Draaiboek. Samenwerkings Bootcamp
|
|
- Gustaaf Kuiper
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Draaiboek Samenwerkings Bootcamp
2 Inhoudsopgave Hoofdstuk 1: Samenwerkings Bootcamp Inleiding Achtergrond Doelstelling Speluitleg Algemene spelregels Spel 1: touwbrug bouwen Spel 2: zeiltje keren Spel 3: blinde tangram puzzel Spel 4: de Torens van Hanoi Spel 5: mijnenveld Het spinnenweb Prijsuitreiking Gespreksvoering Opzet Gespreksonderwerpen Het gesprek Gespreksleider Sfsluiting van het gesprek Maaltijd Cultureel eten Afsluiting... 7 Hoofdstuk 2: Voorbereidingen Organisatieteam Samenwerking Vaststellen datum Locatie Programmaopzet Financiën Verzekeringen & Vergunningen Werving deelnemers Vrijwilligers (taakverdeling) Materialen Catering Prijzen en vrijwilligers aandenken Deelnemersverwerking Draaiboek Draaiboek Samenwerkings Bootcamp SB inhoud
3 Hoofdstuk 3: Uitvoering Opbouwen Instructie vrijwilligers Ontvangen deelnemers Opening Pauzes Prijsuitreiking Gespreksvoering of discussie Samen eten Hoofdstuk 4: Evaluatie Evaluatie voorbereiding Evaluatie uitvoering Aanvullende evaluatiepunten Bijlagen Materiaallijst...21 Vragen en stelling voor het gesprek...24 Draaiboek...26 Draaiboek Samenwerkings Bootcamp SB inhoud
4 Draaiboek Samenwerkings Bootcamp SB inhoud
5 Hoofdstuk 1: Samenwerkings Bootcamp 1.1 Inleiding Achtergrond Deze activiteit is bedacht en ontwikkeld door een groep jongeren tijdens het project Radicaal Jong van Plattelandsjongeren.nl. In dit project deden jongeren zelf onderzoek naar onderwerpen als discriminatie, vooroordelen, etc. onder plattelandsjongeren in hun gemeente. Hieruit kwam de volgende probleemstelling: Veel plattelandsjongeren discrimineren wel eens, omdat ze weinig positieve ervaringen hebben met buitenlanders. Naar aanleiding hiervan zijn de jongeren aan de slag gegaan met het bedenken van vele oplossingen. Een sportieve Samenwerkings Bootcamp werd hierbij als beste oplossing gekozen. De jongeren hebben dit ook daadwerkelijk uitgevoerd en tot een groot succes volbracht. Hieruit is dit draaiboek naar voren gekomen, zodat ook andere jongerenorganisaties het uit kunnen gaan voeren Doelstelling Op deze manier willen we jongeren uit verschillende (sub)culturen dichter bij elkaar brengen. Uit het onderzoek bleek dat plattelandsjongeren weinig in contact komen met jongeren uit andere culturen. Hun mening over hen wordt dan ook vaak gebaseerd op ervaringen van anderen en wat men in de media hoort. Door middel van deze interactieve dag wordt hier wat aan gedaan. Jongeren doen dit keer zelf ervaringen op! Meer informatie over het project Radicaal Jong kan je vinden op Draaiboek Samenwerkings Bootcamp 1
6 1.2. Speluitleg De Samenwerkings Bootcamp is een sportieve activiteit, waarbij deelnemers uit verschillende (sub)culturen elkaar beter leren kennen. Deze kennismaking wordt bevorderd door de vorm van de spellen: er moet veel samengewerkt worden op een sportieve manier. Het samen behalen van succes op het gebied van sport en spel is één van de beste manieren om elkaar beter leren kennen en waarderen Algemene spelregels Bij de Samenwerkings Bootcamp strijden teams tegen elkaar in 6 spellen: touwbrug bouwen, zeiltje keren, blinde tangrampuzzel, Torens van Hanoi, het mijnenveld en het spinnenweb. Een team bestaat uit 8 tot 15 spelers Elk team heeft een begeleider (vanuit de organisatie) die fungeert als coach en scheidsrechter. Er wordt gespeeld volgens een roulatiesysteem. Speeltijd: een ronde duurt 30 minuten; 20 minuten speeltijd en 10 minuten wisseltijd. In de speeltijd moet het team proberen om zoveel mogelijk punten te scoren. Puntentelling: per spel verschilt het aantal te behalen punten. Dit wordt bij elk spel uitgelegd door de scheidsrechter. Als alle rondes geweest zijn, wordt per team alle scores bij elkaar opgeteld en de winnaars bekend gemaakt. De nummers 1, 2 en 3 krijgen een prijs Spel 1: touwbrug bouwen Speluitleg: Tussen twee bomen moet met twee lange en stevige touwen een brug gebouwd worden. Het leukste is het wanneer je beschikt over een sloot of een vijver. De groep krijgt als opdracht: bouw een touwbrug en ga met zo veel mogelijk deelnemers naar de overkant. Per deelnemer die binnen de tijd droog/zonder de grond te raken aan de overkant komt krijgt het team een punt. Spelregels: Het hele team moet actief meedenken in het bouwen van de brug. Binnen de tijd moet de brug af zijn en moet je met zoveel mogelijk deelnemers zijn overgestoken. De brug mag niet op een gevaarlijke hoogte gemaakt worden. Het water of de grond onder de brug mag niet aangeraakt worden. Draaiboek Samenwerkings Bootcamp 2
7 Score: Per deelnemer die binnen de tijd de overkant haalt zonder de grond/het water te raken krijgt het team een punt Spel 2: zeiltje keren Speluitleg: Er ligt een vierkant dekzeil op de grond van ongeveer twee bij twee meter. Alle deelnemers moeten op het zeil gaan staan. De grond mag tijdens het spel NIET aangeraakt worden. De opdracht luid: draai het zeil om zonder dat de deelnemers van het zeil stappen. Spelregels: De grond mag niet geraakt worden Het zeil moet omgekeerd worden (onderkant boven). Score: Als het team er in slaagt het zeil om te keren zonder daarbij de grond te raken krijgen zij 10 punten. (handen mogen wel de grond raken bij het vastpakken van het zeil. De beste oplossing is: maak een vlinderstrik van het zeil. Alle deelnemers staan hierbij op één helft. Je maakt een vlinderstrik door het zeil in het midden een slag om te draaien. Iedereen steekt over waarna je de andere kant van de strik omdraait Spel 3: blinde tangram puzzel Speluitleg: De groep wordt in tweeën gedeeld (twee gelijke groepen). De ene helft krijgt een voorbeeld van een tangram puzzel. Hierop staat precies hoe de tangram stukken moeten liggen. De andere groep heeft grote houten tangrampuzzelstukken en staat met de rug naar de eerste groep toe, zodat zij elkaar niet kunnen zien. Je kunt ook gebruik maken van een schot tussen de twee groepen. Groep 1 moet aan groep twee uitleggen hoe zij de puzzelstukken neer moeten leggen om de figuur op het voorbeeld te maken. Spelregels: De groepen kunnen elkaar niet zien. Er mag geen naam worden genoemd van de vorm die gelegd moet worden. (bijvoorbeeld: als je een konijn moet maken mag je het woord konijn niet gebruiken.) Je mag geen losse onderdelen van het voorbeeld noemen (bijvoorbeeld: oren, staart of poten). De groep met het voorbeeld mag alleen de vormen bij naam noemen (grote driehoek, klein vierkant etc.) en zeggen waar deze vormen moeten liggen ten opzichte van elkaar. Beide groepen mogen praten, vragen stellen en antwoorden geven. Pas als de hele groep er zeker van is dat de puzzel precies goed gemaakt is kijken ze samen naar het resultaat. Score: Per goed gemaakte puzzel binnen de speeltijd ontvangt het team 5 punten. Wanneer één puzzelstuk verkeerd ligt ontvangen ze 4 punten, twee fouten is 3 punten etc. Draaiboek Samenwerkings Bootcamp 3
8 1.2.5 Spel 4: de Torens van Hanoi Speluitleg: Er liggen 6 vierkante puzzelstukken op een tafel, opgestapeld van groot naar klein. Naast deze tafel staan twee lege tafels. De deelnemers moeten de toren opnieuw opbouwen op een van de andere tafels. Hierbij gelden strenge regels die het spel moeilijk maken. Spelregels: Er mag maar één puzzelstuk tegelijkertijd worden verplaatst. Voor je het volgende puzzelstuk pakt moet het vorige stuk op een geldige plaats liggen. Een puzzelstuk mag alleen op een groter puzzelstuk liggen, nooit op een kleinere. Score: Het team scoort punten wanneer de toren binnen de speeltijd opnieuw is opgebouwd op één van de twee tafels. Hierbij moet de scheidsrechter streng toezien op de spelregels. Het spel is lastiger dan het lijkt: er is maar één goede oplossing. De groep moet goed overleggen en samenwerken om tot de juiste oplossing te komen Spel 5: mijnenveld Speluitleg: De deelnemers krijgen twee sterke planken en vier lege bierkratjes. De planken zijn twee meter lang. Op een grasveld is een route uitgezet van 10 meter lang en ongeveer een meter breed. Halverwege zit er een kleine knik in de route. De deelnemers moeten met alle materialen en het hele team naar de overkant zonder de grond te raken. Alleen de kratjes mogen de grond raken. Spelregels: Alle deelnemers moeten in één keer naar de overkant. Alle materialen moeten mee. De grond mag alleen geraakt worden door de kratjes. Score: Als de opdracht slaagt, krijgt het team 10 punten. Per keer dat een plank de grond raakt gaat er een punt af. Wanneer een deelnemer de grond raakt moet het team opnieuw beginnen Het spinnenweb Tussen twee palen of bomen (of bijvoorbeeld in een voetbaldoel) hangt een spinnenweb van touwtjes. De deelnemers moeten door het spinnenweb naar de overkant. Om dit voor elkaar te krijgen moeten de deelnemers een goed plan maken en elkaar door de gaten tillen. Spelregels: De touwtjes mogen niet aangeraakt worden. Elk gat tussen de touwtjes mag maar één keer gebruikt worden. Pas als alle gaten gebruikt zijn mogen gaten voor de tweede keer gebruikt worden. Draaiboek Samenwerkings Bootcamp 4
9 Score: Als de opdracht slaagt, krijgt de groep 10 punten. Per keer dat het touw wordt geraakt gaat er een punt af. 1.3 Prijsuitreiking Als alle teams klaar zijn worden per onderdeel de punten bekend gemaakt. Pas bij het laatste onderdeel wordt bekend welk team de meeste punten heeft behaald. De 1e, 2e en 3e plaats ontvangen een prijs. 1.4 Gespreksvoering De deelnemers hebben elkaar goed leren kennen binnen hun eigen team. Ze hebben veel samengewerkt en als groep veel overwinningen behaald. Nu is het tijd om de kennismaking uit te breiden. Dit gebeurt tijdens het uitrusten van het middagprogramma Opzet Laat alle deelnemers plaatsnemen aan tafels. Zorg er voor dat de teams niet bij elkaar aan de tafel zitten en probeer de groepen zoveel mogelijk te mengen. Om het gesprek goed op gang te brengen zorg je voor iets lekkers te eten en te drinken Gespreksonderwerpen Terwijl iedereen uitrust en napraat deelt de organisatie kaartjes uit met gespreksonderwerpen. Dit kunnen stellingen of quizvragen zijn. Deze stellingen of vragen gaan over de verschillen en overeenkomsten tussen de verschillende culturele achtergronden van de deelnemers. Draaiboek Samenwerkings Bootcamp 5
10 Het gesprek Aan elke tafel zit iemand van de organisatie. Deze persoon leidt het gesprek of de discussie. Er wordt een vraag of stelling voorgelezen waar de mensen aan de tafel op mogen reageren. Op deze manier ontstaat een gesprek over cultuurverschillen en overeenkomsten, vooroordelen en feitenkennis over elkaars cultuur. Omdat iedereen een leuke middag heeft gehad waarbij ze op een positieve manier kennis hebben kunnen maken met jongeren uit een andere cultuur is het ijs al gebroken en zal het gesprek makkelijker op gang komen Gespreksleider Als gespreksleider heb je een belangrijke rol. Sommige groepen zullen al snel in gesprek komen, andere groepen kunnen wat voorzichtiger zijn. Als gespreksleider zorg je er voor dat iedereen de kans krijgt om zijn mening te verkondigen. Wanneer je merkt dat iemand stil blijft kom je als gespreksleider in actie: stel een vraag aan die persoon, bijvoorbeeld: wat vind jij van de stelling, of: ben je het eens met wat hij zojuist heeft gezegd? Probeer als gespreksleider de deelnemers terug te laten denken aan de middagactiviteit. Kunnen ze voorbeelden uit hun samenwerking halen die aansluiten bij de stellingen of vragen op de kaartjes? Afsluiting van het gesprek Sluit af met de complete groep. Ga de tafeltjes langs om een reactie te vragen. Waar hebben de deelnemers over gepraat? Wat viel ze op? Hebben ze nieuwe dingen ontdekt of juist niet? Bedank iedereen voor het actief deelnemen. Sluit af met een conclusie: wat is het effect geweest van deze activiteit? 1.5 Maaltijd De deelnemers hebben veel gedaan en veel geleerd, daarom is het nu tijd voor ontspanning. Sluit de dag af met een gezamenlijke maaltijd. Je kunt bijvoorbeeld kiezen voor een barbecue of een buffet. Tijdens de maaltijd geef je de deelnemers de vrijheid om elkaar op te zoeken. Als de middagactiviteit goed heeft gewerkt zal je zien dat deelnemers die elkaar eerst niet kenden met elkaar in gesprek zullen raken. Draaiboek Samenwerkings Bootcamp 6
11 Cultureel eten Zorg er voor dat je met het regelen van de maaltijd rekening houdt met de cultuur van de deelnemers. Houd rekening met dieetwensen als vegetariërs, Halal en Koosjereten. Ook is het leuk om de verschillende culturen terug te laten komen in het eten door gerechten uit verschillende landen te serveren. 1.6 Afsluiting Bedank iedereen voor het meedoen en vraag een aantal reacties van de deelnemers. Hoe hebben ze de dag ervaren? Wat hebben ze geleerd? Bewaar de opmerkingen die gemaakt worden. Schrijf ze bijvoorbeeld op een flip over. Draaiboek Samenwerkings Bootcamp 7
12 Hoofdstuk 2: Voorbereidingen De Samenwerkings Bootcamp is een activiteit die goed voorbereid moet worden. Er zijn verschillende materialen nodig, de locatie moet voldoen aan een aantal eisen en je moet op zoek naar deelnemers uit verschillende culturen. Ook de maaltijd vraagt om extra aandacht, omdat je rekening moet houden met de dieetwensen en eetgewoonten uit de verschillende culturen. Samenwerking met een tweede partij die jongeren uit andere culturen werft is aan te raden. Denk hierbij eens aan het jongerenwerk, de moskee of een multiculturele organisatie uit jullie dorp, of een stad in de omgeving. Informeer ook bij Plattelandsjongeren.nl of zij in jouw omgeving connecties hebben met geschikte samenwerkingspartners. Werving van deelnemers en het regelen van de financiën worden kort aangestipt. Wil je over deze onderwerpen meer weten, raadpleeg dan het Handboek voor Bestuursleden waarin uitgebreid op deze stof wordt ingegaan. Dit handboek is te vinden op Daarnaast staan er verschillende handleidingen in de online bibliotheek. Neem eens een kijkje op bestuurders/brochures. 2.1 Organisatieteam Zorg dat je een kernteam hebt van minimaal 4 personen. De voorbereiding van de activiteit ligt niet alleen bij deze personen maar zij coördineren en zijn verantwoordelijk voor de communicatie met anderen. Vaak is het handig om iedereen over een bepaald onderdeel de verantwoordelijkheid te geven. Wijs ook iemand aan die het hoofdaanspreekpunt is en die de vergaderingen leidt. Maak vaste afspraken voor momenten dat je bij elkaar komt om de stand van zaken te bespreken. Als dit van tevoren ingepland staat is de kans dat iedereen elke keer aanwezig is vele malen groter Samenwerking Omdat je deelnemers zoekt met diverse culturele achtergronden is het slim om samenwerking te zoeken. Je kunt hierbij denken aan het jongerenwerk of een multiculturele organisatie. Jullie vereniging zorgt voor het programma, de locatie en de plattelandsjongeren. De andere partij zorgt voor de werving van deelnemers uit de stad of deelnemers met een andere culturele achtergrond dan de meeste plattelandsjongeren. Daarnaast kun je er voor kiezen om met deze partij de complete activiteit te organiseren. 2.2 Vaststellen datum Het eerste wat je doet is de datum bepalen. Houd rekening met andere evenementen en andere ledenactiviteiten. Houdt ook rekening met feestdagen uit andere culturen. Denk bijvoorbeeld aan de Ramadan. Maak een globaal overzicht van de te regelen zaken en plan ver genoeg vooruit. 2.3 Locatie Vervolgens ga je op zoek naar een geschikte locatie. De Samenwerkings Bootcamp is bedoeld om buiten plaats te vinden, maar met aanpassing van de spellen zou het eventueel ook binnen kunnen. Er zijn 6 afzonderlijke speelveldjes nodig. Bij 20 tot 75 deelnemers kan je volstaan met een Draaiboek Samenwerkings Bootcamp 8
13 voetbalveld waar je 6 velden van ieder ongeveer 15x30 meter kunt afzetten. Dit is niet het speelveld maar de ruimte die je nodig hebt voor de materialen, publiek etc. Heb je een geschikte locatie gevonden, neem dan zo snel mogelijk een optie om de locatie af te huren. Maak meteen een afspraak om de locatie te bekijken als je er nog niet bekend mee bent en om definitieve afspraken te maken over het gebruik. Zorg ervoor dat je de gemaakte afspraken zwart op wit hebt. Denk hierbij aan afspraken over: De grootte van ruimte die je nodig hebt. Gebruik van beschikbare materialen, zoals: palen, touw, tafels en stoelen. Hoe lang wil je de locatie afhuren. Indien aanwezig gebruik van toiletten, douches en kleedruimtes. Indien aanwezig gebruik van horecavoorzieningen zoals bijvoorbeeld een bar. Meebrengen eigen consumpties. Indien aanwezig gebruik van de geluidsinstallatie. Inzet van personeel en/of vrijwilligers. Wanneer klaarzetten van spullen. Kosten. 2.4 Programmaopzet Maak een realistische schatting van het aantal deelnemers dat aan de activiteit mee zal doen. Een team bestaat uit 8 tot 15 personen. Bepaal aan de hand van het aantal deelnemers hoeveel teams je hebt. Het aantal teams bepaalt hoeveel rondes er zijn. Er kunnen telkens 6 teams tegelijkertijd spelen. Als er meer teams zijn zullen er dus ook rondes zijn waarin een team af en toe pauze heeft. Maak aan de hand van deze gegevens een globaal programmaoverzicht waarin je het volgende opneemt: Aantal deelnemers/teams Aanvang activiteit Einde activiteit Naam activiteit Speelveld. Bijvoorbeeld: Van (tijdstip) tot (tijdstip) Veld 1: (spel) Team (nr.) Van (tijdstip) tot (tijdstip) Veld 2: (spel) Team (nr.) Van (tijdstip) tot (tijdstip) Veld 3: (spel) Team (nr.). 2.5 Financiën Het organiseren van een activiteit kost (meestal) geld. Maak eerst een schatting van de kosten, dan weet je hoeveel er moet komen en kun je ook duidelijkheid scheppen aan mensen die daar om vragen. Je kunt op verschillende manieren aan geld komen. Denk daarbij aan het volgende: Deelnemersbijdrage; zorg ervoor dat dit bedrag reëel is en geen drempel zal vormen voor aanmelding. Sponsoring; Maak een inventarisatie welke bedrijven en instellingen in de buurt eventueel kunnen sponsoren. Stel een sponsorbrief op en zorg dat al deze bedrijven een brief krijgen. Geef Draaiboek Samenwerkings Bootcamp 9
14 Plattelandsjongeren.nl; vraag na of er bestaande projecten zijn waar je bij aan kunt sluiten. Daarnaast biedt Plattelandsjongeren.nl vaak tips en ondersteuning voor het aanvragen van geld bij diverse fondsen. Plattelandsjongeren.nl is betrokken geweest bij de ontwikkeling en uitvoering van deze (en vele andere) activiteit(en) en kan je daarom makkelijk verder helpen, vermeld dat. Fondsen; vaak zijn er fondsen waar je een bijdrage kunt aanvragen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan Pekoenja. Dit is een laagdrempelig fonds voor jongerenactiviteiten. Voor andere fondsen kun je kijken op Deze activiteit richt zich op ontmoeting tussen culturen. Dit is een doel waar meerdere fondsen zich op richten. De kans dat je subsidie ontvangt voor deze activiteit is groot! Gemeente; soms is er mogelijkheid om bij de gemeente subsidie aan te vragen voor een initiatief als deze. Kijk hiervoor op de website van je gemeente of neem contact op om het na te vragen. Ook hiervoor geld: het doel van de activiteit is ontmoeting tussen culturen, ook gemeenten streven dit doel na. De kans van slagen is voor deze activiteit dus groot. Bepaal wie er verantwoordelijk is voor de financiën en wie dit bij houdt. Vaak moet er naar subsidiegevers en fondsen een financiële en inhoudelijke verantwoording na afloop van de activiteit. Houd hier van tevoren rekening mee en houd dat dus goed bij. Vaak is het handig deze taak op zich te laten nemen door de secretaris van de vereniging, indien dit mogelijk is. 2.6 Verzekeringen & Vergunningen Wanneer je de Samenwerkings Bootcamp organiseert lopen verschillende partijen risico. De kans dat een ongeval gebeurt is altijd aanwezig. Om ervoor te zorgen dat je niet aansprakelijk wordt gesteld voor schade aan personen en aan materialen moet je het volgende doen: Maak duidelijk kenbaar dat er sprake is van deelname op eigen risico. Plaats bij de ontvangsttafel en op het terrein een bordje met de tekst: deelname is op eigen risico. Vermeld dit ook op de inschrijfformulieren. Zorg ervoor dat je alle maatregelen treft om de veiligheid van deelnemers en vrijwilligers te waarborgen. Zo niet, dan ben je als vereniging aansprakelijk wegens nalatigheid. Bij het nemen van alle maatregelen kan je denken aan het volgende: regelen van EHBO, goede instructie scheidsrechters die goed letten op veilig spel en tijdens de uitleg van spelregels wijzen op de veiligheid van jezelf en anderen. Voor vrijwilligers ben je verplicht een Aansprakelijkheidsverzekering voor Bedrijven (AVB) af te sluiten. Een vrijwilligers activiteit wordt namelijk gezien als een werksituatie. Dus als je als vrijwilligers schade veroorzaakte aan materiaal en/of aan anderen tijdens de activiteit, kan een beroep worden gedaan op de AVB. Sommige verenigingen hebben een collectieve verzekering afgesloten. Informeer bij het provinciaal bestuur of dat zo is. Soms heeft je gemeente een vrijwilligersverzekering waar je automatisch onder valt, vraag dit ook na. Mocht dit allen niet zo zijn neem dan contact op met plattelandsjongeren.nl wie weet kun je je activiteit via hen verzekeren. Draaiboek Samenwerkings Bootcamp 10
15 Bij het organiseren van een grootschalig evenement kan je overwegen om een evenementenverzekering af te sluiten. Je bent dan verzekerd tegen, slecht weer, te lage opkomst van deelnemers en diefstal of schade van materialen. Bekijk goed wat je wilt verzekeren en of de risico s opwegen tegen de kosten ervan. Laat bij het opbouwen alle vrijwilligers die meehelpen als vrijwilliger hun naam op een lijst zetten. Alleen deze mensen zijn volgens de AVB verzekerd. 2.7 Werving deelnemers Om de activiteit een succes te laten worden en er genoeg jongeren op af te laten komen is het belangrijk dat er voldoende aandacht besteed wordt aan publiciteit en promotie. Bepaal van tevoren hoeveel deelnemers je maximaal mee wil en mee kunt laten doen aan je activiteit. Zorg dat er een goede verhouding is tussen het aantal plattelandsjongeren en het aantal jongeren met een andere culturele achtergrond. Het meest ideaal is om dat 50/50 te hebben. Dit zorgt voor de leukste interactie in de teams maar ook in de hele groep en zo behaal je je doelstelling. Maak van tevoren een lijst van namen en adressen van jongeren die je wilt bereiken. Denk bij de werving van deelnemers aan de volgende bronnen: Leden van eigen vereniging. Eigen netwerk van vrienden, buren, klasgenoten etc. Aansluiten bij bestaande uitwisseling(activiteiten). Samenwerken met andere verenigingen en/of organisaties (jongerenwerk, buurthuis, multiculturele verenigingen etc.) Zorg voor publicatie in provinciale en afdelingsbladen en op internet (social media). Publiciteit Er moet een mooie poster/flyer ontworpen worden voor de dag en de avond. Iets dat opvalt, uit te delen is, maar ook opgehangen kan worden, zodat zowel de plattelandsjongeren maar ook de jongeren met een andere culturele achtergrond zich bewust zijn van het spektakel. De uitnodiging moet helder en aantrekkelijk zijn. Denk hierbij aan de 7 W s; Wie (leeftijd), Wat, Waar, Wanneer (datum en tijd), Waarom, Wat kost het, Waar meer informatie? De titel en waar het om gaat moet duidelijk zijn! Zorg dat duidelijk is of opgave per team of individueel moet gebeuren, hoe je dat doet en voor wanneer. Vergeet ook niet het vermelden van eventuele sponsoren, samenwerkingspartners, internetpagina s en eigen risico van de activiteit Met deze activiteit wil je ook niet leden uitnodigen daarom moet je naar buiten treden. Daarnaast kun je externe publiciteit ook goed gebruiken om buitenstaanders te laten zien wat de vereniging allemaal doet. Denk aan het volgende om externe media op de hoogte stellen: Persbericht; schrijf persberichten voor plaatselijke en regionale dagbladen en de kabelkrant. Vermeld daarin duidelijk voor wie de activiteit bedoeld is, hoe mensen zich op kunnen geven en waar ze meer informatie kunnen krijgen. Zorg ervoor dat persberichten op tijd bij de desbetreffende redacties zijn. Let hierbij op uiterlijke aanleverdatum van stukken en verschijningsdatum van de krant. Draaiboek Samenwerkings Bootcamp 11
16 Kranten; een krantenbericht is voor snelle verspreiding van informatie over een groot publiek. Bij een zelfgeschreven krantenbericht is er absoluut niet de garantie dat dit bericht er ook daadwerkelijk zo in komt. Zorg dat alle informatie duidelijk wordt doorgevoerd naar de krant, om zodoende verwarringen in het artikel te voorkomen. Het is verstandig om een krant te bellen alvorens een e mail te sturen met je bericht. Radio; een radiobericht kan nuttig zijn. Deze vult immers het gat van lezers die het krantenbericht niet hebben gezien. Televisie; het is heel luxe om een bericht op televisie te kunnen plaatsen. Denk allereerst aan lokale televisie omroepen. Vergeet niet dat mensen makkelijk langs zappen en er even snel naar kijken, houd hier rekening mee met wat je wil laten zien. Internet; denk aan publicaties op internet, veel lokale pers is ook op internet te vinden. Daarnaast zijn er ook veel websites waar informatie op geplaatst kan worden. Er zijn veel mensen die toch vaak even in de agenda van deze websites kijken en het is dan handig dat jouw evenement ertussen staat. Ook (lokale) radio en televisie stations hebben vaak een agenda op hun website. Vaak is mogelijk om via een telefoontje en e mail jouw activiteit er tussen te krijgen. Overige; Er zijn veel instanties waar je terecht kunt voor producten, drukwerk, reclame op websites en meer. Denk hierbij aan bedrijven, organisaties en verenigingen in de buurt. 2.8 Vrijwilligers (taakverdeling) Voor de uitvoering van de Samenwerkings Bootcamp heb je extra mensen nodig. Belangrijk is dat alle mensen die meehelpen met de uitvoering gemotiveerd zijn en ervoor wil gaan. Gemotiveerde vrijwilligers krijg je niet zomaar, daar moet je wel wat voor doen. Benader de vrijwilligers met een enthousiast verhaal. Vertel wat je allemaal van plan bent en hoe leuk het allemaal wordt. Zij moeten er zin in krijgen om mee te werken. Probeer bij de werving ernaar te streven dat de vrijwilligers zoveel mogelijk doen wat ze zelf leuk vinden en waar ze goed in zijn. Dit stimuleert de motivatie van de vrijwilliger. Laat keer op keer merken hoe belangrijk de vrijwilligers zijn voor het slagen van de activiteit. Houd het vrijwilligersteam gemotiveerd met enthousiaste peptalk. Bedank ze als ze mee willen helpen en geef ze veelvuldig complimenten. Zorg dat er op de dag zelf een vast aanspreekpunt is voor de vrijwilligers. Dit schept duidelijkheid. Voordat je vrijwilligers gaat werven is het belangrijk dat je een goede lijst hebt met de taken die er zijn. Bepaal aan de hand daarvan het aantal vrijwilligers dat je bij de uitvoering nodig hebt. Denk aan de volgende taken: 6 Opbouwen en opruimen (tip: zorg dat iedere persoon coördineert voor een spel) 1 Algemene wedstrijdleiding 6 Scheidsrechters (voor elk team 1, geef ze van tevoren de uitleg van de spelonderdelen zodat ze die alvast kunnen doornemen) 1 Presentator/omroeper 1 Wedstrijdsecretariaat Draaiboek Samenwerkings Bootcamp 12
17 1 EHBO (Tip: indien niemand een geldig EHBO diploma heeft, benader dan de plaatselijke EHBO vereniging. Doe dit minimaal drie weken voor het evenement en zet afspraken op papier). De taken van algemene wedstrijdleiding, presentator/omroeper, wedstrijdsecretariaat en EHBO kunnen eventueel gecombineerd worden. Dit is afhankelijk van de grote van de activiteit en zal voornamelijk bepaald worden door het aantal deelnemers. Bekijk vervolgens wie er van de organisatie welke taken op zich wil nemen. De organisatie neemt in ieder geval de algemene wedstrijdleiding voor zijn rekening. Vraag andere bestuursleden, vrienden en bekenden voor de taken die overblijven. Maak duidelijke afspraken hoe laat men aanwezig moet zijn voor het opbouwen en de laatste instructies. Zorg voor buttons of T shirts voor alle vrijwilligers, zodat ze voor deelnemers en bezoekers makkelijk te herkennen zijn. Zorg dat er een centraal punt is waar deze mensen te vinden zijn. Gebruik hiervoor bijvoorbeeld een tent. 2.9 Materialen Maak een inventarisatielijst om te kijken wat voor materialen er nodig zijn bij de spellen en wie er eventueel voor deze materialen kan zorgen. Hiervoor kun je bijlage 1 gebruiken. Hier vind je een totaaloverzicht van materialen die je nodig hebt voor de Samenwerkings Bootcamp. Hierin zijn alle spellen opgenomen zoals beschreven in Hoofdstuk 1. De materialen zijn op verschillende plekken te koop of te huur bij een sport of speluitleen of een sporthal in de buurt. Het is belangrijk om al vroegtijdig, 3 weken voor het evenement, te informeren of de verschillende materialen ook daadwerkelijk te huur of te koop zijn en waar. Maak duidelijke afspraken over ophalen en terugbrengen van het materiaal Catering Tijdens de activiteit is het prettig om iets te eten en te drinken aan te bieden aan de deelnemers. Denk hierbij aan koffie en thee, frisdrank, snoep of fruit. Tip: geef het eten en drinken een cultureel tintje: serveer bijvoorbeeld oudhollandse snoepjes en zoete lekkernijen zoals Turks fruit Prijzen en vrijwilligers aandenken Wat is een wedstrijd zonder prijzen. Het gaat hier niet om de grootte maar om de originaliteit. Dit is vaak een goede motivatie om als team extra je best te doen. Ook bij de prijzen kun je het thema terug laten komen door elke prijs centraal te laten staan voor een bepaalde cultuur. Zorg dat er prijzen zijn voor de top drie. Wil je bekers als prijzen of een vaantje voor elke deelnemer, zorg dan dat je minimaal 3 weken van tevoren de prijzen bestelt en afspraken maakt met de leverancier. Het is ook leuk om alle vrijwilligers een klein cadeautje te geven als dank voor hun inspanningen. Draaiboek Samenwerkings Bootcamp 13
18 2.12 Deelnemersverwerking Zorg voor een centraal persoon voor de inschrijvingen. Noteer naam, evt. vereniging/organisatie, cultuur, leeftijd en telefoonnummer van de deelnemers. Maak een bevestigingsbrief voor de deelnemers aangevuld met nadere informatie zoals kledingadvies, meenemen van geld/eten/drinken, routebeschrijving, enz. De teams worden ter plekke ingedeeld. Zorg dat je van te voren weet hoe de teams er uit zien, zorg dat de groepen zo gemengd mogelijk zijn: zo veel mogelijke verschillende culturen in een team. Maak een wedstrijdschema. In het wedstrijdschema maak je inzichtelijk op welk team hoe laat op welk veld tegen wie moet spelen, zodat de deelnemers weten wanneer ze wat moeten doen. In het wedstrijdschema worden per veld alle wedstrijden opgenomen. Kopieer het wedstrijdschema voor elk team, het wedstrijdsecretariaat en voor de algemene wedstrijdleiding Draaiboek Om de activiteit op de dag zelf soepel te laten verlopen is het belangrijk om een draaiboek te maken. Op deze manier weet je ook zeker dat er goed over nagedacht is hoe de dag zal verlopen. Je krijgt een goed overzicht en kunt van tevoren inschatten welke problemen er zich eventueel voor kunnen gaan doen. In een draaiboek beschrijf je van minuut tot minuut wat er hoe laat gebeurt en wie daarvoor verantwoordelijk is en eventueel wat voor materiaal daarbij nodig is. Zo weet iedereen wat er van hem of haar verwacht wordt. Zorg ervoor dat iedereen die helpt bij de uitvoering van de activiteit een draaiboek krijgt. Draaiboek Samenwerkings Bootcamp 14
19 Hoofdstuk 3: Uitvoering Een goede voorbereiding is het halve werk. Als alles goed voorbereid is kun je meer genieten van de dag zelf. Zorg ervoor dat één persoon (algemene wedstrijdleiding) die dag de leiding heeft en alles coördineert en stuurt. Hij maakt deel uit van de algemene wedstrijdleiding en moet alles weten. Wat waar moet gebeuren en wie wat moet doen. Hij coördineert het opbouwen en geeft alle vrijwilligers de laatste instructie. Verder is hij voor iedereen het aanspreekpunt van de dag. 3.1 Opbouwen Het belangrijkste bij het opbouwen is dat je op tijd begint en iedereen op tijd aanwezig is. Begin minimaal 2 uur van tevoren. Denk er ook aan dat in die tijd de instructie van het personeel valt. De algemene wedstrijdleiding coördineert wie wat moet doen: Bewegwijzering aanbrengen voor deelnemers en bezoekers. Bordjes plaatsten: deelname op eigen risico, wc s etc. De spellen per veld uit zetten. Per veld een nummer ophangen. Wedstrijdsecretariaat inrichten: - ontvangsttafel neerzetten met de kas, teamindeling en wedstrijdschema's - Scorebord neerzetten op overzichtelijke plaats. EHBO plek inrichten. Geluidsinstallatie testen en gebruiksklaar maken. 3.2 Instructie vrijwilligers Een uur voor aanvang van de activiteit geeft de algemene wedstrijdleiding instructies aan alle vrijwilligers. Werk bij de uitleg aan vrijwilligers zoveel mogelijk met voorbeelden die ze in de praktijk tegen kunnen komen. Leg nogmaals de aanleiding en het thema van de dag uit. Hierdoor ontstaat er een positieve sfeer, waar door de deelnemers er ook zin in krijgen. De algemene wedstrijdleiding doet het volgende: Bedankt alle vrijwilligers voor hun hulp en benadruk hoe belangrijk hun bijdrage is. Houd met peptalk iedereen enthousiast en gemotiveerd. Geeft alle vrijwilligers een draaiboek en een wedstrijdschema. Loopt met de scheidsrechters één voor één de verschillende spellen door (het spel en de spelregels) op het speelveld. Benadrukt de scheidsrechters dat zij belangrijk zijn voor een goed verloop van de wedstrijden. Zij kijken niet alleen of er eerlijk gespeeld wordt, maar zij begeleiden de wedstrijden ook. Zij zijn degene die de boel aan de gang houden en de deelnemers stimuleren en motiveren om er het beste van te maken. Geeft de scheidsrechters een fluitje en een stopwatch. Loopt met het wedstrijdsecretariaat hun taken door: ontvangst deelnemers en bijhouden van scores. Test met de presentator de geluidsinstallatie en neem zijn taken door: omroepen van wedstrijden, algemene mededelingen en begin en eindsignaal van de spellen. Loop tot slot aan de hand van het draaiboek met alle vrijwilligers het hele programma door, zodat iedereen weet wie waar voor verantwoordelijk is en hoe het programma er globaal uit ziet. Draaiboek Samenwerkings Bootcamp 15
20 Wens als allerlaatste iedereen heel veel succes en plezier toe. 3.3 Ontvangen deelnemers Als de deelnemers komen, begint het echte werk. De ontvangst is voor de deelnemers de eerste kennismaking met de activiteit. Hoe een activiteit begint is belangrijk voor het verloop van de rest van de activiteit. De ontvangst moet daarom soepel verlopen. Deelnemers hebben bij aanvang van een nieuwe activiteit geen idee wat hen te wachten staat. Probeer hierop in te spelen door een helder verhaal te vertellen, wat er allemaal gaat gebeuren, wat de regels zijn, waar ze heen moeten en wat ze moeten doen. Het wedstrijdsecretariaat ontvangt de deelnemers op een duidelijk zichtbare plaats. Ze kunnen hier ook terecht als er nog vragen zijn. Handig is bijvoorbeeld om op deze plek een tent te hebben die opvalt. Het wedstrijdsecretariaat doet het volgende: Heet de deelnemers welkom en noteer het team. Incasseer het deelnemersgeld (indien van toepassing). Maakt bekend in welk team de deelnemer zit (bij individuele opgave). Leg in het kort het programma uit. Deel de huishoudelijke mededelingen mee. Vertel waar ze moeten verzamelen voor de opening en hoe laat de activiteit begint. Deel consumptiebonnen uit (indien van toepassing). Beantwoord eventuele vragen. 3.4 Opening De Samenwerkings Bootcamp wordt geopend door de algemene wedstrijdleiding: Verzamel alle deelnemende teams en verwelkom de deelnemers. Legt kort het programma uit: - hoe laat beginnen? - aantal en welke spellen? - pauzes, wanneer en hoe lang? - prijsuitreiking, hoe laat? - hoe ziet de afsluiting van de dag er uit? 3.5 Pauzes Tussen elk spel is er een kleine pauze. Las halverwege een langere pauze in met gelegenheid om wat te eten en te drinken. De presentator roept om als het pauze is en wanneer het programma weer begint. 3.6 Prijsuitreiking Na het spelen van de spellen is er bekend welke teams er uiteindelijk de 1e, 2e en 3e prijs winnen. De prijsuitreiking en de afsluiting is een taak voor de algemene wedstrijdleiding: Verzamel alle deelnemers. Bedank alle deelnemers voor hun fantastische inzet. Geef een enthousiaste kort samenvatting van wat de dag. Maak de winnaars bekend, met puntenaantal. Reik de prijzen uit aan de nummers 1, 2, en 3. Bedank alle deelnemers voor hun ongelooflijk enthousiaste inzet. Bedank alle vrijwilligers voor het succes van de dag. Draaiboek Samenwerkings Bootcamp 16
21 Zorg dat de prijsuitreiking niet het meest saaie van de dag is. Probeer de stemming erin te krijgen door bijvoorbeeld de wave in te zetten of een yell te laten horen. Laat iedereen na elk winnend team luid applaudisseren. Laat de winnaars ook kort iets zeggen. Dit maakt het allemaal wat losser en feestelijker. Belangrijk is wel dat je het tempo erin houdt. Niets is zo vervelend als een langdradige prijsuitreiking. 3.7 Gespreksvoering of discussie Na de prijsuitreiking wordt er nagepraat onder het genot van iets te eten en drinken. Op dit moment gaat het volgende onderdeel, het gesprek of de discussie, van start. Doe dit niet te lang, probeer aan te voelen wanneer de deelnemers uitgepraat zijn. Het is belangrijk dat de gespreksleiders goed voorbereid zijn. Zij zijn degenen die zorgen voor een gesprek met inhoud. Als het gesprek vastloopt of als deelnemers weinig inbrengen komt de gespreksleider ingrijpen: hij of zij stelt vragen, vraagt om reacties of geeft het goede voorbeeld door zelf een vraag te beantwoorden. 3.8 Samen eten De maaltijd moet een ontspannen afsluiting zijn van de dag. Er gelden geen regels wat betreft de tafelschikking. Vrienden die niet bij elkaar in het team hebben gezeten kunnen elkaar opzoeken en bijpraten. Draaiboek Samenwerkings Bootcamp 17
22 Hoofdstuk 4: Evaluatie Goed evalueren is niet alleen even napraten. Als je er echt wat aan wilt hebben moet je meer doen. Bekijk niet alleen wat er goed en fout is gegaan, maar probeer ook te achterhalen waardoor dat komt. Door het achterhalen van de oorzaak, kan je de volgende keer de dingen die fout zijn gegaan voorkomen en de dingen die goed zijn gegaan veroorzaken. Als je op deze manier evalueert krijg je veel meer inzicht in de activiteit en hoe het komt dat de dingen lopen zoals ze lopen. De evaluatie is ook het moment om al je vrijwilligers te bedanken voor hun geweldige inzet. Dit doe je voordat je met de echte evaluatie begint. Je staat stil bij hun bijdrage en hoe belangrijk zij zijn geweest voor de uitvoering van de dag. Zonder hen kan de activiteit helemaal niet plaatsvinden. Dus bedank je iedereen voor hun geweldige inzet en motivatie. Dit moet op een oprechte en enthousiaste manier gebeuren, zodat ze ook het gevoel krijgen dat hun bijdrage gewaardeerd wordt. Je moet er dus echt even bij stil staan en het niet zo tussen neus en lippen door meedelen. Het bedanken van de vrijwilligers is heel belangrijk, om ze gemotiveerd en betrokken te houden bij de club en het organiseren van activiteiten. Gemotiveerde en tevreden vrijwilligers zullen veel sneller ook een volgende keer weer mee doen. Houd de evaluatie één week na de bootcamp, waarbij je zoveel mogelijk vrijwilligers uitnodigt. Bij de evaluatie behandel je de voorbereidingen en de uitvoering. 4.1 Evaluatie voorbereiding Algemeen Zijn we op tijd begonnen? Hadden we genoeg mensen voor de voorbereidingen? Locatie Hoe ging het regelen van de locatie? Hebben er zich problemen voorgedaan? Zijn er oorzaken aan te wijzen? Zijn er dingen die we de volgende keer beter anders hadden kunnen doen? Verzekeringen Wat is er gebeurd aan verzekeringen? Hebben er zich problemen voorgedaan? Zijn er oorzaken aan te wijzen? Zijn er dingen die we de volgende keer beter anders hadden kunnen doen? Publiciteit en werving deelnemers Zijn we op tijd begonnen met werven? Wat is er allemaal gebeurd aan werving? Hebben zich problemen voorgedaan bij de werving? Zijn er oorzaken aan te wijzen? Zijn er dingen die we de volgende keer beter anders hadden kunnen doen? Werving vrijwilligers Wat is er gedaan aan werving? Zijn we op tijd begonnen? Hadden we voldoende vrijwilligers? Hebben zich problemen voorgedaan bij de werving? Zijn er oorzaken aan te wijzen? Zijn er dingen die we de volgende keer beter anders hadden kunnen doen? Draaiboek Samenwerkings Bootcamp 18
23 Catering en materialen Hoe ging het regelen van de catering en materialen? Hebben er zich problemen voor gedaan? Zijn er oorzaken aan te wijzen? Zijn er dingen die we de volgende keer beter anders hadden kunnen doen? Taakverdeling Wat vonden jullie van de taakverdeling? Evenredig? Kon iedereen zijn/haar taak goed vervullen of was het te veel/weinig, makkelijk/moeilijk? Zijn er dingen die we de volgende keer beter anders kunnen doen? 4.2 Evaluatie uitvoering Algemeen Wat vonden jullie van de activiteit in zijn algemeenheid? Opbouwen Hoe ging het opbouwen? Zijn we op tijd begonnen? Waren we met voldoende mensen? Wat ging er goed en wat niet? Zijn er oorzaken aan te wijzen? Zijn er dingen die we de volgende keer beter anders kunnen doen? Instructie vrijwilligers Hoe ging de instructie van de vrijwilligers? Wist iedereen voldoende om hun taken goed uit te voeren? Zijn er dingen die we de volgende keer beter anders kunnen doen? Ontvangst deelnemers Hoe ging de ontvangst van de deelnemers? Wat ging er goed en wat niet? Zijn er oorzaken aan te wijzen? Zijn er dingen die we de volgende keer beter anders kunnen doen? Verloop van de activiteit Wat vond je van de opzet van het programma en de duur? Wat vond je van de verschillende spellen? Wat vond je leuk/niet leuk en waarom? Wat vonden de deelnemers ervan? Wat kunnen we de volgende keer beter anders doen? Materialen Wat vonden jullie van de materialen (spelmaterialen, maar ook wedstrijdschema s en draaiboek)? Zijn er nog problemen geweest met de materialen? Zijn er dingen die we de volgende keer beter anders kunnen doen? Draaiboek Samenwerkings Bootcamp 19
24 Deelnemers Wat vond je van het aantal deelnemers? Zijn er nog problemen geweest met deelnemers? Zijn er dingen die we de volgende keer beter anders kunnen doen? Vrijwilligers Wat vonden jullie van de taakverdeling? Hoe ging het uitvoeren van je taken? Hebben er zich problemen voorgedaan? Vond je het leuk om te doen? Waarom vond je het wel/niet leuk? Zijn er dingen die we de volgende keer beter anders kunnen doen? 4.3 Aanvullende evaluatiepunten Het kan zijn dat je nog wat extra punten wilt bespreken met je vrijwilligers. Misschien is het leuk om nog een kort rondje te doen ter afsluiting waarin iedereen zijn of haar hoogtepunt en dieptepunt kort opnoemt. Daarnaast is dit natuurlijk de ultieme gelegenheid deze vrijwilligers te vragen in de toekomst vaker te helpen. Vraag wat ze leuk vinden om te doen en wat voor rol ze graag zouden willen hebben. Zorg dat je ook met het kernteam alles evalueert. Hier kun je bijvoorbeeld wat dieper ingaan op bepaalde onderwerpen. Belangrijk is bijvoorbeeld of je de doelstellingen van de activiteit behaald hebt. Draaiboek Samenwerkings Bootcamp 20
25 Bijlage 1: Materiaallijst Wat Waar te halen Wie Touwbrug bouwen Lang en sterk touw (klimtouwen of scheepstouwen Bomen waartussen de brug gebouwd kan worden Zeiltje keren Dekzeil (minimal 2 x 2 meter) Blinde Tangram Puzzel Tangram Puzzelstukken (hoe groter hoe beter) Voorbeelden om na te maken De Torens van Hanoi Bouwstukken, hoe groter hoe beter Drie tafels of andere vlakke oppervlakken om op te bouwen De juiste oplossing voor de scheidsrechter Draaiboek Samenwerkings Bootcamp 21
26 Wat Waar te halen Wie Mijnenveld twee stevige planken van 2 meter lengte Afzetlint Vier lege bierkratten Spinnenweb Lint om aan te geven welke gaten gebruikt zijn Dun touw om een spinnenweb te maken SPULLEN ALGEMEEN T shirts (o.i.d) vrijwilligers Fluitjes scheidsrechters Stopwatch scheidsrechters Spelschema s Teamindeling Scorekaarten Schrijfpapier Pennen Inschrijftafel Tent Omroepinstallatie (megafoon) Draaiboek Samenwerkings Bootcamp 22
27 Wat Waar te halen Wie Bordjes bewegwijzering Bordjes eigen risico Veldnummers Scorebord Prijzen Bedankjes vrijwilligers Draaiboek Samenwerkings Bootcamp 23
28 Bijlage 2: vragen en stelling voor het gesprek 1. Denken jullie dat kinderen op een witte basisschool school beter presteren dan een gemengde klas? Nee, veel kleurige klassen verminderen de prestaties op school niet! Zij presteren even goed als witte scholen. 2. Stelling: Plattelandsjongeren zijn hoger opgeleid dan jongeren uit de stad. Niet waar. Plattelandsjongeren zijn lager opgeleid. Het verschil wordt wel steeds kleiner. Plattelandsjongeren scoren wel iets hoger met de CITO! 3. Stelling: stadsmensen zijn gehaaster, omdat zij in een drukke stad leven. Daarom ondervinden zij ook meer werkstress. Goed antwoord: stadsmensen ondervinden inderdaad meer stress. Zij vinden dat het werktempo en te werkdruk te hoog ligt. 4. Stelling: Nederland wordt steeds dichter bevolkt. Daarom verhuizen steeds meer plattelands mensen naar de grote steden. Niet correct. Door de dichte bevolking verhuizen steeds meer mensen van de stad naar het platteland. Ook zie je steeds meer diversiteit tussen verschillende culturen buiten de steden. 5. Is er een afname aan het aantal jongeren dat deelneemt aan agrarisch onderwijs? De belangstelling voor groen onderwijs is in de afgelopen 10 jaar met 40% gestegen. Er is meer behoefte aan praktische vakken en individuele begeleiding. 6. In Amsterdam vind je op elke hoek van de straat wel een kroeg. Drinken jongeren uit de stad meer dan jongeren op het platteland? Jongeren op het platteland drinken meer dan hun leeftijdsgenoten in de stad. Van de 12 tot 18 jarige in de stad heeft 37 % nog nooit alcohol gedronken. Op het platteland is het 27%. 7. Zijn mensen op het platteland over het algemeen gezonder? Ja, zij hebben minder lichamelijke beperkingen, verslavingen, gaan minder naar huisarts en hebben minder vaak psychische stoornissen. 8. Heeft de plaats waar een kind opgroeit veel invloed op zijn/haar ontwikkeling? Nee, dat zijn de ouders. Ouders die hun kinderen niet kunnen helpen met huiswerk en niet de nodige kansen kunnen geven, beïnvloeden veel meer de ontwikkeling van hun kind dan de buurt waarin ze opgroeien. Draaiboek Samenwerkings Bootcamp 24
29 9. De cijfers tonen aan dat er meer criminaliteit is in de stad dan op het platteland. Is de stad geen goede omgeving om kinderen op te voeden? De cijfers kunnen we niet ontkennen, maar er is geen verschil tussen het plegen van misdrijven tussen stads en plattelandsjongeren. De jongeren van het platteland plegen gewoon hun misdaden in de stad. 10. Waar neemt het vandalisme meer toe in Nederland? In de stad of op het platteland? In de afgelopen tien jaar vind je op het platteland meer rommel op straat, vernieling van straatmeubilair en meer overlast van jongeren. 11. Is het voor een allochtoon prettiger om in stad te leven? Ja, in de stad is het aanbod van culturele voorzieningen groter, zoals halal slager. 12. Stelling: Jongeren van de stad komen eerder in contact met de politie dan plattelandsjongeren Niet waar. Uit het onderzoek van Don Weenink, Rurale Sociologie van Universiteit Wageningen is naar voren gekomen dat plattelandsjongeren eerder in geweldssituaties terecht komen dan jongeren die in de stad wonen door hun grotere alcoholconsumptie. Dit leidt tot een grotere kans op gewelddadig gedrag. 13. Stelling: Iemand die het plattelands leven gewend is zal nooit in een stad kunnen leven Niet nooit. Voor velen die in de stad 'moest' wonen was in het begin erg moeilijk. Ze zijn gewend met ruimere oppervlaktes. Maar na een tijdje raken ze ook vaak gewend aan het gemak van voorzieningen op loopafstand. 14. Stelling: Op het platteland is er meer sociale controle dan in de stad Ja, op het platteland gaan mensen wellicht op een socialere manier met elkaar om. De verschillen vervagen de afgelopen decennia alleen maar met de komst van massamedia als bijvoorbeeld TV en Internet. 15. Zijn er in de stad meer subculturen dan op het platteland? Nee. Er zijn geen grote verschillen tussen de subculturen bij jongeren in steden of op het platteland. De verschillende soorten subculturen zijn dezelfde, wel kan men een verschil zien in de grootte van die subculturen. In dorpen zijn er bijvoorbeeld meer skaters terug te vinden dan in de stad. 16. Stelling: Een allochtoon gaat minder uit dan een autochtoon Tussen vergelijkbare groepen allochtonen en autochtonen is weinig verschil in dagbesteding. Met name tussen autochtone en Surinaamse of Antilliaanse stedelingen is er weinig verschil. Ook de tweede generatie Marokkanen en Turken benadert de leefstijl en het gedrag van autochtonen. Verschillen in dagbesteding tussen de eerste generatie Marokkanen en Turken ten opzichte van autochtonen zijn er wel. Draaiboek Samenwerkings Bootcamp 25
30 Bijlage 3: Draaiboek Dit draaiboek dient als voorbeeld en kun je gebruiken om in te vullen. Einde Wie Taken Opmerking Hoe laat is de taak afgelopen Wie zijn taak Beschrijving actiepunt Extra informatie Draaiboek Samenwerkings Bootcamp 26
Draaiboek. Spel zonder grenzen. Draaiboek Spel Zonder Grenzen
Draaiboek Spel zonder grenzen Draaiboek Spel Zonder Grenzen Inhoudsopgave Hoofdstuk 1: Spel zonder grenzen... 1 1.1 Inleiding... 1 1.1.1. Achtergrond... 1 1.1.2. Doelstelling... 1 1.2. Speluitleg... 2
Nadere informatie6Het voorbereidingsdraaiboek
DC 6Het voorbereidingsdraaiboek In dit dc-thema vind je informatie over het voorbereiden van een evenement. Het is een soort checklist van tien aandachtspunten, om te controleren of je niets vergeten bent.
Nadere informatieQuattrosportdag DRAAIBOEK
Quattrosportdag 1 Inhoudsopgave Quattrosportdag Hoofdstuk 1: Quattrosportdag 1.1. Inleiding 1.2. Speluitleg 1.2.1. Algemene spelregels 1.2.2. Tjoekbal 1.2.. Dunkbasketbal 1.2.4. Knotshockey 1.2.5. Blindvolleybal
Nadere informatieHoofdstuk 1: TorenPOB... 1
Draaiboek TorenPOB Inhoudsopgave Hoofdstuk 1: TorenPOB... 1 1.1 Inleiding... 1 1.2 TorenPOB... 2 1.3 Multiculturele markt... 4 1.4 Multiculturele optredens... 4 1.5 Muziekfestival... 5 Hoofdstuk 2: Voorbereidingen...
Nadere informatieDraaiboek voorbereiding leuke dag met bewoners/doelgroep op onze locatie Stap 1 Begin met inventariseren Maak een omschrijving van de doelgroep. Om welke doelgroep gaat het, hoeveel mensen, hebben ze bijzondere
Nadere informatieDraaiboek Dunker toernooi. Draaiboek voor, tijdens en na het toernooi
Draaiboek Dunker Draaiboek voor, tijdens en na het 1. Contact gegevens organisatie Organiserende Vereniging Email gegevens Locatie Datum locatie Rayonbureau Email gegevens Deelnemende Scholen Draaiboek
Nadere informatieDraaiboek voorbereiding Natuurgebied schoonmaken Klus bestemd voor organisaties die beheerder zijn van een natuurgebied Stap 1 Begin met inventariseren Maak een omschrijving wat u gaat aanpakken. Wat voor
Nadere informatieInventarisatielijst Wat gaan we doen (omschrijving activiteit): Gewenst aantal vrijwilligers: _ Waarvan nieuwe:
Draaiboek voorbereiding Promotie activiteiten Vrijwilligers of donateurs werven Stap 1 Begin met inventariseren Maak een omschrijving wat u wilt bereiken met de promotieactiviteiten. Vrijwilligers werven,
Nadere informatieDRAAIBOEK STRAFFE BUURTEN SPEL ZONDER GRENZEN
DRAAIBOEK STRAFFE BUURTEN SPEL ZONDER GRENZEN Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 1 Hoofdstuk 1 Straffe Buurten: Bu(u)r(t)en zonder grenzen... 3 1.1 Inleiding... 3 1.2 Doelstelling... 3 1.3 Speluitleg... 3
Nadere informatieSlim huiswerk maken, tips om huiswerk maken te begeleiden
Slim huiswerk maken, tips om huiswerk maken te begeleiden Werkplek - De spullen binnen handbereik o Houd spullen die nuttig zijn bij het maken van huiswerk dicht bij de hand. o Handige spullen bij het
Nadere informatieDraaiboek voorbereiding Voorjaarsschoonmaak Binnen of buiten Stap 1 Begin met inventariseren Maak een omschrijving wat u gaat aanpakken. Is het binnen of buiten? Welke ruimtes? Beschrijf de klussen die
Nadere informatieSchaken op de basisschool Werkboek 1, les 1: de beginstelling, de Toren en de Loper
Schaken op de basisschool Werkboek 1, les 1: de beginstelling, de Toren en de Loper Extra spullen - Stickers met de namen van de kinderen. - Voldoende kopieën van het uitdeelvel Loop van de stukken ; 1
Nadere informatieRotterdams Ambassadrices Netwerk
De ambassadrice als werver van inburgeraars 1. Inleiding; eigen ervaringen 2 A. Wat is werven 2 B. Het belang van werven 2 C. Verwachtingen 3 D. Rollenspel 4 E. Opdracht 4 2. Voortraject: 4 A. Doel 4 B.
Nadere informatieInhoudsopgave. Inleiding
Handboek Inhoudsopgave Inleiding... 1 Thema... 2 1. Aan de slag... 3 2. Waar beginnen?... 4 2.1 WANNEER?... 4 2.2 AANMELDEN ALS ORGANISATOR... 5 2.3 SAMENSTELLEN VAN EEN TEAM... 5 2.4 WAARVOOR MOETEN WE
Nadere informatie3: Inhoudsopgave Duidelijk overzicht. Strakke lay-out. Eerst lettertype, tab, pagina beschrijving?
OPZET DRAAIBOEK: Alle onderdelen waaraan gedacht kan worden nog eens op een rijtje gezet. Te gebruiken voor alle evenementen en activiteiten binnen de opleiding. 1: Voorkant - flyer evenement Dag + datum
Nadere informatieDraaiboek voorbereiding uitje met onze bewoners/doelgroep Stap 1 Begin met inventariseren Maak een omschrijving van de doelgroep. Om welke doelgroep gaat het, hoeveel mensen, hebben ze bijzondere (medische)
Nadere informatieBAJK gereedschapskist. Handboek en materialen voor de organisatie van een opendag.
BAJK gereedschapskist Handboek en materialen voor de organisatie van een opendag. Inhoud 1. Algemene gegevens bedrijf... 3 2. Gegevens organisatie... 3 3. Checklist... 4 3.1 Acht weken voor de opendag...
Nadere informatie! LERAREN HANDBOEK!!! 1e Editie, 2014
LERAREN HANDBOEK 1e Editie, 2014 1. Je eerste Workshop Om te beginnen In dit Leraren Handboek vind je een paar tips en tricks die je kunnen helpen bij het voorbereiden van je workshop. Als je nog nooit
Nadere informatie3 Hoogbegaafdheid op school
3 Hoogbegaafdheid op school Ik laat op school zien wat ik kan ja soms nee Ik vind de lessen op school interessant meestal soms nooit Veel hoogbegaafde kinderen laten niet altijd zien wat ze kunnen. Dit
Nadere informatieExplorers. Begeleiding. Explorerraad
Explorers De oudste leden van de Graaf Ottogroep zijn lid van het speltak Explorers. Explorers zijn zelfstandige, creatieve, gezellige en nieuwsgierige jongeren die niet bang zijn iets vreemds uit te proberen.
Nadere informatieInleiding. Autisme & Communicatie in de sport
Sanne Gielen Inleiding Starten met een nieuwe sport is voor iedereen spannend; Hoe zal de training eruit zien? Zal de coach aardig zijn? Heb ik een klik met mijn teamgenoten? Kán ik het eigenlijk wel?
Nadere informatiee-tip Workshops/bijeenkomst organiseren
e-tip Workshops/bijeenkomst organiseren Een workshop organiseren? Veel werk, maar ook erg leuk! Hieronder vindt je wat tips en aandachtspunten die je vast en zeker van pas zullen komen. De lijst is natuurlijk
Nadere informatieOPBOUW ZELFSTANDIGE BASISHOUDING BIJ KINDEREN
OPBOUW ZELFSTANDIGE BASISHOUDING BIJ KINDEREN Afspraak 1. Maak samen met de kinderen afspraken over wat zelfstandig gedaan mag worden met betrekking tot naar de wc gaan, handen wassen, drinken, eten, de
Nadere informatieSinterklaas op bezoek bij TOGB!
bij Vorige maand beleefden we de primeur van de nieuwsbrief. We hebben leuke reacties mogen ontvangen op de nieuwsbrief en vol goede moed gaan we verder met de maandelijkse uitgave van de nieuwsbrief.
Nadere informatieSponsoractie Oranje Fonds
Sponsoractie Oranje Fonds Handboek Wat fijn dat uw school voor het Oranje Fonds mee doet! Als school organiseert u vaker een evenement. U weet als geen ander hoeveel tijd en moeite er in de organisatie
Nadere informatieHet verkoop-adviesgesprek. Waar gaat deze kaart over? Wat wordt er van je verwacht? Verkopen
Waar gaat deze kaart over? Deze kaart gaat over verkopen aan en adviseren van gasten in horecabedrijven. Oftewel: het verkoopadviesgeprek. Wat wordt er van je verwacht? Na het bestuderen van deze kaart
Nadere informatie> TAALWERKBLAD PARTICIPATIE
TAALWERKBLAD PARTICIPATIE aanpak coach cultuur deelnemen doel eigenschappen heden integreren kwaliteiten meedoen mentor nu plan samenleving toekomst vaardigheden verleden verwachtingen wensen DE WERKWOORDSTIJDEN
Nadere informatieTEAMSPEL: UNDERCOVER
TEAMSPEL: UNDERCOVER Voorwoord In dit draaiboek vind je alle gegevens die je nodig hebt om eenvoudig een geslaagd uniek spel te organiseren. Het spel kan gespeeld worden als teambuildingsopdracht, maar
Nadere informatieVoorbeeld vragenroute die is te gebruiken bij het voeren van een focusgroepinterview (bron: Bewegen valt Goed!)
Voorbeeld vragenroute die is te gebruiken bij het voeren van een focusgroepinterview (bron: Bewegen valt Goed!) INLEIDING (ongeveer 5 minuten) Welkom heten Bedanken voor hun komst, werver noemen: U bent
Nadere informatieBenadering 6: Positieve instelling, rekening houden met anderen
Benadering 6: Positieve instelling, rekening houden met anderen 6.7 Speel met de hele groep het Complimentenspel of Complimentenbingo. Om het opstandige, agressieve kind goed gedrag aan te leren, is het
Nadere informatieSPEELWIJZE WERKPLEZIER SPEL - Bladzijde 1 / 11
SPEELWIJZE WERKPLEZIER SPEL - Bladzijde 1 / 11 SPEELWIJZE Werkplezier Spel Heb je plezier in je werk? Dat is een vraag die regelmatig wordt gesteld. Is je antwoord ja, dan is de kunst dit zo te houden.
Nadere informatieMAATSCHAPPELIJKE STAGE HAARLEM UITGEWERKTE PROJECTEN 30 UUR
Help de Dierenbescherming Pimp de lespakketten voor de basisschool Vernieuwen en aanpassen van de lespakketten van de Dierenbescherming en leuke interactieve dingen bedenken om de lessen leuker te maken.
Nadere informatieHandboek Maatschappelijke stage Handen uit de mouwen voor ZOA
Handboek Maatschappelijke stage Handen uit de mouwen voor ZOA Dit document helpt je om een actie voor ZOA op te zetten. Je kan met een maatschappelijke stage voor ZOA 15 tot 30 uur maken. Wat vind je in
Nadere informatieTIP: Heeft u heel veel te doen in de buurt, overweeg dan de klus op te delen in twee NLdoet dagen. Meld in dat geval twee aparte klussen aan op de web
Draaiboek voorbereiding de buurt opknappen Stap 1 Begin met inventariseren Maak een omschrijving van wat u gaat aanpakken. Welke straten, plantsoenen? Beschrijf de klussen die gedaan moeten worden. Bijv.
Nadere informatieTraining. Vergaderen
Training Vergaderen Halide Temel 1-5-2014 Inhoudsopgave Inleiding 3 Doelen 4 Deelnemers 4 Werkvormen 4 Programma 4 Voorstellen & introductie 5 Opdracht Luciferspel 6 Theorie 7 Opdracht - Vergaderen 12
Nadere informatie2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S
2 Ik en autisme In het vorige hoofdstuk is verteld over sterke kanten die mensen met autisme vaak hebben. In dit hoofdstuk vertellen we over autisme in het algemeen. We beginnen met een stelling. In de
Nadere informatieHandleiding organisa-e Rode World Tour
Handleiding organisa-e Rode World Tour Handleiding organisatie Rode World Tour 1 Je bent hostvereniging van een of meerdere Rode of Oranje World Tour afdelingen. Dat is natuurlijk erg leuk maar wij kunnen
Nadere informatieGewoon zo! WONEN: HOE ONTMOET JE BUURTBEWONERS?
Gewoon zo! WONEN: HOE ONTMOET JE BUURTBEWONERS? Inhoud WELKE INFORMATIE VIND JE IN DIT BOEKJE? Bladzijde 3 - Waarom een boekje over je buurt? Bladzijde 4 - Ontdek je buurt Bladzijde 6 - Een buurtkaart
Nadere informatieBijeenkomst over geloofsopvoeding Communiceren met je puber Deze bijeenkomst sluit aan bij Moments, magazine voor ouders van jongeren van 12-18 jaar
DOELSTELLINGEN Ouders zijn zich ervan bewust dat je altijd en overal communiceert Ouders wisselen ervaringen met elkaar uit over hoe de communicatie met hun pubers verloopt Ouders verwerven meer inzicht
Nadere informatieIk-Wijzer Ik ben wie ik ben
Ik ben wie ik ben Naam: Lisa Westerman Inhoudsopgave Inleiding... 3 De uitslag van Lisa Westerman... 7 Toelichting aandachtspunten en leerdoelen... 8 Tot slot... 9 Pagina 2 van 9 Inleiding Hallo Lisa,
Nadere informatieIntroductieles schaken voor beginners Voor groepen 3 en 4 op de basisschool
Introductieles schaken voor beginners Voor groepen 3 en 4 op de basisschool Duur: 30 minuten Wat is een introductieles? Een introductieles gaat vooraf aan de inschrijving voor een schaaktraining. De les
Nadere informatieIn actie voor je naaste met Way of Life
In actie voor je naaste met Way of Life www.wayoflife.nl Inleiding Wil jij je graag inzetten voor anderen? Vind jij het leuk om zelf actief aan de slag te gaan? Lees dan gauw verder. Way of Life wil namelijk
Nadere informatieSneller, Leuker en Makkelijker : Plannen. Pauline Jonker Maak Mij Wat Wijs!
Sneller, Leuker en Makkelijker : Plannen Pauline Jonker Maak Mij Wat Wijs! Welkom! Allereerst bedankt voor het downloaden van deze planner! Deze planner gaat jou helpen om SLiM te plannen. Je gaat leren
Nadere informatieProject Verwenmorgen voor ouderen organiseren Groepen van 5 leerlingen Totaal: 560 minuten
Project Verwenmorgen voor ouderen organiseren Groepen van 5 leerlingen Totaal: 560 minuten Inleiding en werkwijze: De meeste ouderen vinden het leuk om samen met jongeren iets te doen. Op deze manier hebben
Nadere informatieLesmateriaal bij de voorstelling: Zwemmen Zonder Mouwen
Lesmateriaal bij de voorstelling: Zwemmen Zonder Mouwen Beste docent, Binnenkort gaat u met uw klas naar de voorstelling Zwemmen Zonder Mouwen; een muzikale 8+ voorstelling die zich afspeelt in en rondom
Nadere informatieKnabbel en Babbeltijd.
Knabbel en Babbeltijd. (zorg ervoor dat je deze papieren goed leest, uitprint en meeneemt naar de VBW) Het thema van deze VBW-week is Zeesterren. Het thema is de titel van de week (dus geen kreet of korte
Nadere informatieUitgeest, 18 augustus 2014. Betr.: verbeterde toewijzing van taken binnen LCP. Beste allemaal,
Uitgeest, 18 augustus 2014 Betr.: verbeterde toewijzing van taken binnen LCP Beste allemaal, Het nieuwe basketbalseizoen staat weer voor de deur en daar hebben we natuurlijk allemaal erg veel zin in. Zoals
Nadere informatieDe Islam en de omgeving
De Islam en de omgeving POSE-2 ISLAM HAV0/VWO 4 - CSG CALVIJN GODSDIENST Presenteer een actueel onderwerp aan de klas dat te maken heeft met de islam in de Nederlandse samenleving, en leg vervolgens een
Nadere informatieHANDLEIDING FUNDRAISING Ride New York 2016
HANDLEIDING FUNDRAISING Ride New York 2016 Inhoud 1. Aan de slag!...3 2. Stappenplan...4 3. Extra tips voor publiciteit...5 4. Jij & je enthousiasme...6 5. Succes!...6 1. Aan de slag! Geweldig dat je hebt
Nadere informatieTheorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,
3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol
Nadere informatieInhoudsopgave SMS-dropping
Inhoudsopgave SMSdropping Hoofdstuk 1: Uitleg SMSdropping 1.1. Inleiding 1.2. 1.3. Speluitleg Spelregels 1.4. Materiaal Hoofdstuk 2: Voorbereidingen SMSdropping 2.1. Vaststellen datum en locatie 2.2. Programmaopzet
Nadere informatieStappenplan organiseren buurtbijeenkomst
Stappenplan organiseren buurtbijeenkomst Dit stappenplan voor het organiseren van een buurtbijeenkomst is onderdeel van de Buurten met Energie toolbox, een project van Nudge. Deze toolbox is samengesteld
Nadere informatieVragenlijst: Wat vind jij van je
Deze vragenlijst is bedacht door leerlingen. Met deze vragenlijst kunnen leerlingen er zelf achter kunnen komen wat andere leerlingen van hun school vinden. De volgende onderwerpen komen langs: Sfeer op
Nadere informatieSPEELWIJZE KWALITEITENSPEL PLUS - Bladzijde 1 / 7
SPEELWIJZE KWALITEITENSPEL PLUS - Bladzijde 1 / 7 SPEELWIJZE Kwaliteitenspel PLUS Versie in eenvoudig Nederlands KWALITEITENSPEL PLUS is een vereenvoudigde versie van het KWALITEITENSPEL en is bestemd
Nadere informatiePROJECTPLAN. Wat staat er in?
PROJECTPLAN Er zijn heel veel manieren hoe je een projectplan (of plan van aanpak) maakt. Een projectplan hoeft echt niet uit heel veel pagina s te bestaan, als je maar over een aantal dingen goed hebt
Nadere informatiejan-mrt 2011 Contactenkrant Samen boodschappen doen op de markt? Wie fietst er ook graag? Ik zoek een kaartmaatje
jan-mrt 2011 Contactenkrant Wie vindt het leuk om samen af en toe te koken? Wie wil samen met mij gaan wandelen? Samen zwemmen? Samen boodschappen doen op de markt? Ik zoek een kaartmaatje Gezocht: vriend(in)
Nadere informatieHANDLEIDING AANVULLENDE HOORHULPMIDDELEN
HANDLEIDING AANVULLENDE HOORHULPMIDDELEN Voorwoord Er zijn in Nederland naar schatting 1,5 miljoen mensen met een gehooraandoening. Stichting Hoormij is dé patiëntenorganisatie voor mensen met een gehooraandoening.
Nadere informatieDraaiboek De organisatie van een beweegactie
Draaiboek De organisatie van een beweegactie Door regelmatig te bewegen kunnen de ademhalingsklachten verminderen en raak je minder vermoeid. Getrainde spieren hebben namelijk minder zuurstof nodig dan
Nadere informatieDRAAIBOEK HOE ORGANISEER IK EEN ACTIVITEIT
DRAAIBOEK HOE ORGANISEER IK EEN ACTIVITEIT 1 Hoe organiseer je een activiteit Uitleg Iets organiseren kan iedereen. Maar tussen organiseren en goed organiseren zit een heel groot verschil. Dit draaiboek
Nadere informatieKids. &Go. Informatieblad speciaal voor kinderen
Informatieblad speciaal voor kinderen Datum; Aalsmeer, jaar 2011 Gemaakt door; Bianca Wegbrands daar, Wat leuk dat je dit informatieblad speciaal voor kinderen wilt lezen. Ik zal me eerst even aan jou
Nadere informatie2: vergaderen VASTE VOORZITTER EN NOTULIST
2: vergaderen Als je lid bent van een studentenraad, vergader je vaak. Je hebt vergaderen met de studentenraad, maar ook vergaderingen met het College van Bestuur en de Ondernemingsraad (OR). Gemiddeld
Nadere informatieDraaiboek vorming oudercontact
Draaiboek vorming oudercontact Doel van de avond: - De juiste informatie over uw kind uit het oudercontact kunnen halen en zelf de juiste informatie aan de leerkracht tijdens het oudercontact kunnen geven
Nadere informatiePREVIEW. Probeer nu 1 dag DAVID DE JONGE JAREN VAN VIJF DAGEN: GOD, SPORT & JEZELF MET PRAKTISCHE, SPORT- EN PERSOONLIJKE VOORBEELDEN
PREVIEW Probeer nu 1 dag DE JONGE JAREN VAN DAVID VIJF DAGEN: GOD, SPORT & JEZELF MET PRAKTISCHE, SPORT- EN PERSOONLIJKE VOORBEELDEN DAG 1 GOD ZIET JOU ZITTEN! Het is niet leuk om buitengesloten te worden,
Nadere informatieThema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine?
Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine? is op het werk. moet aan de machine werken. De chef vertelt eerst hoe de machine werkt. Dan werkt met de machine. De machine doet het niet. roept een
Nadere informatieSPEELWIJZE KWALITEITENSPEL PLUS Versie in eenvoudig Nederlands
SPEELWIJZE KWALITEITENSPEL PLUS Versie in eenvoudig Nederlands Kwaliteitenspel PLUS is een vereenvoudigde versie van het Kwaliteitenspel en is bestemd voor mensen die bijvoorbeeld begrippen als flexibel,
Nadere informatieDraaiboek: titel evenement in de streek
Draaiboek: titel evenement in de streek Inhoudsopgave Inleiding... 3 Doelstelling... 3 Doelgroep... 3 Organisatie... 3 Programma... 3 Actie- en takenlijst... 4 Communicatie... 5 Materialenlijst... 5 Begroting
Nadere informatiePeerEducatie Handboek voor Peers
PeerEducatie Handboek voor Peers Handboek voor Peers 1 Colofon PeerEducatie Handboek voor Peers december 2007 Work-Wise Dit is een uitgave van: Work-Wise info@work-wise.nl www.work-wise.nl Contactpersoon:
Nadere informatieMet het hele gezin gezond het nieuwe jaar in
Met het hele gezin gezond het nieuwe jaar in LINDA AMMERLAAN KINDERVOEDINGSCOACH Inleiding Wie ben ik? Als moeder van 2 kinderen weet ik hoe lastig het is om in deze tijd je kinderen gezond te laten opgroeien.
Nadere informatieDraaiboek voorleeswedstrijd
Draaiboek voorleeswedstrijd Waarom een voorleeswedstrijd? De voorleeswedstrijd wordt georganiseerd in het kader van leesbevordering en heeft daarom als belangrijkste doel het leesplezier bij kinderen te
Nadere informatieWerkboek Maatschappelijke stage. Stichting Oude Groninger Kerken
Werkboek Maatschappelijke stage Stichting Oude Groninger Kerken 2011 Inhoud: Inleiding Wat is de SOGK? Wat ga je doen? Voorbereiding Uitvoering Verwerking Evaluatie Bijlagen p3 p X p X p X p X p X p x
Nadere informatie> NASLAG WERKWINKEL LEERLINGEN IN DE SCHOOLRAAD Studiedag Leerlingen en school: partners in crime? 24-04-3013
> NASLAG WERKWINKEL LEERLINGEN IN DE SCHOOLRAAD Studiedag Leerlingen en school: partners in crime? 24-04-3013 Leerlingen uit het secundair onderwijs mogen vertegenwoordigd zijn als partner op de schoolraad.
Nadere informatieMeten van mediawijsheid. Bijlage 6. Interview. terug naar meten van mediawijsheid
Meten van mediawijsheid Bijlage 6 Interview terug naar meten van mediawijsheid Bijlage 6: Het interview Individueel interview Uitleg interview Ik zal je uitleggen wat de bedoeling is vandaag. Ik ben heel
Nadere informatie150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft!
150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft! Scott de Jong http://www.positiefleren.nl - 1 - Je leest op dit moment versie 2.0 van het Ebook: 150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft.
Nadere informatieMEE Nederland. Raad en daad voor iedereen met een beperking. Moeilijk lerend. Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind
MEE Nederland Raad en daad voor iedereen met een beperking Moeilijk lerend Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind Moeilijk lerend Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind Inhoudsopgave
Nadere informatieWorkshop Tweede Kamerverkiezingen
Workshop Tweede Kamerverkiezingen Korte omschrijving workshop In deze workshop leren de deelnemers wat de Tweede Kamer doet, hoe ze moeten stemmen en op welke partijen ze kunnen stemmen. De workshop bestaat
Nadere informatieWeekschema maken. Je gaat praten over de dingen die jij in één week doet. Deze activiteiten ga je in een schema op de computer uitwerken.
Weekschema maken Je gaat praten over de dingen die jij in één week doet. Deze activiteiten ga je in een schema op de computer uitwerken. Leer en oefen: Neem samen me de docent/assistent het fotoboek de
Nadere informatieLET OP: Wilt u gebruik maken van de financiële bijdrage van het Oranje Fonds, dan moet uw klus openstaan voor minimaal de helft aan nieuwe vrijwillige
Draaiboek voorbereiding opknappen binnenruimte Stap 1 Begin met inventariseren Maak een omschrijving van de ruimte die u gaat aanpakken. Afmeting, locatie, waarom moet er iets gebeuren, wat moet er gebeuren,
Nadere informatieLET OP: Wilt u gebruik maken van de financiële bijdrage van het Oranje Fonds, dan moet uw klus openstaan voor minimaal de helft aan nieuwe vrijwillige
Draaiboek voorbereiding buitenboel - groot Speeltuin, moestuin, kinderboerderij Stap 1 Begin met inventariseren Maak een omschrijving wat u gaat aanpakken. Afmeting, locatie, waarom moet er iets gebeuren,
Nadere informatieMeningsvorming: jij en vluchtelingen
Meningsvorming: jij en vluchtelingen Korte omschrijving Het kan uw leerlingen bijna niet ontgaan zijn dat de Europese Unie te maken heeft met een grote stroom vluchtelingen. Sinds een paar maanden is dit
Nadere informatieLes 1 Integratie Leestekst: Een bankrekening. Introductiefase
Les 1 Integratie Leestekst: Een bankrekening "Welkom:... " Introductiefase 1. "In de afgelopen weken hebben we veel teksten gelezen. Deze teksten hebben we samengevat, we hebben vragen erbij gesteld, gekeken
Nadere informatieHET KLOKHUIS ZOEKT ONTWERPERS
HET KLOKHUIS ZOEKT ONTWERPERS Lesbrief Naam Groep Naam ontwerpteam Iedereen aan tafel Bij jullie thuis staat vast een tafel in de woon- of eetkamer. Ook hebben jullie vast stoelen, bestek en servies. Allemaal
Nadere informatieKinderverhoor Je ouders gaan uit elkaar
Kinderverhoor Je ouders gaan uit elkaar Als je ouders uit elkaar gaan is dat heel ingrijpend. Vaak verandert er nogal wat in je leven. Een rechter wil hierover met je praten tijdens een kinderverhoor.
Nadere informatieTRAINING 1. Tijd: Onderwerp: Waarom Resultaat Werkvorm Materiaal
DRAAIBOEK TRAINING 1, 2,3,4,5 REALISTEN ROADMOVIE De prezi presentatie voor de trainingsbijeenkomsten vindt u via de onderstaande link. https://prezi.com/0txqqdqmauta/training-realisten-roadmovie-5-bijeenkomsten/
Nadere informatieStappenplan crowdfunding
Stappenplan crowdfunding Voordat je het crowdfundingsproject online zet, is het handig om over bepaalde aspecten na te denken. Denk bijvoorbeeld aan de presentatie van het project, het doelbedrag en de
Nadere informatieen zelfbeeld Lichamelijke ontwikkeling Lesdoelen: Werkvormen: Benodigdheden: Kinderboeken: Les 1: Wie ben ik Lesoverzicht
I Lichamelijke ontwikkeling en zelfbeeld Les 1: Wie ben ik Lesoverzicht Lesdoelen: Kinderen worden zich meer bewust van eigen talenten en eigenschappen en ontwikkelen een positief zelfbeeld. Kinderen kunnen
Nadere informatieChina Pagina 1. - Wie nodig jij uit voor een Chinese maaltijd? -
China Pagina 1 Colofon Uitnodiging voor maaltijd in Chinees Les voor groep 6-8 150-180 minuten Handvaardigheid Let op! In deze les opzet werken leerlingen in tweetallen, en maken samen 1 werkstuk, maar
Nadere informatieTijdens de video- hometraining worden verschillende begrippen gebruikt. In de bijlage geven we een korte omschrijving van deze begrippen.
Bijlage 11 Voorbeeld informatie VHT: Bouwstenen voor geslaagd contact Informatie Video - hometraining Belangrijke begrippen initiatieven herkennen volgen ontvangstbevestiging beurt verdelen leidinggeven
Nadere informatie䰀䘀唀一䐀匀倀刀䄀夀䔀刀一䤀䜀䠀吀㐀 㜀䠀䄀一䐀䈀伀䔀䬀吀
䰀䘀唀一䐀匀倀刀䄀夀䔀刀一䤀䜀䠀吀㐀 㜀䠀䄀一䐀䈀伀䔀䬀吀 Voorwoord Wat fijn dat jij een Prayer Night wil organiseren en samen met andere jongeren tot God wil bidden en Hem wil aanbidden. Begin de voorbereiding met gebed en vraag
Nadere informatieDé 14 fundamentele stappen naar geluk
Dé 14 fundamentele stappen naar geluk Van de Amerikaanse psycholoog Michael W. Fordyce 1. Wees actief en ondernemend. Gelukkige mensen halen meer uit het leven omdat ze er meer in stoppen. Blijf niet op
Nadere informatieDraaiboek bewonersactiviteit
Draaiboek bewonersactiviteit Het organiseren van een bewonersactiviteit is voor de meesten geen dagelijkse bezigheid. Dit draaiboek kan u wellicht helpen bij de organisatie van een activiteit. Hierin vindt
Nadere informatieWorkshop Handleiding. Verhalen schrijven. wat is jouw talent?
Workshop Handleiding Verhalen schrijven wat is jouw talent? Inhoudsopgave Hoe gebruik je deze workshop? Hoe kun je deze workshop inzetten in je klas? Les 1: Even voorstellen stelt zich kort voor en vertelt
Nadere informatie30 TIPS VOOR OUDERS EN BEGELEIDERS VAN LEERLINGEN MET LEERPROBLEMEN
30 TIPS VOOR OUDERS EN BEGELEIDERS VAN LEERLINGEN MET LEERPROBLEMEN Alle kinderen die wij gevraagd hebben om een tip voor jullie hebben gezegd: blijf je vertrouwen in mij tonen, behandel me niet als een
Nadere informatieSectorwerkstuk 2010-2011
Sectorwerkstuk 2010-2011 Namen: ---------------------------------------------------------------------------------------- Klas: -------------------- Sector: --------------------------------------------
Nadere informatiePROMOTIEPLAN DOELPUNTACTIE
PROMOTIEPLAN PROMOTIEPLAN DOELPUNTACTIE DOELPUNTACTIE Om een groot succes te maken van de Doelpuntactie is het belangrijk dat er veel reuring ontstaat rondom deze actie bij jullie club. Daarvoor is dit
Nadere informatieWerkboek Het is mijn leven
Werkboek Het is mijn leven Het is mijn leven Een werkboek voor jongeren die zelf willen kiezen in hun leven. Vul dit werkboek in met mensen die je vertrouwt, bespreek het met mensen die om je geven. Er
Nadere informatiePubliciteit en werving OSA
Publiciteit en werving OSA Bereik de ouders persoonlijk Het is belangrijk om veel aandacht aan werving en publiciteit te besteden. In het bijzonder als u met open inschrijving werkt. Denkt u hierbij aan
Nadere informatieWil jij minderen met social media?
Wil jij minderen met social media? Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2016 Hulpboekje social media 1 Hoe sociaal zijn social media eigenlijk? Je vindt dat je teveel tijd doorbrengt op social media.
Nadere informatieCollecte Gids 2016. Handleiding voor coördinatoren
Collecte Gids 2016 Handleiding voor coördinatoren Bedankt! Vanuit Alzheimer Nederland ondersteunen wij u graag met het opzetten van een geweldige collecte. Deze handleiding helpt u daarbij. Maar voordat
Nadere informatieKinderverhoor Je ouders gaan uit elkaar
Kinderverhoor Je ouders gaan uit elkaar Als je ouders uit elkaar gaan is dat heel ingrijpend. Vaak verandert er nogal wat in je leven. Een rechter wil hierover met je praten tijdens een kinderverhoor.
Nadere informatieStap 7 Nabespreking met het slachtoffer en nabespreking met de steungroepleden (apart)
Handleiding No Blame Stappenplan No Blame Stap 1 Gesprek met het slachtoffer Stap 2 Organiseer een bijeenkomst met de steungroep Stap 3 Uitleg probleem Stap 4 Deel de verantwoordelijkheid Stap 5 Ideeën
Nadere informatie