Coöperatief leren doe je samen

Transcriptie

1 Coöperatief leren doe je samen

2 2

3 Voorwoord NCR Coöperatie Academie: investeren in bestuurlijke kwaliteit is investeren in de coöperatie De omgeving waarin coöperaties zich begeven wordt steeds complexer. Coöperaties blijven zich ontwikkelen. Coöperaties kenmerken zich door zeggenschap en invloed van de leden. Door intern tegenwicht, de zogenaamde countervailing power, te organiseren komt men tot afgewogen besluitvorming. In dit proces is de bestuurlijke kwaliteit essentieel. Niet alleen van de bestuurders en commissarissen aan de top van de coöperatie, maar juist in alle lagen van de bestuursstructuur. Op die manier ontstaat een goede in- en doorstroom en kunnen alle bestuurlijke organen hun rol goed vervullen. Educatie en innovatie zijn hierbij sleutelwoorden. Veel coöperaties geven aan dat ze het lastig vinden om dit goed in te vullen. Het overzicht van relevante opleidingen ontbreekt en het aanbod volstaat vaak niet doordat het bijvoorbeeld op het verkeerde niveau insteekt of omdat de kenmerkende coöperatieve elementen onvoldoende terugkomen. NCR heeft de handschoen opgepakt en de NCR Coöperatie Academie opgericht. Deze Academie biedt een overzicht van relevante opleidingen voor coöperatiebestuurders en ontwikkelt daarnaast zelf ook opleidingen. Het gaat hierbij om kennis, vaardigheden en persoonlijke ontwikkeling. De Academie is samen met Avicenna Academie voor Leiderschap ontwikkeld. Als deskundige en professionele aanbieder in opleidingen verzorgt Avicenna de backoffice en ontwikkelt ze samen met NCR het aanbod. Zo bouwen Avicenna en NCR samen aan een sterke Academie. Met een Programmaraad die bestaat uit vertegenwoordigers van NCR-leden wordt het aanbod van opleidingen vraaggericht gehouden en wordt ook de kwaliteit goed geborgd. Toch nodigen we eenieder uit om input te leveren over opleidingsbehoefte, maar ook de ervaringen te delen. Een passend opleidingsprogramma versterkt de Academie en draagt zo bij aan de verdere ontwikkeling van de coöperatie. Ik hoop dat de NCR Coöperatie Academie ook voor uw coöperatie bijdraagt in de opleidingsbehoefte. Arjen van Nuland Directeur NCR 3

4 Inhoudsopgave Voorwoord 3 Beschrijving NCR Coöperatie Academie 6 Contact- en adresgegevens 7 Programma s NCR Coöperatie Academie 8 Coöperatief besturen 8 Leergang Voorzitters van coöperaties 10 Governance & Bestuurlijk functioneren 12 Functioneren in de ledenraad 14 Strategie & Sturing 16 Financiële sturing voor niet-financiële bestuurders en commissarissen van coöperaties 18 Strategische keuzes van coöperaties 20 Fiscale aspecten van de coöperatie 22 Effectief creëren van draagvlak bij leden 24 Zicht op internationaal ondernemen met de coöperatie 26 Vaardigheden & Persoonlijke effectiviteit 28 Vergaderen binnen een coöperatieve context 30 Lobbyen en netwerken 32 Bestuursstijlen, samenspel en persoonlijk leiderschap 34 De kunst van het vragen stellen 36 4

5 Incompany mogelijkheden 39 In ontwikkeling 39 Congressen en themabijeenkomsten 41 Samenstelling Programmaraad 43 Opleidingsaanbod van andere aanbieders 44 Eigen aanbod van NCR 46 Origami: hét symbool van oefenen voor de praktijk Origami ofwel papiervouwen ontstond in de eerste eeuw in China, kort na de uitvinding van papier. Met eenvoudige middelen maken de vouwmeesters complexe meerdimensionale vormen. Niet alleen stilstaande, maar ook bewegende modellen. Voordat de vouwmeesters aanvangen, bereiden ze zich zeer goed voor. Ze nemen de rust, focussen zich, werken met schone handen en bestuderen de modeltekeningen. De beginners én ook de meesters oefenen eerst met oefenmateriaal, voordat ze aan hun echte kunstwerk beginnen. Ze kiezen hun materialen zeer bewust. Eén van de bekendste vormen is de kraanvogel die symbool staat voor geluk. 5

6 NCR Coöperatie Academie De NCR Coöperatie Academie biedt professionele scholing en training voor bestuurders, commissarissen en ledenraadsleden van coöperaties. Alle opleidingen die zijn ontwikkeld en worden aangeboden zijn geënt op de context waarin coöperaties en hun werkmaatschappijen opereren. Achtergrond en doelstelling Voor het goed functioneren van de coöperatie is het noodzakelijk dat de bestuurders, commissarissen en ledenraadsleden goed gekwalificeerd zijn. Deze professionalisering heeft ook steeds meer aandacht binnen coöperaties. Het blijkt echter een uitdaging te zijn om intern goede opleidingsplannen samen te stellen, mede doordat het aanbod erg versnipperd is en een totaaloverzicht ontbreekt. Daarnaast is het huidige aanbod niet compleet, doordat de markt zich vooral op hogere bestuursniveaus richt. Hierdoor zijn de mogelijkheden om vanaf de basis op te leiden te beperkt. NCR heeft deze uitdaging opgepakt om te komen tot een overzichtelijk en ook completer aanbod van coöperatieopleidingen: de NCR Coöperatie Academie. De NCR Coöperatie Academie richt zich op kennis, vaardigheden en persoonlijke ontwikkeling. Op deze terreinen wordt het bestaande aanbod in beeld gebracht en waar nodig nieuw aanbod gecreëerd. Er is divers aanbod ontwikkeld voor zowel grote als kleine coöperaties, voor coöperaties met een lange historie én recent opgerichte coöperaties in velerlei sectoren. Daarnaast heeft de NCR Coöperatie Academie geen winstoogmerk en zal het daarmee ook financieel laagdrempelig blijven. NCR beoogt hiermee dat grotere aantallen coöperatiebestuurders en -leden zich willen laten opleiden, met gevolg dat dit ten goede komt aan de professionaliteit van coöperaties. Werkwijze De NCR Coöperatie Academie brengt enerzijds het relevante aanbod van derden in beeld en daarnaast ontwikkelt het waar nodig nieuw aanbod van opleidingen. Dit nieuw te ontwikkelen aanbod is vraaggericht opgezet. Het dient onderscheidend te zijn ten opzichte van het bestaande aanbod, bijvoorbeeld qua inhoud, duur, vorm of doelgroep. Het gaat om compacte eendaagse en meerdaagse opleidingen die kwalitatief ingevuld zijn. Het volledige aanbod, van derden en door de NCR Coöperatie Academie ontwikkeld, is overzichtelijk weergegeven in deze brochure en op de website. Programmaraad Er is een Programmaraad samengesteld die bestaat uit inhoudelijk deskundigen vanuit de coöperaties die zicht hebben op de opleidingsbehoeftes van de diverse bestuurlijke organen uit hun coöperatie. Met andere woorden: het zijn de ogen en oren van de afnemers. De Programmaraad kent een diverse samenstelling in type en grootte van coöperatie. De Programmaraad geeft enerzijds input aan welk type opleiding behoefte is, anderzijds geeft men feedback over verloop en kwaliteit van genoten opleidingen. De Programmaraad komt tweemaal per jaar bijeen. Op pagina 43 treft u de samenstelling aan van de Programmaraad. 6

7 Contact Regiepartner Avicenna Academie voor Leiderschap is regiepartner voor de NCR Coöperatie Academie. Dit houdt in dat zij samen met NCR de Academie zowel inhoudelijk, organisatorisch en promotioneel vormgeeft. Professionals van Avicenna hebben inmiddels in hun werkzaam leven meer dan 20 academies ontwikkeld en enkele honderden ontwikkelprogramma s samengesteld, voor zowel vele branche- als beroepsorganisaties alsmede profit- en non-profit organisaties werkzaam in meerdere sectoren. Curriculum opleidingsprogramma s Op de volgende pagina s treft u de beschrijvingen aan van de opleidingen zoals deze tot op dit moment zijn gepland. Gedurende het jaar zullen andere opleidingen volgen. U kunt daarvoor altijd de website van de NCR Coöperatie Academie raadplegen. Regiepartner NCR Coöperatie Academie Avicenna Academie voor Leiderschap Postbus AG Deventer academie@cooperatie.nl NCR Groenmarktstraat AV Utrecht ncr@cooperatie.nl Nieuwe website NCR Coöperatie Academie Er is een nieuwe website ontwikkeld voor de NCR Coöperatie Academie. Daarin treft men het aanbod van opleidingen aan van zowel de NCR Coöperatie Academie als van andere aanbieders. Tevens kunnen deelnemers zich inschrijven op de opleidingen die door de NCR Coöperatie Academie zijn ontwikkeld en worden aangeboden. De website is: 7

8 Meerwaarde door coöperaties wordt gecreëerd door in te spelen op markt en maatschappij. Hiervoor is het noodzakelijk dat bestuurders kennis en netwerk blijven ontwikkelen. Scholing helpt hierbij. Johan Huitink, voorzitter RvC AgruniekRijnvallei 8

9 Coöperatief besturen Leergang Voorzitters van coöperaties Governance & Bestuurlijk functioneren Functioneren in de ledenraad 9

10 3 DAagse Coöperatief besturen Leergang Voorzitters van coöperaties Goed voorbeeld doet goed volgen Coöperaties opereren veelal in situaties die tegemoet moeten komen aan meerdere stakeholders. Uiteraard de achterban, de coöperatie als geheel en andere stakeholders. Dat vergt op meerdere terreinen goede stuurmanskunst, speciaal van de voorzitter, om tot een gewenst resultaat te komen. Het gaat daarbij om het juiste samenspel met de andere leden uit het bestuur, maar ook met de verschillende stakeholders. De voorzitter moet dus een professioneel kader bieden, opdat anderen effectief kunnen functioneren. Daarom is het essentieel dat de voorzitter de juiste bagage heeft qua kennis, inzichten, attitude en vaardigheden om aan de rol goede invulling te geven. Dit compacte driedaagse programma is bedoeld om voorzitters die binnen de coöperatieve context opereren, goed te ondersteunen en verder te ontwikkelen in de kennis en vaardigheden die nodig zijn voor goed voorzitterschap. Samen met gelijkgestemde andere voorzitters is er ruimschoots de mogelijkheid om in dialoog de verschillende thematieken te bespreken. Na het volgen van deze leergang heeft de voorzitter zijn/haar repertoire vergroot om zijn functie goed vorm te geven. Dit programma is sterk interactief van opzet. Daarbij wordt een combinatie gehanteerd van kennisinput van experts, uitwisseling van ervaringen van de deelnemers, oefening en toepassen in de praktijk. Door een maximale groepsgrootte van 15 deelnemers kan eigen casuïstiek ruimschoots aan bod komen. Doelgroep Dit programma is gericht op voorzitters van besturen en Raden van Commissarissen/ Raden van Toezicht, afdelingsvoorzitters, districtsvoorzitters en kringvoorzitters van coöperaties. Wat brengt dit programma u? > Meerjarig de lijn uitstippelen van de bestuurlijke eenheid waaraan de voorzitter leiding geeft. > Het juiste samenspel: - tussen de bestuursleden onderling en andere overlegorganen van de coöperatie; - met de ledenraad van de coöperatie; - met andere actoren in het maatschappelijk veld. > De eigen rol als voorzitter effectief inzetten, zowel intern als extern. 10

11 Onderwerpen Persoonlijke invulling > Het profiel van de voorzitter in de context van de coöperatie; > Uitwerking van en schakelen naar de diverse rollen van de voorzitter; > De samenwerking en afstemming met vertegenwoordigers van de coöperatie; > Teamvorming en het samenspel tussen voorzitter als primus inter pares en de andere bestuursleden. De rol van de voorzitter bij de inhoudelijke regievoering > Komen tot resultaatbepaling en inrichten van het proces daartoe; > (Meerjarige) agendering en planning op basis van de visie en strategie; > Bepalen van verschillende overlegvormen, passend bij de specifieke situaties; > De rol van boegbeeld is het representeren van de organisatie naar buiten: politiek, maatschappij, samenwerkingspartners; > Rol- en taakverdeling op basis van competenties; > Timingsaspecten. Effectief vergaderen > Voorbereiding; > Participatie van de deelnemers; > Bepalen van de hoofdlijnen; > Tijdmanagement; > Doelgerichtheid en besluitvorming; > Hoofdtaken van de voorzitter na de vergadering. Teamontwikkeling en het voorzitterschap > Het selectieproces en teamsamenstelling van de leden van de bestuurlijke entiteit; > Het voeren van functionerings- en evaluatiegesprekken; > Het inbouwen van reflectiemomenten; > Fases van conflicthantering; > Het omgaan met dilemma s op basis van casuïstiek. Docent Jorrit Jorritsma, tevens kerndocent, is melkveehouder in maatschap met zijn vrouw en zoon in Friesland. Vanaf het keuze moment van melkveehouder worden tot heden, wisselt hij zijn dagritme af van overall tot pak met stropdas. In het verleden was hij actief in het bestuur van FrieslandCampina (en haar fusievoorgangers), de Standsorganisatie en de Gebiedscommissie. Momenteel is Jorrit voorzitter van de Raad van Commissarissen van respectievelijk Rabobank Heerenveen, ABVakwerk en Rabobank Foundation. Tevens is hij voorzitter van ZuivelNL. Daarnaast worden diverse gastbijdragen verwacht van een strateeg en ervaren commissaris, een expert in werving en selectie en een commissaris coöperatie. Data 4 november december januari 2016 Tijd uur Kosten 1.385,- BTW is niet van toepassing Locatie ISVW, Leusden Max. aantal deelnemers 15 Scan de QR 11

12 2 DAagse Coöperatief besturen Governance & Bestuurlijk functioneren De theorie en de praktijk Het besturen van een coöperatie vraagt deskundige stuurmanskunst. De omgeving verandert continu in hoog tempo en de verantwoordelijkheid en complexiteit voor de bestuurder/commissaris nemen toe. Het krachtenveld waarbinnen de bestuurder acteert is groot en de bestuurlijke vraagstukken zijn divers. Het vak van besturen is vanuit verschillende invalshoeken te benaderen: I. De formele en theoretische invulling van het besturen van een coöperatie, met andere woorden, de diverse bestuurlijke rollen, taken en verantwoordelijkheden. Dit programma geeft diepgaand inzage in de essentie van besturen en toezicht houden. Het bestaat uit twee losse dagen. Op de eerste dag wordt het theoretische fundament van besturen gelegd. Hoe ziet het kader eruit waarmee er invulling gegeven wordt aan de bestuurlijke rol en die van de Raad van Commissarissen? Dag twee staat in het teken van de invulling in de praktijk, het bestuurlijk functioneren. Doelgroep Jongerenraadsleden, ledenraadsleden, afdelingsbestuurders, districtsraadsleden, (beginnende) commissarissen die zich de essentie van coöperatief besturen eigen willen maken. Basiskennis van de coöperatie als organisatievorm is een vereiste. II. De toepassing in de praktijk, het bestuurlijke functioneren in al zijn facetten. 12

13 Onderwerpen Dag 1 > Structuur van de coöperatie, keuze van het bestuursmodel; > Rollen, taken en verantwoordelijkheden; > Speelveld spel spelers spirit; > Samenspel tussen de verschillende rollen: ledenraad Raad van Commissarissen, bestuur en directie. Dag 2 > Rolinvulling waartoe is de bestuurder op aarde? > Verschillende dimensies binnen het krachtenveld: maatschappelijke druk, ledenbetrokkenheid, korte versus lange termijn, zeggenschap, positionering; > Bestuurlijke dilemma s; > Do s en dont s van besturen aan de hand van praktijk casuïstiek; > Bestuurlijk profiel: bestuurlijke competenties en attitude. Wat brengt dit programma u? > U krijgt inzicht in de governance van de coöperatie; > U leert uw bestuurlijke rol beter te definiëren en in te vullen; > U weet aangereikte inzichten op coöperatief besturen goed toe te passen in uw praktijk; > U verwerft kennis en inzicht over het samenspel tussen de diverse rollen; > U doet bestuurlijke ervaring op door het uitwisselen van praktijk casuïstiek. Docenten Prof. dr. ir. R. (Rienk) Goodijk is afgestudeerd als bedrijfskundige, heeft vervolgens promotieonderzoek gedaan en is sindsdien werkzaam als consultant bij GITP, de eerste jaren op het gebied van medezeggenschap en de laatste 20 jaar vooral ook op het gebied van bestuur en toezicht (governance). Daarnaast is hij bijzonder hoogleraar Governance, eerst aan de Rijksuniversiteit Groningen, later bij Tias/Tilburg University en sinds medio 2015 bij de VU Amsterdam. Hij is bekend vanwege zijn vele optredens en publicaties over (corporate) governance. Dr. Ton van Zonneveld werkte bij verschillende universiteiten en adviesbureaus. Heeft ervaring in onderwijs, zorg, retail en dienstverlening. Zijn belangstelling gaat uit naar het functioneren van raden van toezicht en raden van bestuur, zowel apart als in relatie tot elkaar. Ton studeerde af als sociaal en organisatiepsycholoog en als klinisch psycholoog. Hij promoveerde op organisatieverandering in de zorg en doceert aan toezichthouders. Hij was onder meer docent strategie en interventie in organisaties, bedrijfssociologie, strategische marketing van diensten en HRM en servicecultuur. Data 2 november december 2015 Tijd uur Kosten 895,- BTW is niet van toepassing Locatie ISVW, Leusden Max. aantal deelnemers 15 Scan de QR 13

14 1 DAagse Coöperatief besturen Functioneren in de ledenraad De rol van critical friend Coöperatieve organisaties passen perfect in de 21e eeuw. Bottom up organiseren zal steeds meer de toekomst zijn. De oudere, veelal agrarische, coöperaties zijn ontstaan als reactie op een topdown denken. De nieuwere, bijvoorbeeld zorg- en energiecoöperaties, precies zo. Werken vanuit het ledenbelang vraagt echter wel om betrokkenheid van die leden. Leden die als moderne mensen vaak volle agenda s hebben. De Algemene Leden Vergadering met grote aantallen leden blijkt tegenwoordig niet het beste representerende orgaan. Steeds vaker richten coöperaties een Ledenraad in. Een voordeel daarvan kan zijn dat de dialoog met het bestuur of de directie intenser kan zijn. De groep is immers kleiner en komt vaker (dan de ALV) bij elkaar. Adequaat functioneren in een ledenraad is echter geen vanzelfsprekendheid. Het begint al met de vraag van de representatie: hoe stellen we de Ledenraad samen? Wat doen we met zittingstermijnen? Hoe verhouden ledenraadsleden zich tot de grotere groep leden? Hoe motiveer je leden om hun betrokkenheid te tonen? En wat is het verschil in rollen tussen ledenraadsleden en toezichthouders? Welke zeggenschap hebben ledenraadsleden? Is invloed wellicht belangrijker dan zeggenschap? Maar invloed waarop dan? En in welke fase van de beleidscyclus? Als je eenmaal in een ledenraad zitting hebt, hoe gedraag je je dan? Waar haal je je informatie vandaan? Hoeveel informatie moet je hebben om goed te kunnen functioneren? Wanneer zeg je wat in een vergadering? En hoe? Wil je vooral controleren of wil je klankborden en adviseren? Is 14

15 het belangrijk dat alle ledenraadsleden het met elkaar eens zijn? Wat is de betekenis van de Ledenraad voor de andere actoren in de governance (directie, bestuurders, toezichthouders)? Kunnen we leren van andere Ledenraden? Deze en talloze andere vragen komen in de praktijk van de Ledenraad naar boven. Deze interactieve sessie biedt u de gelegenheid om de juiste antwoorden voor uw Ledenraad en voor uw persoonlijk functioneren daarin te bepalen. Doelgroep Ledenraadsleden vanuit verschillende coöperaties. Onderwerpen > Positie van de Ledenraad in de governance > Ledenbetrokkenheid > Invloed en zeggenschap > Verantwoording > Persoonlijk functioneren in de Ledenraad Wat brengt deze sessie u? > Een visie op de positie van de ledenraad in uw organisatie. > Ideeën over mogelijke verbeteringen van de Ledenraad in uw organisatie. > Praktische tips over de inrichting van de Ledenraad. > Praktische tips ten behoeve van uw persoonlijk functioneren daarin. > Intervisie met ledenraadsleden van andere organisaties. > (Nog) meer motivatie om uw rol als ledenraadslid als een critical friend op te vatten. Docent Drs. Wilbert van den Bosch heeft een ruime ervaring met het functioneren van coöperatieve organisaties. Hij vervulde onder meer rollen in besturen, was en is voorzitter van een raad van commissarissen en in die rol ook voorzitter van ledenvergaderingen. Hij adviseert zowel bestuurders, toezichthouders als ledenraden over hun positie en over hun functioneren in de coöperatie. Van den Bosch begeleidt regelmatig zelfevaluaties en bemiddelt in conflicten tussen de gremia in de governance. Wilbert van den Bosch is verbonden aan NCR. Datum 18 november 2015 Tijd uur Kosten 495,- BTW is niet van toepassing Locatie ISVW, Leusden Max. aantal deelnemers 18 Scan de QR 15

16 Uit je comfortzone stappen, nieuwe vaardigheden oefenen, inspirerende docenten een opleiding volgen is spannend, het geeft energie en is ook gewoon leuk Thijs Cuijpers, directeur LTO Nederland 16

17 Strategie & Sturing Financiële sturing voor niet-financiële bestuurders en commissarissen van coöperaties Strategische keuzes van coöperaties Fiscale aspecten van de coöperatie Effectief creëren van draagvlak bij leden Zicht op internationaal ondernemen met de coöperatie 17

18 1 DAagse Strategie & Sturing Financiële sturing voor niet-financiële bestuurders en commissarissen van coöperaties Word een goede gesprekspartner op financieel gebied Coöperatieve ondernemingen en hun aangesloten werkmaatschappijen zijn continu onderhevig aan veranderingen in de markt met soms grote gevolgen voor de financiële huishouding. Zowel aan de inkomsten- als uitgavenkant. De nooit aflatende (internationale) concurrentie noodzaakt tot sterke sturing en beheersing. Daarbij is een effectieve en efficiënte inrichting van de bedrijfsvoering essentieel om de gestelde doelen te behalen. Daarnaast kent de coöperatieve vorm natuurlijk ook specifieke mogelijkheden én verantwoordelijkheden ten aanzien van haar leden. Als bestuurder of commissaris betekent dit dat u op de hoogte moet zijn van het wijzigende speelveld om adequaat toezicht te houden en vooral de juiste vragen moet stellen. Uw kennis moet actueel zijn om de impact van de ontwikkelingen en de noodzakelijke aanpassing van de financiële sturing op een adequate manier te kunnen plaatsen en hierover zowel intern als extern te kunnen sparren. In essentie gaat het in dezen om de vertaling van de strategie naar performance- en risicomanagement in een coöperatieve setting. Er ontstaan bij voortduring nieuwe inzichten en daardoor bijgestelde best practices. We nemen u in deze cursus mee in de ontwikkelingen in de bekostiging. Ook komen de noodzakelijke aanpassingen in de besturing en de performance aan bod. Evenals het financieel risicomanagement van coöperaties en haar werkmaatschappijen. 18

19 Doelgroep Elke bestuurder en/of commissaris die zich op financieel gebied professioneel wil bekwamen in een coöperatieve context. Onderwerpen > Van strategie tot budget; > Balans- en jaarrekening; > Management control en prestatie-indicatoren; > Ratio-analyse; > Treasury en liquiditeiten; > (Des)investeringen en waardering; > Risicomanagement; > Effectieve auditcommissies; > Verantwoording naar leden, externe financiers en toezichthouders; > Coöperatieve financiering; > Vermogen op naam; > Hoe om te gaan met vermogen in de dode hand en ledenschuld? Wat brengt deze sessie u? > Kennis en achtergrond van de financiële kernbegrippen en indicatoren; > Inzicht in de inhoud en vorm van de verschillende interne en externe rapportages, specifieke gericht op de rechtsvorm coöperatie; > Terug- en vooruit kunnen kijken ten aanzien van de kosten en de verwachte inkomsten; > Bewustwording van de risicogebieden op financieel gebied; > Goede gesprekspartner voor financieel specialisten en bestuurders, zonder zelf de specialist te worden. Docent Drs. Mat Botman is management consultant, toezichthouder en docent. Na zijn studie bedrijfsen algemene economie heeft Mat Botman enkele beleidsfuncties vervuld op het Ministerie van Financiën. Vervolgens heeft hij gewerkt bij het gerenommeerde adviesbureau The Boston Consulting Group. Hij richt zich nu op het begeleiden van strategische heroriëntaties, reorganisaties en begeleiding van bestuurders en Raden van Commissarissen/ Raden van Toezicht in meerdere sectoren. Tevens is hij docent bij de Postgraduate controllersopleiding aan de Vrije Universiteit. Datum 26 oktober 2015 Tijd uur Kosten 495,- BTW is niet van toepassing Locatie ISVW, Leusden Max. aantal deelnemers 18 Scan de QR 19

20 2 DAagse Strategie & Sturing Strategische keuzes van coöperaties Concrete handvatten voor beoordeling & monitoring In tijden van grote veranderingen is het noodzakelijk dat organisaties zich ook tijdig oriënteren op hun strategie. Sterker gezegd: volgens de nieuwste inzichten moet het onderwerp strategie en business modellen permanent op de agenda van de bestuurder en directie staan. Concurrentie komt uit onverwachte hoeken en nieuwe business modellen blijken ineens succesvol en langjarige bestaande organisaties in hun voortbestaan te treffen. Nieuwe businessconcepten en organisatievormen ontstaan en hebben de potentie om structureel uit te groeien. Voorbeelden op coöperatie gebied zijn momenteel bijvoorbeeld de energie- en zorgmarkt. Het belang van de leden van de coöperatie is daarbij één van de belangrijkste uitgangspunten. Hoe zorgt u ervoor dat in tijden van grote veranderingen het ledenbelang en de duurzame continuïteit van de coöperatie gewaarborgd blijft? Op welke manier kunt u als bestuurder of commissaris stevige gesprekspartner zijn van de directie bij het bepalen en maken van keuzes inzake de strategie en deze strategie goed kunt verantwoorden bij de leden? Zodat u uw rol als kritische sparringpartner goed kunt invullen. Tijdens deze tweedaagse cursus krijgt u vanuit meerdere dimensies kennis en inzichten aangereikt om de strategie te beoordelen en ook de ingezette strategie te monitoren. Doelgroep Dit programma is bedoeld voor leden, bestuurders en commissarissen van coöperaties die de coöperatie en hun werkmaatschappijen op de voet (willen) volgen bij de formulering en de uitrol van de strategie. Zij willen de juiste handvatten en aanknopingspunten krijgen om het goede gesprek met de directie te kunnen voeren over het meest essentiële onderwerp van organisaties. Dit vanuit een constructieve voeding vanuit de leden en verantwoording naar de leden. 20

21 Onderwerpen Dag 1 Overview en inzicht in strategie Tijdens de eerste dag wordt eerst een overview gegeven over het onderwerp Strategie. Aan de orde komen de voornaamste strategische denkscholen, de belangrijke kernbegrippen en analyse methoden, waaronder: positionering, stakeholder-analyse, product-marktcombinaties, productdifferentiatie en het creëren van meerwaarde. Dan wordt de stap gemaakt naar de strategische keuzes die een organisatie kan maken. Hierbij wordt ook de samenhang tussen strategie, leiderschap en organisatie (uitvoering) besproken. Vervolgens staat de mindset van een strateeg en de persoonlijke interactie met betrekking tot de strategische dialoog met de stakeholders (waaronder de leden) centraal. Het stellen van relevante kritische vragen is hier een onderdeel van. Dag 2 Financiën: Potentie en sturing Tijdens de tweede dag krijgen de deelnemers aangereikt op welke manier zij de financiële potentie van bepaalde strategische keuzes kunnen inschatten. Ook worden de beoordeling van de investeringen en ROI en de financiële risico s van bepaalde keuzes uitgebreid behandeld. Het kunnen monitoren van de gekozen strategie is een ander cruciaal thema. Welke verschillende (financiële) indicatoren kunnen daarvoor gehanteerd worden? Wat brengt deze sessie u? > Kennis van strategievorming; > Belang van samenhang tussen strategie, leiderschap en organisatie; > Inzicht in het proces van strategiebepaling; > Zicht op (financiële) indicatoren en monitoring; > Goede gesprekspartner met de business; verantwoordelijke en beter verantwoording naar de leden kunnen afleggen. Docenten Drs. Marijke Reiring studeerde bedrijfskunde aan de Erasmus Universiteit. Ruim 10 jaar werkte zij als marketeer bij grote internationale ondernemingen. Zij is gecertificeerd Executive Team Coach. Zij heeft al 10 jaar een eigen bedrijf en begeleidt veel organisaties in visieontwikkeling, strategie, organisatieverandering, klantgerichtheid en leiderschap. Marijke voerde projecten uit voor onder andere Sara Lee, FrieslandCampina, Reed Elsevier, Achmea, Red Bull, het Koninklijk Concert Gebouw en Farm Frites. Albert Verhoeff RA is ruim 35 jaar actief geweest in de accountancy. Tot 2012 was hij als partner verbonden aan EY. Een groot deel van zijn portefeuille werd gevormd door grote en middelgrote coöperaties. Hij is nu als adviseur betrokken bij coöperatieve ondernemingen onder andere over vermogensvorming en risk management. Hij is als commissaris actief bij twee onderlinge verzekeraars en bij een coöperatie. Data 16 november december 2015 Tijd uur Kosten 895,- BTW is niet van toepassing Locatie ISVW, Leusden Max. aantal deelnemers 18 Scan de QR 21

22 1 DAagse Strategie & Sturing Fiscale aspecten van de coöperatie Alle ins en outs in één dag op een rij De coöperatieve vereniging wordt momenteel veelvuldig ingezet als ideale samenwerkingsvorm in verschillende branches. Naast deze functionele vorm is de coöperatie ook een rechtspersoon. Dit betekent dat er juridische en fiscale aspecten aan deze coöperatieve rechtspersoon zijn verbonden. De leden van de coöperatie natuurlijke personen en/ of rechtspersonen - zullen vaak ook te maken krijgen met belastingheffing. De diversiteit van het aantal coöperaties maakt dat de juridische aspecten en belastingheffing soms verschillend zijn en dat maakt ook dat deze rechtsvorm uitermate interessant en dynamisch is. Als gevolg hiervan zullen de deelnemers ook beter in staat zijn om een gelijkwaardige gesprekspartner te zijn van hun belastingadviseur en accountant. Ze kunnen bovendien na afloop van de sessie relevante vragen stellen. De docent zal op een inzichtelijke wijze de deelnemers meenemen in de belangrijkste aandachtsgebieden ten aanzien van de coöperatie en hun leden. In de bijeenkomst zal bovendien veel ruimte zijn voor kennisdeling en (eigen) praktijkcasuïstiek. Doelstelling is dat de deelnemers na afloop voldoende kennis hebben opgedaan om te weten waar zij bij hun bedrijfsvoering op moeten letten. Dit geeft inzicht bij het inrichten van hun (financiële) organisatie. 22

23 Doelgroep Deze eendaagse sessie gaat in op de juridische en fiscale aspecten van coöperaties en haar leden. Deze opleiding is speciaal ontwikkeld voor bestuurders en directieleden van coöperaties die meer inzicht willen verkrijgen in de juridische en fiscale consequenties van hun (voorgenomen) beslissingen. Onderwerpen > De coöperatie in het palet van rechtsvormen; > Verschillende typen coöperaties; > De verschillende rechtsverhoudingen binnen de coöperatie en vastlegging in statuten; > Verschillende soorten belastingheffing van de coöperaties en haar leden; > Waar moeten bestuurders aan denken bij de inrichting van hun (financiële) huishouding; > Wat is de stand van zaken van coöperaties in het fiscaal juridische landschap; > Op stapel zijnde ontwikkelingen. Wat brengt deze sessie u? > Kennis van de fiscale aspecten bij verschillende typen coöperaties; > Inzicht in de fiscale aspecten van coöperaties; > Gesprekspartner van financieel specialisten (extern en intern); > Tijdig kunnen anticiperen op nieuwe ontwikkelingen; > Valkuilen en tips. Docent Mr. M.W.A.J.C. (Martijn) Hoedemakers is na afronding van zijn studie fiscaal recht aan de Universiteit van Tilburg circa vijftien jaar werkzaam geweest als fiscalist bij grote accountants- en belastingadviesorganisaties. Tegenwoordig is hij zelfstandig consultant en docent. Hij geeft vele opleidingen aan zowel accountants, belastingadviseurs en ondernemers op het gebied van fiscaal juridische vraagstukken, nieuwe vormen van ondernemerschap, samenwerking en maatschappelijke ontwikkelingen. Datum 11 november 2015 Tijd uur Kosten 495,- BTW is niet van toepassing Locatie ISVW, Leusden Max. aantal deelnemers 18 Scan de QR 23