Milieu Educatie Centrum Gemeente Renkum.
|
|
- Pieter ter Linde
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Milieu Educatie Centrum Gemeente Renkum. &
2 inleiding aan de leerkracht ONTDEKDOOS HOUT opdrachten hout werkblad hout* ONTDEKDOOS KLEUREN opdrachten kleuren werkblad kleuren* werkblad kleuren vervolg* cirkelvel kleuren* ONTDEKDOOS ZEEP EN ZEEPBELLEN opdrachten zeep en zeepbellen opdrachten zeep en zeepbellen vervolg werkblad zeep en zeepbellen* werkblad zeep en zeepbellen vervolg* ONTDEKDOOS KRISTALLEN opdrachten kristallen opdrachten kristallen vervolg kopieerblad kristallen 6 hoeken* kopieerblad kristallen 5 hoeken* werkblad kristallen* ONTDEKDOOS MAGNETEN opdrachten magneten werkblad magneten* ONTDEKDOOS RUIKEN opdrachten ruiken kaart ruiken (hoeft niet gekopieerd te worden) werkblad ruiken* ONTDEKDOOS SPIEGELS opdrachten spiegels werkblad spiegels* driehoekblad spiegels* i.v.m. het gemak bij het kopiëren zijn de werkbladen, opdrachtkaarten en kopieerbladen geplastificeerd en apart bijgevoegd.
3 Aan de leerkracht, Bij natuur- en milieuonderwijs voor de basisschool staat het zelf onderzoeken en ontdekken voorop. Deze ontdekdozen bieden daarvoor een prima basis. Er worden verschillende onderwerpen aangeboden zoals spiegels, magneten en zeep. Alle onderwerpen sluiten aan op de belevingswereld van de leerlingen. Hiervoor zijn alle materialen in de verschillende ontdekdozen aanwezig op enkele uitzonderingen na. Door de vragen op de opdrachtkaart te beantwoorden op het werkblad worden de leerlingen gestimuleerd verder te kijken dan de spreekwoordelijke neus lang is. Bij een aantal ontdekdozen is ruimte gemaakt voor eigen onderzoek. Met de ene doos zullen de leerlingen meer tijd kwijt zijn dan met de andere! Bij een enkele opdracht (zoals opdracht 3 kristallen) blijft een proef langere tijd staan om daarna nogmaals waarnemingen te kunnen doen. Voor u, als leerkracht is het dan ook van belang vooraf de opdrachten door te nemen, zodat u niet voor verrassingen komt te staan tijdens het gebruik van de ontdekdozen. Inhoud van de ontdekdoos: materiaallijst met daarop vermeld: 1.spelregels voor het gebruik van de doos 2.de aanwezige materialen 3.de nog benodigde materialen. Opdrachtkaarten Bij elke doos hoort een (kopie)werkblad. Deze is aan de handleiding toegevoegd. Wilt u de werkbladen a.u.b. in de hoes laten tijdens het kopiëren! De opdrachtkaarten en werkbladen zijn in de ik-vorm gesteld. Het is de bedoeling dat elk kind zijn eigen werkblad krijgt. Het is voor het MEC van belang te weten of de dozen voldoende aansluiten aan de belevingswereld van uw leerlingen, of er problemen waren tijdens de uitvoering en of alle materialen aanwezig waren. Graag horen wij uw reactie. Milieu Educatie Centrum Gemeente Renkum. September 1999.
4 SPELREGELS VOOR HET GEBRUIK VAN DEZE DOOS: Loop de materiaallijst na en kijk of alle spullen in de doos zitten. Is er iets weg? Zeg dit dan tegen je leerkracht. Stop de materialen na gebruik weer schoon in de doos. Wees voorzichtig met de weegschaal. MATERIAALLIJST Weegschaal loep eetlepel 2 schijfjes hout schijfje hout in 5 stukken gezaagd 5 ronde houtjes van verschillende diktes doosje met stukjes hout 7 genummerde plankjes hout bolletje katoen EXTRA NODIG werkblad hout een meetlat van één meter.
5 OPDRACHT 1 Kijk eens goed om je heen. Wat is er binnen allemaal van hout gemaakt? En wat is er buiten van hout gemaakt? Maak op het werkblad een lijstje van de dingen die van hout zijn. OPDRACHT 2 Pak het schijfje hout. Gebruik de loep. Schrijf op het werkblad: wat je ziet, wat je voelt, wat je ruikt. Je kunt de leeftijd van het schijfje te weten komen, door het aantal ringen te tellen. Hoe oud is jouw schijfje? OPDRACHT 3 Er is nog een schijfje, maar die is in stukken gezaagd net als een puzzel. Bekijk de stukjes goed en leg de puzzel in elkaar. OPDRACHT 4 Haal de plankjes 1 t/m 7 uit de doos. Weeg deze plankjes met de weegschaal Schrijf op het werkblad hoe zwaar de plankjes zijn. OPDRACHT 5 Leg de meetlat op twee stoelen. Hang hier de 5 ronde houtjes aan. Tik er met een lepel tegenaan. Hoor je verschil tussen de houtjes? Beschrijf op het werkblad het verschil in klank. Tik ook met een ander voorwerp (bijvoorbeeld een potlood of pen) tegen het hout. Hoor je verschil? OPDRACHT 6 Pak de doos met de kleine stukjes hout. Dit zijn kleine stukken van de plankjes 1 t/m 7. Bekijk ze goed en leg de stukjes bij het goede plankje. Gebruik hierbij een loep OPDRACHT 7 Het ene hout is harder dan het andere. Druk met je nagel in het hout. Voel je verschil?
6 Opdracht 1: Dit is allemaal van hout Binnen buiten naam: Opdracht 2 Ik zie Ik voel.. Ik ruik.. Opdracht 4 Plankje Gram Opdracht 5 Bij de ronde houtjes hoor ik.. Bij de plankjes hoor ik
7 SPELREGELS VOOR HET GEBRUIK VAN DEZE DOOS: Loop de materiaallijst na en kijk of alle spullen in de doos zitten. Is er iets weg? Zeg dit dan tegen je leerkracht. Stop na gebruik alle materialen weer schoon en droog in de doos terug. Draai de flesjes goed dicht! VEILIGHEIDSREGELS doe verfschortjes voor draai de flesjes rustig open niets in je mond stoppen!! MATERIAALLIJST drie flesjes met ecoline (geel, rood en blauw) spiegel verf (geel, rood, blauw, zwart en wit) twee schoteltjes twee kwastjes twee tollen drie plastic bekers viltstiften EXTRA NODIG werkblad kleuren knipblad cirkels
8 OPDRACHT 1 Gebruik het blad met de cirkels. Kleur met twee verschillende kleurpotloden één rondje. Knip zes rondjes uit. (Ook het binnenste rondje!). Doe dat papiertje op de tol. Noteer op het werkblad: Welke kleur zie je als het tolletje draait? Probeer met de andere rondjes nog wat kleuren uit. OPDRACHT 2 Pak de drie flesjes ecoline. Doe water in de drie lege jampotjes Laat één druppel blauw in één van de jampotjes vallen. Schrijf op je werkblad: Wat doet de druppel? Maak met rood, geel en blauw andere kleuren. Maak in ieder jampotje een andere kleur. Schrijf op je werkblad hoe je dit gedaan hebt. OPDRACHT 3 Pak de schoteltjes, kwasten, verf en een potje schoon water. Maak met de verf andere kleuren dan in opdracht 2. Maak de kleuren op de schoteltjes. Zet op je werkblad een stip met je nieuwe kleuren. OPDRACHT 4 Leg een beetje rode verf op een schoteltje. Verander de kleur, maar de verf moet wel rood blijven. Schrijf op het werkblad hoe je dit doet. Zet een stip van de beginkleur en van de eindkleur op het werkblad. OPDRACHT 5 Kijk in de spiegel. Welke kleur ogen heb je? Welke kleur heeft je mond en je neus? Op het werkblad staat een kaal hoofd. Kleur het hoofd zoals jij het in de spiegel ziet en vergeet je haar niet! OPDRACHT 6 Wat vind jij een mooie kleur voor een trui? En voor een auto of voor een muur in je kamer? Vul dit in op het werkblad. Vraag nu de voorkeur van een paar jongens en een paar meisjes uit je groep.
9 Opdracht 1 kleuren rood/geel geel/blauw blauw/rood / / / ik zie naam: Opdracht 2 De druppel Ik maak andere kleuren door Opdracht 3 dit is geel met dit is blauw met dit is rood met die kleur heet die kleur heet die kleur heet dit is met die kleur heet dit is met die kleur heet Opdracht 4 Zet in elk vakje een andere kleur rood. Schrijf erachter hoe je die gemaakt hebt. kleur rood uit het potje
10 Opdracht 5 Opdracht 6. trui auto muur naam kind Naam kind naam kind naam kind
11 Kopiëren en de rondjes uitknippen. Ook de binnenste rondjes!! Kijk bij opdracht 1. HET ORIGINEEL NIET VERBRUIKEN.
12 SPELREGELS VOOR HET GEBRUIK VAN DEZE DOOS: Loop de materiaallijst na en kijk of alle spullen in de doos zitten. Is er iets weg? Zeg dit dan tegen je leerkracht. Stop de materialen na gebruik weer schoon in de doos. MATERIAALLIJST elastiekje 8 plastic bekertjes 1 laag wit plastic bakje 1 hoge witte plastic bak. 4 rietjes 1 klasje garen 3 potjes bellenblaas 2 injectiespuitjes 1 poppetje 1 rolletje plakband 1 raampje van elektriciteitsdraad 1 potje waspoeder 3 soorten afwasmiddel 1 flesje shampoo 1 flesje badschuim 2 flesjes allesreiniger 1 draadpiramide 1 stukje zwart montagedraad EXTRA NODIG Horloge met secondewijzer. Werkblad zeep en zeepbellen
13 OPDRACHT 1 Maak in een bekertje een beetje sop met afwasmiddel en water. Gebruik 3x zoveel water als zeep. Probeer op zoveel mogelijk manieren bellen te blazen met de materialen uit de doos. Je mag ook zelf verzonnen materiaal gebruiken. Probeer ook bellen te blazen met het elastiekje. Deze moet je helemaal onderdompelen. Kijk hoeveel bellen je kunt blazen als je de bellenblazer één keer onderdompelt. OPDRACHT 2 Met een rietje kun je bellen blazen in het bekertje met sop. Beantwoord de volgende vragen. Schrijf de antwoorden op het werkblad. Welke kleuren heeft de bel? Wat gebeurt er als je hard blaast? En als je juist zacht blaast? Hoe moet je blazen om zoveel mogelijk schuim te krijgen? Werkt een zeepbel als een spiegel? OPDRACHT 3 Giet je sop in het witte bakje. Maak een zeepvlies door het raampje onder te dompelen. Bekijk het vlies tegen een donkere achtergrond (bijvoorbeeld de deksel van deze ontdekdoos). Zie je nu meer kleuren dan in een gewone zeepbel? Beschrijf wat je opvalt aan de kleuren. Vlak voor het zeepvlies knapt veranderen de kleuren. Kun je dit ook zien. Beschrijf dit op het antwoordvel. OPDRACHT 4 Met het raam waar je net een zeepvlies mee hebt gemaakt kun je ook bellen mee maken. Dompel het raam onder in het sop en beweeg het dan door de lucht. (Als de bel te snel knapt giet dan het sop in een bekertje. Giet wat sop uit een bellenblaaspotje in de bak en gebruik dit voor je opdracht. Wel weer teruggieten!) Wat zie je als de bel knapt? Schrijf je antwoord op het antwoordvel. OPDRACHT 5 Bevestig een stukje draad in het raampje Maak een zeepvlies in het raam en prik er één door. Teken wat je ziet op het antwoordvel.
14 OPDRACHT 6 Giet in vijf bekertjes een bodempje van verschillende soorten zeep. Doe er daarna wat water bij en roer goed. Let op: overal evenveel zeep en evenveel water! Blaas in één bekertje tot het schuim aan de rand staat. Neem de tijd op tot het schuim helemaal verdwenen is. Noteer de tijd op het antwoordblad. Doe de opdracht ook met de andere bekertjes. Gooi als je klaar bent het sop weg en spoel de bekertjes schoon. OPDRACHT 7 Doop het rietje in het sop en blaas een bel op de deksel van de ontdekdoos. Hoe maak je de bel groter? En kleiner? Maak twee bellen aan elkaar. Teken op het antwoordvel hoe dat er van boven uitziet. Let op het verbindingsvlies. Maak meerdere bellen tegen elkaar en teken dat ook. Je kunt je vinger door een bel steken. Maak je vinger wel eerst nat met zeepsop. Probeer maar! Probeer het poppetje in de bel te steken. Wel eerst goed nat maken met sop. Laat met het spuitje een druppel water op de bel vallen. Beschrijf op het antwoordblad wat er gebeurt. Wat gebeurt er als je een druppel sop op de bel laat vallen. Beschrijf dit ook. OPDRACHT 8 Vul het hoge witte bakje met water en zeep en dompel de draadpiramide helemaal onder. Haal hem eruit en bekijk hem goed. Wat valt je op aan de zeepvliezen? Na een poosje zal het aantal vliezen en hun vorm veranderen. Beschrijf op het antwoordblad wat er gebeurt. Je mag het ook tekenen maar dit is best moeilijk. Succes. OPDRACHT 9 Met zeepbellen kun je heel veel leuke dingen doen. Weet je zelf nog een proefje dan mag je die uitproberen. Beschrijf op het antwoordblad hoe je proef eruitziet en of je hem ook kon uitvoeren.
15 Naam: Opdracht 2 Deze kleuren zie ik in de bel. Als ik hard blaas dan. Als ik zacht blaas dan Voor zoveel mogelijk schuim moet ik... De zeepbel werkt wel/niet als een spiegel. Opdracht 3 Deze kleuren zie ik in het zeepvlies.. Dit zijn er wel/niet meer dan in een zeepbel Dit is opvallend aan de kleuren in het zeepvlies Vlak voor het vlies knapt zie ik. Opdracht 4 Als de bel knapt dan Opdracht 5
16 Opdracht 6 zeepsoort Tijd in seconden Opdracht 7 De bel wordt groter doordat En kleiner doordat Twee bellen meer bellen Als er een druppel water op de bel valt dan Als er een druppel sop op de bel valt dan Opdracht 8 De zeepvliezen in de piramide.... Na een tijdje Opdracht 9 Beschrijving van je eigen proef
17 SPELREGELS VOOR HET GEBRUIK VAN DEZE DOOS: Loop de materiaallijst na en kijk of alle spullen in de doos zetten. Is er iets weg? Zeg dit dan tegen je leerkracht. Stop de materialen na gebruik weer droog en schoon in de doos. MATERIAALLIJST zwart stuk karton stuk karton met een gat erin papier met vijf- en zeshoeken (om te kopiëren) 11 kleine potjes met: soda poedersuiker tarwebloem zout bruine suiker talkpoeder zand gips zeeppoeder kandij aluin kristallen 8 kleine plastic potjes pot met aluin plastic beker loep paperclips bolletje katoen eetlepel theelepel 10 roerstaafjes. EXTRA NODIG warm water schaar werkblad kristallen plakband
18 OPDRACHT 1 Elke stof bestaat uit hele kleine deeltjes. Zelfs met een microscoop kun je deze niet zien. Deze deeltjes heten moleculen. De moleculen van iedere stof hebben hun eigen vorm. Ze kunnen maar op één bepaalde manier op of aan elkaar zitten. Een groep moleculen aan elkaar noem je kristallen. Iedere stof heeft dus ook zijn eigen kristalvorm. Balletjes stapel je immers heel anders dan blokjes of schijfjes. Bekijk de kristallen van bruine suiker, zout, soda, kandij en losse aluin onder de loep. Beschrijf op het werkblad hoe ze eruit zien. Teken één of twee kristallen van elke stof na. OPDRACHT 2 Als een kristal oplost in een vloeistof, valt het uiteen in losse moleculen. Deze moleculen zweven dan tussen de vloeistofmoleculen bijvoorbeeld tussen watermoleculen. Je kunt de moleculen niet zien. Veel stoffen lossen heel goed op in water. Andere stoffen helemaal niet. Als je te veel van een stof in het water doet, blijft het op de bodem liggen. Er passen niet meer moleculen tussen de watermoleculen. Het water is dan verzadigd. In verzadigd water kun je niet meer kristallen oplossen. Je kunt opgeloste stoffen weer uit water halen. Als je water verdampt verdwijnen de watermoleculen in de lucht. De moleculen van de opgeloste stof blijven dan achter. Samen vormen deze weer kristallen en zo heb je de stof weer terug. Pak de 8 genummerde potjes. Doe in elk potje warm water tot ongeveer 1 cm onder de rand. Doe daarna van elke stof een ½ theelepel in een potje en kijk wat er gebeurt. Potje 1 Poedersuiker Potje 5 Tarwebloem 2 Zout 6 Talkpoeder 3 Soda 7 Gips 4 Zeeppoeder 8 Melkpoeder Lossen de kristallen op? Zet een kruisje op de juiste plaats op het werkblad.
19 OPDRACHT 3 Je gaat een verzadigde aluin oplossing maken. Deze ga je langzaam af laten koelen. Door het verdampen van de watermoleculen blijven de aluinmoleculen achter. Deze gaan opnieuw kristallen vormen. Dit heet kristalliseren. De kristallen vormen zich aan de grote aluinkristal die al in het water hangt. Kristalliseren is het weer netjes opstapelen van de moleculen. Daarvoor moeten ze een tijdje rust krijgen. Kom in de drie dagen dan ook niet aan het kristal. Voor deze proef heb je nodig: eetlepel 2 afgestreken eetlepels aluin aluinkristallen warm water (eventueel gedistilleerd water) jampotje plastic beker draadje katoen paperclip karton met een gat erin. Vul het bekertje tot aan het streepje met water. Los hierin de afgestreken eetlepels aluin op. (goed roeren) Giet de oplossing voorzichtig in het jampotje. Er mogen geen onopgeloste kristallen meegaan! Bind een aluinkristal aan het draadje Hang het draadje met het aluinkristal in de oplossing. Zet de jampot op een rustige plaats weg. Kijk na drie dagen wat er gebeurd is. Schrijf dit op het werkblad. Je mag er ook bij tekenen. OPDRACHT 4 Gebruik voor deze opdracht het vel met vijf- en zeshoeken. Knip de vijf- en zeshoeken uit. Vouw ze op de stippellijntjes om en plak ze met een plakbandje aan elkaar tot een kristalvorm. Hoeveel vijfhoeken heb je nodig voor één kristal? En hoeveel zeshoeken. Schrijf je antwoord op het werkblad.
20 Kleur Groot of Klein Naam: Opdracht 1 Bruine suiker zout soda kandij Losse aluin Tekening Van de vorm Van het Kristal Opdracht 2 Potje 1. poedersuiker 2. zout 3. soda 4. zeeppoeder 5. tarwebloem 6. talkpoeder 7. gips 8. melkpoeder Lost makkelijk op Lost slecht op Lost niet op Opdracht 3. Wat is er gebeurd? Opdracht 4: Hoeveel vijfhoeken heb je nodig?. En hoeveel zeshoeken?..
21 kopieerblad kristallen 6 hoeken
22 kopieerblad kristallen 5 - hoeken
23 SPELREGELS VOOR HET GEBRUIK VAN DEZE DOOS: Loop de materiaallijst na en kijk of alle spullen in de doos zitten. Is er iets weg? Zeg dit dan tegen je leerkracht. Stop de materialen na gebruik weer schoon in de doos. Laat geen magneten of spijkers vallen. LET OP: Houd magneten niet bij horloges, video- of geluidsbanden of pinpasjes. Deze kunnen niet tegen magneten. MATERIAALLIJST 2 kleine ronde magneten nr ronde magneten nr magneten uit een fietsdynamo nr rechthoekige magneten nr. 4. Aquariumreiniger nr staafmagneten nr. 6. Doosje met spijkers. Doosje met paperclips. 3 genummerde luciferdoosjes. Liniaal. EXTRA NODIG Werkblad magneten.
24 OPDRACHT 1 Zoek 20 verschillende dingen in de klas. Bedenk vooraf of deze wel of niet door een magneet aangetrokken worden. Schrijf op of je wel of niet gelijk had. Gebruik hierbij het werkblad. OPDRACHT 2 Hoeveel spijkers kun je onder elkaar aan een magneet hangen? En hoeveel paperclips? Schrijf je antwoord op het werkblad. OPDRACHT 3 Met een liniaal en een spijker kun je meten hoeveel trekkracht een magneet heeft. Leg aan het begin van de liniaal een spijker. Het kopje van de spijker moet gelijk liggen met het eerste streepje op de liniaal. Schuif voorzichtig een magneet langs de liniaal richting de spijker. Stop meteen met schuiven als de spijker aan de magneet plakt. Probeer deze proef met de magneten 1 t/m 6. OPDRACHT 4 Magneten hebben een noord- en een zuidpool. Twee noordpolen stoten elkaar af net als twee zuidpolen. Een noord- en een zuidpool trekken elkaar aan. Probeer uit waar de magneten elkaar aantrekken en waar ze elkaar afstoten. Probeer dit met de verschillende magneten uit. OPDRACHT 5 In de luciferdoosjes zitten een magneet, een stukje plastic en een spijker. Kun je erachter komen wat waar in zit? Leg op het werkblad uit hoe je daar achter komt. OPDRACHT 6 Probeer met alle ronde magneten (staaf, dynamo en de grote en kleine ronde) andere ronde magneten te laten rollen. De magneten mogen elkaar niet aanraken! OPDRACHT 7 Met magneten kun je leuke dingen doen. Probeer wat uit. Beschrijf of teken op het werkblad wat je doet.
25 naam: Opdracht 1 ik denk dat dit wel blijft hangen waar/niet waar ik denk dat dit niet blijft hangen waar/niet waar Opdracht 2 magneet nr. aantal spijkers aantal paperclips Opdracht 3 magneet nr. aantal mm Opdracht 4 Doosje 1 is, omdat Doosje 2 is, omdat Doosje 3 is, omdat Opdracht 7 Eigen uitvindingen met magneten kun je op de achterkant beschrijven of tekenen.
26 SPELREGELS VOOR HET GEBRUIK VAN DEZE DOOS: Loop de materiaallijst na en kijk of alle spullen in een doos zitten. Is er iets weg? Zeg dit dan tegen je leerkracht. Stop de materialen na gebruik weer schoon in de doos. MATERIAALLIJST blinddoek één flesje parfum kaart ruiken 21 busjes met geuren waarin: busje nr. inhoud busje nr. inhoud 1 groene zeep 8 kamille 2 eau de cologne 9 handzeep 3 plakkaatverf 10 tabak 4 anijs 11 citroen 5 koffie 12 trassi (garnalenpasta) 6 thee 13 nootmuskaat 7 azijn 14 shampoo a plakkaatverf e eau de cologne b nootmuskaat f koffie c. thee g shampoo d. trassi (garnalenpasta) EXTRA NODIG rolmaat of centimeter horloge met secondewijzer werkblad ruiken.
27 OPDRACHT 1 Blinddoek één van de kinderen uit je groepje. Laat deze aan een aantal potjes ruiken. De andere kinderen zetten deze op de juiste plaats op de kaart. Als je een geur niet herkent, dan laat je die even staan. Misschien weet iemand anders het antwoord. En wees sportief, kijk pas aan het einde van de opdracht of je de geuren juist had! Wissel na een aantal potjes met de blinddoek. OPDRACHT 2 Zet de busjes a t/m g op de juiste plaats op de kaart. Welke busjes van de nummers 1 t/m 14 ruiken hetzelfde? OPDRACHT 3 Sommige potjes hebben sterke geuren. Andere zijn juist heel zwak. Kruis dit aan op het werkblad. OPDRACHT 4 Een aantal van de potjes 1 t/m 14 hebben te maken met eten. Zet een kruisje bij de potjes in de kolom van opdracht 3-4. OPDRACHT 5 Zet het flesje parfum op de tafel. Eén kind (A) gaat op 25 cm afstand staan. Hou het horloge met de secondewijzer bij de hand. Een ander kind haalt nu de dop van het flesje. Na hoeveel seconden ruikt kind A de parfum. Doe dit ook op 50 cm, 75 cm, 100 cm en 150 cm afstand. Noteer het aantal seconden op het werkblad. OPDRACHT 6 Zet het flesje parfum open op de tafel. Na hoeveel centimeter ruik je de parfum niet meer? Schrijf je antwoord op het werkblad. OPDRACHT 7 Welke geur uit de potjes 1 t/m 14 vind jij absoluut het lekkerst. En welke het viest. Natuurlijk kunnen er verschillende meningen in de groep zijn. Schrijf wat je vindt op het werkblad. OPDRACHT 8 Soms kun je bij een bepaalde geur aan iets speciaals denken. Zo zou je bij anijs bijvoorbeeld kunnen denken aan een koude winterdag waarop je net terugkomt van een middagje schaatsen. Als je bij een aantal geuren ook ergens aan denkt schrijf dat dan op het werkblad. Je mag ook een tekening maken.
28 Opdracht 1 shampoo plakkaat verf trassi handzeep nootmuskaat groene zeep thee kamille koffie anijs citroen azijn eau de cologne tabak Opdracht 2 a b c d e f g
29 naam: Opdracht 3/4 potje nr. sterk zwak eten potje nr. sterk zwak eten 1 groene zeep 8 kamille 2 eau de cologne 9 handzeep 3 plakkaatverf 10 tabak 4 anijs 11 citroen 5 koffie 12 trassi 6 thee 13 nootmuskaat 7 azijn 14 shampoo Opdracht 5 afstand aantal seconden 25 cm 50 cm 75 cm 100 cm 150 cm Opdracht 6 Je kunt de parfum niet meer ruiken op een afstand van cm. Opdracht 7 Het allerlekkerst ruiken. Het allerviest ruiken.. Opdracht 8. Bij denk ik aan. Bij denk ik aan. tekenruimte tekenruimte
30 SPELREGELS VOOR HET GEBRUIK VAN DEZE DOOS: Loop de materiaallijst na en kijk of alle spullen in de doos zitten. Is er iets weg? Zeg dit dan tegen je leerkracht. Stop de materialen na gebruik weer schoon in de doos. Buig het spiegelfolie niet te ver, want het kan breken. Zorg er voor dat er geen krassen op het spiegelfolie komen. MATERIAALLIJST een stuk spiegelfolie van 10 x 15 cm twee stukken spiegelfolie van 10 x 15 cm aan elkaar met een scharnier. caleidoscoop een glimmende eetlepel een speelgoedpoppetje ruitjespapier EXTRA NODIG werkblad spiegels
31 OPDRACHT 1 Hier staat een stukje geheimschrift. Kun je dit lezen? Maak zelf een geheimschrift op het werkblad. OPDRACHT 2 Kijk in holle kant van de lepel. Eerst van een afstandje, dan van dichtbij. Doe dit ook met de bolle kant van de lepel. Teken jezelf op het werkblad. OPDRACHT 3 Bekijk jezelf in het stuk spiegelfolie. Buig het stuk spiegelfolie voorzichtig naar je toe. Er ontstaat dan een bolle spiegel. Hoe zie je er nu uit in deze spiegel? Schrijf of teken op het werkblad wat je ziet. Buig het stuk nu voorzichtig van je af. Er ontstaat nu een holle spiegel. Bekijk jezelf ook in de holle spiegel en beschrijf of teken op het werkblad wat je nu ziet. OPDRACHT 4 Zet de dubbele spiegel rechtop. Zet het poppetje ervoor. Hoeveel poppetjes zie je? Als je het poppetje een beetje verplaatst verandert ook het aantal poppetjes in de spiegels. Beschrijf op het werkblad wat er gebeurt. Zet het poppetje in de caleidoscoop. Hoeveel keer zie je het poppetje? Teken op het driehoekjespapier wat je ziet. Verandert er iets als je het poppetje verplaatst? OPDRACHT 5 Hou de caleidoscoop boven de tekeningen bij opdracht 5 op het werkblad. Wat zie je? Teken dat op het driehoekjespapier.
32 zet hier de spiegel KIJK IN DE SPIEGEL ALS JE JE NAAM SCHRIJFT. naam: Opdracht 1 Dit is mijn geheimschrift Opdracht 2 zelfportret in een bolle spiegel zelfportret in een holle spiegel Opdracht 3 In een bolle spiegel In een holle spiegel Opdracht 4 Ik zie. poppetjes Als ik schuif zie ik.poppetjes Als ik nogmaals schuif zie ik.poppetjes Opdracht 5.
33 OPDRACHT 4 en 5.
Wa W rm r t m e Inlage
Inlage Proef 1 nattigheid - 1 Erlenmeyer (nr. 10) - 1 Rubberen stop (nr. 18) - Heet water Doe wat heet water in de erlenmeyer. Doe de stop erop en kijk wat er gebeurt. Kun je dit beschrijven? Proef 2 Frisse
Nadere informatieOntdekdoos Kleuren groep 3 en 4. handleiding
Ontdekdoos Kleuren groep 3 en 4 handleiding Uitgave: Amsterdams NME Centrum Ontdekdoos Kleuren Docentenhandleiding Het lesmateriaal mag vrij gekopieerd worden voor gebruik op school en is gratis te downloaden
Nadere informatieLaat de kinderen ook opzoeken in een woordenboek en/of spreekwoorden boek
Voorbereiding: Materialen verzamelen Voor de les alles al klaarzetten. De tafels in groepjes van vier zetten zodat je elk proefje eventueel twee keer kan klaar leggen. De werkbladen kopiëren De opdrachtvellen
Nadere informatielesbrieven water verzamelen avonturenpakket de uitvinders en de verdronken rivier leerlingen werkblad Lesbrief 1:
lesbrieven leerlingen werkblad Lesbrief 1: water verzamelen Verhaal: De Uitvinders en De Verdronken Rivier Opdracht 1: Opdracht 2: Opdracht 3: Opdracht 4: Brainstorm over water Bouw een water-takel-kraan
Nadere informatieOpdrachtkaarten Lente
Zandspoor Opdrachtkaarten Lente Zandspoor Opdrachtkaarten Lente Je onderzoekt straks in het duingebied allerlei dingen die met zand te maken hebben. De materialen die daarvoor nodig zijn, zitten in de
Nadere informatieIk plaats mijn boog in de wolken; die zal het teken zijn van het verbond tussen mij en de aarde.
De regenboog God heeft een boog in de wolken geplaatst om ons aan het verbond te laten herinneren. Er zal nooit meer zo n grote zondvloed komen, dat heel de aarde onder water staat. Laten we een regenboog
Nadere informatieMagneet & kompas. Inlage
Inlage Proef 1 De grote materialentest - Werkblad 1-1 Magneet (nr. 8 of nr. 9) - 1 Doosje met materialen (nr. 25) - Pen Welke materialen trekt de magneet aan en welke niet? Kijk eerst naar de materialen
Nadere informatieonderzoek water opdrachtkaart Onderdeel A les 5-6.6
Onderdeel A 1. 2. 3. 4. 5. Lees de opdracht. Noteer de verwachting. Voer het onderzoek uit. Noteer het resultaat. Noteer de verklaring. - twee glazen - bol dikke wol - schaar - liniaal - viltstift, donkere
Nadere informatieDe proefjeskist. Wat moet er voor de les gebeuren:
De proefjeskist De proefjeskist is een kist waarin alle benodigdheden zitten om zes scheikundige/biologische proefjes te doen. De proefjes worden door groepjes in circuit vorm uitgevoerd. De kist is bedoeld
Nadere informatieTips voor activiteiten in de winter, lekker knutselen
Tips voor activiteiten in de winter, lekker knutselen 1) Voor de kleinste kinderen In de winter kunnen vogels wel wat extra s gebruiken. Met kinderen van alle leeftijden kun je hiermee aan de slag. Dennenappels
Nadere informatieElektriciteit en stroom, wat is het? Proefjes met stroom en electriciteit
Energie 5 en 6 2 Elektriciteit en stroom, wat is het? Proefjes met stroom en electriciteit Doelen Begrippen Materialen De leerlingen: begrijpen hoe elektriciteit en stroom ontstaan, als een brandstof wordt
Nadere informatieHet kiemen van zaden
Het kiemen van zaden Dit Werkblad is van... Bij deze opdrachten gaan we in een aantal weken het ontkiemen van zaden volgen. We hebben daarvoor bonen uitgekozen, omdat dit zaden zijn, waarbij de ontkieming
Nadere informatieWindturbine. Bouwplan
Windturbine Bouwplan Bouwplan Om onderstaande windturbine te maken kun je de aanwijzingen volgen die op deze pagina s staan. Deze turbine wordt een Savonius windturbine genoemd. Natuurlijk kan je bij elke
Nadere informatieOpdrachtenfiche mijn orkest
Opdrachtenfiche mijn orkest PER TWEE/IN GROEP In een orkest spelen instrumenten samen. Elk instrument werkt op een andere manier en geeft een ander soort geluid. Hier kan je vijf leuke instrumenten in
Nadere informatieVoer deze proefjes alleen uit met je juf of meester erbij.
Voer deze proefjes alleen uit met je juf of meester erbij. Waxinelichtje en een glas - Een waxinelichtje - Een schoteltje - Een lucifer - Een glas Zet in het midden van de kring een schoteltje neer met
Nadere informatieAVONTURENPAKKET DE UITVINDERS
LESBRIEVEN LEERLINGENBESTAND LESBRIEF 1: WATER VERZAMELEN Verhaal: De Uitvinders en De Verdronken Rivier Opdracht 1: Opdracht 2: Opdracht 3: Opdracht 4: Brainstorm over water Bouw een water-takel-kraan
Nadere informatieInlage. Balans & evenwicht
Inlage Balans & evenwicht Proef 1 De weegschaal - Werkblad 1 - Pen Waar kom je eigenlijk weegschalen tegen? Maak werkblad 1. Proef 2 In de winkel - Werkblad 2 - Lege verpakkingen - Pen In de winkel zijn
Nadere informatieProef met melk en kleurstof
Proef met melk en kleurstof Welke soorten melk zijn er? In welke melk zit het meeste vet? Wat gebruik je om de afwas te doen? Waarom gebruik je dat? DE PROEF Wat gebeurt er? Je ziet de kleuren wegvloeien
Nadere informatieWerkbeschrijvingen. Vakantiebijbelweek 2011. Dag 1: Kleuters: Deurhanger Middengroep: Dakpan
Werkbeschrijvingen Vakantiebijbelweek 2011 Dag 1: Kleuters: Deurhanger Middengroep: Dakpan Dag 2: Kleuters: gezichtspel boterbakje Middengroep: gezichtspel melkfles Dag 3: Kleuters: Zacheus spaarpot Middengroep:
Nadere informatieHaal de bliksem in huis!
Hiernaast zie je gravure van een bolbliksem, één van de vijf soorten bliksem die er zijn. Lange tijd dachten wetenschappers dat het een bestaan van de bolbliksem een fabeltje was maar tegenwoordig denkt
Nadere informatieOntdekdoos Magneten. voor groep 3 en 4. docentenhandleiding
Ontdekdoos Magneten voor groep 3 en 4 docentenhandleiding Uitgave: Amsterdams NME Centrum Ontdekdoos Magneten Docentenhandleiding Het lesmateriaal mag vrij gekopieerd worden voor gebruik op school en is
Nadere informatielesbrieven werkbladen Lesbrief 3: avonturenpakket de uitvinders en het
lesbrieven werkbladen Lesbrief 3: GELUIDSGOLVEN avonturenpakket de uitvinders en het VERBORGEN OOG Copyright De Uitvinders Uitgave 2014 Versie 3.0 geluidsgolven Geluid Proef 1 Geluid door je vingers en
Nadere informatieSTERREN DANSEN OP DE MUUR WAT HEB JE NODIG? BOUWTEKENING
STERREN DANSEN OP DE MUUR Als je op een onbewolkte avond naar de hemel kijkt zie je overal sterren. Net zoals je soms in wolken gekke figuren kunt ontdekken, kun je dat in sterren ook. Door lijnen te trekken
Nadere informatieWerkboekje Grote Wetenschapsdag
Werkboekje Grote Wetenschapsdag Als je alles ingevuld hebt - > inleveren bij je leerkracht. Naam: Klas: _ School: Start van de dag - > Video Wat vond je van de video? Heb jij een eigen vraag kunnen bedenken?
Nadere informatieMagnetische velden groep 7-8
Magnetische velden groep 7-8 Zonder magnetisch veld zouden we niet op aarde kunnen leven. Zonnewinden zouden de atmosfeer rond de aarde laten verdwijnen en schadelijke straling zou het leven op aarde vernietigen.
Nadere informatieKernvraag: Hoe laat ik iets sneller afkoelen?
Kernvraag: Hoe laat ik iets sneller afkoelen? Naam leerling: Klas: http://www.cma-science.nl Activiteit 1 Hoe stroomt warmte? 1. Wat gebeurt er met de temperatuur in een verwarmde kamer wanneer je het
Nadere informatielesbrieven vervuild water avonturenpakket de uitvinders en het werkbladen Lesbrief 2:
lesbrieven werkbladen Lesbrief 2: vervuild water avonturenpakket de uitvinders en het VERBORGEN OOG Copyright De Uitvinders Uitgave 2014 Versie 3.0 vervuild water WAter zuiveren Proef 1 Bezinken Materialen
Nadere informatieOpdracht 1 Nodig: kleurpotloden of stiften, poster Maak je huis mooi.
Opdracht 1 Nodig: kleurpotloden of stiften, poster Maak je huis mooi. Hoe ziet de woonkamer in jouw huis eruit? Hebben jullie behang met bloemen, zijn de muren in een mooie kleur geverfd of hebben jullie
Nadere informatieS C I E N C E C E N T E R
EEN ADEMBENEMEND INSTRUMENT Een liedje fluiten is niet zo makkelijk. Je lippen en je tong moet je in allerlei bochten wringen. Met een muziekinstrument gaat het al een stukje makkelijker. Even blazen en
Nadere informatieDe bliksem. Doel. In deze hoek leer je hoe de bliksem ontstaat. Materiaal. Opdracht. Stap 2: Zet het vergiet boven op het glas.
De bliksem Doel In deze hoek leer je hoe de bliksem ontstaat. Een vergiet Een ballon Een droog glas Een wollen trui Materiaal Opdracht Stap 1: Ga met je begeleider en met de rest van je groep naar buiten.
Nadere informatieProefjes: overzicht. Dit doe je beter buiten. Doe dit niet zonder de juf/meester.
Proefjes: overzicht 1 De Toverpostkaart 2 Zonder handen 3 Bloempje water geven 4 Harder blazen! 5 Ping... Pong...? 6 Onzichtbare lijm 7 Ik zie, ik zie,... Zie ik nog goed? 8 Maak je eigen helikopter Dit
Nadere informatieBOUW JE EIGEN WEERSTATION
BOUW JE EIGEN WEERSTATION Als je wilt weten wat voor weer het is, dan moet je de verschillende weerselementen kunnen meten. Met enkele heel gewone dingen kan je jouw eigen weerstation bouwen. De thermometer
Nadere informatieWATER EN VUUR, EEN POP-POP-BOOTJE
WATER EN VUUR, EEN POP-POP-BOOTJE Vooraf Het onderstaande is een bewerking van een artikel dat verschenen is in De Modelbouwer nr.1, 2013. In de beschrijving hebben we de jonge bouwer voor ogen gehad.
Nadere informatielesbrieven De ontdekking avonturenpakket de uitvinders en het zonnewiel leerlingenbestand Lesbrief 3: Verhaal deel 1: De laatste ansichtkaart
lesbrieven leerlingenbestand Lesbrief 3: De ontdekking Verhaal deel 1: De laatste ansichtkaart Opdracht 1: Horizonverfraaiing Verhaal deel 2: De ontdekking Opdracht 2: Laat maar draaien Opdracht 3: Steentjes
Nadere informatieWist je dat. Bitter Zuur Zout Zoet. ... de bobbeltjes op je tong je smaakpapillen zijn. Hiermee proef je of iets bitter, zuur, zout of zoet is.
Wist je dat... de bobbeltjes op je tong je smaakpapillen zijn. Hiermee proef je of iets bitter, zuur, zout of zoet is. Bitter Zuur Zout Zoet... mensen vroeger dachten dat suiker geluk bracht. En nog steeds
Nadere informatieMAAK ZELF JE EIGEN MUZIEKINSTRUMENT VOOR 10 MAART
MAAK ZELF JE EIGEN MUZIEKINSTRUMENT VOOR 10 MAART De kinderen met een handicap die door het Liliane Fonds geholpen worden komen uit arme landen. Zij hebben meestal geen geld om een muziekinstrument te
Nadere informatieWerkbladen Leerlingen Kun je zelf je zeilboot vooruit blazen?
Werkbladen Leerlingen Kun je zelf je zeilboot vooruit blazen? Werkt een parachute op de maan? Hoe zwaar weeg je in de ruimte? Geeft de maan licht? Inhoudsopgave Les 1 Meten is weten werkblad 1 t/m 4 Les
Nadere informatieOntdekZelf - magnetisme
Werkwijze Alle OntdekZelf experimenten zijn bedoeld voor de leerling om zelf te ontdekken. Laat de leerling vanaf het begin werken met zijn materialen en ontdekken hoe hij tot een antwoord of een werkende
Nadere informatielesbrieven avonturenpakket de uitvinders en het zonnewiel leerlingenbestand Lesbrief 1: Opdracht 1: Maak een energieweb
lesbrieven leerlingenbestand Lesbrief 1: Sunny Opdracht 1: Maak een energieweb Opdracht 2: Teken Sunny de elektrische auto Opdracht 3: De zonnetoren avonturenpakket de uitvinders en het zonnewiel Opdracht
Nadere informatieOntdekdoos Drijven en zinken
Ontdekdoos Drijven en zinken groep 6 en 7 handleiding Uitgave: Amsterdams NME Centrum Ontdekdoos Drijven en zinken Docentenhandleiding Het lesmateriaal mag vrij gekopieerd worden voor gebruik op school
Nadere informatieS C I E N C E C E N T E R
HET DUIZELT VOOR JE OGEN Maar je hersenen maken er een mooie film van. Met een speciale ronddraaiende trommel met spleetjes: een zoötroop, kunnen jullie je eigen bioscoop maken. Maak allebei een aantal
Nadere informatieAVONTURENPAKKET DE UITVINDERS EN HET ZONNEWIEL
LESBRIEVEN LEERLINGENBESTAND LESBRIEF 1: SUNNY Opdracht 1: Maak een energieweb Opdracht 2: Teken Sunny de elektrische auto Opdracht 3: De zonnetoren AVONTURENPAKKET DE UITVINDERS EN HET ZONNEWIEL Copyright
Nadere informatieS C I E N C E C E N T E R
HIER EN DAAR EEN BUI Soms klopt de voorspelling van de weerman. Maar vaak ook helemaal niet. Donkere wolken in plaats van de hele dag zon. Kunnen jullie dat beter? Jullie gaan een eigen weerstation bouwen
Nadere informatieAVONTURENPAKKET DE UITVINDERS
LESBRIEVEN LEERLINGEN WERKBLAD LESBRIEF 3: VLIEGEN Verhaal: De Uitvinders en De Verdronken Rivier (deel 3) Vliegen Opdracht 1: Opdracht 2: Opdracht 3: Ontwerp een vliegmachine Proefvliegen: drijven op
Nadere informatiebij vraag 2 Hoeveel munten er in het glas passen ligt aan de grootte van de munten en aan het glas.
NAO proefjes Antwoorden werkbladen en extra informatie 1. Munten in borrelglaasje munten Het glas is eigenlijk te vol met, maar het stroomt niet over. Het in het glas staat bol, het komt er boven uit.
Nadere informatieLesmateriaal bovenbouw
Lesmateriaal bovenbouw Workshopdag Satellieten 8 oktober 2008 Space Expo, Noordwijk Bouw je eigen telescoop Benieuwd naar het oppervlak van de maan? Of de ringen van Saturnus? Deze dingen staan te ver
Nadere informatieLogboek bacteriën-onderzoek. Namen:...
Logboek bacteriën-onderzoek Namen:... 1 Bacteriën verzamelen Nog kort de uitleg van het filmpje: Stap 1: Jullie gaan de potjes goed schoonmaken, jullie maken de potjes steriel. Dit gebeurd met behulp van
Nadere informatieS C I E N C E C E N T E R
DE WILLIE WORTEL QUIZZZ Gaat er bij jou ook een lampje branden? Dan heb je het goede antwoord op de vraag gegeven. Maak een knotsgekke elektroquiz. Daarvoor gaan jullie zelf de quizvragen en antwoorden
Nadere informatieK 1 Symmetrische figuren
K Symmetrische figuren * Spiegel Plaats de spiegel zó, dat je twee gelijke figuren ziet. Plaats de spiegel nu zó op het plaatje, dat je dezelfde figuur precies éénmaal ziet. Lukt dat bij alle plaatjes?
Nadere informatieHier en daar een bui
Hier en daar een bui Soms klopt de voorspelling van de weerman. Maar vaak ook helemaal niet. Donkere wolken in plaats van de hele dag zon. Kunnen jullie dat beter? Jullie gaan een eigen weerstation bouwen
Nadere informatieOnderzoeken. Jouw werkbladen. In de klas. Ontdek zélf hoe de wereld werkt! Mijn naam: Onderzoeken Groep 5-6 Leerlingen In de klas versie 10-2013 1
Onderzoeken Jouw werkbladen In de klas Mijn naam: Mijn school: Ik zit in groep: Ontdek zélf hoe de wereld werkt! Onderzoeken Groep 5-6 Leerlingen In de klas versie 10-2013 1 Wetenschap overal om ons heen
Nadere informatieSheet 2: Bekijk met de kinderen de tussenstand van Afval the Game op Instagram en/of Facebook. Hoe gaat het bij de kinderen met inzamelen?
Afval the Game Docentenhandleiding les 2 Duur Voor deze les hebt u ongeveer 80 minuten nodig. Leerdoelen De kinderen hebben in de vorige les geleerd dat het belangrijk is om plastic te scheiden, zodat
Nadere informatieMaakopdracht: Een tol met een motortje
Informatie leerkracht Thema: spelen met motortjes aakopdracht: Een tol met een motortje Groep: 6, 7 In een batterij zit energie Deze energie kun je gebruiken om een motortje te laten draaien otortjes gebruiken
Nadere informatieTAFEL 1: BROODDEEGFIGUREN
TAFEL 1: BROODDEEGFIGUREN NODIG: meel, zout, water, teil voor deeg, bakpapier voor eindproduct, placemats, plastic vorken voor snijden en figuurtjes, kwastjes en water HANDIG: voorbeeldjes van vlechtbrood,
Nadere informatieMagneten en zo. 1 Heb je al een idee waardoor een kompas altijd naar het noorden wijst? ...
Hiernaast is een groot stuk magnetisch gesteente te zien. Dit gesteente heet magnetiet, het is een soort ijzerets. Omstreeks 400 v. Chr. was dit al in Griekenland bekend. De eerste kompassen weren hiervan
Nadere informatieS C I E N C E C E N T E R
WELKOM! Een bezoeker die een science center binnenkomt, moet gelijk in de stemming komen om van alles te ontdekken. Dat kan doordat er iets verrassends gebeurt. Daar gaan jullie op een heel speciale manier
Nadere informatieSTAP 1 Bekijk de doebladen goed. Kijk vooral goed naar de tekeningen. Probeer nu al zoveel mogelijk te snappen van wat je allemaal gaat doen.
doeblad WAT GA JE DOEN? Je gaat een elektrospel maken. Je leert hoe je elektrische verbindingen moet maken en hoe je een batterij en een fitting moet aansluiten. Het werkstuk mag je meenemen naar huis.
Nadere informatieVlinder maken met een koffiefilter
Kinderactiemodel klimaatcampagne 2011 Knutseltips vlinders maken Maak een vlinder-knutselhoek waar kinderen allerlei vlinders kunnen knutselen. Hierna geven we een overzicht van enkele concrete voorbeelden
Nadere informatieOntdekdoos Water. groep 1 en 2
Ontdekdoos Water groep 1 en 2 Uitgave: Amsterdams NME Centrum Ontdekdoos Water Docentenhandleiding voor de kleuterbouw primair onderwijs, groep 1 en 2. Het lesmateriaal mag vrij gekopieerd worden voor
Nadere informatieDoktor Proktor lesbrief groep 3-4. behorend bij de verteltheatervoorstelling: 'Doktor Proktor's Schetenpoeder' door Marjo Dames/ Sterk-Verhaal
Doktor Proktor lesbrief groep 3-4 behorend bij de verteltheatervoorstelling: 'Doktor Proktor's Schetenpoeder' door Marjo Dames/ Sterk-Verhaal 1 Voorbereiding Samen met uw groep gaat u naar de Verteltheatervoorstelling
Nadere informatieDe Techniek en de praktijk
De Techniek en de praktijk De inhoud van dit werkboek komt LETTERLIJK van de geweldige site: http://www.ballonfigurensite.nl/ (Op die site staan nog tientallen andere voorbeelden! Neem maar eens een kijkje.)
Nadere informatiePapier recyclen. Inlage
Inlage A1 Papier maken Voor deze opdracht heb je de volgende materialen nodig: A - 1 Drielenzige loep B - 3 Bladen viltpapier C - 1 Reinigingsdoek D - 1 Zeef E - 1 Scheprand F - Stapel oude kranten G -
Nadere informatieOntdekdoos Magneten. voor groep 1 en 2. docentenhandleiding
Ontdekdoos Magneten voor groep 1 en 2 docentenhandleiding Uitgave: Amsterdams NME Centrum Ontdekdoos Magneten Docentenhandleiding Het lesmateriaal mag vrij gekopieerd worden voor gebruik op school en is
Nadere informatieR eptenboek van Nikko en Co
R eptenboek van Nikko en Co Receptenboek van Nikko en co Inleiding O nze Chemiebende is er in geslaagd tijdens een bedrijfsbezoek een paar geheime recepten voor badproducten te ontfutselen. Nikko, Kloortje,
Nadere informatieLESMODULE OVER WINDENERGIE
YOUNG ENERGY PROJECT - STUDENTEN LESMODULE OVER WINDENERGIE Inhoudsopgave Instructiebladen Les 1 Module windenergie, Instructieblad 1.1 4 Les 1 Ontdek, Instructieblad 1.2 5 Les 2 Onderzoek, Instructieblad
Nadere informatieVoorbereiding post 5. De eik elk seizoen anders Groep 1-2
Voorbereiding post 5 De eik elk seizoen anders Groep 1-2 Welkom bij IVN Valkenswaard-Waalre Dit is de digitale voorbereiding op post 5: De eik elk seizoen anders, voor groep 1 en 2. Inhoud: Algemeen Verhaal
Nadere informatieHoofdstuk 4 Wonen in de ruimte
Hoofdstuk 4 Wonen in de ruimte In de ruimte wonen is heel vreemd, totdat je eraan gewend bent. Het ruimtestation draait in anderhalf uur één keer rond de aarde. De bemanning ziet dus zestien keer per dag
Nadere informatieBronnen. Meer info. Naam: Co-wetenschapp(st)er: Klas:
Bronnen - Het grote experimenteerboek, uitgeverij Deltas, 2003 - Aan de slag met Findus, uitgeverij Davidsfonds/Infodok, 2000 - Grasspriet Themadossier 4 Tuinbouw, Plattelandsklassen vzw Meer info Telefoon:
Nadere informatieLESBRIEF DAN LIEVER DE LUCHT IN
LESBRIEF DAN LIEVER DE LUCHT IN In dit hoofdstuk over bionica in de luchtvaart ga je zelf een propellervliegtuig bouwen en als het mag van je docent er misschien zelf wel een ontwerpen. Maar eerst verdiep
Nadere informatieLespakket Water. Instructieblad groep 3 & 4. Inhoud pakket - Achtergrondinformatie. Lessuggesties:
Lespakket Water Instructieblad groep 3 & 4 Inhoud pakket - Achtergrondinformatie - Instructieblad groep 3 & 4 - Materialen van het pakket * 2 plastic potten * 1 potje melk * 1 potje met thee * 1 potje
Nadere informatieluchtdruk opdrachtkaart Onderdeel A - Rond de aanwezigheid van de lucht les 6.6 Opdracht 1 - Slaan op de liniaal Opdracht 2 - Stromend water?
Onderdeel A - Rond de aanwezigheid van de lucht Opdracht 1 - Slaan op de liniaal -- liniaal/latje -- krant -- tafel Leg een liniaal of een lat op de tafel. Zorg dat de liniaal of de lat iets over de tafel
Nadere informatieAls de rodekoolsap roder is gekleurd betekend dit dat de stof die je erin hebt gedaan zuur is. Hoe zuurder, hoe roder!
Opdracht 2; Bij deze opdracht is rodekoolsap nodig. Deze zit in de 6 potjes die op tafel staan. Druppel in elk glas één van de volgende stoffen. Doe dit om de beurt. Zet een kring om de stoffen die de
Nadere informatieTijd. 10 min. 55 minuten
Tijd GROEP 5-6 50 55 minuten 1, 23, 32, 44, 45 en 51 De leerling: weet hoe dag en nacht ontstaan weet dat de tijd niet overal op de wereld hetzelfde is weet met welke instrumenten je tijd kunt meten kent
Nadere informatieS C I E N C E C E N T E R
LEKKER BAKKEN IN DE ZON! Nee niet zonnebaden, maar barbecuen zonder hout of kolen! Dat kan ook met zonlicht. Het lijkt een beetje op een oude truc met een sterk vergrootglas. Als de zon goed schijnt, en
Nadere informatieWerkblad 1 / Maskers
Werkblad 1 / Maskers Je draagt het masker op je voorhoofd, zodat je er net onderdoor kunt kijken. Plak hier en wegwerpbekertje of een bakje van een toetje zoals Danoontje. Biggetje: 1. Knip het masker
Nadere informatieRegen. ( 20 oktober 14 november)
Regen ( 20 oktober 14 november) In Nederland regent het vaak. Kinderen komen dus van jongs af aan in aanraking met regen. In het thema leren de kinderen allerlei begrippen die met regen te maken hebben.
Nadere informatieSpelletjes voor je mond. Afdeling Logopedie
Spelletjes voor je mond Afdeling Logopedie Voor de ouders De spelletjes in deze folder zijn voor iedereen leuk, maar ze zijn vooral bedoeld voor kinderen die veel met de mond open zitten, slappe mondspieren
Nadere informatie1. Van je juf of meester krijg je een plaatje. Bekijk je plaatje goed. 3. Zoek samen nog vier klasgenoten met een ander plaatje.
Opdracht 1 Ongeveer 150 jaar geleden stonden er veel steenfabrieken langs de IJssel. De stenen werden van klei gemaakt. Dat kon je langs de IJssel vinden. Als de rivier overstroomde, bleef er een laagje
Nadere informatieLESBRIEF. Samenvatting: Bij dit boek horen diverse bijlagen: thema s: Ben jij ooit naar een neuzenfeest geweest?
Samenvatting: Er bestaan verjaardagsfeestjes, dansfeestjes, eetfeestjes, pakjesfeestjes, nieuwjaarsfeestjes, geboortefeestjes maar ben jij al eens uitgenodigd voor een neuzenfeest? Een vrolijk boek voor
Nadere informatieSchematisch en natuurgetrouw
Proef 1 Schematisch en natuurgetrouw - Werkblad 1 - Tekenmateriaal - Liniaal Hieronder zie je een afbeelding van een vlinder. Maak hiervan een schematische tekening op werkblad 1. Maak ook een natuurgetrouwe
Nadere informatieDoezijde. Zelf verf maken. Wat ga je doen? Je gaat zelf verf maken en hier ook mee verven!
Doezijde Zelf verf maken Wat ga je doen? Je gaat zelf verf maken en hier ook mee verven! Wat heb je nodig? Spullen Kwast of penseel Vel wit A4 papier om op te verven 4 schaaltjes Limonadeglas 4 theelepeltjes
Nadere informatieSchoolbrede start (15 min) Zie hoofdstuk Schoolbrede start.
EERLIJK DELEN EN OPRUIMEN In dit hoofdstuk zijn de activiteiten voor beschreven. Voor begint de Grote Rekendag met een gesprek over de meubels en materialen die in iedere kleutergroep te vinden zijn. Iedere
Nadere informatieGeluid. 1 Wat zie gebeuren met het stipje van de laser? ... 2 Leg uit waardoor dat komt. ...
Hiernaast is het dier te zien dat waarschijnlijk het allerhardste geluid maakt in de dierenwereld. Het is de Coqui, een boomkikker van Puerto Rico. Zijn roep bestaat uit twee korte toontjes. Hoewel hij
Nadere informatieMinikoptertjes Minikoptertjes Als je een heel licht papiertje laat vallen komt het lekker langzaam naar beneden. Blaadjes aan bomen schommelen soms lang in de lucht voor ze de grond raken. De Oleanderbloem
Nadere informatie1 Inleiding. Inleiding. Dit boek gaat over natuur- en scheikunde. Maar wat is natuur-kunde? Wat is schei-kunde? Een voorbeeld uit de
1 Inleiding Inleiding Dit boek gaat over natuur- en scheikunde. Maar wat is natuur-kunde? Wat is schei-kunde? Een voorbeeld uit de natuurkunde: Zeil-wagens rijden snel door de kracht van de wind. Bij natuurkunde
Nadere informatieVollenhove Wonen op een havezate
D S T R K C N T Opdracht 1 Nodig: foto van jezelf als klein kind, fotoblad opdracht 1 In Vollenhove staat de havezate Oldruitenborgh. De havezate is al heel oud. Bijna 250 jaar geleden, rond 1770, woonden
Nadere informatieMINIDIERENSAFARI - veldwerkopdrachten met ongewervelden-
MINIDIERENSAFARI - veldwerkopdrachten met ongewervelden- Aanwijzingen voor de leerkracht Kinderen willen doorgaans bij natuureducatieve activiteiten dieren zien. Aangezien de meeste dieren eerder zo snel
Nadere informatieArcheologen logboek Namen:....
Archeologen logboek Namen:... Bladzijde 1 De antwoorden op deze vragen kun je vinden bij de internetsites die bij opdracht 1 op de WebQuest staan. Vul de antwoorden in de piramide in. De letters in de
Nadere informatieWerkbeschrijvingen werkjes VBW 2013. Kleuters: Herinneringsdoosje Midden: Memobord. Dag 2: Kleuters en midden: Slingerballetje
Werkbeschrijvingen werkjes VBW 2013 Dag 1: Kleuters: Herinneringsdoosje Midden: Memobord Dag 2: Kleuters en midden: Slingerballetje Dag 3: Dag 4: Kleuters: Tien gebodenzuil Midden: Tien geboden in klei
Nadere informatieWild Beest. Opdrachtenboekje. Basisonderwijs groep 5 t/m 8
Wild Beest Opdrachtenboekje Basisonderwijs groep 5 t/m 8 24 februari t/m 29 mei 2015 Wild Beest In dierentuin Dierenrijk zijn door een computerstoring bij een aantal kooien de elektronische sloten open
Nadere informatieStorm in het nieuws!
Kopieerblad 1 Storm in het nieuws! Storm in het nieuws! Wat weet je over de storm die heeft plaatsgevonden? Waar heeft de storm plaatsgevonden? Duid dit aan op de wereldkaart. Voeg hier eventueel een artikel
Nadere informatieElektriciteit. Inlage
Elektriciteit Inlage Proef 1 Batterijen - Werkblad 1 - Potlood - Verschillende batterijen Bekijk de verschillende batterijen. Maak nu je werkblad. Proef 2 Brandend lampje - 1 Lampje (nr. 14) - Hittedraad
Nadere informatieWaterproefjes. Drijvende punaise. Nodig schaal vloeipapier punaises met platte metalen kop afwaszeep
Waterproefjes Zelf aan de slag met water? Hier staan een aantal waterproefjes die je thuis of in de klas kunt doen. Sommige natuur- en milieu-educatiecentra hebben ook kant en klare leskisten met waterproefjes.
Nadere informatieLeg voorzichtig een vloeipapiertje op het water. wel of niet in het riool?
Waterproefjes Drijvende punaise Zelf aan de slag met water? Hier staan een aantal schaal waterproefjes die je thuis of in de klas kunt doen. vloeipapier Sommige natuur- en milieu-educatiecentra hebben
Nadere informatieHANDIG VOERSPELLETJES VOOR KONIJNEN EN KNAAGDIEREN
HANDIG VOERSPELLETJES VOOR KONIJNEN EN KNAAGDIEREN l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN HIER LEES JE HANDIGE INFORMATIE OVER
Nadere informatie