afgiftekantoor : 2140 borgerhaut 1 slakkenmineralen van laurion, griekenlan d min yuliet van riche/ie, belgie in dit nummer

Transcriptie

1 in dit nummer slakkenmineralen van laurion, griekenlan d min yuliet van riche/ie, belgie afgiftekantoor : 2140 borgerhaut 1

2 mineralogische kring antwerpen vzw Oprichtingsdatum 11 mei 1963 Statuten nr. 9925, B.S Zetel Ommeganckstraat 26, Antwerpen BTW-nummer : Wettelijk depot. Kon. Bib. België BD Verschijningsdata : maandelijks, behalve in juli en augustus. Redakteur en verantwoordelijkeuitgever : H. DILLEN, Doornstraat 15. B-9170 Sint-Gillis-Waas. Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopi e, mikrofilm of op welke wijze dan ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van d e uitgever. Betalinge n Belg ie. kontributie : bankrekening andere betalingen : bankrekening of postrekening Nederland alle betalingen : girorekening (NL) (betalingen in gulden ) Al deze rekeningen staan op naam van M. K.A. v.z,w, Marialei 43. B-2900 Schoten. NUTTIGE ADRESSE N BALCK F., Rustoordlei 58. B-2930 Brasschaat. Tel Bestuurder. * BENDER H., Pieter Van den Bemdenlaan 107. B-2650 Edegem Tel en fax Bestuurder, sekretaris, ledenadministratie. * BENDER P., Pieter Van den Bemdenlaan 107, B-2650 Edegem Tel en fax Bestuurder, technische realisatie Geonieuws * CORNELIS G., Schijfstraat Antwerpen. Tel Bestuurder, mineraal van de maand, jeugdwerking, excursie s * DILLEN H., Doornstraat 15, B-9170 Sint-Gillis-Waas. Tel d illen@glo.b e Redakteur Geonieuws. * EMMERMANN A., Lobbesplein 12, B-2640 Mortsel. Tel barbarossa@glo.t e Werkgroep technische realisaties. * JENSEN J., Petrus Delenstraat 3, B-2390 Westmalle. Tel Bestuurder, ondervoorzitter, uitleendienst, excursies. * LOYENS R.. Oude Waag 5, B-2000 Antwerpen. Tel Uitleendienst, werkgroep fluorescentie. * MAERTENS J.. Guido Gezellestraat 5, B-2540 Hove. Tel Fax j.maertens@fina be. Kulturele raden. public relations, kontakteren sprekers. * OP DE BEECK E., Neerhoeve B-2900 Schoten. Tel Vergaderingen RVB. * PAUWELS M., Boskouter 70, B-2070 Burcht. Tel. en fax Samenaankoop. Bankrekening t n.v MKA vzw 1 Samenaankoop. REYNDERS H., Van de Reydtlaan 5, B-2960 Brecht. Tel Aktiviteiten Sint-Job-in-'t-Goo r * ROGIEST G., Prins Kavellei 86, B-2930 Brasschaat. Tel Bestuurder, public relations. * SCHUYBROECK E., Karel de Vie straat 11, B-2030 Antwerpen. Tel Bibliotekaris. * TAMBUYSER J. Jan Samijnlaan 37, B-2100 Deurne. Tel Determinatiedienst. * TAMBUYSER P. Surmerhuizerweg 23, NL-1744 JB Eenigenburg. Tel Fax urineral@xs4al1.n l. Werkgroep edelsteenkunde. * VAN GOETHEM L., Boterlaarbaan 225. B-2100 Deurne. Tel. en fax Werkgroepen, opvang nieuwe leden, public relations. * VAN HEE P., Marialei 43. B-2900 Schoten. Tel. en fax Bestuurder, voorzitter, kodrdinator beurzen en tentoonstellingen. * VAN HEE-SCHOENMAEKERS A., Marialei 43, B-2900 Schoten. Tel. en fax Penningmeesteres. " VERCAMMEN A., Paimanshoevestraat 2 1, B-2610 Wilrijk. Tel. en fax Exposantenadministratie Minerant. adres : xs4all.nl URL (WWW) :

3 mka-kalende r Vrijdag 6 september Vergadering in Sint-Job-in-'t-Goor in het Kultuurcentrum Reinaert, Eikenlei 41 te Sint- Job-in-'t-Goor, om h Traditiegetrouw worden de vakantie-vondsten meegebracht en gekommentarieerd. E n verder is er ee n voordracht met dia's over De L rr y,an $k rllne Caverns en het Shenandoah National Park, Vlrginla, USA door de heer P+ Ven hee Zaterdaq 7 september Vergadering van de werkgroep edelsteenkunde in het lokaal Ommeganckstraat 26 t e 2000 Antwerpen, van 9.30 tot h. Traditiegetrouw zetten we het seizoen in met een practicumvergadering. Iedereen breng t zelf zijn steentjes mee om te determineren. Vergeet ook loupe en pincet niet! Vrijdaq 13 september 1996 Maandelijkse vergadering in zaai "OP-SINJOORKE" van de Vlaamse Jeugdherberg, Eric Sasselaan 2 te Antwerpen (d.i. langs de SingeilE17, tussen uitrit 4 en 5). Openbaa r vervoer : tram 2 of h gelegenheid tot transakties, identifikaties, tombola, afspraken voor privé - ekskursies, raadplegen van de biblioteek, uitleendienst of... gewoon ee n gezellig babbeltje... Als mineraal van de maand worden deze maan d specimens van minyuliet aangeboden (zie artikel in dit nummer). (lees verder op de volgende pagina) Titelpagin a Minyulietkristallen van Richelle, België. Deze kristalletjes zijn 10 tot 20 mm dik, maar wees gerust : er zijn er véél grotere beschikbaar als mineraal van de maand! SEMopname (vergrotingsmaatstaf van de originele opname : 7550X). Geonieuws 27(7), september

4 20.30 h de heep Piet G*Jl3 de leer Friet VAN I L'MTHOU Voordracht naar aanleiding van het verschijnen van het boek met dezelfd e titel (waarover meer verder in dit nummer). Is de Griekse kultuur kunne n groeien dank zij hun rijkdom? Hoeveel zilver bevatte dat galenieterts da n wel? Zijn de Grieken uit de klassieke oudheid tenslotte ten onder gegaa n aan loodziekte? Hoe kwamen de slakken in zee terecht en ho e ontstonden de mineralen erin? Dit alles en nog veel meer kan U te wete n komen indien U deze boeiende voordracht bijwoont. Weekend van 14 en 15 september Groepsuitstap voor de ganse familie naar Brogne. Deze excursie bus is voorbehouden aan personen die zich inschreven. Naast ee n uitgebreid bezoek aan de tentoonstelling in de abdij van Saint-Gérard is een bezoe k gepland aan een vindplaats van fluoriet- en bariet-xx, een stadsbezoek aan Dinant, ee n grotbezoek en een gezellig samenzijn. Goeie reis aan alle ingeschrevenen! Zaterdag 28 september Jeugdvergadering, van 9.30 h tot 12 h in het lokaal Ommeganckstraat 26 te Antwerpen. Zoals elk jaar proberen we samen de vakentievondsten te determineren. Daarnaas t stellen we het programma voor de volgende vergaderingen samen. Zoals gewoonlijk zijn ook je vrienden welkom 1 Zaterdag 19 oktober We gaan in de omgeving van Charleroi zoeken naar calciet, dolomiet, pyriet, bariet, fluoriet en, voor de liefhebbers, fossielen. Meer informatie hieromtrent vindt U in on s volgend numme r Geonieuws 21(7), september 1996

5 aanwinsten voor de bibliothee k Laurion - the minerals in the antient slaq s Piet GELAUDE, Piet VAN KALMTHOUT, Christian REWITZER, privé-publicatie, ISB N pp., 17 X 24 cm, 4-talig (Engels, Duits, Frans en Nederlands) e n Griekse vertaling apart verkrijgbaar. Prijs 995 BEF (excl. verzending). De uitgave van dit boek is gewoonweg... ee n stunt! Het is het levenswerk (althans toch 2 0 resp. 15 jaar van hun leven) van Piet Gelaude e n Piet Van Kalmthout (beiden zijn sind s mensenheugnis lid van de MKA). Een hon-derdta l mineralen die door meer dan 2000 jaar inwerking van zeewater in antieke loodssakken werde n gevormd, warden be-schreven, en, sterker nog, bijna alle species zijn met ten minste éé n kleurfoto vertegenwoordigd. In totaal bevat he t boek 213 kleurfoto's. Ze zijn, zeker wanneer je d e ontzettend kleine afme-tingen van de mineralen i n acht neemt, van een zeer goede kwaliteit. De kristaltekeningen zijn van de hand van de hee r Jos Mornie (alweer een lid van de MKA, zelf s sinds nog langere mensenheugnis). Origineel is de idee om het boek in vier talen uit te brengen, zodat het echt wereldwij d aan de man (of vrouw) kan gebracht worden. Je kan de taal goed volgen door de kleurper-taal van de subtitels. Zelfs een vertaling in het Grieks is verkrijgbaar als bijlage. In het tekstgedeelte (56 pp.) warden de volgende onderwerpen behandeld : inleiding - topografie - gesteenten, ertsafzettingen en mineralen van Laurion - mijnbouw in Lavrion - van galeniet tot litharge, slakken, zilver en lood - slakken en slakkenmineralen - vindplaatsen - chemische klassifikatie van de 99 bekende slakkenmineralen - kristaltekeningen. Het fotogedeelte bevat telkens 3 foto's per dubbele pagina met, zoals reeds vermeld, een overzichtelijke kommentaar tekst per foto, telkens in 4 talen. Omwille van overeenkomsten met boekhandels is de prijs vastgesteld op 995 BEF (excl. verzending), maar op de septembervergadering kun je het boek aankopen voor ee n vriendenprijsje. Kunt U niet komen 7 Geen probleem : een telefoontje naar de heer Pie t Gelaude (tel. (België) ) of naar de heer Piet Van Kalmthout (tel. (Nederland ) ) volstaat. Geonieuws 21(7), september

6 Niet-MKA-leden kunnen een exemplaar bestellen : In België bij de heer P. Gelaude, Sint-Jansdreef 17, B-9900 EEKLO, tel De prijs (inclusief verzendingskosten) bedraagt dan 1100 BE F In Nederland : bij de heer P. _ Van Kalmthout, Celebesstraat 10, NL-6524 KE NIJMEGEN. Tel De prijs (inclusief verzendingskosten) bedraagt dan 61 NLG. Phosphate minerals of Victoria WD. BiRCH, D.R. HENRY, Special Publicafion nr. 3 of the Mineralogical Society of Victoria, lnc., 1993, ISBN , 183 pp., 17 X 25.5 cm, Engelstalig. Prijs 1400 BEF + verzendingskosten. Deze keer eens een boek over een streek die wat verder van huis ligt, nl. Victoria, Zuidoos t Australië. Veel MKA-leden zullen deze streek wel niet bezoeken, maar het boek loont d e moeite als dokumentatie bij het bestuderen en katalogeren van specimens uit het gebie d voor de verzameling. Daarenboven bevat het boek ook vrij veel algemene informatie ove r allerlei fosfaatmineralen. De kwaliteit van de kleurfoto's varieert van matig tot zeer goed. De vrij talrijke SEM-opnamen zijn aan de flauwe kant : vaak onscherp, soms astigmatisme nie t goed afgeregeld. Al bij al toch een interessant werk dat zeker in de MKA-biblioteek thuishoor t 1minerali delta Provincia di Sondrio: Val Malenco Francesco BEDOGNE, Attilio MONTRASIO, Enrico SCIESA, 1993, privé-uitgave, 275 pp., 175 figuren (waarvan 89 kleurfoto's), 17X 24 cm. Italiaanstalig. Vrij volledig werk over de mineralen van de Val Malenco in Sondrio, vooral beroemd voor d e prachtige demantoietkristallen (een groene granaat) die er voorkomen. Het boek bevat informatie over de geologie van de streek, de genese van de mineralen, de beschrijvend e mineralogie, de vindplaatsen, kortom, zowat alle aspekten die de mineralenverzamelaa r graag uitpluist vooraleer hij er naartoe trekt. De kleurfoto's zijn meestal van een zeer goede kwaliteit, en algemeen is het boek goed verzorgd Ook wetenschappelijk en technisch is een en ander zeer goed gedokumenteerd. Zo warden meer dan 50 tabellen weergegeven met telkens tientallen analyseresultaten Geonieuws 21(7), september 1996

7 mka-nieuws Samenaankoo p Voor samenaankoop van doosjes en toebehoren kan U terecht bij de heer Mario PAUWELS, Boskouter Burcht. Tel/fax 03/ Het volgende is steeds in stock en ka n besteld worden op hogervermeld adres. Kleine hoeveelheden kunnen direct op elke maandvergadering meegenomen worden. Code Binnenafmetingen (mm) Prijs per stuk (BEF ) X30X S X 36 X S X 54 X S X 54X54 25 S X 76 X S X 76 X S X 45 X kit rol 6 m 190 plexi-staanders klein doosje met 10 stuks 170 plexi-staanders groot doosje met 10 stuks 220 Verder word een samenaankoop georganiseerd voor STENENBREKERS Krantz type met doorkijk beschermkap. Afmetingen : grondvlak 16 X 26 cm, hoogte 35 cm. Werkafmetingen : tussen de beitels 105 mm, breedte 170 mm. Gewicht 9.5 kg. De richtprijs is BEF, maar i.f.v. het aantal geïnteresseerden kan deze prijs dalen. U kan bestellen bij de heer Mario Pauwels (adres : zie hoger). Vraaq en aanbod Te koop : stereomicroscoop Euromex MIC 480 (op statief), met een stel oculairen 10X e n 20X, een objectief 2X en 3.5X, foto-adaptor voor o.a. Pentax. In perfecte staat. Prijs overeen te komen. Kontakteer de heer Mario Pauwels (tel/fax ). Shannoniet - rechtzettinq Wij ontvingen een brief van Excalibur Mineral Company (New York, USA) met de mededelin g dat onze opmerking m.b.t. het te vroeg op de markt brengen van shannoniet ongepast wa s (zie Geonieuws 20(9), 206 (1995)). Zij vermeldden shannoniet in hun verkoopslijst nadat de auteurs hen hadden gemeld dat de publicatie goedgekeurd was, waartoe zij in principe we l het recht hadden. Geonieuws 21(7), september

8 Openinq van de tentoonstellinq "Schatten der aarde: van mineraal tot juweel " Op 26 april 1996 was het zover : de plechtige openingszitting van de tentoonstelling waa r iedereen naar uitkeek. Meer dan 200 geïnteresseerden, onder wie een paar tientallen MKA - leden, hadden de files op de snelweg Namur-Charleroi getrotseerd om dit evenement niet t e missen. José MESPOUILLE, die de algemene coordinatie op zich nam, beet de spits af met ee n toespraak als inleiding op de gastsprekers. Achtereenvolgens namen Prof. Dr. A.M. FRANSOLET, Prof. Dr. J. JEDWAB en Prof. Dr. W. VIAENE het woord. De heer Pierre HENRION zorgde voor enkele gesmaakte muzikale interludia op de gitaar. Onder de talrijke gasten bevonden zich talrijke prominenten, en ook heel wat bestuursleden en leden van onze zusterverenigingen. Na de receptie verdrongen de aanwezigen zich in d e eeuwenoude abdijgang waar de tentoonstelling stond opgesteld. De blikvangers zijn te talrij k om op te noemen (U moet ze trouwens zelf maar gaan bekijken). Een heel origineel idee is een "fluorietvijver" met spectaculaire specimens van Seilles, waar je kunt overlopen via ee n glasplaat. Nadien konden de aanwezigen ter plaatse desgewenst een stukje eten enlof drinken, en, zoals in het vorige nummer reeds gemeld, sommigen hadden er zelfs een heel week-en d voor nodig om de tentoonstelling geopend te krijgen! Zorg dat je d'er (voor 27 oktober 1996) bij bent, want dan verhuist de ganse tentoonstellin g voor een half jaar naar Luxemburg. Drie toespraken : v.l.n.r. Prof Dr. A. M. Fransolet, Prof. Dr. J. Jedwab en Prof. Dr. W. Viaene Geonieuws 21(7), september 1996

9 Voorzitter Paul Van hee, bezieler van het project, in gesprek met Albert Verframmen en Guido Rogiest. Samenvatting verslag Raad van Bestuur - Dagelijks bestuur - 31 maart Aanwezig FB, HB, PB, GC, JJ, GR, PVH, AE, JM, EODB, HR, AV 1. Tentoonstelling in Brogne : MKA is officiële sponsor van deze tentoonstelling en wordt derhalve als dusdanig vermeld op de informatiefolder s (40000 ex) en op de kaft van de nederlandstalige catalogus (800ex). De foto van fluorescerende calcietlaragonie t van een specimen van AV gefotografeerd door AE komt op de kaft van alle catalogussen (Nl en Fr) Het is dan oo k een unieke gelegenheid om met MKA naar buiten te treden. Een WE-uitstap naar de tentoonstelling za l georganiseerd worden. 2. Algemene werking 1996 : voordrachten St.Job en Jeugdherberg JM zal vanaf september de voordrachtenkalender St Job en Jeugdherberg opstellen. De mogelijke organisatie va n een korte didactische voor-voordracht wordt overwogen. 3. Minerant 96 : De voorbereiding verloopt volgens planning Een tentoonstelling "Zand in al zijn kleuren en facetten" zal opgestel d worden. Noteer alvast : Minerant 97 : 24 en 25 mei Varia Voorzetting van de vindpiaatsenkarthoteek lijkt niet opportuun gelet op de lage vraag en het vele werk om ze ech t in goede actuele toestand te houden. P Van hee H. Bende r Voorzitter Secretari s Jaaroverzicht lnleidin q 1995 was voor MKA een uitstekend jaar met feestelijke momenten : 20ste editie van onze mineraienbeur s MINERANT en 20ste jaargang van het tijdschrift GEONIEUWS. In september werd de Vereniging voo r Mineralogie en Paleontologie (VMP) van St-Job geïntegreerd in MKA waardoor MKA nu maandelijks op twe e fronten actief is. De uitstraling van MKA rijkte tot in Denver, Colorado, USA. maar werd ook dichterbi j Geonieuws 21(7), september

10 verzorgd door uitwisseling van sprekers en deelname aan tentoonstellingen. 2. Lede n Het aantal leden is dit jaar lichtjes toegenomen tot 481. De integratie van VMP in MKA bracht 41 leden bij, 20 andere ex-vmp leden waren reeds vroeger lid van onze vereniging. nieuw e 3. Personali a 1995 was ook een rustig jaar voor onze leden en hun families. Er werd ons slechts een heuglijk feit gemeld : geboorte van Liesbeth op 28 november 1995, dochter van Herman en Dominique Voorbraeck-Huyge. 4. Vergaderinge n 4.1 Ledenvergaderinge n Er werden 9 ledenvergaderingen gehouden in het lokaal "Op Sinjoorke" in de Jeugdherberg te Antwerpen, telkens met een of twee lezingen, voorafgegaan van een ruiluurtje, aanbod van de maand, bibliotheekraadpleging en allerlei informele contacten. De opkomst tijdens de vergaderingen lag tussen d e 70 en 90 Vanaf september was er tevens een maandelijkse vergadering in kultuurcentrum "Reinaert " te St- Job-in-'t-Goor waar telkens 20 tot 35 aanwezigen te noteren vielen Statutaire algemene vergaderin g Deze vond plaats op Het verslag kan U lezen in Geonieuws 20(7), Lezinge n De lezingen gehouden tijdens de ledenvergaderingen behandelden volgende onderwerpen in het lokaal "O p Sinjoorke " Jan Kola schiereiland, Noord-Rusland, GOS : een mineralogische rondreis (G. Claeys). Feb Statutaire vergadering en voordracht Vijftien jaar (buitenlandse) excursies van d e MKA : de mooiste en leukste momenten (J. Jensen). Mrt De porfiergroeve van Guenast, België (A. Pieters). Apr Mineralenkwis (L. Van Goethem, H. Bender). Jun Malachiet uit België (J. Jensen) en Madeira en Porto Santo (L. Van Goethem). Sep Mineralen uit het kubisch stelsel (C. H. Van As, L.J. Hemmes ) Okt De mineralogie van diamant (L. Van Goethem). Nov De Vulkaaneifel (F. Michiels). Dec De Vulkaaneifel : Brenk en Hannebach (E. Van der Meersche). De lezingen in lokaal "Reinaert " Sep Eigen vondsten in de Mine de I'Etoile, Shaba, Zaire en Uraniumminerale n (P. Van hee). Okt Het massief van de Arbizon in de Franse Pyreneeën (L. Van Goethem). Nov De streek van Pinzgau, Oostenrijk (H. & P. Bender). Dec Het rariteitenfluokabinet of een kleurige tocht door UV-land (A. Emmermann) Mineralen van de maan d Er werden 9 mineralen aangeboden tijdens de vergaderingen in zaal "Op Sinjoorke". Het aanbod varieerd e tussen goedkoop en relatief duur De grootte van de stukken ging van micromount tot handstukken. Dez e mineralen werden in Geonieuws uitvoerig beschreven De aangeboden mineralen en de auteur van he t artikel waren : Jan : astrophylliet, murmaniet, Kola G. Claeys Sep : danburiet, USA H. Pelckman s Feb : augeliet, Canada H. Pelckmans. Okt : hydroxylherderiet, USA H. Dille n Mrt : beaveriet, USA H. Dillen. Nov : shannoniet. USA H. Dille n Apr : rhodiziet, Rusland H Pelckmans. Dec. stibarseen, Tsjechië G. Corneli s Jun. allaniet-(ce), Frankrijk G. Cornelis. 126 Geonieuws 21(7), september 1996

11 4.5. Raad van Bestuu r De raad van bestuur vergaderde vier maal. Aan de problematiek van het vergaderlokaal, reeds in 1994 ee n heet hangijzer, werden 3 vergaderingen gewijd. De conclusie hiervan is dat zaal "Op Sinjoorke" onze vast e stek wordt. Een aantal verbeteringen van de infrastructuur warden nagestreefd. Het aantal informel e vergaderingen per telefoon en fax was ook dit jaar niet te tellen. Ook vergaderingen zijn in opmars Werkgroepen Edel steenkund e Volgende onderwerpen kwamen ter sprake tijdens de maandvergaderingen van de werkgroe p edel steen kun de : Jan : Voorbereiding Sri Lanka reis Jun : Zirkoon, Feb Koraal (G. Edwards) Sep : Practicu m Mrt : Practicum. Okt. Radioactivitei t Apr - Sri Lanka, een terugblik. Nov : Slijpfouten (F. Van Meirvenne ) Mei : Radioactiviteit en edelstenen. Dec. Spinel (J. HO-feit, G. Edwards) De werkgroep ondernam in de tweede helft van februari een gemmologisch-toeristische reis naar Sri Lank a waar verschillende edelsteenmijnen werden bezocht. Tijdens Minerant verzorgde de werkgroep ee n identificatiestand voor edelstenen. Wie zijn edelsteen wou of durfde laten keuren kon daar terecht Jongerenwerkin g De jeugdverantwoordelijke, Guido Cornelis, organiseerde een reeks vergaderingen voor de jeugd dwz van 7 tot 77 jaar. Behandelde thema's waren. Jan Chemie van de mineralen. Feb Determinatie in de praktijk. Mrt : Paragenese en secundaire mineralen. Apr Beursbezoek en kaptochten in de praktijk. Sep Determineren van vakantievondste n Nov. Literatuu r Fotografi e Dit jaar mochten we ons verheugen in de oprichting van een nieuwe werkgroep op initiatief en onder leidin g van Jan Jensen. De kick-off vergadering vond plaats in juni onder het thema "Materiaalkeuze", gevolgd doo r een vergadering in oktober omtrent "Keuze van het specimen'. We hopen van deze werkgroep nog veel t e zien te krijgen Belgische Minerale n Deze werkgroep heeft zich gespecialiseerd in de informele vergaderingen voor bespreking van de nieuw e Belgische vondsten en de toestand (en wantoestand) op de vindplaatsen, en de groeiende moeilijkheden o m toegangstoelating te verkrijgen in de Belgische groeve n Fluorescenti e De werkgroep fluorescentie hield verschillende vergaderingen "ten huize van..." en dit in samenwerking met de F.M.S. Tijdens Minerant vond de traditionele F.M.S. jaarvergadering plaats Excursies Er werden een 4-tal uitstappen door de MKA georganiseerd naar volgende vindplaatsen : 16 mrt 1995 Longvill y 17 jun 1995 Mont-sur-Marchienne en Landelies 16 sep 1995 Geologische wandeling in de provincie Name n 14 okt 1995 Kalksteengroeve in de buurt van Verviers Geonieuws 21(7), september

12 Een exploratiereis naar Sauerland werd ondernomen in voorbereiding van een toekomstige meerdaags e groepsrei s 5. Mineran t Minerant. op 6 en 7 mei. kende weer het gebruikelijke sukses. De beurs zorgde ervoor dat de Handelsbeur s weer 2 dagen zijn oude glorie kende zoals in de 16de eeuw. ua standhouders was alles volzet met ongeveer 350 lopende meter tafel verhuurd aan ongeveer 100 standhouders. verdeeld over 1 1 nationaliteiten. België, Duitsland, Nederland, Frankrijk, Luxemburg, Polen, Tsjechoslowakije, Roemenië, GOS, Groot-Brittannië en Italië. De internationale uitstraling van deze manifestatie is zonder meer duidelijk. Steekproeven van het aantal aanwezigen wijzen uit dat er gedurende die 2 dagen circa bezoeker s waren die de aangeboden specimens kwamen wikken en wegen. De standhouders. en bezoekers, werd ee n jubileumwijn "20ste Minerant" aangeboden. Voor de club-financiën is deze manifestatie een stevig e hoekpijler. opbrengst circa ,- BEF Zoals gewoonlijk was er weerom veel animatie aan de 'bar', gerund door onze nu al vaste ploeg met vrijwilligers. Aan allen dank voor de prima medewerking. 6. Tentoonstellingen Er was tijdens Minerant een beperkte tentoonstelling van eigen vondsten van de leden. in september werkte MKA mee aan de opendeurdagen van Volksterrenwacht Urania in Hove. Twee kaste n met mineralen werden opgesteld en kenden grote belangstelling. De sterrenkundigen kijken niet alleen naa r boven, net zomin trouwens als dat de mineralogen alleen naar de bodem kijken! Van 15 tot 17 september verzorgde MKA, in samenwerking met onze zustervereniging AGAB uit Luik, voo r een tentoonstellingkast met Belgische calcietkristallen op de 28ste grote mineralenshow in Denver. Colorado. USA. De tentoongestelde stukken konden er wedijveren met specimens van grote musea uit d e hele wereld en toonden aan dat het kleine België ook op dit gebied heel wat te bieden heeft. De werkgroep fluorescentie nam, samen met F.M.S. Europe en Ecole des Mines de Paris, deel aan d e mineralententoonstelling in St Just en Chaussée in Frankrijk ( ). 7. Geonieuw s Dit jaar zorgde redacteur R. Dillen voor 228 pagina's Geonieuws. De voetnoten stonden wei eens op ee n verkeerd jaar, maar de uitstekende lay-out en ruim 20 interessante redactionele artikels van de hand van ee n 10-tal auteurs hebben de leden weer bijzonder gewaardeerd. In bijlage bij het decembernummer verscheen een thematische index van de 20 jaargangen dat Geonieuw s reeds op de markt is. Wie deze index doorloopt, kan er niet naast kijken Geonieuws is een zeer rijke bro n van mineralogische informatie. 8. Dienstverleninge n 8.1 Bibliothee k De bibliotheek stond in 1995 weer volop in de belangstelling van onze leden. Tijdschriften en boeken werde n veelvuldig ontleend onder het discrete oog van Mon Schuybroeck en zijn staf Apparatendienst De uitleendienst heeft 3 ultrasoonbaden, 3 steenbrekers, 1 microscoop en 2 geigertellers ter beschikking. Richard zeulde deze toestellen weer geregeld heen en weer, goed voor een 15-tal ontleningen. D e zomeractie was weer een groot sukses. 8.3 Samenaankoo p Zoals vorig jaar heeft Mario deze dienst secuur waargenomen. Ook hier komt heel wat heen en weer zeule n van materiaal aan te pas Adressenbestand Mineran t Het adressenbestand werd zoals de vorige jaren aangepast met de nieuwste gegevens vergaard tijden s Minerant Regina Tambuyser verzorgde de actualisatie van de gegevens en enkele anonieme medewerker s zorgden weer voor de etiketten-plakactie. Gelukkig zijn de postzegels reeds enkele jaren vervangen doo r een door postzegelverzamelaars verfoeid PB-numme r 1 28 Geonieuws 21(7), september 1996

13 B.5. internet Sinds mei 1995 is MKA actief op het Internet en kan de hele wereld via het WWW (World Wide Web) doo r onze informatiepagina's surfen. Met trots mogen we stellen dat MKA de eerste mineralenvereniging te r wereld is die deze service aanbiedt. In de periode juli-december werden de MKA pagina's maar liefs t duizend maal geraadpleegd. De virtuele steengroeve heeft reeds tot menig internationaal ruilcontact geleid. 9. Externe relaties 9.1. Andere vereniginge n Het is stilaan traditie dat leden van de MKA veel gevraagd worden als sprekers bij gelijkaardig e verenigingen ACAM. De Haan Oberpinzgau, H. & P. Bende r Urania, Hove Verzamelen van mineralen. J. Maerten s Nautilus, Gent Quenast, A. Pieter s Urania, Hove Mont-sur-Marchienne, J. Maerten s Gea De Kempen, Eindhoven Lengenbach en Jas-Roux, H. Dille n 16/14/95 Gea De Kempen, Eindhoven Galtiet, L. Van Goethem 9.2. Raad van Aardwetenschappen. De nog informele "Raad van Aardwetenschappen" fungeert als contactorgaan van de Belgische vereniginge n van mineralogie, paleontologie en geologie. MKA nam deel aan de twee vergaderingen die in 1995 werde n gehouden Culturele rade n De MKA, aangesloten bij de culturele raad van de Provincie Antwerpen, werd een subsidie toegezegd. Omwille van administratieve redenen werd de uitbetaling door de provincie nog niet onvangen. MKA hoop t dat uitstel geen afstel zal zijn. De MKA blijft eveneens nog steeds aangesloten bij het "Kontaktkomitee van de Kringen voor Natuurstudie e n Natuurbehoud" waarvan wij gretig gebruik maken van het lokaal, Ommeganckstraat 26, Antwerpen, a rat o van twee zaterdagen per maand en enkele zondagen per jaar voor de vergaderingen van de RVB Ander e De MKA dankt hierbij de Stad Antwerpen voor de medewerking die zij telkens. als vereniging, ontvangt, onder andere ter gelegenheid van Minerant. De MKA dankt ook het personeel en de directie van de Vlaamse Jeugdherbergcentrale waar we maandelijk s mogen vergaderen. 10. Beslui t De leden en het bestuur van de MKA hebben in 1995 zeker niet stil gezeten. Een jaar waarin Minerant en Geonieuws, én de vele medewerkers aan deze activiteiten, in de bloemetje s werden gezet. Een jaar waarin we onze activiteiten verder uitbreiden met de integratie van VMP. En waarin MKA uitstraalde tot over de oceaan en via WWW een stap in de wereld zette. Verslag van de Algemene Vergadering gehouden op 9/2/ Financieel verslag over 1995 en budget Op voorstel van de commissarissen, de heren Troch en Smedts. werden de rekeningen over 1995 n a zorgvuldige controle goedgekeurd. Ook het door de Raad van Bestuur voorgestelde budget voor 1996 wer d goedgekeurd. De cijfers zijn weergegeven in de tabel. op de volgende pagina. Geonieuws 21(7), september

14 2. Ledenbijdrag e Het bestuur heeft beslist de ledenbijdragen voor 1997 niet te verhogen. 3. Verkiezingen Commissarisse n De heren Troch en Smedts hebben een lange "loopbaan" als commissarissen van de vereniging. Zij hadde n de wens te kennen gegeven de fakkel over te dragen aan nieuwe boekenwormen. e heren peplus en Torf s werden hiervoor aangesproken en hun kandidatuur werd met unanimiteit goedgekeurd door de vergadering. Het bestuur dankt de heren Troch en Smedts hartelijk voor hun jaarlijkse inzet bij het grondig doorpluize n van de MKA-boekhouding en wenst de heren eplus en Torfs evenveel snuistergenot toe. P. Van hee H. Bender A. Van hee-schoenmaeker s Voorzitter Secretaris Penningmeestere s Tabel : overzicht van budgetten en boekhouding. Budget 1995 Boekhouding 1995 Budget Posten in uit in uit "> in ui t 0 Saldo Intresten Beheersvergoedingen 864 1Minerant ' :..Werk roe ë Toestellen : : Secretariaat : Verzek e ri ngen : Huren ; Ver ader.. en Geon.euws uitstappen : 5750 ; Belast I Subsidies : : : 1 2 AI nkosten p i..- ;. P - 9 o m 13:Miner vld maand Am p m 14 L..gelden ; : 15 :Overdracht St Job Bib..Algemeen 5000 : 1220 ; Bib Tijdschiften : B1b Boeken Doosjes pm 4320 Totalen excl. 0,00, ' : Totalen incl. 0,00 en 000 : ' Saldo per 31/12/ Geonieuws 21(7), september 1996

15 beurzen en tentoonstellinge n De beurzen van begin september vond U in het vorige nummer van Geonieuws CH ALTDORF. Personalhaus Datwyler, Gotthardstr H. Beurs (M ) D BRAUNSCHWEIG. Stadthalle, Leonhardplatz h. Beurs (M-F-J-E). 07-OB 09 BRUSSEL. lutowtirtd automuseum, Jubelpark h Beurs Ic& : { 1 tr 1X j li S3eS t 36 r 10 0 Br is J ei%fax D HEIDELBERG.StadthallelKongresshaus h. Beurs {M} H NYIREGYHAZA. Hogeschool "Bessenyei Gydrgy" h. Beurs (M ) D POTSDAM. Blauhaus, Heinrich-Mann-Allee h. Beurs (M-J) K RY. Ry Halle h. Beurs (M) A VELDEN. Opgelet : deze beurs gaat NIET door! A EISENERZ. Stadtsaal h. Beurs (M) A LIENZ. Volkshaus Beda, Webergasse h. Beurs (alpiene mineralen) D MARPINGEN!SAAR. Gesamtschule. Beurs en tentoonstelling (M) NL NIJMEGEN. Jan Massinkhal, Nieuwe Dukenburgseweg. Beurs (M-F) B BRUSSEL. Jediva 96 Reed Exhibitions, Kazernenstraat 86, 1000 Brussel Juwelen e n edelstenen USA DENVER. Mineralenbeurs. Info via de redactie UK SOUTHAMPTON. The Avenue Hall h. Beurs (M-F ) D IMSBACH. Gemeindehalle h. Beurs (M-F) D KIEL Kieler Schloss, Wall h. Beurs (M-F-J-E) D VILLINGEN-SCHWENNINGEN. Messegelande h. Beurs (M-F) CH LUGANO. Palazzo dei Congressi h. Beurs (M-F) AUGSBURG. Reischleschen Wirtschaftsshule, Alter Postweg 86a h Beurs (M ) D BAD HOMBURG. VHS, Elisabethenstrasse h. Beurs (M-F) CHEMNITZ. Forum, Stadtzentrum, Briickenstrasse, 9-16 h. Beurs (M-F-J). Tentoonstellin g mineralen uit Roemenië en Rusland CREMONA. Centro ITIS Tornani. Manifestatie voor micramounters VOLPIANO (TO). Scuola Materna di Via Trieste. Beurs F MAUREPAS (78). Halle couverte du Marché. Beurs (M-F-E) NL DEN HAAG. Nederlands Congresgebouw h. Beurs (M-F). Geonieuws 21(7), september

16 D HANNOVER. Congresszentrum h. Beurs (M-F) A INNSBRUCK. Kongress Innsbruck, Rennweg /10-16 h. Beurs (M) MERANO_ Vereinshaus Dorf Tirol h. Beurs (M) D RENDSBURG. Nordmarkhalle (bovenverdieping) h. Beurs (M-F) F SOISSONS (02). Centre Culturel. Ruilbeurs (M-F-MM) F LORIENT (56). Salie Cosmao-Dumanoir. Beurs (M-F) F TOURNEFEUILLE (31). Gymnase J. Gay. Beurs (M-F) F CHALON-SUR-SAONE (71). Salie du Boulodrome (bij Parc des Expositions). Beurs (M-F) F BAYEUX (14). Salie Saint-Laurent, rue Saint-Laurent. Ruilbeurs (M-F-MM) D ARNSBERG. Kulturzentrum Neheim-Hosten h. Beurs (M-F) D GERA. Klubzentrum " Comma", Heinrichstrasse h. Beurs (M-F) A NEUSIEDL. Obere Wiesen Beurs (M) D SIEGEN. Siegerlandhalle h. Beurs (M) N MOSS. Mossehallen / h. Beurs (M-F-J-E) D IDAR-OBERSTEIN. Beurs (J-E) D DRESDEN. TU Dresden, Dulferstrasse h. Beurs (M-F) D BERLIN. Ausstellungszentrum Alexanderplatz h. Beurs (M) D CLAUSTHAL-ZELLERFELD. Stadthalle. Beurs (M-F) D KOLN. Messe, Grosser Rheinsaal, ingang Messeturm, h. Beurs (M-F-J-E) CH LANDQUART. Forum, Ried h. Beurs (M-E) D NURNBERG. Meistersingerhalle h. Beurs (M-F) D PFORZHEIM. Stadthalle, Kleiner Saai h. Beurs (M-E) A WIEN. Albert-Sever-Saal, Schuhmeierplatz h. Beurs (M-F). Tent. : CSSR F TROYES.SAINT JULIEN LES VILLAS (10). Salie des Fétes, Allée du Chateau des Cours F GRENOBLE -SEYSSINS (38). Salie "Le Prisma", 133 avenue de Grenoble. Beurs (M-F-E) F BLOIS. Halle au grains de Blois, Beurs (M-F-E) D AUGSBURG. Kongresshalle h. Beurs (M-F) D STEINEBACH. Steinebacher Hof h. Beurs (M) PAK PESHAWAR (Pakistan). Hotel Noor, Namak Mandi, Peshawar Beurs (M-F) D BOTTROP. Museum Quadrat (stadstuin). Ruilbeurs (M) UK CHELTENHAM. Racecourse, Prestbury Park. Beurs F COLMAR. Salie des Catherinettes h. Beurs (M-F) F WASQUEHAL (59). Salie Pierre Hermann, rue Victor Hugo. Beurs (M-F) F SAINT-GEORGES-DES-COTEAUX (17). Salle polyvalente. Beurs (M-F) D DREIEICH. Burgerhaus Sprendlingen_ 10-18/10-17 h. Beurs (M) D DUSSELDORF. Robert-Schumann-Saai, Ehrenhof 4a (tegenover Rheinterrasse) h CH GENEVE. Palexpo /9-17 h. Beurs (M-F) NL MAASTRICHT. Staangebouw, Kesselhade h. Beurs (M-F-J) H SIOFOK. Krudy Gyula Kereskedelmi Szakkdzépiskola, Koch str. 8. Beurs (M-F) CH WIL SG. Tonhalle Wil. Tonhallestrasse h. Beurs (M) NL BREDA. Turfschip, Classeveld. Beurs (M-F) NL ROTTERDAM-IJSSELMONDE. Buurthuis Hordijkerveld, Pietersdijk h. Ruilda g (MM). Georganiseerd door Geode (NL) A BRUCK a.d. MUR. Eduard-Schwarz-Haus, Schiilerstr h. Beurs (M, géén J) B DE HAAN. Atlanta Hotel, Koninklijke baan e MINERAMA=beurs van ACAM (Schoten). Info : Mevr. S. Swaenen, Hoge lesart 73, 2930 Brasschaat. Tel'_ D GROSSENLUDER/Fulda. Burgerhaus h. Beurs (M-F) A INNSBRUCK. Volkshaus, Radetzkystr. 48. Beurs (M) D KERPEN. Jahnhalle am Rathaus h. Beurs (M-F) A MELK. Gasthof Wachauer HoNTeufner Beurs (M) D NEUENRADE. Hotel Kaisergarten h. Beurs (M-F) NL SEVENUM. De Wingerd h. Beurt (M-F) WALDKRAIBURG. Haus der Vereine h. Beurs (M-F) D SCHLEMA. Kulturhaus "Aktivist", Bergstrasse h Beurs (M) D BONN. Stadthalle Bonn-Bad Godesberg h. Beurs (M-F-J-E). 132 Geonieuws 21(7), september 199 6

17 D BREMEN-VEGESACK. G.-Heinemann-Burgerhaus, Kirchheide h. Beurs (M-F) D MILTENBERG. Altes Rathaus (binnenstad) h. Beurs (M-F) DK NAESTVED. Naestved Lialle. Beurs (M-F) BUL SOFIA. Nationaal museum "Aarde en mens" - Tentoonstelling (M) D ULM. Donauhalle h. Beurs (M-F) A WIEN. Haus der Begegnung. Schwendergasse 41. Rudolfsheim h. Beurs (M) F L ' ARBRESLE (69). Salie des Fétes Claude Terrasse, Route de Paris. Beurs (M-F) F NANTES (44). Parc de Beaujoire. Beurs (M-F) F BOURGES (18). L'Aérospatiale, route de Chateauroux. Beurs (M-F-MM) F THIONVILLE (57). Salie Jean Burger, Théátre Municipal. Beurs (M-F) B BERCHIwM. A(p leusdat. 1NTERGEM - ACAM (Schoten). Meur, S. Swae neen, Hoge aart 2930 :.Srassehaat Tel D ERFURT. Kaisersaal, Futterstrasse h. Beurs (M) D HAMELN. Rattenfánger-Halle, Muhlenstrasse h. Beurs (M-F-E) D MANNHEIM-NECKARAU. VHS, Markt, Friedrichstrasse 13a h. Beurs (M-F) D PFORZHEIM. Nagoldhalle, Diilweissenstein h. Beurs (M-F) A STEYR. Stadtsaal, Stelzhamerstrasse 2a h. Beurs (M-F) WESEL. Niederrheinhalle h. Beurs (M-F-E ) D WETZLAR. Stadthaus (Dom) h. Beurs (M-F). Hoewel deze beurzenkalender met de grootste zorg wordt samengesteld neemt de redaktie van Geonieuws geen enkele verantwoordelijkheid met betrekking tot de juistheid van de gegevens. Vooraleer een reis te ondernemen om een beurs te bezoeken raden wij U aan kontakt op te nemen met de organisatoren of de gegevens op een andere manier te verifiëren. Gegevens m.b.t. de organisatoren van beurzen kan U in de meeste gevallen bekomen bij het sekretariaat of de redaktie van Geonieuws. MINERALEN-FOSSIELE N Je hnhhy?.je passie? Je beroep? Wolkom in de wereld va n NTERKRISTA MINERALEN - TOEBEHORE N Daar Is zoveel le zien Ruwe mineralen, juwelen, gereedschap (hamers, beitels, steenhewerkingsmachines) instrumenten (loupes, microscopen, UV-licht, Geigerteller, kompassen, ultrasoonbaderi), presentatieniateriaal (JOUS1-doosjes, standaards, sokkels), ene.... INTERESSE -? Bel of schrijf ons voor een gratis katalogus. Ook welkom na telefonische afspraak in onze show-room. `>j zijn aeinwczig p mincrdienbcurzcn. INTERKRISI'A L M NE&AL^! - TOEEE}4Oa N ou r 5leenuoed moer Or,' OlmunIaan OUD-HEVERLEE ïel«f 016/ Geonieuws 21(7), september

18 mineraal van de maan d minyuliet h. pelckman s Inleiding Bill HENDERSON, auteur van talrijke micromounting-artikels van de Mineralogical Record, zat er wel even naast toen hij in 1981 schreef : "Rush-aha seems to have a monopoly o n minyulite...". Het mineraal was toen immers ook al uit Frankrijk bekend Zelfs in ons klein e Belgenlandje had men ondertussen twee vindplaatsen van dit zeldzame kalium-aluminiumfosfaat ontdekt! Historie k Het mineraal werd voor het eerst beschreven door SIMPSON en LEMESURIER in He t werd genoemd naar de typevindplaats Minyulo Well (zie ook Vindplaatsen en figuur 3). Figuur 1 Minyulietkrisfallen van Richelle, België. Prismatische kristallen tot 20 pm dik met als eindvla k (OOI). SEM-opname Vergrotingsmaatstaf oorspronkelijke opname : 745 X.

19 Fysische eigenschappe n habitus : als radiaalstraiige aggregaten van naaldvormige tot pseudotetragonale kristalle n (zie ook Knstallografische kenmerken). kleur : kleurloos, wit, lichtgroen tot groen. - doorzichtig, zijdeglans (zeer fijne naalden) tot glasglans. - streep kleur kleurloo s - hardheid 3, 5 brekingsindices : n-a-= 1,531-1,525, n-r-= 1,534-1,530, n-y-= 1,53 8 dichtheid 2,46 (gemeten), 2,47 (berekend ) splijting volgens {001} perfect, broo s Kristallogra fische kenmerken - orthorhombisch, m m 2 - afmetingen van de eenheidscel a = 9,329 ; b = 9,732 c 5,518 A. Tenzij men te maken heeft met zeer grote kristallen, zijn individuele kristalvlakken slechts me t de elektronenmicroscoop te zien Het gaat hier om de prismavlakken {110} en het topvla k {001}, soms nog vergezeld van kleine domavlakjes {hok} en {0hk} of pyramidevlakjes {hkl } (zie figuur 2 (a) en (b)). Literatuurstudie wees overigens uit dat een pseudotetragonal e habitus kenmerkend is voor minyuliet. Een gedetailleerde beschrijving van de kristalstruktuur, compleet met de interatomaire afstanden, vindt men in het artikel van KAMPF (1973). Chemische kenmerke n Het is een kalium-aluminium-fluofosfaat met kristalwater, luisterend naar de chemisch e formule KAI2(P04) 2(OH,F).4H 20. Het is oplosbaar in warme, geconcentreerde zuren en in warm, verdund NaOH. Ontstaa n Tot hiertoe werd minyuliet nog niet gevonden in pegmatieten, dit in tegenstelling tot zij n chemisch en mineralogisch nauw verwante broertjes leucophosphiet en fluelliet. Beide laatste komen vaak voor als lage-temperatuur species in fosfaatrijke pegmatieten (KAMPF, 1973). Als voorbeeld kunnen we de klassieke pegmatietfosfatenvindplaats Hagendorf (Oberpfalz, Duitsland) aanhalen. {a] (b1 Ic ) Figuur 2 (a) Kleurloos, doorzichtig, pseudotefragonaal kristal va n minyuliet. St.-Johns quarry, Kapunda, South Australia. (b) gestrrëerd, taps toelopend, kleurloos, doorzichtig minyulietkristal van Olivers quarry, Noarlunga, South Australia. (c) Typisch latvormig wavelketkristal van laatstgenoemde vindplaats (naar HENDERSON, 1981). Geonieuws 21(7), september

20 Figuur 3. Vindplaatsen van minyuliet in Australië,s TASMANI A 0c 18 = '9 c ADELAID E O u Western Australi a 1. Ashburton Down s 2. Milgun Statio n 3. Minyulo Wel! Northern Territory 4. Rum Jungl e 5. Molin e Queenslan d 6. Wolfden e New South Wales 7. Broken Hil l 8. Tottenha m 9. Unanderr a 10. Warrumbungle and Cassili s Victori a 11. Flinders 12. Narre-Warren quarry 13. Tylden and Trentha m 14. Ouye n Tasmani a 15. Dunda s South Australia 16. Billy Spring s 17. Reaphook Hil l 18. Dame Roc k 19. McMahon pegmatit e 20. Iran Kno b 21. Spring Cree k 22. Burr a 23. Port Clinto n 24. Kapund a 25. Angasto n 26. Preamimma min e 27. Noarlung a 136 Geonieuws 21(7), september 1996

21 Vindplaatsen Australië Queensland. Wolfdene : met fluelliet (MURRAY, 1973 ; HENDERSQN, 1981). South Australia. Angaston : Moculta Quarry : met fluelliet (HENDERSON, 1981). Kapunda: St. Johns Quarry waar het voorkomt met wavelliet en fluelliet (HENDERSON. 1981). Vrij zeldzaam voor deze vindplaats, tot in november 1980 tijdens de ontginning ee n minyulietzone aangetroffen werd. Deze was lensvormig, zo'n 30 m breed, 15 m diep e n waarschijnlijk 6 m lang. Het mineraal kwam in deze zone voor als kastallen in spleten e n kristallijne aders in kalksteen (PEISLEY, 1981). Zie ook figuur 2 (a). Noarlunga, Olivers Quarry : waar het voorkomt met wavelliet (HENDERSON, 1981). Beid e fosfaten ver-tonen meestal een radiaalstralige habitus van slanke, prismatische, kleurloz e kristallen. Verwarring tussen beide is dan ook niet uitgesloten. Nauwkeurige observatie va n de kristalvorm met de binoculair kan echter uitsluitsel geven. De minyulietknstallen hebbe n een pseudotetragonale vorm, vergelijkbaar met natroliet, terwijl de wavellietkristallen ee n typsche latvormige habitus tonen (zie figuur 2 (b) en (c)). Noarlunqa,Walt'sQuarry: als kortprismatische kristallen, sub-parallel gegroeid op apatiet. D e matrix is een fosfaatgesteente. Etsfiguren verklaren de hemimorfe natuur van de kristalle n (SPENCER et al., 1943). Weste rn Australia. Dandaragan, Minyulo Well : als radiaalstralige, kristallijne aggregaten o p de wanden van spleten in glauconiethoudende fosfaatafzettingen, samen met dufrenie t (SIMPSON & LEMESURIER, 1933). Europa : Frankrijk Loire Atlantique, Pannecé, Carrière de La Fioquene : in 1971 werd in deze groev e een wereldprimeur ontdekt : radiaalstralige rozetten van minyuliet tot 15 cm diameter! Dez e rozetten verlopen qua kleur van een (geel)groen in het centrum tot grijs aan de rand. Samen met kwarts, wavelliet en vansciet ontstond het in de spleten en holten van de phtaniet die hie r ontgonnen wordt. Phtaniet is een gesteente dat bestaat uit fijnkorrelige kwarts met een hog e grafiet-concentratie (FORESTIER et al., 1973). Sedertdien is de groeve in verval geraakt. Mooie specimens van deze vindplaats zijn dan ook ware juweeltjes voor de verzamelaar. Spijtig genoeg worden zij zelden op een beurs aangeboden... Italië. Toscane, Pereta, Zolfiere : zeldzame, radiaalstralige aggregaten (1 tot 3 mm) va n naaldvormige kristallen. Deze hebben een groene tot lichtgroene kleur, een glasglans e n afgeronde toppen (waarschijnlijk te wijten aan oplossingsverschijnselen). Hun matrix is ee n donkergroene, sterk gesilicifiëerde kalksteen. Het mineraal is af en toe geassocieerd me t poederige fluelliet (MENCHETTI & SABELLI, 1981). Enkele in mei 1981 gevonde n specimens leverden minyulietkogels tot 1 cm diameter op (PREITE, 1993). Le Cetine? : het artikel van PREITE (1993) toont ons een foto van minyuliet die afkomsti g zou zijn uit deze mijn. Volgens een lijst op pagina 22 van hetzelfde artikel werd het mineraa l op deze vindplaats nog niet gevonden! Waarschijnlijk gaat het hier dus om een drukfout. Geonieuws 21(7), september

22 Figuur 4. Geografische situering va n Blaton en Richelle, de twe e Belgische vindplaatsen va n min yuliet. België : provincie Henegouwen, Blaton. Toen een van de ereleden van de MKA gewa g maakte van minyuliet op deze vindplaats (VAN TASSEL, 1960), betekende dit op wereldvla k het eerste voorkomen van dit mineraal op niet-australische bodem en algemeen gezien pa s de derde vindplaats ter wereld. Sindsdien is minyuliet nog steeds een zeldzaamheid voo r Blaton. Het komt er voor als melkwitte tot lichtbruin gekleurde, bolvormige aggregaten tot 2 mm van zeer fijne, zijdeachtige naalden. Ook pluisjes tot 0,8 mm en dunne korsten (0,4 mm ) van dit mineraal komen voor. De bruine verkleuring is te wijten aan het indringen van ijzerhoudende verweringsprodukten. Twee schitterende kleurenfoto's met bijpassende beschrijving werden gepubliceerd in Mineralcolor (VAN DER MEERSCHE, 1994). Provincie Luik, Richelle ( figuur 1 en 5) : hier werd minyuliet aangetroffen in de holten van ee n zwarte, siliciumnjke breccie. Het mineraal bevindt zich meestal op kwarts, gips o f phosphosideriet, in associatie met fluelliet. De naaldvormige kristallen vormen meesta l radiaalstralige rozetten die 8 mm diameter kunnen bereiken. Het is slechts met de elektronenmicroscoop dat men kan zien dat de kristallen begrensd worden door de vlakke n {110} en {001}, soms nog afgeknot door kleine doma- of pyramidevlakjes (FRANSOLET e t al., 1974; MELON et al., 1976). Zie ook figuren 1 en 2. Min yuliet van... België! Enige tijd geleden werd kreeg ik de kans om een lot minyuliet te bemachtigen. Gezien he t ging om Belgische specimens van een zeldzaam mineraal kon ik niet aan de verleidin g weerstaan, in het achterhoofd houdend dat dit een uniek aanbod zou zijn voor het mineraa l van de maand. Enkele jaren later is het dan eindelijk zo ver! De specimens werden tientalle n jaren geleden verzameld tijdens de aanleg van een weg in Richelle. De vindplaats i s ondertussen voor de kap-het-zelver uiteraard verloren gegaan. De klassieke vindplaats va n Richelle is privé domein, ten dele ondergraven en bovendien zwaar bewaakt (men spreek t zelfs van geweerschoten op malafide kap-het-zelvers)! Dankwoord Rik Dillen hielp bij het opsnorren van de literatuur. Claude Hootele was zo vriendelijk om on s een copietje van het artikel van FORESTIER et al. te bezorgen Geonieuws 21(7), september 1996

23 OPROEP!!I Leden die beschikken over minyulietspecimens uit het buitenland worden vriendelijk verzoch t deze mee te brengen op de maandvergadering. Na erover gelezen te hebben, zouden d e auteur van dit artikel, en waarschijnlijk ook de lezers, ze ook eens graag zien! Referentie s FORESTIER, F, LASNIER. B. & LHELGOUACH, J., Découverte de minyulite en échantillons spectaculaires, de wavellite et de variscite dans les phtanites silurien s prés de Pannecé (Loire-Atlantique) Bull Soc. fr. Minéral. Cristallogr, Vol 96. p FRANSOLET, A., JED WA B, J. & VAN TASSEL. R La minyulite de Riche/1e pres de Visé, Belgique. Ann. Soc. géol. Belg., 97, p HENDERSON, B., Australian Microminerals Mineralogical Record Vol 12, 2. p KAMPF, A. R Minyulite: its atomic arrangement. American Mineralogist, Vol. 62. p MELON, J., BOURGUIGNON, P. & FRANSOLET A., Les minéraux de Belgique. Editions Lelotte, Dison, p MENCHETTI, S. & SABELLI, C., Minyulite, associated with fluellite, from Pereta. Tuscany, Italy. Neues Jahrbuch fijt Mineralogie, Monatshefte, p MURRAY, C. G Fluellite and minyulite from Wolffdene, nearbeenleigh. Queenslan d Govt. Min. J., Vol. 74, p PALACHE et al., DANA's System of Mineralogy. 7th Ed., Vol 11, p. 970, New York, Wiley. PEISLEY, V., Minyulite from Australia. Mineralogical Record Vol. 12, 6, p PREITE, D., Le Cetine, Pereta und Poggio Peloso : Beriihmte Antimonerz-Minen de r Toskana.Lapis Jg. 18, 6, p SIMPSON, E. S. and LEMESURIER, C. R., Minyulite, a new phosphate mineral from Dandaragan, Western Australia. Jour Roy. Soc. West. Austral.. Vol 19, p Figuur 5. Radiaalstralig e minyulietaggregaten tot 1 mm. Richel/e, Liège, België. SEMopname. Geonieuws 2211(7), september

24 SPENCER et al., Minyulite (hydrous K-Al fluophosphate) from South Australia. Mineral. Mag., Vol. 26, p VAN DER MEERSCHE, E., Blaton. Mineralcolor 1994, p VAN TASSEL. R., Fosfaatmineralen van Blaton, provincie Henegouwen. K.B.I.N., Brussel, p. 7, foto 1.4. VAN TASSEL, R., La minyulite de Blaton, Hainaut. Mededel. Kon. Belg. Inst. Natuurw., 36, nr 50, 4 p. J 5: c30*one St0 *p,at 47 B(qN * 050.4ys6 ty m -Cl mineralen uit de erfenis van wijle n Georges Vanacker uit Brugge gaan met een korting van minstens 3 0 de deur uit! De alfabetisch e lijst van al die systematisch e mineralen ligt nu reeds te r inzage bij Uw club. Iedereen is welkom, wel liefst op afspraa k (tel. 050/415628, fax 050/ ) hen h zondag h dinsdag geslote n 's zomers dagelijk s hen h U vindt ons ook op mineralenbeurze n Mits voorlegging va n Uw MKA-lidkaart krijg t U (in de winkel) 10 % kor - ting op juwelen en minerale n Geonieuws 21(7), september 1996