33333 Voorjaar. Stichting VSK. Deskundigheidsbevordering (2010) Bewustwording, signalering en bespreken van de problematiek van seksueel misbruik

Transcriptie

1 33333 Voorjaar februari Stichting VSK hulp na seksueel misbruik I N H O U D INFORMATIE ARTIKEL ONDERZOEK COACHING & TRAINING PROJECT Groepsaanbod Meidengroep ~ Training psychosociale weerbaarheid ~ Mannengroep Hulpaanbod VSK hulp na seksueel l misbruik ~ overzicht hulp Seksueel misbruik ~ Informatie Relatie tussen therapeut en cliënt is bepalend voor heling ~ Henne Arnolt Verschuren Zorgaanbod voor seksueel misbruikte jeugdigen ( ) Onderzoek naar het hulpaanbod aan kinderen die seksueel misbruikt zijn. Kinderen aan zet ( ) Onderzoek naar de gevolgen voor kinderen van het hebben van een ouder die seksueel misbruikt is. Deskundigheidsbevordering (2010) Bewustwording, signalering en bespreken van de problematiek van seksueel misbruik Allochtone meiden en vrouwen in-zicht ( ) Netwerkdag ~ Voorlichting ~ DVD Samen het stilzwijgen doorbreken

2 MEIDENGROEP Meiden met een geschiedenis van seksueel misbruik, kunnen hiervan erg veel hinder ondervinden in hun dagelijkse leven. Gevoelens van onzekerheid, minderwaardigheid en angst belemmeren hen om sociale contacten aan te gaan. Deze problematiek heeft grote invloed op hun thuissituatie en schoolprestaties en hierdoor lopen ze een risico om in een sociaal isolement terecht te komen. Tijdens de wekelijkse staat één thema centraal dat verband heeft met het seksueel misbruik. Zoals het bespreken van o.a. schaamte, schuld, isolement, wantrouwen etc. Dit biedt ze de mogelijkheid om woorden te geven aan wat hun is overkomen en wat dit voor hen betekent. Tevens krijgen ze zicht op waar ze hun zeggenschap weer terug kunnen pakken, omdat helder wordt waar ze vastlopen en hoe het seksueel misbruik invloed uitoefent op hun leven. Behandelen van specifieke actuele thema s die tijdens dagelijkse activiteiten een rol gaan spelen; zoals grenzen aangeven, bijvoorbeeld tijdens het uitgaan, in seksualiteit en in vriendschappen. Het mooie van de groepsbijeenkomsten is dat meiden bemerken dat ze niet alleen staan in hoe ze zichzelf ervaren en hoe ze met situaties omgaan. Een plek waar ze hun verhaal kwijt kunnen is voor hen erg belangrijk. TRAINING PSYCHOSOCIALE WEERBAARHEID voor meiden en vrouwen Naast de gespreksgroep zijn meiden voor het eerst in 2007/2008 aan een training psycho-sociale weerbaarheid deel gaan nemen. Voor de meiden is het erg helpend om juist met situaties te oefenen die in de gespreksgroep besproken zijn. In de oefeningen ervaren/voelen zij hoe het voelt als iemand over je grens gaat en als iemand er niet overheen gaat. Dit geeft ze meer stevigheid in situaties die ze in hun dagelijkse leven tegen komen. Na deze positieve ervaringen en resultaten van deze training is er voor vrouwen ook de mogelijkheid trainingen te volgen. Vertrouwen versterken Onze ervaring is dat meiden en vrouwen die inzicht hebben in de eigen problematiek meer handvatten hebben voor eigen herstel, meer mogelijkheden voor zichzelf en weerbaarder zijn in dagelijkse situaties. Praten is heel belangrijk! Ervaren echter ook! De kracht zit m juist in de combinatie van praten en ervaren, waardoor de meiden en vrouwen hun vertrouwen in zichzelf en eigen handelen vergroten en versterken. Een toepasselijk gezegde luid dan ook: De daad bij het woord voegen en daarmee het vermogen versterken om hun eigen leven in de hand te nemen en krachtig in het leven te staan. Training De training biedt handvatten met betrekking tot het aangeven en weer voelen van onder andere grenzen en wensen in contact met anderen. Om grenzen gewaar te worden is het toestaan van eigen gevoelens en emoties belangrijk. Naast een klein stukje theorie bestaat de training grotendeels uit oefenen met situaties. Belangrijk is bewustwording van eigen gevoel- en lichaamsignalen en het gewaar zijn ontwikkelen op wat er in hen zelf gebeurd in bepaalde situaties en hierdoor het contact met zichzelf herstellen. De kleinschaligheid biedt de mogelijkheid om specifiek aandacht te bieden, zowel individueel als qua thematiek. MANNENGROEP Lang geleden heeft al veel te lang geduurd Nieuw in 2010 was de mannengroep. In het najaar van 2009 meldden zich een aantal mannen voor hulp bij de stichting hulp na seksueel misbruik. Naast individuele hulp waren zij op zoek naar een groep met lotgenoten. In 2010 is de themagroep voor deze groep mannen gestart. Op verzoek van deze mannen is de groep omgezet in een jaargroep.

3 HULPAANBOD VSK hulp na seksueel misbruik INDIVIDUEEL Spreekuur: Seksueel misbruik Spreekuur voor iedereen die direct of indirect iets met dit onderwerp te maken heeft of hier meer over zou willen weten Kennismakingsgesprek Uitwisseling van vraag & aanbod 1 e opvanggesprek Verheldering van de situatie en wat nodig en wenselijk is Toeleiding naar hulp Ondersteuning, advies, verheldering hulpvraag Overbruggingsgesprek Voorzorgtraject: Lijntje behouden na de gemaakte 1 e stap naar hulp Overbrugging gedurende een vervolgtraject GROEPSAANBOD Doelgroep TRAINING Meiden & vrouwen GROEPSAANBOD Directe omgeving Individueel gesprek Vrouwengroepen - Themagroep - Jaargroep Mannengroepen - Themagroep - Jaargroep Meidengroep - Jaargroep - Loverboy-problematiek - Allochtone meiden Training psychosociale weerbaarheid Moedergroep Partnergroep Extra ondersteuning gedurende groepsaanbod Nazorgtraject: Back-up in de periode na het groepsaanbod Het zwijgen doorbreken Inzicht in de problematiek- & gevolgen van seksueel misbruik Verdieping aanbrengen in de samenhang tussen de gevolgen van seksueel misbruik en het functioneren in het dagelijkse leven Groepsaanbod voor allochtone meiden is in ontwikkeling (momenteel worden de meiden individueel begeleid) Vergroten van het zelfvertrouwen, de weerbaarheid en zelfwaardering in contact met zichzelf en anderen. Verbreding van eigen mogelijkheden ontwikkelen zowel op sociaal als op maatschappelijk gebied. Afstemming met de meiden van de meidengroep Afstemming met de vrouwen van de vrouwengroepen

4 Informatie: SEKSUEEL MISBRUIK INLEIDING Het hulpaanbod aan kinderen, jongeren en volwassenen die in hun jeugd te maken hebben (gehad) met seksueel misbruik schiet ernstig te kort. Uitbreiding van dit specifieke hulpaanbod is dan ook noodzakelijk. Aangezien de gevolgen van seksueel misbruik zich op meerdere levensterreinen doen gelden blijkt vaak dat deze doelgroep met een andere hulpvraag binnen instellingen bekend is. De cliënt zelf zwijgt over de misbruikervaringen en heeft geen zicht op het verband tussen huidige klachten en misbruikervaringen. Het is dan juist van essentieel belang dat de hulpverlener deze verborgen problematiek kan signaleren en bespreekbaar maken. OMVANG SEKSUEEL MISBRUIK Daar waar het kinderen betreft spreken wij niet over seksueel geweld, maar over seksueel misbruik. 39% van de vrouwen en 7% van de mannen heeft ooit in hun leven seksueel geweld meegemaakt. 19% van de vrouwen en 4% van de mannen heeft seksueel geweld mee gemaakt voor hun 16 e jaar. 11% van de vrouwen en 1% van de mannen heeft meerdere keren seksueel geweld meegemaakt, waarbij ze de eerste keer jonger waren dan 16 jaar. (seksuele gezondheid in Nederland, 2006) In de eerste- en tweedelijns hulpverlening heeft gemiddeld tenminste 20 tot 30% van alle cliënten ongeacht de sekse seksueel geweldservaringen achter de rug. (RutgersNisso, 2003) Enkele wensen van cliënten t.a.v. de GEVOLGEN SEKSUEEL MISBRUIK De gevolgen van seksueel misbruik zijn zowel lichamelijk als psychisch en strekken zich uit over meerdere levensgebieden onder andere relaties en werk. Concrete voorbeelden waarin dit zich kan uiten zijn: Terugkerend terecht komen in grensoverschrijdende situaties (o.a. huiselijk geweld, loverboy-problematiek, prostitutie) Neiging tot verslaving (alcohol & drugs, medicijnen, koopziek, gokken etc.) met als gevolg enorme schulden Isolement: wat onder andere kan betekenen geen werk/ hobby s, géén sociale contacten, minimaal contact met familie Relatie problemen en/of wisselende contacten Opvoedingsproblemen samenhangend met de problematiek van de ouder (o.a. op het gebied van controle, intimiteit, grenzen, contact etc.) Opleiding: onder het niveau, meerdere opleidingen niet hebben kunnen voltooien Werk: ziekteverzuim, werkeloosheid, 80 uur werken in de week, burnout hulpverlening We willen dat hulpverleners signalen van seksueel misbruik kunnen en willen herkennen en oppakken. We willen dat de hulpverlening doordrongen is van de grote impact die het misbruik heeft op alle terreinen van ons leven (lichaam, geest, werk, relaties met partner en kinderen) We willen een hulpverlener die ons uitnodigt, stimuleert en ondersteunt bij het bespreekbaar maken en benoemen/verwoorden van het misbruik We willen dat hulpverleners eerlijk zijn over hun eigen mogelijkheden en beperkingen en over de grenzen van hun deskundigheid. Bron Werken aan wensen vrouwen 2003 Werken aan wensen mannen 2006

5 Relatie tussen therapeut en cliënt is bepalend voor heling Het is vooral de relatie die heelt, ook in het therapeutisch proces. Ook het repareren van de relatie, na een fout van de therapeut, kan bijzonder helend zijn. Het resultaat van de psychotherapie hangt niet af van wat de therapeut doet met betrekking tot de cliënt, maar veeleer van wie de therapeut is in relatie tot de cliënt. Deze uitspraak van Winnicott, een van de theoretici en ontwikkelaars van de objectrelatietherapie, wijst op het grote belang van de therapeut cliëntrelatie binnen de psychotherapie. Ook uit onderzoek blijkt iedere keer opnieuw dat de persoon van de therapeut er meer toe doet dan de gehanteerde methodiek. Wie de therapeut is in relatie tot de cliënt is blijkbaar een van de meeste helende factoren in het genezingsproces van de cliënt. Dit is niet zo verwonderlijk als je beseft, dat we de belangrijkste teleurstellingen en beschadigingen hebben opgelopen in relatie tot anderen, vaak juist in relatie tot de mensen die we in aanvang volledig vertrouwden en waarvan we op dat moment afhankelijk waren. Moeder die niet of te laat reageerde op onze primaire behoeften, vader die plotseling streng en boos was in plaats van zacht en begrijpend, een leraar die je onrechtvaardig behandelde, medeleerlingen waarvan je niet mee mocht doen of door wie je zelfs gepest werd. Veel van deze ervaringen behoren tot wat Judith Viorst zo treffend noodzakelijk verlies heeft genoemd. We lopen pijn op aan de wereld en dat is een belangrijk en noodzakelijk deel van onze groei naar zelfstandigheid en volwassenheid. Dit noodzakelijk verlies kan echter nog op verschillende manieren plaatsvinden. Het belangrijkste verschil lijkt te gaan over de mate van reparatie die na een pijnlijke ervaring in relatie tot de ander plaatsvindt. Reparatie neemt de pijnlijke ervaring niet weg, maar maakt het voor het kind mogelijk om deze te integreren binnen de eigen realiteit. In zekere zin zou je kunnen zeggen dat de cliënt in psychotherapie komt om alsnog de mogelijkheid tot reparatie te onderzoeken. En dit kan per definitie uitsluitend in relatie tot de ander, in dit geval de therapeut. In dit proces onderzoekt de cliënt de betrouwbaarheid van de therapeut met als doel zich veilig te weten en zich te kunnen toevertrouwen. Dit proces is vanzelfsprekend complexer en langduriger naarmate de cliënt in het verleden op dit gebied meer beschadigd is. En, paradoxaal genoeg, is de cliënt soms ook op zoek naar het bewijs dat de therapeut niet te vertrouwen is. Voor sommige cliënten geeft het leveren van dit bewijs een veiliger uitkomst dan een mogelijke veiligheid binnen de relatie tot de therapeut. De aanname van een onbetrouwbare wereld geeft tenminste een intern houvast, het is immers maar al te bekend. Vermogen tot reparatie Wat wordt in dit verband nu gevraagd van de therapeut binnen de psychotherapeutische relatie? Vaak denken we dat we de cliënt vooral veel veiligheid moeten bieden, maar daar raken we al snel met onszelf in de knoop. Het is bijna onmogelijk om binnen de therapeutische relatie de volledige veiligheid te bieden zoals we die idealiter ervaren hebben in de vroege moederkindrelatie. In een poging die veiligheid te creëren, stellen we vaak al snel zowel onszelf als de cliënt teleur. Wat van groter belang lijkt, is het vermogen tot reparatie. Dit vraagt een aantal andere kwaliteiten van de therapeut, zoals een grote mate van aanspreekbaarheid en aanwezigheid in de relatie met de cliënt. En uiteraard het vermogen tot zelfreflectie en het zoeken van collegiale ondersteuning. Dit alles maakt je als therapeut in zekere zin veilig, maar meer nog betrouwbaar. Daarbinnen is niet het criterium dat je geen fouten zou mogen maken, maar dat je bereid bent ze onder ogen te zien en te communiceren waar nodig. Dan is het zelfs zo dat het maken van een fout door de therapeut ten opzichte van de cliënt een cruciaal moment kan vormen in het therapeutisch proces. Als de therapeut in staat is de fout te erkennen en vervolgens de mogelijk verstoorde relatie met de cliënt te repareren, leert de cliënt alsnog deze pijnlijke ervaring met de ander te integreren binnen de eigen realiteit. Dit is voor de cliënt tevens een kans om reëler en weerbaarder te worden in zijn of haar relaties tot anderen. Waar de cliënt mogelijk de ander eerst als helemaal perfect wilde zien of juist als helemaal fout, komt er ruimte voor een reëel beeld van de ander en daarmee voor relaties gebaseerd op de realiteit. Binnen onze opleiding tot lichaamsgeoriënteerd therapeut besteden we met name in het 4e opleidingsjaar veel aandacht aan de therapeutische relatie. Oog te hebben voor wat er zich in deze relatie afspeelt, vinden we een essentieel onderdeel van het therapeutschap, vanuit onze overtuiging dat het vaak de relatie is die heelt. Ook in de bijscholing Karakterstijlen 2 - Symbiose, Narcisme en Autonomie - staat de therapeutische relatie centraal. Bronvermelding Nieuwsbrief Bodymind, Henne Arnolt Verschuren

6 Zorgaanbod voor seksueel misbruikte jeugdigen Ontwikkelproject Ten behoeve van de kinderen die seksueel misbruikt zijn, is er nog veel werk aan de winkel. Verbetering is vereist ten aanzien van de signalering van en de hulp aan deze kinderen. De stichting VSK hulp na seksueel misbruik heeft gelobbyd bij de Provincie Gelderland voor een onderzoek naar het hulpaanbod aan kinderen die seksueel misbruikt zijn. Een aantal voorbeelden uit de praktijk: Meisje 15 jaar: Vader veroordeeld voor seksueel misbruik dochter - 3 jaar gevangenisstraf - na deze 3 jaar komt vader vrij. Dochter heeft geen hulp gehad, net zo min als moeder en broertjes. Inmiddels is het meisje bekend bij politie en jeugdreclassering. Meisje 16 jaar: Al jaren wegens onhandelbaar gedrag bij BJZ bekend. Ouders waren op de hoogte van het seksueel misbruik, maar hebben nooit bedacht dat dát de oorzaak van de problemen zou kunnen zijn. Bij BJZ is er nooit naar gevraagd. Deze twee voorbeelden vertellen iets over de mis-match tussen seksueel misbruikte kinderen en het hulpaanbod. Seksueel misbruik wordt onvoldoende gesignaleerd, niet met kinderen besproken, hulp wordt niet actief & outreachend aangeboden, het (gezins)systeem wordt niet betrokken en continuïteit in het contact wordt niet gerealiseerd. Hulp bij seksueel misbruik loopt veelvuldig tegen weerstand op, wat geen reden zou mogen zijn tot beëindigen van het contact. Dergelijke ervaringen vormden de aanleiding voor het onderzoek Zorgaanbod voor seksueel misbruikte jeugdigen (2007/2008). In het onderzoek zijn bestaande en succesvolle praktijkvoorbeelden in andere provincies meegenomen. Op basis van deze voorbeelden en contact met Jeugdzorgaanbieders in Gelderland zijn er aanbevelingen gedaan om in Gelderland te komen tot een goed hulpaanbod voor jeugdigen die seksueel misbruikt zijn. Aanbevelingen vanuit het onderzoek van de stichting VSK hulp na seksueel misbruik Wij pleiten ervoor dat de specifieke hulp daar is waar het kind is. Het hulpaanbod moet dan ook dicht bij huis, binnen de bestaande instellingen plaatsvinden. a. Het management van instellingen zal de beleidsbeslissing moeten nemen dat seksueel misbruik op de agenda komt van afdelingen en teams, richtlijnen en protocollen worden geïntroduceerd (veel is al ontwikkeld!) specialistische diagnostiek aanwezig is dan wel wordt ingehuurd, een specifiek hulpaanbod wordt ontwikkeld b. Er moeten richtlijnen zijn hoe te handelen bij (een vermoeden van) seksueel misbruik als een belangrijk hulpmiddel bij de hulpverlening aan seksueel misbruikte kinderen en hun gezin, in deze richtlijnen dient vooral aandacht te zijn voor aspecten waarin de hulpverlening bij seksueel misbruik afwijkt van het reguliere hulpverleningsbeleid. Dit betreft vooral: routinematig vragen naar seksueel-misbruikervaringen, meersporenbeleid, casemanagement, samenwerking met justitiële instellingen. c. Deskundigheidsbevordering is nodig voor alle medewerkers zodat zij in staat zijn seksueel misbruik te signaleren en weten hoe te reageren op een vermoeden of een melding van seksueel misbruik, voor een inhoudelijk goede uitvoering van protocollen en richtlijnen, voor gespecialiseerde hulpverleners zodat zij hun deskundigheid vergroten, minder risico lopen op te branden en de hulpverlening bij seksueel misbruik verder kunnen ontwikkelen. d. Er zou provinciaal een gespecialiseerd centrum moeten zijn met specialistische deskundigheid t.a.v. diagnostiek en hulpverlening, die op afroep lokaal kan worden ingezet, andere functies: - consultatie en advies - deskundigheidsbevordering - ontwikkeling en innovatie - afstemming tussen de verschillende instellingen Van een dergelijk centrum zal een stimulerende werking uitgaan naar beleid en praktijk van de jeugdhulpverlening t.a.v. seksueel misbruikte kinderen/jeugdigen. Onderzoeksvragen 1 Een omschrijving van de aard van de problematiek en de omvang waarin dit in Gelderland voorkomt 2 Een omschrijving van het hulpaanbod dat noodzakelijk is, waarbij is aangegeven de omvang en de criteria voor dit zorgaanbod 3 Een advies op welke wijze dit aanbod gerealiseerd kan worden in samenhang met het bestaande hulpaanbod en de beschikbare capaciteit 4 Een beschrijving van de betrokkenheid, draagvlak en concreet aandeel van de bestaande Gelderse jeugdzorgaanbieders ten behoeve van de uitvoering van uw voorstel

7 Onderzoek naar de gevolgen voor kinderen van het hebben van een moeder die seksueel misbruikt is. Jiske Verberk De VSK hulp na seksueel misbruik vangt via haar cliënten direct en indirect signalen op over belemmeringen in het leven van de kinderen van de cliënten, ten gevolge van het seksueel misbruik verleden van hun moeder. (Ex) cliënten en hun kinderen hebben meegedaan aan een kleinschalig onderzoek naar deze belemmeringen. Doelstelling van het onderzoek Inzicht krijgen (via fieldresearch) in het functioneren van de gezinnen waarbij de moeder in het verleden seksueel misbruikt is. Een beeld schetsen (via deskresearch) van de gewenste situatie binnen gezinnen. Deze bevindingen naast elkaar leggen om zicht te krijgen op wat de mogelijke gevolgen zijn in het leven en in de ontwikkeling van kinderen van een misbruikte moeder. Zicht krijgen op de vorm van ondersteuning waar deze kinderen behoefte aan hebben en die wenselijk is. Impact kinderen Het is gebleken dat de kinderen wel gevolgen ervaren van het seksueel misbruik verleden van hun moeder, maar ze zien/ervaren dit niet als probleem. De kinderen die nu een volwassen leeftijd bereikt hebben zien de gevolgen wel en vinden het belangrijk dat er hulpverlening geboden wordt. Ze zijn op volwassen leeftijd geconfronteerd met de gevolgen die het seksueel misbruik verleden van hun moeder voor hen als kind met zich mee heeft gebracht. Terugblikkend vinden zij dat er hulpverlening noodzakelijk is met betrekking tot lichamelijk contact en identiteitsvorming. Ondersteuning om het kind te leren meer bij zichzelf stil te staan en minder bij de problemen van hun moeder. Daarnaast komt naar voren dat ze het belangrijk vinden dat er door ouders en kinderen samen gepraat wordt over de gevolgen en de betekenis van het seksueel misbruik (b.v. geen contact met familie, angstig zijn, drang naar controle, moeite met lichamelijk contact etc). De openheid en inzichten van de inmiddels volwassen kinderen hebben waardevolle informatie gegeven over de leefsituatie in een gezin met een misbruikte moeder en over de noodzakelijke ondersteuning aan kind & gezin. De moeders zien vaak niet in wat de gevolgen zijn van hun verleden voor de kinderen, maar erkennen wel dat de kinderen ondersteuning nodig hebben. Naast bovengenoemde punten vinden zij het ook belangrijk dat er aandacht besteed wordt aan het uiten van emoties. Tevens vinden zij het belangrijk dat de kinderen met anderen kunnen praten over wat het betekent om een moeder te hebben die seksueel misbruikt is. Aanbevelingen Een van de aanbevelingen, van de moeders en kinderen die meegedaan hebben aan het onderzoek, is het opzetten van een lotgenotencontact voor deze kinderen. In een gesprek met een medewerker van de KOPP-groep (lotgenotengroep voor kinderen van psychiatrische ouders) van de GGz is gebleken dat een lotgenotengroep heel effectief is. De kinderen die deel nemen aan de lotgenotengroep van de GGz, ervaren voor een groot gedeelte dezelfde gevolgen als kinderen van een seksueel misbruikte moeder. Dezelfde thema s

8 C OACHING & TRAINING 2010 Naast de stichting hulp na seksueel misbruik zijn er diverse (hulp)organisaties die in hun werk te maken krijgen met seksueel misbruik. Denk aan jongerenwerk, geestelijke gezondheidszorg, verslavingszorg of daklozenopvang. Bij de hulpverlening komt de problematiek van seksueel misbruik naar voren, of het vormt een bron van de problemen zonder dat dit bij de hulpverlener bekend is. Maar hoe signaleer je als hulpverlener seksueel misbruik, hoe maak je het bespreekbaar en welke hulp is nodig/noodzakelijk? Deze vragen zijn niet zo makkelijk te beantwoorden door het taboe dat er op het onderwerp rust en de beperkte aandacht die er voor is in opleidingen. De stichting hulp na seksueel misbruik heeft daarom training en coaching ontwikkeld voor medewerkers van (hulp)organisaties om de signalen van seksueel misbruik te herkennen en de doelgroep te kunnen helpen. Deskundigheidsbevordering De stichting hulp na seksueel misbruik coacht en begeleidt medewerkers van organisaties en instellingen die in hun werk te maken hebben met mensen die seksueel misbruikt zijn. Deskundigheidsbevordering staat daarbij centraal. Er wordt gewerkt aan de hand van praktijkervaringen van de cursisten. De eigen houding, kwaliteiten en belemmeringen van de cursisten komen daarbij ook aan bod. De kennis over de problematiek wordt vergroot en cursisten leren het misbruik te signaleren en de gevolgen ervan te herkennen. Aan bod komt hoe een hulpverlener het onderwerp ter sprake kan brengen en de gesprekken kan voeren. Train de trainer Slachtoffers van seksueel misbruik hebben vaak weinig zelfvertrouwen en hebben moeite om voor zichzelf op te komen. Deze training leidt medewerkers op om zelfstandig een training weerbaarheid te kunnen geven. Weerbaar betekent hierbij niet alleen lichamelijk jezelf kunnen verdedigen, maar ook mentaal en sociaal voor jezelf kunnen opkomen. De cursisten leren in zes dagen hoe ze via psychofysieke didactiek jongeren weerbaarder kunnen maken tegen lastige, grensoverschrijdende dagelijkse situaties. Thema s die aan de orde komen zijn onder andere stevig staan, loverboys, groepsdruk en grenzen aangeven. Een deel van het jongerenteam en SaM (woonzorg jongeren) heeft het afgelopen jaar coaching/ trainingsbijeenkomsten gehad van de stichting hulp na seksueel misbruik. Naast voorlichting over het onderwerp bespraken we wat wij tegenkomen in ons werkveld. Dit heeft stof tot nadenken gegeven over hoe wij met deze problematiek omgaan binnen onze organisatie en wat dit betekent voor de organisatie van ons werk. We konden onze vragen stellen, casussen inbrengen en bespreken. Ik ben me nu meer bewust van het onderwerp seksueel misbruik als ik met cliënten in contact ben, kan letten op signalen en weet dat ik niet bang hoef te zijn om het bespreekbaar te maken. Ik ben geschrokken van de cijfers, vooral als ik dit doortrek naar de jongeren waar wij mee werken. Ik denk dat er te weinig weet van en aandacht voor is bij instellingen. In contact komen met de stichting hulp na seksueel misbruik is dan ook erg zinvol. Daarnaast is het van belang het onderwerp regelmatig terug te laten komen omdat je anders weer snel vervalt in oude gewoontes. Cindy Toonen Outreachend hulpverlener Jongerenteam ~ Meidenproject Girls Only ===== Vanuit het meidenproject Girls Only heeft de stichting hulp na seksueel misbruik ons een Groepsaanbod op locatie training gegeven over seksualiteit, loverboy-problematiek en seksueel misbruik. De meiden Organisaties of instellingen kunnen meerdere waarmee wij werken hebben vaak weinig vertrouwen in de hulpverlening en weinig cliënten onder hun hoede hebben die te zelfvertrouwen. Ze willen wel geholpen worden, maar kunnen de gevolgen niet overzien en maken hebben gehad met seksueel misbruik. weten niet wat het met zich meebrengt. Hoe maak je seksueel misbruik bespreekbaar bij deze De stichting hulp na seksueel misbruik kan meiden, wetende dat 1 op de 3 te maken heeft gehad met seksueel geweld of misbruik. In de op locatie groepstherapie bieden. In de groep training kwamen onze eigen ervaringen aan bod. Het was goed en prettig om te ervaren dat de praten de lotgenoten over hun ervaringen. medewerkers van stichting hulp na seksueel misbruik hier zeer betrokken, professioneel en De herkenning en erkenning tijdens deze zorgvuldig mee omgingen. Vervolgens bespraken we casussen met elkaar. Dit was erg prettig en bijeenkomsten hebben een groot effect op leerzaam omdat je vanuit verschillende perspectieven naar dezelfde casus kijkt. het verwerkingsproces. Doel van de therapie is het bieden van een veilige omgeving waarin het verhaal met alle gevoelens, gedachten, angsten en overwegingen aan de orde kan komen. In overleg met de organisatie of instelling kunnen de bijeenkomsten samen met een medewerker worden gegeven om daarmee de kennis en deskundigheid te vergroten. Hebt u als professional belangstelling voor dit aanbod, neem dan contact op om de mogelijkheden te bespreken. Samen stemmen we de training of coaching af op de wensen en vragen van uw organisatie/instelling.

9 NETWERKDAG A llochtone meiden en vrouwen in-zicht Samen het stilzwijgen doorbreken.. tijdens de netwerkdag 30 september 2010 De Burgerzaal in het gemeentehuis van Nijmegen zit vol. Voornamelijk met vrouwen, maar ook enkele mannen. Ze zijn van zowel allochtone als autochtone afkomst. Allemaal komen ze voor de Netwerkdag Samen het stilzwijgen doorbreken over seksueel misbruik bij allochtone vrouwen/meisjes, georganiseerd door de stichting hulp na seksueel misbruik. De centrale boodschap: het taboe opheffen en het stilzwijgen doorbreken. Pijn, angst, verdriet, schaamte, een bekraste ziel en De middag begint met het persoonlijke verhaal van Rabea. Ze vertelt: Ik lijd aan een ziekte. Het is een ziekte waar ik al jaren last van heb. De symptomen? Pijn, angst, verdriet, schaamte, een bekraste ziel en een lichaam om van te walgen. De naam van deze ziekte? Seksueel misbruik, gepleegd door mijn papa. Degene die me juist moest beschermen. Zoals Rabea zijn er velen, vertelt Malika Elmouridi van expertisecentrum ELAN daarna. Uit cijfers blijkt dat een op de zes meisjes voor haar zestiende jaar wordt misbruikt door een familielid. Veel seksueel geweld komt nooit in de openbaarheid. Niet alleen bij autochtone gezinnen, maar vooral ook bij allochtone gezinnen. Want, zo stelt Malika. Er heerst nog steeds een groot taboe op seksualiteit in veel allochtone gezinnen. En daarom is er deze netwerkdag. Jeltje Immink, coördinator bij de stichting hulp na seksueel misbruik formuleert het doel van de netwerkdag als volgt: We hopen het misbruik een halt toe te roepen door de discussie op gang te brengen. Het is nodig dat vrouwen hun verhaal vertellen en de mensen wakker schudden. En dat is precies wat er gebeurt in de daaropvolgende drie workshops. Tijdens een van de workshops, genaamd In dialoog, gebeurt er iets bijzonders. De ene na de andere vrouw - autochtoon en allochtoon - staat op om te vertellen wat haar is overkomen. Sommige vertellen pas voor het eerst wat ze hebben meegemaakt. Met elkaar zeggen ze: het is genoeg, we zwijgen niet meer. Na afloop van de workshops vraagt Malika de aanwezigen wat ze gaan doen met de informatie de ze gehoord hebben. De vingers gaan de lucht in. De een wil een themadag organiseren in een Hindoestaan jongerencentrum. Een ander wil een discussie over het onderwerp starten in haar vrouweneetgroep. En een Somalische imam geeft aan dat hij het probleem seksueel misbruik in zijn Islamitisch centrum gaat bespreken. De netwerkdag is ten einde. De eerste stappen zijn gezet, het stilzwijgen doorbroken.

10 Voorlichting Ervaringen uit het veld Levendige discussie in een buurthuis Stichting hulp na seksueel misbruik geeft voorlichting over het bestaan en de gevolgen van seksueel misbruik. Doel hiervan is seksueel misbruik te bestrijden en het taboe op praten over deze ervaringen te doorbreken. Sinds eind 2007 loopt het project Allochtone meiden en vrouwen in-zicht. Ook onder allochtone meiden en vrouwen is er seksueel misbruik en geweld. Wij kregen van meiden en van professionals signalen dat het onderwerp een groot taboe is onder deze groep. Sociale controle en cultuur maken het moeilijk om het te bespreken, de betrokken vrouwen zijn vaak bang. Met het project willen we het misbruik onder de aandacht brengen en het bespreekbaar maken onder allochtone vrouwen en meiden. Voorlichting geven aan deze doelgroep maakt onderdeel uit van het project. Eind januari 2011 was de stichting hulp na seksueel misbruik te gast bij 35 Turkse vrouwen in een buurthuis. Zij hadden ons gevraagd voorlichting te komen geven over seksueel misbruik. De bijeenkomst had een bijzondere start. Eén van de vrouwen nam het woord, voordat wij onze voorlichting begonnen. Ze hield een pleidooi in het Turks over het belang van ons verhaal en de aandacht die er nodig is voor seksueel misbruik gezien de grote gevolgen ervan. Ze drukte de vrouwen op het hart goed naar ons te luisteren en met elkaar over het thema te blijven praten. Een betere introductie konden wij ons niet wensen. Aangezien seksueel misbruik en seksualiteit als een groot taboe wordt gezien, waren wij erg verrast door het verloop van de bijeenkomst. Ons verhaal bracht een levendige en heftige discussie op gang tussen de vrouwen. Er werden veel vragen gesteld, vaak recht voor zijn raap. In alle openheid en zonder gêne werd er over het onderwerp gepraat en gediscussieerd. Er kwamen veel emoties los. Eén van de vrouwen was ontzettend boos, met verbazing keken we naar haar driftige gebaren en felle stem. We verstonden er geen woord van, maar na vertaling door een andere vrouw werd ons duidelijk dat ze zich ontzettend boos maakte over wat mannen vrouwen aan kunnen doen. Er werd gesproken over de muren van taboes die doorbroken moeten worden. Een vrouw pleitte ervoor dat alle moeders de taak hebben jongens en meisjes gelijk op te voeden. Met een tevreden gevoel kijken we terug op deze bijzondere ontmoeting met de 35 Turkse vrouwen. Het belang om voorlichting te blijven geven en daardoor seksueel misbruik bespreekbaar te maken is tijdens deze bijeenkomst maar weer eens onderstreept. DVD SAMEN HET STILZWIJGEN DOORBREKEN De DVD is een verslag van de Netwerkdag Samen het stilzwijgen doorbreken en erg goed te gebruiken als voorlichtingsfilm, zowel voor de doelgroep als professionals. 1. Impressie Netwerkdag Samen het stilzwijgen doorbreken. 2:55 min. Netwerkdag georganiseerd door de Stichting hulp na seksueel misbruik, in het kader van het project allochtone meiden en vrouwen in-zicht. 2. Ervaringsverhaal Marokkaanse vrouw. 16:37 min. Persoonlijk verhaal verteld door een Marokkaanse vrouw die in haar jeugd seksueel misbruikt is door haar vader. 3. Ervaringsvrouwen in dialoog. 23:38 min. Een allochtone en autochtone vrouw, die in hun jeugd seksueel misbruikt zijn, gaan met elkaar in gesprek. Wat hebben ze moeten overwinnen om het zwijgen over het seksueel misbruik te doorbreken? Zijn er verschillen: cultureel, sociaal, psychisch en emotioneel? Welke struikelblokken waren er? Wat is in dit proces helpend of belemmerend geweest? Bestellen per mail Kosten DVD zijn: 22,50, inclusief verzenden