Joffer Margot. Natuurwandelpad. Doel van het natuurwandelpad

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Joffer Margot. Natuurwandelpad. Doel van het natuurwandelpad"

Transcriptie

1 Natuurwandelpad Joffer Margot Doel van het natuurwandelpad Dit pedagogisch wandelpad werd uitgestippeld om U bewust te maken van de natuurlijke historische schoonheid van het gebied van Consdorf en om U de verschillende biotopen van het Müllerthal te laten ontdekken. Tijdens de wandeling zal u zich meer bewust worden van de noodzaak aan bescherming van dit prachtige natuurlijke erfstuk. De informatiepanelen zullen u toelaten de natuurlijke rijkdom van de streek - vaak onbekend beter te ontdekken. Dit leerpad is opgericht dank zij de gemeente Consdorf, in samenwerking met de Administration de la Nature et des Forêts. Gemeng Konsdref

2 i 2 1 P Oorsprong: Administration du Cadastre et de la Topographie, Droits réservés à l Etat du Grand-Duché de Luxembourg ( ) Afstand van de vershillende wandelingen Legende Parking 6,7 km Informatie: Gemeentehuis Informatiepanelen 6,2 km Algemene gedragscode: Blijf op de paden en de gemarkeerde wegen Houd uw hond aan de lijn Eerbiedig het natuurlijk leefmilieu Stoor de wilde dieren niet Pluk geen bloemen Gooi uw afval niet weg 4,7 km Het is niet mogelijk het parcours met een kinderwagen te volgen. Contact 8, Route d Echternach Tél Dank u en een leuke en leerrijke wandeling gewenst! 2 Anguis

3 De vijver De meeste vijvers zijn van menselijke origine en dateren uit de middeleeuwen. Oorspronkelijk zijn de vijvers gebouwd om vis in te kweken. De vijvervegetatie is niet gelijkmatig verdeeld. Elke soort koloniseert het gebied dat haar past, afhankelijk van de waterdiepte. U kunt verschillende insecten waarnemen op het wateroppervlak. De meest voorkomende is de poelsschaatsenrijder, waarvan de poten uitgerust zijn met waterdichte haren. Het vrije water is het domein van zwemmende insecten, waaronder de geelgerande watertor met zijn hydrodynamische vorm, een gevreesd predator, en de bootsmannetjes, gemakkelijk te identificeren, omdat ze op de rug zwemmen. Op de verzonken vegetatie is het vol van leven! Goed beschermd in hun huisjes grazen de poelslakken de planten. De larven van de libellen en waterjuffers liggen De droog-stenen muur Het droog-stenen metselwerk is een bouwtechniek die bestaat uit stenen, blokken en ruwe of gesneden platen zonder mortel te gebruiken. Droog-stenen muren zijn levende constructies, ze maken deel uit van ons landschap en zijn zeer belangrijk voor de biodiversiteit. De droog-stenen muur is een biotoop van waarde voor vele soorten dieren en planten. Deze herbergt een verscheidenheid van flora die op nutriëntenarme Muurpeper bodems leeft, alsmede een aantal dieren, die gunstige levensvoorwaarden vinden in deze biotopen. De dieren- en plantensoorten, die zich in scheuren, spleten en gaten van de muur, waarvan ze voedsel en bescherming krijgen, vestigen, zijn niet veeleisend. Bruine kikker er op de loer naar een prooi. In de vroege lente komen kikkers, padden en tritons terug naar de vijver waar ze geboren zijn, om te paren en hun eieren te leggen. Libellen zijn predatoren, zij eten vliegen, paardvliegen, steekmuggen, haften en bladluizen op, in de meeste gevallen gevangen in volle vlucht. De vetkruid en tijm verdragen goed dit droog biotoop en bloeien op deze muren. De muurleeuwenbek en het groot robertskruid gedijen op een tapijt van lichen en mossen. De muurhagedis, de anguis en gewone pad 3

4 koloniseren de scheuren en het bovenste gedeelte van de muren. Verschillende typen van eenzame bijen en wespen bouwen er hun nesten van aarde en modder in de reten. Veldbies-Beukenbos Men vindt deze Veldbies-Beukenbossen enkel in de overgangszone tussen de Atlantische en de Midden-Europese gebieden. Ze worden gedomineerd door de beuk die goed op zure bodem gedijt. De beuk vindt men vaak samen met de wintereik, de zomereik, de fijnspar of de den. Het kreupelhout, indien aanwezig, bestaat voornamelijk uit beuk, haagbeuk en hulst. De karakteristieke flora is de witte veldbies, een plant die deel uitmaakt van de russenfamilie. De kruidenlaag bestaat hoofdzakelijk uit De bosbeek De bosbeek is meestal klein en ondiep, ongeveer 20 centimeter. De meeste bevinden zich in de schaduw, sommige drogen uit in de zomer. De planten en dieren zijn afhankelijk van de hoeveelheid licht. De kracht van de stroom is de factor die de diversiteit van de beekstructuren creëert. Het bed van de beek kan zowel uit kale en gepolijste stenen, blokken van rotsen of fijn materiaal, zoals zand, bestaan. Zelfs ophopingen van bladeren of ander fijn organisch materiaal worden beschouwd als structuren en mini-habitats van deze beken. De insecten zijn zeker de belangrijkste dieren. Velen van hen kunnen alleen overleven in dit type van habitat. veldbies, adelaarsvaren en ook eventueel blauwe bosbes, klaverzuring en wilgenroosje. In de lente komen er bedden van anemonen en lievevrouwebedstro voor. Men kan er de zwarte specht, de grote bonte specht, de boomklever en de bosuil observeren. Deze holbroeders zijn afhankelijk van oude of dode bomen. De buizerd, de zwarte en de rode wouw en de zwarte ooievaar nesten in deze oude bomen. De ree en het wilde zwijn zijn er ook aanwezig met eveneens kleine zoogdieren zoals de eekhoorn, de relmuis, de tuinslaper, de hazelmuis en de bosmuis. Deze insecten zijn een bron van voedsel voor heel veel dieren. Bijna alle dieren van het bos komen bij de beek om een of andere reden. Kleine en grote dieren komen er om vers, zuiver en zuurstofrijk water te drinken. Vogels en andere dieren kunnen er ook in baden. Schrale hooilanden De schrale hooilanden ontwikkelen zich op nutriëntenarme bodems. Ondanks de armoede van die bodem komt er een rijke flora voor. Het gebrek aan water bevordert een belangrijk netwerk van wortels. Om deze redenen is de flora er meer droogte-resistent. Dit netwerk is ook een goede bescherming tegen erosie en draagt bij tot een beter stabilisatie van de bodem. De schrale hooiland valt op wegens de veelheid en de verscheidenheid aan kleurrijke 4

5 ze volwassenen zijn, vallen ze ten prooi aan vogels. Een groot aantal zoogdieren en vogels drinken en baden in de poel. De boomgaard bloemen. Ze bieden dankzij het late maaien een habitat aan voor vele insecten zoals mieren, sprinkhanen, krekels, kevers, spinnen en vlinders. Insectensoorten zijn er des te meer gevarieerd, tevens als de flora. Verschillende vogels maken er hun nesten waaronder de kwartel, de kievit en de veldleeuwerik waarvan men het gezang kan horen hoogkomend vanuit de hemel. Traditionele boomgaarden omvatten hoogstammige rustieke fruitbomen, ze maken deel uit Hoornaar van ons agragisch landschap. Dankzij hun vruchten blijven regionale producten bestaan zoals eau-de-vie, appelsap, confituur en taarten, die deel uitmaken van onze cultuur. Boomgaarden vereisen weinig of geen behandeling en hun vruchten zijn gezond. Deze groene ruimten zijn schuilplaatsen voor specifieke vogels, zoals de draaihals, de steenuil en zijn een voorraad van voedsel voor insecten zoals bijen. Koninginnepage De poel De poel is een miniatuur ecosysteem gegraven door de mens. Hij herbergt diverse planten, die wortels schieten op verschillende diepten. Sommigen zijn geworteld in diep water, anderen op de oevers of drijven op het open water. Verschillende soorten amfibieën, ongewervelden en bacteriën koloniseren de poelen. Sommigen verblijven er het hele jaar, anderen een paar maanden, zoals volwassen salamanders of hun larven. De meeste amfibieën zoals kikkers, salamanders en padden komen er in de lente om hun eieren te leggen. In de zomer koloniseren een groot aantal libellen, bootsmannetjes, waterkevers en andere insecten heel snel de poel. Muggen worden er gereguleerd, hun aquatische larven worden opgegeten door waterroofkevers, larven van libellen of salamanders en wanneer Dood hout Dood hout is het hout die ongeacht zijn vorm, recht staand of op de grond gevallen, geen levende cellen meer bevat. Wat niet voldoende erkend wordt, is dat de belangrijkste oorzaak van de achteruitgang van de biodiversiteit van de bossen in Europa, het verdwijnen is van zeer oude bomen en dood hout. Dit bedreigt het voorbestaan van 30% van de bossoorten. Zeer oude bomen en dood hout bieden een biotoop voor wilde dieren. Zij beschermen 5

6 of voeden vogels, vleermuizen en andere zoogdieren en zijn van belang voor de minder zichtbare meerderheid, die afhankelijk zijn van de bossen. Dit betreft zowel insecten, zoals kevers, en paddenstoelen. De specht, de bosuil en de boomklever hebben behoefte aan zeer oude bomen om te nesten. Het afnemen van de bosvleermuis is ook rechtstreeks verbonden ringwerk, kunnen we meer informatie verkrijgen over de vogeltrek en over de dichtheid van de lokale vogelpopulatie. Glanskop met ring Dood hout met het verlies van schuilplaatsen in dode bomen. De Administratie van Bosbeheer behoudt oude bomen en dood hout. Ten minste 15 tot 20% van dood hout wordt achtergelaten. Vogels In de lente hoor je de verschillende zangers fluiten, zoals de fitis of de tjiftjaf. U kunt het jaar rond bosvogels waarnemen, zoals de vink, de boomkluiver, de grote bonte specht en de middelste bonte specht, ook vogels van heggen en struiken zoals de zanger, het roodborstje, de heggemus, de merel, de geelgors, de groenvink, de putter en de goudvink. Vogels ringen Het vangen van vogels met mistnetten laat ons toe om de verschillende soorten te bestuderen. Zo leren we veel over de broedcyclus en over hun voorkomen (waar, wanneer en hoeveel). Elke vogel wordt geïdentificeerd, geringd, gemeten en gewogen. De ringen, die een uniek nummer dragen, zijn rond en vervaardigd uit een licht metaal. Door dit wetenschappelijke Als een trekvogel teruggevangen wordt, geven de ringgegevens aan welke afstand hij heeft afgelegd en kunnen we te weten komen waar hij verblijft of overwintert. Hoe meer en vollediger het beeld dat we hebben over elke vogelsoort wat betreft broedgebied, broedcyclus, trek, enz, des te beter. Deze kennis zal ons immers toelaten om hen beter te beschermen en ook om de voor hen broodnodige habitats te behouden en te verbeteren. Insektenhotel Men kent de nestkasten voor de vogels van onze tuin, en onlangs interesseert men zich in nestkasten voor insecten. De insecten zijn zeer nuttig voor het bestrijden van parasieten in de tuin. Het verschaffen van een schuilplaats of een hotel voor insecten, bevordert deze fauna die de bestuiving bevordert en de parasieten van de planten vernietigt. Eenzame bij in het nest Men trekt op die wijze bijen en eenzame wespen, lieveheersbeestjes, kevers en oorwormen aan die er nesten en overwinteren. 6

7 De bijenkorf Sociale bijen vormen een kolonie, waarin drie soorten bijen in voorkomen. Een enkele vrouw: de moeder of de koningin. Zij legt honderdduizenden eieren voor het onderhoud en de uitbreiding van de kolonie. Werkbijen: onvolledig ontwikkelde vrouwtjes, die diverse functies, afhankelijk van hun leeftijd, in de kolonie uitvoeren zoals het bouwen en schoonmaken van de cellen. Ze kunnen ook voedsters en nectarverzamelaarsters zijn. Ze leven twee tot drie maanden, maar vaak drie tot vier weken. Mannetjes leven alleen tijdens de periode van het zwermen en verdwijnen wanneer er geen honingoost is. Hun aantal overschrijdt niet een paar duizend individuen en hun rol is voornamelijk het bevruchten van de jonge koninginnen die nieuwe kolonies zullen stichten.. Mardelle De mardellen zijn meestal merkwaardige opgravingen in de vorm van trechters op kalkhoudende bodems, vaak van circulaire vorm, soms zelfs ovaal. mardelles zijn ontstaan door een daling van de kalkachtige ondergrond en waterdichting van kleideponering. Sommige mardelles zijn gegraven in de ijzertijd, om klei uit te trekken voor de pottenbakkers. Ze hebben vaak een interessante en overvloedige flora zoals rietgras, boterbloem, walstro en grote wederik. Kikkers, padden en salamanders komen er in het voorjaar om hun eieren te leggen. Het entomologische belang is van grote waarde. Libellen en vlinders zijn bijzonder talrijk. De fauna, zoals herten, wilde zwijnen en vossen, komen er om te drinken. De haag De haag biedt vele voordelen in het dynamiseren van het landschap door een elegant netwerk door de landbouwoppervlakken en heeft een gunstige invloed op natuurlijke factoren zoals vochtigheid, bescherming tegen de wind, bodemfixatie en nitraat behandeling. De overvloedige vegetatie van onze hagen trekt natuurlijk veel insecten en herbivoren, zaadetende of plantenetende dieren aan, die het begin zijn van verschillende voedselketens. Dit alles wordt bevordert door het bestaan van meerdere microklimaten als schaduw- en lichtzones, min of meer vochtige zones en zones die min of meer blootgesteld zijn aan de wind. Deze grote diversiteit draagt bij tot het evenwicht van het milieu en beperkt de risico s van proliferatie van soorten, die zeer schadelijk zijn voor de cultuur. De avifauna van het coulisselandschap is gevarieerd en kan tientallen vogelsoorten bevatten. De meest voorkomende afmetingen zijn tussen 2 en 10 m in diameter met een diepte van 1 tot 3 meter. De meeste vindt men in bossen. Sommigen zijn uitgedroogd in de zomer, anderen zijn echte permanente poelen. Zij zijn essentieel voor de handhaving van de ecologische maaswijdte. De oorsprong van de mardelles kan zowel kunstmatig zijn, door de mens gegraven, of natuurlijk, dat wil zeggen van geologische oorsprong. Natuurlijke 7 Egel Illustraties, foto s en layout Ann-Kathrin Wirth Text: Pierre-Paul Penen, Ann-Kathrin Wirth Alle rechten voorbehouden.

8

Inleiding In het najaar worden de dagen steeds korter en de nachten steeds langer. Kun je je voorstellen dat je in de maand november naar bed gaat?

Inleiding In het najaar worden de dagen steeds korter en de nachten steeds langer. Kun je je voorstellen dat je in de maand november naar bed gaat? Inleiding In het najaar worden de dagen steeds korter en de nachten steeds langer. Kun je je voorstellen dat je in de maand november naar bed gaat? Je valt in een diepe slaap en wordt in maart pas weer

Nadere informatie

Doel: Na deze opdracht weet je wat een voedselkringloop is en hoe het leven van planten en dieren met elkaar samenhangt.

Doel: Na deze opdracht weet je wat een voedselkringloop is en hoe het leven van planten en dieren met elkaar samenhangt. Thema: Bestaat vrede? Vak: Ruimte, aarde en milieu De ecologische kringloop De voedselkringloop Moeilijkheid: *** Tijdsduur: ** Juf Nelly De kringloop in de natuur Doel: Na deze opdracht weet je wat een

Nadere informatie

Tournesol - Zonnebloem zelf! Centre Régional d'initiation à l'écologie Ferme d'uccle

Tournesol - Zonnebloem zelf! Centre Régional d'initiation à l'écologie Ferme d'uccle OPGELET! De volgende presentatie mag niet gebruikt of verspreid worden aangezien de afbeeldingen niet allemaal eigendom zijn van onze vzw! asbl Tournesol-Zonnebloem vzw Enkel voor didactisch gebruik van

Nadere informatie

Winterslaap. Met filmpjes, werkblad en puzzels. groep 5/6. uitgave januari 2013

Winterslaap. Met filmpjes, werkblad en puzzels. groep 5/6. uitgave januari 2013 uitgave januari 2013 Winterslaap Met filmpjes, werkblad en puzzels groep 5/6 inhoud blz. Inleiding 3 1. Wat is een winterslaap? 4 2. Lage hartslag 5 3. Lage temperatuur 6 4. Winterrust 7 5. Winterslapers

Nadere informatie

Ze gaat op zoek naar een holletje onder de grond op een droge plaats om er een nest te starten.

Ze gaat op zoek naar een holletje onder de grond op een droge plaats om er een nest te starten. De hommel In de vroege lente ontwaakt de hommelkoningin en verlaat haar ondergrondse schuilplaats. Ze gaat op zoek naar een holletje onder de grond op een droge plaats om er een nest te starten. Hommels

Nadere informatie

Ze gaat op zoek naar een holletje onder de grond op een droge plaats om er een nest te starten.

Ze gaat op zoek naar een holletje onder de grond op een droge plaats om er een nest te starten. De hommel Hommels kunnen tot 60% van hun lichaamsgewicht aan stuifmeel meedragen. In de vroege lente ontwaakt de hommelkoningin en verlaat haar ondergrondse schuilplaats. Ze gaat op zoek naar een holletje

Nadere informatie

Rode bosmier SOORTEN MIEREN

Rode bosmier SOORTEN MIEREN Rode bosmier De rode bosmier ontdek je soms al snel. Als je bijvoorbeeld in het bos loopt en dan ergens gaat zitten. Opeens zitten ze overal. In je broekspijpen, op je arm, tot in je sokken aan toe! En

Nadere informatie

Lesbrief Bodemdiertjes favoriete voedsel

Lesbrief Bodemdiertjes favoriete voedsel Lesbrief Bodemdiertjes favoriete voedsel Doelgroep: Groep 6 t/m 8 Leerstofgebied: Wereldoriëntatie Werkvorm: Groepjes Duur: ± 30 minuten Doel van de opdracht: Leerlingen leren wat het favoriete voedsel

Nadere informatie

Bijenhoudersvereniging St Ambrosius Boxtel

Bijenhoudersvereniging St Ambrosius Boxtel januari In deze maand zijn de hommelkoninginnen nog in hun winterslaap. februari Op een warme dag komt een hommelkoningin uit haar schuilplaats en gaat op zoek naar voedsel. Als het kouder wordt moet ze

Nadere informatie

Winterslaap. groep 5/6

Winterslaap. groep 5/6 Winterslaap groep 5/6 inhoud blz. Inleiding 3 1. Wat is een winterslaap? 4 2. Lage hartslag 5 3. Lage temperatuur 6 4. Winterrust 7 5. Winterslapers 8 Werkblad winterslaap 15 Schrijf je eigen e-boek 16

Nadere informatie

KLARA DE KIKKER. OPDRACHT: Sommige kikkers kunnen tot 20 keer hun eigen lichaamslengte springen. Hoe ver kan jij springen?

KLARA DE KIKKER. OPDRACHT: Sommige kikkers kunnen tot 20 keer hun eigen lichaamslengte springen. Hoe ver kan jij springen? Edo van Uchelen KLARA DE KIKKER Kikkers zijn amfibieën, net als padden en salamanders. Ze leven zowel op het land als in het water. In poelen en beken leggen ze eitjes. Reigers en andere dieren eten graag

Nadere informatie

INSECTEN. werkboekje

INSECTEN. werkboekje INSECTEN werkboekje 20 maart 2009 Dag lieve kleine vlinder Waar vlieg je toch naartoe? Breng jij misschien de eitjes weg, ben jij nu al moe? Jouw eitjes worden rupsjes. die groeien heel erg vlug. ook krijgen

Nadere informatie

BIODIVERSITEIT IN GEUREN EN KLEUREN

BIODIVERSITEIT IN GEUREN EN KLEUREN 1 BIODIVERSITEIT IN GEUREN EN KLEUREN Doel: - lln maken kennis met het begrip biodiversiteit - lln ontdekken dat er verschillende soorten planten en dieren zijn - lln ontdekken dat de dieren en planten

Nadere informatie

Naam:_ KIKKERS. pagina 1 van 6

Naam:_ KIKKERS. pagina 1 van 6 Naam:_ KIKKERS _ De kikker is een amfibie. Er zijn veel soorten kikkers op de wereld. In Nederland zie je de bruine en de groene kikker het meest. De groene kikkers zijn graag veel in het water, de bruine

Nadere informatie

Werkblad slootdiertjes

Werkblad slootdiertjes Werkblad slootdiertjes Hoe groot is het dier? Hoeveel poten heeft het dier? Hoe ziet de achterkant van het dier eruit? Zit er bij de kop rode franje? Heeft het dier een schelp? Hoe heet het dier? 0, 4,

Nadere informatie

Streefbeelden Bomen & Bos. Streefbeelden Bomen, Bos & Struweel. Stadsbomen. Van Leefbaarheid & Emotie tot Biodiversiteit & Natuureducatie

Streefbeelden Bomen & Bos. Streefbeelden Bomen, Bos & Struweel. Stadsbomen. Van Leefbaarheid & Emotie tot Biodiversiteit & Natuureducatie Streefbeelden Bomen, Bos & Struweel Van Leefbaarheid & Emotie tot Biodiversiteit & Natuureducatie Streefbeelden Bomen & Bos Van Leefbaarheid & Emotie tot Biodiversiteit & Natuureducatie Stadsbomen Stadsbomen

Nadere informatie

Dieren in de winter 3

Dieren in de winter 3 Dieren in de winter 3 inhoud blz. 1. Winter 3 2. De egel 4 3. De vleermuis 5 4. De eekhoorn 6 5. De merel 7 6. De ree 8 7. De pad 9 8. Het lieveheersbeestje 10 9. Filmpjes 11 Bronnen en foto s 12 Colofon

Nadere informatie

Bibliotheek Inhoud per categorie

Bibliotheek Inhoud per categorie A1 Biologie Atlas bij de biologie Boek A1 Biologie De evolutie van het leven Boek A1 Biologie De ontwikkeling van het leven Artikel A1 Biologie Het ontstaan van het leven Artikel A1 Biologie Indeling van

Nadere informatie

Landschappelijke elementen

Landschappelijke elementen Welkomstkaarten voor Landschappelijke elementen Gaan voor groen! Behoud en herstel van landschappelijke elementen? Geweldig! Landschappelijke elementen zijn van culturele en historische waarde. Maar ze

Nadere informatie

Ecologie voedselweb van zoetwater

Ecologie voedselweb van zoetwater Ecologie voedselweb van zoetwater Inleiding: In een voedselweb worden de relaties tussen organismen duidelijk. In alle voedselketens en dus ook een voedselweb start de reeks / basis met een groen organisme.

Nadere informatie

Wandeling n 23 : La porte Aïve : Hotton Bewegwijzering :

Wandeling n 23 : La porte Aïve : Hotton Bewegwijzering : Wandeling n 23 : La porte Aïve : Hotton Bewegwijzering : Deze wandeling, "porte Aïve" genoemd, is als het ware een speleologische uitstap : ze neemt u mee naar de rotsmeanders van de kalksteenrichel. Op

Nadere informatie

Docentenhandleiding Onderzoek Leefomgeving

Docentenhandleiding Onderzoek Leefomgeving Docentenhandleiding Onderzoek Leefomgeving Doelgroep: Groep 6,7 en 8 Leerstofgebied: Natuur en techniek Werkvorm: Buiten in groepjes van 3 leerlingen Duur: 45 minuten buiten + 30 minuten nabespreken in

Nadere informatie

Lesbrief Bodemdiertjes favoriete voedsel

Lesbrief Bodemdiertjes favoriete voedsel Lesbrief Bodemdiertjes favoriete voedsel Doelgroep: Groep 4 t/m 8 Leerstofgebied: Wereldoriëntatie Werkvorm: Groepjes Duur: ± 30 minuten Doel van de opdracht: Leerlingen leren wat het favoriete voedsel

Nadere informatie

Keuzedeel: De levende tuin. 6: fauna

Keuzedeel: De levende tuin. 6: fauna Keuzedeel: De levende tuin 6: fauna Doelen 1. Je bewust maken hoeveel leven groen in een tuin of woonomgeving kan ondersteunen. 2. Je bewust maken wat alle voordelen van groen in een tuin of woonomgeving.

Nadere informatie

6+ 10 WAT MAAKT EEN BOS TOT EEN BOS? 3+ 8 + Opdracht EDUKIT 3

6+ 10 WAT MAAKT EEN BOS TOT EEN BOS? 3+ 8 + Opdracht EDUKIT 3 WAT MAAKT EEN BOS TOT EEN BOS? 6+ 10 + Wanneer is een bos een bos? Een paar bomen samen vormen pas een bos als ze een oppervlakte van 1/2 hectare beslaan. Je zou dit kunnen vergelijken met een voetbalvel

Nadere informatie

inhoud 1. De mier 2. De teek 3. De regenworm 4. De pissebed 5. De hoofdluis 6. De vlieg 7. De mug 8. De vlo 9. Filmpje Pluskaarten Colofon

inhoud 1. De mier 2. De teek 3. De regenworm 4. De pissebed 5. De hoofdluis 6. De vlieg 7. De mug 8. De vlo 9. Filmpje Pluskaarten Colofon Kleine beestjes inhoud. De mier 2. De teek 4. De regenworm 5 4. De pissebed 6 5. De hoofdluis 7 6. De vlieg 8 7. De mug 9 8. De vlo 0 9. Filmpje Pluskaarten 2 Colofon 4 Bronnen en foto s 5 . De mier Een

Nadere informatie

Bosmuseum Gerhagen Zavelberg 10 3980 Tessenderlo

Bosmuseum Gerhagen Zavelberg 10 3980 Tessenderlo Bosmuseum Gerhagen Zavelberg 10 3980 Tessenderlo GERHAGEN Tel: 013 / 67.38.44 E-mail: bosmuseum@skynet.be Website: wet.gerhagen.be Samengesteld door Willy Vanwesemael Bosuil WERKBLADEN Lager Onderwijs

Nadere informatie

inhoud blz. Dieren in groepen 1. Insecten: de zwerm of kolonie 2. Vogels: de vlucht 3. Vissen: de school 4. Zoogdieren: de kudde 5.

inhoud blz. Dieren in groepen 1. Insecten: de zwerm of kolonie 2. Vogels: de vlucht 3. Vissen: de school 4. Zoogdieren: de kudde 5. Dieren in groepen inhoud blz. Dieren in groepen 3 1. Insecten: de zwerm of kolonie 4 2. Vogels: de vlucht 8 3. Vissen: de school 10 4. Zoogdieren: de kudde 12 5. Filmpjes 15 Pluskaarten 16 Bronnen en foto

Nadere informatie

Naar aanleiding van de avond met de klankbordgroep is de keuze gemaakt om te zoeken naar avontuurlijk spelen / spelen in het groen in plaats van het

Naar aanleiding van de avond met de klankbordgroep is de keuze gemaakt om te zoeken naar avontuurlijk spelen / spelen in het groen in plaats van het 1 2 Naar aanleiding van de avond met de klankbordgroep is de keuze gemaakt om te zoeken naar avontuurlijk spelen / spelen in het groen in plaats van het traditionele spelen. Ook is op die avond gesproken

Nadere informatie

7 e biologische diversiteit een moeilijk te vrijwaren rijkdom

7 e biologische diversiteit een moeilijk te vrijwaren rijkdom D 7 e biologische diversiteit een moeilijk te vrijwaren rijkdom In Ukkel Onze Gemeente Ukkel maakt deel uit van de groenste gemeenten van Brussel. In een Ukkelse straat of in het Zoniënwoud kan u soms

Nadere informatie

De patrijs, klant van de akkerrand. Achtergrondinformatie bij de lesbrief voor kinderen.

De patrijs, klant van de akkerrand. Achtergrondinformatie bij de lesbrief voor kinderen. De patrijs, klant van de akkerrand. Achtergrondinformatie bij de lesbrief voor kinderen. Tekeningen Ciel Broeckx, juni 2010. 1 De Europese Unie heeft in 2002 afgesproken om het verlies aan biodiversiteit

Nadere informatie

AMSTERDAM OPEN AIR FESTIVAL GAASPERPLAS

AMSTERDAM OPEN AIR FESTIVAL GAASPERPLAS NATUURBELEVEN AMSTERDAM OPEN AIR FESTIVAL GAASPERPLAS QUICKSCAN FLORA- EN FAUNAWET NatuurBeleven b.v. dr. M. Kuiper Oostermeerkade 6 1184 TV Amstelveen 020/4720777 mark@natuurbeleven.nl Opdrachtgever:

Nadere informatie

Bosmuseum Gerhagen Zavelberg 10 3980 Tessenderlo

Bosmuseum Gerhagen Zavelberg 10 3980 Tessenderlo Bosmuseum Gerhagen Zavelberg 10 3980 Tessenderlo Tel: 013 / 67.38.44 GERHAGEN E-mail: bosmuseum@skynet.be Website: wet.gerhagen.be Samengesteld door Willy Vanwesemael Kerkuil WERKBLADEN OPLOSSINGEN Lager

Nadere informatie

Gidsenbureau www.gidsenbureau.eu - Mobile : 0498 04 30 68

Gidsenbureau www.gidsenbureau.eu - Mobile : 0498 04 30 68 Habitats de 5 Stars van Limburg RivierPark Maasvallei Grootschalige positieve gevolgen van het ecologisch herstel van de Maas Nieuwe wilde natuur, beheer met wilde paarden,... In een woord, de Belgische

Nadere informatie

4. Hoeveel rupsjes verdwijnen per dag in het opengesperde bekje van een jong koolmeesje?

4. Hoeveel rupsjes verdwijnen per dag in het opengesperde bekje van een jong koolmeesje? Bos- en natuurquiz 1. Hoeveel procent van de oppervlakte van Vlaanderen is bos? a. 10% b. 30% c. 50% d. 80% 2. Er bestaan verschillende soorten spechten: de zwarte specht, de groene specht, de grote bonte

Nadere informatie

inhoud 1. Vogels op reis 3 2. Vogeltrek 4 3. Zomervogels 4. Wintergasten 5. Standvogels 6. Deeltrekkers 7. Op reis

inhoud 1. Vogels op reis 3 2. Vogeltrek 4 3. Zomervogels 4. Wintergasten 5. Standvogels 6. Deeltrekkers 7. Op reis Vogels op reis inhoud 1. Vogels op reis 3 2. Vogeltrek 4 3. Zomervogels 5 4. Wintergasten 6 5. Standvogels 7 6. Deeltrekkers 8 7. Op reis 9 8. Het ontstaan van de trek 12 9. De goede richting 13 10. Een

Nadere informatie

Activiteiten o.l.v. Gidsen van Gidsenbureau vanuit het vakantiehuis A l'abri in Brisy

Activiteiten o.l.v. Gidsen van Gidsenbureau vanuit het vakantiehuis A l'abri in Brisy Activiteiten o.l.v. Gidsen van Gidsenbureau vanuit het vakantiehuis A l'abri in Brisy 1 Inhoudstafel I. Fauna II. Habitats III. Wildcraft & Oriëntatie IV. Kunstenaarshoek V. Outdoor Bijlage I: Activiteiten

Nadere informatie

inhoud Herfst 1. Het weer 2. Overal blad 3. Zaden 4. Paddenstoelen 5. De eekhoorn 6. De egel 7. Insecten 8. Vogels op reis 9. Filmpje Pluskaarten

inhoud Herfst 1. Het weer 2. Overal blad 3. Zaden 4. Paddenstoelen 5. De eekhoorn 6. De egel 7. Insecten 8. Vogels op reis 9. Filmpje Pluskaarten Herfst inhoud Herfst 3 1. Het weer 4 2. Overal blad 5 3. Zaden 6 4. Paddenstoelen 7 5. De eekhoorn 8 6. De egel 9 7. Insecten 10 8. Vogels op reis 11 9. Filmpje 12 Pluskaarten 13 Bronnen en foto s 15 Colofon

Nadere informatie

Wandelweg nr. 9 : Promenade du Beausaint : La Roche-En-Ardenne 9 Merkteken:

Wandelweg nr. 9 : Promenade du Beausaint : La Roche-En-Ardenne 9 Merkteken: Wandelweg nr. 9 : Promenade du Beausaint : La Roche-En-Ardenne 9 Merkteken: Langs het hele traject van deze wandelweg worden zonder schroom alle troeven onthuld die het charmante beeld van de Ardennen

Nadere informatie

Wandeling n 12 : Al basse Hé : Durbuy Bewegwijzering :

Wandeling n 12 : Al basse Hé : Durbuy Bewegwijzering : Wandeling n 12 : Al basse Hé : Durbuy Bewegwijzering : Deze wandeling te midden van het oude dorpsgedeelte van Heyd neemt je mee langs een netwerk van hagen. Deze hagen, waarvan we het nut vergeten zijn,

Nadere informatie

Biodiversiteits heg. www.enand-design.com. 2007 De Biodiversiteits heg is een auteursrechtelijk beschermd werk van Jacqueline Couwenberg 06-52088979

Biodiversiteits heg. www.enand-design.com. 2007 De Biodiversiteits heg is een auteursrechtelijk beschermd werk van Jacqueline Couwenberg 06-52088979 Biodiversiteits heg 2007 De Biodiversiteits heg is een auteursrechtelijk beschermd werk van Jacqueline Couwenberg 06-52088979 www.enand-design.com Voor vogels zijn er plekken gemaakt waarin ze kunnen nestelen,

Nadere informatie

Hoofdstuk 1: Veldkenmerken en voorkomen 3. Hoofdstuk 2: Voedsel en vijanden 4. Hoofdstuk 3: Voortplanting en verwanten 6

Hoofdstuk 1: Veldkenmerken en voorkomen 3. Hoofdstuk 2: Voedsel en vijanden 4. Hoofdstuk 3: Voortplanting en verwanten 6 Inhoudsopgave Inhoudsopgave 1 Literatuurlijst 1 Inleiding 2 Hoofdstuk 1: Veldkenmerken en voorkomen 3 Hoofdstuk 2: Voedsel en vijanden 4 Hoofdstuk 3: Voortplanting en verwanten 6 Hoofdstuk 4: Verzorging

Nadere informatie

Kaartenset gewervelde dieren

Kaartenset gewervelde dieren Kaartenset gewervelde dieren Deze set met plaatjes is het tweede en laatste deel van de kaartjes met gewervelde- en ongewervelde dieren op. Ieder kaartje bevat een afbeelding van het dier in kwestie, met

Nadere informatie

didaktisch pad cactus-bongert

didaktisch pad cactus-bongert didaktisch pad cactus-bongert didaktisch pad cactus-bongert De vriendin van Yuppi, de bij Amelie, leeft in de wei van Cactus. Yuppi heeft beslist haar een bezoekje te maken. De korf is helemaal bruisen

Nadere informatie

6 Flora- en fauna quickscan

6 Flora- en fauna quickscan 6 Flora- en fauna quickscan 6.1 Verantwoording 6.1.1 Literatuuronderzoek Om inzicht te krijgen in de actuele gegevens in het projectgebied zijn gegevens geraadpleegd via websites van onder andere de Vlinderstichting

Nadere informatie

L I EDBIJLAGE. Liedbijlage Insecten

L I EDBIJLAGE. Liedbijlage Insecten Liedbijlage Insecten L I EDBIJLAGE Samenstelling Chrystal Cochius Illustraties Elsbeth Cochius, grafisch kunstenaar en winnares van de HeArtpool grafiekprijs Overijssel 2005 I N SECTEN Zonder insecten

Nadere informatie

SPREEKBEURT BIDSPRINKHAAN

SPREEKBEURT BIDSPRINKHAAN SPREEKBEURT BIDSPRINKHAAN l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n ONGEWERVELDEN OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN WE HEBBEN DE BELANGRIJKSTE INFORMATIE OVER DE BIDSPRINKHAAN

Nadere informatie

BOETELERVELD. ROUTE 4,3 km

BOETELERVELD. ROUTE 4,3 km BOETELERVELD ROUTE 4,3 km 20 17 Weten hoe een groot deel van Salland er tot eind 19e eeuw uitzag? Wandel dan eens door het Boetelerveld bij Raalte. Ervaar rust, ruimte en openheid in dit enig overgebleven

Nadere informatie

Bever. Laatste bever in Nederland. Over de bever

Bever. Laatste bever in Nederland. Over de bever Bever Laatste bever in Nederland Om te beginnen vertel ik jullie een verhaal over de laatste bever in Nederland! We gaan een eind in de geschiedenis terug, naar het jaar 1825. Een visser voer op de IJssel

Nadere informatie

Ordening. Bacteriën Schimmels Planten Dieren

Ordening. Bacteriën Schimmels Planten Dieren Ordening Bacteriën Schimmels Planten Dieren Bacteriën Kenmerken cellen: celwand geen celkern geen bladgroenkorrels eencellig planten zich voort door deling voeden zich meestal met dode resten van organismen

Nadere informatie

Meneer en mevrouw bunzing zoeken een huis voor de winter

Meneer en mevrouw bunzing zoeken een huis voor de winter Meneer en mevrouw bunzing zoeken een huis voor de winter Dierenpaspoort maken Leerdoel: De leerlingen kennen in hun omgeving twee verschillende biotopen en kunnen enkele hierin veel voorkomende organismen

Nadere informatie

Ordening. Planten Dieren Bacteriën Schimmels

Ordening. Planten Dieren Bacteriën Schimmels Ordening Planten Dieren Bacteriën Schimmels Indeling plantenrijk Indeling dierenrijk Planten Kenmerken plantencellen: celwanden celkernen bladgroenkorrels Wieren Sporenplanten Zaadplanten Wieren / Algen

Nadere informatie

AMFIBIEËN IN DE ACHTERHOEK DE BOOMKIKKER SAMEN WERKEN AAN EEN OPTIMAAL LANDSCHAP

AMFIBIEËN IN DE ACHTERHOEK DE BOOMKIKKER SAMEN WERKEN AAN EEN OPTIMAAL LANDSCHAP AMFIBIEËN IN DE ACHTERHOEK DE BOOMKIKKER SAMEN WERKEN AAN EEN OPTIMAAL LANDSCHAP 1 2 BOOMKIKKER De Achterhoek is voor de boomkikker momenteel het belangrijkste gebied in Nederland. In de jaren 80 van de

Nadere informatie

Tekst en illustraties. Beestjesdeskundige. Zie jij in dit boek 15 keer deze vlieg? Pas op voor neppers!

Tekst en illustraties. Beestjesdeskundige. Zie jij in dit boek 15 keer deze vlieg? Pas op voor neppers! Tekst en illustraties Beestjesdeskundige Zie jij in dit boek 15 keer deze vlieg? Pas op voor neppers! LEMNISCAAT ROTTERDAM Allerlei beestjes 6 Bidsprinkhanen 38 Beestjesspeurders 8 Waterbeestjes 40 Beestjesstamboom

Nadere informatie

Waterlanders : op weg met Sam de salamander. Poelenproject Herzele ter uitbreiding van de amfibieënpopulatie met als kernsoort de kamsalamander.

Waterlanders : op weg met Sam de salamander. Poelenproject Herzele ter uitbreiding van de amfibieënpopulatie met als kernsoort de kamsalamander. Waterlanders : op weg met Sam de salamander Poelenproject Herzele ter uitbreiding van de amfibieënpopulatie met als kernsoort de kamsalamander. 1 De kamsalamander... Hallo, Ik ben Sam, de salamander met

Nadere informatie

Activiteiten o.l.v. Gidsen van Gidsenbureau

Activiteiten o.l.v. Gidsen van Gidsenbureau Activiteiten o.l.v. Gidsen van Gidsenbureau vanuit de Jeugherberg van Malmedy 1 Inhoudstafel I. Fauna II. Habitats III. Wildcraft & Oriëntatie IV. Kunstenaarshoek V. Outdoor Bijlage I: Activiteiten / Seizoenen

Nadere informatie

Activiteiten o.l.v. Gidsen van Gidsenbureau

Activiteiten o.l.v. Gidsen van Gidsenbureau Activiteiten o.l.v. Gidsen van Gidsenbureau vanuit MASSEMBRE 1 Inhoudstafel I. Fauna II. Habitats III. Wildcraft & Oriëntatie IV. Kunstenaarshoek V. Outdoor Bijlage I: Activiteiten / Seizoenen Bijlage

Nadere informatie

Wandelroute Kolkven in de Oisterwijkse bossen

Wandelroute Kolkven in de Oisterwijkse bossen Wandelroute Kolkven in de Oisterwijkse bossen 3.5 km wandelen Maak een leuke korte wandeling door het Oisterwijkse bos langs enkele vennen, waaronder het Kolkven. Luister naar het geroffel van de spechten

Nadere informatie

1. Biotische factoren (zijn afkomstig van andere organismen) - voedsel - soortgenoten - ziekteverwekkers - vijanden

1. Biotische factoren (zijn afkomstig van andere organismen) - voedsel - soortgenoten - ziekteverwekkers - vijanden Ecologie De wetenschap die bestudeert waarom bepaalde planten en dieren ergens in een bepaalde leefomgeving (milieu) voorkomen en wat de relaties zijn tussen organisme en hun milieu 1. Biotische factoren

Nadere informatie

l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n SPREEKBEURT AXOLOTL AMFIBIEËN OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN

l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n SPREEKBEURT AXOLOTL AMFIBIEËN OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n SPREEKBEURT AXOLOTL AMFIBIEËN OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN WE HEBBEN DE BELANGRIJKSTE INFORMATIE OVER DE AXOLOTL BIJ

Nadere informatie

De Patrijs, klant van berm en akkerrand.

De Patrijs, klant van berm en akkerrand. De Patrijs, klant van berm en akkerrand. Lesbrief met kleurwedstrijd voor de groepen 5, 6 en/of 7 van de basisscholen van de gemeente Heeze-Leende. Je vult de antwoorden op de vragen in op de achterzijde

Nadere informatie

AMFIBIEËN IN DE ACHTERHOEK DE KNOFLOOKPAD SAMEN WERKEN AAN EEN OPTIMAAL LANDSCHAP

AMFIBIEËN IN DE ACHTERHOEK DE KNOFLOOKPAD SAMEN WERKEN AAN EEN OPTIMAAL LANDSCHAP AMFIBIEËN IN DE ACHTERHOEK DE KNOFLOOKPAD SAMEN WERKEN AAN EEN OPTIMAAL LANDSCHAP 1 2 KNOFLOOKPAD De knoflookpad is één van de meest bedreigde amfibie soorten in Nederland. Er zijn landelijk nog 40 restpopulaties

Nadere informatie

Opdrachten thema. Veluwe

Opdrachten thema. Veluwe en thema Schema groepjes en opdrachten bij vorm 2: elke opdracht vaste begeleider Groepje 1: spechten Groepje 2: muizen Groepje 3: vossen Groepje 4: eekhoorns Groepje 5: egels Kleine beestjes + voedselketens

Nadere informatie

Wandelweg nr. 16 : Pont le Prêtre : Durbuy Merkteken

Wandelweg nr. 16 : Pont le Prêtre : Durbuy Merkteken Wandelweg nr. 16 : Pont le Prêtre : Durbuy Merkteken Het rijke Ardense woud biedt onderdak aan een zeer heterocliete fauna. Langs de hele wandelweg Pont le Prêtre geniet u van het gastvrije onderdak dat

Nadere informatie

WAT IS HET NUT VAN EEN POEL?

WAT IS HET NUT VAN EEN POEL? WAT WAT IS EEN POEL? In het agrarisch cultuurlandschap zijn vele soorten kleine wateren aanwezig. Voor een deel zijn die lijnvormig, zoals sloten en beken, daarnaast zijn er puntelementen, zoals de (drink)

Nadere informatie

De vier seizoenen in de boomgaard

De vier seizoenen in de boomgaard Verantwoordelijke uitgever: Ann Cloet - Tel 056.860.150 De vier seizoenen in de boomgaard Draaiboek de animatie rond «Boomgaard» Voornaam:... Realisatie : CRIE Moeskroen en (Stad Moeskroen) Editie Jaar

Nadere informatie

inh oud 1. Dieren in de winter 2. De egel 3. De vleermuis 4. De eekhoorn 5. De merel 6. De ree 7. De pad 8. Het lieveheersbeestje 9.

inh oud 1. Dieren in de winter 2. De egel 3. De vleermuis 4. De eekhoorn 5. De merel 6. De ree 7. De pad 8. Het lieveheersbeestje 9. Dieren in de winter inhoud 1. Dieren in de winter 3 2. De egel 4 3. De vleermuis 5 4. De eekhoorn 6 5. De merel 7 6. De ree 8 7. De pad 9 8. Het lieveheersbeestje 10 9. De koe 11 10. Filmpjes 12 Pluskaarten

Nadere informatie

SPEURTOCHT BAS DE DAS

SPEURTOCHT BAS DE DAS SPEURTOCHT BAS DE DAS ROUTE 0,8 km Beestenboel in het Reestdal. Dit is een speurtocht voor kinderen van 4 jaar tot een jaar of 10. Als je de speurtocht downloadt ben je zelf het blauwe bolletje. Zodra

Nadere informatie

De Heikikker De Heikikker

De Heikikker De Heikikker De Heikikker Brabant Water beheert 2200 hectare grond waarvan 1500 hectare natuurgebied. Hiermee zijn wij een van de grootgrondbezitters in Noord-Brabant. In deze natuurgebieden liggen ook de waterwingebieden

Nadere informatie

De schaapskudde Een educatief programma voor groep 5 en 6 Handleiding Deel 3 Locatie Hoog-Buurlo

De schaapskudde Een educatief programma voor groep 5 en 6 Handleiding Deel 3 Locatie Hoog-Buurlo De schaapskudde Een educatief programma voor groep 5 en 6 Handleiding Deel 3 Locatie Hoog-Buurlo Inhoudsopgave Deel 3: De schaapskudde van Hoog-Buurlo 1. Aanmeldgegevens 2. Achtergrondinformatie Hoog-Buurlo

Nadere informatie

HET VOGELTREKSTATION INFORMATIE VOOR EEN SPREEKBEURT OF WERKSTUK

HET VOGELTREKSTATION INFORMATIE VOOR EEN SPREEKBEURT OF WERKSTUK HET VOGELTREKSTATION INFORMATIE VOOR EEN SPREEKBEURT OF WERKSTUK Vogels zijn er in alle soorten en maten, zoals bijvoorbeeld de zeearend, die wel 90 centimeter groot kan worden. Of de Kleine Karekiet die

Nadere informatie

BOSSEN. Dwaal door onze groene wereld. Christiane Dorion

BOSSEN. Dwaal door onze groene wereld. Christiane Dorion DE BOSSEN IN Dwaal door onze groene wereld Christiane Dorion LEMNISCAAT ROTTERDAM Inhoud Wereldbossen 4 Groene reuzen 34 Van zaadje tot boom 6 Herken naaldbomen 36 Bladeren, stammen en wortels 8 Tropische

Nadere informatie

De stad als leefgebied

De stad als leefgebied Ecologie Vossen die de wijken afspeuren opzoek naar openstaande kippenhokken, wilde eenden die samen met meerkoeten, waterhoenders, nijlganzen, futen en zwanen de sloten en meertjes op fleuren en muizen,

Nadere informatie

Voorbereiding post 5. Iedere vogel zijn eigen plekje Groep 4-5-6-7-8

Voorbereiding post 5. Iedere vogel zijn eigen plekje Groep 4-5-6-7-8 Voorbereiding post 5 Iedere vogel zijn eigen plekje Groep 4-5-6-7-8 Welkom bij IVN Valkenswaard-Waalre Dit is de digitale voorbereiding op post 5: Iedere vogel zijn eigen plekje, voor groep 4 t/m 8. Inhoud:

Nadere informatie

Beestige Buren. Naverwerking in de klas

Beestige Buren. Naverwerking in de klas Beestige Buren Naverwerking in de klas INHOUD 1. Kaartje aan Klauw 1.1 Voorbereiding 1.2 Uitleg 2. Inhoud van het spel 2.1 Deel 1: uitkijkposten in Vlasroterbeek 2.2 Deel 2: de buurtbewoners 2.3 Deel 3:

Nadere informatie

Spreekbeurt de grote Toppereend

Spreekbeurt de grote Toppereend Ra,ra wie ben ik. Spreekbeurt de grote Toppereend Inleiding Ik doe mijn spreekbeurt over de grote toppereend. Omdat ik dit een hele mooie vogel vind. En omdat jullie misschien veel te weinig weten over

Nadere informatie

Lente. groep 3, 4 en 5

Lente. groep 3, 4 en 5 Lente groep 3, 4 en 5 Inhoud Lente 3 1. Langer licht 4 2. Bollen 5 3. Wakker worden 6 4. Frisse blaadjes 7 5. Kikkerdril 8 6. Op reis 9 7. In de wei 10 8. Er op uit! 11 9. Filmpjes 12 Werkblad lente 14

Nadere informatie

De ringslang een bijzondere bewoner van Gouda

De ringslang een bijzondere bewoner van Gouda De ringslang een bijzondere bewoner van Gouda Uit de serie Natuur in Gouda 10 2 colofon tekst: Cyclus, gemeente Gouda en RAVON lay-out: Steenbergen Ontwerp Studio foto s: André van Kleinwee en Richard

Nadere informatie

inhoud 1. Dieren op reis 2. Waarom dieren reizen 3. Op zoek naar eten 4. Op zoek naar een broedplek 5. Weg uit de kou 6. Filmpje Pluskaarten Bronnen

inhoud 1. Dieren op reis 2. Waarom dieren reizen 3. Op zoek naar eten 4. Op zoek naar een broedplek 5. Weg uit de kou 6. Filmpje Pluskaarten Bronnen Dieren op reis inhoud 1. Dieren op reis 3. Waarom dieren reizen 4 3. Op zoek naar eten 5 4. Op zoek naar een broedplek 9 5. Weg uit de kou 13 6. Filmpje 14 Pluskaarten 15 Bronnen 17 Colofon en voorwaarden

Nadere informatie

Bosspeurtocht Klein Zwitserland (Amersfoort)

Bosspeurtocht Klein Zwitserland (Amersfoort) Bosspeurtocht Klein Zwitserland (Amersfoort) OV: Vanaf Station Amersfoort CS met buslijn 1 richting De Eemgaarde (ongeveer 5 minuten) uitstappen bij de halte Hugo de Grootlaan. Daar is het beginpunt van

Nadere informatie

Natuur en landschap van Witharen in 2008

Natuur en landschap van Witharen in 2008 Natuur en landschap van Witharen in 2008 C. Zoon Versie 5 8 augustus 2008 Inleiding Witharen is een buurtschap in het noorden van de gemeente Ommen. In het zuidwesten wordt het begrensd door het Varsenerveld

Nadere informatie

De kleine beestjesclub

De kleine beestjesclub Thema: mini Biologie Dieren Insecten en spinnen Moeilijkheid: * Tijdsduur: ** Juf Nelly De kleine beestjesclub Doel: Na deze opdracht weet je meer over verschillende insecten Uitleg opdracht Je luistert

Nadere informatie

Overzicht broedperiode 1) en voorkeur broedgebied (bos)vogels.

Overzicht broedperiode 1) en voorkeur broedgebied (bos)vogels. Overzicht broed 1) en voorkeur broedgebied (bos)vogels. Voorkeur bos Vogelsoorten van Bijlage 1 vogelrichtlijn Gemengd bos Zwarte specht #1 1500-2500 2300-2900 1100-1600 - Naald- en loofbos Wespendief

Nadere informatie

Dieren in de vrije natuur in het Park Berg en Bos door Henk Otto

Dieren in de vrije natuur in het Park Berg en Bos door Henk Otto Dieren in de vrije natuur in het Park Berg en Bos door Henk Otto Ter voorbereiding van de toekomstplannen voor het Park Berg en Bos is in opdracht van de gemeente Apenheul een natuurtoets uitgevoerd. Een

Nadere informatie

2Bconnect Ecologie en bedrijventerreinen. Kennisdag Rollin Verlinde Inverde

2Bconnect Ecologie en bedrijventerreinen. Kennisdag Rollin Verlinde Inverde CURSUS 2Bconnect Ecologie en bedrijventerreinen Kennisdag Rollin Verlinde Inverde Heeft dit zin? Welke rol kunnen bedrijventerreinen hebben? Illustratie: Wilfried Jansen Of Lorkeers, illustrator/designer

Nadere informatie

Activiteiten o.l.v. Gidsenbureau

Activiteiten o.l.v. Gidsenbureau Activiteiten o.l.v. Gidsenbureau in Limburg 1 Inhoudstafel I. Habitats: de 5 Stars van Limburg Uniek! RivierPark MaasVallei met een Stilsloep! II. Fauna III. Wildcraft & Oriëntatie IV. Kunstenaarshoek

Nadere informatie

Wandelroute langs insecten en andere kleine beestjes

Wandelroute langs insecten en andere kleine beestjes Wandelroute langs insecten en andere kleine beestjes Tijdens deze buitenopdracht komen jullie verschillende insecten tegen. Ook vind je andere kleine beestjes, die geen insecten zijn. De route is met een

Nadere informatie

Bijlage VMBO-GL en TL-COMPEX 2006

Bijlage VMBO-GL en TL-COMPEX 2006 Bijlage VMBO-GL en TL-COMPEX 26 tijdvak 1 BIOLOGIE CSE GL EN TL COMPEX Deze bijlage bevat informatie. 613-1-589b DUINEN INFORMATIE 1 DUINGEBIEDEN Het grootste deel van de Nederlandse kust bestaat uit duingebieden.

Nadere informatie

Notitie inspectie bomen Molenbeek Sittard 2011

Notitie inspectie bomen Molenbeek Sittard 2011 Notitie inspectie bomen Molenbeek Sittard 2011 Bureau Meervelt, Ecologisch onderzoek en advies Notitie inspectie bomen Molenbeek Sittard (2.1) 2011 Status: definitief In opdracht van: Molenparc bv Contactpersoon:

Nadere informatie

CERTIFICERING ZORGVULDIG HANDELEN FLORA & FAUNA, WET NATUURBESCHERMING NIVEAU 1, 2 EN 3 AOC KEURMERK

CERTIFICERING ZORGVULDIG HANDELEN FLORA & FAUNA, WET NATUURBESCHERMING NIVEAU 1, 2 EN 3 AOC KEURMERK BERAAD CURSUSCOÖRDINATOREN AOC S NIETS UIT DEZE UITGAVE MAG WORDEN GEBRUIKT, VERVEELVOUDIGD EN/OF OPENBAAR GEMAAKT DOOR MIDDEL VAN DRUK, FOTOKOPIE, MICROFILM OF OP WELKE WIJZE DAN OOK, ZONDER VOORAFGAANDE

Nadere informatie

Thema 3 Dieren en planten

Thema 3 Dieren en planten Les 3.1 Landschappen. 1. De appelboom 1. Een boom waarin appels groeien. 1. 3. 2. Bloeien 2. Planten en struiken hebben bloemen 3. Het weiland 3. Een stuk land waar gras op groeit en koeien en schapen

Nadere informatie

inhoud 1. Kom jij uit een ei? 2. Dieren uit een ei. 3. Vogels 4. Vissen 5. Insecten 6. Spinnen 7. Reptielen 8. Kikkers en padden 9.

inhoud 1. Kom jij uit een ei? 2. Dieren uit een ei. 3. Vogels 4. Vissen 5. Insecten 6. Spinnen 7. Reptielen 8. Kikkers en padden 9. Het ei inhoud. Kom jij uit een ei? 3. Dieren uit een ei. 5 3. Vogels 7 4. Vissen 8 5. Insecten 0 6. Spinnen 3 7. Reptielen 4 8. Kikkers en padden 5 9. Filmpje 6 Pluskaarten 7 Bronnen en foto s 9 Colofon

Nadere informatie

Wandelweg nr. 8 : La grande Virée : Rendeux Merkteken:

Wandelweg nr. 8 : La grande Virée : Rendeux Merkteken: Wandelweg nr. 8 : La grande Virée : Rendeux Merkteken: La grande Virée biedt de buitengewone gelegenheid een nieuwe en oordeelkundige blik te werpen op de vele aantrekkelijke en betoverende aspecten van

Nadere informatie

BUURTVERENIGING "NIEUWE MEER" 20 JAAR!

BUURTVERENIGING NIEUWE MEER 20 JAAR! BUURTVERENIGING "NIEUWE MEER" 20 JAAR! Redactie: Arien van Steenderen Anneke Eikelenboom Anouchka Bonnema Jan Snoep Eindredactie: Koos Bonnema Tekstverwerking: Sylvia Frenks-Fritscheck Omslag: Arien van

Nadere informatie

Amfibieën en poelen. Gerlof Hoefsloot

Amfibieën en poelen. Gerlof Hoefsloot Amfibieën en poelen Gerlof Hoefsloot Inhoud presentatie Functie van een poel: vroeger en nu Hoe werkt een poel? Wat bepaalt een goede ecologische situatie Soorten amfibieën Beheer van amfibieënpoelen,

Nadere informatie

Promenade n 3 : Ferme du Hennet : La Roche-En-Ardenne

Promenade n 3 : Ferme du Hennet : La Roche-En-Ardenne Promenade n 3 : Ferme du Hennet : La Roche-En-Ardenne Bewegwijzering :3 Deze wandeling brengt u via steile hellingen tot in de duistere dieptes van het Ardense woud. Onder het dikke bladerdak zitten onverwachte

Nadere informatie

Loof-en naaldbomen. Naam :

Loof-en naaldbomen. Naam : Loof-en naaldbomen Naam : Veel bomen maken een bos In een boomgaard staan soms honderden bomen, en toch is een boomgaard geen bos. Ook in een park kun je veel bomen zien, maar een park is beslist geen

Nadere informatie

Op deze mooie, rustige plaats lijkt de tijd te hebben stilgestaan. Schijn bedriegt, want de

Op deze mooie, rustige plaats lijkt de tijd te hebben stilgestaan. Schijn bedriegt, want de Op deze mooie, rustige plaats lijkt de tijd te hebben stilgestaan. Schijn bedriegt, want de voorbije decennia is de vallei meerdere keren omgewoeld. Veel natte gronden werden vol afval gestort en opgehoogd.

Nadere informatie