Optimale integratie van kinderen met een chronische aandoening in het gewoon onderwijs: een gedeelde zorg

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Optimale integratie van kinderen met een chronische aandoening in het gewoon onderwijs: een gedeelde zorg"

Transcriptie

1 Optimale integratie van kinderen met een chronische aandoening in het gewoon onderwijs: een gedeelde zorg Dr Inge Van Trimpont Met de steun van het steunfonds Marie Margueritte Delacroix 1

2 1992 : CLB arts CLB directeur Directeur POC GO! (2010) Onderzoeker KuLeuven, departement Jeugdgezondheidszorg (2006) 2

3 Situering project Meer kinderen en jongeren met een chronische aandoening worden volwassen Door: Grotere medische kennis Betere behandelingsstrategieën 3

4 Situering project Deze kinderen en jongeren wensen actief te kunnen participeren aan het maatschappelijk gebeuren Van een focus enkel gericht op medische zorg verschuiving naar ook aandacht op optimale ontwikkeling Vrijwaren van de onderwijsloopbaan wordt steeds belangrijker in functie van maatschappelijke participatie 4

5 Welk resultaat streven we na? Optimale ontwikkelingskansen vrijwaren Optimale integratie op school Voorkomen van handicapsituatie Maximale maatschappelijke participatie 5

6 Definitie chronische ziekte Grote verscheidenheid aan somatische pathologie variërend in: Ernst Duur Oorzaak Verschijningsvorm 6

7 Definitie chronische ziekte Categorieën: Etiologie Aangeboren versus verworven Chronisch en levenslang Chronisch met acute opflakkeringen Chronische conditie 7

8 Definitie chronische ziekte Van der Meulen: chronische ziekte bij jonge kinderen een medisch aantoonbare, fysieke conditie die langdurig invloed uitoefent op de gezondheid en het psychologisch (met name cognitief) functioneren van het kind, terwijl medisch toezicht noodzakelijk blijft. Aan chronisch moet een medisch oordeel ten grondslag liggen. Het tweede deel van de definitie brengt het psychologisch functioneren van het kind in geding. Hiermee wordt gedoeld op een brede opvatting van het begrip cognitie: de processor die informatie en affect verwerkt tot mentale vaardigheden, aandacht, geheugen,emotie, taal en sociale aanpassing. 8

9 Prevalentie van chronische aandoeningen American Academy of Pediatrics (1993) 10 20% aandoening die dagelijks functioneren op enigerlei wijze beïnvloedt 3-7% langdurig, invaliderende aandoening of handicap met invloed op dagelijkse activiteiten oa schoollopen Nederlands Centraal Bureau voor de Statistiek (2004) 25% van 0-24 jarigen langdurige aandoening Gezondheidsenquête Vlaanderen (2001) 6,2% van 0-14 jarigen langdurige aandoening 1,4 % matige beperkingen in dagelijkse leven 0,5% ernstige beperkingen in dagelijkse leven 9

10 Prevalentie van chronische aandoeningen Cerebral palsy: 2 5/1000 geboortes Spina bifida: 1/1000 geboortes in Nederland Spierziekten: 1/4000 geboortes (j) Duchenne 1/15000 geboortes Ziekte van Werdnig Hoffman Epilepsie: 5/1000Reuma:1/1000 Diabetes type I: België 2007: 15,3/ Mucoviscidose: België: 50 kinderen per jaar Kanker: 12 nieuwe gevallen/ kinderen/jcongenitale Hartaandoeningen: 6-8/1000 geboortes Ziekte van Crohn: 1,7 3,5/1000 inwoners waarvan ¼ jonger dan 20 jaar Niertransplantaties: in Vlaanderen 10/jaar 10

11 Conclusie prevalentie Op elke school zit(ten) één of meerdere jongere(n) met een chronische aandoening Aandachtspunt binnen het inschrijvingsbeleid en zorgbeleid van een school 11

12 Reflectie Welke impact heeft een chronische aandoening op de ontwikkeling van het kind? 12

13 Impact van een chronische aandoening Ontwikkeling kan beïnvloed worden door de aandoening Lichamelijk 1. Grof motorisch ontwikkeling 2. Fijn motorisch ontwikkeling 3. Visuele ontwikkeling 4. Auditieve ontwikkeling 5. Seksuele maturatie 13

14 Impact van een chronische aandoening Ontwikkeling: Mentaal Cognitieve ontwikkeling Sociaal-emotionele ontwikkeling 1. Zelfbeeld 2. Rolpatroon 14

15 Impact van een chronische aandoening De ontwikkeling zal ook beïnvloed worden door de wijze waarop de omgeving inspeelt op de jongere met een chronische aandoening Beschermende en belemmerende factoren Opvoeding School Cultureel sportief Invloed op de levenskwaliteit 15

16 Impact van een chronische aandoening Lager zelfbeeld Hebben angst geen relaties te kunnen opbouwen Hebben geen rolpatroon (vb jongeren in rolstoel) op vlak van intimiteiten Gevoel van geen controle over hun eigen lichaam Vaker depressies Vaker slachtoffer van misbruik en mishandeling 16

17 Impact van een chronische aandoening Tragere sociale maturatie Overbeschermd door ouders, brussen, omgeving Gebrekkige therapie compliance Achterstand op school Meer at risk voor verkeerde Oriëntering op school Meer at risk om zonder kwalificatie de school te verlaten 17

18 Doelstellingen van het project Het opstellen van algemene richtlijnen en het ontwikkelen van een samenwerkingsmodel De concretisering van deze richtlijnen en dit samenwerkingsmodel voor een groep chronische aandoeningen. Instrumenten om de uitvoering van de richtlijnen te ondersteunen 18

19 Richtlijnen 19

20 Uitgangspunten voor de richtlijnen We willen een handicap situatie op school Barrières voor het leren en participatie op school moeten worden weggenomen Medische labels vertellen ons niets over hoe we optimale integratie van kinderen met een chronische aandoening op school kunnen realiseren We willen de onderwijsleer en participatiebehoeften analiseren We willen tegemoet komen aan deze noden We willen tegemoet komen aan de ondersteuningsbehoeften van leerkrachten 20

21 Richtlijnen Hoe? Methodiek van ontwikkeling van standaarden JGZ Literatuurstudie Expertadvies Focusgroepen enquêtes 21

22 Theoretische referentiekaders Handicap creatie model of Fougeyrollas HGD HGW International classification of functioning Jeugd versie (ICF CY) 22

23 Theoretische referentiekaders Handicap creatie model of Fougeyrollas Canadese socioloog Een handicap situatie ontstaat in interactie met de omgeving Veranderen van de omgeving kan een handicap situatie voorkomen 23

24 Theoretische referentiekaders HGD en HGW Het geheel moet geplaatst in het kader van HGD en HGW 7 uitgangspunten 24

25 Theoretische referentiekaders International classification of functioning Jeugd versie Voor de assessment van onderwijsleer- en participatiebehoeften Om de medische labels te vertalen in handvatten voor de aanpak en de ondersteuning in de klas Door Het analiseren en beschrijven van het functioneren van de leerling Het analiseren en beschrijven van het vermogen om taken uit te voeren Het analiseren en beschrijven van de barrières en facilitators in de schoolomgeving en in de persoonlijke factoren 25

26 ICF kader Deel I : functioneren Deel II : Factoren Componenten Functies & anatomische eigenschappen Activiteiten & participatie Externe factoren Persoonlijke factoren classificaties Functies Anatomische eigenschappen Taken, handelingen levensgebieden Externe invloeden op het functioneren Interne invloeden op het functioneren Constructen Afwijkingen in en verlies van fysiologische en mentale functies Vermogen Uitvoering Invloeden van de fysieke en sociale omgeving Kenmerken van het individu Afwijkingen in en verlies van anatomische afwijkingen Positieve / neutrale aspecten Functionele en structurele integriteit Activiteiten participatie Ondersteunende factoren Ondersteunende factoren Negatieve aspecten stoornissen Beperkingen Participatieproble men Belemmerende factoren Belemmerende factoren 26

27 International classification of functioning De ICF bestaat uit een raamwerk van classificaties die tezamen een gestandaardiseerd begrippenapparaat vormen voor het beschrijven van het menselijk functioneren en de problemen die daarin kunnen optreden. De ICF voorziet in een wetenschappelijke grondslag voor het begrijpen en het bestuderen van het menselijk functioneren, uitkomsten en determinanten. De ICF schept een gemeenschappelijke taal voor het beschrijven van iemands functioneren met als doel de communicatie tussen de beroepsbeoefenaren in de gezondheidszorg en in andere sectoren, als ook mensen met functioneringsproblemen te verbeteren. 27

28 International classification of functioning De ICF maakt gegevens in de tijd en uit verschillende landen, vakgebieden en sectoren, met elkaar vergelijkbaar. De ICF kan een basis vormen voor het ontwikkelen van instrumenten voor research of voor instrumenten voor de detectie van onderwijsleeren participatiebehoeften 28

29 Resultaten 1. Literature survey :barriers and facilitating factors 2. Model of collaboration 3. General guidelines 4. Specific guidelines for CLB 5. Computer tools for CLB 6. Computer tool for schools 29

30 Reflectie Denk aan een kind met een chronische aandoening uit jouw praktijk Met welke uitdagingen wordt deze leerling geconfronteerd binnen onderwijs? Met welke uitdagingen wordt de leerkracht van deze leerling geconfronteerd? 30

31 Literatuur Bevorderende factoren: 1. Samenwerking 2. Zorgbeleid en zorgstructuur op school 3. Trajectbegeleider 4. Eénduidige concrete, correcte informatie 5. Leerkracht 31

32 Literatuur Bevorderende factoren 6. Continuïteit in leerproces 7. Respect voor privacy 8. Afspraken en procedures 9. Communicatie en overleg 10. Motivatie van ouders en kind/jongere 11. Netwerk 32

33 Reflectie How is communication of information about a child with a chronic condition organised? Think about Policy Coordination Is the child involved? Are parents involved? 33

34 Samenwerkingsmodel Schoolteam GON begeleider leerkracht KCA in de klas medeleerlingen Schoolbeleids - team Trajectbegeleider van de schoolloopbaan Huisarts Behandelende specialist Paramedici ZH psychologen Sociale dienst van het ZH 34 CLB team TOaH ZH school Bednet Patiëntenorganisaties Vrijwilligers organisaties. Ouders en kind

35 Concrete aanpak: hulpmiddelen 35

36 Aanpak binnen onderwijs Stappenmodel met participatie van kind en ouders 1. Brede intake door CLB arts/verpleegkundige 2. Detecteren van specifieke onderwijsbehoeften door CLB team wenselijke situatie 3. Overleg met het zorgteam/leerkracht 4. Afspraken vastleggen over wat de school zal doen haalbare doelen 5. Handelingsplan opstellen 36

37 Instrument voor het vaststellen van de onderwijsleeren participatiebehoeften voor CLB 37

38 Instrument voor het vaststellen van de onderwijsleer- en participatiebehoeften. Gebaseerd op het ICF exploreert het functioneren Geeft de onderwijsleer en participatiebehoeften aan Kijkt naar het heden en de toekomst Houdt rekening met de positieve factoren Brengt de bevorderende en risicofactoren in kaart Exploreert expliciet de ondersteuningsbehoeften van het kind, ouders, medeleerlingen en schoolteam. 38

39 chronisch_ziek_kind.jar 39

40 Casus Casus: Tom Diagnose: NAH ten gevolgen van persisterende hypoglycemie Gelokaliseerde, symptomatische epilepsie Medicatie: Tegretol Kleuterklas: problemen met het werk, motoriek. Hij heeft het moeilijk om met nieuwe situaties om te gaan. Tom kreeg extra ondersteuning om zijn motorische vaardigheden te verbeteren Positieve evolutie Basisschool : Start: type 8 - leermoeilijkheden 40

41 Casus 2 jaar later: Tom wordt verwezen naar type 1 Tom heeft grote problemen met werktempo, hij is erg traag Ondanks extra ondersteuning blijkt de type 1 setting geen goede oplossing School vraagt verwijzing naar Type 2 Na testing beslist het CLB team dat type 2 setting niet tegemoet kan komen aan de noden van Tom Uitgebreid neuropsychologisch onderzoek wordt uitgevoerd 41

42 casus Tom engelse versie.doc 42

43 Instrument voor de school 43

44 Instrument voor de school Onderwijsleer en participatiebehoeften van kinderen Focus op de ondersteuningsbehoeften van de leerkrachten Rekening houdend met: protectieve en risico factoren. Rekening houdend met de positieve aspecten van de leerling Het gebruiken van deze positieve factoren en suggesties in het IHP Rekening houdend met wensen en verwachtingen Resulterend in concrete afspraken over de te nemen maatregelen en samenwerking Ouput: informatie nodig om een IHP op te maken 44

45 Leidraad voor lln met specifieke onderwijsbehoeften versie Evora.doc 45

46 Reflectie 46

47 Uitdagingen Attitudes Optimistische visie op leerbaarheid en veranderbaarheid Expliciet kijken naar de sterktes van kinderen Bewustwording en kennis over de impact van een chronische aandoening op ontwikkeling en leren Multidisciplinariteit Wetenschappelijke basis Professionaliseren van leerkrachten en CLB ers Het soort assessment Assessment instrumenten Prerequisites for learning Samenwerking tussen schoolondersteunende diensten 47

48 Conclusie Integratie van jongeren met een chronische aandoening op school vraagt: Een proactieve en preventieve kijk Samenwerking met ouders en kind Samenwerking met externen Een handelingsgericht traject samen met de school Detectie van onderwijsleer en participatiebehoeften door het CLB team samen met ouders, kind en school in functie van het leren en deelnemen op school Gebruik van een verantwoord instrument gebaseerd op een onderbouwd theoretisch kader - ICF 48

Optimale integratie van Chronisch Zieke Kinderen op school. Met steun van steunfonds Marie Delacroix Inge Van Trimpont

Optimale integratie van Chronisch Zieke Kinderen op school. Met steun van steunfonds Marie Delacroix Inge Van Trimpont Optimale integratie van Chronisch Zieke Kinderen op school Met steun van steunfonds Marie Delacroix Inge Van Trimpont 12 december 2008 Situering project Doelstelling 1: Het opstellen van algemene richtlijnen

Nadere informatie

Optimale integratie van kinderen met een chronische aandoening op school: een gedeelde zorg

Optimale integratie van kinderen met een chronische aandoening op school: een gedeelde zorg Optimale integratie van kinderen met een chronische aandoening op school: een gedeelde zorg 1 E E N P R O J E C T V A N D E K U L E U V E N O N D E R S T E U N D D O O R D E S T I C H T I N G M A R I E

Nadere informatie

Functionele integratie op school van kinderen met een chronische aandoening. Fabienne De Boeck Februari 2014

Functionele integratie op school van kinderen met een chronische aandoening. Fabienne De Boeck Februari 2014 Functionele integratie op school van kinderen met een chronische aandoening Fabienne De Boeck Februari 2014 Welkom! Even voorstellen Planning: Kennismaken met het onderwerp ICF-CY the big picture Visie

Nadere informatie

Zorgvuldig communiceren: het belang van een samenwerkingsmodel Dr. Inge Van Trimpont

Zorgvuldig communiceren: het belang van een samenwerkingsmodel Dr. Inge Van Trimpont Workshop Zorgvuldig communiceren: het belang van een samenwerkingsmodel Dr. Inge Van Trimpont Samenwerkingsmodel Schoolteam GON begeleider leerkracht KCA in de klas medeleerlingen Schoolbeleids - team

Nadere informatie

Inschatten van onderwijsbehoeften van een chronisch ziek kind: een taak voor het CLB team?

Inschatten van onderwijsbehoeften van een chronisch ziek kind: een taak voor het CLB team? Inschatten van onderwijsbehoeften van een chronisch ziek kind: een taak voor het CLB team? Inge Van Trimpont Met de steun van het steunfonds Marie Margueritte Delacroix 1 Project: met de steun van het

Nadere informatie

Optimale integratie op school: de kracht van teamwerk!

Optimale integratie op school: de kracht van teamwerk! Optimale integratie op school: de kracht van teamwerk! Inge Van Trimpont, MD Directeur permanente ondersteuningscel CLB GO! 4/10/2017 congres jeugdpsychiatrie Gent 1 Kinderen met een psychische aandoening

Nadere informatie

GEMOTIVEERD VERSLAG M-DECREET

GEMOTIVEERD VERSLAG M-DECREET GEMOTIVEERD VERSLAG M-DECREET IDENTIFICATIEGEGEVENS LEERLING Voor- en achternaam Geboortedatum Geslacht Adres OUDERS Voor- en achternaam moeder Voor- en achternaam vader Adres (indien anders dan adres

Nadere informatie

Voor wie een time-out?

Voor wie een time-out? Voor wie een time-out? Problemen met gedrag in een buitengewone context Inhoud Korte introductie ICF-CY Toepassing op doelgroep praktijkboek Gebruik binnen een handelingsgericht diagnostisch traject maar

Nadere informatie

elk kind een plaats... 1

elk kind een plaats... 1 Elk kind een plaats in een brede inclusieve school Deelnemen aan het dagelijks maatschappelijk leven Herent, 17 maart 2014 1 Niet voor iedereen vanzelfsprekend 2 Maatschappelijke tendens tot inclusie Inclusie

Nadere informatie

ADDENDUM 2 bij HAND-OUTS I

ADDENDUM 2 bij HAND-OUTS I ADDENDUM 2 bij HAND-OUTS I BABYLONISCHE SPRAAKVERWARRING? EENHEID van TAAL! WELKE TAAL / TERMINOLOGIE? ICD Al heel lang behoefte aan gestructureerd vastleggen van gegevens: ca. 1880: ICD, International

Nadere informatie

VERSLAG M-DECREET DEEL I : ATTEST IDENTIFICATIEGEGEVENS LEERLING OUDERS. Voor- en achternaam Klik hier als u tekst wilt invoeren. invoeren.

VERSLAG M-DECREET DEEL I : ATTEST IDENTIFICATIEGEGEVENS LEERLING OUDERS. Voor- en achternaam Klik hier als u tekst wilt invoeren. invoeren. VERSLAG M-DECREET DEEL I : ATTEST IDENTIFICATIEGEGEVENS LEERLING Geboortedatum Geslacht Adres Kies een item. OUDERS moeder vader Adres (indien anders dan adres leerling) Tel / mail: Klik hier als u tekst

Nadere informatie

Het ICF schema ziet er als volgt uit. (Schema uit hoofdtekst hier opnemen)

Het ICF schema ziet er als volgt uit. (Schema uit hoofdtekst hier opnemen) 1 International Classification of Functioning, Disability and Health Het ICF-Schema ICF staat voor; International Classification of Functioning, Disability and Health. Het ICF-schema biedt een internationaal

Nadere informatie

Het chronisch zieke kind op school:

Het chronisch zieke kind op school: Het chronisch zieke kind op school: Op weg naar een draaiboek voor school en centrum voor leerlingenbegeleiding Professor Dr. Karel Hoppenbrouwers Centrum voor preventieve gezondheidszorg 9 1 Het chronisch

Nadere informatie

Info ICF. International classification of functioning, disability and health Internationale classificatie van het menselijke functioneren

Info ICF. International classification of functioning, disability and health Internationale classificatie van het menselijke functioneren Info ICF ICF? o o International classification of functioning, disability and health Internationale classificatie van het menselijke functioneren Ontstaan ICF ICF is een classificatiesysteem, ontwikkeld

Nadere informatie

Redelijke aanpassingen ook onder jouw vleugels

Redelijke aanpassingen ook onder jouw vleugels Redelijke aanpassingen ook onder jouw vleugels Greet Vanhove Dienst Lerenden 1. Het M-decreet in vogelvlucht 2. Gezocht: een nest voor Zeno? 3. Verkenningsvlucht 4. De vleugels uit de mouwen 2 Doelstellingen

Nadere informatie

Kinderrevalidatie: het bereiken van een optimale autonomie en participatie voor kinderen met beperkingen

Kinderrevalidatie: het bereiken van een optimale autonomie en participatie voor kinderen met beperkingen Kinderrevalidatie: het bereiken van een optimale autonomie en participatie voor kinderen met beperkingen Anke Meester-Delver, kinderrevalidatiearts, afd. revalidatie, AMC Definitie kinderrevalidatie Kinderrevalidatie

Nadere informatie

Internationale classificatie van het menselijk functioneren of ICF- CY 1

Internationale classificatie van het menselijk functioneren of ICF- CY 1 Internationale classificatie van het menselijk functioneren of ICF- CY 1 ICF 2 staat voor International Classification of Functioning, Disability and Health en is een classificatiesysteem van de Wereldgezondheidsorganisatie.

Nadere informatie

Overzicht. Redelijke aanpassingen. GON als evenwicht tussen redelijke aanpassingen en draagkracht

Overzicht. Redelijke aanpassingen. GON als evenwicht tussen redelijke aanpassingen en draagkracht GON als evenwicht tussen redelijke aanpassingen en draagkracht Overzicht Redelijke aanpassingen SOB DICORDO Zorgcontinuüm Veranderingen GON Sint-Lodewijk Type 4 Redelijke aanpassingen Als aanpassing wordt

Nadere informatie

Internationale classificatie van het menselijk functioneren ICF

Internationale classificatie van het menselijk functioneren ICF Internationale classificatie van het menselijk functioneren ICF Wat is de ICF? Engelstalige benaming: ICF, International Classification of Functioning, Disability and Health Nederlandstalige benaming:

Nadere informatie

Functionele diagnostiek bij langdurige eetstoornissen

Functionele diagnostiek bij langdurige eetstoornissen Functionele diagnostiek bij langdurige eetstoornissen OP BASIS VAN ICF MARIETA VERHOEVEN VERPLEEGKUNDIG SPECIALIST I.O. COGNITIEF GEDRAGSTHERAPEUTISCH WERKER VGCT Ernstige en langdurige eetstoornis Definitie

Nadere informatie

Internationale classificatie van het menselijk functioneren of ICF- CY 1

Internationale classificatie van het menselijk functioneren of ICF- CY 1 Internationale classificatie van het menselijk functioneren of ICF- CY 1 ICF 2 staat voor International Classification of Functioning, Disability and Health en is een classificatiesysteem van de Wereldgezondheidsorganisatie.

Nadere informatie

Onderzoeksagenda Kinderrevalidatie

Onderzoeksagenda Kinderrevalidatie De 12 belangrijkste vragen van ouders aan onderzoekers 1. Welke vroege interventies kunnen structurele beperkingen en latere problemen voorkomen of minimaliseren? 2. Welke factoren dragen het meest bij

Nadere informatie

Diagnose (voorbeeld CP) Activiteiten-Participatie. Motorische Ontwikkelingscurven. Motorische capaciteit. Zorg bij kinderen met CP

Diagnose (voorbeeld CP) Activiteiten-Participatie. Motorische Ontwikkelingscurven. Motorische capaciteit. Zorg bij kinderen met CP Research Making a Difference Echt samen met het gezin! Maar hoe? Over gezinsgerichte zorg vanuit het perspectief van de onderzoeker Gezin in zicht? www.canchild.ca Jan Willem Gorter MD, PhD, FRCP(C) Scotiabank

Nadere informatie

GEMOTIVEERD VERSLAG M-DECREET

GEMOTIVEERD VERSLAG M-DECREET GEMOTIVEERD VERSLAG M-DECREET IDENTIFICATIEGEGEVENS LEERLING Voor- en achternaam Geboortedatum Geslacht Adres OUDERS Voor- en achternaam moeder Voor- en achternaam vader Adres (indien anders dan adres

Nadere informatie

Prodiaen het protocol Wiskundeproblemen en dyscalculie

Prodiaen het protocol Wiskundeproblemen en dyscalculie Prodiaen het protocol Wiskundeproblemen en dyscalculie Het Project 2 Prodia doelstellingen Ontwikkeling van diagnostische protocollen - meer gestandaardiseerd en gelijklopend - wetenschappelijk onderbouwd

Nadere informatie

Het Project. Congres Netwerk Leerproblemen Vlaanderen - 7 feb work. Prodia doelstellingen. Algemeen Diagnostisch Protocol = Rode Draad

Het Project. Congres Netwerk Leerproblemen Vlaanderen - 7 feb work. Prodia doelstellingen. Algemeen Diagnostisch Protocol = Rode Draad Prodia @ work Het Project 2 Prodia doelstellingen Ontwikkeling van diagnostische protocollen - meer gestandaardiseerd en gelijklopend - wetenschappelijk onderbouwd - gedragen door onderwijs, CLB, overheid

Nadere informatie

Participation in leisure activities of children and adolescents with physical disabilities Maureen Bult

Participation in leisure activities of children and adolescents with physical disabilities Maureen Bult Participation in leisure activities of children and adolescents with physical disabilities Maureen Bult Participatie in vrijetijdsactiviteiten van kinderen en adolescenten met een lichamelijke beperking

Nadere informatie

Rol van het CLB en samenwerking met schoolexterne hulpverleners in het M-decreet

Rol van het CLB en samenwerking met schoolexterne hulpverleners in het M-decreet Rol van het CLB en samenwerking met schoolexterne hulpverleners in het M-decreet Jan Coppieters Inge Lootens PVOC-medewerkers Doelen Je kent het zorgcontinuüm en denkt na over de samenwerking met het CLB

Nadere informatie

Handelingsgericht diagnosticeren 1

Handelingsgericht diagnosticeren 1 Handelingsgericht diagnosticeren 1 Handelingsgerichte diagnostiek (HGD) is een kwaliteitskader met een geheel van uitgangspunten en fasen. Pameijer en van Beukering vullen het in met relevante inzichten

Nadere informatie

Samen maken we BUITENGEWOON onderwijs!

Samen maken we BUITENGEWOON onderwijs! Samen maken we BUITENGEWOON onderwijs! OF DECREET Typologie: vroeger nu Type voor kinderen Type voor kinderen 1 met een licht mentale beperking 2 met een matig of ernstig mentale beperking 3 met ernstige

Nadere informatie

VLAAMSE THUISBEGELEIDINGSDIENSTEN AUTISME. Floor Tempelaere Pedagogisch begeleider in het project rond competentieontwikkeling Regio West-Vlaanderen

VLAAMSE THUISBEGELEIDINGSDIENSTEN AUTISME. Floor Tempelaere Pedagogisch begeleider in het project rond competentieontwikkeling Regio West-Vlaanderen VLAAMSE THUISBEGELEIDINGSDIENSTEN AUTISME Floor Tempelaere Pedagogisch begeleider in het project rond competentieontwikkeling Regio West-Vlaanderen floor.tempelaere@katholiekonderwijs.vlaanderen Als een

Nadere informatie

Indicering (ICF) door de VDAB in het kader van de Decreten Collectief Maatwerk en Lokale Diensteneconomie

Indicering (ICF) door de VDAB in het kader van de Decreten Collectief Maatwerk en Lokale Diensteneconomie Indicering (ICF) door de VDAB in het kader van de Decreten Collectief Maatwerk en Lokale Diensteneconomie Nieuwe term in de wetgeving : personen met een arbeidsbeperking Personen met een arbeidsbeperking

Nadere informatie

Inleiding Mensen met een verstandelijke beperking.

Inleiding Mensen met een verstandelijke beperking. Inleiding Mensen met een verstandelijke beperking. Aly Waninge Fysiotherapeute Koninklijke Visio De Brink Lector Participatie en gezondheid van mensen met een visuele en verstandelijke beperking Hanzehogeschool

Nadere informatie

Wetenschappelijk onderzoek in het VUmc: wat heeft u eraan?

Wetenschappelijk onderzoek in het VUmc: wat heeft u eraan? Diabetesbijeenkomst Wetenschappelijk onderzoek in het VUmc: wat heeft u eraan? Diabetesbijeenkomst Wat doet diabetes type 1 met het brein? Drs. Eelco van Duinkerken Cognitieve klachten http://www.youtube.com/watch?v=rgwbxe8zdc4&feature=related

Nadere informatie

Interprofessionele vorming Gentbrugge-Ledeberg

Interprofessionele vorming Gentbrugge-Ledeberg Interprofessionele vorming Gentbrugge-Ledeberg SPEEDDATE PROFESSIONELE SPEEDDATE Apotheker Diabeteseducator Diëtist Huisarts Zorgcoördinator/Directie WZC Ter Hovingen/ Centrumleider LDC / Maatschappelijk

Nadere informatie

Klaar voor redelijke aanpassingen

Klaar voor redelijke aanpassingen Klaar voor redelijke aanpassingen Stad Antwerpen, inspiratiedag Exclusief Inclusief 17 maart 2015 Marijke Wilssens docent en onderzoeker Arteveldehogeschool Bachelor na bachelor in het onderwijs: buitengewoon

Nadere informatie

Peer review Het elektronisch Kinesitherapeutisch dossier

Peer review Het elektronisch Kinesitherapeutisch dossier Peer review Het elektronisch Kinesitherapeutisch dossier Inleiding Waarom een dossier? Efficiëntie in het werk en communicatie dankzij informatisering en automatisering Hulp bij het nemen van beslissingen

Nadere informatie

Diagnostiek als kernactiviteit binnen het CLB-aanbod

Diagnostiek als kernactiviteit binnen het CLB-aanbod Diagnostiek als kernactiviteit binnen het CLB-aanbod Met deze visie op diagnostiek hebben we tot doel alle actoren die betrokken zijn bij de leerlingenbegeleiding te informeren over de manier waarop we

Nadere informatie

Inhoud Deel I Algemeen 1 2 3 4

Inhoud Deel I Algemeen 1 2 3 4 V Inhoud Deel I Algemeen 1 1 Inleiding 5 2 Wat is kinderrevalidatie? 5 3 Ontwikkelingen in de kinderrevalidatie in de eenentwintigste eeuw 8 4 Doelgroepen in de kinderrevalidatie en indicatiestelling 12

Nadere informatie

COZOCO 19 maart 2014. M-decreet. Goedgekeurd door het Vlaams Parlement op 12 maart 2014

COZOCO 19 maart 2014. M-decreet. Goedgekeurd door het Vlaams Parlement op 12 maart 2014 COZOCO 19 maart 2014 M-decreet Goedgekeurd door het Vlaams Parlement op 12 maart 2014 Situering 2005: lancering van het leerzorgkader 2009-2014 geleidelijke invoering van het decreet op leerzorg -geen

Nadere informatie

Onderwijs aan zieke kinderen: veer-kracht én leer-kracht 11u40. Symposium Rechten van het zieke kind 18 november 2011

Onderwijs aan zieke kinderen: veer-kracht én leer-kracht 11u40. Symposium Rechten van het zieke kind 18 november 2011 Onderwijs aan zieke kinderen: veer-kracht én leer-kracht 11u40 Symposium Rechten van het zieke kind 18 november 2011 ziekenhuisschool UZ Leuven Wat betekent ziek zijn voor kinderen? Opdracht van de ziekenhuisschool

Nadere informatie

M-decreet. Joke Pauwels Hoofdadviseur BuO

M-decreet. Joke Pauwels Hoofdadviseur BuO 1 M-decreet Joke Pauwels Hoofdadviseur BuO 2 Inleiding Maatschappelijke betekenis van onderwijs Kansen Historiek Opleidingsvorm 2 Vragen Maatschappelijke opdracht onderwijs 3 4 Onderwijs vandaag Exclusie

Nadere informatie

Handelingsgericht diagnosticeren 1

Handelingsgericht diagnosticeren 1 Handelingsgericht diagnosticeren 1 Handelingsgerichte diagnostiek (HGD) is een kwaliteitskader met een geheel van uitgangspunten en fasen. Pameijer en van Beukering vullen het in met relevante inzichten

Nadere informatie

Technologie en kinderrevalidatie een goede combinatie?

Technologie en kinderrevalidatie een goede combinatie? Technologie en kinderrevalidatie een goede combinatie? J.S. (Hans) Rietman, MD, PhD Professor in Rehabilitation Medicine and Technology University of Twente / Roessingh Research and Development President

Nadere informatie

29/05/2013. ICF en indicering ICF

29/05/2013. ICF en indicering ICF en indicering 1 = International Classification of Functioning, disability and health World Health Organisation (2001) is complementair met ICD-10 Wat? Classificatie van gezondheids en gezondheidsgerelateerde

Nadere informatie

De HGW-bril toegepast in de cel leerlingenbegeleiding

De HGW-bril toegepast in de cel leerlingenbegeleiding De HGW-bril toegepast in de cel woensdag 20 februari 2013 Kris Loobuyck 1 2 3 VVKSO 1 Uitgangspunten van HGW 4 HGW biedt kansen! 5 We zijn gericht op het geven van haalbare en bruikbare adviezen. We werken

Nadere informatie

Visie WZC Hof van Egmont 10/08/2015. De toepassing van het ICF in een WZC. Korte schets: WZC Hof van Egmont

Visie WZC Hof van Egmont 10/08/2015. De toepassing van het ICF in een WZC. Korte schets: WZC Hof van Egmont De toepassing van het ICF in een WZC Korte schets: WZC Hof van Egmont Gelegen in Mechelen 300 tal bewoners Verschillende afdeling Voor personen met dementie Gesloten afdeling Kleinschalig wonen Open afdeling

Nadere informatie

Woord vooraf 11. Deel 1. Wat is er aan de hand? 13. Inleiding 15. Wat als het spookt op school? 15. Hoofdstuk 1. Angst 17

Woord vooraf 11. Deel 1. Wat is er aan de hand? 13. Inleiding 15. Wat als het spookt op school? 15. Hoofdstuk 1. Angst 17 5 Inhoud Woord vooraf 11 Deel 1. Wat is er aan de hand? 13 Inleiding 15 Wat als het spookt op school? 15 Hoofdstuk 1. Angst 17 1. Wat is angst? 19 1.1 Externe factoren 20 1.2 Interne factoren 20 1.3 Intern

Nadere informatie

Spieren en het brein Multidisciplinaire expertise over leren, ontwikkeling en gedrag van kinderen, jongeren en jongvolwassenen met een spierziekte

Spieren en het brein Multidisciplinaire expertise over leren, ontwikkeling en gedrag van kinderen, jongeren en jongvolwassenen met een spierziekte NEUROLOGISCHE LEER- EN ONTWIKKELINGSSTOORNISSEN Spieren en het brein Multidisciplinaire expertise over leren, ontwikkeling en gedrag van kinderen, jongeren en jongvolwassenen met een spierziekte Het centrum

Nadere informatie

G.V.Basisschool Hamont-Lo

G.V.Basisschool Hamont-Lo G.V.Basisschool Hamont-Lo Zorg onze schooleigen visie op BREDE zorg Als school hebben we de opdracht om met brede zorg te werken aan de ontplooiing van iedere leerling. Dat is één van de pijlers van het

Nadere informatie

VERSLAG M-DECREET. Klik hier als u tekst wilt invoeren. Klik hier als u tekst wilt invoeren.

VERSLAG M-DECREET. Klik hier als u tekst wilt invoeren. Klik hier als u tekst wilt invoeren. VERSLAG M-DECREET DEEL I : ATTEST IDENTIFICATIEGEGEVENS LEERLING Geboortedatum Geslacht Adres OUDERS moeder vader Adres (indien anders dan adres leerling) Tel / mail: Tel / mail: CLB Begeleidend CLB Naam

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting (Summary in Dutch)

Nederlandse samenvatting (Summary in Dutch) Nederlandse samenvatting (Summary in Dutch) 159 Ouders spelen een cruciale rol in het ondersteunen van participatie van kinderen [1]. Participatie, door de Wereldgezondheidsorganisatie gedefinieerd als

Nadere informatie

Onderwerp: Afbakening groep volwassen zwaar lichamelijk gehandicapten in verband met een nieuwe AWBZ-aanspraak voor 24-uurszorg op afroep

Onderwerp: Afbakening groep volwassen zwaar lichamelijk gehandicapten in verband met een nieuwe AWBZ-aanspraak voor 24-uurszorg op afroep . Onderwerp: Afbakening groep volwassen zwaar lichamelijk gehandicapten in verband met een nieuwe AWBZ-aanspraak voor 24-uurszorg op afroep 1 Vereniging van Indicerende en adviserende Artsen Doelen: 1.

Nadere informatie

Handelingsgericht werken 1

Handelingsgericht werken 1 Handelingsgericht werken 1 De schoolinterne zorgpraktijk bepaalt in sterke mate de context waarin de diagnostische protocollen gebruikt worden. De visie en methodiek van handelingsgericht werken (HGW)

Nadere informatie

! Introduc)e Project. 5 maart 2015

! Introduc)e Project. 5 maart 2015 Introduc)e Project 1 Betrokkenen verstrekking OST Cliënt / pa1ënt - > probleem + behoe9e Behandelaar medicus - > indiceerder Orthopedisch schoentechnicus - > leverancier Zorgverzekeraar - > betaler, contractgever

Nadere informatie

Doelstellingen. Klaar voor redelijke aanpassingen? Inhoud. 1. Situering 24/11/2014

Doelstellingen. Klaar voor redelijke aanpassingen? Inhoud. 1. Situering 24/11/2014 Klaar voor redelijke? 2. Je kan het begrip redelijke situeren 3. Je kent de zeven criteria van redelijke Meirsschaut Mieke Bachelor na bachelor in het onderwijs: buitengewoon onderwijs, zorgverbreding

Nadere informatie

Passen in de klas. voor het onderwijs

Passen in de klas. voor het onderwijs Passen in de klas voor het onderwijs Passen in de klas! Revalidatie Friesland is er ook voor kinderen waarvan men nog niet goed weet wat er aan de hand is, die bijvoorbeeld onhandig zijn en daardoor problemen

Nadere informatie

Van een noodzaak naar een opportuniteit: Op zoek naar een moderne definitie van ondersteuningsnood. Sofie Kuppens

Van een noodzaak naar een opportuniteit: Op zoek naar een moderne definitie van ondersteuningsnood. Sofie Kuppens EN GEZONDHEID Van een noodzaak naar een opportuniteit: Op zoek naar een moderne definitie van ondersteuningsnood Sofie Kuppens Studienamiddag KU Leuven - ULB - DGPH Brussel, Federaal Parlement, Zaal Desiderius

Nadere informatie

HANDREIKING EVIDENT EN KENNELIJK STABIELE KINDKEMERKEN Algemene uitgangspunten

HANDREIKING EVIDENT EN KENNELIJK STABIELE KINDKEMERKEN Algemene uitgangspunten HANDREIKING EVIDENT EN KENNELIJK STABIELE KINDKEMERKEN Algemene uitgangspunten Het vaststellen van een stoornis bii (her-)indicatie. De toegang tot het speciaal onderwijs of leerlinggebonden financiering

Nadere informatie

Wat doen wij al zo? Graag voorbeelden!

Wat doen wij al zo? Graag voorbeelden! HOE HANDELINGSGERICHT WERKEN WE IN ONZE SCHOOL? Uitgangspunt HGW 1. Werken vanuit onderwijsbehoeften van leerlingen en ondersteuningsbehoeften van leerkrachten en ouders Wat doen wij al zo? Graag voorbeelden!

Nadere informatie

Dienstverlening op maat

Dienstverlening op maat De Kleine Prins Expertisecentrum Creërt mogelijkheden Dienstverlening op maat Advies - Begeleiding - Coaching - Voorlichting De Kleine Prins Expertisecentrum Voor onderwijsprofessionals De Kleine Prins

Nadere informatie

schoolinterne zorg Katia De Coussemaker

schoolinterne zorg Katia De Coussemaker schoolinterne zorg Katia De Coussemaker Kaders Decreet Leerzorg Handelingsgericht werken Protocollering en diagnostiek Internationale tendens Zie oa recente Verdrag van de Verenigde Naties ter bescherming

Nadere informatie

Gecomprimeerd schoolondersteuningsprofiel

Gecomprimeerd schoolondersteuningsprofiel pagina 1 van 7 Gecomprimeerd schoolondersteuningsprofiel Algemene gegevens School BRIN Samsam (18ZH00) Samsam 18ZH00 Directeur Wendy Koopmans Adres Moliereweg 629 3076 GE ROTTERDAM Telefoon 0104190565

Nadere informatie

Informatie voor Familieleden omtrent Psychose. InFoP 2. Inhoud

Informatie voor Familieleden omtrent Psychose. InFoP 2. Inhoud Informatie voor Familieleden omtrent Psychose InFoP 2 Inhoud Introductie Module I: Wat is een psychose? Module II: Psychose begrijpen? Module III: Behandeling van psychose de rol van medicatie? Module

Nadere informatie

Handelingsgericht werken in het secundair onderwijs. Ontmoetingsdag HGW 16 september 2010 Artevelde

Handelingsgericht werken in het secundair onderwijs. Ontmoetingsdag HGW 16 september 2010 Artevelde + Handelingsgericht werken in het secundair onderwijs Ontmoetingsdag HGW 16 september 2010 Artevelde + Inspiratiebronnen + Algemeen Reflecties over HGW + Uitgangspunten HGW We zijn gericht op het geven

Nadere informatie

Mentale kracht in de Forensische Psychiatrie

Mentale kracht in de Forensische Psychiatrie Mentale Mentale kracht in de Forensische Psychiatrie LFPZ,Zeeland, 11 juni 2009 Jan Auke Walburg Principes van positieve psychologie Bestudering positieve subjectieve ervaringen en constructieve cognities.

Nadere informatie

Samenwerkingskansen ter versterking van de optimale ontwikkeling en gezondheid van kleuters

Samenwerkingskansen ter versterking van de optimale ontwikkeling en gezondheid van kleuters Samenwerkingskansen ter versterking van de optimale ontwikkeling en gezondheid van kleuters Myriam Vanoudenhove VWVJ/VCLB Melissa Peeters VCLB Monica Bulcke VWVJ Zorg om de jeugd in Vlaanderen Departement

Nadere informatie

1 Basiscompetenties voor de leraar secundair onderwijs

1 Basiscompetenties voor de leraar secundair onderwijs 1 Basiscompetenties voor de leraar secundair onderwijs Het Vlaams parlement legde de basiscompetenties die nagestreefd en gerealiseerd moeten worden tijdens de opleiding vast. Basiscompetenties zijn een

Nadere informatie

Welkom. IB-netwerk bijeenkomst 12 en 14 september 2017

Welkom. IB-netwerk bijeenkomst 12 en 14 september 2017 Welkom IB-netwerk bijeenkomst 12 en 14 september 2017 Programma donderdag 14 september 2017 Welkom Presentatie nieuwe versie groeidocument (Mirjam Heemskerk, Carolijn van Antwerpen en Astrid van Cooten)

Nadere informatie

InFoP 2. Informatie voor Familieleden omtrent Psychose. Inhoud. Inleiding

InFoP 2. Informatie voor Familieleden omtrent Psychose. Inhoud. Inleiding Informatie voor Familieleden omtrent Psychose InFoP 2 Inhoud Introductie Module I: Wat is een psychose? Module II: Psychose begrijpen? Module III: Behandeling van psychose de rol van medicatie? Module

Nadere informatie

MHFA Nederland

MHFA Nederland MHFA Nederland www.mhfa.nl ~Mental Health First Aid~ Evelien Wagemakers MHFA Midden Westelijk Utrecht Gerard de Valk en Wieteke Vermeulen Kennis- en Participatiefestival, 24 mei 2018 Even voorstellen Evelien

Nadere informatie

De Kleine Prins Expertisecentrum Onderwijs aan zieke leerlingen

De Kleine Prins Expertisecentrum Onderwijs aan zieke leerlingen De Kleine Prins Expertisecentrum Onderwijs aan zieke leerlingen Maartje Janssen m.janssen@dekleineprins.nl 30/5/17 2 Werken in opdracht van. Opdracht van de samenwerkingsverbanden, schoolbesturen PO en

Nadere informatie

Het gemotiveerd verslag Een instrument voor handelingsgericht werken 16 september 2010

Het gemotiveerd verslag Een instrument voor handelingsgericht werken 16 september 2010 Het gemotiveerd verslag Een instrument voor handelingsgericht werken 16 september 2010 1 start: schooljaar 2007-2008 tot juni 2010 Initiatief: 3 scholengemeenschappen SO VCLB Gent Doel: Bestaande initiatieven

Nadere informatie

BuSO GON-BEGELEIDING VANUIT BUSO TEN DRIES LANDEGEM ALGEMENE LEIDRAAD

BuSO GON-BEGELEIDING VANUIT BUSO TEN DRIES LANDEGEM ALGEMENE LEIDRAAD BuSO GON-BEGELEIDING VANUIT BUSO TEN DRIES LANDEGEM ALGEMENE LEIDRAAD Schooljaar 2013-2014 Gegevens GON-begeleider Leidraad voor ouders Vanuit het BuSO Ten Dries wordt GON-begeleiding aangeboden aan adolescenten

Nadere informatie

Recht op ziek zijn recht op onderwijs

Recht op ziek zijn recht op onderwijs Recht op ziek zijn recht op onderwijs 2 invalshoeken: - Christel Dries PMW SCLBA Positie van CLB medewerker in de ziekenhuisschool Antwerpen (pediatrie) en in een thuisschool - Inge Van Trimpont Arts Wetenschappelijk

Nadere informatie

Een doelgericht en efficiënt handelingsplan bevat wenselijk de volgende onderdelen:

Een doelgericht en efficiënt handelingsplan bevat wenselijk de volgende onderdelen: HULPMIDDEL WERKEN MET EEN HANDELINGSPLAN Een mogelijke manier om de planmatige aanpak op school efficiënt te organiseren is het werken met een handelingsplan. Dat beschrijft de concrete aanpak en de interventies

Nadere informatie

Autismespectrumstoornis?

Autismespectrumstoornis? GON? Wat is dat? Het geïntegreerd onderwijs (GON) is bedoeld om kinderen met een handicap, leermoeilijkheden en/of opvoedingsmoeilijkheden les te laten volgen in het gewone onderwijs. De leerling krijgt

Nadere informatie

Mytylschool Prins Johan Friso te Haren Onderwijscentrum De Springplank te Emmen

Mytylschool Prins Johan Friso te Haren Onderwijscentrum De Springplank te Emmen Mytylschool Prins Johan Friso te Haren Onderwijscentrum De Springplank te Emmen De Mytylschool PJF en Onderwijscentrum De Springplank zijn scholen voor leerlingen van vier tot achttien jaar, met een mogelijke

Nadere informatie

De Kleine Prins Expertisecentrum

De Kleine Prins Expertisecentrum De Kleine Prins Expertisecentrum Henriëtte Dijkstra 14/4/17 2 Doelgroep De Kleine Prins Leerlingen met een lichamelijke en/of meervoudige beperking Bijvoorbeeld: Spina Bifida, Niet Aangeboren Hersenletsel,

Nadere informatie

Spanningsveld. Assessment met het oog op de arbeidsmarkt (inclusief versus exclusief assessment) Deelnemen aan werk en opleiding een recht?

Spanningsveld. Assessment met het oog op de arbeidsmarkt (inclusief versus exclusief assessment) Deelnemen aan werk en opleiding een recht? Dynamic Assessment of Functioning Oriented at Development and Inclusive Learning Studiedag NAH - Een brug tussen onderwijs, opleiding en werk voor mensen met een niet-aangeboren hersenletsel - 26 november

Nadere informatie

Symposium Zorg en onderwijs. Annemarie Tadema 8 april 2008

Symposium Zorg en onderwijs. Annemarie Tadema 8 april 2008 Symposium Zorg en onderwijs Annemarie Tadema 8 april 2008 Aanleiding onderzoek Burgerschapsparadigma: participeren in de samenleving KDC: segregatie Onderwijs: integratie/ inclusie Wet op de leerlinggebonden

Nadere informatie

VERSLAG M-DECREET DEEL I : ATTEST IDENTIFICATIEGEGEVENS LEERLING OUDERS CLB. Klik hier als u tekst wilt invoeren. Voor- en achternaam

VERSLAG M-DECREET DEEL I : ATTEST IDENTIFICATIEGEGEVENS LEERLING OUDERS CLB. Klik hier als u tekst wilt invoeren. Voor- en achternaam VERSLAG M-DECREET DEEL I : ATTEST IDENTIFICATIEGEGEVENS LEERLING Geboortedatum 19.04.2012 Geslacht Adres Vrouw OUDERS moeder vader Adres (indien anders dan adres leerling) Nvt. Tel / mail: Tel / mail:

Nadere informatie

Our brains are not logical computers, but feeling machines that think.

Our brains are not logical computers, but feeling machines that think. Drs. Fernando Cunha (Child Support Europe) Ontwikkelingspsycholoog Gezondheidspsycholoog (BIG) Kinder- en Jeugdpsycholoog (NIP) Onderwijsspecialist http://www.child-support-europe.com In dienst van kinderen,

Nadere informatie

Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling

Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling Inhoudsopgave Overeenkomst meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling 2 Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling 3 Toelichting meldcode huiselijk

Nadere informatie

Richtlijnen Commissie Leerling Ondersteuning (CLO) Samenwerkingsverband De Liemers po

Richtlijnen Commissie Leerling Ondersteuning (CLO) Samenwerkingsverband De Liemers po Richtlijnen Commissie Leerling Ondersteuning (CLO) Samenwerkingsverband De Liemers po Minimaal noodzakelijk bij aanmelding voor alle leerlingen: Ondertekend aanmeldingsformulier Handelingsgericht Zorgformulier

Nadere informatie

Handboek diagnostiek in de leerlingenbegeleiding: Kind en

Handboek diagnostiek in de leerlingenbegeleiding: Kind en Handboek diagnostiek in de leerlingenbegeleiding: Kind en context Recensie door Lien PLASSCHAERT 1 1 VERSCHUEREN, K. EN KOOMEN, H. Handboek diagnostiek in de leerlingenbegeleiding: Kind en context Uitgeverij

Nadere informatie

ASKe-instrument. Instrument voor Autisme Specifieke Kwaliteitsevaluatie. Specifieke Evaluatiecriteria Residentiële Voorziening (Volwassenen)

ASKe-instrument. Instrument voor Autisme Specifieke Kwaliteitsevaluatie. Specifieke Evaluatiecriteria Residentiële Voorziening (Volwassenen) Vlaamse Vereniging Autisme Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen Vakgroep Experimenteel-Klinische en Gezondheidspsychologie Onderzoeksgroep Ontwikkelingsstoornissen Henri Dunantlaan 2 9000

Nadere informatie

HANDELINGSGERICHT WERKEN BELEIDSVOEREND VERMOGEN BELEIDSVOEREND VERMOGEN. Onderwijsbehoeften van de leerling 11/09/2013

HANDELINGSGERICHT WERKEN BELEIDSVOEREND VERMOGEN BELEIDSVOEREND VERMOGEN. Onderwijsbehoeften van de leerling 11/09/2013 Gericht Werken als bril om naar het zorgbeleid te kijken zorg Handelings- Leerlingenbegeleiding fase 0 fase 1 HGW HGW Leren & studeren Studieloopbaanbegeleiding Socioemotioneel fase 2 fase 3 HGW HGW centrale

Nadere informatie

Gecomprimeerd schoolondersteuningsprofiel

Gecomprimeerd schoolondersteuningsprofiel pagina 1 van 8 Gecomprimeerd schoolondersteuningsprofiel Algemene gegevens School BRIN De Schalm (18ZU00) De Schalm 18ZU00 Directeur Hiske de Koning Adres Katendrechtsestraat 61 3072 NS ROTTERDAM Telefoon

Nadere informatie

Van barrière naar redelijke aanpassing

Van barrière naar redelijke aanpassing Van naar redelijke aanpassing Inspiratiedag Vrijdag 25 november 2016 Jan Coppieters Pedagogisch begeleider binnen het project competentieontwikkeling 1. Je weet wat redelijke aanpassingen zijn 2. Je kan

Nadere informatie

Functionele anamnese op basis van de ICF

Functionele anamnese op basis van de ICF Functionele anamnese op basis van de ICF Een herstelgerichte benadering vraagt om een herstelgerichte anamnese. Hiervoor is het van belang om niet alleen psychische kwetsbaarheden in kaart te brengen maar

Nadere informatie

Developmental Coordination Disorder. Miriam Verstegen Kinderrevalidatiearts

Developmental Coordination Disorder. Miriam Verstegen Kinderrevalidatiearts Developmental Coordination Disorder Miriam Verstegen Kinderrevalidatiearts 11-06-2015 Inhoud Developmental Coordination Disorder Criteria Kenmerken Comorbiditeiten Pathofysiologie Behandeling Prognose

Nadere informatie

Handelingsgericht Werken. Onderwijsdag Enschede 20 maart 2012 Maria Bolscher

Handelingsgericht Werken. Onderwijsdag Enschede 20 maart 2012 Maria Bolscher Handelingsgericht Werken Onderwijsdag Enschede 20 maart 2012 Maria Bolscher Doelen Kennismaking met de uitgangspunten HGW Reflecteren op uitgangspunten HGW Zicht op de betekenis van HGW op de eigen praktijksituatie

Nadere informatie

Visie op het basisaanbod

Visie op het basisaanbod 1. Doel van de tekst Het M decreet voorziet het type basisaanbod voor leerlingen die, al dan niet tijdelijk, kampen met moeilijkheden die het leren hinderen. De wetgeving geeft geen invulling aan de organisatie

Nadere informatie

Inhoud van de presentatie

Inhoud van de presentatie De overgang van het basis- naar het secundair onderwijs vanuit ontwikkelingspsychologisch perspectief Annelies Somers i.s.m. Prof. Hilde Colpin Prof. Karine Verschueren ~ Centrum voor Schoolpsychologie

Nadere informatie

Jenaplanschool De Kleurdoos

Jenaplanschool De Kleurdoos Jenaplanschool De Kleurdoos Zorgbeleid op school Binnen de school speelt het leren zich op verschillende niveaus af. Niet alleen de kinderen in de stamgroep, maar ook de individuele leerkracht wordt gestimuleerd

Nadere informatie

VSLW Themaprofielen. Thema s. Omgaan met verschillen, Pesten, Opbrengstgericht werken en Ouderbetrokkenheid

VSLW Themaprofielen. Thema s. Omgaan met verschillen, Pesten, Opbrengstgericht werken en Ouderbetrokkenheid VSLW Themaprofielen Thema s Omgaan met verschillen, Pesten, Opbrengstgericht werken en Ouderbetrokkenheid pagina 2 van 45 Inleiding De expertgroep van het VSLW project heeft voor de vier thema s een themaprofiel

Nadere informatie

ZO dichtbij Zorg & Onderwijs passend in de reguliere leeromgeving

ZO dichtbij Zorg & Onderwijs passend in de reguliere leeromgeving ZO dichtbij Zorg & Onderwijs passend in de reguliere leeromgeving Informatiegids voor ouders Wat kan ZO dichtbij voor u betekenen? Adelante ZO dichtbij versterkt het regulier onderwijs en ondersteunt leerlingen

Nadere informatie

Heeft de NAH zorg een neglect voor seksualiteit en intimiteit bij NAH getroffenen?

Heeft de NAH zorg een neglect voor seksualiteit en intimiteit bij NAH getroffenen? Heeft de NAH zorg een neglect voor seksualiteit en intimiteit bij NAH getroffenen? Neglect voor seksualiteit in de zorg? Hoe zo? Aandacht in opleidingen? Aandacht in uw teams? Aandacht in behandelprogramma

Nadere informatie