HANDLEIDING Looqin PO Een procesgericht kindvolgsysteem voor het primair onderwijs

Transcriptie

1 HANDLEIDING Looqin PO Een procesgericht kindvolgsysteem voor het primair onderwijs PO PROCESGERICHT KINDVOLGSYSTEEM Veel met weinig CENTRUM VOOR ERVARINGSGERICHT ONDERWIJS/ KATHOLIEKE UNIVERSITEIT LEUVEN ONDERWIJS MAAK JE SAMEN Handleiding Looqin PO versie juni

2 Looqin PO: de digitale versie van het Procesgericht Kindvolgsysteem, ontwikkeld door Prof. dr. Ferre Laevers, KU Leuven en Ilse Aerden, CEGO Voor elke leeftijd dezelfde schaal-waarden Toepasbaar binnen elk onderwijsconcept Computer, laptop èn tablet Eenvoudig scoren op een vijfpuntsschaal DE VOORDELEN VAN LOOQIN PO Zowel op groepsniveau als op individueel niveau Focus op het leerproces Minder administratie Gericht op de professionaliteit van de leerkracht Welbevinden, betrokkenheid, competenties en prestaties Ruimte om eigen schoolkeuzes in te voeren De theoretische achtergrond van Looqin PO is te vinden in een apart document. Daarvoor verwijzen we je graag naar Op deze site is ook een duidelijk instructiefilmpje te vinden over de werkwijze van Looqin PO 2 Handleiding Looqin PO versie juni 2015

3 INHOUDSOPGAVE INLEiding 4 WAAROM EEN PROCESGERICHT KINDVOLGSYSTEEM? 5 DE WERKWIJZE VAN LOOQIN po 6 SPOOR 1 GROEPSNIVEAU 8 DE GROEPSSCREEning 8 WIJZE VAN INVULLEn 8 FREQUENTIE VAN INVULLEn 8 I. GROEPSSCREENING WELBEVINDEN EN BETROKKENHEid 9 WELBEVINDEn 10 BETROKKENHEid 11 KLEURCODERING WELBEVINDEN EN BETROKKENHEid 12 II. GROEPSSCREENING COMPETENTIE EN PRESTATIE 13 COMPETENTIEs 13 PRESTATIEs 14 COMPETENTIE EN PRESTATIE IN RELATIE TOT Elkaar 15 GEDETAILLEERDE SCREENING COMPETENTIES EN PRESTATIEs 16 competenties en prestaties toevoegen/ verwijderen 17 RESULTATEN GROEPSOVERZICHT OP startpagina 18 HET GROEPSBEELD (CIRKELDIAGRAM EN STAAFDIAGRAM) 19 KLEURCODERING CIRKELDIAGRAM EN STAAFdiagram 20 EVOLUTIE GROEPSSCREEning 21 INTERVENTIES KIEZEn 21 Groepslogboek 22 GROEPSOVERZicht 23 SPOOR 2 INDIVIDUEEL NIVEAU 24 OPENINGSPAGINA VAN EEN INDIVIDUEEL kind 24 INDIVIDUELE OBSERVATIEs 25 BALANS EN WERKPUNTEN OVERZicht 27 HET ZORGPUnt 28 HET WERKPUnt 29 HET LOGBOEk 29 INDIVIDUELE EVOLUTIEs 30 GEDETAILLEERDE SCREEning 30 jaaroverdracht looqin po 31 BEHEER 31 KOMENDE ONTWIKKELINGEn 35 LICENTIEKOSTEn 35 VEELGESTELDE VRAGEn 36 REFERENTIEs 41 CONTACTGEGEVEns 41 BIJLAGEn 42 Handleiding Looqin PO versie juni

4 INLEIDING Looqin PO is een procesgericht kindvolgsysteem dat de leerkrachten helpt om de gehele ontwikkeling van kinderen in beeld te brengen: welbevinden, betrokkenheid, competenties en prestaties. Het kindvolgsysteem biedt houvast om kinderen op een effectieve manier te volgen en te begeleiden in hun leer- en groeiproces. De samenvatting van dit proces is eenvoudig, waardoor je in één oogopslag zicht hebt op je gehele groep. Een inspiratiebron van interventies op basis van de zeven betrokkenheidsverhogende factoren en leerkrachtstijl (Laevers & Heylen, 2013) zorgt ervoor dat zorg direct vertaald kan worden in concrete acties op groepsniveau. Voor de leerkracht is binnen Looqin PO een belangrijke rol weggelegd. Het is zijn taak om voor elk kind aan te sluiten bij zijn behoeften. We weten, en onderzoek bevestigt dit: het is de leerkracht die ertoe doet! Maar hoe pak je het als leerkracht aan? Er doen zich in de dagelijkse praktijk zoveel situaties voor waarmee de leerkracht rekening moet houden en waarop hij moet kunnen inspelen met allerlei interventies. In het bijzonder in de omgang met kinderen met dyslexie, ADHD, autisme etc. Veel leerkrachten zien door de bomen het bos niet meer of geven aan dat het teveel wordt. Naar een juiste aanpak zoeken voelt dan als onbegonnen werk. Het lijkt alsof we doorgeschoten zijn in een eng tekortverhaal: bij elk kind merken we wel een tekort op dat bijgespijkerd moet worden, tot het weer mee kan met de gemiddelde groep. Dit terwijl we weten hoe dynamisch de ontwikkeling van elk kind is! Laten we teruggaan naar de essentie van zorg: Kinderen die vast dreigen te lopen in hun ontwikkeling moeten we weer laten groeien en opbloeien. Welbevinden en betrokkenheid zijn niet gewoon de voorwaarden om tot leren te komen, het zijn de kwaliteitsmeters van het leerproces zelf. Kinderen die in hun ontwikkeling vast dreigen te lopen, zijn kinderen die zich niet goed voelen of waarbij de betrokkenheid onvoldoende tot uiting komt. Die kinderen opnieuw laten groeien en opbloeien betekent dan ook in eerste instantie investeren in het verhogen van hun welbevinden en betrokkenheid. Zowel informatie over de prestaties en competenties van het kind als de extra knowhow over de diverse soorten problematieken wordt erkend en meegenomen in Looqin PO, maar altijd vanuit hun betekenis voor het welbevinden en de betrokkenheid van het kind. Looqin PO biedt houvast in het zoekproces om zorg voor de hele groep en zorg voor elk kind te vertalen in concrete acties. Het instrument biedt een systematiek, zonder in overdrive te gaan. De registratielast wordt tot een minimum beperkt. De digitale mogelijkheden worden ingezet om gegevens overzichtelijk te verwerken. Het is echter geen invulinstrument dat, als je het goed afwerkt, je automatisch vertelt wat je moet doen. Het is een werkinstrument. Het helpt je om, stap voor stap, stil te staan bij de dingen die relevant zijn om greep te krijgen op jouw groep en alle uitdagingen die er liggen. Reflectie wordt maximaal gestimuleerd. En... het biedt ook perspectief! Concrete handvatten voor interventies zijn ingebouwd. De focus binnen Looqin PO ligt primair op de groep: het uitbouwen van een zorgbreed basismilieu, differentiëren in de breedte en in de diepte. Preventie en remediëring zijn dan ook twee parallelle processen, die in Looqin PO in een evenwichtige verhouding samen worden genomen. Mocht je geïnteresseerd zijn in het gedachtegoed van procesgericht werken, dan verwijzen we je graag naar het boek van Prof. Dr. Ferre Laevers en Ludo Heylen (2013): Een procesgerichte aanpak voor zes tot twaalfjarigen in het basisonderwijs en Laevers, F. e.a. (2014): Ervaringsgericht werken met kleuters in het basisonderwijs. 4 Handleiding Looqin PO versie juni 2015

5 In deze inleiding willen we tenslotte een speciaal dankwoord richten tot Ferre Laevers en Ilse Aerden van CEGO en alle leraren en directies van de pilotscholen in Vlaanderen en Nederland die hebben geholpen om Looqin PO te maken tot een efficiënt en toegankelijk instrument. We wensen je veel succes en werkplezier met het procesgerichte kindvolgsysteem Looqin PO! WAAROM EEN PROCESGERICHT KINDVOLGSYSTEEM? Kijkend naar het licht van de lamp in onderstaande figuur zien we de invloed van de school- en groepscontext. Je kunt je er onmiddellijk een aantal vragen bij stellen: Staan sommige kinderen niet in de kou? Krijgen alle kinderen voldoende warmte, zorg en stimulans? Profiteert iedereen wel van de inspanningen die we als school en leerkracht leveren? Is de leeromgeving voor alle kinderen krachtig genoeg? Een goed kindvolgsysteem geeft aan wie extra zorg nodig heeft (signaleren), zet een weg uit om het probleem te verduidelijken (analyseren) en helpt om tot succesvolle initiatieven te komen en die te evalueren (interveniëren). Looqin PO helpt je om geen enkel kind uit het oog te verliezen en duidelijk zicht te houden op de evolutie die elk kind doormaakt. Belangrijke vragen zijn: Hoe weten we welke kinderen in hun ontwikkeling bedreigd zijn? Welke criteria moeten we hanteren om te achterhalen wie extra zorg nodig heeft? In nagenoeg alle leerlingvolgsystemen is men in de eerste plaats geïnteresseerd in het prestatieniveau. Men gaat voor elk kind na waar het in zijn ontwikkeling staat in vergelijking met zijn leeftijdsgroep. Wie tegenover die norm een achterstand vertoont, wordt in een remediëringstraject meegenomen. Dergelijke leerlingvolgsystemen focussen vaak sterk op de schoolse prestaties en besteden minder aandacht aan de sociale en emotionele ontwikkeling. Looqin PO gooit het over een andere boeg. Voor de selectie van kinderen die een aangepaste aanpak nodig hebben, richt het zich niet in de eerste plaats op wat kinderen kunnen en niet kunnen, op wat ze al hebben geleerd en wat nog niet. Handleiding Looqin PO versie juni

6 Met Looqin PO stel je eerst andere vragen: Hoe gaat het met dit kind? Gedijt het hier? Reageert het goed op de geboden kansen? Gedraagt het zich zodanig, dat er ontwikkeling te verwachten is? We concentreren ons met andere woorden op aanwijzingen die met het (groei- of leer)proces te maken hebben. P RO C E S Context of leeromgeving Beleving en mentale activiteit Verandering in competentie en attitude A A N PA K E F F E C T De algemene vraag Hoe gaat het met dit kind? valt uiteen in twee deelvragen: Hoe staat het met het welbevinden van dit kind? en Hoe is de betrokkenheid van dit kind? WELBEVINDEN wijst erop dat de wisselwerking tussen kind en omgeving optimaal verloopt, dat de basisbehoeften bevredigd worden. BETROKKENHEID wijst erop dat kinderen vanuit hun exploratiedrang in die omgeving tot (intense) mentale activiteit komen. Als die twee voorwaarden vervuld zijn, weten we dat kinderen het goed maken én volop in ontwikkeling zijn. Welbevinden en betrokkenheid als kernpunten voor Looqin PO betekent: ons concentreren op de kwaliteit van het leven en leren. Missen we die kwaliteit, dan weten we dat er werk aan de winkel is. Is er dan geen aandacht voor het (ontwikkelings)niveau, voor de output? Natuurlijk wel, maar niet als eerste indicator van problemen. Achterstand in ontwikkeling betekent immers niet noodzakelijk dat je tot maatregelen moet overgaan, zoals voorsprong in ontwikkeling evenmin hoeft te betekenen dat er door jou als leerkracht geen maatregelen genomen moeten worden. DE WERKWIJZE VAN LOOQIN PO Deze handleiding helpt je om vanuit een procesgerichte benadering de kinderen op de juiste manier te volgen en volledig in beeld te brengen. Zowel op groepsniveau als op individueel niveau wordt de juiste aanpak stap voor stap beschreven. Via kun je beginnen met Looqin PO. Je kunt via twee sporen de ontwikkeling van kinderen volgen. Je begint in spoor 1 (groepsniveau) waarbij je je richt op de gehele groep. In spoor 1 worden tevens meer dan 400 interventies aangeboden die je op groepsniveau kunt uitvoeren. Vervolgens ga je de kinderen met extra begeleidingsbehoeften in spoor 2 nader in beeld brengen (individueel niveau). De werkwijze en stappen van Looqin PO worden op de volgende bladzijde van deze handleiding zeer eenvoudig weergegeven in de vorm van een schema. 6 Handleiding Looqin PO versie juni 2015

7 SPOOR 1 Starten op groepsniveau voor alle kinderen SPOOR 2 Individueel niveau voor enkele kinderen GROEPSSCREENING Je begint met het invullen van twee groepsscreenings: 1) Welbevinden en betrokkenheid 2) Competenties en prestaties GEDETAILLEERDE SCREENING Competenties en prestaties kan je met een gedetailleerde screening nader in beeld brengen. INDIVIDUELE OBSERVATIE Via individuele observaties breng je op te volgen kinderen beter in beeld. Looqin PO helpt je hierbij middels gerichte observatievragen. Alleen de aspecten die aandacht vereisen, vul je in. BALANS EN WERKPUNTEN RESULTATEN GROEPSOVERZICHT Op de startpagina krijg je een beeld van de ontwikkeling van je groep met behulp van het cirkeldiagram, het staafdiagram en de evoluties. Je ziet onmiddellijk welke kinderen zich in de gevarenzone bevinden. Tevens formuleer je aan de hand van dit beeld conclusies over de groep. INTERVENTIES KIEZEN Op groepsniveau ga je met behulp van de interventiedatabase interventies kiezen. Met deze interventies werk je op groepsniveau, dus voor alle kinderen tegelijk, aan het verhogen van welbevinden, betrokkenheid, competentie en prestatie. GROEPSOVERZICHT In het groepsoverzicht krijg je een volledig beeld van alle kinderen. Je bepaalt welke kinderen je wilt opvolgen. Deze kinderen ga je gerichter observeren met behulp van spoor 2. In één overzicht zie je wat de bevorderende en belemmerende factoren van het kind zijn. Vanuit dit overzicht trek je conclusies en bepaal je vervolgacties (werkpunten). EVOLUTIE De evolutie laat een duidelijk beeld zien van de ontwikkeling van een kind, gedurende de schooljaren. Zijn er betekenisvolle verschuivingen op te merken? Is het welbevinden gestegen? GEDETAILLEERDE SCREENING Alle competenties en prestaties die van een leerling in beeld zijn gebracht door de leerkracht worden hier zichtbaar. individueel LOGBOEK GROEPSlogboek In het groepslogboek wordt alles bijgehouden over de groep. Alle groepsscreenings worden hierin opgeslagen. Tevens kun je interventies evalueren en verslagen toevoegen die te maken hebben met de groep. In het logboek heb je toegang tot alle informatie die in het verleden en het heden rondom dit kind verzameld is. Het gaat bijvoorbeeld om groepsscreenings, individuele observaties, interventies, verslagen van onderzoeken, gesprekken met het kind, gesprekken met ouders etc. Handleiding Looqin PO versie juni

8 SPOOR 1 GROEPSNIVEAU DE GROEPSSCREENING We stellen vast dat er grote verschillen zijn tussen wat kinderen leren. In elke klas wordt er geleerd, maar niet elk kind leert evenveel! Dat hangt samen met het feit dat niet elk kind de leeromgeving in zijn klas op dezelfde wijze ervaart. Kinderen met een hoog welbevinden en een hoge betrokkenheid profiteren maximaal van de rijke leeromgeving en ontwikkelen zich naar hun eigen mogelijkheden. Met een groepsscreening willen we snel zicht krijgen op de kinderen in de groep die uit de boot dreigen te vallen. We maken een huidige stand van zaken op. In eerste instantie bekijken we aan de hand van welbevinden en betrokkenheid hoe elk van de kinderen zich voelt en de omgeving beleeft en ervaart. Daarnaast kijken we naar competenties en prestaties. Door middel van deze informatie kijken we of de kinderen in ontwikkeling zijn. De groepsscreening is dus het startpunt voor een systematische verkenning van je groep. Het opslaan gebeurt automatisch. Je kunt er voor kiezen om een deel van de screening tijdelijk op te slaan of deze screening meteen definitief op te slaan. Als je de screening definitief opslaat kan deze niet meer veranderd worden. De ingevulde screening wordt dan opgeslagen als groepsscreening en is in zijn geheel te zien via het groepslogboek. WIJZE VAN INVULLEN We adviseren om de groepsscreenings in te vullen aan de hand van alle dagelijkse indrukken die je de afgelopen periode hebt opgedaan, aangevuld met gerichte observaties. Je roept de beelden van de observaties op en je gaat na welke signalen je vooral hebt opgemerkt. Heb je bij een bepaald kind nog een onduidelijk beeld, dan observeer je dit kind extra. Je kan ook bij het kind zelf polsen of de ouders bevragen. Wat je precies moet observeren, is nauwkeurig uitgewerkt in een vijfpuntsschaal. De toelichting bij die schaalwaarden kun je vinden in deze handleiding bij de betreffende groepsscreening. Ook kun je het in Looqin PO oproepen door met je muis over de scores heen te gaan. De kleuren voor welbevinden/ betrokkenheid verschillen met de kleuren van competenties en prestaties, omdat de scores bij beiden een andere betekenis hebben. We raden aan om op teamniveau uit te wisselen over het invullen van de groepsscreening en hierover eventueel nascholing te volgen (bijv. bij Onderwijs Maak Je Samen zie Dit is belangrijk om voor alle groepen tot betrouwbare gegevens te komen, die ook door collega s van volgende groepen correct geïnterpreteerd worden. FREQUENTIE VAN INVULLEN Een groepsscreening invullen gebeurt niet eenmalig. Het is immers een stand van zaken, die na enige tijd opnieuw opgemaakt moet worden. Aan te bevelen is om op schoolniveau de frequentie van invullen vast te stellen. Wij raden aan drie groepsscreenings te maken per schooljaar: in oktober, in januari/ februari en in april/mei. Bij jonge kinderen (groep 1 of 2) kan het wenselijk zijn om 3 tot 6 keer per jaar de screening in te vullen. Dit in verband met de ontwikkeling van jongere kinderen die snel en sprongsgewijs verloopt. Ook in groepen met veel zorgvragen kunnen meerdere groepsscreenings stimulerend werken om niet te verdrinken in acties voor afzonderlijke kinderen, maar juist het groepsbeeld voor ogen te houden. Na een periode van interventies kan een nieuwe groepsscreening het effect van de interventies in beeld brengen. Het is verstandig om als school hierover afspraken te maken. 8 Handleiding Looqin PO versie juni 2015

9 I. GROEPSSCREENING WELBEVINDEN EN BETROKKENHEID Via de groepsscreening welbevinden en betrokkenheid doe je uitspraken over hoe kinderen het nu werkelijk maken in je groep. Welk kind ervaart de groep als een positieve stimulans? Welk kind heeft iets meer of iets anders nodig om zich te ontwikkelen? Verlies vooral niemand uit het oog! Om betrokkenheid en welbevinden goed in te schatten, is het belangrijk dat je, naast dagelijkse indrukken, leert observeren vanuit het kind. Het gaat dus niet alleen over hoe prettig jij het kind in de groep ervaart of hoe goed het in jouw ogen meewerkt aan je opdrachten. Het gaat erom dat we het perspectief van het kind innemen en aftasten wat er zich in het kind afspeelt, terwijl het met onderwijstaken bezig is. Definities welbevinden en betrokkenheid De definities van welbevinden en betrokkenheid kun je vinden door in de groepsscreening op de schaalwaarden te klikken. Welbevinden Kinderen die zich in een toestand van welbevinden verkeren, voelen zich als een vis in het water. De hoofdtoon van hun bestaan is genieten. Ze beleven plezier en genieten van elkaar en van de dingen. Ze stralen vitaliteit uit en tegelijk ontspanning en innerlijke rust. Ze stellen zich open en ontvankelijk op voor wat op hen afkomt. Ze zijn spontaan en durven zichzelf te zijn. Welbevinden is vaak verbonden met zelfvertrouwen, een goed zelfwaardegevoel, voor zichzelf durven opkomen, weerbaarheid. In de diepte veronderstelt welbevinden het in voeling zijn met zichzelf, het contact hebben met de eigen ervaringsstroom, volfunctioneren. Handleiding Looqin PO versie juni

10 Betrokkenheid Betrokkenheid is een toestand waarin kinderen zich bevinden wanneer ze op een intense manier met iets bezig zijn. We merken het aan hun hoge concentratie, een opgeslorpt, tijdvergeten bezig zijn. Hun handelingen en houding verraden een intense mentale activiteit. Ze zijn heel aanspreekbaar voor wat de omgeving te bieden heeft, stellen zich open op. Ze voelen zich van binnenuit gemotiveerd om met de activiteit aan de slag te blijven. De enorme voldoening die ze hierbij ervaren vloeit voort uit de bevrediging van hun exploratiedrang: het genieten van greep te krijgen op de werkelijkheid. Betrokkenheid komt alleen voor in het smalle gebied tussen al-kunnen en nog-niet-kunnen. Kinderen bewegen zich aan de grens van hun mogelijkheden. Betrokkenheid is met al deze kenmerken samen de conditie bij uitstek voor het realiseren van ontwikkeling in de diepte oftewel fundamenteel leren. WELBEVINDEN We houden niet zomaar het welbevinden van kinderen in de gaten. Welbevinden wijst erop dat kinderen het op emotioneel vlak goed maken. Als we in veel situaties welbevinden kunnen waarnemen, is dat een teken dat ze als persoon goed in hun vel zitten en een positief zelfbeeld hebben. Het geeft ook aan dat ze over de nodige competenties en attitudes beschikken om op een bevredigende manier met hun omgeving om te gaan. Daardoor lukt het hen om aan hun basisbehoeften te voldoen of tegemoet te komen. Iets doen aan welbevinden staat niet gelijk aan kinderen verwennen en hen simpelweg alles geven wat ze vragen. In het bevredigen van basisbehoeften hebben kinderen een actieve rol. Via een gepaste ondersteuning en structuur geven we kinderen opnieuw een oké-gevoel. Behoefte aan zingeving en morele waarden Lichamelijke behoeften Behoefte aan affectie en warmte Behoefte om zichzelf als kundig te ervaren Basisbehoeften gaat over het functioneren van een persoon. Behoefte aan erkenning en bevestiging Behoefte aan veiligheid, duidelijkheid en continuïteit De basisbehoeften in een overzicht. Zie bijlage 1 voor een uitgebreide toelichting van de basisbehoeften. 10 Handleiding Looqin PO versie juni 2015

11 Als welbevinden in onvoldoende mate aanwezig is, is er reden tot ongerustheid. Het wijst er immers op dat de kinderen er niet in slagen hun basisbehoeften te bevredigen in de situatie waarin ze zich bevinden. Omdat juist in deze levensfase de basis van de persoonlijkheid wordt gelegd, kunnen we niet genoeg aandacht schenken aan de signalen voor het ontbreken van welbevinden. Ze wijzen erop dat het kind in zijn sociaal-emotionele ontwikkeling bedreigd is. Voor welbevinden stellen we ons de vragen: Voelt het kind zich op zijn gemak, als een vis in het water? Voelt het zich veilig, kan het zichzelf zijn en staat het open om op verkenning te gaan, om dingen te leren? TOELICHTING SCHAALWAARDEN WELBEVINDEN Score 1 Score 2 Score 3 Score 4 Score 5? Is meestal niet in zijn/ haar sas, nooit echt genietend; vaak gespannen, mist innerlijke rust; vele signalen wijzen op negatieve belevingen; weinig zelfzeker; laag zelfwaarde-gevoel; relaties met anderen negatief beïnvloed; weinig voeling met zichzelf; zich niet gelukkig voelen. In het patroon overweegt onbehagen. Geeft een neutraal of een gemengd beeld; de signalen van zich niet optimaal voelen of geen plezier hebben zijn niet intens en voorbijgaand; relaties met de omgeving zijn niet optimaal maar ook niet zorgwekkend; zich niet gelukkig voelen, niet ongelukkig. In het patroon overweegt welbevinden. Voelt zich meestal uitstekend; geniet met volle teugen; straalt vitaliteit uit; is ontspannen en innerlijk rustig; staat open voor de omgeving en past zich vlot aan; heeft zelfvertrouwen en toont zich weerbaar; zit goed in zijn/ haar vel; is in voeling met zichzelf. Onvoldoende informatie, zeer onduidelijk beeld of nog niet bepaald. BETROKKENHEID Welbevinden is belangrijk, maar het garandeert nog niet dat er ontwikkeling is, dat er geleerd wordt. Daarvoor hebben we nog een andere indicator nodig: betrokkenheid. Betrokkenheid wijst erop dat kinderen vanuit hun exploratiedrang in de omgeving tot intense mentale activiteit komen. Het is een uitstekende aanwijzing dat er ontwikkeling plaatsvindt. Betrokkenheid is echter meer dan een activiteit leuk vinden! Met betrokkenheid drukken we niet alleen uit dat kinderen aandacht geven aan de taak, maar dat die aandacht bovendien van de hoogste kwaliteit is! Het niveau van betrokkenheid van een kind in een bepaalde groep vertoont over het algemeen een vrij vast patroon. Er zijn schommelingen gedurende de dag of naargelang van de activiteit, maar die zijn niet significant. Dat betekent dat het goed mogelijk is om kinderen een algemene score toe te kennen over een bepaalde periode. Anderzijds leren onderzoeken ons dat een gerichte ondersteuning in de leeromgeving, in de klas, het mogelijk maakt om de betrokkenheid te verhogen, ook voor risicokinderen. Dat betekent dat leerkrachten het verschil kunnen maken! Wat we met betrokkenheid beogen, is deep-level-learning, in de diepte ontwikkelen. Dit gaat niet alleen over het opnemen van nieuwe elementen in je repertoire. Het gaat erom dat je op een kwalitatief andere manier gaat functioneren. Door wat je geleerd hebt, wordt je greep op de wereld steviger en breder. Je blik verandert, omdat je de wereld anders structureert, meer differentieert... en je gaat vervolgens ook anders handelen. Denk aan een kleuter die ontdekt dat die rare tekens letters zijn, die voortdurend terugkeren. Opeens ziet hij overal letters, die hij daarvoor niet opmerkte. Of denk aan een groep 6 kind die een ander beeld van de wereldkaart opbouwt nadat hij tijdens de Olympische Spelen alle Handleiding Looqin PO versie juni

12 deelnemende landen heeft opgezocht in de atlas. Zo kan ook een kind uit groep 8 voortaan op een andere manier met geld omgaan, wanneer hij als opdracht een kleine onderneming op moet starten. Missen we betrokkenheid, dan is er reden tot ongerustheid. Leren vindt dan slechts oppervlakkig plaats (weetjes of kunstjes). We mogen verwachten dat de ontwikkeling dan stilvalt en dat de groei stagneert. Het kind verandert niet (meer) fundamenteel. Het is dan aan de leerkracht om interventies uit te voeren die de betrokkenheid herstellen. Dankzij betrokkenheid weten we immers met zekerheid dat iemand echt in ontwikkeling is! Voor betrokkenheid stellen we ons de vragen: Vindt het kind in het aanbod uitdagingen? Wordt het geprikkeld om te handelen en na te denken en verlegt het daarbij zijn grenzen? TOELICHTING SCHAALWAARDEN BETROKKENHEID Score 1 Score 2 Score 3 Score 4 Score 5? Komt zelden echt tot activiteit; vaak voor zich uitstaren; vaak afwezig of lusteloos; slechts korte momenten van aandacht; weinig aanspreekbaar voor aanbod; indien actief dan gaat het vaak om stereotype, eenvoudige handelingen die weinig inzet vragen; mentale activiteit is gering; pikt weinig op. Onderbroken activiteit overweegt. Komt meestal tot activiteit, waarin voortgang zit in handelingen; is er met gedachten bij; maar meestal ontbreken de betrokkenheidssignalen; geregeld afleidbaar; eerder beperkte aandachtspanne; niet echt door activiteit opgeslorpt of erdoor geraakt. In het patroon overweegt betrokkenheid. Is meestal zeer geconcentreerd ononderbroken bezig; weinig afleidbaar; aanspreekbaar voor impulsen; alert; is helemaal opgeslorpt; geboeid en vaak gefascineerd; is in hoge mate mentaal actief; spreekt ten volle zijn mogelijkheden aan; beweegt zich aan de grens van zijn kunnen; geniet van exploreren. Onvoldoende informatie, zeer onduidelijk beeld of nog niet bepaald. KLEURCODERING WELBEVINDEN EN BETROKKENHEID Als je de screening invult, vertaalt het systeem je score automatisch in een kleurcode. Deze kleurcode wordt bepaald door de combinatie van de score op welbevinden en betrokkenheid. Zodra één van deze twee scores 3 of lager is, heb je te maken met een kind dat mogelijk opgevolgd moet worden (= nader in beeld brengen op spoor 2). Als er in een klas erg veel rode scores zijn, kan je dit beter eerst via het klasniveau aanpakken. Bij een lage score doen we echter nog geen uitspraken over de precieze oorzaak van die lage score. Het is geen meting van kindfactoren of een eigenschap van het kind, maar een uiting van een houding of toestand in een bepaalde omgeving. Score 1 en 2 Score 3 Score 4 en 5? Deze kinderen komen op dit moment nog niet voldoende tot hun recht. Verandering is noodzakelijk. Het is een duidelijk signaal dat we stappen moeten ondernemen. Deze kinderen participeren voldoende maar gaan toch niet voluit. Het zijn kinderen die je misschien als leerkracht soms wat uit het oog verliest. Deze kinderen participeren optimaal binnen het groepsgebeuren. Voor hen zijn er geen verdere maatregelen nodig om maximale ontwikkeling te garanderen. Er is onvoldoende informatie en/ of een zeer onduidelijk beeld waardoor de score nog niet bepaald is. 12 Handleiding Looqin PO versie juni 2015

13 HET OPSLAAN VAN DE GROEPSSCREENING WELBEVINDEN EN BETROKKENHEID Als je een titel hebt gegeven aan de groepsscreening en alle gegevens hebt ingevuld, kun je de groepsscreening opslaan. Tussentijds opslaan betekent dat je de screening hierna nog kunt aanpassen. Bij tussentijds opslaan zullen alle gegevens zichtbaar blijven op de startpagina. Definitief opslaan betekent dat je de screening afgerond hebt en er niks meer aan wilt veranderen. Bij definitief opslaan zal de groepsscreening opgeslagen worden in het groepslogboek en het individuele logboek van elk kind. Het groepslogboek wordt pas zichtbaar op de startpagina zodra je de allereerste screening definitief hebt opgeslagen! Het individuele logboek kun je vinden als je op de naam van een leerling klikt. De gegevens van deze definitief opgeslagen screening blijven zichtbaar op de startpagina, totdat je een nieuwe groepsscreening start. II. GROEPSSCREENING COMPETENTIE EN PRESTATIE De scores voor welbevinden en betrokkenheid vertellen ons al welk kind extra zorg nodig heeft, maar de groepsscreening van competenties en prestaties biedt nog bijkomende informatie. We brengen er namelijk de product- of outputkant mee in beeld. Vanuit genormeerde testen en toetsen doen we een uitspraak over hoe ver een kind is in zijn ontwikkeling. Kinderen worden hierbij vergeleken met leeftijdsgenoten. Voor groep 1 en 2 kan er ook voor gekozen worden alleen nog maar te kijken naar competenties. Vanaf groep 3 worden naast de competenties ook de prestaties van kinderen in beeld gebracht. COMPETENTIES We zijn bij competenties niet geïnteresseerd in het opstapelen van weetjes en kennis, maar leggen de lat hoger: kinderen moeten op een kwalitatief andere wijze gaan functioneren. Competenties zijn de opbrengst van ontwikkelings- en leerprocessen die kinderen achter de rug hebben. Competenties maken Handleiding Looqin PO versie juni

14 dat iemand zich in nieuwe complexe levensechte situaties kundig kan tonen. Het gaat hier om life skills verworven door deep- level- learning. Competenties zijn ook af te leiden uit het leervermogen of de vlotheid waarmee nieuwe vaardigheden en inzichten door een kind worden verworven. Een kind dat bijvoorbeeld de verdubbelingsregel (bal- ballen) kan gebruiken bij een bepaald soort oefening, zou deze spellingsregel ook moeten kunnen gebruiken in een vrije schrijfoefening. Dit is (slechts) één van de elementen waar we met taalvaardigheid op letten. Iemand is pas echt competent als hij niet alleen nieuwe elementen in zijn repertoire heeft opgenomen, maar bovendien tot een andere wijze van functioneren is gekomen. TOELICHTING SCHAALWAARDEN COMPETENTIES Scores toekennen voor competenties doe je, net als voor welbevinden en betrokkenheid, op basis van observaties, op voorwaarde dat er ook rijke activiteiten (krachtige leeromgeving) zijn, waarin je de competenties breed kunt observeren. Als kinderen bijvoorbeeld de kans krijgen om in een groepje samen een realistisch probleem op te lossen, kun je meer zien over hun logisch denken, maar ook over ondernemingszin, sociale competentie en taalvaardigheid. Wat de kleuren voor competentie betekenen, zie je in onderstaande tabel. Zodra een score lager dan 3 is, heb je te maken met een kind dat mogelijk extra aandacht verdient en opgevolgd moet worden. Voor dit kind is het extra belangrijk dat zijn betrokkenheid voldoende hoog is, zodat het (op eigen tempo) voldoende kan groeien. Vanaf 3 is er immers sprake van een gemiddelde of bovengemiddelde score. Score 5 Score 4 Score 3 Score 2 Score 1? Het globale competentieniveau ligt ver boven het gemiddelde niveau van leeftijdsgenoten. In nagenoeg alle gebieden (taal, sociale competentie, wiskundig en logisch denken, begrijpen van fysische en maatschappelijke fenomenen) treffen we een uitzonderlijke competentie aan om op een succesvolle manier met de omgeving, taken en uitdagingen om te gaan. Het kind toont een uitzonderlijk vermogen om nieuwe vaardigheden en inzichten te verwerven. Het scheppen van ontwikkelingskansen vraagt om een bijzonder uitdagend milieu. Het globale niveau ligt boven het gemiddelde niveau van leeftijdsgenoten Het globale niveau ligt op het gemiddelde niveau van leeftijdsgenoten Het globale niveau ligt onder het gemiddelde van leeftijdsgenoten. Het globale competentieniveau ligt ver onder het gemiddelde van leeftijdsgenoten. In nagenoeg alle gebieden (taal, sociale competentie, wiskundig en logisch denken, begrijpen van fysische en maatschappelijke fenomenen) ontbreken basiscompetenties om succesvol met de omgeving, taken en uitdagingen om te gaan. Het scheppen van ontwikkelingskansen vraagt een verregaande aanpassing van de aanpak om op het aanwezige leervermogen aan te sluiten. Er is onvoldoende informatie, zeer onduidelijk beeld of nog niet bepaald. PRESTATIES Via een algemene inschatting voor prestaties, geven we aan hoe het kind scoort in termen van schoolse resultaten van curriculumgerelateerde evaluaties. Je kunt hiervoor gebruik maken van methodegebonden toetsen, dagelijkse taken en rapportcijfers, maar ook van methode onafhankelijke toetsen zoals CITO. Het is belangrijk hierin als school duidelijke keuzes te maken en af te stemmen welke gegevens gebruikt zullen worden. We raden aan dit eenvoudig te houden. Door te veel gegevens te verzamelen verlies je niet alleen kostbare tijd om erop in te gaan, je dreigt ook door de bomen het bos niet meer te zien. Dus: alleen meten om te weten. 14 Handleiding Looqin PO versie juni 2015

15 TOELICHTING SCHAALWAARDEN PRESTATIES Scores toekennen voor prestaties doe je op basis van een algemene inschatting van al je verzamelde toetsgegevens. Op het moment dat een kind wisselende prestaties laat zien kan je gebruik maken van de toelichting om je score van een beschrijving te voorzien. Ook kun je gebruik maken van de gedetailleerde screening of van de individuele observatie van prestaties op spoor 2. Op deze plekken kun je een gedifferentieerder beeld van de verschillende vakken weergeven. Wat de kleuren voor prestatie betekenen, zie je in onderstaande tabel. Zodra een score lager dan 3 is, heb je te maken met een kind dat mogelijk extra aandacht verdient en opgevolgd moet worden. Voor dit kind is het extra belangrijk dat zijn betrokkenheid hoog is, zodat het (op eigen tempo) voldoende kan groeien. Vanaf 3 is er immers sprake van een gemiddelde of bovengemiddelde score. Score 5 Score 4 Score 3 Score 2 Score 1? In bijna alle domeinen zijn de resultaten (ver) boven het gemiddelde ten opzichte van de normgroep. In een meerderheid van domeinen zijn de resultaten boven het gemiddelde ten opzichte van de normgroep. In een meerderheid van domeinen zijn de resultaten gemiddeld ten opzichte van de normgroep. In een meerderheid van domeinen zijn de resultaten beneden het gemiddelde ten opzichte van de normgroep. In bijna alle domeinen zijn de resultaten (ver) beneden het gemiddelde ten opzichte van de normgroep. Er is onvoldoende informatie, zeer onduidelijk beeld of nog niet bepaald. Indien een kind wisselende prestaties op verschillende vakgebieden toont, is het bij het invullen van de groepsscreening goed om je de volgende vragen te stellen: Hoe schat je de kans in dat dit kind dit jaar over zal gaan naar de volgende groep? Gaat dit kind het halen? Hoe succesvol zal dit kind zijn? Voorbeeld: Een kind met een hoge score op rekenen en begrijpend lezen (bijv. niveau 4-5) en een lage score op technisch lezen (bijv. 1-2) scoor je op de groepsscreening met bijvoorbeeld een score 3. Je verwacht dan dat dit kind de lesstof over het algemeen redelijk tot goed zal oppikken, eventueel met compenserende maatregelen (kun je noteren bij de toelichting). Een vraag die regelmatig gesteld wordt, is of je kinderen bij prestaties scoort ten opzichte van een leeftijdsnorm of scoort ten opzichte van hun eigen vermogen. Bij de groepsscreening scoor je kinderen bij prestaties, zoals eerder aangegeven, altijd in eerste instantie ten opzichte van een leeftijdsnorm. Echter bij het interpreteren van deze score op het groepsoverzicht, combineer je deze score altijd met de scores op welbevinden en betrokkenheid. Hier bepaal je immers of je een kind wilt opvolgen op spoor 2. Een kind dat herhaaldelijk een lage score behaalt op prestatie, maar wel goede scores behaalt op welbevinden en betrokkenheid, hoeft vanuit de procesgerichte aanpak bekeken niet in spoor 2 terecht te komen. Dit kind presteert naar eigen kunnen (wat je kunt aangeven bij de ruimte voor opmerkingen in de groepsscreening). Desondanks kan het zijn dat je voor dit kind wel aanpassingen in het aanbod doet om aan zijn onderwijsbehoeften te voldoen. Andersom kan het zijn dat een kind met een goede score op prestaties en een lage score op welbevinden of betrokkenheid, dus toch op spoor 2 terecht komt, omdat dit kind niet optimaal in ontwikkeling is. COMPETENTIE EN PRESTATIE IN RELATIE TOT ELKAAR Het onderscheid tussen prestaties en competenties in Looqin PO is gebaseerd op de vaststelling dat verhoogde prestaties op curriculumgebonden toetsen niet altijd samenhangen met meer competentie. Handleiding Looqin PO versie juni

16 Kinderen met hoge prestaties zouden kunnen overpresteren: het lijkt of het kind het allemaal wel kan (bijvoorbeeld door veel stapsgewijze rekenoefeningen te maken). Maar toch merk je als leerkracht, meestal op minder voorgestructureerde momenten, dat het kind de leerstof nog niet voldoende beheerst om het in andere situaties toe te passen. Anderzijds merken we dat kinderen soms onderpresteren: het blijkt dat ze op andere (vaak minder schoolse) momenten meer in hun mars hebben dan hun schoolresultaten doen vermoeden. Ze slagen er bijvoorbeeld niet in om kale rekensommen snel en correct uit te rekenen, maar tonen wel een groot inzicht in toepassingstaken. Beide vaststellingen (prestatie en competentie) zijn zeer betekenisvol als we een correcte uitspraak willen doen over het kind. HET OPSLAAN VAN DE GROEPSSCREENING COMPETENTIES EN PRESTATIES Als je een titel hebt gegeven aan de groepsscreening en alle gegevens hebt ingevuld, kun je de groepsscreening opslaan. Tussentijds opslaan betekent dat je de screening hierna nog kunt aanpassen. Bij tussentijds opslaan zullen alle gegevens zichtbaar blijven op de startpagina. Definitief opslaan betekent dat je de screening afgerond hebt en er niks meer aan wilt veranderen. Bij definitief opslaan zal de groepsscreening opgeslagen worden in het groepslogboek en het individuele logboek van elk kind. Het groepslogboek wordt pas zichtbaar op de startpagina zodra je de allereerste screening definitief hebt opgeslagen! Het individuele logboek kun je vinden als je op de naam van een leerling klikt. De gegevens van deze definitief opgeslagen screening blijven zichtbaar op de startpagina, totdat je een nieuwe groepsscreening start. GEDETAILLEERDE SCREENING COMPETENTIES EN PRESTATIES Onderaan de pagina van de groepsscreening competenties en prestaties kun je doorklikken op gedetailleerde screening invullen. Bij deze gedetailleerde screening kun je inzoomen op bepaalde gebieden die je selecteert omdat ze relevant zijn om in kaart te brengen. De selectie gebeurt het beste op basis van de signaalfunctie voor eventuele extra zorg en de het intensief volgen van kinderen over 16 Handleiding Looqin PO versie juni 2015

17 meerdere schooljaren. Gegevens uit gestandaardiseerde testen of productgerichte leerlingvolgsystemen kunnen hier dan ook op een zinvolle manier geïntegreerd worden binnen de procesgerichte benadering. Indien er ook een verdere analyse nodig lijkt, kan dit op maat van het kind, dus op spoor 2 via individuele observaties. Voor elk van de competenties wordt aangegeven wat de kern van dat domein is en waarop je kunt letten bij observaties in heel uitlopende situaties. Voor een uitgebreide omschrijving van de competenties, zie bijlage 2. Het is de keuze van een school om verdere afspraken te maken over het volgen van de competenties. Er kan gekozen worden om de gedetailleerde screening van competentie en prestatie voor iedereen in te vullen of er wordt bepaald dat dit alleen gebeurt wanneer verdere analyse nodig is. De invoer gebeurt door een competentie te kiezen en deze voor alle kinderen te scoren. Je kunt ook een kind selecteren en voor dit kind enkele competenties en prestaties nader in beeld te brengen. Bij beide manieren worden de gegevens automatisch opgenomen in spoor 2 van dit kind. COMPETENTIES EN PRESTATIES TOEVOEGEN/ VERWIJDEREN De beheerder heeft via BEHEER de mogelijkheid om zelf competenties en prestaties toe te voegen. Wil je als school bijvoorbeeld de prestatie woordenschat in beeld brengen? Dan kan dit vak gemakkelijk via beheer toegevoegd worden. Ook kun je bij beheer aangeven of je bepaalde competenties en prestaties alleen zichtbaar wilt hebben voor de kleutergroepen of groep 3 t/m 8. Handleiding Looqin PO versie juni

18 RESULTATEN GROEPSOVERZICHT OP STARTPAGINA Als je de gegevens van de groepsscreening leest en interpreteert, krijg je informatie over de verdere stappen die je kunt zetten om de groep en elk kind maximale ontwikkelingskansen te bieden. Met behulp van het cirkeldiagram, het staafdiagram en de evoluties krijg je een volledig overzicht van de ingevulde groepsscreening. Naast de namen van de kinderen kan een pijltje verschijnen. Wanneer je hier op klikt krijg je de rest van de groep in beeld. De gegevens die we in de groepsscreening verzameld hebben, worden in deze fase het uitgangspunt voor actie. We willen immers, waar mogelijk, snel tot handelen overgaan. Hoe kan ik als leerkracht de betrokkenheid en het welbevinden verhogen van kinderen die buiten de boot dreigen te vallen? Het handelen moet gericht zijn op het optimaliseren van de leeromgeving in de groep. Het is de keuze van Looqin PO om niet te snel vanuit het individuele kind en zijn problematiek te gaan handelen. Met Looqin PO gaat de focus eerst uit naar de gehele groep. Vanuit een grote interventiedatabase zorgt de leerkracht voor een krachtige en rijke leeromgeving. Binnen deze leeromgeving speelt de leerkracht in op allerlei verschillen tussen en leerbehoeften van kinderen. Met andere woorden: preventie komt voor remediëring. HOE MAKEN ZIJ HET? Zodra je een screening hebt ingevuld, verschijnt er op de startpagina een gekleurde balk, genaamd Hoe maken zij het?. Dit is een gecombineerde weergave van de scores op welbevinden en betrokkenheid van alle leerlingen in de groep. In één oogopslag zie je de collectieve score van de groep. Is de balk voor het overgrote deel rood en/of oranje? Dan kun je direct je conclusie trekken en kijken welke interventies op groepsniveau gewenst zijn. 18 Handleiding Looqin PO versie juni 2015

19 HET GROEPSBEELD (CIRKELDIAGRAM EN STAAFDIAGRAM) Een eerste stap is het groepsbeeld vanuit de verzamelde gegevens met één blik overzien. De kleurcodes geven heel snel een beeld van de omvang en de aard van de zorgen. Voor hoeveel kinderen is er een rood signaal? Is vooral welbevinden of eerder betrokkenheid het struikelblok? Hoe gespreid zijn de scores voor competenties? Is er een samenhang tussen bepaalde scores? Dit is een eerste uitnodiging tot zelfreflectie voor de leerkracht. In de screening vertrekken we via welbevinden en betrokkenheid vanuit het perspectief van de kinderen. Op dit moment nemen we hier ook de beleving van de leerkracht mee: Wat roept dit groepsbeeld bij mij op? Komt het overeen met mijn beeld? Welk beeld heb ik van mijn groep? Hoe ervaar ik mijn groep en de taak om iedereen te betrekken in de groep? en Wat zijn de ervaringen van mijn duo- collega? Het is belangrijk dat leerkrachten ondersteund worden in de reflectie, bijvoorbeeld in een overleg met de intern begeleider. Door de leerkracht uit te nodigen zijn verhaal te doen en daar vragen bij te stellen, kom je dichter bij de betekenis van de scores. Indrukken uit de observaties (uitgevoerd tijdens het toekennen van de scores) en eventuele interventies (wat heb je al geprobeerd?) worden besproken. Er wordt gezocht naar patronen en een samenhang tussen de scores en het aanbod in de groep. Door het formuleren van hypothesen worden leerkrachten uitgedaagd om hun intuïtief begrijpen van wat hun groep precies nodig heeft te expliciteren. Bijvoorbeeld: Kan het zijn dat de sterke dominantie van enkele (sterkere) kinderen zorgt voor een onveilig gevoel en dus laag welbevinden bij enkele andere kinderen? Of: Is het tempo in de groep misschien te laag door lage prestaties bij een vrij grote groep kinderen, waardoor de betrokkenheid van anderen daalt en ze uit verveling storend worden? Het toetsen van die hypothesen gebeurt wanneer de leerkracht weer voor zijn groep staat en gerichte indrukken opdoet, extra informatie verzamelt. Door die gerichte observatie komen vaak zaken naar boven die anders aan je aandacht ontsnappen. Bij oudere kinderen kan het interessant zijn om ze te betrekken bij de bespreking van algemene indrukken uit de groepsscreening. Ze voegen waarschijnlijk nog een extra dimensie toe aan jouw beeld van je groep. INTERPRETATIE SCORES WELBEVINDEN EN BETROKKENHEID Als een kind niet goed in zijn vel zit (laag welbevinden) of te weinig betrokkenheid toont, gaat het te weinig voluit en geven de resultaten misschien niet weer wat het kind eigenlijk in zijn mars heeft. Tijdens de groepsscreening willen we dan ook alleen een stand van zaken opmaken om te weten waar we extra alert op moeten zijn. Omgekeerd echter, zijn de scores voor competenties en prestaties ook betekenisvol voor de interpretatie van welbevinden en betrokkenheid. Heel vaak zien we immers onzuivere betrokkenheidsscores als een kind eigenlijk goede resultaten heeft, maar zich er toch te weinig voor moet inspannen. Men is dan geneigd de betrokkenheid te hoog in te schatten, omdat het resultaat tenslotte goed is. Handleiding Looqin PO versie juni

20 INTERPRETATIE SCORES COMPETENTIE EN PRESTATIE Bij de interpretatie van de gegevens moeten we zeer voorzichtig zijn. Zoals eerder gezegd, brengen we met competentie en prestatie het niveau in kaart dat het resultaat is van het leerproces dat het kind al achter zich heeft. Daarbij vergelijken we met leeftijdsgenoten. We weten echter dat de resultaten heel erg beïnvloed kunnen zijn door bijvoorbeeld de kansen die kinderen op heel jonge leeftijd via hun thuissituatie krijgen aangeboden. De verschillen in hoe de kinderen de school binnenkomen, blijken zo sterk door te spelen dat ze het eindresultaat op het einde van de basisschool mede bepalen. Daarom willen we waarschuwen: je te sterk vastpinnen op de resultaten van dit moment schept voor kinderen die nu uitvallen misschien te lage verwachtingen voor de (nabije) toekomst. Hij kan het gewoon niet. Lage resultaten kunnen ook andere oorzaken hebben dan louter de mogelijkheden van het kind. We willen daarom vanuit een op groei gerichte mindset naar competenties en prestaties kijken: groei is altijd mogelijk. We nemen daarom bij de interpretatie van competenties en prestaties altijd betrokkenheid en welbevinden mee! KLEURCODERING CIRKELDIAGRAM EN STAAFDIAGRAM In de vier verschillende cirkeldiagrammen worden vijf kleuren getoond op basis van de ingevulde schaalwaarden bij de groepsscreening. Welbevinden en betrokkenheid > specifieke uitleg zie betreffende paragrafen Deze kleur staat gelijk aan score 5 Deze kleur staat gelijk aan score 4 Deze kleur staat gelijk aan score 3 Deze kleur staat gelijk aan score 2 Deze kleur staat gelijk aan score 1 Er is onvoldoende informatie en/ of een zeer onduidelijk beeld waardoor de score nog niet bepaald is. Prestatie en competentie > specifieke uitleg zie betreffende paragrafen Deze kleur staat gelijk aan score 5 Deze kleur staat gelijk aan score 4 Deze kleur staat gelijk aan score 3 Deze kleur staat gelijk aan score 2 Deze kleur staat gelijk aan score 1 Er is onvoldoende informatie en/ of een zeer onduidelijk beeld waardoor de score nog niet bepaald is. 20 Handleiding Looqin PO versie juni 2015

21 EVOLUTIE GROEPSSCREENING* De evolutie helpt je om een beeld door de tijd heen te krijgen. Je krijgt de afgelopen (drie) groepsscreenings (cirkeldiagram/ staafdiagram) in beeld. Vanuit dit beeld kun je bijvoorbeeld de volgende vragen stellen: Zijn er betekenisvolle verschuivingen op te merken? Is het welbevinden gemiddeld gestegen? Zie ik ontwikkelingen in de prestatie van de groep? We hebben in het onderwijs de gewoonte om vooral vooruit te kijken, naar wat we willen bereiken. Toch is het ook goed om op bepaalde momenten eens terug te kijken. Vooral als je merkt dat de weg naar je doel nog lang is, kan het prettig zijn om te zien dat je toch al flinke stappen hebt gemaakt. Misschien ben je vergeten hoe je het jaar met deze groep gestart bent? Anderzijds kan het zijn dat evolutie ontbreekt of juist in de negatieve richting loopt. Dat is een signaal dat je op het verkeerde spoor zit en op zoek moet gaan naar andere hypothesen of interventies. De evolutie helpt je dus te reflecteren op de genomen interventies in de afgelopen periode. Vanuit de evolutie kun je tevens alle ingevulde groepsscreenings opvragen. *schooljaar 2015/2016 gereed. INTERVENTIES KIEZEN Leerkrachten onderkennen vaak zelf de behoefte aan meer differentiatie of de behoefte aan het creëren van meer sfeer. De interpretatie van het groepsbeeld, zoals hierboven beschreven, helpt om doelen of werkpunten te formuleren. De ruime interventiedatabase biedt leerkrachten extra ondersteuning om de juiste acties of interventies te kiezen, passende bij hun groep. Heel wat acties zullen door de leerkrachten herkend worden, soms omdat ze deze al uitvoeren, soms omdat ze dat vroeger deden of ooit van plan waren te doen. Het systeem biedt ook de mogelijkheid om eigen interventies te formuleren en toe te voegen. Het gaat erom dat je op zoek gaat naar de acties die het meest aansluiten bij wat jouw groep nodig heeft. De veelheid aan interventies kan ook een valkuil zijn om teveel acties te selecteren, maar deze vervolgens in de praktijk niet uit te voeren. Handleiding Looqin PO versie juni

22 Kritisch selecteren is dus belangrijk! Tevens kunnen de interventies op groepsniveau een inspiratiebron vormen voor de werkpunten die je op spoor 2 formuleert voor een kind. Voor een uitgebreide toelichting op de 7 betrokkenheidsverhogende factoren en leerkrachtstijl verwijzen we je naar bijlage 3. Voor groep 1 en 2 worden vier factoren gebruikt met interventies speciaal gericht op het werken met kleuters. Deze toelichting wordt beschreven in bijlage 4. Zonder dieper in te gaan op individuele problematieken (of te etiketteren) kun je op deze manier toch al heel wat doen om de betrokkenheid, en dus ook de leerwinst, van risicokinderen te verhogen. Je werkt met andere woorden preventief. EVALUEREN INTERVENTIES In het groepslogboek op de startpagina is het mogelijk om een evaluatie te schrijven van je gekozen en uitgevoerde interventies. Op deze manier kun je vastleggen wat het effect was van je ondernomen acties en krijg je zicht op welke interventies een positief effect hebben en welke niet. *Vanaf volgend schooljaar heb je ook de mogelijkheid om je gekozen interventies als één document op te slaan in het groepslogboek. GROEPSLOGBOEK In het groepslogboek worden alle gegevens verzameld over de groep. Groepsscreenings die je afrond, vind je hier terug. Daarnaast kun je in dit logboek kiezen om de volgende items toe te voegen: groepsobservaties, evaluatie van groepsinterventies, groepsbesprekingen en groepsplannen/- overzichten (uploaden). Een kopie van een groepsoverzicht kun je toevoegen door naar het groepsoverzicht te gaan (te vinden naast het kopje startpagina). Onderaan deze pagina kun je klikken op bewaar kopie in logboek. 22 Handleiding Looqin PO versie juni 2015