MEESTER VAN DE ZWARTE MOLEN

Transcriptie

1 Film en educatie MEESTER VAN DE ZWARTE MOLEN (KRABAT) jekino EDUCATIE

2 Film en Educatie in het vertoningscircuit van Lessen in het Donker, in het kader van Filmfestival Open Doek, een workshop verzorgd door Jekino, een film in de klas... Film kreeg een plaats in het lessenpakket van heel wat scholen en wij zorgen graag voor een goede programmatie en pedagogische omkadering. We maken jaarlijks een pittige selectie van een 30-tal films uit het afgelopen seizoen, organiseren op heel wat plaatsen vertoningen en zorgen voor kant en klare lesmappen voor een boeiende verwerking in de klas. Daarbij spelen we in op de eindtermen en ontwikkelingsdoelen. In elke lesmap wordt aandacht besteed aan een filmtechnische en inhoudelijke benadering van de film en leggen we de focus op één filmterm. We stimuleren jullie graag om de film met een frisse blik te bekijken. jekino EDUCATIE Doelgroep MEESTER VAN DE ZWARTE MOLEN (KRABAT): Vanaf 10 jaar Inhoudsopgave FILMFICHE... 4 Synopsis Technische kaart Voor je naar de film vertrekt WIE DE FILM MAAKTE... 6 Regisseur: Marco Kreuzpaintner De acteurs Auteur Otfried Preußler NA DE FILM: EERSTE REACTIES HET VERHAAL: VAN BOEK NAAR FILM Heb je het verhaal goed begrepen? Vragen aan de leerlingen INHOUDELIJKE THEMA S & VERHAALACHTERGRONDEN Thema 1: Macht & machtsmisbruik Thema 2: Magie Vragen aan de leerlingen PERSONAGES Vragen voor de leerlingen Verwerkingsopdrachten FOCUS OP HET PRODUCTIEPROCES Preproductie Productie Postproductie FICHE VOOR DE LEERLINGEN OPDRACHTEN EN SPELEN BRONNENLIJST BIJLAGE Online filmfiche! Surf naar en laat je (sterren)mening achter bij de film die je zag. De fiches zijn een digitale, meer visuele uitdieping van deze lesmap met trailers, foto s en interessante achtergrondinfo. 2 3

3 Filmfiche Voor je naar de film vertrekt Synopsis Oorlog en pest zaaien dood en vernieling en maken van Krabat een 14-jarige wees. Vluchtend belandt de jongen bij een molenaar die hem onderdak en een baan aanbiedt. Dan ontdekt Krabat een vreselijk geheim: de molenaar is een meester in de zwarte magie. Ook Krabat wordt ingewijd in de duivelskunsten, maar daarvoor moeten hij en zijn makkers een hoge prijs betalen. Ontsnappen aan de duistere kracht van de Meester lijkt onmogelijk. De jongen komt in opstand en gaat gesterkt door de liefde de strijd aan met zijn onoverwinnelijke Meester. Grandioos in beeld gebracht epos over duistere tijden en duistere machten, in een schitterend decor. Technische kaart MEESTER VAN DE ZWARTE MOLEN (KRABAT) Originele titel: Krabat Duitsland, 2008, 120 minuten Regie: Marco Kreuzpaintner Scenario: Michael Gutmann & Marco Kreuzpaintner, gebaseerd op een boek van Otfried Preußler Met o.a. David Kross...Krabat Daniel Brühl...Tonda Christian Redl...De Meester Robert Stadlober...Lyschko Originele Duitse versie met Nederlandstalige ondertitels Distributie: Jekino Distributie Winnaar van de Best Children and Youth Film Bavarian Film Awards 2008 Krabat, een uitgehongerde 14-jarige weesjongen komt terecht in de zwarte molen. Hij krijgt er onderdak, eten en een baan als molenaarsknecht. Het geluk lijkt aan zijn zijde. Maar schijn bedriegt. Er gebeuren mysterieuze zaken op de molen en niets is er wat het lijkt. De molen en zijn bewoners zijn in de ban van zwarte magie. Wanneer er slachtoffers vallen, wordt het Krabat duidelijk dat hij moet ingrijpen. Op de koop toe wordt hij verliefd... een onmogelijke liefde. Toch zal Krabat vechten voor zijn vrienden en zijn geliefde. Er staat veel op het spel. Kan hij de strijd aan? Het verhaal is gebaseerd op een oude legende; het sprookje van de zwarte molen werd generaties lang doorverteld, tot auteur Otfried Preußler het neerschreef in een jeugdroman. Het boek werd een klassieker die wereldwijd gelezen werd en nu tot een speelfilm werd bewerkt. MEESTER VAN DE ZWARTE MOLEN (KRABAT) is eerst en vooral een avonturenverhaal in de schemerzone tussen realiteit en fantasie. Er komt een heleboel magie en tovenarij aan te pas. En wie magische krachten bezit, komt al gauw in de verleiding om die te misbruiken. Daarom is MEESTER VAN DE ZWARTE MOLEN méér dan zomaar een spannend avontuur. Het is ook een verhaal over macht, machtsmisbruik, egoïsme en solidariteit. Oude sprookjes kunnen ook vandaag nog relevant zijn... MEESTER VAN DE ZWARTE MOLEN is een duistere film. In de oude molen waar veel scènes zich afspelen is er weinig licht. Trouwens... sommige dingen kunnen beter geen daglicht zien! Daardoor hangt er een ietwat enge, griezelige sfeer over de film. Maar dat wordt goedgemaakt door de prachtige locaties waar de film werd opgenomen: ruwe bergtoppen, sneeuw en ijs, sprookjesachtige wouden. In deze lesmap lees je hoe de opnames niet van een leien dakje liepen: regen, modder en koude maakten het de filmmakers niet makkelijk. Voor de begrafenisscène trok men zelfs met de acteurs (paarden incluis) naar een gletsjer in het hooggebergte. Maar het resultaat is een indrukwekkend spektakel dat voor de verandering niet in Hollywood maar in Europa werd gemaakt. MEESTER VAN DE ZWARTE MOLEN is een Duitse film die grotendeels in Roemenië werd opgenomen. 4 5

4 Wie de film maakte Regisseur: Marco Kreuzpaintner Kreuzpaintner ( 1977) is een autodidactisch filmmaker met ervaring in reclame en muziekvideo s. Zijn eerste kortfilms trokken de aandacht: ENTERING REALITY oogstte succes op allerlei filmfestivals en DER ATEM- KUNSTLER werd in 2001 genomineerd voor de Jong Duits Talent Award. In 2003 maakte Marco Kreuzpaintner met BREAKING LOOSE zijn speelfilmdebuut. Nadien volgden het coming of age drama SUMMER STORM (2004) en TRADE, een grote productie met een bescheiden sterrencast. De film vertelt over kinderhandel, gedwongen prostitutie en moderne slavernij langs de grens tussen Mexico en de VS. Filmografie Marco Kreuzpaintner 2008 MEESTER VAN DE ZWARTE MOLEN (KRABAT) 2007 TRADE 2004 SUMMER STORM 2003 BREAKING LOOSE 2001 REC Kassettenmädchen / Kassettenjungs (televisie) 2000 DER ATEMKÜNSTLER (Kortfilm) 1998 ENTERING REALITY (Kortfilm) Director s Statement Dit is wat de regisseur zelf beweert over zijn film: Krabat bewerken voor het witte doek was een droom die werkelijkheid werd. Ik ben niet bang van special effects en ben heel gevoelig voor de verwachtingen van fans en lezers. Het is een donker maar universeel verhaal diepgaand maar ook heel onderhoudend dat vraagt om visueel krachtige beelden. Voor een filmmaker is het een buitenkans om zulk rijk materiaal in handen te krijgen. Bovendien is het boek een klassieker die op talrijke lezers een blijvende indruk heeft gemaakt. KRABAT is ook een parabel over fascisme, over de verlokking van macht, over het vergaren van macht zonder de gevolgen te beseffen. Daarom is dit verhaal volgens mij even relevant als ooit voorheen. In 2008 draaide hij MEESTER VAN DE ZWARTE MOLEN (KRABAT). Momenteel werkt hij aan de Braziliaanse coproductie THE 8TH DAY, een romantische komedie over een Londense vrouw die verliefd wordt op een man uit Rio De Janeiro. 6 7

5 De acteurs David Kross: Krabat David Kross debuteerde in 2001 op 11-jarige leeftijd in de komedie HIL- FE, ICH BIN EIN JUNGE! en heeft sindsdien zijn plaats ingenomen in de galerij van gerespecteerde, jonge Duitse acteurs. Na MEESTER VAN DE ZWARTE MO- LEN zette David Kross zijn tanden in THE READER (Stephen Daldry), zijn eerste Engelstalige rol. De film deed stof opwaaien omdat Kross de rol vertolkt van Michael, een 15-jarige jongen die verliefd wordt op een 36-jarige vrouw. David Kross wordt in THE READER omringd door een all-star cast met o.a. Kate Winslet en Ralph Fiennes. Christian Redl (De Meester) Christian Redl, één van Duitslands meest gereputeerde karakteracteurs, werd onlangs 60 en vertolkte doorheen z n carrière de meest uiteenlopende personages. Zijn grootste succes had Redl in 2004 met zijn rol als Generaal Alfred Jodl, een vertrouweling van Adolf Hitler in Oliver Hirschbiegls DER UNTER- GANG. Daniel Brühl: Tonda De carrière van Daniel Brühl, zoon van een tv-regisseur, is een succesverhaal. Hij debuteerde in PA- RADISE MALL (1999, Friedemann Fromm), een film over 7 tieners die zich laten opsluiten in een shopping mall en het aan de stok krijgen met de beveiligingsdiensten. Na een reeks Duitse films kreeg Daniel Brühl internationale aandacht dankzij GOOD BYE LENIN (2003), waarvoor hij de European Film Academy Award voor Beste Acteur won. Sindsdien bewees Brühl zijn veelzijdigheid in talloze producties zoals THE EDUKATORS (Hans Weingartner, 2004), 2 DAYS IN PARIS (Julie Delphy, 2007), THE BOURNE ULTIMATUM (Paul Greengrass, 2007) en IN- GLORIOUS BASTERDS (Quentin Tarantino, 2009). Marco Kreuzpaintner: Ik wil ten allen prijze een ensemble van mooie filmacteurs met gladde snoetjes vermijden. Ruwe, geschonden gelaatstrekken leken me toepasselijk voor een verhaal dat zich in de 17 de eeuw afspeelt. Daarom moesten sommige acteurs uren lang in de schminkstoel zitten. Bij MEESTER VAN DE ZWARTE MOLEN is de innerlijke schoonheid belangrijker dan de uiterlijke; daarom was het belangrijk om een echte karakteracteur in de hoofdrol te hebben. 8 9

6 Auteur Otfried PreuSSler Otfried Preußler werd in 1923 geboren in het Duitstalige Bohemen (tegenwoordig Tsjechië). In zijn jeugd luisterde hij graag naar oude verhalen en sprookjes. Hij ging in dienst in het Duitse leger en werd in 1944 in Rusland krijgsgevangen gemaakt. Pas vijf jaar later kwam hij vrij. Hij werd onderwijzer. In zijn vrije tijd schreef hij hoorspelen en op school las hij sprookjes voor die hij zelf had bedacht. In 1970 hield hij op met lesgeven om fulltime te kunnen schrijven. Otfried Preußler was elf jaar oud toen hij het verhaal van Krabat voor het eerst onder ogen kreeg. In de bibliotheek van zijn vader, een leraar en historicus, ontdekte hij een verzameling lokale volksverhalen en legenden. Het verhaal over Krabat liet hem niet meer los. Het maakte een enorme indruk op mij vooral vanwege die mysterieus klinkende naam Krabat. Het dreigende lot dat de jonge molenaarsleerlingen elk jaar te wachten staat, greep me erg aan. In 1970, bijna 25 jaar later, besloot Preußler om van Krabat het onderwerp van z n nieuwe boek te maken. Met Krabat (Nederlandse titel: Meester van de Zwarte Molen ) verwerft hij internationale faam en rijgt hij de bekroningen aan elkaar. Het boek werd in 30 talen vertaald en was in die jaren ook bij ons een heel populaire jeugdroman. In 1972 werd Preußler voorgedragen voor de Hans Christian Andersen Prijs. Andere bekende boeken van Otfried Preußler zijn o.a. De Kleine Waterman, De Kleine Heks, Het Spookje en Sterke Wanja. Zijn werk werd in ons taalgebied uitgegeven door Lemniscaat en is nog verkrijgbaar via Uitgeverij Libridis. Otfried Preußlers roman Krabat werd in 1977 al door de Tsjechische regisseur Karel Zeman bewerkt tot een prachtige animatiefilm. Krabat, de animatiefilm uit

7 Na de film: eerste reacties Vlak na de vertoning wil het publiek vaak z n eerste indrukken kwijt; men heeft nood aan een ontladingsmoment. Het is niet aangewezen om veel dieper in te gaan op de bedenkingen van het publiek, maar men moet hen wel de kans geven om stoom af te laten. Daarbij kunnen enkele eenvoudige vragen helpen: Vond je het een goede film? Waarom (niet)? Hoe kan je de film volgens jou het best omschrijven? Leuk / saai / meeslepend / griezelig / grappig / origineel / spannend / langdradig /? Welk moment uit de film is je het meest bijgebleven? Welke scène zal het langst in je herinnering blijven? Zou je de film aanraden aan je vrienden? Aan je ouders? Met welk gevoel bleef je achter in je bioscoopzetel? Wat vond je van het einde? MEESTER VAN DE ZWARTE MOLEN is een Duitse film. Kan je hem vergelijken met de films uit Hollywood die we meestal in de zalen te zien krijgen? Wat vond je van de special effects? Waren ze goed gedaan of niet? 12 13

8 Het verhaal: van boek naar film Filmmakers zoeken wel vaker inspiratie in boeken: ze vertellen een verhaal dat eerder al in een boek werd neergeschreven. Soms gaat het om heel bekende boeken (zoals de Harry Potter reeks of Kruistocht in Spijkerbroek ); veel kijkers komen naar de bioscoop om te zien hoe dat boek er op het witte doek zal uitzien. Soms zijn ze teleurgesteld: in hun verbeelding zag het verhaal er heel anders uit. Ook MEESTER VAN DE ZWARTE MOLEN (KRABAT) is gebaseerd op een boek. Marco Kreuzpaintner: Natuurlijk heeft elke lezer van het boek een eigen film in zijn hoofd. Maar je moet aanvaarden dat de filmmaker zijn eigen ideeën gevolgd heeft en je kan je afvragen waarom hij ervoor heeft gekozen om het verhaal op deze manier te vertellen. We wijken enkel van het boek af wanneer dat goed was voor de dramaturgie van de film. De grootste aanpassing is dat ons verhaal zich niet uitstrekt over drie maar over twee jaren. Wanneer je op het witte doek iets drie maal herhaalt, wordt het vervelend. Ook het einde werd aangepast. Maar 95 % van de film is op het boek georiënteerd. Opdracht: Laat de jongeren het verhaal beknopt navertellen. Hebben ze alle verhaalelementen goed begrepen? Kunnen ze de hoofd- van de bijzaken onderscheiden? Heb je het verhaal goed begrepen? Enkele inhoudelijke elementen verklaard In het boek overspant het verhaal drie jaren. Het eerste jaar wordt Krabat leerling op de molen, waar hij stap na stap ontdekt dat zijn makkelijke leventje minder veilig is dan hij aanvankelijk vermoedt. Op het einde van het eerste jaar sterft Tonda. Hiermee verliest Krabat een echte vriend. Steeds meer gaat hij de situatie op de molen wantrouwen. Hij begint zich fanatiek te oefenen in de zwarte kunst en verlangt steeds meer naar zijn meisje, die hij Kantorka (de voorzanger) noemt. De vorderingen van Krabat zijn Juro noch de Meester ontgaan. Krabat wordt door Juro benaderd, die meer in zijn mars heeft dan hij laat uitschijnen. Samen met Krabat smeedt Juro een plan om de Meester ten val te brengen. De Koraktor, het spreukenboek waaruit de Meester onderwijst, beschrijft een manier waarop Krabat zijn meisje voor zich kan winnen en de molengezellen de vrijheid kan schenken. De Meester verdenkt Krabat van verraad en wil hem kost wat kost voor zich winnen, in de hoop dat zijn beste leerling ooit zijn positie kan overnemen. Ook Juro heeft zijn hoop gevestigd op Krabat. Misschien is hij sterk genoeg om de macht van de Meester te breken. De film geeft soms beknopte informatie die in het boek meer uitgebreid aan bod komt. Daarom zijn bepaalde elementen uit het verhaal misschien niet volledig duidelijk. Volgende informatie uit het boek kan eventueel meer duidelijkheid brengen

9 - Wie is de man met de zwarte koets? Wat zit er in de zakken? De mysterieuze man op de koets staat voor de Dood. De Dertigjarige Oorlog is volop aan de gang en de pest eist vele slachtoffers. Bij volle maan levert de Dood op zijn koets getrokken door pekzwarte paarden een lading zakken. Daarin zitten skeletten, die gemalen worden. Zou het kunnen dat zij op één of andere manier de Meester moeten voeden met nieuwe levenskracht? - Wat gebeurt er op het einde van elk jaar en waarom? Eén van de leerlingen sterft telkens op oudjaar. Dat is nodig om de Meester in leven te houden. De Meester wordt telkens oud en grijs naarmate het jaar ten einde loopt. Hij heeft nieuwe levenskracht nodig. - Wat is de Koraktor? In het boek Koraktor staat eeuwenoude kennis genoteerd over zwarte magie. Regelmatig leest de Meester aan zijn leerlingen spreuken voor die zij moeten instuderen. Extra: de verwijderde scènes Hier vind je enkele hoofdstukken die niet verfilmd werden. Een leuke aanvulling op de film om ze eens in de klas voor te lezen. Kies maar uit... Krabat en Tonda als veehandelaar: p 51 t/m 57 De leerlingen worden soldaat: p 58 t/m 66 Krabat en de Meester alleen op pad: p 90 t/m 96 Het verhaal van + de ontmoeting met Hobbezak: p 104 t/m p 127 t/m 133 Hoe de Meester zijn beste vriend doodde: p 189 t/m Waarom houdt Juro zich van de domme? Juro gedraagt zich als een domme jongen, enkel goed als huishoudelijk hulpje. Hierdoor kan hij stiekem in de Koraktor lezen. Zo raakt hij bedreven in de zwarte kunst. Hij ontdekt dat er in de Koraktor een proef beschreven staat die de Meester ten val kan brengen en de leerlingen kan bevrijden. Daarvoor heeft hij een geschikte persoon nodig, iemand die sterk genoeg én verliefd is. Nadat Tonda faalde, ziet hij in Krabat een nieuwe kandidaat. - Waarom wordt Krabat op het einde bij de Meester geroepen? Waarom wilt de Meester per se dat Krabat zijn hand schudt? De Meester ziet in Krabat een mogelijke opvolger. Maar hij moet Krabat volledig voor zich kunnen winnen. Hij probeert een deal met hem te sluiten en gebruikt zwarte magie (wormen) om Krabats geest te manipuleren. Doordat Krabat vaak met Juro getraind heeft, lukt het hem om te weerstaan aan de wil van de Meester

10 Vragen aan de leerlingen Heb jij al wel eens een film gezien waarvan je eerst het boek had gelezen? Was je tevreden over het resultaat? Leek de film op de film in jouw hoofd tijdens het lezen van het boek? Heb je alle elementen uit het verhaal begrepen? Waren bepaalde zaken onduidelijk? Ga eventueel samen op zoek naar een antwoord op je vragen. Wie is volgens jou de man op de zwarte koets en wat is zijn rol in het verhaal? De eeuwige kringloop van de molen. Eén van ons wordt geofferd aan de Dood, de Meester keert verjongd terug en een nieuwe knecht vervangt de oude. Wat betekent dit citaat? Op welke manier verandert deze informatie het leven van Krabat op de molen? Beschrijf de rol van Juro in dit verhaal. Waarom wil Krabat de ware naam van Kantorka niet weten? Wat zouden daarvan de gevolgen kunnen zijn? 18 19

11 Inhoudelijke thema s & Verhaalachtergronden Thema 1: Macht & machtsmisbruik Volgens Otfried Preußler is zijn boek méér dan zomaar een spannend avontuur uit een ver verleden. De beschreven situatie is ook relevant voor mensen in de 21 ste eeuw. Krabat is het verhaal van een jongeman die zich met fascinerende krachten inlaat, tot hij beseft waarin hij verzeild is geraakt. Het is ook mijn verhaal, het verhaal van mijn generatie, en het verhaal van alle jonge mensen die in aanraking komen met macht en de verleiding van rijkdom en eeuwig leven. Krabat is ook een parabel over fascisme, over het verwerven van macht zonder de gevolgen te overwegen. Daarom is dit verhaal volgens mij even relevant als ooit voorheen. Voor hen die verstrikt raken in de verlokkingen van de macht is er maar één uitweg: de wil om zich te bevrijden met de hulp van goede vrienden en alle kracht die je kan putten uit de liefde. De liefde is sterker dan het kwade en sterker dan alle verlokkingen in deze wereld. Iedereen begrijpt dat een jongen zonder dak boven z n hoofd en zonder eten blij is met z n nieuwe onderdak. Marco Kreuzpaintner: Maar dan stelt zich de vraag die ons allen aanbelangt: wat wil ik daarvoor opofferen? In hoeverre sta ik toe dat andere mensen bepalen wie ik moet zijn en hoe ik moet leven? Die vraag kan je net zo goed stellen bij de rol van politiek en religie in de hedendaagse samenleving. De Dertigjarige Oorlog In het jaar 1646 waren de Duitse landen verwikkeld in een reeks oorlogen die bekend staat als De Dertigjarige Oorlog. Het resultaat: de verwoesting van Europa en honderdduizenden doden. Wie gespaard bleef van oorlog en hongerdood moest vechten tegen een andere, onzichtbare vijand: de pest. De Dertigjarige Oorlog duurde van 1618 tot Oorspronkelijk een conflict tussen protestanten en katholieken werd dit al gauw een machtsoorlog tussen verschillende Europese staten. Het conflict begon toen de katholieke Ferdinand koning werd van het protestantse Bohemen. De vrijheid van de protestanten werd beknot en zij kwamen in opstand. Toen in Praag twee katholieke adviseurs uit het raam werden gegooid (Tweede Praagse Defenestratie) was het hek van de dam. De volgende dertig jaren namen allerlei landen en coalities de wapens tegen elkaar op. Na vele veldslagen, verwoestingen, hongersnood en jaren lang onderhandelen werd een overeenkomst bereikt: de Vrede van Westfalen (11 vredesverdragen) betekende het einde van de Dertigjarige Oorlog. Maar aan hongersnood, armoede en ziekte kwam voorlopig nog geen einde. Thema 2: Magie Op veel vragen die mijn verhaal oproept, weet ik ook geen zinnig antwoord. Veel van wat ik zie en beleef de dingen waarover ik vertel blijven voor mij ook een raadsel. (Otfried Preußler op Onder magie kunnen we vele dingen verstaan: voorspellingen, astrologie, bezweringen, alchemie, tovenarij, alternatieve geneeswijzen, Etymologisch stamt het woord af van het Griekse magikē, refererend aan de Magoi (priesters die astrologische voorspellingen deden). De mensheid heeft altijd geprobeerd om een verklaring te vinden voor onverklaarbare dingen. Daarom komt magie (net zoals religie) voor in alle tijden en alle culturen

12 Vele filosofen en magiërs maakten een onderscheid tussen vier verschillende werelden (ook wel de vier lagen van het bewustzijn genoemd): 1. de fysieke wereld: de alledaagse, materiële wereld waarin wij leven. Deze is vatbaar en tastbaar via onze zintuigen. 2. de etherwereld: de wereld waarin onze levenskracht een rol speelt. Hier heersen energieën en krachten die al het materiële samenhouden. Deze wereld is niet tastbaar. 3. de astrale wereld: de wereld der gedachten en gevoelens, die tot uiting komen in ons aura. 4. de spirituele wereld: deze staat het verst van ons vandaan. Al het onverklaarbare wordt toegewezen aan deze wereld, die de hele kosmos omvat. Men gelooft dat enkel via het diepste onderbewustzijn contact kan worden gemaakt met deze wereld. Een andere indeling die vaak terugkeert in religies of filosofieën herleidt de wereld tot vier oerelementen: water, aarde, lucht en vuur. (In de Chinese astrologie worden vijf elementen gebruikt: hout, aarde, vuur, water en metaal.) Via magie kan je één van deze werelden of oerelementen beïnvloeden. Magie in de ware betekenis van het woord impliceert dat er invloed wordt uitgeoefend op de materie in de wereld. Witte en zwarte magie Magie op zich is zwart noch wit. Magie is een universele kosmische kracht waarvan iedereen gebruik kan maken. Daarom is magie an sich neutraal; ze wordt goed (witte magie) of slecht (zwarte magie) naargelang de bedoelingen van de gebruiker. Otfried Preußler: Of ik persoonlijk in toverij geloof? Er zijn zeker en vast krachten aan het werk die wij met ons verstand niet kunnen verklaren. In mijn leven werd ik enkele malen met zulke krachten geconfronteerd. Het zijn de krachten van het hart en van de ziel, die onmeetbaar zijn en die niet passen in de categorieën van de moderne wetenschap. Dat betekent niet dat ze niet zouden bestaan. De menselijke ziel kan een energie ontwikkelen die moeilijk te begrijpen is: haat en liefde, afgunst en medeleven zijn daar aspecten van. Die kan je ten goede of ten kwade aanwenden, of zoals dat vroeger werd genoemd: witte of zwarte magie. Zwarte magie is gebaseerd op haat, witte magie op de kracht van de liefde. Ik hoop dat dit in het boek Krabat duidelijk tot uitdrukking komt. ( Magische elementen * Het pentagram In de film tekenen Tonda en Krabat tijdens de paasnacht een pentagram op elkanders hoofd. Zo wordt benadrukt dat zij zich met zwarte magie inlaten. Maar dit symbool werd al vaak foutief geïnterpreteerd. Het pentagram een vijfpuntige ster is één van de oudste symbolen ter wereld en ontleent haar naam aan het Griekse woord pentagrammon, wat letterlijk vijf lijnen betekent. De vijf punten van het pentagram stonden ook symbool voor de vijf elementen of vijf zintuigen. Het symbool werd later gretig geadopteerd door de aanhangers van Wicca (een vorm van natuurreligie). Omdat Wicca heidens was en zelfs wiskunde ooit werd beschouwd als een verboden wetenschap, kreeg het pentagram een negatieve connotatie. Het werd als een teken van de duivel beschouwd. Maar eigenlijk is het pentagram een positief teken dat uitblinkt door zijn volmaaktheid; het pentagram is van een mathematische perfectie. De punt die naar boven wijst, zou de hemel aanduiden. En omgedraaid met de punt naar beneden werd het een teken van de duivel, wijzend naar de hel. Dit werd het symbool van het Satanisme. In de hedendaagse popcultuur zie je dit teken vaak bij subgenres van de metalmuziek (zoals death en black metal). Uitdaging: Lukt het jou om in één lijntrek een pentagram te tekenen? Je mag je pen dus niet van het blad opheffen. Probeer maar eens! 22 23

13 * De raven Raven staan vaak symbool voor het duistere. Omdat raven en kraaien bijna menselijke klanken kunnen uitstoten, werden ze in oude culturen soms beschouwd als boodschappers van de goden of gezanten uit het hiernamaals. Voor elke dood van een wezen of voorwerp, wordt er een ander wezen in de plaats geboren; daardoor reizen de raven heen en weer tussen onze wereld en de onderwereld. * 12 De Meester heeft 12 leerlingen. Het getal 12 staat voor volledigheid, perfectie en eenheid. Er zijn 12 apostelen, 12 Griekse goden, 12 maanden, 12 tekens in de dierenriem, 12 is een magisch getal. Opdracht Magie is niet enkel een zaak voor grote tovenaars. Ook jij kan zonder opleiding in de magie enkele magische trucs onder de knie krijgen. * Truc met de elastiek Strek je wijs- en middenvinger. Bind een elastiek dubbel rond die twee vingers. Maak een vuist (zonder de duim) en trek de elastiek ook over je vier nagels. Blijf een vuist maken. Toon je vuist aan iemand (zorg dat ze je nagels niet kunnen zien). Als je nu je vier vingers tegelijk strekt, verspringt de elastiek naar de twee overige vingers. * Het verdwenen water Neem een droge spons en prop ze in een grote beker. Vul een glas met 1/3 water. Giet het glas leeg in de beker. Cirkel met je hand boven de beker en spreek enkele toverspreuken uit. Om te bewijzen dat je het water hebt weggetoverd, giet je de beker terug uit in het glas maar er zal geen water meer uitkomen. Dat werd immers opgeslorpt door de spons. Zorg dat niemand de verborgen spons ontdekt

14 Vragen aan de leerlingen MEESTER VAN DE ZWARTE MOLEN vertelt een verhaal over macht en machtsmisbruik. Op welke manier? Krabat is een parabel over fascisme, over het verwerven van macht zonder de gevolgen te overwegen. Daarom is dit verhaal volgens mij even relevant als ooit voorheen. Wat bedoelt de schrijver met die uitspraak? Welk middel kan Krabat stellen tegenover de macht der magie? De liefde is sterker dan het kwade en sterker dan alle verlokkingen in deze wereld. Is dat zo in MEESTER VAN DE ZWARTE MOLEN? Is dat in werkelijkheid ook zo? MEESTER VAN DE ZWARTE MOLEN gaat ook over keuzes maken in het leven. Krabat kiest aanvankelijk voor eten en een veilig onderdak. Is dat te begrijpen? Wat moet hij opgeven in ruil voor die zekerheid? Zou jij bereid zijn om alles op te geven in ruil voor zekerheid en welstand? Wat is het verschil tussen witte en zwarte magie? Geloof jij dat er in onze wereld krachten aan het werk zijn die we niet kunnen verklaren? Welke magische elementen komen er voor in MEES- TER VAN DE ZWARTE MOLEN? Wat is een pentagram? Hoe staat het pentagram op de hoofden van de leerlingen getekend? Welke betekenis heeft dit? Als jij magische krachten bezat, hoe zou je die dan aanwenden? Hoe groot zou de verlokking zijn om naast witte ook zwarte magie te gebruiken? Kunnen mensen weerstaan aan de verleiding van wraak, haat en jaloezie? 26 27

15 Personages Alle belangrijke personages wonen en leven op de molen. Hier vinden we de Meester, zijn jonge leerling Krabat en alle molenaarsgezellen. De dynamiek in die groep jongens houdt de film boeiend en boordevol leven. * De Meester is een oude man. Hij heeft een vals oog, gaat altijd in het zwart gekleed en hij lijkt alles te weten. Hij beheerst de kunst van de zwarte magie en kan erg streng zijn voor zijn leerlingen. Gehuld in een waas van mysterie blijft zijn doen en laten erg raadselachtig. * Krabat is een moedige weesjongen. Naïef en kinderlijk belandt hij op de molen waar hem een veilig en geborgen leven wacht. Hij is er gelukkig. Maar met de jaren wordt hij wijzer. Door de dood van Tonda verliest hij zijn zorgeloze onschuld en gaan rebellie en opstandigheid in hem broeien. * Tonda is de zorgzame meesterknecht. Zijn wil is wet voor de andere leerjongens, maar hij toont zich erg bezorgd en hij beschermt Krabat. Hij draagt een groot geheim mee dat de Meester zeker niet mag ontdekken. * Juro is een simpele ziel, enkel geschikt voor het huishoudelijke werk. Ook in de kunst der zwarte magie toont hij zich weinig bedreven. Maar schijn bedriegt. Juro is veel vaardiger en slimmer dan hij laat uitschijnen * Lyschko lijkt voor geen haar te vertrouwen. Hij is een verrader, maar komt later tot inkeer. * Een meisje uit het naburige dorp, wordt verliefd op Krabat. Hij noemt haar Kantorka ; haar echte naam mag hij niet te weten komen. Als hij die zou verraden aan de Meester, zouden de gevolgen vreselijk zijn. * Niet alle molenaarsleerlingen krijgen een even belangrijke rol in het verhaal. Bij de aankomst van Krabat worden ze allemaal vluchtig voorgesteld, en de rest van de film zorgen ze voor drukte en kabaal op de molen. Sommigen leren we vluchtig kennen: Hanzo lijkt koel en onvriendelijk maar wordt later de nieuwe meesterknecht, Merten is een gevoelige jongen die met iedereen rekening wil houden, zijn neef Michal is een brave loebas die sukkelt met zijn rug, handige Staschko maakt plannen om de molen te perfectioneren en Andrusch is een grof en onbehouden heerschap. Over anderen (zoals Petar, Kito en Kubo) komen we hoegenaamd niets te weten. De groep wordt later aangevuld met nieuweling Lobosch. Ooit was hij een van de kompanen waarmee Krabat uit bedelen ging. Die beschouwt hem nog steeds als zijn kleine broer

16 Vragen voor de leerlingen Omschrijf kort de hoofdpersonages (Krabat, de Meester, Tonda, Juro,...). Wie zijn ze? Hoe gedragen ze zich? Wat is hun streven? En hoe evolueren ze doorheen de film? Beschrijf de manier waarop de jongens met elkaar omgaan. In de film wordt beweerd: Er was geen samenhorigheid tussen de 12 gezellen. Is dat werkelijk zo? Verandert dat doorheen het verhaal? Hoe komt dat? Verwerkingsopdrachten Verwerkingsopdracht rond de hoofdpersonages: Maak een aantal personagekaarten met daarop de volgende namen: Krabat, Tonda, de Meester, Kantorka, Juro en Lyschko. Eventueel kunnen er bij een grote groep nog namen worden toegevoegd. Maak ook enkele kaarten met daarop een situatieomschrijving. Enkele voorbeelden: 1. De Meester is in slaap gevallen in zijn werkkamer. De deur is niet op slot en het spreukenboek ligt open en bloot op zijn werktafel. Wat zal er gebeuren? 2. Het is zondag. Enkele leerlingen mogen de molen verlaten en maken een uitstap naar Schwarzkollm waar volop kermis gevierd wordt. Hoe verloopt de dag? 3. Volle maan. De man met de zwarte koets komt een lading afleveren aan de molen. Krabat zit net met Juro en Kantorka een plan te smeden achter de molen. De Meester heeft nog niets in de gaten, maar dat zal niet lang duren. Hoe loopt dit af? De begeleider of jongeren kunnen eventueel zelf nog meer situaties verzinnen. Deel de personagekaarten uit aan enkele deelnemers, de anderen mogen niet weten wie welke kaart heeft. Wie een kaart heeft, komt naar voor. De begeleider neemt een willekeurige situatiekaart en geeft die aan de groep personages. De jongeren proberen zich in hun rol in te leven en gedragen zich alsof ze zich echt in die situatie bevinden. Ze mogen elkaar niet met de personagenaam aanspreken. Laat ze enkele minuten acteren. De overige deelnemers mogen daarna onder moderatie van de begeleider vragen stellen. De bedoeling is dat er wordt geraden wie welk personage uitbeeldt. Als er juist geraden wordt, bespreek je met de groep hoe ze de identiteit van dit personage hebben achterhaald. Op die manier worden bepaalde karaktereigenschappen van de personages duidelijk afgelijnd. Herhaal deze oefening zo vaak als je wilt met andere jongeren die naar voren komen Als het acteren vlot verloopt, kan je een extra moeilijkheidselement inbrengen. De begeleider roept af en toe stop ; dan worden de rollen onderling verwisseld. Verwerkingsopdracht rond verhaal De film eindigt met een krachtmeting: een proef die een meisje in staat stelt om aan de Meester de vrijheid van haar geliefde leerling te vragen. Kunnen de jongeren een ander einde bedenken? Laat de jongeren een blad papier nemen en een alternatief einde verzinnen. Met een digitaal fototoestel, webcamera of videocamera kan dit eventueel verfilmd worden

17 Focus op het productieproces * Het verhaal Marco Kreuzpaintner: Eerst heb je een idee, dan schrijf je een scenario en dan moet je die film-in-wording zo goed mogelijk trachten te visualiseren. Voor elk lid van de crew wordt een draaiboek opgesteld. We gebruiken zogenaamde storyboards en moodboards. Een storyboard dient om het verloop van de actie duidelijk te maken en geeft aanwijzingen over het ritme en het tempo van de film. Moodboards geven vooral de sfeer weer en het uitzicht van de sets. Die moodboards worden door onze designers grondig bestudeerd en heel gedetailleerd in kleur uitgetekend. Het lijken wel kleine stripverhaaltjes. Wat wij in de bioscoop te zien krijgen is het afgewerkte product: de film die op het witte doek wordt vertoond. Iedereen weet dat er enorm veel werk aan dat eindproduct vooraf gaat. MEESTER VAN DE ZWARTE MO- LEN is een geschikte film om te ontdekken hoe veelomvattend dat werk wel is. Regisseur Marco Kreuzpaintner en zijn crew hielden immers nauwgezet een blog bij die het publiek informeerde over hun vorderingen (zie blog/). In dit internetdagboek zie je duidelijk hoe het maken van een film verloopt in drie delen, de drie fases van het productieproces: preproductie, productie en postproductie. De belangrijkste fases even op een rijtje gezet Preproductie Een film maken is een gigantisch project dat heel nauwgezet wordt voorbereid. Nog voor het filmen kan beginnen, moeten een boel zaken worden doorgepraat en knopen worden doorgehakt over hoe de film er zal uitzien. Maar alles begint natuurlijk met Voorbeelden van moodboards 32 33

18 * Kostuumontwerp Op basis van de moodboards gaat de kostuumafdeling aan het werk. Ontwerpster Anke Winckler: Tijdens de voorbereiding hebben we ons grondig geïnformeerd over de historische klederdracht in Sorbia, waar de legende van Krabat zich oorspronkelijk afspeelde. We bekeken beeldbanden, snuisterden rond in bibliotheken en musea en bestudeerden oude schilderijen. Op basis daarvan maakten we tekeningen en ontwerpen en we combineren stoffen, kleuren en texturen. Eerst ontwerpen we de kostuums voor de hoofdrollen. Dat is meestal een lang proces van overleggen en aanpassen, tot we een akkoord bereiken met de regisseur. Kostuumontwerpers kunnen twee kanten uit: ze kunnen zich exact houden aan de historische modellen of ze kunnen iets nieuws bedenken. Voor MEESTER VAN DE ZWARTE MOLEN wilden we absoluut de mysterieuze sfeer op de molen en de typische tinten van de film behouden in de kostuums. Daarom gunden we onszelf een beetje vrijheid. We moesten wel oude stoffen of kledij op de kop tikken. Vroeger bezaten de mensen weinig kledingstukken: ze werden vaak overgeërfd en waren compleet afgedragen. Daarom lieten we stoffen verkleuren of afbleken om een authentiek effect te bekomen. Voorbeelden van een kostuumontwerp * Locaties & sets De film opnemen op de oorspronkelijke locatie in Bohemen was uitgesloten; de ongerepte natuur is er compleet verdwenen. Maar in de Roemeense Karpaten vond men precies wat men zocht: een streek met weiden, wouden en hoge bergkammen. Door het ontbreken van elke infrastructuur zorgde die locatie wel voor logistieke problemen. Filmlocatie in de Roemeense Karpaten 34 35

19 Verder moesten er ook een dorp en molen gebouwd worden. Een heksentoer! Maar iedereen was razend enthousiast over het geleverde werk van de setontwerper. Sorbia Sorbia (ook Lusatia genoemd) is een landstreek langs de rivier Elbe en strekt zich uit via Duitsland (Saksen, Brandenburg) en Polen tot over de Tsjechische grens. Sorbia was een sprookjesachtig gebied vol groene wouden. Die bossen vormden lang geleden een natuurlijke verdediging tegen indringers en veroveraars, maar maakten van Sorbia ook een geïsoleerd gebied. Het was voor handelaars en reizigers niet makkelijk om in deze streek door te dringen. Een ideaal decor voor legenden en verhalen zoals Krabat. Het Sorbische erfgoed wordt in stand gehouden: vele mensen beheersen nog de oorspronkelijke taal (het Wendish), die ook op de lagere scholen wordt onderwezen. Vele wegwijzers zijn tweetalig, er is een Sorbische krant en op lokale radio- en tv-zenders zijn er uitzendingen in het Wendish. Veel Sorben bouwen nog hun huizen en richten ze in op de traditionele manier. In het Sorbisch Museum in Bautzen kan je de oude klederdracht bewonderen. Maar de droom van een onafhankelijk Sorbia werd al lang geleden begraven. Productie * De opnames De opnames begonnen in oktober 2006 in Roemenië. De weersomstandigheden tijdens die eerste 3 draaimaanden waren extreem: stortregens en sneeuwvlagen! Een hele uitdaging voor de crew. Productieteam en opnameleiders moesten zich dagelijks op nieuwe verrassingen voorbereiden en vaak werd de planning op het laatste moment omgegooid. Op het juiste moment wou de onontbeerlijke sneeuw niet vallen en enorme hoeveelheden kunstsneeuw werden aangevoerd. Stortregens veranderden de set in een modderzee. Rubber laarzen waren zeer populair, tot de vrieskou z n intrede deed. 36 De molen wordt langzaam opgebouwd 37

20 Marco Kreuzpaintner: Voor zo n historische film werk je met een grote crew. Op sommige draaidagen was er 180 man op de set, die allemaal gecoördineerd moesten worden. Het moeilijkste vond ik het lange wachten. Meestal reageer ik spontaan op ideeën en situaties en durf ik kort voor de opnames nog te improviseren. Dat was bij MEES- TER VAN DE ZWARTE MOLEN onmogelijk. Omdat de geschikte winterbeelden van sneeuwlandschappen nog ontbraken, waagde men zich bij het begin van de lente hoog op een gletsjer in Oostenrijk. Pas boven de meter werden de gepaste locaties gevonden. Gletsjerspleten moesten afgedekt worden, de wegen mochten niet verlaten worden, de crew reed met rupsvoertuigen tot op de set. Ook het paardenspan van de Meester werd naar boven gebracht, nadat de dieren aan een grondige gezondheidstest waren onderworpen. Freilichtmuseum in Neuhausen De laatste opnames gebeurden in het Zwarte Woud in de zomer van We werkten tijdens de heetste week van het jaar. Muggenalarm! Lange broeken zijn onmisbaar. Er werd ook gedraaid in het Freilichtmuseum in Neuhausen. In dit museumdorp worden historische gebouwen vanuit allerlei plaatsen aangevoerd en in originele vorm heropgebouwd, net zoals in het Vlaamse Bokrijk. Tussen de oude huisjes, een kerk, een school, een gemeentehuis, een smidse, enz. werd in een oude paardenstal het treffen tussen Tonda en de Meester opgenomen. * Kleur & licht Met de cameraman en de technische crew wordt gediscussieerd over de kleur, de belichting en de sfeer van de film. Marco Kreuzpaintner: Hoewel de film vrij duister oogt, is er in elk beeld een lichtpuntje waar je heengezogen wordt. Dat effect bekom je door zoveel mogelijk elektrisch licht te weren op de set en bestaande lichtbronnen zoals haardvuur en kaarsen te gebruiken. We lieten ons inspireren door oude meesters van de schilderkunst zoals Rembrandt en Breughel. Bepaalde tinten werden volledig geweerd. Zo was blauw bijvoorbeeld een kostbare kleur die ten tijde van de Dertigjarige Oorlog enkel aan de adel was voorbehouden

21 Postproductie * Beeldbewerking & Special Effects Na het afronden van de buitenopnames trok men de studio in. Green en blue screens werden gebruikt om digitale sneeuwtoppen te creëren en de scènes met de raven op te nemen. Gehuld in dikke mist liet men tennisballen vliegen over de set, die later met behulp van computers in het beeld werden vervangen door raven. Wie dacht dat de Duitse cinema in grootschalige historische spektakels niet met Hollywood kon concurreren, moet na MEESTER VAN DE ZWARTE MOLEN zijn mening herzien. Natuurlijk kan je van een productie van 11 miljoen niet verwachten dat ze qua special effects een spektakel zoals HARRY POTTER of NARNIA naar de kroon steekt. Maar de beeldbewerking in MEESTER VAN DE ZWARTE MOLEN (elke 5 de instelling werd door de computer bewerkt) is prima vakwerk. De trucages zijn geen paradepaardjes maar staan altijd ten dienste van het verhaal. (Reinhard Kleber in Kinder & Jugend Film Korrespondenz ). * Montage In de montage worden alle opnames in de juiste volgorde gezet zodat ze een samenhangend geheel vormen. De manier waarop een film gemonteerd wordt, bepaalt de manier waarop het verhaal wordt verteld. De montage zorgt er niet enkel voor dat je het verhaal kan begrijpen, maar drukt ook z n stempel op het tempo en de sfeer. Vergelijk het met een mop die door verschillende mensen op een andere manier verteld wordt. De manier waarop je de grap vertelt, de woorden die je kiest en het tempo van de verteller, bepalen hoe hard er gelachen wordt. * Muziek en geluid Componiste Annette Focks trok met een heus orkest de studio in. Over de muziek werd op voorhand druk overlegd met de regisseur. De muzikale ondersteuning is meestal heel subtiel. Als de muziek plotseling op de voorgrond zou komen, wordt de kijker uit z n fantasiewereld weggerukt. Bovendien werden alle klanken en stemmen vervormd: deuren knarsen bij ons harder dan in werkelijkheid, het krassen van de kraaien klinkt scheller. Elk geluid in de film werd speciaal voor MEESTER VAN DE ZWAR- TE MOLEN aangemaakt. De geluidsman neemt o.a. de dialogen op de filmset op. Deze worden in de studio dan gemixt met de muziek De special effects werden in deze studio gemaakt * Promotie Intussen begint ook de promotiemachine op volle toeren te draaien om het publiek te verlekkeren op de komst van de langverwachte film. Er zijn veel mensen en grote budgetten nodig om zo n goed geoliede machine op gang te krijgen

22 Lesbrief voor de leerlingen Filmmakers zoeken wel vaker inspiratie in boeken: ze vertellen een verhaal dat eerder al in een boek werd neergeschreven. Soms gaat het om heel bekende boeken (zoals de Harry Potter reeks of Kruistocht in Spijkerbroek ); veel kijkers komen naar de bioscoop om te zien hoe dat boek er op het witte doek zal uitzien. Soms zijn ze teleurgesteld: in hun verbeelding zag het verhaal er heel anders uit. Otfried Preußler was elf jaar oud toen hij het verhaal van Krabat ontdekte in de bibliotheek van zijn vader. Het boek liet hem niet meer los vanwege die mysterieus klinkende naam Krabat. Het dreigende lot dat de molenaarsleerlingen elk jaar te wachten staat, greep me erg aan. Bijna 25 jaar later besloot hij van Krabat het onderwerp van een boek te maken. Oorlog en pest zaaien dood en vernieling en maken van Krabat een 14-jarige wees. Vluchtend belandt de jongen bij een molenaar die hem onderdak en een baan aanbiedt. Dan ontdekt Krabat een vreselijk geheim: de molenaar is een meester in de zwarte magie. Ook Krabat wordt ingewijd in de duivelskunsten, maar daarvoor moeten hij en zijn makkers een hoge prijs betalen. Ontsnappen aan de duistere kracht van de Meester lijkt onmogelijk. De jongen komt in opstand en gaat gesterkt door de liefde de strijd aan met zijn onoverwinnelijke Meester. Online filmfiche! Surf naar en laat je (sterren)mening achter bij de film die je zag. Je vindt er ook You Tube-fragmenten, extra beeldmateriaal en weetjes over de film op terug. Het verhaal van Krabat is een oude legende, een sprookje dat door auteur Otfried Preußler werd opgetekend in zijn bekende jeugdroman. Oude legenden kunnen vandaag nog heel actueel zijn. Dit is immers een verhaal over macht, machtsmisbruik, egoïsme en solidariteit. MEESTER VAN DE ZWARTE MOLEN (KRABAT) is een duistere film, en soms ook een beetje griezelig. Veel scènes spelen zich af in de donkere molen waar dingen gebeuren die geen daglicht verdragen. Regisseur Marco Kreuzpaintner en zijn crew hielden tijdens het filmwerk een blog bij. Daarin lees je alles over hun avonturen tijdens de opnames ( De film werd opgenomen in een bergachtig gebied in Roemenië. De weersomstandigheden waren extreem: stortregens en sneeuwvlagen! De filmset veranderde in een modderzee en iedereen liep rond op rubber laarzen. De begrafenisscène werd zelfs gefilmd op een gletsjer op meter hoogte. De crew reed met rupsvoertuigen tot op de set. Ook de paarden van de Meester werden naar boven gebracht Om de beelden van de vliegende raven op te nemen, liet men gehuld in dikke mist tennisballen over de set vliegen, die later met behulp van computers in het beeld werden vervangen door raven. De Meester is een oude man. Hij heeft een vals oog, gaat altijd in het zwart gekleed en hij lijkt alles te weten. Hij beheerst de kunst van de zwarte magie en kan erg streng zijn voor zijn leerlingen. Gehuld in een waas van mysterie blijft zijn doen en laten erg raadselachtig.

23 Opdrachten en spelen Opdracht: Een watermolen bouwen (voor basisonderwijs) Je kan ook zelf een watermolen bouwen. Daarvoor heb je nodig: plastic beker tape punaises satéprikkers plastic koffielepeltjes een kurk een schuimblok Aan de slag 1. Breek de steeltjes van de lepeltjes, zodat alleen de schepjes overblijven. Dat worden straks de schoepen van het molenrad. 2. Prik met een saté-prikker een gaatje in de onderkant van de beker. Daar komt straks het water uit. Plak met kleefband twee saté-prikkers aan de beker vast en steek de prikkers vast in het schuimblok. 3. Breek een saté-prikker doormidden en steek de stukken daarna in de boven- en onderkant van de kurk. 4. Prik een punaise in het schepje van de lepel. Doe dat ook bij de twee andere schepjes. Prik de punaises hierna vast in de kurk. 5. Steek twee saté-prikkers gekruist in het schuimblok. Doe dat ook aan de andere kant. Leg de kurk op de twee gekruiste saté-prikkers. Je bent klaar. Neem je watermolen mee naar buiten en doe water in de beker. Het water loopt aan de onderkant uit de beker en de lepeltjes gaan draaien door de kracht van het stromende water. De zwarte molen kringspel (gebaseerd op Die Werwölfe von Düsterwald) Max. 16 spelers (inclusief 1 spelleider) Tijd: +/- 50 minuten (afhankelijk van het aantal spelers) Voor dit spel heb je de speelkaarten in bijlage nodig. Plak telkens de voor- en achterkant op elkaar en lamineer ze. Doel van het spel: In dit spel strijden de zwarte magiërs tegen de leerlingen van de zwarte molen. Elk jaar zal er een leerling sterven tot de Meester wordt tegengehouden. De Meester en de Dood zullen samen liegen en bedriegen om hun identiteit verborgen te houden. Daarom moeten de leerlingen alle illusies doorbreken en samenwerken om hen te ontmaskeren. Speel het spel tactisch door te liegen, te bedriegen of net door de waarheid te spreken. Voorbereiding: Eerst moet er een spelleider worden aangeduid. Deze leidt en omkadert het spel. Door wat show te verkopen en te acteren wordt het spel enkel leuker. De spelers gaan in een kring zitten en de spelleider verdeelt de kaarten zonder dat iemand de kaart van een andere speler kan zien. De spelers onthouden hun kaart en leggen die dan toegedekt voor zich neer waar de spelleider er gemakkelijk aan kan. Overzicht speelkaarten: - Goedaardige karakters zonder speciale eigenschappen: Hanzo, Michal, Merten, Staschko, Andrusch, Petar, Kito, Kubo. - Goedaardige karakters met speciale eigenschap: Juro: mag eenmalig een kaart van een speler zien. Tonda: hij is de meesterknecht, dus zijn stem telt eenmalig dubbel bij de stemronde. De speler kiest zelf wanneer hij die dubbele stem laat gelden. Krabat: mag bij zijn eigen dood onmiddellijk iemand anders doden. Lyschko: mag tijdens de zwarte magiërsronde spieken. Maar als hij betrapt wordt, sterft hij in de plaats van een ander slachtoffer. Kantorka: mag eenmalig twee geliefden aanduiden. Hun lot is vanaf dan verbonden. Sterft de ene, dan sterft de andere ook

24 - Zwarte magiërs: De Meester: zijn stem telt eenmalig dubbel bij de stemronde. De speler kiest zelf wanneer hij die dubbele stem laat gelden. De Dood: mag eenmalig iemand tot leven wekken tijdens de magiërsronde. Het spel gaat als volgt: 1. Voorbereidingsronde 1a. De spelleider vertelt dat het jaar op de zwarte molen weldra om is. Het is oudjaar en iedereen gaat slapen. De spelers sluiten de ogen. De spelleider roept nu één voor één bepaalde personages op. Als je geroepen wordt, mag je de ogen openen en een handeling uitvoeren. Daarna sluit die speler terug de ogen. 1b. De spelleider roept Kantorka. Deze speler mag in stilte twee geliefden aanwijzen. De speleider loopt eerst even rond de cirkel alvorens de geliefden op te roepen door een tikje op hun schouder. Nu mogen deze de ogen openen en elkaar aankijken. Vanaf nu is hun lot verbonden. Als de ene sterft, sterft automatisch ook de andere. Iedereen gaat weer slapen. 1c. Juro mag wakker worden en mag eenmalig iemand aanwijzen. De spelleider laat de kaart van die persoon zien aan Juro. Tip: neem hier en daar wat andere kaarten zonder ze te tonen aan Juro. Zo kan de spelleider niet verraden wie Juro is en wiens kaart bekeken werd. Juro gaat terug slapen. 2. Normale spelfase Nu kan het spel beginnen. De spelleider vertelt verder over oudjaar. Iedereen slaapt diep, bang voor de volgende ochtend. De spelleider roept de zwarte magiërs op: de Meester en de Dood mogen nu ontwaken. In stilte wijzen zij samen, na onderling stilzwijgend overleg, een slachtoffer aan. (Vergeet niet dat de Dood eenmalig iemand terug tot leven mag brengen door deze aan te wijzen. Deze speler kan best de spelleider een signaal geven wanneer hij die eigenschap wil gebruiken). Na het kiezen van een slachtoffer gaan ze weer slapen. De spelleider vertelt dat het nieuwe jaar begonnen is en dat de zwarte molen ontwaakt behalve naam van het slachtoffer. Deze toont zijn kaart (indien Krabat mag hij nog zijn speciale eigenschap uitvoeren). Deze speler doet niet meer mee en houdt zich uit respect voor de andere spelers tijdens het verdere spelverloop doodstil. Wanneer iemand weer tot leven wordt gewekt, noemt de spelleider deze persoon ook bij naam. Die persoon mag dan terug meespelen. 3. De stemmingsronde Alle spelers discussiëren en stemmen uiteindelijk wie gedood zal worden. De bedoeling is dat de goedaardige karakters alle zwarte magiërs doden. Maar de zwarte magiërs gedragen zich als goedaardige karakters en proberen de anderen te misleiden. De spelleider laat iedereen discussiëren tot wanneer het gesprek vastzit of te lang duurt. Hij telt dan tot drie en op drie duidt iedereen één speler aan. Er wordt dan door de spelleider gevraagd of Tonda of de Meester hun speciale gave willen gebruiken; hun stem weegt immers zwaarder. Willen zij dit niet, dan blijven ze zwijgen. De speler met de meeste stemmen sterft en toont zijn kaart. Hij doet niet meer mee. Bij een stemmingsronde met ex aequo wordt er opnieuw gestemd. Stap 2 en 3 worden vanaf nu steeds herhaald tot: 1. Er enkele zwarte magiërs overblijven 2. Enkel goedaardige karakters overblijven 3. Enkel de geliefden overblijven Vergeet de speciale eigenschappen tijdens het spel niet! Als één van de geliefden sterft, dan sterft de andere automatisch door liefdesverdriet. Lyschko mag spieken tijdens de ronde van de zwarte magiërs. Maar als hij betrapt wordt, sterft hij in plaats van het aangeduide slachtoffer. Wanneer Krabat sterft, mag hij onmiddellijk iemand aanduiden die samen met hem sterft. Tonda en de Meester mogen eenmalig een extra stem uitbrengen tijdens de stemmingsronde. Hiermee verraden zij natuurlijk wel hun identiteit. De Dood mag tijdens de zwarte magiërsronde eenmalig iemand tot leven wekken als hij dit wenst