Inhoud. Woord vooraf 11

Transcriptie

1 Inhoud Woord vooraf 11 1 Typeringen van generaties Wat is een generatie? Wat is het realiteitsgehalte? Veteranengeneratie (70-plussers) Babyboomers (50 tot 70 jaar) X-generatie (30 tot 50 jaar) Y-generatie (15-30 jaar) Z-generatie Overlap tussen generaties Empirische ondersteuning? Grenzeloze generatie Zelf bewuste en zelfingenomen generatie Geeft de huidige generatie reden tot zorg? Samenvatting 22 2 Invloed van het internet Algemeen Jeugdigen op het internet Jongens en meisjes Uitdagingen en gevaren Enkele concrete gevaren Aantal jeugdigen met negatieve ervaringen Samenvatting 33 3 Het onmisbare mobieltje Gebruik van de mobiele telefoon Voordelen Gevaren Enkele veel genoemde negatieve kanten Het sluipende gevaar van een negatieve beeldvorming 40

2 6 Kijk op de Nederlandse jeugd 3.6 Verslaving aan de smartphone Jeugdigen met een verhoogd risico op problematisch smartphonegebruik Samenvatting 43 4 Typen internetgebruikers Wat zijn typologieën? Vierdeling van Eynon & Malmberg (2011) Typologie van Brandtzaeg, Heim & Karahasanovic (2011) Indeling van het IVO Instituut voor wetenschappelijk onderzoek Indelingen nader bezien Samenvatting 51 5 Ouders en het gebruik van internet Taak van de ouders Algemene benadering Belang van een positief opvoedingsklimaat Overige factoren Drie kerntaken van de ouders School Gebrek aan kennis Adviezen aan de ouders Samenvatting 59 6 Face-to-face contacten op hun retour? Voor- en nadelen van de elektronische communicatie Verdringt de elektronische communicatie het face-to-face contact? Afname van face-to-face contacten Eenzame en depressieve jeugdigen Samenvatting 66 7 Cyberpesten, een uitwas van het internetverkeer Hoe vaak komt cyberpesten voor? Vormen van cyberpesten Factoren die samenhangen met pesten Slachtoffers en daders van cyberpesten Slachtoffers Daders Gezinnen van slachtoffers en daders Gezinnen van slachtoffers Gezinnen van pestkoppen 73

3 Televisie en games Wat zijn de gevolgen? Cyberpesten en face-to-face pesten Niet iedere jeugdige gaat gebukt onder het cyberpesten Wat te doen? Tot slot Samenvatting 78 8 Televisie en games Prevalentie van tv-kijken Houding van ouders Gevolgen van overmatig tv-kijken Gewelddadigheden en agressie op tv Prevalentie van gamen Gevolgen van te veel gamen Invloed van gewelddadige en agressieve games Risicoverhogende factoren Samenvatting 89 9 Sport, recreatie en cultuur Vrije tijd Sport Sport voor iedereen? Dagelijks bewegen Hoe vaak beweegt de jeugd? Recreatieve activiteiten Culturele activiteiten Stappen en uitgaan Samenvatting Drank, drugs, roken en seks Aantal jeugdigen dat drinkt Aantal problematische drinkers Prevalentie drugsgebruik Hoeveel jeugdigen roken? Kwalijke gevolgen Complexe samenhang tussen drank, drugs en gedragsproblemen Risicofactoren Seksueel gedrag (On)veilig vrijen Risico s op onbeschermde en vroegtijdige seks 113

4 8 Kijk op de Nederlandse jeugd Tienermoeders Samenvatting Fysieke gezondheid Chronische aandoeningen Bezoek aan arts Medicijngebruik Beleving gezondheid en welbevinden Verschillen in gezondheidsbeleving Samenvatting Dikke kinderen Bepaling van overgewicht Prevalentie Oorzaken Fysieke en sociale gevolgen Gezin Hoe zijn dikke kinderen te helpen? Samenvatting Psychosociale problemen Externaliserend probleemgedrag Geïnternaliseerde problemen Ontwikkelingsstoornissen Trends in de ontwikkeling van psychosociale problemen Delinquentie Delinquentie in groepsverband Tot slot Samenvatting Jeugdzorg nog steeds een zorgenkind? Jeugd en Opvoedhulp GGZ-circuit Bijdrage van het Ministerie van Justitie Totaal aantal jeugdigen in de jeugdzorg Om welke problemen gaat het? Uitval Arbeidssatisfactie Samenvatting 149

5 Deelname aan het onderwijs 9 15 Deelname aan het onderwijs Jeugdigen met een beperkte leercapaciteit Jeugdigen met leerproblemen Oorzaken en gevolgen van leerproblemen Voortijdige schoolverlaters Spijbelen Attractiviteit van het onderwijs Inzet leerkrachten Ouders Samenvatting Opvoeden van kinderen Kerndimensies van opvoeden Opvoedingsproblemen Gezinsproblemen Hoe kijken jeugdigen tegen hun ouders aan? Samenvatting Ongunstige gezinsomstandigheden Problematische gezinssituaties Ouders als risicofactor Kindermishandeling Echtscheidingen Financieel-economische omstandigheden Samenvatting Verwende kinderen? Wat houdt verwennen in? Verwennen een vorm van verwaarlozen? Verwennen Risico s op verwennend gedrag Angst voor onveiligheid Angst om kinderen tekort te doen Angst voor negatieve kritiek Angst om te veel van het kind te vragen en het teleur te stellen Angst om de sympathie van het kind te verspelen Typering van verwennende ouders Gevolgen van verwennen Samenvatting 187

6 10 Kijk op de Nederlandse jeugd 19 Resumé Internet Vrije tijd Onderwijs Gezondheid Jeugdzorg Opvoeding Ongunstige gezinsomstandigheden Afsluitend Slotbeschouwing Ouders Typering van de jeugdigen Jeugd langs de meetlat van de Big Five Nadere differentiaties Jeugdigen met problemen Dreigende gevaren Verwachtingen 209 Bijlagen 211 Geraadpleegde literatuur 227 Register 233