Nieuwe pc? )nze koopwijzer lelptu kiezen! Grote. ihalsapp ïratis sms'en. /erbeter f^m foutube-l^ ilmpjes. Vaarom scanners soms in de fout gaan

Transcriptie

1 Haai meer uit uw pc N r i ^ I a i juni-5 juli 2011 Nieuwe pc? )nze koopwijzer lelptu kiezen! Grote ihalsapp y ïratis sms'en IDEO'S ONLINE MONTEREN /erbeter f^m foutube-l^ ilmpjes Dtobewerken in Raw AtPE IN GOOGLE DOCS Maak uw eigen Tour4oto Loos virusalarm Vaarom scanners soms in de fout gaan

2 Inhoud Tourtoto in Google Does Een sportevenement als de Tour de France vraagt om een toto. Dat kan prima met Google Does. Nieuwe pc? Voor mailen, videobewerking en vele andere productieve taken is de pc onovertroffen. Een greep uit het aanbod. 'ISO fco Workshops 24 Verbeter YouTube-filmpjes Met gratis effecten en filters Zet belangrijke gebeurtenis; in chronologische volgorde De schrikvan KPN: software die sms overbodig maakt Grote Zomerpuzzel Zoals elk jaar maakt u ook deze zomer kans op fantastische prijzen ter waarde van ruim euro. U hoeft de puzzel alleen maar even op te lossen! IN DIT NUMMER 10 Zonnige zomerpuzzel De prijzen komen naar u toe deze zomer! 16 Tourtoto in Google Does Tour de France-voorpret 19 Abonneevoordeel Gratis een heel jaar lang bescherming van G Data 20 Camera met wifi Lezers testen de Samsung SH100 internetcamera 24 Video's verbeteren Gewoon online in YouTube 28 Koopwijzer desktops Wat is voor u de perfecte pc? 34 Beter beeldbewerken In raw-formaat hebt u thuis een echte digitale doka 40 Pc-politie John Vanderaart gaat op zoek naar rammelende pe's 43 Onderweg printen Met Google Cloud Print 48 Loos alarm Wat te doen bij onterechte virusmeldingen 54 Eigentijdse tijdbalk Uw eigen overzicht van belangrijke gebeurtenissen 64 WhatsApp Gratis chatten op uw mobieltje was nog nooit zo eenvoudig 26 Word abonnee En ontvang 26 keer Computer Idee voor maar 26 euro! "<euwe 3D (valt mee) WÊM Van begin af aan beh\jksceptisch geweest ten aanzien van 3D. Op beurzen in het buitenland zag ik de voorgaande jaren de eerste voorbeelden van 3D-tv's en -monitoren en ik kreeg er vaak hoofdpijn van. Ikzager dus duidelijk geen meerwaarde in en hoef mijn drie jaar jonge tv niet op Marktplaats te zetten om het nieuwste van het nieuwste te hebben. Toch is mijn mening met betrekking tot 3D iets veranderd. Ik kreeg een uitnodiging van Sony en UPC om de uitzending van de Champions League-finale tussen Barcelona en Manchester United in 3D te komen bekijken. Aangezien ik nieuwsgierig was hoe een voetbalwedstrijd in 3D zou zijn en ik bovendien goed gezelschap had, ging ik naar de bioscoop om me te laten onderdompelen in 3D-voetbal. Nadat ik een 3D-bril had opgezet, viel het me mee. Nu kreeg ik natuurlijk wel een prachtige wedstrijd voorgeschoteld, maar ik moet toegeven: het was leuk kijken. En ik wil besteen keer per week een voetbalwedstrijd en ook een film op een 3D-tv zien (dat laatste heb ikonlangs gedaan). Maar ik wacht nog wel met de aankoop Hoe handig is een camera met wifi? Lezers trekken erop uit met een heuse internetcamera. De verwachtingen zijn hooggespannen. van een nieuwe (3D)tv. PS Wint u de hoofdprijs in onze zomerpuzzel, dan kunt u in 3D kijken! Rob Coenraads, Hoofdredacteur r.coenraads@hub.nl [RUBRIEKEN 4 Mailbus Lezers geven hun mening 6 Nieuws Ontwikkelingen, trends en nieuwe producten 39 Puzzel Maak kans op mooie Corelpakketten 45 Tips en trucs Handige slimmigheden 50 Vers getest Nieuw spul, voor u bekeken 56 Voor nop De leukste gratis software 59 FAQman Problemen opgelost 65 Abonneeservice/Colofon Plus: volgend nummer 66 Uitsmijter Leren dankzij interactieve studiebioscoop S S» 14 I 2011 I

3 Na het zuur komt het zoet. Soms begint uw mail negatief maar eindigt die toch weer verrassend positief. Kunnen we weer rustig ademhalen. Prijswinnaars De oplossing van Prijspuzzel ii is nagelmachine. De vier CoolerMaster voedingen zijn gewonnen door l. van Dijk uit Zwolle, E. Streppel uittwello, R. Theunissen uit Beek en Y. Bok uit Utrecht De winnaars van de drie automuizen van Questcontrol uit Hebben?Hebben! 11 zijn: A. Schuuring uitvlissingen, E.H. Ruiter uit Ubbergen, M. Medik uit Oudendijk. Theo de Vries (Leeuwarden) wint een Targus laptopcooler met zijn Schatkist-bijdrage. Logo Het is me opgevallen dat Computer Idee een nieuw logo heeft. Het spijt me het te moeten zeggen, maar het oude logo was een stuk mooier en netter. Het nieuwe logo ziet er nogal slordig uit. De website van Computer Idee bezoek ik vier keer per dag, om het nieuws te lezen enz. Top site! Davey Allergisch Ik ben allergisch voor kreten als eigentijdse opmaak en veranderingen in de lay-out. Elk gerespecteerde krant of tijdschrift is daar op zijn tijd mee bezig. Ik lees uw blad Computer Idee met veel plezier en het gaat mij vooral om de inhoud. Ik heb in ieder nummer altijd wel bruikbare zaken ontdekt die ik kon gebruiken. De schrik sloeg toe toen ik uw artikel las NIEUW. Daar gaan we weer: het moet weer eigentijdser. Maar ik moet zeggen dat na één keer door hèt Winbrief Vakantieman Even een tip voor gebruikers van een smartphone in het buitenland. Het advies om je mobiele internet uitte zetten en slechts gebruikte maken van een wifipunt is gemakkelijker gezegd dan gedaan. Zat er maar een knopje op je smartphone waarmee je het mobiel internet kunt afzetten. Ook in de gebruiksaanwijzing wordt vaak niet expliciet uitgelegd hoe je dit moet doen. Ikzelf dacht in Spanje dat ik het mobiel internet had uitgezet, maar hoorde na een week dat ik op maximaal verbruik zat (iets van 50 euro) oit heb ij< bewust mobiel internet aangezet. Het wifi-signaal wisselde nogal van sterkte en waarschijnlijk pakte de smartphone toch weer mobiel internet (waarvan ik dacht dat ik het had uitgezet) als het wifi-signaal zwak was. Advies aan de overheid: verplicht providers en smartphonefabrikanten om eenduidig instructies te verstrekken hoe mobiel internet uitgezet kan worden. Advies aan de smartphone-bezitters die nog met vakantie gaan: experimenteerthuis hoe je mobiel internet kunt uitzetten en je via wifi kunt werken. Zet vervolgens wifi uit en controleer op die manier of mobiel internet inderdaad uitstaat. Helemaal mee eens! SjefClaassen Parels uil de schatkist Schatkist vernieuwd De site van Computer Idee is vernieuwd en dat betekent dat er ook aan de Schatkist fiks gesleuteld is. Sinds begin deze maand kunt u weer naar hartenlust graaien uit de pareltjes en juweeltjes die andere bezoekers er hebben achtergelaten. Vindt u er iets wat ook leuk is voor een ander, dan kunt u dat eenvoudig delen. Uw eigen moois uploaden kan uiteraard ook. Doen, want wie weet wint u er ook nog wel een leuke prijs mee! Haal meer uit uw pc 1 iê,h,b)wé/en 1 Home Weblogs 1 Nieuws m Artikelen 1 Forum» Wolkshops De leukste video's, powerpoints en programma's Veel lezers hebben computers vol pareltjes en Juweeltjes - die ze graag mei anderen willen delen. Da's mooi: daar is de Schatkist vo Op deze pagina vindt u een selectie uit bestanden van andere lezet van Computer Idee waaruit u naar hartenlust mag graaien. Wilt u u» virtuele juweeltjes ook voor hergebruik beschikbaar stellen, dan ku gebruikmaken van hetupload-gedeelte op deze pagina. IUploaden! ] Ga voor GRAAIEN en DELEN naar tijdschrift te bladeren en daarna na close reading ik van mijn fobie was verlost. U bent er als redactie in geslaagd om het tijdschrift net even dat meer te geven. Prettig leesbaar en het oogt goed. Voorlopig even niets meer doen. Nu weer bezig zijn zoals altijd met artikelen voor elk wat wils. Daar was en is Computer Idee goed in en dat moet u ook zo houden. Zeker de aandacht voor de smartphone, Android of niet, is een goede weg om te bewandelen naast de aandacht voor de koers in de markt naar tablet-hardware. Gerrit Oef, u liet ons even zweten! JanMakaske Puzzel Hierbij mail ik u dat er waarschijnlijk een fout in de puzzel is geslopen, namelijk in de regel van G kan ik met de beste bedoelingen geen'n' maken omdat het woord sinopsis wel klopt maar Bladeren. Home RSS Veelgestelde vragen het vakje niet. De oplossing is beeldenstage. Dhr. Postma Hahaha! Leuk geprobeerd, maar de puzzel klopt echt. Uzitin de buurt;) Douanekosten In Nieuws io/'ii beschreef u de beschermhoes voor een ipad. Leek mij ideaal en ik heb de hoes meteen bij G-Form in USA besteld, hier is hij nog niet verkrijgbaar. Gisteren ontvangen, alles door G-Form keurig behandeld en de hoes ziet er goed uit. Maar... misschien moet u de lezers voor de extreem hoge douanekosten waarschuwen. De hoes kost inclusief verpakking en transport 41,50, de kosten voor invoer bedragen totaal 27,98 (goed voor Griekenland?). Teleurstellend daterzoveel bijkomende kosten zijn. E.W.F.W. Thöt Pc-politie Met belangstelling heb ik het artikel gelezen van de Pc-politie. Er zijn altijd wel nuttige tips over te nemen. Zo ook in nummer 12. Voor het onderzoeken van de harde schijf wordt een fooitje van CrystalMark. info aanbevolen. Maar hoe is de 3 I 14 I 2011

4 Mailbus Mailbus Onderredactie van Marieke van Kuijeren. FAOman met de voorwaarden nl omgegaan? Zie afbeelding. Don Bavelaar Huh? De FAQman beweert bij hoog en laag dat het er bij hem wel normaal uitzag... License Agreement Please read the following important information before continuing. Aangezien wij hier niet precies kunnen zien om welke site het gaat en of de site een cms als Word Press, joomla of iets anders gebruikt, is het moeilijk een directe oplossing te geven. Er zijn wel wat mogelijkheden algemeen beschikbaar. U kunt bijvoorbeeld een Google Agenda aanmaken en deze via een iframe toevoegen aan uw site als read-only agenda. Hier vindtu meer informatie: bit.ly/la43fl<. Ipv6 Please read the following License Agreement, You must accept the terms of this agreement before continuing with the installation. «5 i /Wg/E/G/fl SO,-i<l«tfKfCfhf%*fCf 1 1. (SfWgfEfSfA fcrx- B -{ I'M/t/giE/G/fl^Ej J--ZBjJi.Y,^/A/v/Sfl> [fvfifm fof'ut UEfBf/lfFfbfgEGlfvf /0/%»/CSSU,m- j A'-ze/EfFJU/T W-Ki/A/V-fSfP UVfif Efyf fof%.f~fjo Efcrf ftfl= [» (API j A/VtfofE/G/A Efffxf fbfvf f "fg E/Lfb/g isok j ^jsj - Zx%.i/c Jf< iae^'a^am,»,«-zbfefffuft_ u<ixefiht. tfr«^sum- i AflV/ef'/djfr/. fae accept the agreement I do not accept the agreement :aidiskinfg 4.0,1 : ' Agenda Sinds kort heb ik een website gelanceerd waarop ik mijn diensten als freelancer aanbied. Nu wil ik op deze site een beschikbaarheidagenda plaatsen zodat mogelijke klanten direct kunnen zien of en wanneer ik nog mogelijkheden heb. Mijnwebsite is gemaakt via Is daar een (gratis) mogelijkheid voor? Paul Stoutenberg In het artikel over ipv6 (Computer Idee 12, p. 38) staat 256 x 256=65636, maar het probleem van ipv6 is nog groter want 256x256 is 'slechts' en dat is precies het aantal bits (of was het nou bytes?) waarmee de Commodore 64 het moest doenen dat vervolgens voortreffelijk deed! Paul Kuiper Het waren bytes en dus had de C64 64 KB. Het kan zelfs met nog minder. De eerste computer van Sinclair (de concurrent van Commodore in die tijd) was de ZX81 meteen geheugen van... 1 KB! Overigens hebben we bij de processoren een ontwikkeling gezien van 8 naar 16 naar32 naar 64 bits, evenals bij de besturingssystemen. De ontwikkelingen in de hoeveelheid geheugen volgden die trend. En nu dus het onvermijdelijke vergroten van de adressenruimte internet... Vreemde melding Ik zat op de camping, en ik denk, laat ik Word eens starten. Komt deze foutmelding voorbij (zie afbeelding). Na het klikken op Ja deed hij het weer. Q Michael op Eibergen i Computer Idee zoekt Redacteur hardware Als redacteur schrijf je over ontwikkelingen en producten op computergebied, zowel voor het blad als voor de website. Je test hardware, gaat erop uit voor interviews en persconferenties en onderhoudt een netwerk van relaties. Meer weten over deze interessante baan? Kijk op RARLAB (Advertentie) WmRAR Snel en gemakkelijk data comprimeren? Dan is WinRAR uw keuze... The Size Solution Word is de vorige keer niet goed gestart, Als 1.1 Word in de veilige modus start, kunt u het opstartprobleem mogelijk opsporen en corrigeren, zodat liet programma juist kan worden gestart, Mogelijk wordt bepaalde functionaliteit in deze motlus uitgeschakeld, Wilt 11 Outlook starten in de veilige modus? Iets te MELDEN of te KLAGEN? Schrijf ons: MAILBUS@COMPUTERIDEE.NL Hebt u een leuk COMPUTERIDEE? Mail: idee@computeridee.nl Download nu uw GRATIS 40 dagen probeerversie! Krijg NU 10% korting bij invoeren code: HUB I 2011 I

5 Toshiba's tablet In januari werd de tablet-opvolger van de Folio ïoo al aangekondigd door Toshiba. Nu is er dan eindelijk meer nieuws. De Thrive (= gedijen, floreren) heeft een 10,1 inch-scherm met 1280x800 pixels en draait op Android 3.1. De tablet is uitgerust met de veelgebruikte Tegra 2 dualcore processor, een verwijderbare accu, hdmipoort, usb-poorten (ook voor muis en externe harde schijf), een smpcamera aan de achterkant en een 2mp-camera aan de voorkant. Hiermee doet hij erg denken aan de specs van de Motorola Xoom. De Thrive is wel bijna twee keer zo dik als de Apple ipad 2. De Toshiba Thrive verschijnt in juli in de Amerikaanse winkels. Een Europese datum is nog niet bekend. $ 430 (86B), $ 480 (16GB) en $580 (32GB) C redactie@computeridee. ÉHBHHHHHHHHHHI : nl reiswebsites I in Europa I Expedia Ine, Pricelihe.com Inc.» SiisSjliiSIlIHlllÄ^^ilf; ft GroupeSNCF TUI Group Ryanair -mm TravelAdNetwork '//> H ' M* f ' 1 Deutsche Bahn MJsJL. Kleine krachtpatsers Ze zien eruit als schijnwerpers, maar het zijn toch echt speakers - en wel van Altec Lansing. De compacte Orbit USB Stereo versterkt het geluid van laptops en netbooks tot wel 2,5 keer. Daarbij treedt, aldus de fabrikant, zelfs bij vol volume geen vervorming op. Het geluid blijft te allen tijde helder en SO-viie via Y@u iibe Bezitters van een computer die geschikt is voor 3D-weergave met een 3D Vision-grafische kaart van Nvidia kunnen vanaf nu genieten van 3D-video's via YouTube. Er staan duizenden 3D html5-video's op You- Tube en er komen er dagelijks nog bij. Wel is er vooralsnog een Firefox 4-browser voor nodig, momenteel de enige browser die de htmlsvideo's in 3D ondersteunt. > warm. De twee speakertjes zijn na gebruik handig in elkaar te klikken en op te bergen in het meegeleverde hoesje. Ideaal voor onderweg dus! 49,99 Thomas CookGroup PLC *qua unieke bezoekers Bron: comscore Media Metrix Wereldnieuws Van iemand gehoord: 7% Twitter: 2% NIEUW BIJ APPLE In de herfst komt itunes Match uit. Hiermee krijgen gebruikers online toegang tot hun muziek of die nu geript is of niet. De dienst maakt deel uit van icloud. HTC PUCCINI HTC start met de productie van een ïo-inch Android tablet dat volgens geruchten later deze zomer uit moet komen. De codenaam is Puccini. Bron: (poll) internet: 23% gedrukte media: 2% 5 I 14 I 2011

6 Laat de zomer maar beginnen Scène 1: Strand, handdoek, zonnebril en tablet. Scène 2: Zwembad, handdoek, zonnebril, tablet. Huh, water, zand en tablet? Ja hoor, een ipad kan tegen zand en waterspatten met deze transparante hoes van CaseLogic. De ipad blijft bruikbaar (ook wel fijn) omdat de hoes ultradun is. Wel even een parasol opzoeken, anders ziet u niks;). Beschikbaar in zwart en grijs. 24, P-SccureY ANTI-VIRUS FOR MAC Macware Virusbescherming: ook Macs moeten er nu aan geloven, vindt F-Secure, en dan voor.al in het kader van het snelveranderende viruslandschap. Het pakket F-Secure Anti-Virus for Mac is een real-time antivirusoplossing met automatische updates, firewallcontrole (de systeemfirewall wordt aangezet) en een panic button die al het online verkeer stopzet. 39,95 per jaar Hebben? Hebben! Van CaseLogic mogen we vijf waterbestendige ipadhoezen weggeven. Wilt u kansmaken op een exemplaar, stuur dan voor 5 juli 2011 een met als onderwerp 'CaseLogic Zomer' naar redactie@ computeridee.nl, o.v.v. uw naam en adres. Wie weet behoort u tot de gelukkigen. Apps maken voor iphone, ipad en Android Apps zijn hot en na het lezen van dit boek maakt u zelf een eigen iphone-, ipad- of Android-app 'in slechts een week tijd'. Of dat haalbaar is, hangt onder andere af of u een redelijke kennis van JavaScript hebt en minimale kennis van html en xml. Dat houdt in dat u op de hoogte moet zijn van Javascript keywords, datatypen en programmastructuren. Zo niet, dan raadt Academic Service het boek Basiscursus JavaScript 1.5 aan. Ook is het handig als u overweg kunt met SOL en relationele databases. Kortom: er zitten dus heel wat mitsen en maren aan die 'week tijd' vast. Het boek behandelt Appcelerator's Titanium. Dit is het meest uitgebreide framework waarmee je apps kunt ontwikkelen voor meerdere platformen (Android, BlackBerry en ios van Apple bijvoorbeeld). ISBN: ,95 Spam was in mei goed voor 77,5 procent van het verkeer in Nederland. Bron: Symantec Nieuw! Concurrent van PayPal Google introduceert een eigen betaalsysteem onder de naam Google Wallet. Dit systeem moet het Android-telefoons via NFC (near field communication) mogelijk maken betalingen te doen. Google Wallet bevindt zich nog in een testfase. Het is de bedoeling dat Google, als de proeven succesvol zijn, de betalingen met mobiele > 0 N telefoons later dit jaar in de VS gaat introduceren. Smartphone-gebruik Hoewel de smartphone in Nederland enorm populair is - ruim 1 op de 3 Nederlanders heeft er inmiddels een - maken we niet altijd evenveel gebruik van de mogelijkheden als inwoners van andere landen, blijkt uit het rapport TNS Mobile Life Zo kijkt in Zuid-Korea en Japan bijna de helft van de mobiele gebruikers live tv op de mobiel. In Nederland is dit 8%. Ook wat betreft social video (denk aan YouTube) liggen we achter. In Singapore doet 43% van de mobiele telefoonbezitters het, in de Verenigde Staten en in hetverenigd Koninkrijkongeveer 30% en in Nederland nu 18%. Kijken we naarvideobellen: in Brazilië maakt 22% van de mobiele telefoonbezitters hier gebruik van, in Maleisië 35%. In Nederland maakt 10% regelmatig gebruik van videobellen. VIER OP EEN RIJ Sony is begonnen met de ontwikkeling van de opvolgervan PlayStation 3. Het zal nog wel een paar jaar duren voordat de PS4 wordt geïntroduceerd. 14 I 2011 I 6

7 Nieuws Pc thuis Adjunct-hoofdredacteur Dick van de Schraaf repareert zijn pc met een oude laptopschijf. Laptopschijfje in de desktop-pc Het begon toen de Ubuntu-versie in mijn media-pc zich spontaan wilde upgraden naar versie Halverwege de procedure verscheen er een melding op het scherm dat de upgrade niet kon worden uitgevoerd omdat er te weinig geheugenruimte vrij was. Kul, natuurlijk, want aan de pc hing een draagbare schijf van 500 GB, maar in de installatieprocedure van Ubuntu was kennelijk niet in zo'n uitwijkmogelijkheid voorzien. odgedwongen liet ikde procedure afbreken en boel af en de pc opnieuw starten. Dat ging allemaalzonder problemen, maarvanaf dat moment haperde het systeem. Vooral Windows 7, dualboot geïnstalleerd naast Ubuntu, had het moeilijk. Geen idee waarom, want behalve dat het OS op dezelfde schijf stond als Ubuntu, had Win7 niets te maken met zijn opensource-collega. Hoe dan ook, het leek me hoog tijd om de pc eens onder handen te nemen. Een paar weken eerder had ik een harde schijf op de kop getikt uit een overleden laptop en wie weet kon die de problemen verhelpen. Na een paar minuutjes schroeven en monteren zat het schijfje op zijn plek. Pc herstart, startvolgorde van het bios aangepast en ja hoor, daar was de schijf, 250 GB groot maar liefst. Nu nog 'even' Windows opnieuw installeren en klaar was ik. Overeen nieuwe dualboot-installatie denk ik nog na. Eerst maar eens genieten van het feit dat de pc weer gewoon lekker draait... Dick Windows 8 voor tabiets Op de Computex in Taipei is de nieuwe tabletinterface van Windows 8 getoond. De interface heeft veel weg van het Windows Phone 7-besturingssysteem en maakt dan ook gebruik van de zogenaamde 'tiles' (tegels) om een applicatie te starten of om informatie weer te geven. Met een druk op de knop is overigens altijd over te schakelen naar de vertrouwde taakbalk met startknop. Windows 8 beschikt standaard over Internet Explorer 10 dat ook goed samenwerkt met de tabletinterface. De lanceerdatum is nog niet bekend. Met de muziek mee Magix komt met een serie speciale edities van Music Maker, het bekende pakket voor wie zelf muziek wil maken op de pc. In elke editie - Rock, HipHop en Techno - zitten heel veel effecten, sounds en loops die toegesneden zijn op het genre in kwestie. Daarmee moet het nog makkelijker worden om de juiste sound te vinden. 29,99 tcwe,ocw» 5 Blok hout Een mooi contrast: een hightech apparaat in een onvervalst stuk hout. Hiermee verandert u een tablet in een tv of fotolijstje of oplaadstandaard. Een ipad past er horizontaal of verticaal in. Wie een beetje handig is. kan zo'n ilog natuurlijk zelf maken MUSIC MAKER TECHNO EDITI0N4 Opmerkelijk I Gestolen auto terug dankzij Gmail 1. Wetcometo Gmail is niet > alleen handig. f* L % R l D voor mailen, het kan er zelfs THE SUNSHINE dat ee^gestolen auto terug wordt gevon- * den. Is vind-auto-terug dan een nieuwe optie in het mailprogramma? Dat niet, maar... een man uit Florida heeft als kenteken 'GMAIL'. Zijn auto werd gestolen en hoe- ; wel de auto zelf weinig waard is, hechtte de man wel veel waarde aan I zijn unieke kenteken. En niet geheel I onterecht, want juist dat kenteken zorgde er uiteindelijk voor dat zijn auto werd teruggevonden. Een politieagent zag de auto rij- H den, werd nieuwsgierig naar de eigenaar van de auto en deed een zoekopdracht op het kenteken. Het systeem gaf aan dat de auto gestolen was, waarop de agent de bestuurder aanhield. Via: Tomsguide MUSIC MAKER HIPH0PEDITI0N4 SYMBIAN& UPDATES kia zal zeker tot in 2016 Symbian-gebruikers blijven ondersteunen met nieuwe updates, zei kia-topman Stephen Elop in een interview met website kia Conversations in China. 8 I 14 I 2011

8 TomTom GO Live 800 De TomTom producten worden nog meer opgesplitst met de komst van de TomTom GO Live 800-serie. De TomTom Start is niet'connected', de VIA en GO leveren realtime verkeers- en route-informatie. De functies van de 8oo-serie omvatten onder andere: 1 jaar Live services, hands-free bellen via bluetooth, 180-graden roterend scherm, betere kaarten, voice control en ingebouwd micro sd-slot. De TomTom GO Live 820 heeft een scherm met een grootte van 4,3 inch en de 825 heeft een grootte van 5 inch. Bij inruilen van uw oude navigatiesysteem krijgt u 50 euro korting. 229,95 (820), 249,95 (825) vanaf augustus Microsoft houdt wel van hackers Een 14-jarige jongen uit Dublin hackte het Xbox Live-netwerk. Dat bleef niet ongezien door Microsoft. Maar in plaats van de hacker hard aan te pakken, kiest Microsoft ervoor om met de jongen samen te werken en zijn talenten in te zetten voor legitieme doeleinden. Hiermee hoopt Microsoft natuurlijk op de sympathie van de hacker-community. Sony koos ervoor om hackers als GeoHot aan te klagen wat kwaad bloed zette bij de hackers, Microsoft lijkt zijn vingers daar nu niet aan te willen branden. SPOTIFY & FACEBOOK Facebook gaat intensiever samenwerken metspotify. Straks is het mogelijkom in Facebook naar muziek te luisteren en naar dezelfde streams als je vrienden. KIJKJE IN DE KEUKEN Samsung moet Apple prototypen van smartphones en tabiets tonen, opdat Apple kan beoordelen of er sprake is van kopiëren, gebiedt een rechter. Padfone Asus heeft op de computerbeurs Computex in Taipei de Padfone getoond. Dit nieuwe concept bestaat uit een Android-tablet-dock waar een Android-telefoon in kan worden geschoven. Asus denkt met deze combinatie het beste uit twee werelden te bieden. Zo schakelt het scherm automatisch over van de telefoon naar de tablet, zodat je daar een op de telefoon begonnen actie op een groter scherm kunt voortzetten. Apps overzetten schijnt naadloos te gaan en de 3G-verbinding wordt tussen de tablet en de telèfoon gedeeld. Ook de accuduur van de telefoon wordt langer als u deze in het tablet-doek steekt, met dank aan een extra accu die in de tablet zit. De afmetingen van de Padfone staan nog niet vast. Ook de Android-versie en de prijs zijn nog niet bekend. TABLETVANASUS De verwachte release van de Eee Pad Slider van Asus is in juli. De tablet met uitschuifbaar toetsenbord zal slechts iets dikker zijn dan detransformer. Het razend populaire 11 katapultspelletie katapultspelletje Angry Birds is nu in een Windows-versie verkrijgbaar voor nog geen vijf dollar. Het spel wordt volledig door Windows ondersteund. U hoeft geen gebruik te maken van Intels App Store of een browser download.angrybirds.eom/#abo pencaching van Garmin is de officiële geocaching app voor iphone en Android-smartphones. Dit is een gratis, mobiele optie voor geocaching: een hightech manier van schatzoeken die over de hele wereld populair is. Een speciale gps-handheld is dus niet langer nodig. Vis App Store en Android Markst Place :jukeboxvoo! 0,70,80,90 oegerweere pgeverrinu: goudmijn.kro.nl/jukebox DealCruiser.nl is een verzamelsite met lokale aanbiedingen in Nederland, naaraanleidingvan de populaire kortingsbonnensite Groupon. Voor tabiets heeft kattenvoerfabrikant Friskies een aantal spelletjes speciaal voor katten ontwikkeld. Dat katten het leuk vinden, is duidelijktezien aan filmpjes op YouTube. De spellen zijn online te spelen, dus geschikt voor alle OS'en. Voor eigen risico natuurlijk. Een concert dat op Radio 4 is uitgezonden, wordt de volgende dag als 'concert gemist' aangeboden in het Concerthuis. U kunt ook op componist, dirigent, solist, werk of concertserie zoeken. Een concert blijft maximaal drie maanden beschikbaar. c0ncerthuis.radi04.nl 5upermarkt+ laat alle aanbiedingen zien van alle 28 supermarkten in Nederland. De iphone app was er al, nu is de Android-versie ook beschikbaar. Via App Sïore ( 0,79) en Android Market (gratis) Zin in iets anders dan voorspelbare zomerhits? Op hypem.com staat het beste dat muziekblogs van over de hele wereld te bieden hebben. hypem.com 1 14 I 2011 I 5Z

9 BI! ij een nieuwe zomerprijsvraag past een nieuwe opzet. Deze keer geen ' quiz met meerkeuzevragen, maar een fijne puzzel om uw hersens te pijnigen. Alle vragen hebben betrekking op onderwerpen die u regelmatig tegenkomt in Computer Idee, zoals multimedia, hard- en software, internet en (mobiele) communicatie. Pittige opgaven, maar goed te doen voor trouwe lezers van het blad en bezoekers van onze website. Over de site gesproken: Voor de helft van de opgaven verwijzen wij u door naar Computeridee.nl. Daarzullen de omschrijvingen van gezochte woorden de komende weken spontaan opduiken in diverse onderdelen van de site. De oplossingen die u online vindt, leveren uiteindelijk klinkers op. Aan de hand van de opgaven verderop in dit artikel vindt u de benodigde medeklinkers. Zo dingt u mee De gevonden woorden of namen zet u zonder spaties of leestekens op de juiste plek in het antwoordblad op pagina 15. De online opgaven verschijnen niet allemaal tegelijkop de site, maar verspreid over een langere periode. Bewaar die pagina dus in elk geval totdat u het oplossingswoord hebt gevonden! Overigens is het niet rampzalig als u een of enkele online opgaven mist; als u voldoende medeklinkers verzamelt met de vragen uit dit blad, zou het met een handjevol klinkers al moeten lukken de oplossingte vinden. Na correct invullen verschijnt inde gele vakjes van boven naar beneden de oplossing. Deze neemt u - ook weer zonder spaties of leestekens-over in het formulier op zomerpuzzel. Innummeri7(die verschijnt op 2 augustus) maken we alle prijswinnaars bekend. Wellicht ten overvloede melden wij maar vast dat over de uitslag niet wordt gecorrespondeerd, althans niet door ons. Met 153 prijzen met een totale waarde van ruim euro is de kans op een fraaie prijs bijzonder groot. Denk dus vooral niet'ik win toch nooit wat' - hoewel wij geen garanties kunnen geven. Zonnige; Hebt u de tassen al gepakt, of moet u nog even wachten tot het zover is? Computer Idee is in elk geval al geheel in de vakantiestemming. Daarbij past een zomerse prijsvraag, met al even zomerse prijzen. Vindt u meedoen niet belangrijk, doe het dan om te winnen! En dit winnen' 5X Icidu nas + router Draadloos optimaal gebruik maken van een snelle internetverbinding en bestanden delen via uw netwerk dankzij de ingebouwde nas. Info: Prijs: 67,90 Corel Videostudio Pro X4 Corel Videostudio Pro X4 vormt de krachtige, creatieve en makkelijke manier om uw videoopnamen in geen tijd om te zetten in films die u kunt vertonen. U kunt uwsd-en hdvideofragmenten snel laden, indelen en bijsnijden. Stel vervolgens uw producties samen op basis van sjablonen en ga creatief aan de slag met verbazingwekkende effecten, muziek, titels, overgangen en veel meer. Info: Prijs: 89,89 kun*«benqs2i Met de S21 kunt u nu elke scène en elk moment in alle lichtomstandigheden vastleggen in full-hd-video of 16 magapixel-foto's. Een groot 3 inch-aanraakscherm verzorgt realistische previews en een intuï tieve bediening. De S21 heeft bewegingsdetectie om alvast de auto-opname te starten zodra het onderwerp beweegt. Info: Prijs: 149,- Sony KDL-40EX720 internet-tv Deze 40 inch (102 cm) Bravia fullhd 3D-led-tv voor het hele gezin Vraag X Aanraakschermen bestonden al in de hoogtijdagen van de speelhal, maar maken dankzij nieuwe toepassingen een stormachtige ontwikkeling door. Was u vroeger voor nauwkeurige bediening aangewezen op het gebruik van een stylus, nu kan zelfs de dikste worstenvinger moeiteloos berichten typen. De bekendste twee soorten aanraakschermen voor smartphones en tabiets zijn resistief en... Vraag 3 De uitvinding van de transistor effende het pad voor de productie van microprocessors, compacte schakelingen die razendsnel complexe berekeningen kunnen uitvoeren. Halverwege de jaren zeventig van de vorige eeuw waren computers klein en betaalbaar genoeg geworden voor consumenten en begin jaren tachtig deed de personal computer zijn intrede. Van de computers van welk bedrijf waren vrijwel alle pc's aanvankelijk een kloon? biedt behalve schitterend beeld toegang tot Sony Internet TV. U kunt hem bovendien gebruiken in combinatie met Skype. Info: Prijs: 1.000,- 5XÏP LinkAVaoo Mini Powerline Adapter De AV200 Mini Powerline Adapter creëert direct een veilig, highspeed netwerk in uw woning. Met de AV200 profiteert u direct van stabiele, snelle verbindingen 10 I 14 I 2011

10 Winnen omerpuzzel Vraag 4 De tijd dat software bij elke nieuwe versie meer en meer taken uitvoert ligt achter ons. Zeker bij smartphones is de trend juist dat programma'szich specialiseren. Wat is de afkorting van zo'n programmaatje dat zich specifiek richt op een taak? naar uw gameconsoles, blu-ray spelers en digitale videorecorders. Info: Prijs: 60,- 2x Kingston Data Traveler Ultimate 3.0 De perfecte oplossing voor gemakkelijk opslaan en snel overbrengen van foto's, muziek, games en video. Info: flash/dtu3o.asp Prijs: 44,49 Vraag 6 Wie niets te verbergen heeft, mag ons direct z'n pincode maden. Eerlijk is eerlijk, iedereen heeft wel eens een geheimpje. Helaas is internet niet de allerveiligste plek om informatie uit te wisselen, al zijn er gelukkig hulpmiddelen die zorgen voor veiligere online communicatie. Hoe heet de techniek om data te verbergen in een foto? 5X Bull Guard Internet Security 10 Beveilig uw pc tegen internetcriminelen met Bull- Guard beveiligings-j software. De nieuwste versie Internet Security 10 1 werkt onder andere als firewall, virusscanner, spamfilter, anti-spyware, social media-bescherming en backup-programma. Info: Prijs: 59,95 3X Joby Gorillamobile Ori vooripadi In enkele vouwbewegingen zet u uw ipad in de meest comfortabele positie. Zo gebruikt u uw ipad prettig als boek, als monitor of als beschermingscase! Gemaakt van vliegtuigaluminium en afgewerkt met een zachte finishing is het ook nog eens een optimale beschermingvan uw aanraakscherm. Info: Prijs: 85,- ïox Nexus SM-7000B en 10XSM-8000 De Nexus SM- 7000B en de SM-8000 zijn draadloze, optische muizen waarbij de SM-7000 is uitgerust met een 1000/1600 dpi-switch. De SM-8000B heeft 5 knoppen om gemakkelijker te browsen. Bijzonder: de knoppen maken geen geluid wanneer u erop klikt! Info: Prijs: 24,95 (SM-8000 MSRP), 19,95 (SM-7000B MSRP) Vraag8 Ooitwaren netwerken iets voor grote bedrijven, maar inmiddels staat in vrijwel elk huishouden een computer die met andere computers communiceert. Hoe heet een apparaat dat de netwerkverbindingen in huis verzorgt? lox History World War II 360 Bevat twee documentaires: Battle 360 en Patton 360. In deze twee series neemt History de kijker mee naar de Tweede Wereldoorlog aan de hand van 360 graden-panoramabeelden en adembenemende computer-animaties. Info: Prijs: 36,- 5X Plantronics BackBeat 216 Genietvan uw favoriete muziek met de BackBeat 216 van Plantro nies. Deze stijlvolle headset met geluidsisolerende oordopjes en neodymium micro-speakers zorgen vooreen geweldige geluidservaring. Dankzij de ingebouwde microfoon kunt u bovendien comfortabel bellen. Info: nics.com/nl/pro duct/backbeat-216 Prijs: 49,99 g Vraag 10 Hoewel Linux in gebruiksgemak en mogelijkheden Windows benadert, is het systeem nooit doorgebroken bij de grote massa. Een variant die het in dat opzicht relatief goed doet Is Ubuntu. Wat was de codenaam voor het in 2006 verschenen Ubuntu LTS? Vraag 14 Beeld in full-hd en surround-geluid vragen om een moderne aansluitstandaard, zoals hdmi. Waar staat de 'i' voor in die afkorting? MSI CX NL Deze notebook is ideaal voor multimedia en games. De notebook beschikt over een led-scherm van 17,3 inch, een snelle Intel Core i3-processor, 4 GB intern geheugen en een 500 GB-harde schijf, Het grafische geweld wordt verzorgt door een Nvidia GeForcegrafische kaart. De notebook wordt geleverd met Windows 7 Home Premium, kortom de ideale notebook voor zowel multimedia als games. Info: nl.msi.com Prijs: 689,- 14I 2011 I 10

11 WÊÊÊ C)Qud Compf rr HHBi binnen hcmdbere?! Welkom bij Cïaud Computing Vind onze brochure in deze nieuwsbrief I vmware" PARTNER > Voor meer informatie: of Wereldleider op hostingsgebied iiii Private Cloud Dedicated Servers VPS Hosting Domeinnamen s W OVH.NL

12 Winnen PaintShop Photo ProX3 Ultimate Maak gemakkelijk professioneel uitziende foto's en uw eigen websites, pas fantastische fotoeffecten toe of creëer inspirerende digitale schilderijen met Corel PaintShop Photo Pro X3 Ultimate, ; een uiterst j complete collectie met fotobewerkingssoftware. Info: www. \ corel.nl/foto I Prijs: 89,89 Vraag 15 We hoeven u niet te vragen wat de wereldwijd meest gebruikte sociale netwerksite is. Maar wat is de voornaam van de man die Facebook heeft opgericht? ïox Kingston Data Traveler Locker Behalve dat deze usb-stick gemakkelijk is in gebruik, is deze ook heel geschikt om uw bestanden beveiligd op te slaan. Info: flash/dt_locker.asp Prijs: 16,34 5X Cinergy T Stick Video HD De CinergyTStickVideo HD is een zeer compleet product. MetdeTerratec Home Cinema basic-software voor het kijken en opnemen van tv (zelfs in hd), volwaardige Magixsoftware voor eenvoudige en krachtige videobewerkingen en uiteraard alle benodigde kabels en accessoires. Info: Prijs: 59,99 2x Eminent EM7180 Bekijk al uw films in full-hd met de Eminent HD media player EM7180. Met deze mediaspeler geniet u van de beste beeldkwaliteit en brede bestandsondersteuning. Speel bestanden af via een harde schijf of via uw thuisnetwerk. Info: Prijs: 139,- internetcriminaliteit tijdens het surfen. Info: Prijs: 80,- 3x Toshiba Camileo BWio Leg uw spannende snorkeltocht, die bijzondere woestijntrip of snelste afdaling op de ski's vast met de Toshiba Camileo BW10, een compacte full-hdsportcamera die met gemak tegen wateren stof kan. Info: com/nl Prijs: 109,- Vraag 20 Regelmatig staat in Computer Idee iets over actuele thema's op het grensvlak van politiek, maatschappij, recht en iet. Zo berichtten wij in het blad en online eerder over het elektronisch patiëntendossier, de ov-chipkaart en het downloadverbod. Over dat laatste gesproken, hoe heet de staatssecretaris (voor- en achternaam) die het auteursrecht wil moderniseren? ïox Dragon Naturally Speaking Met de spraakherkenningssoftware van Naturally Speaking 11 Home kunt u op een geheel nieuwe manier aan de slag met uw pc. U praat in plaats van het toetsenbord of de muiste gebruiken. U spreekt en de woorden verschijnen op het scherm, sneller dan wanneer u ze zou typen en zonder fouten! Geef uw pc een spraakopdracht en deze wordt uitgevoerd. Dragon Home begrijpt wat u zegt en hoe u het zegt. Info: netherlands.nuance.com Prijs: 99,- Intel Solid-State Drive 320 De Intel Solid-State Drives zijn het ultieme alternatief voor uw harde schijf dankzij de betere prestaties en de bescherming van uw waardevolle data. Deze nieuwe generatie Intel Solid-State Drive 320 biedt ingebouwde databescherming, meer opslagcapaciteit (tot 600 GB) en geeft uw pc extra adrenaline bij veeleisende applicaties en bij multitasking. Info: Prijs: 450,- 30X Denda Farmscapes Blaas nieuw leven in een ooit welvarende boer-f de rij met kakelende kippen, onrustige koeien en zoemende bijen. Er is geen enkele reden om dit lange verhaal kort te maken, dus geniet van de zonnige dagen, de prachtige kleuren en de blauwe zomerluchten. Maaku klaar voor dit uitdagende avontuur! Info: Prijs: 9,99 Vraag 17 Harde schijven? Die zijn zoooo Nee, vandaag de dag bewaren wij onze bestanden op een medium dat gegevens digitaal wegschrijft op geheugenmodules. Wat is de afkorting daarvan? Vraag 18 Een bit is eigenlijk alleen interessant voor een geheugenmodules, processors en programmeurs. Voor dagelijks gebruik past er simpelweg te weinig informatie in, dus werken we met iets anders. Hoe heet de eenheid van 1024 bytes? 3xSitecom WLR-4000 Wireless Router 300N X4 Zet eenvoudig een draadloos netwerk op en deel met hetzelfde gemak breedband-internet, bestanden en randapparatuur. Deze router is voorzien van Sitecom Cloud Security: de geïntegreerde beveiliging beschermt alle apparaten in uw netwerk tegen Vraag22 Breedband-internet maakt streamen van audio en video mogelijk, maar het versturen van een mailtje met een flinke bijlage duurt vaak even. Uploaden gaat nu eenmaal meestal minder vlot dan downloaden. Welke technologie biedt een even hoge download als upload-snelheid? 14 I 2011 I 13

13 4X Kaspersky Pure ^ Met Kaspersky Pure A 9? kunt u erop vertrouwen d at h et d i gita le leve n van u en uw gezin optiv^t maal beschermd is tegen cyberdreigingen jjs /% van welke aard dan SS»- is ook. Het pakket bevat daarnaast extra tools als uitgebreid ouderlijk toezicht, wachtwoord-beheer, data-encryptie en data-backup. Info: Prijs: 79,95 'J Vraag 24 Overheid en ictprojecten vormen vaak een ongelukkige combinatie. Soms valt ook de leverancier veel te U verwijten. Welk bedrijf kwam " herhaaldelijk in het nieuws wegens de slechte beveiliging van deov-chipkaart? 3X Raidsonic IB-MP102 Deze mediaspeler met 3,5 inchscherm speelt foto's, muziek en video's af van geheugenkaartjes of usb-sticks. Ontvangtv- en radio programma's via de ingebouwde dvb-t-ontvanger (Digitenne). Info: Prijs: 89,-x 3 9x Microsoft Wireless Mobile Mouse 3500 De ergonomisch gevormde Microsoft Wireless Mobile Mouse 3500 is gemaakt voor mensen die overal en met het grootst mogelijke comfort willen werken. De handzame Nano-zender/ontvangerkan permanent in een usb-poort blijven, zodat u de muis op elk moment kunt gebruiken. Bovendien maakt de Microsoft Wireless Mobile Mouse 3500 gebruikvan BlueTracktechnologie, waarmee op vrijwel iedere ondergrond is te werken. Info: Prijs: ACRyan Mediaspeler Deze speler biedt 1 TB opslagruimte en speelt in full-hd de meeste ondersteunde formaten af. Hij is aan te sluiten op een gigabit-netwerk voor full-hd streaming, heeft een usb 3.0-aansluiting voor sneller kopieren, kan overweg met sociale netwerken, YouTube en meer! Info: Prijs: 250,- CorelDraw Graphic Suite X5 Grafische ontwerpsoftware voor pakkende visuele communicatie. Geef uw ideeën de kracht van CorelDraw Graphics Suite X5 en maak uw boodschap echt pakkend voor elk medium. Deze veelzijdige grafische ontwerpsoftware heeftalles: vectorillustratie, paginalay-out, fotobewerking, overtrekken, webafbeeldingen en animatie in één naadloos geïntegreerde suite. Info: Prijs: 712,81 Vraag 26 Het begon ooit met een indrukwekkend potje schaak, maar supercomputers worden ook steeds handiger in het spelen van andere spelletjes. Wat is de naam van de IBM computer die in de quiz Jeopardy zijn menselijke tegenstanders versloeg? 5X Plextor PX-L890UE Deze externe 24X dvd-brander is ontworpen voor gebruikers die de gemakken van een externe dvdbrander eisen, maar wel nauwkeurig willen branden. De geavanceerde techniek van het apparaat, Vraag 30 Bestand, Openen... het klinkt vertouwd, maar is volgens Microsoft hopeloos achterhaald. Wat is de Engelse benaming voor de nieuwe interface-standaard in Office die begon in Office 2007? zoals de trillingsdemper en de sterke constructie, verzekeren accurate resultaten en betrouwbare kopieën op dvd of cd. Info: Prijs: 64,- Yarvik 7 inch-tablet De nieuwe multifunctionele tablet van Yarvik heeft tal van mogelijkheden. Even snel uw lezen, draadloos op internet surfen of een video bekijken via YouTube, het kan allemaal. Info: Prijs: 250,- Vraag 32 Hoe langer u een harde schijf gebruikt, hoe groter de puinhoop die het systeem er zelf van maakt. Daar kunt u gelukkig wat aan doen. Hoe heet het ordenen van (gedeelten van) bestanden op een harde schijf? 4X xon I-radio 360 Met de xon iradio 360 Internet radio ontvangt u online muziek en informatie vanuit de hele wereld. Luister eens naar iets anders dan uw lokale of landelijke radiozen- der. Met meer dan gratis wereldwijde zenders inde lijst van deze l-radio 360 is erveelte ontdekken, zoals countrymuziek uit de VS, popmuziek uit Afrika, nieuws uit Japan of komedies uit Australië. Om het zoeken te vereenvoudigen is alles gerangschikt naar land en genre. Info: Prijs: 199,- Vraag 34 Fanatieke gamers maken deel uit van een subcultuur, met eigen woorden en gebruiken. Wat is gamersjargon voor het hebben neergeschoten van een tegenstander in een 'first person shooter'? Emtec Movie Cube D850H Mediacenter met dvd-speler voor het afspelen van multimediabestanden in full-hd, het bekijken en opnemen van dvb-t-kanalen en nog veel meer... Kaartlezer en 3 usb-poorten voor directe toegang tot al uw bestanden op de interne harde schijf van ïtb Info: Prijs: 315,- Vraag27 "Na... honderd... meter... rechts... afslaan." Welk merk maakt het bekendste en populairste navigatiesysteem? 14 I 14 I 2011

14 Winnen Een heerlijke vakantie en veel succes gewenst! Onderde Y boven het puzzeldiagram moet het oplossingswoord komen. 35 IComputer idee, Opgelost? 14 I 2011 I 15

15 PM lavauk JfM-ip O» LOURDESJif*^: Öi: " äb /MO AROIDEN ÓaUMNS LiMOUX PLATEAU DE BEIU.E D e spelregels zijn simpel. De deelnemers aan de Tourtoto stellen een team samen van tien renners. Eindigt één of meerdere renners uit dat team bij de eerste tien van een etappe-uitslag, dan worden er punten verdiend. Tien voor de eerste plaats, negen voor de tweede plaats enzovoorts. Wie aan het eind van de rit de meeste punten heeft is winnaar. Drie weken lang spanning en plezier. Maar zover is het nog niet. Eerst een spreadsheet, dus op naar de homepage van Google does ( google.eom/#home) om er een in elkaar te knutselen. Log in met uw Google-account, klik op Nieuwe maken en kies spreadsheet (afbeelding i). We hebben in totaal vier bladen nodig. Google Does toont er slechts eentje, maar laat zich gemakkelijk uitbreiden door op het plusteken rechts van Bladi onder in het scherm te klikken. Omdat namen als Bladi en Blad2 ons niet zoveel zeggen, gaan we die wijzigen. Ook dat is simpel. Selecteer Bladi en klik op het neerwaartse pijltje. Er verschijnt nu een menu. Kies daarin voor Naam wijzigen en hernoem Bladi in 'Renners'. De andere namen die we nodig hebben zijn Deelnemers, Etappes en Klassement. Renners We beginnen in het blad Renners. Daarin vullen we de namen van de wielrenners die meedoen aan de Tour de France (afbeelding 2). Ons voorbeeld beperkt zich tot ongeveer 25 renners; u vult er uiteraard veel meer in. Daarmee zijn we er nog niet. We hebben ook nog kolommen nodig waarin de behaalde scores van de renners moeten worden berekend. Intotaalzijner2i etappes, dus vullen we in cel B2 een 1, in C2 een 2 enzovoorts. U zult merken dat we niet verder Tour de France Toto (en 11 maakt 4 m natuurlek zelf!) Met renners als Bauke Mollema en Robert Gesink heeft Nederland weer renners die een rol van betekenis kunnen spelen in de komende Tour de France. Dat roept om een Tourtoto en dan bij voorkeur een zelfgemaakte. Moeilijk? Welnee: Google Does en twee verschillende formules, meer hebt u niet nodig! f'j Google Documenten - Startpagina - Windows Internet Explorer F bttps' ' googte.com - Bestand Bewerken Beeld Favorieten Extra Help Favorieten ^ Google Documenten - Startpagina Gmail Agenda Documenten Foto's Reader Het intern: Go 'gle documenten * ^Nieuwe maken Document Presentatie I S3 Spreadsheet 3 Formulier y j Tekening ^ É Verzameling "FlaKKën I Knippen Kopiëren 22' links invoegen 22 rechts invoegen Plakken 1 links invoegen 1 rechts invoegen Kolom verwijderen Kolom wissen Knlnm uarhornan Kolommen B - W verwijderen Kolommen B - W wissen Kolommen B - W verbergen Documenten t Afbeeldingen en video's t ft 2 Voorbeeld Formaat kolommen B - W aanpassen Blad sorteren A -> Z O Voor onze Tourtoto kiezen we een nieuwe spreadsheet. Q In een handomdraai voegt u nieuwe kolommen O toe. Even checken of u de juiste kolommen te pakken hebt. Co gle documenten Tourtoto Bestand Bewerken Weergeven Invoegen r <H 0T «W pt- I Formule. I A 2 Naam 3 Adroni 4 Arroyo 5 Cavendish 6 Contador 7 Di Luca 8 Duarte 9 Engels : 2 10 Flens O In het blad 'Renners' vullen we in kolom A de namen van de wielrenners in. kunnen dan cel T2. Daar houdt het ineens op. Maar geen nood. Onze spreadsheet is eenvoudig uit te breiden. U klikt op Invoegen en kiest een paar keer voor Kolom rechts (afbeelding 3) om een paar kolommen toe te voegen. In cel W2 typt u Score, want hierin komen straks de totaalscores van de renners. Kolombreedtes aanpassen De kolommen zijn wat aan de brede kant, maar ook hiervoor heeft Google Does een oplossing. U selecteert de kolommen B tot en met W, klikt op de rechtermuisknop en kiest voor Formaat kolommen B-W aanpassen (afbeelding 4). In het venstertje dat nu verschijnt geeft u de e I 15 I 14 I 2011

16 RIEMS Google docs nieuwe kolombreedte op. Wij kiezen hier voor 50 pixels, dat moet breed genoeg zijn. Etappes Voorlopig zijn we klaar in het blad Renners. De formules komen straks. Eerst nemen we een kijkje in het blad Etappes. Hierin vullen we in juli de uitslag van de etappes in. (afbeelding 5). Net als in het blad Renners moet u ook in Etappes een paar kolommen toevoegen. In kolom W vullen we de punten die de renners kunnen halen, dus 10 voor een eerste plaats, 9 voor een tweede plaats enzovoorts. De nummering in kolom A spreekt voor zich; de nummers 1 tot en met 10 staan voor plaats 1 tot en met 10 in de etappe. De bedoeling mag duidelijk zijn: in de cellen B2 t/m Bil vullen we de uitslag van de eerste etappe. Maar als Robert Gesink wint, moeten we zijn naam wel goed invullen. En een typfoutje is zo gemaakt. Is het nou Gesink of Geesing en hoe schrijf je Petacchi of Vinoukourov? Het is belangrijk dat het juist wordt ingevuld, want we gaan formules gebruiken die kijken naar die namen. Gelukkig heeft elk hedendaags spreadsheetprogramma daar een foefje voor, gegevensvalidatie gehe- Goo, le documenten Voorbeeld A A een voor mij toe Bestand Bewerken Weergeven Invoegen tatie Gegevens # nt Q» % pt" B A T FFLR Formule Etappe 1 Etappe 2 Etappe 3 Etappe 4 Etappe ten. Google Does vormt daarop geen uitzondering. Hoe het werkt? We dwingen ons spreadsheet in die cellen alleen bepaalde waardes te accepteren. Valideren maar! Dat valideren gaat als volgt. We selecteren de cellen B2 t/m V11 en kiezen voor Gegevens, Validatie. In nvoegen tatie jgggggg Extta Help «PI- B. SM sortaren op kolom 8. A -Z Blad soteian op kolom B Z A <- s, Bereik sorteren op kolom B. A 1 Etappe 5 Etsprx Bereik sorteren op kolom B 7. A Bereik sort««m. Borslken behoren. T Filter Validatie Gegevensvalidatie Celte'aik' Help-lefcst O Zo ziet ons blad Etappes eruit. Nu nog kaal, maar straks... O We selecteren de cellen B2 t/m Vu, kiezen voor Gegevens, Validatie en vertellen hoe we het willen hebben. zo dus! u, li Etappe 12 Etappe IJ Etappe tl Etappe 1S Etappe 16 Etappe 1? Etappe 1{ Elappfls 2.Vl1 B Selecteer sen Wielrenner CR lijst met item» weergeven in een vtrvol^euielijs! [i. ^OngsWigs jsgevens losstaan, ma«' waarschuwing weergeven het dialoogvenster Gegevensvalidatie kiezen we achter Criteria voor Items uit een lijst en in het veld ernaast typen we: Renners!A3:A23. Hierin staan immers de namen van de wielrenners. We kunnen nog iets invullen bij Helptekst, checken of er een vinkje staat bij Lijst met items weergeven in eenvervolgkeuzelijst en halen we het vinkje bij Ongeldige gegevens toestaan, maar waarschuwing weergeven weg en klikken op Opslaan (afbeelding 6). De cellen zijn nu voorzien van een neerwaarts pijltje. Een naam invoeren is er niet meer bij. Probeer maar: Google Does zal ons dwingen om op het neerwaartse pijltje te klikken en een keuze te maken uit de getoonde lijst. Nu gaan we ons bekommeren om de punten. Vul bij de eerste etappe maar eens een willekeurige uitslag in. Gedaan? Dan keren we nu weer terug naar het blad Renners waarin we gaan uitrekenen hoeveel punten de renners gescoord hebben. We concentreren ons op cel B3. Daarin moet een formule komen die kijkt of de naam van de renner, Robert Gesink in ons geval, ook voorkomt bij de uitslagen van de etappes. Is dat het geval, dan moet 'ie de punten uit kolom W ophalen. Dat lijkt wellicht complex, maar Google Does heeft daar een handige formule voor, namelijk SUMIF. Nu niet schrikken, maar de formule die we nodig hebben in cel B3 luidt: =SU MIF(Etappes!B$2:B$n;$A$3:$A$2 3;Etappes!$W$2:$W$n. Toegegeven, niet de meest eenvoudige formule, maar we hebben 'm wel nodig om de scores van de renners te berekenen. Formule ingevoerd? Dan zien we dat Robert Gesink tien punten heeft gehaald. Dat klopt, want die hadden we de eerste etappe laten winnen. Dezelfde formule hebben we nodig in de andere cellen die betrekking hebben op etappes, in ons geval de cellen B3 t/m V23. We selecteren cel B3, kiezen voor Bewerken, Kopiëren, selecteren de cellen B3 t/m V23 en kiezen voor Bewerken, Plakken om de formule naar al die cellen te kopiëren (afbeelding 7). Totaalscore Nu moeten we de totaalscore van de renners nog berekenen in kolom W (Score). De formule die nodig is in W3 luidt: =SUM(B3:V3). U ziet het: Robert Gesink heeft 10 punten gehaald. De formule uit W3 hebben we ook nodig in de cellen W4 t/m 14 i 2011 I

17 Google docs W23. Kopiëren en plakken dus. U weet inmiddels hoe dat moet. We zijn nu al een aardig eind op weg met onze Tourtoto. De bladen Etappes en Renners zijn voltooid. Maar we willen meer: we willen immers dat deelnemers aan onze Tourtoto een team van tien renners samenstellen waarmee ze punten kunnen verdienen. Op naar het blad Deelnemers dus. Toto-deelnemers Zo ziet ons blad 'Deelnemers' eruit (afbeelding 8). De bedoeling mag duidelijk zijn. In kolom A nummert u van 1 tot en met 10, omdat elke deelnemer in totaal tien renners mag uitkiezen. In cel B2 vullen we de naam van de eerste deelnemer, in de cellen B4 t/m B13 de namen van de renners en in kolom C de punten die de renners hebben gescoord. De totaalscore van onze eerste deelnemer wordt berekend in cel C2. Voor het vullen van de namen van de renners passen we ook nu weer het foefje van het valideren toe zoals we dat ook hebben gedaan in het blad Etappes. Weet u het nog? U selecteert de cellen B4t/m B13 en kiest voor Gegevens, Validatie. Kijk nog maar eens naar de afbeelding 6. Laten we eerst maar eens een team gaan vullen voordat we ons gaan bekommeren om de rest. Gedaan? Dan moeten we nu nog de punten berekenen van de renners. Ook daarvoor gebruiken we de formule SUMIF, dus typt u in cel C4 de volgende formule: =SUMIF(Renner s!$a$3:$w$23;b4;renners!$w$3:$ W$Ó3). Dezelfde formule hebben we ook nodig in de cellen C5 t/m C13. U weet inmiddels hoe u de formule kunt kopiëren. Als dat gedaan is, dan hebben we het totaal aantal punten van elke renner berekend. Wat we nog nodig hebben, is de totaalscore van onze eerste deelnemer in cel C2. Eigenlijk niet meer dan een eenvoudig optelsommetje, dus typen we de formule =SUM(C4:Cl3) in cel C2. Dat is alles. Maar één deelnemer is wel wat aan de magere kant. We hopen natuurlijk dat we veel meer mensen enthousiast krijgen voor deelname aan onze Tourtoto. U selecteer de cellen Bi t/m C13 en kiest voor Bewerken, Kopiëren. Daarna selecteert u cel E1 en kiest voor Bewerken, Plakken. Vervolgens selecteert u cel Hl en kiest opnieuw voor Bewerken, Plakken. Deze stapjes kunt u zo vaak herhalen als u wilt. Om het blad Deelne- Gmail Agenda Documenten Foto's Reader Het internet meer ~ Google documenten Tourtoto a Alteen voor mij toegankelijk Bestand j Bewerken I Weergeven Invoegen tatie Formule: 2 ; Naa 10 Ongedaan maken Ctrü -ü Opnieuw SC Knippen Kopiëren Go gle documenten CtriiZ " 1* 03 t ff - H M E "!> T CUH Clrtn CUt* fsw$2:$ws11) voorbeeld Bestand Bewerken Weergeven Invoegen N a (P> nt {»>«% pt B Plakken 3 Adrc Arro 5 Cave Alleen v/aarden plakken 6 Conl? Di Li Zoeken en vervangen... 8 Duai Nieuw bereik definiëren 8 Eng. 10 Flen Waarden verwijderen 11 Freir 12 Ges Rijen 3-23 verwijderen 13 Hooi Kolommen B - V verwijderen 14 Krei 15 Le K Clear comrrsents 18 Millar- 17 Mollema 1S Pettacchi 19 Pires _22 Rasmussen Formule- Naam Jan Renners c Score Punten 8 ons blad Deelnemers niet onoverkomelijk breed te maken, kunt u na een paar van die plakacties ook onder de bestaande gegevens verder gaan. Dus selecteert u bijvoorbeeld cel B17 en gaat daar gewoon verder met uw plakacties. Hoe vaak dat nodig is, hangt natuurlijk helemaal af van het aantal deelnemers dat u verwacht. Klassement En dan nu nog het blad Klassement. Daar gaat het natuurlijk om voor de deelnemers aan de Tourtoto. Zij willen na elke etappe graag weten hoe Bestand Bewerken Weergeven Invoegen tatie ï O Zo voorziet u alle etappe-cellen van de juiste reken formule. Q g zonder formules en wielrenners, maar dit wordt het raamwerk van ; IT- Oi g» % 123* 10pt - B ASc ;. Blad sorteren op kolom B-A-. Z Formule' '=0eélne-r;ers!B2 I Naam 1 jüit 2 Deelnemer 2 3 Deelnemer 3 4 Deelnemer 4 5 Deelnemer 5 6 Deelnemer 6 7 Deelnemer 7 8 Deelnemer 8 9 Deelnemers 10 Deelnemer 10 Score D T ym Extra Help Blad sorteren op kolom B, Z A Bereik sorteren op kolom B. A Bereik sorteren op kolom B. Z A Bereik sorteren Bereiken beheren Filter Validatie... Q Door te sorteren staafde deelnemer met de meeste punten bovenaan. Ook in Excel We zien de doorgewinterde Excelgebruiker de wenkbrauwen al fronsen: Google Does? Geen paniek, in Excel kan het - natuurlijk - ook. We gebruiken in deze workshop slechts twee verschillende formules, SUMIF en SUM. In Excel zijn dat gewoon SOM.ALS en SOM. En dat valideren heeft ook Excel aan boord. Kortom: ook in Excel is het maken van uw eigen Tourtoto een fluitje van een cent. ze ervoor staan. Over de lay-out hoeven we niet lang na te denken. Kijk maar naar afbeelding 9. Maar het moet nog wel even worden gevuld en da's toch iets meer werk. Domweg de namen typen is er niet bij. Die zult u middels een formule moeten ophalen. Echt moeilijk is dat gelukkig niet. U selecteert cel B2 typt daarin het is-teken (=), klikt onderin uw scherm op blad Deelnemers en selecteert daarin de cel met de naam van de eerste deelnemer (in ons geval cel B2). Daarna bevestigt u uw keuze met een ferme Enter. U ziet vervolgens dat de naam van de eerste deelnemer verschijnt in cel B2 in het blad Klassement. U hebt uiteraard ook nog de score nodig van de deelnemer. U selecteert cel C2 en herhaalt het foefje. Een makkie dus in vergelijking met die complexe SUMIF formules! Maar juich niet te vroeg: kopiëren is er namelijk niet bij. We zijn aangewezen op ouderwets handwerk; want wilt u ook de namen en de scores van de overige deelnemers toevoegen aan het blad Klassement, dan bent u gedwongen om dat op dezelfde manier te doen zoals we net hebben beschreven. Afhankelijk van het aantal deelnemers bent u wel even aan het klikken en tikken, maar dat moet u maar voor lief nemen. Google Does is tenslotte gratis en je moet een gegeven paard niet in de bek kijken. Nietwaar? Als de Tour van start gaat, is het een kwestie van dagelijks de uitslagen invoeren en een blik in het Klassement werpen om te kijken wie er bovenaan staat. Het sorteren van uw klassement moet overigens nog wel even gebeuren. Hoe? U selecteert de cellen die gesorteerd moeten worden (in ons voorbeeld B2 t/m Cl 1) en u kiest voor Gegevens, Bereik Sorteren op kolom B, Z-A (afbeelding 9). O 18 I IA I 2011

18 Nieuw! Computer Idee Abonneevoordeel Gratis Waard 39,95 Bent u abonnee van Computer Idee? Dan hebben we een mooi cadeau vooir u: een jaar lang (4x90 dagen-versie) het G Data Internet Security 2011-pakket t.w.v. 39,95 he-le-maal gratis! cdata ÖDÄTA V IS 3' itmi Kleine re dozen: 30% minder verpakking! 1»ata InternetSecurity Eenvoudig, Veilig. Lage systeembelasting. î 5 «4 ÜZ SP Qfe m Zo werkt het: Regelmatig heeft Computer Idee voor ALLE ABONNEES een speciale VOORDEELACTIE met spectaculaire cadeaus of aanbiedingen. Dit keer: een jaar lang (4 x 90 dagenversie) G Data Internet Security 2011 t.w.v. 39,95 gratis. Ga naarwww.computeridee.nl/abonneevoordeelenvul het registratieformulier in. U krijgt een link waarmee u het pakket kunt downloaden. U installeert eenmaal de software. Telkens na 90 dagen krijgt u van G Data een meldingen een link om - gratis-te verlengen. Zo hebt u uw abonnement al snel terugverdiend! I Uni I II III lil i qp n i Computer Idee Abonneevoordeel AntiVirus Firewall AntiSpam ÂntiPhislîng > Kînderbeveiliging Go safe. Go safer. G Data. ÇO?S 6f Q gjgfg. G Data InternetSecurity 2011 biedt verbeterde testwinnende virusbescherming door de DoubleScan-technologie. De bediening is intuïtief, waardoor iedereen er eenvoudig mee kan werken. De geïntegreerde 'stille' firewall beveiligt alle online activiteiten, zoals surfen, chatten, mailen, online winkelen en internetbankieren. Zonder dat u het merkt, zonder prestatieverliesvan de pc en zonder vervelende vragen wordt uw computer op betrouwbare wijze beschermd tegen hackers, virussen, spam en datadiefstal. Aan kinderbeveiliging is uiteraard ook gedacht! Zie ookwww.gdata.nl Sa snel naar '""' 14 I 2011 I 1 9

19 Sociaal met een Klikt dat? Getest door lezers! In de regel worden nieuwe producten getest door onze hardware-redacteur, maar af en toe maken we een uitzondering. Zoals nu: drie lezers mochten stoeien met de Samsung SHioo. Recensenten in spe konden zich aanmelden via onze Facebook, Hyves en Twitter. Met een reden, want deze camera is bij uitstek een camera voor sociale netwerken. liet op Hyves Liane Baltus (39) is manager bij de Belastingdienst, is getrouwd en heeft twee kinderen. Ze wil graag haar sociale profielen weer een beetje updaten door vaker foto's te plaatsen. Dat zou met dit toestel uitstekend moeten lukken... it is een zeer gebruiksvriendelijke camera. Hij laat zich bedie- ; ^ nen door een touchscherm met een bijgeleverd pennetje. De > menuopties van de camera spreken voor zich, waardoor ik het vrij gemakkelijk vond om het juiste programma te vinden voor wat ik wilde gaan doen. Fotograferen, filmpjes maken, een diavoorstelling met muziek, een voorblad voor een magazine maken, het zit er allemaal op. Ook het inzoomen bij het maken van foto's is zeer gemakkelijk. In de workshop over de SHioo wordt straks uitgelegd hoe u een en ander moet instellen en wat u met de camera kunt doen. Onze testers hebben deze informatie natuurlijk niet gekregen en moesten het allemaal zelf uitzoeken. De belangrijkste vraag was: is het uploaden naar sociale netwerken écht zo leuk en gemakkelijk, of moeten er alsnog allerlei toeren worden uitgehaald? Verder doet het gebruiksgemak er behoorlijk toe; is de bediening lekker vlot en gaat de batterij een fatsoenlijke tijd mee? Tot slot telt de kwaliteit van de foto's natuurlijk ook zwaar. Met al deze punten in het achterhoofd is dus de grote vraag: zijn onze testers tevreden met deze camera? De kwaliteit van de foto's en filmpjes is hoog. De foto's zijn helder en mooi scherp. Dankzij de nachtstand die ik kon kiezen zijn de foto's ook met minder licht mooi. Ik heb in foto's geknipt voordat deze via de camera op bijvoorbeeld Facebook geplaatst werden of voordat ik de foto's naar vrienden of familie mailde. De bewerkte foto's worden opgeslagen als nieuwe foto in de camera, waarna ik de foto kon mailen naar adressen van familie. Ook de filmpjes zijn van goede beeld- en geluidskwaliteit. Het plaatsen van foto's op Facebook via wifi werkt zeer goed. Het is gemakkelijk om een netwerk te zoeken. Het is jammer dat een directe verbinding met Hyves ontbreekt. Ook het plaatsen van foto's via het daaraan gekoppelde e mailadres is niet gelukt. Maar of dat aan de camera ligt of aan Hyves, dat weet ik niet zeker. De foto's die ik gestuurd heb naar adressen van familie zij n namelijk wél allemaal aangekomen. Op de 'ouderwetse' manier werkt het plaatsen van foto's uitstekend. Met een kabeltje heb ik de foto's op mijn laptop geplaatst en vervolgens op Hyves gezet. Hetzelfde geldt voor Twitter. Tot slot vond ik het erg leuk dat de camera verbindt met onze tv. Alle foto's en filmpjes heb ik op mijn tv terug kunnen zien. Ik vind het een prettige en gebruiksvriendelijke camera!" 19 I 14 I 2011

20 Lezerstest camera Eenvoudig in gebruik Gilbert Plugge (40) werkt als ICT Consultant en wilde wel een uittesten of zo'n pocketcamera een goede vervanging is voor zijn digitale spiegelreflexcamera. Zo te zien voldoet het aardig. ( e camera heeft een touch ledscherm van drie inch en de d; bediening lijkt veel op die van een smartphone. De menuschermen (vier stuks) bestaan uit maximaal acht pictogrammen en navigatie door de menuschermen met de vinger is eenvoudig. De werking van het toetsenbord is in het begin wel wennen omdat er relatief hard gedrukt moet worden. De SH100 heeft de beschikking over wifi, dus onderweg kunnen de gemaakte foto's of films gedeeld worden met de buitenwereld - mits er toegang is tot een draadloos netwerk. De camera probeert automatisch verbinding te maken met het laatst gebruikte draadloze netwerk. Als er niet eerder verbinding is gemaakt met een draadloos netwerk, wordt er gezocht naar de beschikbare toegangspunten. Het is erg eenvoudig om de gemaakte foto's direct vanaf de camera naar social media zoals Facebook en Picasa te versturen. Direct vanaf de camera is het alleen mogelijk om films met een lage resolutie (320x240) met maximale tijdsduur van 30 seconden naar YouTube te verzenden. Het mailen van foto's is gemakkelijk en de resolutie van de foto wordt automatisch aangepast naar een kleiner formaat. Het is ook mogelijk om de adressen op de camera te bewaren, zodat de adressen niet steeds opnieuw ingevoerd hoeven te worden. De bijgeleverde software kan gebruikt worden voor het (draadloos) uploaden naar je pc. Bij het uploaden kan aangegeven worden waar de foto's opgeslagen moeten worden. De software is uitermate geschikt voor het uploaden naar diverse social media zoals YouTube, Facebook,Twitter, Flickr en Picasa. Hiermee is het wél mogelijk om films met de hoogste kwaliteit en langere tijdsduur te publiceren op bijvoorbeeld YouTube" De score Conclusie Van Ellen en Liane krijgt de camera 4 sterren, van Gilbert 3,5. Aangezien we bij Computer Idee niet in halve sterren doen, betekent dit dat de camera op 4 sterren gewaardeerd wordt. * * * * * Adviesprijs 199 lnfowww.samsung.com/nl/ Ellen Hazebroek (.41) is huisvrouw en moeder en steeds actiever op Twitter. Ze fotograf eert graag sportactiviteiten, natuur en maakt graag vakantiekiekjes. Hoe lukt dat met dit toestel? et eerste wat opvalt is dat het een kleine en compacte camera is. Toch is het touchscreen van een mooi formaat, waardoor je goed kunt zien wat je fotografeert. De instellingen wijzen zich vanzelf en zijn simpel aan te passen. Het meest bijzondere aan deze camera is de wifi-verbinding die je kunt maken. Via wat simpele stappen kun je je aanmelden bij het netwerk, waarna je op een een- voudige manier foto's rechtstreeks kunt plaatsen op Picasa en Facebook. Ook kun je direct de foto's mailen naar bijvoorbeeld Twitpic en Yfrog, zodat je de foto's meteen geplaatst ziet in je Twitteraccount. Een nadeel is wel dat je natuurlijk altijd ergens over een wifi-netwerk moet beschikken als je deze optie wilt gebruiken. Even onderweg een snelle update plaatsen op Twitter wordt erg lastig omdat je zelden midden in een stad of op het platteland een vrij te gebruiken netwerk vindt. Een leuk punt is dan weer wel dat je de foto's voor het verzenden op een ludieke manier kunt bewerken, waardoor je ge-garandeerd een bijzonder beeld krijgt. Er zijn veel opties die je kunt gebruiken, van de foto's omtoveren naar sepia of zwart-wit tot de foto vertonen op een aan de waslijn wapperend T-shirt. Een paar minpunten zitten er echter wel aan: de batterij is vrij snel leeg en het scherm wordt vies van de vingers." ( : 14 I 2011 I