Disclosure belangen spreker

Disclosure belangen spreker Disclosure belangen spreker Wondzorg Symposium 14 oktober 2014 (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of

Nadere informatie