Pedagogisch beleid Kinderdagverblijf Cowboys en Indiana

Transcriptie

1 Kinderdagverblijf Cowboys en Indiana Overtoom JB Amsterdam

2 Inhoudsopgave Inleiding... 4 Visie... 5 Visie op ontwikkeling... 5 Visie op opvoeden... 5 Groepssamenstelling... 5 Leeftijdsopbouw... 6 Start van de dag... 6 Pauze tijd... 6 Dag afsluiting... 7 Wenperiode... 7 Doorstomers... 7 Personele bezetting... 8 Begeleiding... 8 Aandachtsfunctionaris... 8 Pedagogische doelstelling... 9 Veiligheid en vertrouwen... 9 Hoe bieden wij veiligheid en vertrouwen... 9 Zelfstandigheid en zelfredzaamheid Hoe werken wij aan het bevorderen van zelfstandigheid en zelfredzaamheid Zelfvertrouwen en eigenwaarde Hoe kunnen wij helpen zelfvertrouwen en eigenwaarde te ontwikkelen Gelijkwaardigheid en solidariteit Het eigen maken van waarden en normen Hoe doen we dat in de dagelijkse omgang met de kinderen? De leidster - kind interactie Voeding Uitgangspunt Wensen van ouders en dieet Maaltijden en tussendoortjes Babyvoeding Tafelgewoontes Traktaties... 20

3 Meebrengen van eten en snoep Slapen Ziektes en ongevallen Hygiëne Kinderen en persoonlijke hygiëne Groepsruimtes Klaarmaken van voeding Veiligheid Vierogenprincipe Brandpreventie De groepen Algemeen Hoe stimuleren we de ontwikkeling van het kind? Taalontwikkeling Activiteiten Activiteiten met baby s Activiteiten met Dreumesen en peuters Fysieke omgeving Leefruimtes Wasruimte/Berging Speelplaats Omgaan met gebeurtenissen die het kind betreffen Themaweken en centrumactiviteiten Foto s en Film Oudercommissie Klachtenregeling... 31

4 Inleiding Voor u ligt het pedagogisch beleid van kinderdagverblijf Cowboys en Indiana. Als kinderdagverblijf verzorgen wij opvang voor kinderen van 0 tot 4 jaar. Wij zijn ons er van bewust dat deze eerste jaren zeer belangrijk en bepalend zijn in de ontwikkeling van kinderen. Hier wordt de basis gelegd voor later. Wij willen dan ook meer bieden dan opvang alleen. In dit pedagogisch werkplan vertellen we hoe we kinderen zien en hoe wij denken over wat kinderen nodig hebben. In dit werkplan staat beschreven hoe we dat doen en vanuit welke pedagogische uitgangspunten. Het kinderdagverblijf verschilt wezenlijk van de (opvoeding)situatie thuis. De kinderen worden opgevangen in een groepssituatie, in een speciaal voor hen ingerichte ruimte. Kinderen spelen dagelijks met leeftijdsgenootjes. Ze krijgen de ruimte en een uitgebreid aanbod aan spelmateriaal en activiteiten. Ze leren delen en sluiten vriendschap. Als kinderdagverblijf willen wij een klimaat scheppen waarin al die verschillende kanten aan bod komen en kinderen zich zo veelzijdig en veilig mogelijk kunnen ontwikkelen. Daarbij worden kinderen begeleid door verschillende, professionele, pedagogisch medewerkers. Om de kwaliteit en continuïteit te bewaken zijn een heldere visie en pedagogische doelen noodzakelijk. Wij beschouwen het als onze taak deze te vertalen in een duidelijke en pedagogische aanpak en werkwijze. Dit is de essentie van het pedagogisch beleid. Cowboys en Indiana biedt opvang aan 34 kinderen in de leeftijd van 0 tot 4 jaar. De openingstijden zijn van 8.00 uur tot uur. De dagelijkse leiding van Cowboys en Indiana berust bij de leidinggevende. Iedere groep heeft gediplomeerde pedagogisch medewerkers conform CAO. Het aantal leidsters is afgestemd op de grootte van de groep. Wij vinden het belangrijk om de kinderen van Cowboys en Indiana een stabiele omgeving te bieden waar emotionele veiligheid, aandacht voor de behoefte van het kind en een uitdagende omgeving centraal staan. Dit geeft het kind een gevoel van (zelf)vertrouwen. Het kind krijgt zo de ruimte en de gelegenheid om zich optimaal te ontwikkelen. Met het schrijven van dit beleidsplan hebben wij verschillende doelen voor ogen. Allereerst is het belangrijk dat ouders zicht hebben op het opvoedingsklimaat van het kinderdagverblijf. Zij dragen een deel van de zorg en verantwoordelijkheid voor hun kind aan ons over. Zij hebben er recht op te weten hoe wij met hun kinderen omgaan. Wij willen hen de mogelijkheid bieden hier over mee te praten en ons op onze werkwijze aan te spreken. Daarnaast geeft een pedagogisch beleidsplan richting en houvast aan ons dagelijkse benadering en begeleiding van kinderen. Doordat uitgangspunten en werkwijze beschreven staan ontstaat duidelijkheid en toetsbare manier van werken. Dit is belangrijk om bewust te kunnen opvoeden en je eigen handelen bespreekbaar te maken. Het wordt mogelijk om het werk met ( wisselende) collega s op elkaar af te stemmen. Bovendien krijgen nieuwe medewerkers en stagiaires zicht op onze manier van werken en kunnen zich sneller aansluiten.

5 Het tot stand komen van dit beleidsplan is mogelijk geworden door jarenlange ervaring in de praktijk en het voortdurend ontwikkelen en evalueren van de werkwijze en behoeftes van kinderen en de veranderingen binnen de kinderopvang. Mijn inzien moet dit over kinderen blijven gaan en deze vragen een dynamische en kindgerichte oplossingen in deze tijd van wet en regelgeving, dit kan beide op een kwalitatief goede manier. Werkoverleg, teamvergaderingen en studiedagen zijn essentieel geweest en blijven dit om onze visie, uitgangspunten, normen en waarde op elkaar af te stemmen en veiligheid en continuïteit te blijven waarborgen. Dit is bijzonder waardevol voor de onderlinge saamhorigheid en teamgeest, het geeft medewerkers handvatten om hun werk te verdiepen. De uitgangspunten die hier beschreven worden zijn kenmerkend voor de sfeer en onderling vertrouwen en samenwerking in het team en met ouders. Ze vormen de basis van Cowboys en Indiana. Visie Visie op ontwikkeling Kinderen hebben van natura de drang om te ontwikkelen. Onder ontwikkelen verstaan wij groeien, zich ontplooien, tot volle wasdom komen. Ieder kind heeft daarin zijn eigen tempo en behoeften. Om zich optimaal te ontwikkelen is het nodig dat een kind de wereld vol vertrouwen tegemoet kan treden. Dat het zich veilig voelt om op ontdekking te gaan, dingen te proberen, nieuwe dingen te ondernemen. Dat het gestimuleerd en uitgedaagd wordt en het de kans krijgt ervaringen op te doen en te oefenen. Visie op opvoeden Om zich optimaal te kunnen ontwikkelen hebben kinderen en stimulerende omgeving en begeleiding nodig. Onze begeleiding bestaat uit het aanbieden van mogelijkheden, het daaruit leren kiezen, het helpen zich vaardigheden eigen maken, het leren begrijpen en hanteren van emoties en gevoelens. Daarbij houden wij rekening met het ontwikkelingsniveau en behoefte van het individuele kind. Daarnaast bestaat onze opvoeding uit het overdragen van waarde en normen. Dit doen wij in het dagelijks contact met kinderen, ouders en medewerkers. Een aantal belangrijke waarden zullen wij als pedagogisch uitgangspunten in dit beleidsplan uitwerken. Wij beschrijven hoe wij hier mee werken. De begeleiding die wij op het kinderdagverblijf bieden, zien wij als een aanvulling op de opvoeding thuis. Wij streven er naar met ouders samen te werken en opvoedingsideeën en ervaringen uit te wisselen zodat er een algemeen als zowel individueel vertrouwen ontstaat. De 4 pedagogische basisdoelen die we hanteren op het kinderdagverblijf zijn: 1. Emotionele veiligheid bieden. 2. Begeleiding bieden in het ontwikkelen van persoonlijke competenties. 3. Begeleiding bieden in het ontwikkelen van sociale competenties. 4. Het zich eigen maken van waarden en normen. Wij willen kinderen de gelegenheid bieden om zich op eigen wijze en in hun eigen tempo te ontwikkelen, waarbij we er naar streven dat alle ontwikkelingsgebieden aan bod komen. Dit uitgangspunt is de rode draad in ons pedagogisch beleid en het komt tot uiting in het bevorderen van zelfstandigheid, zelfredzaamheid en vertrouwen. Groepssamenstelling

6 KDV. Cowboys en Indiana heeft 3 stamgroepen met verschillende leeftijdssamenstellingen: Babygroep van 9 baby s in de leeftijd van 0-18 mnd. Dreumesgroep van 11 kinderen in de leeftijd van 18 mnd. tot 2,5 jaar Een peutergroep van 14 kinderen 2,5 Tot 4 jaar Leeftijdsopbouw Bij de plaatsing van kinderen proberen wij zoveel mogelijk rekening te houden Met een evenwichtige groepsopbouw. De verhouding tussen het aantal beroepskrachten en het aantal feitelijk gelijktijdig aanwezige kinderen in de groep bedraagt ten minste: 1 beroepskracht per 4 aanwezige kinderen tot 1 jaar 1 beroepskracht per 5 aanwezige kinderen van 1 tot 2 jaar 1 beroepskracht per 6 aanwezige kinderen van 2 tot 3 jaar 1 beroepskracht per 8 aanwezige kinderen van 3 tot 4 jaar Wij hanteren deze wettelijk bepaalde beroepskracht kind ratio. Per groep kan hier per dag in totaal 3 uur van worden afgeweken. Het gaat hier dan bijvoorbeeld om het begin en einde van de dag en de pauzetijd. Stamgroepen zijn vaste groepen met een eigen groepsruimte. Een kind maakt in de week gebruik van hooguit twee verschillende groepsruimten. Bij activiteiten kunnen kinderen de stamgroep verlaten. De maximale omvang van de stamgroep wordt dan tijdelijk losgelaten. In de zomerperiode zijn er soms maar heel weinig kinderen per groep aanwezig. In een enkel geval voegen we dan de groepen samen. Hierbij blijft de beroepskracht-kindratio per groep van kracht. Dit wordt van te voren aan ouders gemeld. Ouders/verzorgers kunnen gebruik maken van extra opvang mits dit het niet in meer dan twee stamgroepen verblijft per week en het kind aantal dit toelaat. Er kan geen extra opvang geboden worden als : Dit in een derde groep zou plaatsvinden, er geen vaste ped. medewerkers aanwezig is. De leidsterkind ratio overschreden wordt. Ouders worden op de hoogte gebracht van deze voorwaarden ten aanzien van het aanvragen van een extra dagdeel. Start van de dag De opvang om 8.00 uur vindt plaats op de peutergroep en zal starten met een medewerker, om 8.30 komt de volgende medewerker en deze zal aansluiten bij de peutergroep. Zodra de 9.00 uur dienst er is zal elke medewerker naar zijn eigen groep gaan en zal de opvang in eigen groepen worden gedaan, om 9.30 zullen er op elke groep twee medewerkers aanwezig zijn zodat zij kunnen starten met de dag. Op verschillende dagen zullen er ook bol stagiaires aanwezig zijn en deze zullen ondersteunen in het vier ogen principe. Pauze tijd Tussen uur en uur is het pauze. De wakkere peuters spelen in de groep, bij alle groepen is er een medewerker in de slaapkamer waarvan de deur openstaat om contact te houden met medewerkers van de groep.

7 Alle bedjes in de peutergroep zijn lage bedjes en de baby en dreumes er zitten ramen in de slaapkamers en we gebruiken babyfoons ook als een medewerker een kind in bed legt en/of in slaapkamer is. Collega s checken regelmatig even of alles in orde is. Om de 10 minuten controleren we de slapers. Op de slaapkamers zijn camera s aanwezig. Dag afsluiting Vanaf uur kan er weer opgehaald worden en gaat de 8 uur dienst om uur naar huis. Om gaat de 8.30 dienst en om de 9.00 uur dienst. De 9.30 zal om afsluiten. Aan het eind van de dag zal er ook weer samen gevoegd worden op de peutergroep. De diensten zijn afhankelijk van de drukte in de ochtend op het moment dat er te veel kinderen aanwezig zijn voor 9.00 uur zal de leidster-kind ratio worden aangepast naar de ochtend. Wij gaan ook uit van in en uitlopende ouders aan het begin en eind van de dag. Wenperiode In de eenkennigheidfase is een scheiding voor het kind moeilijker en verwarrender dan in een periode waarin het zich nog geen vast omlijnd beeld heeft gevormd van zijn verzorgers. Aan de basis van een goede opvang ligt een stevige vertrouwensrelatie van ouder en kind met de vaste medewerker en de kinderen in de groep. Het opbouwen van deze relatie kost tijd. Het duurt soms wel weken voordat ouder en kind ingeburgerd zijn in het kinderdagverblijf. Daarom hechten we veel belang aan een goede communicatie in het wenschema. De eerste twee weken moeten de ouders beschikbaar zijn: de eerste dagen in de groep, daarna moeten wij ze kunnen oproepen wanneer dat nodig is. Hoewel de vaste wenperiode twee weken duurt, is het uiteindelijk verloop van het wennen bij ieder kind verschillend en de mate van overeenstemming tussen de situatie thuis en op het kinderdagverblijf. Soms voelt het kind zich sneller thuis op het dagverblijf als de thuissituatie en de situatie in het kinderdagverblijf op elkaar afgestemd worden zoals dezelfde slaaptijden en eettijden. We houden hierbij rekening met reacties van het kind en met de situatie van de ouders. Het afscheid nemen moet altijd duidelijk en kort gebeuren, ook al protesteert het kind heftig. Weggaan terwijl het kind het niet merkt mag nooit gebeuren. Het geeft het kind een onveilig gevoel alsof het de ouders niet kan vertrouwen. Het is begrijpelijk dat sommige ouders het moeilijk vinden een huilend en protesterend kind achter te laten, het is echter heel goed mogelijk dat het kind na een paar minuten rustig aan het spelen is. Ouders kunnen het kinderdagverblijf de hele dag bellen om te informeren hoe het gaat en wij zullen dit ook doen als wij inschatten dat het te veel is voor een kind. Doorstomers Kinderen die doorstromen van baby of dreumesgroep zijn al vertrouwd met de ped.medewerkers. door het dagelijks verzamelen in een groepsruimte en de gezamenlijke activiteiten. Het wennen bij de doorstroming naar een andere groep gebeurt door een vaste leidster van de eigen groep. Zij begeleidt het kind naar de nieuwe groep volgens het wenschema. De tijdsduur dat het kind in een nieuwe groep blijft word langzaam opgebouwd. Ook wordt er gekeken wat het kind aan kan, samen spelen is veiliger dan blijven slapen in de nieuwe groep. Hierin word er zoveel mogelijk informatie verzameld over de

8 behoefte en gewoonten van het kind, om daar zo goed mogelijk op aan te sluiten. Er is voorafgaand aan de overgang altijd een gesprek met ouders over de overgang zodat ze op de hoogte zijn van de gang van zaken. Bovendien wordt dan de informatie tussen pedagogisch medewerker uitgewisseld over het kind. Het is belangrijk het kind in deze periode extra te ondersteunen en te begeleiden, ook vanuit de ouder. Personele bezetting Wij vragen een hoge mate van betrokkenheid van de pedagogisch medewerker. Buiten de wettelijke en deskundige vaardigheden doen wij een beroep op ieders flexibiliteit en inlevingsvermogen, natuurlijk verantwoordelijkheidsgevoel en bewust zijn dat je iemands grootste bezit word toevertrouwd. De emotionele veiligheid van de kinderen is van groot belang. Wij streven naar een vaste formatie met continuïteit. Op iedere groep werken drie parttime medewerkers op vaste dagen. Zo blijft het aantal overzichtelijk en kunnen de kinderen een band met de leidsters opbouwen en er onderling vertrouwen en mogelijkheid tot opbouwen en waarborgen van kwaliteit ontstaan binnen het team. In geval van afwezigheid van vaste pedagogisch medewerkers, in verband met ziekte of vakantie wordt er voor gekozen de vaste leidster samen met een invalkracht te laten werken. Wij streven naar zo bekend mogelijke vaste inval die worden ingezet voor het verlof en ziekte vervanging. Cowboys en Indiana streeft naar een erkend leerbedrijf en zal ook dan ook BBL leerlingen in dienst nemen. Het zijn leidsters in opleiding die als 3 de naast een gediplomeerde leidster op de groep werken. Deze stagiaires worden intensief begeleid door een senior pedagogisch medewerker. Op basis van hun vorderingen in hun leertraject wordt bepaald in hoeverre de BBL leerlingen intallig kunnen worden ingezet. Dit wordt schriftelijk vastgelegd. Op Cowboys en Indiana zullen ook BOL stagiaires werkzaam zijn. Deze worden altijd boventallig ingezet. Alle medewerkers van ons kinderdagverblijf zijn in het bezit van een Verklaring omtrent Gedrag Begeleiding Eén keer per 6 weken is er een werkbespreking per groep. Aan de orde komen het welbevinden van de kinderen, de samenwerking, opvoedkundige zaken en praktische zaken. Zes keer per jaar is er een groot teamoverleg waarin zowel praktische zaken als beleidszaken aan de orde komen. Ook wordt er jaarlijks aandacht besteed aan de herhaling van EHBO cursussen, calamiteiten en ontruimingsplan. De pedagogisch medewerkers zijn in het bezit van kinder-ehbo en er zijn officiële BHV-ers aanwezig welke conform wet en regelgeving zijn opgeleid. Verder zijn er jaarlijks functioneringsgesprekken. Indien nodig worden er beoordelingsgesprekken en verzuimgesprekken gehouden. Aan de hand van deze gesprekken zullen er ook ontwikkelingsplannen gemaakt worden en zo nodig voorzien in deskundigheid bevordering. Op moment van afwezigheid zal de achterwacht de taken op zich nemen en de pedagogisch medewerkers ondersteunen. Aandachtsfunctionaris Op onze vestiging is een aandachtfunctionaris kindermishandeling aanwezig en wordt er op de volgende manier aandacht besteed aan dit onderwerp en informeren van ontwikkelingen. alle kinderen worden 4 keer per jaar besproken bij een overleg en als blijkt dat er opvallende kinderen zijn, wordt er een aparte afspraak gemaakt om een plan van aanpak te maken, als er een vermoeden

9 is van kindermishandeling wordt er een specialist bij betrokken. Kindermishandeling als thema wordt 2x per jaar besproken bij het teamoverleg door de aandachtsfunctionaris. De leidinggevende is opgeleid voor aandachtsfunctionaris en bij acute signalen zal deze dagelijks bereikbaar zijn. ( stroomschema amk aanwezig) Pedagogische doelstelling In de ontwikkeling van kinderen vinden wij een aantal (voor)waarde essentieel. Hieronder zullen wij deze als pedagogische uitgangspunten verder uitwerken. Met betrekking tot het pedagogisch beleid willen wij ons niet beperken tot een bepaalde stroming, maar putten wij uit verschillende pedagogische kaders. De achterliggende visie is dat een kind veiligheid en vertrouwen nodig heeft om zich als zelfstandig individu optimaal te ontwikkelen. Door het vergroten van zelfstandigheid kan het zelfvertrouwen en een gevoel van eigenwaarde opbouwen. Hierdoor is het kind in staat om zich sociaal te ontwikkelen Veiligheid en vertrouwen Om op te groeien en zich te kunnen ontwikkelen heeft een kind voedsel, warmte, liefde en aandacht nodig. Een jonge baby is voor de meest basale behoeften volkomen afhankelijk van anderen. Als aan die behoefte wordt voldaan zal het kind zich veilig voelen en vertrouwen ontwikkelen in de wereld om zich heen. Dit vertrouwen is essentieel om later de wereld zelfstandig tegemoet te treden en zich daarin te ontplooien en groeien. Mist het kind dit basisvertrouwen, dan kan het zich angstig en onveilig voelen in interactie met de buitenwereld. Het bieden van veiligheid en vertrouwen is een noodzakelijke voorwaarde voor een evenwichtige ontwikkeling. Hoe bieden wij veiligheid en vertrouwen Een hechte band tussen kind en ped. Medewerkers vinden wij zeer belangrijk voor een kind om zich veilig te voelen. Om zich te kunnen hechten is het noodzakelijk dat het kind regelmatig contact heeft met de medewerker, maar ook dat het positieve ervaringen bij haar kan opdoen. Wij streven naar continuïteit bij de medewerkers en deze zal minimaal drie dagen op de groep staan om het hechten te bevorderen en het vertrouwen te kunnen bouwen. De medewerker komt tegemoet aan de behoefte van het kind, kan warmte en veiligheid bieden en beschikt over pedagogische kwaliteiten. Belangrijk is dat het kind met een klein aantal vaste leidsters te maken heeft zodat er een intensief contact is tussen kinderen en pedagogisch medewerkers. Daarnaast is het belangrijk dat kinderen zich vertrouwd voelen bij elkaar en in de omgeving. Naast lichamelijke verzorging hebben kinderen emotionele zorg nodig. Dit gaat vaak samen. Met name bij baby s en dreumesen wordt er gepraat tijdens verschoon momenten over wat er gebeurt en wat er voor reactie er wordt gegeven. Er wordt tijd genomen om kinderen rustig te voeden en individuele aandacht te geven door bijvoorbeeld te knuffelen. Emotionele zorg bieden wij door de hele dag heen, tijdens allerlei momenten. Tijdens het voeden nemen wij de baby s op schoot. We knuffelen, aaien over de bol en praten tegen het kind en laten weten dat het niet alleen is. Wanneer we contact maken met kinderen doen we dat op hun niveau, letterlijk en figuurlijk.

10 We zitten op de zelfde hoogte aan tafel, we bukken ons om met kinderen te praten en maken oogcontact. Door naar hun toe te lopen zodat je niet onnodig je stem hoeft te verheffen. We praten met kinderen en benoemen wat we zien of wat er gaat gebeuren. Zo helpen we hun emoties en gedrag te begrijpen. We leggen uit wat niet mag en waarom iets niet mag/kan, zodat een kind weet en leert begrijpen waar een grens is. Kinderen hechten aan herhaling en structuur. Dit is te merken in hun spel en hun behoefte aan spiegelen. Hun behoefte aan rituelen en iets steeds weer op de zelfde manier doen en weten waar je aan toe bent of wat je tegenkomt ervaren zij als hun zekerheid en veiligheid, een ruimte waar je kan oefenen is dus essentieel om te ontdekken en te herhalen. De ruimtes hebben dus een vertrouwd karakter en wij zullen dan ook maar in beperkte mate veranderingen aanbrengen en deze zo nodig motiveren. Ook betrekken we oudere kinderen zoveel mogelijk bij aankomende veranderingen om ze voor te bereiden en een gevoel van betrokkenheid te geven. Veiligheid heeft veel te maken met voorspelbaarheid. Wij vinden het belangrijk dat het kind weet waar het aan toe is, wat er gaat gebeuren en hoe het verloopt. Zo heeft het controle over de situatie. Om die reden hechten wij aan een vaste dagindeling. Veel van de dagelijks terugkerende activiteiten gaan gepaard met rituelen. Bijvoorbeeld het tandenpoetsen, gaan slapen, samen eten. Rituelen zijn gestandaardiseerde handelingen die het kind veiligheid bieden door hun vertrouwde karakter. Het leven, werk en spelen in een groep vraagt om heldere regels. Regels zijn nodig om de veiligheid te waarborgen, om voldoende rust te creëren, om kinderen te leren zich sociaal te gedragen, etc. Daarnaast bied grens en regels het kind veiligheid, hij leert wat wel en niet kan. In het hanteren van deze regels en grenzen gaan we uit van het niveau van het kind. We stemmen onze verwachting af op hun mogelijkheden, zodat kinderen er aan kunnen voldoen en zo in staat zijn zelfvertrouwen op te bouwen. Zelfstandigheid en zelfredzaamheid Door het kind de gelegenheid te geven eigen mogelijkheden en kwaliteiten te benutten kan het een goed gevoel van eigenwaarde opbouwen. Als volwassenen zijn wij al gauw geneigd iets voor de kinderen te doen, in plaats van het door hen zelf te laten doen. Dit doen we vaak uit ongeduld, gemak of onnadenkendheid. Door dat te doen ontnemen we hen het plezier het zelf uitvinden, oplossen en uitvoeren. Dit plezier als iets is gelukt is zichtbaar en merkbaar in kinderen hun gedrag. Door kinderen veel zelf te laten doen helpen we hen een gevoel van eigenwaarde en zelfvertrouwen te ontwikkelen. Dit zelf doen geld nadrukkelijk niet alleen voor activiteiten, juist het dagelijks leven met alle kleine taken en bezigheden is geschikt voor het oefenen van zelfredzaamheid. Neus snuiten, jas pakken, naar de wc gaan en zelf handen wassen, zelf speelgoed kiezen en pakken en opruimen, bekers uitdelen, brood smeren, etc. Bij de inrichting en de aanschaf van materialen is het zelfstandig bezig zijn een belangrijk criterium geweest. Zo willen we dat kinderen zelf speelgoed kunnen pakken en de vraag beantwoord wordt van de behoefte van ontwikkeling en zij zelfstandig kunnen spelen. Hoe werken wij aan het bevorderen van zelfstandigheid en zelfredzaamheid Veiligheid en vertrouwen leggen de basis voor het ontwikkelen van deze twee. Een kind dat bang of onzeker is zal veel minder geneigd zijn om zelfstandig dingen te ondernemen. Wij vinden het belangrijk dat kinderen zichzelf redden en op eigen kracht dingen te doen, maar ook dat ze leren kiezen en daarin hun eigenbehoefte te volgen. Pas dan zijn ze in staat richting te geven

11 aan hun eigen handelen. Dit leren kiezen stimuleren we op allerlei manieren en door alle activiteiten heen. Veel van de activiteiten en spelmaterialen kunnen kinderen zelf kiezen. De kasten zijn open en vrij toegankelijk. Materiaal dat hoog staat is wel zichtbaar zodat ze wel uitgenodigd worden om te kiezen en het kunnen aanwijzen. Er zijn verschillende speelhoeken waar kinderen zelfstandig of in kleine groepjes kunnen spelen. Ook kunnen ze voorbereidingen gaan treffen, bijvoorbeeld als ze willen gaan tekenen of knutselen. We beschikken over een kleitafel en een schilders hoek en een uitgebreide poppenhoek. Kinderen kunnen activiteiten kiezen op basis van de behoefte van het moment. Wij zorgen ervoor dat het materiaal uitnodigt en begeleiden kinderen bij het maken van haalbare keuzes. Kinderen moeten de gelegenheid krijgen om te oefenen in de wereld. Wij scheppen de voorwaarde om iets zo gemakkelijk mogelijk te leren. Bij aanschaf van materiaal en meubilair is een criterium dat kinderen ze zo goed mogelijk moeten kunnen hanteren. Wij dwingen kinderen niet om iets zelf te doen maar wij bieden iets aan. Onze benadering is uitdagen en motiveren. Door iets aantrekkelijk te maken en het kind in de gelegenheid te geven om te ontdekken, kan het geleidelijk aanwennen aan iets nieuws of andere situaties Als kinderen op hun manier iets (nieuws) kunnen ondernemen zullen ze dingen niet op een volwassen, efficiënte manier doen. Ze hebben minder motorische vaardigheden, ze kunnen de gevolgen van hun actie niet ( altijd) overzien. Ze hebben nog geen vaste patronen en gewoonte ontwikkeld en al doende ontwikkelt zich iets nieuws. Wij geven kinderen de gelegenheid dingen uit te proberen en fouten te maken. Wel willen we onnodig falen vorkomen door uit te gaan van de mogelijkheden van het kind en op niveau iets te vragen of aan te bieden. We grijpen in als het onveilig wordt of het kind gefrustreerd raakt in een poging iets voor elkaar te krijgen. Soms raakt een kind te ver verwijderd van het doel en helpen wij het door de richting aan te geven. Zelfstandigheid kan een kind ontwikkelen door zelf te zoeken naar oplossingen voor een probleem. Wanneer we zien dat twee kinderen ruzie krijgen, stellen wij ons terughoudend op. Wij streven er niet naar meteen in te grijpen, maar geven de kinderen de gelegenheid het zelf o te lossen. Wanneer dit niet lukt, begeleiden we ze daarbij. Wel betrekken we ze in het vinden van een oplossing. We doen iets voor kinderen wanneer blijkt dat zij dit niet zelf kunnen, maar proberen het eerst met aanwijzingen geven. Samen aan tafel is een activiteit en herbergt veel ontwikkeling gebieden Wij streven ernaar dat kinderen zich zelf kunnen redden aan tafel. Ze smeren, kiezen ( en beleggen zo mogelijk) hun boterham zelf. We stimuleren de kinderen om elkaar te vragen wat ze willen hebben. Een kind wat afwachtend is zullen we stimuleren om duidelijk te maken wat het wil. Door aan te geven dat de vraag betekent dat je het krijgt en zelf kiest. Kinderen bepalen in principe wat ze eten en hoeveel. Langzame of moeilijke eters stimuleren we tot nog wat maar we dwingen niet. De voeding van baby s stemmen we zoveel mogelijk af op de behoefte van het kind, in overleg met de ouders. Dreumes en peuters verschonen we niet langer liggend als baby s mits niet anders mogelijk. We

12 vinden het belangrijk dat het kind zich niet onnodig afhankelijk voelt. Ze kunnen zelf een bijdrage leveren aan het verschonen door een schone luier te pakken, te helpen uitkleden. Op deze manier zijn ze betrokken en medeverantwoordelijk. Op de groepen staan commodes waar kinderen met een veilige trap zelf op en af kunnen mocht dit nodig zijn. Vooral in de peutergroep hebben nog weinig kinderen een echte luier en gewoonlijk gaan zij snel met de rest mee naar de wc. Bij de dreumesgroep zijn er vaste verschoon momenten, ze mogen zelf kiezen of ze ook al op het potje willen, we forceren dit niet maar oefenen wel. Kinderen worden zoveel mogelijk geholpen zichzelf aan te kleden. Hierbij gaan we uit van de mogelijkheden en niveau van het individuele kind en motorisch vermogen. De mate van zelfredzaamheid kan variëren van het zelf pakken van je kleren tot en met het zelfstandig aankleden. Ook hierbij dwingen wij niet maar gaan uit van vermogen. We vergelijken kinderen niet met elkaar. Het uitgangspunt is waar het kind zelf toe in staat is. Daarop baseren we onze verwachtingen. Door dingen te vragen van kinderen kunnen ze leren er mee om te gaan. We gebruiken bv. geen slabben voor dreumesen die nog veel knoeien aan tafel. We willen niet dat ze het gevoel krijgen minder te kunnen dan andere kinderen. Bovendien leert het kind makkelijker niet knoeien, wanneer het niet voortdurend een slab omheeft. Een ander voorbeeld: sommige baby s zijn gewend om in slaap gewiegd te worden. Wanneer het nodig is, bijvoorbeeld omdat het kind aan het wennen is, zullen wij zoveel mogelijk op de vertrouwde manier helpen om in slaap te omen, Ons streven is echter om kinderen te leren in bed is slaap te vallen. Dit zullen wij rustig opbouwen en begeleiden in de slaapkamer om het kind vertrouwt te maken met de situatie. Zelfvertrouwen en eigenwaarde Kinderen ontwikkelen zelfvertrouwen en eigenwaarde wanneer ze ervaren dat ze gewaardeerd worden door anderen. Dat anderen hen waardevol vinden. Het gaat hier niet alleen om de dingen die ze doen, maar vooral om wie ze zijn. We willen kinderen in hun waarde laten en positief benaderen, zodat ze in staat zijn en positief zelfbeeld te ontwikkelen en eigenwaarde op te bouwen. Het is belangrijk dat kinderen zich geaccepteerd voelen en dat het zichzelf mag zijn. Dat het gewaardeerd wordt en positieve aandacht krijgt. Dat het aanwezig is, zich mag uiten en voor zichzelf op kan komen. Hoe kunnen wij helpen zelfvertrouwen en eigenwaarde te ontwikkelen Een kind dat zich niet veilig voelt, maar angstig en onzeker heeft veel meer moeite zelfvertrouwen en eigenwaarde op te bouwen. Door op eigen kracht dingen te leren kan het kind leren op zichzelf vertrouwen. Het uitgangspunt is kinderen accepteren zoals ze zijn. Kinderen uiten zich in het algemeen veel directer, opener en vrijer dan volwassenen. Dat kan ons aan het lachen maken, maar ook over komen als brutaal. Toch is het voor een kind een serieuze poging om iets te uiten of duidelijk te maken. Wij spannen ons in om de boodschap van het kind te begrijpen en op in te gaan. We zullen een kind niet dwingen iets te doen wat het niet wil, het kind heeft het recht iets niet te willen. Wel maken we

13 duidelijk wat we verwachten en wat de groepsregels zijn. Tijdens de overdracht met ouders houden wij ze op de hoogte door ze te vertellen wat er die dag is gebeurd. Dit houdt in dat kinderen zichzelf mogen zijn met respect voor anderen. Heel belangrijk is de voorbeeldfunctie van de pedagogisch medewerkers onderling en in contact met de kinderen. Zij zullen alert moeten zijn en elkaar aanspreken op gedrag en reacties onderling. Kinderen mogen zijn wie ze zijn. Sommige kinderen zijn druk, andere rustig. Sommige zijn verlegen en andere weer extravert. Ieder kind is uniek en mag zich als zodanig gedragen. Wij vinden het belangrijk dat kinderen respect hebben voor elkaar, andere volwassenen en hun omgeving. De basis is dat wij respect hebben voor het individuele kind. We stimuleren kinderen om zich zo veelzijdig te ontwikkelen. Een kind dat verlegen is of zich makkelijk terug trekt helpen wij om zich wat assertiever op te stellen, dit is altijd op een positieve manier, zonder het kind onder druk te zetten. Kinderen worden geleerd elkaar met respect te behandelen en niet slaan, spugen of bijten of buiten sluiten. Boos worden of conflicten aan gaan mag wel. Dit hoort bij de ontwikkeling. We trachten steeds de kwaliteiten en mogelijkheden van kinderen te benadrukken, door te werken vanuit datgene wat het kind goed kan en waar het plezier in heeft. Het bevorderen van taalontwikkeling bij een kind dat graag een balspelletje doet kunnen we door samen met de bal te spelen en daarbij te praten en opdrachtjes te geven, hoge motivatie en sociale competenties worden aangesproken wat bevorderend werkt. Voor het leren omgaan met en verwerken van emoties is het essentieel dat kinderen mogen uiten. Er zijn geen goede of slechte emoties. Kinderen mogen huilen, lachen, boos zijn, plezier hebben, zich vervelen, bang zijn, etc. We helpen ze deze emotie te uiten of hanteerbaar te maken. Dit doen we door ze te benoemen. We verwoorden wat het kind voelt zodat het zich begrepen voelt. We troosten om ze een veilig gevoel te geven. Ook kunnen we hen helpen een manier te vinden om zich te uiten. Bijvoorbeeld als een kind wil slaan, geven wij aan dat je wel boos mag praten of mag stampvoeten. Bij het leren omgaan met emoties zijn we alert op het aanleren van bepaald gedrag om iets te bereiken. Sommige kinderen neigen snel naar huilen als ze hun zin niet krijgen. Kinderen worden om de drie maanden individueel geobserveerd en gedurende de tussen periode zal er evaluatie plaatsvinden tijdens de werkoverleggen. Dan gaan we in op de gebeurtenis en de reactie van het kind. Niet altijd is huilen de geëigende reactie. Ook pedagogisch medewerkers mogen hun gevoel tonen op een manier die voor kinderen begrijpelijk is. Het is dan belangrijk te verwoorden wat er aan de hand is, zodat kinderen begrijpen wat de verandering van sfeer in houd en ze deze kunnen plaatsen. Als kinderen bang zijn of verdriet hebben nemen we dit serieus. We zeggen niet dat dit niet nodig is om je zo te voelen. Gevoelens zijn voor kinderen echt en wij reageren daar ook zo op.

14 Wel proberen we ( samen met het kind) na te gaan waar het bang voor is. Soms zullen we trachten het gevoel te relativeren om het kind te helpen de emotie in proporties te krijgen. Een dreumes die bang is voor het geluid van een vliegtuig is er niet bij gebaad bij elk vliegtuig naar binnen gebracht te worden. Wel is het nodig het kind vertrouwd te maken met geluiden en het laten zien dat het niet bang hoeft te zijn ( ondersteunen) Wij vinden het belangrijk om onderscheid te maken tussen gedrag en de intentie van het kind. Wat wil het kind, wat probeert het te doen, te bereiken, te vragen. Door van de intentie uit te gaan en die te benoemen, kunnen we het kind een alternatief bieden. Zo kan het kind een andere manier leren om een behoefte te vervullen. Als het kind een auto afpakt omdat het ook met de auto wil spelen, bieden wij een andere auto aan en laten zien dat je samen kan spelen. Wij gaan uit van de intentie maar onvermogen tot zelf oplossen ( positief uitgangspunt) Door kinderen aan te spreken op hun gedrag en uitleg te geven over hun handelen, ontstaat er een begrip wat tot ander gedrag dan wel ontwikkeling lijdt. Door te leren vragen kunnen kinderen voor elkaar krijgen wat ze graag willen. Ze ontwikkelen vertrouwen in hun kunnen en taalvaardigheid. Wij hechten waarde aan mondigheid. Kinderen die in staat zijn om zelf om de boter te vragen zullen wij niet alvast de boter aangeven. Als een kind iets van een ander wil moedigen wij ze aan om dit zelf te vragen. Om dezelfde reden vinden wij het belangrijk kinderen uit te laten spreken, niet in de rede te vallen, niet voor kinderen praten als zij dit zelf kunnen. Op de baby en dreumes groepen zal er veel gepraat en uitgelegd worden en zijn kinderen in de oefenfase en ontdekken ze hun eigen mogelijkheden met betrekking tot hun verbale vermogen. In de peutergroepen gaat het veel over zelf vertellen en de tijd nemen om te luisteren naar anderen. Zingen is ook een onderdeel van de dagelijks rituelen om kinderen een verbale stimulans te geven. Ook assertiviteit en voor zichzelf opkomen zijn belangrijke vaardigheden, Wij moedigen kinderen aan zich verbaal te verdedigen. We steunen kinderen die zwakker zijn en steeds het onderspit delven. We leren hen dat ze nee mogen zeggen. Dat zij hulp kunnen vragen als er iets afgepakt wordt. Dat ze mogen zeggen dat wil ik niet Gelijkwaardigheid en solidariteit Ieder mens maakt deel uit van een groter geheel. Om in de samenleving te kunnen functioneren is het voor kinderen van groot belang te leren samen leven, samen spelen en samen delen. De groepssituatie op het kinderdagverblijf biedt kinderen de gelegenheid te oefenen in sociale contacten. Spelenderwijs kan het zich een aantal vaardigheden eigen maken. Onderscheid maken tussen ik en de ander Belangstelling krijgen voor de ander Luisteren Delen van aandacht en materialen Gevoelens uiten

15 Voor zichzelf opkomen. De basis van gelijkwaardigheid is een gezond gevoel van eigenwaarde. Kinderen leren waardering voor anderen te hebben als ze voelen dat ze er mogen zijn en om zichzelf gewaardeerd worden. Zo kunnen ze ook leren anderen waarderen. Het leren omgaan met leeftijdgenoten. De omgang met kinderen in dezelfde leeftijdsgroep biedt een kind de gelegenheid te experimenteren met sociale contacten. Onze begeleiding is er op gericht kinderen te leren rekening te houden met elkaar. We stimuleren het samenspelen door kinderen samen een activiteit te laten kiezen. Drietallen vermijden we als dit te moeilijk is voor kinderen. In groepsverband leggen we de nadruk op het leren luisteren naar elkaar en aandacht hebben voor de ander. Dit doen we in de kring, aan tafel en tijdens groepsactiviteiten. Baby s zijn zich nog niet bewust van het onderscheid tussen ik en de ander. Wel hebben ze behoefte aan contact. Al op heel jonge leeftijd stimuleren we de interesse in elkaar door kinderen samen te brengen. Zo ontdekken ze dat ze reacties oproepen bij elkaar. Ook maken we een begin met het samen delen door bijvoorbeeld het fruit in kleine stukjes op een bord rond te laten gaan. Binnen Cowboys en Indiana werken en komen mensen met verschillende culturele achtergronden. Wij hechten waarde aan deze verschillen en deze komen dan ook aan bod zowel in omgangsvormen, activiteiten, spelmateriaal als samenstelling van het team. Kinderen, ouders en medewerkers moeten zich kunnen herkennen in de dagelijkse sfeer, bezigheden, gewoonten, normen en waarden. Het beschrijven van een intercultureel beleid draagt het gevaar in zich dat dit als onderdeel van onze manier van werken wordt gezien, terwijl het gaat om een basis van respect, solidariteit en inlevingsvermogen. Natuurlijk geldt dit voor verschillende culturen, maar ook voor mensen met een handicap. Wij proberen iedereen de ruimte te geven zich op zijn of haar manier te ontplooien. Informatie en communicatie zijn daarbij van essentieel belang om begrip te creëren voor elkaars mogelijkheden, gewoonten en waarden en normen. In groepsverband worden ped. Medewerkers en kinderen gelijk behandelt. Eten, drinken, traktaties speelgoed, etc. worden samen gedeeld. Als kinderen of medewerkers zich aan een dieet moeten houden wordt dit uitgelegd en gemotiveerd. Als kinderen eigen speelgoed van huis meenemen mag iedereen er mee spelen of het wordt in het eigen mandje gelegd om misverstanden bij kinderen te voorkomen. Belangrijke gebeurtenissen worden met elkaar gedeeld in een kringgesprek. Verjaardagen, afscheid, geboorte broertje/zusje lijdt uiteraard tot speciale aandacht. Om rekening met elkaar te houden is het belangrijk dat kinderen zich uiten. Wat willen zij, waar ligt de behoeften, wat vinden ze belangrijk ( en waarom) Zodra kinderen in staat zijn om dit duidelijk te

16 maken. Stimuleren we om zo veel mogelijk verbaal te uiten wat het kind wil en daar evenwicht in te brengen. Communiceren doen we niet alleen met woorden. Ook met kinderen die nog niet kunnen praten communiceren we. Non verbaal is er veel duidelijk te maken door met handen te laten voelen wat iets is en benoemen. Kijken naar het kind en observeren leert de medewerkers veel van het kind zonder verbale communicatie. Kinderen ontdekken spelenderwijs het plezier van het samen spelen, dit doen zij in eerste instantie door elkaar en hun omgeving te imiteren. Later zoeken ze bewust iemand op om korte of langere tijd samen te spelen. Wij willen kinderen de gelegenheid bieden op verschillende manieren en momenten van samen spelen te komen en deze zelf in te vullen. Baby s zetten we in elkaars nabijheid of leggen ze samen op de speelmat./ dreumes en peuters laten we in tweetallen in de verschillende hoeken of activiteiten spelen. Kinderen spelen daar hun eigen spel en ped. Medewerkers stellen zich terughoudend op. Het eigen maken van waarden en normen. Als het gaat om het opstellen van regels, dan hebben deze altijd te maken met de waarden en normen die we binnen het kinderdagverblijf belangrijk vinden. In de praktijk van alle dag, tijdens de dagelijkse activiteiten proberen we de kinderen daar iets van te leren. Respect zien we als een van de belangrijkste waarden uit het pedagogisch beleid, waarden en normen worden vertaald in regels, deze geven houvast aan het kind. De kinderen weten wat er van hen verwacht wordt, regels geven duidelijkheid, veiligheid, structuur maar ook stimulans (bijv. Fouten maken mag. ) Bij de uitvoering van de regels wordt er altijd rekening gehouden met het feit dat elk kind anders is en de situatie van moment tot moment kan verschillen. Oudere kinderen worden aangesproken op hun zelfstandigheid. En, regels zijn er ook om af en toe van af te wijken. Want we blijven ons zelf en elkaar voortdurend de vraag stellen: handelen we in het belang van het kind en hoe doen we dat dan? Werken aan een gezamenlijk doel vraagt om een positieve houding, een open communicatie, n een goede afstemming met elkaar en feedback durven geven en ontvangen. Hoe doen we dat in de dagelijkse omgang met de kinderen? Door het goede voorbeeld te geven. We proberen waarden op kinderen over te brengen omdat ze zich later in de maatschappij kunnen handhaven en weten wat er van hun verwachten wordt. Als leidster hebben we een belangrijke voorbeeldfunctie te vervullen. Dat doen we bijvoorbeeld door het naleven van bepaalde gewoontes en gebruiken. Iedere ochtend begroeten we elkaar, de kinderen en de ouders en iedere avond nemen we afscheid van het kind en de ouder en elkaar. Dat geeft aan dat je elkaar belangrijk vindt. Met elkaar op een vast moment aan tafel, of op een bepaalde manier een feest vieren, geeft aan dat je waarde hecht om het met elkaar gezellig te hebben.

17 Het groepsgevoel draagt bij aan het ontwikkelen van normen en waarden. We besteden aandacht aan beleefdheidsvormen als dank je wel zeggen, een hand geven en iemands naam noemen en niet he roepen. Dat geeft het kind een voorbeeld van hoe het hoort. Dat is ook de rede waarom we aan het eind van de dag gezamenlijk afsluiten. De leidster - kind interactie Ook al praten ze zelf niet, baby s zijn erg gevoelig voor taal. Door gebruik van taal kunnen we ons eigen gedrag en dat van anderen voor baby s voorspelbaar maken. Baby s beginnen al binnen enkele weken te reageren op geluid door bijvoorbeeld te bewegen, te lachen of te huilen. Na enkele maanden begint een baby geluidjes te maken en te brabbelen. Door het uitstoten van klanken worden lippen, tong en gehemeltespieren geoefend. Baby s vinden het heerlijk om naar ouders/verzorgers/medewerkers andere kinderen te luisteren en hierop te reageren met geluid, zo ontstaat het beurt nemen en beurt geven (afwachten). In samenwerking met de omgeving leert een baby de eerste klanken en gaat begrijpen wat de ander zegt. Een eerste voorwaarden voor het welbevinden van baby s, is dat zij zich veilig en geborgen voelen. We zorgen hiervoor door emotionele ondersteuning te bieden. Dat betekent dat we een relatie opbouwen waarin de baby zich veilig en vertrouwd voelt, dat we betrokkenheid tonen bij wat de baby beleeft en ervaart en dat we ervoor zorgen dat de baby gedurende de dag regelmatig emotioneel kan bij tanken. We zullen trachten deze ondersteuning te bieden voordat de baby erom vraagt. Als de baby zich veilig voelt, kan hij zijn nieuwsgierigheid bevredigen en gaat hij op verkenning uit. We geven hem hier voldoende ruimte voor, want we respecteren zijn autonomie door de eigenheid van iedere baby te respecteren en te accepteren, door de baby met respect te verzorgen, door hem genoeg tijd te geven om te reageren en hem zoveel mogelijk zelf te laten uit proberen. Een baby doet dagelijks nieuwe indrukken en ervaringen op. Om zich veilig te voelen en te durven ondernemen heeft hij houvast en duidelijkheid nodig. We bieden structuur en continuïteit door ervoor te zorgen dat de verschillende overgangen door de dag heen voor de baby zo soepel mogelijk verlopen, en geven hem houvast door vaste gewoontes in te plannen, rituelen en ritmes te gebruiken, duidelijkheid geven en consequent zijn. We benoemen wat we doen en praten op een rustige manier tegen baby s om ze een vertrouwd gevoel te geven van hun omgeving. Dreumesen beginnen hun eerste woordjes te spreken en verwijzen naar voorwerpen, situaties en emoties. Na verloop van tijd breiden woordenschat uit met meer-woordzinnen. Op cognitief gebied ontwikkelen dreumes/peuters concentratie vermogen, geheugen en het vermogen verbanden te leggen tussen oorzaak en gevolg. Kinderen worden vindingrijk en proberen oplossingen voor bepaalde problemen te zoeken. Hierin zal de pedagogisch medewerker anticiperen op behoefte en niveau. Bij peuters neemt zowel het passieve als het actieve taalgebruik toe. Er wordt creatief met taal omgegaan door woorden zelf te verzinnen of bestaande woorden samen te trekken. Taal wordt in toenemende mate gebruikt als communicatie middel. Peuters gaan ook nadenken over taal; ze zijn in toenemende staat om eigen en andermans taalgebruik kritisch te beoordelen en kunnen moeilijkheden met taal verwoorden. Bij dreumes en peuters:

18 We besteden aandacht aan de emoties die het kind laat zien Alles gebeurt vanuit een positieve benadering van het kind. Bij dreumesen en peuters nemen we de tijd: we benaderen de kinderen niet te gehaast en accepteren hun eigen tempo. Als we met de kinderen praten, maken we oogcontact en praten op een vriendelijke en rustige toon. Structuur en continuïteit: ook voor dreumes en peuter is een vaste dagindeling waarin verzorgingsmomenten, activiteiten (gericht of vrij spel), maaltijden, slapen en rusten elkaar afwisselen. Voor de dreumes/peuters is er een in het dagschema een activiteitenplan opgenomen die ze de mogelijkheid biedt om op verschillend niveau met elkaar te spellen en te ontdekken. Dit houdt in dat er op gezette tijden kinderen hun stamgroep verlaten om deel te nemen aan een project met de verschillende groepen. Voor het pedagogisch handelen kan dit betekenen dat: Er veel met baby s/kinderen wordt gepraat en gezongen. Het taalgebruik van de groepsleiding duidelijk, correct en afgestemd is op het ontwikkelingsniveau van het kind. Er wordt geluisterd naar hetgeen kinderen te vertellen hebben, ook al kunnen ze niet goed praten. Er wordt geprobeerd om een kind te begrijpen en antwoordt te geven op vragen of behoefte. Door middel van open vragen worden kinderen uitgelokt tot het geven van uitgebreide antwoorden. Er worden boeken voorgelezen en verhalen verteld. Kinderen worden betrokken bij het zoeken naar oplossingen Er zullen momenten op de dag worden gecreëerd zodat kinderen niet de hele dag overspoeld worden met prikkels, maar de gelegenheid krijgen om zich te concentreren Kinderen ontwikkelingsmateriaal krijgen aangeboden dat uitnodigt tot experimenteren, Ontdekken en controleren(constructiemateriaal zoals lego, ringtoren en stapelmateriaal) en materiaal ter stimulering van het oorzaak gevolg denken, het geheugen en het concentratievermogen ( spellen zoals memorie, lotto, kwartetten) We tonen een responsieve houding naar kinderen: door goed te kijken, te wachten en te luisteren naar het kind kunnen we zijn non-verbale en verbale communicatie herkennen en beantwoorden. Kinderen hebben behoefte aan een persoonlijke benadering die gericht is op hun gevoeligheden, interesses en eigenaardigheden. Ook hebben ze behoefte aan knus samen zijn met een volwassene. Die momenten benutten we dan ook optimaal om elkaar beter te leren kennen, een vertrouwensrelatie op te bouwen, vertrouwelijkheden uit te wisselen en samen plezier te maken. Dit zijn de basisgegevens voor het ontwikkelen van een positief zelfbeeld. De verzorgingsmomenten die in het hoofdstuk beschreven worden bestaan uit: Voeding Slapen Ziekte en ongelukken Hygiëne Veiligheid

19 Voeding Uitgangspunt Wij hanteren als algemeen uitgangspunt dat de kinderen een gevarieerd en gezond aanbod van eten en drinken krijgen. Op deze manier krijgen zij hun dagelijkse hoeveelheid aan voedingsstoffen, mineralen en vitaminen toegediend. Er wordt weinig zoet gebruikt en geur, kleur en smaakstoffen proberen we te vermijden. Wij stimuleren het kind tot eten, wij dwingen het kind nooit. Eten moet een plezierig gebeuren blijven. Wensen van ouders en dieet Met wensen van ouders en voorschriften van het consultatiebureau wordt zoveel mogelijk rekening gehouden. Aan specifieke wensen in verband met religie/overtuiging kan doorgaans altijd voldaan worden. Met een dieet wordt rekening gehouden. Is het dieet erg specifiek of duurder dan de in het dagverblijf aangeboden voeding dan wordt aan de ouders gevraagd zelf de voeding mee te brengen of om de kosten te delen. Maaltijden en tussendoortjes De kinderen eten op vaste tijden. De jonge baby's eten volgens het ritme van thuis. Om 9.45 uur krijgen de kinderen een cracker of rijstwafel met smeerkaas of pindakaas en sap. Tussen uur en uur is er de brood- of een warme maaltijd. De kinderen krijgen lichtbruin tot volkoren brood. De eerste boterham wordt met hartig beleg gegeten, de laatste boterham mag met zoet beleg (appelstroop). Ouders die speciale wensen hebben over het aantal boterhammen dat hun kind mag eten (bijvoorbeeld maximaal 2) kunnen dat kenbaar maken bij de groepsleiding. Om uur krijgen de kinderen fruit (in stukjes of gepureerd) en yoghurt. Rond uur wordt de kinderen een cracker aangeboden. Drinken (water) wordt door de dag heen aangeboden. De kinderen drinken melk, yoghurt en diksap. Met de feestdagen (Sinterklaas en kerst) krijgen zij ook wel chocolademelk. Er worden zowel Nederlandse als "buitenlandse" gerechten bereid. Daarnaast zijn er varianten op de broodmaaltijd mogelijk in de vorm van tosti's, pannenkoeken, macaroni, broodjes gezond, etc. Dit maken we zelf al dan niet samen met de kinderen. Babyvoeding De jonge baby's krijgen afgekolfde moedermelk of flesvoeding. De voeding, flessen en spenen worden in de koelkast bewaard. Spenen en flessen worden onder de kraan afgewassen en droog bewaard. De flessen en spenen worden dagelijks uitgekookt. De kinderen hebben een eigen fles en speen. Het dagverblijf zorgt voor flessen en spenen. Het is ook mogelijk om een fles en speen van thuis mee te geven. Tafelgewoontes De maaltijden worden met de hele groep samen aan tafel genuttigd. We proberen een ontspannen sfeer te creëren. We eten gezamenlijk, brood wordt in een mandje gepresenteerd en vleeswaren in bakjes. We stimuleren de kinderen zoveel mogelijk zelf te kiezen aan tafel. De kinderen ( vanaf 2 jaar ) mogen hun eigen boterham smeren met een kindermes. De kinderen eten hun boterham in stukjes, of eten een dubbele boterham, grote baby s eten met een vorkje. Wij maken

20 de kinderen bekend met verschillende manieren van eten. De kinderen worden zoveel mogelijk gestimuleerd aan tafel te blijven zitten. Afhankelijk van de groepssamenstelling en de leeftijd van de kinderen wordt er soms voor gekozen, kinderen die langzaam eten langer aan tafel te laten zitten en de kinderen die klaar zijn al iets anders aan te bieden. We letten op tafelmanieren (niet met borden slaan, niet van het mes likken, etc.) leren kinderen respect voor eten en laten de kinderen aan elkaar vragen om etenswaren - Mag ik de boter van jou? -. We stimuleren de kinderen om te eten maar dwingen nooit. We eten vanzelfsprekend dezelfde etenswaren als de kinderen. Kinderen worden geleerd de korstjes op te eten van de boterham ( korstjes moeten eerst worden opgegeten alvorens de volgende boterham gegeten wordt). De stelligheid waarmee deze regel gehanteerd wordt hangt af van de leeftijd en de situatie (hoe lang is het kind al op het dagverblijf). Traktaties Het is leuk als de ouders hun kind laten trakteren als hij/zij jarig is of afscheid neemt van de groep. Het is de bedoeling dat er een gezonde traktatie wordt aangeboden zonder zoet. Overleg met de ped. medewerkers wat er uit gedeeld word omdat er wellicht rekening gehouden moet worden met dieet of vegetarische kinderen. Meebrengen van eten en snoep De kinderen mogen geen etenswaren of snoep mee de groep in nemen. Dit schept te veel onduidelijkheid voor de andere kinderen. Ouders zijn verantwoordelijk voor het ontbijt van het kind. Een boterham die nog opgegeten moet worden, moet buiten de groepsruimte worden opgegeten. Wij beschouwen het eten op het dagverblijf als een gezamenlijke aangelegenheid. Slapen We hanteren het protocol Veilig Slapen. Op de babygroepen wordt het slaapritme aangepast aan de individuele behoeftes van het kind en het ritme thuis. In de regel slapen kleine baby s twee keer per dag en rond de leeftijd van een jaar gaan ze langzaam over naar een keer slapen per dag. De baby s slapen in een trappelslaapzak. We hebben zomer- en winter slaapzaken. Bij de baby's is er veel individuele aandacht, klassieke muziek, over het hoofdje aaien etc. Soms blijven we tot het kind slaapt of worden kleine baby s in de hangmat gelegd in de groep zodat we het kind goed in de gaten kunnen houden, zeker in de eerste weken van zijn verblijf op het kinderdagverblijf. Op iedere groep wordt om de 10 minuten de slaapkamer gecontroleerd en er zijn babyfoons/camera s op alle slaapkamers Op de dreumes en peutergroepen slapen of rusten de kinderen tussen uur en uur. Vanaf 3,5 jaar gaan de peuters een halfuur rusten in de groep op een stretcher, rond twee uur bieden de