Gemeente Postbus 200 T: F: (0180) Krimpen. RAADSINFORMATIEBRIEF De leden van de raad Postbus AE KRIMPEN AAN DEN İJSSEL

Transcriptie

1 RAADSINFORMATIEBRIEF De leden van de raad Postbus AE KRIMPEN AAN DEN İJSSEL Datum: Zaaknummer: Afdeling: Contactpersoon: Uw brief van: Onderwerp: Ruimte Toekomst gemeentelijke voorzieningen Geachte leden van de raad, In ons voorstel voor de meerjarenbegroting hebben wij u in de inleiding en in de (nieuwe) programma's Samenleven en Dienstverlening in grote lijnen geïnformeerd over de wijze waarop de besluitvorming over de gemeentelijke voorzieningen van maart 2014 in de begroting is verwerkt. Verder hebben wij aangekondigd dat wij nadere informatie over het vervolgtraject via een parallel spoor in een raadsinformatiebrief aan u verstrekken. Deze informatie treft u in deze brief aan. Voor de goede orde schetsen wij eerst weer de context. De context In de vergadering van 6 maart 2014 heeft de gemeenteraad de algemene visie vastgesteld voor de wijze waarop in Krimpen aan den IJssel: 1. activiteiten op het gebied van sport en bewegen, kunst en cultuur en recreatie en groen: a. worden ontwikkeld, uitgevoerd en geprijsd (programmabeheer); b. facilitair worden ondersteund (facilitair beheer); c. worden geaccommodeerd (eigenarenbeheer); 2. de exploitatie van een voorziening of accommodatie voor sport en bewegen, kunst en cultuur en recreatie en groen wordt vorm gegeven (exploitatiebeheer). Samengevat heeft de gemeenteraad de volgende besluiten genomen. 1. De rol van de gemeente blijft in beginsel beperkt tot regisseur van beleid en van 'opdrachtgever' voor een gevarieerd aanbod van activiteiten. a. Het dagelijks beheer (programmabeheer, facilitair beheer en exploitatiebeheer) wordt in beginsel over gelaten aan c.q. overgedragen aan de aanbieders van activiteiten. b. De gemeente biedt de aanbieders van activiteiten de mogelijkheid om (conform de Algemene subsidieverordening) subsidie aan te vragen, maar de afhankelijkheid van gemeentelijke subsidies c.q. bekostiging wordt zoveel mogelijk beperkt. 2. Ten behoeve van het accommoderen van een gevarieerd aanbod van activiteiten is de gemeente eigenaar en verhuurder van maatschappelijk vastgoed. a. De huurprijs wordt op een transparante en uniforme wijze berekend en in rekening gebracht. b. Exclusief gebruik van gemeentelijk vastgoed wordt uitzondering. c. Structureel gebruik krijgt voorrang. d. Zwembad 'De Lansingh' en Kinderboerderij 'Klein Boveneind' worden voor hun huidige functie in stand gehouden. Gemeente Postbus 200 T: F: (0180) Krimpen 2920 AE Krimpen aan den IJssel E: gemeente@krimpenaandenijssel.nl aan den IJssel Bezoekadres: Raadhuisplein 2 I:

2 e. De 'Tuyter' wordt in stand gehouden en omgevormd tot de centrale ontmoetingsplek in onze gemeente waarin ook het muziekonderwijs is gehuisvest. f. De 'Big Bear' wordt in stand gehouden en omgevormd tot een accommodatie voor muziekverenigingen. g. De resterende portefeuille wordt (op termijn) tot een (aanvaardbaar) minimum teruggebracht. Inhoudelijke opgaven voor ons college Deze besluiten hebben wij voor ons zelf vertaald in de volgende opgaven: 1. omvormen van twee multifunctionele accommodaties: a. Tuyter tot de centrale ontmoetingsplek in onze gemeente; b. Big Bear tot een accommodatie voor muziekverenigingen; 2. afstoten c.q. herontwikkelen van gemeentelijk vastgoed (te beginnen met): a. Tuinstraat (huidige gebouw Muziekschool); 3. verzelfstandigen ('overlaten c.q. overdragen') van het dagelijks beheer van de gemeentelijke voorzieningen op het gebied van: a. kunst en cultuur (muziekonderwijs, multifunctionele accommodaties); b. sporten en bewegen (zwemmen, binnensport, buitensport); c. groen en recreatie (kinderboerderij); 4. invoeren van het nieuwe huurprijsbeleid 1. Zoals bekend zijn meerdere collegeleden vanuit hun portefeuille bij deze opgaven betrokken. Tegelijkertijd zijn er vele (dwars)verbanden. Daarom hebben wij in de persoon van wethouder Arnold de Leeuw een coördinerend wethouder aangewezen. De financiële opgave Bij de start van de voorzieningendiscussie in februari 2012 heeft de gemeenteraad als (financiële) opdracht geformuleerd: 1. de structurele inkomsten en uitgaven moeten voor (tenmínste) 10 jaar verzekerd zijn; 2. vanaf 2015 een structurele bezuiniging van ê ,- t.o.v. de begroting Deze financiële taakstelling is vervolgens een aantal keren aangepast. 1. In de begroting is een taakstelling opgenomen die vanaf 2016 oploopt naar structureel ē , Deze taakstelling is niet meer gerelateerd aan de exploitatietekorten uit de begroting Het is een 'absoluut' bedrag geworden dat (rekenkundig) over een aantal posten is verdeeld. 1 Conform de Kadernota Vastgoed waarin de basis wordt gelegd voor een transparante en uniforme wijze van huurprijsberekening. 2 Voor de goede orde: het gaat enerzijds om een structurele verbetering van de exploitatiesaldi van de voorzieningen in Anderzijds gaat het om een structurele verbetering van het exploitatiesaldo van het gemeentelijk vastgoed als gevolg van de invoering van het nieuwe huurprijsbeleid. Die verbetering (hogere baten, lagere lasten of een combinatie daarvan) moet vanaf 2016 op jaarbasis structureel C ,- bedragen. 2

3 CC Deze taakstelling hebben wij 'overgenomen' in de Kadernota en de meerjarenbegroting In 2015 zullen wij deze financiële taakstelling in ieder geval als volgt invullen. 1. We verbeteren het exploitatiesaldo van het (eigenaren)beheer van de gemeentelijke vastgoedportefeuille. 2. We verbeteren de exploitatiesaldi van de gemeentelijke voorzieningen (zwembad, binnensport, buitensport, zwembad, accommodaties, kinderboerderij). Het gaat daarbij om het terugdringen van directe kosten én indirecte kosten (overhead) van het eigenarenbeheer en dagelijks beheer. Maar onder deze taakstellende opgave valt óók het vergroten van de inkomsten uit het exploitatiebeheer van de voorzieningen, bijv. door (nieuwe) activiteiten te ontplooien waarmee (extra) inkomsten kunnen worden gegenereerd. In aanvulling hierop willen wij graag aangeven wat op dit moment de inhoudelijke stand van zaken is. Omvorming Tuyter en Big Bear De voorbereidingen voor de omvorming van Tuyter en Big Bear zijn in volle gang. Met de huidige en beoogde gebruikers c.q. huurders zijn wij in gesprek. Op basis van deze gesprekken constateren wij dat de in maart 2014 uitgesproken doelstellingen voor de twee accommodaties, centrale ontmoetingsplek respectievelijk accommodatie voor muziekverenigingen, haalbaar zijn. Voor beide accommodaties geldt dat wij in 2015 de verbouwing van het vastgoed willen laten plaatsvinden, waarna de accommodaties eveneens in 2015 in gebruik kunnen worden genomen. Het begrotingsjaar 2016 wordt het eerste vollediçie begrotingsjaar waarin: 1. de Tuyter' in gebruik is als de centrale ontmoetingsplek in onze gemeente waarin ook het muziekonderwijs is gehuisvest; 2. de 'Big Bear' in gebruik is als een accommodatie voor muziekverenigingen; 3. de (locatie van de) huidige 'muziekschool' (het gebouw) een herbestemming kan krijgen. De plannen voor Tuyter en Big Bear zullen wij nog dit jaar presenteren. Wij merken daarbij op dat wij in de meerjarenbegroting nog geen rekening hebben gehouden met de verbouwing van de Tuyter' en ook nog niet met het in 2016 'vrijvallen' van het huidige pand van de muziekschool aan de Tuinstraat. Op de hoogte van de investering en de wijze waarop wij de kosten van de investering in de Tuyter willen dekken, komen wij terug bij de presentatie van de plannen. Voor de investering in de 'Big Bear' geldt dat het reeds beschikbare krediet en de daarbij behorende jaarlasten taakstellend voor ons zijn. Wij verwachten dat dit bedrag toereikend is. Voor de goede orde merken wij nog op dat binnen de administratieve organisatie van de gemeente het Team Vastgoed de rol van eigenaar van Tuyter en Big Bear vervult en het vastgoed 'verhuurt' aan (het Team) Beheer Accommodaties. 3

4 Beheer Accommodaties is belast met het dagelijks beheer van Tuyter en Big Bear en krijgt de taak om het nieuwe profiel daadwerkelijk vorm te geven door de accommodaties te verhuren aan de verenigingen, instellingen en gebruikers die in het nieuwe profiel passen. Structureel gebruik krijgt daarbij voorrang en exclusief gebruik wordt uitzondering. De intern doorberekende huurprijs moet in de exploitatie van Tuyter en Big Bear worden 'terugverdiend'. Afstoten/herontwikkelen gemeentelijk vastgoed Voor de (locatie van de) huidige 'muziekschool' zullen wij in 2015 verkennen op welke wijze de herbestemming kan worden vorm gegeven. Eerste vraag die daarbij beantwoord moet worden is of het pand in stand kan c.q. moet blijven of dat er (beter) herontwikkeling (sloop en nieuwbouw) kan c.q. moet plaatsvinden. Stand van zaken (verzelfstandiging) dagelijks beheer Voor het dagelijks beheer (programma, facilitair en exploitatie) van (binnen)sport, zwembad, muziekeducatie, natuur- en milieueducatie en twee multifunctionele accommodaties is een vorm van externe verzelfstandiging de 'stip op de horizon'. In de Kadernota zijn de drie criteria benoemd aan de hand waarvan wij de (interne én externe) verzelfstandiging vorm zullen geven. 1. Mate waarin de uitgevoerde activiteiten ('geleverde producten') een bijdrage leveren aan gemeentelijke beleidsdoelstellingen en in verhouding staan tot de gemeentelijke bijdrage/subsidie. 2. Mate waarin de voorziening autonomie krijgt om de eigen bedrijfsvoering vorm te geven. 3. Mate waarin de voorziening vrijheid krijgt om op ondersteunende functies (overhead) eigen capaciteit op te bouwen. Om de (interne en externe) verzelfstandiging van de voorzieningen (verder) vorm te geven hebben wij deelprojecten ingericht. Interne verzelfstandiging In de Kadernota is uitgesproken dat een periode van interne verzelfstandiging als 'proefperiode' en 'opstap' kan worden benut ter voorbereiding op externe verzelfstandiging. Inmiddels hebben wij besloten om voor álle voorzieningen - ook voor het muziekonderwijs - eerst een periode van interne verzelfstandiging te willen organiseren. In 2015 zullen wij duidelijk maken: 1. welke activiteiten of producten elke voorziening 'levert'; 2. welke gemeentelijke beleidsdoelstellingen (vastgelegd in een subsidiebeleidsregel) daarmee worden nagestreefd (vermeld per activiteit of product); 3. welke (aanvullende) mogelijkheden er zijn voor het verkrijgen van middelen, anders dan een gemeentelijke bijdrage/subsidie (contributie, entreeheffing, fondsen, sponsoring, donaties, eigen vermogen etc); 4. voor welke van die activiteiten of producten gemeentelijke financiële middelen nodig zijn en wat de omvang van die middelen moet zijn. 4

5 De uitkomst hiervan kunt u zonder meer beschouwen als een soort (intern) managementcontract. Beweging van interne naar externe verzelfstandiging In de Kadernota hebben wij al opgemerkt dat structurele bezuiniging en (incidentele) frictiekosten een soort communicerende vaten (b)iijken te zijn. Hoe sneller je structureel wil bezuinigen (bijv. door via externe verzelfstandiging de taken onder een 'goedkopere' CAO te brengen), hoe hoger de frictiekosten (compensatie van loonderving) zullen zijn. En andersom geldt dat als je via natuurlijk verloop afscheid van mensen neemt, het langer duurt voor je een structurele bezuiniging haalt, maar er geen frictiekosten zijn. Wij hebben op dit moment het beeld om - via interne verzelfstandiging in 2015/ toe te werken naar externe verzelfstandiging in Qua personeelsbeleid zullen wij daar zoveel mogelijk op anticiperen. Meer concreet hebben wij voor alle voorzieningen besloten om bij vacatures geen nieuwe medewerkers meer in (vaste) dienst te nemen. Voor de externe verzelfstandiging streven wij naar een organisatievorm (of beter gezegd: een wijze van aansturing door de gemeente) die continuïteit kan bieden en goed oog heeft voor de lokale, Krimpense 'klant'. Meer concreet houden wij voor de verzelfstandiging dus de volgende planning aan. e In 2015/2016 verzelfstandigen we de voorzieningen intern en draaien we 'proef. In 2016/2017 evalueren we, sturen we bij en bereiden we de doorontwikkeling naar externe verzelfstandiging voor. «In 2018 zijn de voorzieningen extern verzelfstandigd. Overigens is er wel sprake van een flexibele planning.» Indien gewenst kan in 2017 op basis van de evaluatie (beargumenteerd) worden besloten om externe verzelfstandiging voor één of meer voorzieningen uit te stellen, dan wel om daar vanaf te zien. «Indien gewenst kan ook (beargumenteerd) worden besloten om één of meer voorzieningen al eerder dan in 2018 extern te verzelfstandigen. 5

6 cc Stand van zaken huurprijsbeleid Met de vaststelling van de Kadernota is besloten om per 1 januari 2016 het nieuwe huurprijsbeleid in werking te laten treden. Daarbij is het allereerst van belang om binnen onze vastgoedportefeuille in een aantal categorieën onderscheid te maken. 1. Zwembad en kinderboerderij:» worden voor hun huidige functie in stand gehouden; er is sprake van een interne huurrelatie tussen Team Vastgoed en de manager/beheerder van zwembad en kinderboerderij. 2. Tuyter' en 'Big Bear':» er is sprake van een interne huurrelatie tussen Team Vastgoed en Beheer Accommodaties;» worden in opdracht van het Team Vastgoed 'omgevormd' (voorstellen voor investeringen in het vastgoed zijn in voorbereiding) en daarna (opnieuw) verhuurd aan Beheer Accommodaties; Beheer Accommodaties verhuurt aan meerdere (nieuwe) gebruikers conform het afgesproken profiel. 3. Binnensport:» er is sprake van een interne huurrelatie tussen Team Vastgoed en Beheer Accommodaties. 4. Buitensport:» hier is sprake van een grote verscheidenheid aan (contract)relaties en eigendomssituaties. 5. Overige gebouwen: ook hier is sprake van een grote verscheidenheid aan (contract)relaties en eigendomssituaties. Binnen de administratieve organisatie van de gemeente geldt voor zwembad en binnensport, net als voor Tuyter en Big Bear, dat het Team Vastgoed de rol van eigenaar vervult en het vastgoed 'verhuurt' aan (het Team) Beheer Accommodaties. De kinderboerderij wordt 'verhuurd' aan de afdeling Ruimte. Beheer Accommodaties is belast met het dagelijks beheer van de genoemde voorzieningen en heeft o.a. de taak om de (administratief) in rekening gebrachte huurprijs via de exploitatie (deels) terug te verdienen. Voor de kinderboerderij heeft de afdeling Ruimte die taak. Voor de buitensport en de overige gebouwen geldt dat het Team Vastgoed deze rechtstreeks verhuurt aan verenigingen en instellingen. Inmiddels hebben wij de kosten van het eigenarenbeheer op twee wijzen in beeld, te weten de kosten zoals ze: 1. daadwerkelijk in de begroting c.q zijn opgenomen; 2. kunnen worden berekend volgens de 'Discounted Cashflow methode' (DCFmethode) 3. 3 Bij deze methodiek, die inmiddels door veel gemeenten als basis voor hun huurprijsbeleid wordt gebruikt, worden voor de hele (verwachte) exploitatieperiode van een vastgoedobject de kosten van het eigenarenbeheer in beeld gebracht en netto contant gemaakt. Deze kosten worden vervolgens geheel of gedeeltelijk 'omgeslagen' in een (maandelijkse) huurprijs. 6

7 Uit de berekening volgens de DCF-methode is gebleken dat de kosten (aanzienlijk) hoger zijn dan de (werkelijke) kosten zoals die nu in de begroting zijn opgenomen. Belangrijkste oorzaak hiervoor is dat in de DCF-methode rekening wordt gehouden met de kapitaallasten 4. Aangezien (in het verleden) investeringen in maatschappelijk vastgoed (sporthal 'De Boog' is daar een voorbeeld van) vaak in één keer werden afgeschreven, bevat de huidige begroting voor veel vastgoed geen kapitaallasten (meer). Als er meer recent noodzakelijke investeringen in het vastgoed zijn gedaan of - zoals bij Tuyter en Big Bear - binnenkort (moeten) plaatsvinden, is er wel sprake van kapitaallasten die als kosten in de begroting zijn of worden opgenomen. Dus enerzijds constateren wij dat er voor elk vastgoedobject een verschil is tussen de kosten volgens de DCF-methode en de in de begroting opgenomen kosten. Anderzijds constateren wij dat het verschil per object relatief sterk kan verschillen Wij zullen de komende maanden daarom allereerst moeten toewerken naar het op uniforme wijze 'in kaart brengen' van de kosten van eigenarenbeheer van zwembad, Tuyter, Big Bear, binnensport en kinderboerderij. Gelet op de complexiteit hebben wij daarvoor specifieke externe ondersteuning ingehuurd. Doelstelling is om uiterlijk in de meerjarenbegroting de kosten van het eigenarenbeheer op uniforme en transparante wijze aan de gemeentelijke voorzieningen toe te rekenen. Natuurlijk geven we prioriteit aan Tuyter en Big Bear aangezien afspraken met de (nieuwe) huurders over de huurprijs een noodzakelijke voorwaarde zijn om tot een verantwoorde exploitatie van de (omgevormde) accommodaties te komen. Als gezegd komen we daar al dit jaar bij uw raad op terug. Het overige vastgoed (buitensport en overige gebouwen) verhuurt het Team Vastgoed in principe direct aan verenigingen en instellingen. Zoals aangegeven is er sprake van een grote verscheidenheid aan (contract)relaties en eigendomssituaties die de uitkomst zijn van (ad hoe) besluitvorming uit het verleden. Zo kan het voorkomen dat een vereniging of instelling: * zelf eigenaar en (exclusief) gebruiker van een pand is; «dat pand al dan niet (deels) heeft gefinancierd met hulp van de gemeente; «de grond(en) c.q. het '(sport)complex' waarop het pand is gebouwd van de gemeente huurt. Terwijl in andere gevallen de gemeente volledig eigenaar is van pand en grond en verenigingen of instellingen daarvan huurder (en dagelijks beheerder) zijn. Wij zuilen daarom nu éérst inzetten op het nader in beeld brengen van deze grote verscheidenheid aan (contract)relaties om van daaruit naar een vorm van uniformiteit toe te werken. Wij verwachten dat wij een groot deel van 2015 nodig hebben om dit in samenspraak met de verenigingen en instellingen - in beeld te brengen. Ook hiervoor zetten wij de ingehuurde externe adviseur in. 4 Die kapitaallasten worden berekend aan de hand van de WOZ-waarde. 7

8 Overigens kan voor sommige huurders al eerder een 'maatwerk traject' nodig zijn. Met sommigen van hen zijn we al in gesprek. Desgevraagd doen we dat ook met andere verenigingen. Tenslotte Zoals wij al eerder in deze brief hebben aangegeven, komt in de loop van 2015 voor elke voorziening een (nieuwe) exploitatie beschikbaar die is gebaseerd op de: e activiteiten of producten die de voorziening 'levert';» eigen middelen, anders dan een gemeentelijke bijdrage/subsidie (contributie, entreeheffing, fondsen, sponsoring, donaties, eigen vermogen etc); «huurprijs die (intern) aan Team Vastgoed betaald moet worden;» kosten die het 'concern' doorberekend voor overhead; «gemeentelijke financiële middelen die (aanvullend) nodig zijn voor de 'geleverde' activiteiten of producten. Als gezegd zullen wij als eerste voor Tuyter en Big Bear aangeven hoe de nieuwe exploitatie (kosten/baten) er in 2016 uit gaat zien. Ook brengen wij dan in beeld wat het uit de exploitatie halen van het huidige gebouw van de muziekschool structureel en incidenteel oplevert. Voor de overige voorzieningen kunnen wij die concrete (financiële) voorstellen naar verwachting ten tijde van de voorjaarsnota doen. In het eerste kwartaal van 2015 komen verder de eerste resultaten beschikbaar van de wijze waarop het nieuwe huurprijsbeleid een bijdrage kan leveren aan de taakstelling. In de begroting 2014 zijn de ondersteunende functies die het 'concern' aan de voorzieningen levert op een vernieuwde wijze doorberekend. Daardoor zijn de exploitatietekorten van de voorzieningen (boekhoudkundig) verminderd, maar tegelijkertijd zijn de kosten van andere gemeentelijke 'producten' hoger geworden. Per saldo is hierdoor nog niet op de overhead bezuinigd. Wij hebben daarom aan de gemeentesecretaris gevraagd om op dit punt met een concreet voorstel te komen. Wij hopen u hiermee voor dit moment voldoende te hebben geïnformeerd. Wellicht ten overvloede willen wij nog opmerken dat de aandacht voor en de besluitvorming over de toekomst van de gemeentelijke voorzieningen in 2015 intensief zal zijn. Wij geven u graag in overweging om na te denken over de wijze waarop u als raad in dit proces betrokken wil blijven. Hoogachtend. Bprgemedster en wethouders van Krimpen aan den IJssel, De secretáris, De burgemeester, s 8