Antwoorden oefeningen

Transcriptie

1 Auteurs: Marijs, Hulleman isn: Noordhoff Uitgevers v Antwoorden oefeningen Antwoorden meerkeuzevragen Hoofdstuk a d 1.2 d 1.7 a 1.12 a a a 1.18 a a 1.5 a 1.10 a 1.15 Hoofdstuk d a d 2.31 d 2.2 a a 2.17 a d 2.13 a a 2.24 d d Hoofdstuk a d d 3.2 a 3.7 a a a a 3.23 a d a 3.25 a 3.30 d Hoofdstuk a a d 4.7 a 4.12 d d 4.13 d a a a 4.5 a a 4.20 d 4.25 a Hoofdstuk d 5.21 a d 5.12 d a a a a 5.9 d d a 5.10 a d Antwoorden oefeningen 1

2 Auteurs: Marijs, Hulleman isn: Noordhoff Uitgevers v Hoofdstuk a 6.6 a d a d Hoofdstuk d d a a a 7.13 d a d Hoofdstuk d d a a a 8.8 a a d d d 8.20 Antwoorden oefeningen 2

3 Auteurs: Marijs, Hulleman isn: Noordhoff Uitgevers v Antwoorden opgaven Hoofdstuk a Hoe hoger de goederenexport als perentage van het p, hoe opener de eonomie is. Nederland, België en Hongkong heen dus open eonomieën. De verklaring hiervoor is dat in deze eonomieën de thuismarkt zo klein is dat ondernemingen al snel moeten exporteren om voldoende omzet te halen. Gloalisering is de versnelling in het proes van wereldwijde eonomishe integratie door een snelle toename van internationale handel en investeringen. Door gloalisering neemt de verhouding tussen export en produtie toe, omdat de internationale handel sneller groeit dan de produtie a Voor een edrag van 400 kan Nederland een ton graan en 4000 liter melk produeren. De omparatieve kosten van een ton graan zijn dus gelijk aan 4000 liter melk. In Zwitserland edragen de omparatieve kosten van een ton graan 2000 liter melk. d Asolute en omparatieve kostenvershillen ontstaan door vershillen in de prijzen en de produtiviteit van produtiefatoren. In het vooreeld zijn de asolute kosten in Nederland voor eide produten lager. Dit kan ijvooreeld liggen aan de kwaliteit van de produtiefatoren (het vlakke Nederland tegenover het ergahtige Zwitserland, waardoor de areidsprodutiviteit van Nederlandse landouwers hoger kan zijn) of aan de prijzen van de produtiefatoren (de lonen in Zwitserland kunnen ijvooreeld hoger zijn dan die in Nederland). Aangezien het prijs- en produtiviteitsvershil niet in alle produtsetoren hetzelfde is, ontstaan omparatieve kostenvershillen. Bij a heen we gezien dat de omparatieve kosten van een ton graan in Zwitserland lager zijn dan in Nederland. Graan is dus relatief goedkoop is in Zwitserland en melk in Nederland. Zwitserland exporteert graan en Nederland melk. Zwitserland exporteert graan en wil in ruil voor een ton graan minimaal 2000 liter melk ontvangen (zijnde de ruilverhouding op de innenlandse markt). Nederland importeert graan en wil in ruil voor een ton graan maximaal 4000 liter melk etalen (zijnde de ruilverhouding op de innenlandse markt). De internationale ruilverhouding voor een ton graan zal dus moeten liggen tussen 2000 en 4000 liter melk. Antwoorden oefeningen 3

4 Auteurs: Marijs, Hulleman isn: Noordhoff Uitgevers v 1.21 a Tot 2006 evond Liliane BV zih in de pioniersfase. Het aandeel van de export in de omzet was laag en alle edrijfsfunties evonden zih in Nederland. Sinds de verplaatsing van de produtie naar Duitsland kunnen we spreken van een internationaliseerder. Liliane BV heeft aanvankelijk overwogen om de produtie naar Oost-Europa te verplaatsen. Uiteindelijk heeft het edrijf voor Duitsland gekozen. Door de aard van het produt is er eerder sprake van regional dan van gloal souring. Luxueuze poppenvilla s worden alleen verkoht aan mensen met een hoog inkomen uit een westerse ultuur (ijvooreeld vanwege de inrihting van de poppenvilla en het type poppen). Het marktgeied lijkt dus eperkt te lijven tot industrielanden in Europa en Noord-Amerika. Hoofdstuk a Het perentage van de evolking dat in steden of stedelijke geieden leeft. De prolemen van de verstedelijking liggen met name op het geied van de infrastruturele voorzieningen die geen gelijke tred kunnen houden met de groei van de evolking. Hierdoor ontstaan prolemen op terreinen als water- en energievoorziening, huisvesting, transport en milieu. Daar staat tegenover dat het leven in steden de evolking meer kansen op sholing, gezondheidszorg en soiale moiliteit (een loopaan) iedt dan het leven op het platteland. De stedelijke evolking is koopkrahtiger en makkelijker te ereiken met zowel informatie (promotie) als produten (distriutie). In de steden worden voedingsmiddelen vaak verpakt in supermarkten verkoht. Bovendien heen stadsewoners gemiddeld een hoger inkomen en zijn ze gevoeliger voor internationale merken. Op het platteland worden voedingsmiddelen vaak nog zonder verpakking verkoht en plattelanders heen gemiddeld een lager inkomen en ze zijn minder ekend met en minder gevoelig voor internationale merken a In de industrielanden is met name de hoge welvaart verantwoordelijk voor een enorm geruik van grondstoffen en energie en een enorme hoeveelheid afval en vervuilende emissies naar luht, water en odem. In de ontwikkelingslanden is de ominatie van armoede en evolkingsgroei de elangrijkste oorzaak voor de aantasting van het milieu. In de industrielanden zal met name het energie- en grondstoffenverruik moeten worden teruggeraht. In de ontwikkelingslanden zullen vooral door een matige evolkingsgroei de prolemen van odemerosie, luhtverontreiniging en watertekorten moeten worden aangepakt. De industrielanden zullen ij deze aanpak een rol kunnen spelen door de overdraht van tehnologie en kennis. Antwoorden oefeningen 4

5 Auteurs: Marijs, Hulleman isn: Noordhoff Uitgevers v Overheid, onsumenten en finaniële markten eisen in toenemende mate dat ondernemingen duurzaam opereren. De maatshappelijke verlijfsvergunning, zoals Shell dat noemt, hangt steeds meer af van de manier waarop een onderneming een evenwiht weet te vinden tussen people, planet and profits a Vershillen tussen de Nederlandse en de Duitse ultuur: Nederland soort hoger op de dimensie individualisme. Op de dimensie mahtsafstand soren eide landen vergelijkaar. Nederland is een feminiene ultuur; Duitsland een masuliene. De onzekerheidsvermijding in Duitsland is groter. Het vershil is het grootst op de dimensie masuliniteit/femininiteit. De tekst uit het artikel gaat met name in op het vershil in onzekerheidsvermijding. In Duitsland is sprake van een sterkere onzekerheidsvermijding. Duitsers vinden preisie (details) en puntualiteit (op tijd etalen) elangrijker dan Nederlanders. Landen met een uitgesproken feminiene ultuur, zoals Nederland, heen volgens Hofstede onurrentievoordelen in de persoonlijke dienstverlening. In de dienstverlening spelen typish feminiene ultuurkenmerken als menselijke verhoudingen, overleg en samenwerking een elangrijke rol. In de massafariage gaat het daarentegen vooral om de toepassing van fysiek kapitaal en tehnologie. Hiervoor zijn masuliene ulturen, zoals Duitsland, geshikter a Het verkopen van produten in het uitenland tegen een prijs die onder de prijs op de innenlandse markt ligt. De VS moeten nagaan wat uizen kosten in China (uitgedrukt in dollars) en deze prijs vergelijken met de prijs die Chinese exporteurs voor uizen in de VS vragen. Als de laatste prijs onder de prijs in China ligt, dan is een antidumpingheffing toegestaan. Hoofdstuk a Centraal- en Oost Europa, Afrika, Azië en Latijns-Amerika. In het afgelopen deennium is het aandeel van Azië in de wereldeonomie toegenomen. Vooral in deze regio liggen gunstige afzetperspetieven voor Nederlandse ondernemingen a Gloalisering is de versnelling in het proes van wereldwijde eonomishe integratie door een snelle toename van internationale handel en investeringen. Er is inderdaad sprake van een snelle toename van handel en investeringen, maar deze heeft nog geen wereldwijd karakter. Het is Antwoorden oefeningen 5

6 Auteurs: Marijs, Hulleman isn: Noordhoff Uitgevers v daarom vooralsnog eter om van regionalisering dan van gloalisering te spreken. Voordeel: meer mogelijkheden tot wereldwijde uitesteding, finaniering en marktvergroting. Nadeel: toename van de wereldwijde onurrentie, toename van het risio dat finaniële prolemen in de ene regio zih verspreiden over de rest van de wereldeonomie (esmettingsgevaar) a De koopkrahtpariteit is de wisselkoers waarij de prijzen van een pakket (verhandelare) goederen in twee landen gelijk zijn. In de tael staat de koopkrahtpariteit op asis van het BBP (dus op asis van zowel verhandelare als niet verhandelare goederen en diensten) weergegeven. De koopkrahtpariteit van de euro is in deze periode liht gestegen. Hieruit kan worden geonludeerd dat de Amerikaanse inflatie liht hoger is geweest dan die in de eurozone. Er is sprake van een overwaardering als de feitelijke koers van een valuta hoger is dan de koopkrahtpariteit. d Een voordeel van een overgewaardeerde munt is dat de hoge koers het etrokken land in staat stelt om goedkoop te importeren. Een nadeel van een overgewaardeerde munt is dat de hoge koers de onurrentiepositie van lokale produenten aantast. e De elangrijkste oorzaken voor het vershil tussen marktkoers en koopkrahtpariteit zijn: In de erekening van de koopkrahtpariteit (op asis van BBP) worden ook niet-verhandelare goederen en diensten meegenomen. Een internationaal prijsvershil voor dit type goederen en diensten leidt niet tot internationale handel. Transportkosten en handelselemmeringen zorgen ervoor dat internationale prijsvershillen niet leiden tot koersaanpassingen. Internationale kapitaalstromen. Het kapitaalverkeer heeft op korte termijn een veel grotere invloed op de koersontwikkeling dan het handelsverkeer. Door een grote kapitaalinstroom in de VS kan de marktkoers van de dollar veel hoger zijn dan de koopkrahtpariteit ervan. f De voorspelkraht van de koopkrahtpariteittheorie is op korte termijn klein. Voor de esluitvorming over een exportorder is de theorie niet erg geshikt. Op lange termijn voldoet de koopkrahtpariteittheorie eter. Voor een direte investering kan de koopkrahtpariteittheorie dus wel geruikt worden a De organisatie van handelsrondes geriht op vrijhandel en de eslehting van handelsonfliten tussen WTO-leden. Antwoorden oefeningen 6

7 Auteurs: Marijs, Hulleman isn: Noordhoff Uitgevers v Non-disriminatie (landen mogen epaalde WTO-leden niet evoordelen), wederkerigheid (een handelsonessie van het ene land moet eantwoord worden door een onessie van het andere land) en transparantie (protetionisme moet duidelijk en zihtaar zijn). Maatregelen tegen een plotselinge stijging van de invoer, die ernstige shade toerengt aan innenlandse edrijfstakken (vrijwaring). Tegengaan van oneerlijke onurrentie (antidumping-heffingen). Compensatie van exportsusidies in het uitenland (ountervailing duties). d Voor veel ontwikkelingslanden is de landouw een ruiale exportsetor waarmee ze deviezen kunnen verdienen. De industrielanden willen voor hun voedselvoorziening onafhankelijk zijn ten opzihte van het uitenland. De ontwikkelingslanden willen dus vrije toegang tot de koopkrahtige westerse markten, terwijl de westerse landen de import van landouwproduten juist willen eperken. Hoofdstuk a Nee, het inkomen per hoofd zegt nog niets over de inkomensverdeling. Het feit dat 40% van de Indiase evolking in armoede leeft, doet vermoeden dat, de vraag naar luxueuze produten eperkt zal zijn. Dit neemt niet weg dat, als slehts 1,5% van de Indiase evolking rijk is, het aantal potentiële afnemers van luxueuze produten 15 miljoen edraagt (in India leven namelijk ruim 1 miljard mensen). Grote inkomensvershillen kunnen de stailiteit van de wereldorde in gevaar rengen. In de ontwikkelingslanden wijt een deel van de evolking de armoede aan de ongelijke verdeling van maht in de wereld. Dit kan leiden tot protesten en gewelddadige aties (terrorisme) tegen de industrielanden. Grote inkomensvershillen kunnen ook internationale migratie uitlokken, wat de soiale stailiteit van de industrielanden op de proef stelt. Ten slotte is armoede een van de elangrijkste oorzaken voor wereldwijde milieuprolemen (zie hoofdstuk 2). De armste ontwikkelingslanden zijn voor hun inkomen vaak sterk afhankelijk van grondstoffen en landouw- en textielproduten. Met name op het geied van landouw en textiel hanteren de westerse markten vaak hoge handelselemmeringen. Opening van de westerse markten voor de exportproduten van ontwikkelingslanden zou de grootste ijdrage aan armoedeestrijding leveren a Symptomatish voor het Afrikaanse ontinent zijn armoede, een gerek aan goed estuur, een gerekkige moraal van de elite, orruptie, nepotisme en soiaal-politieke instailiteit. Mede daardoor heeft het ontinent onvoldoende toegang tot de internationale kapitaalmarkt en lijft het afhankelijk van ontwikkelingshulp. Antwoorden oefeningen 7

8 Auteurs: Marijs, Hulleman isn: Noordhoff Uitgevers v d Afrikaanse landen groeien vrijwel zonder uitzondering fatorgedreven. De welvaart in deze landen hangt voor een groot deel af van de produtie van een eperkt aantal agrarishe of minerale grondstoffen met goedkope areid. Als de wereldonjuntuur verslehtert, heeft dit een sterke invloed op de prijs van vooral minerale en in mindere mate ook agrarishe grondstoffen. Omdat de prijzen van agrarishe en minerale grondstoffen sterk flutueren, shommelen ook de exportoprengsten van veel Afrikaanse landen sterk. Politieke instailiteit shaadt de eonomishe groei. Onrust in een land leidt tot produtieverlies (ijvooreeld door stakingen, oorlogsshade et.), tot minder investeringen (vanuit het uitenland) en tot een hogere inflatie (groepen wentelen kostenstijgingen op elkaar af) a De elangrijkste opkomende eonomieën vinden we in de regio s Centraal en Oost-Europa, Latijns Amerika en vooral Zuidoost Azië Deze prolemen zijn: 1 Aanpassing rehtssysteem 2 Ontstaan van een ondergrondse eonomie en daarmee samenhangend een sheve inkomensverdeling 3 Mentaliteit en motivatie van mensen 4 Eonomishe aanpassingsprolemen: produtiedaling en werkloosheid, inflatie en een tekort op de etalingsalans 5 Draagvlak voor eonomishe hervormingen De komst van westerse edrijven iedt de lokale evolking werk en inkomen. Bovendien leidt de komst van het edrijf tot de import van tehnologie en management. Buitenlandse direte investeringen zijn voor opkomende eonomieën een elangrijke methode om de produtiviteit van de evolking te verhogen. Hoofdstuk a De elangrijkste voordelen zijn het verdwijnen van het valutarisio in de handel met EU-partners en de vermindering van de omwisselkosten. Het elangrijkste nadeel is het verlies van het rente- en wisselkoersinstrument in de eonomishe politiek. Een land moet voldoen aan de zogenoemde onvergentieriteria, die etrekking heen op de inflatie, de rente, de overheidsfinaniën en de stailiteit van de wisselkoers. Het elangrijkste proleem is het valutarisio. De produtiekosten van Toyota in Groot-Brittannië zijn hoofdzakelijk in ponden, terwijl de oprengsten op het Europese ontinent in euro s luiden. Bij een struturele waardevermindering van de euro ten opzihte van het Britse pond Antwoorden oefeningen 8

9 Auteurs: Marijs, Hulleman isn: Noordhoff Uitgevers v verslehtert de onurrentiepositie van Toyota ten opzihte van ontinentaal Europese produenten a De EU 2020 strategie eoogt van Europa in 2020 een dynamishe kenniseonomie te maken, met ehoud van de soiale samenhang en respet voor het milieu. Intern: de vergrijzing stelt Europa voor de uitdaging om met een kleinere eroepsgeshikte evolking dezelfde welvaart te ehouden. Hiervoor is innovatiegedreven groei noodzakelijk. Extern: Europa dreigt vermalen te worden tussen de onurrentie van lagelonenlanden aan de laagwaardige kant van het goederen- en dienstenaanod en de onurrentie van de VS aan de hoogwaardige kant van het goederen- en dienstenaanod. Voor innovatiegedreven groei zijn onder andere noodzakelijk: een flexiele areidsmarkt; een ativerende soiale zekerheid; meer uitgaven voor onderwijs en tehnishe ontwikkeling; deregulering om ruimte voor ondernemers te sheppen a Mensen streven in eerste instantie naar de evrediging van eerste levensehoeften als voedsel en onderdak. Als door een toename van de welvaart deze ehoeften zijn vervuld, komen andere ehoeften aan od, zoals zelfontplooiing. Dit etekent dat mensen in een land met een hogere welvaart steeds meer een eigen normen- en waardenpatroon ontwikkelen en dat ook tot uitdrukking rengen in hun onsumptiegedrag. Als we katholiek Europa (België, Frankrijk, Spanje, Italië, Griekenland, Portugal, Oostenrijk en Spanje) vergelijken met protestants Europa (Noorwegen, Zweden, Finland, Denemarken, Nederland, Groot-Brittannië en Duitsland) dan komt het volgende eeld naar voren (zie de tael) In katholiek Europa zien we gemiddeld genomen een grotere mahtsafstand en een grotere onzekerheidsvermijding. Verder soren de katholieke landen hoger op de -dimensie masuliniteit en lager op de dimensie individualisme. Voor de toelihting op de ultuurdimensies; zie hoofdstuk 3. Gemiddelde sore op de ultuurdimensies van Hofstede Katholiek Europa Mahtsafstand Masuliniteit Onzekerheidvermijding Individualisme Protestants Europa Uit het artikel lijkt dat de individualisering in Europa toeneemt en de ulturele diversiteit groot lijft. De toename van individualisering zal gepaard gaan met een verder vershuiving van goederen naar diensten (zoals toerisme, ontspanning, rereatie). Voor goederen geldt ovendien Antwoorden oefeningen 9

10 Auteurs: Marijs, Hulleman isn: Noordhoff Uitgevers v dat ze steeds meer moet worden aangepast aan de individuele wensen van de onsument. De lijvend grote ultuurvershillen leiden ertoe dat een Europese marketingstrategie nog niet mogelijk is. Hoofdstuk a De Nederlandse uitvoer krimpt in 2012 net zo hard als de relevante wereldhandel. In 2013 lijft de uitvoergroei ahter ij de groei van de relevante wereldhandel. In 2012 lijft het marktaandeel gelijk en in 2013 daalt het marktaandeel. In 2012 stijgt de uitvoerprijs minder hard dan de onurrentenprijs. In 2013 geldt het omgekeerde. In 2012 veretert de onurrentiepositie en in 2013 verslehtert deze a Het groeivermogen van een eonomie wordt epaald door de groei van de inzet van areid en de groei van de areidsprodutiviteit. Beide zijn elangrijk, maar groei van de areidsmarktpartiipatie zal steeds moeilijker worden naarmate de evolking vergrijst. In de toekomst zal de eonomishe groei voornamelijk afhangen van de groei van de areidsprodutiviteit a De Nederlandse markt is te klein om de volledige waardeketen van een grootshalige industrie als de auto-industrie of de omputerindustrie te herergen. Nederlandse edrijven zijn relatief sterk in epaalde edrijfsproessen aan de voorkant van de keten. Zo zijn Nederlandse edrijven onder andere door de ligging van Nederland goed in handel, transport en opslag. Nederland is minder goed voorereid op een vershuiving in de aandaht naar de ahterkant van de keten. De innovatieve prestaties van Nederland zijn relatief zwak. Volgens de figuur zullen laagwaardige, areidsintensieve produtieproessen verdwijnen naar de lagelonenlanden. Nederland zal zih meer moeten speialiseren in handel, transport, distriutie en hoogwaardige produtieproessen. Hiervoor is een verhoging van de areidsprodutiviteit noodzakelijk. Hoofdstuk a Brongeonden edrijfsproessen moeten dihtij de ron van grondstoffen worden gevestigd (mijnouw). Marktgeonden edrijfsproessen moeten dihtij de afnemers worden gevestigd (klantgerihte dienstverlening). Ongeonden edrijfsproessen kunnen overal ter wereld worden gevestigd (ak-offie ativiteiten als administratieve dienstverlening). Antwoorden oefeningen 10

11 Auteurs: Marijs, Hulleman isn: Noordhoff Uitgevers v d Steeds meer edrijfsproessen worden ongeonden door de veretering in de transport- en teleommuniatietehnologie en door de vermindering van de elemmeringen in het internationale eonomishe verkeer. Bedrijfsproessen die aan Nederland geonden lijven zijn rongeonden edrijfsproessen (zoals de zee- en innenvaart, de gasprodutie) en marktgeonden edrijfsproessen (zoals de onsumentgerihte dienstverlening). Een nadeel van de verplaatsing van enkele elementen uit de waardeketen naar lagelonenlanden is dat het managen van de overdrahtspunten van goederen en diensten moeilijker wordt. Netwerken van toeleveraniers en uitesteders funtioneren vaak eter in elkaars naijheid a Philips kiest voor een strategie van kostenverlaging door verplaatsing van de produtie. Deze groeisetoren zijn marktgeonden. In de zorg en de vrijetijdsindustrie is het vrijwel onmogelijk dat er een grote afstand estaat tussen de aanieder van een dienst en de geruiker ervan. Door rootisering en miniaturisering (ijvooreeld de produtie van hips) zal de produtiviteit toenemen en de werkgelegenheid afnemen. Het werk van laaggeshoolde werknemers zal door roots worden vervangen. Hiervoor komt minder werk voor ijvooreeld hooggeshoolde proesoperators in de plaats. Waarshijnlijk zal de totale loonsom dalen, maar het loon per werknemer stijgen a De kostenvershillen met de lagelonenlanden zijn zo groot dat een strategie van kostenverlaging (op lange termijn) nauwelijks zin heeft. De industrielanden kunnen zih vooral ondersheiden door kennisintensieve goederen en diensten voort te rengen. Een hoge risioereidheid van ondernemers (eperkte regelgeving, lage elastingen, hoge uitgaven aan R&D door edrijven), een hoogopgeleide evolking (goed onderwijs, hoog niveau wetenshappelijk onderzoek) en goed funtionerende lusters (van onderwijsinstellingen, toeleveraniers, uitesteders en dienstverlening) a Transport van ier is grotendeels transport van water. Vanwege de hoge transportkosten van ier is het een marktgeonden proes. Alleen voor premium ieren is export mogelijk. Het rouwen van ier wordt ook voor premiumieren marktgeonden als er grote loatievoordelen (zoals hoge importelemmeringen) estaan. Van de eigendomsvoordelen (ijvooreeld een sterk merk), de landenvoordelen (ijvooreeld hoge importtarieven) en de internalisatievoordelen (ijvooreeld esherming van een sterk merk). Antwoorden oefeningen 11

12 Auteurs: Marijs, Hulleman isn: Noordhoff Uitgevers v Heineken is een edrijf dat eigenaar is van een sterk internationaal merk. Het edrijf eshikt dus over een eigendomsvoordeel waardoor het ook in China suesvol kan zijn. Export naar China is geen optie vanwege de loatievoordelen van produtie in China. Deze voordelen zijn: vermijding van hoge transportkosten en importtarieven, lage loonkosten, minder valutarisio et. Een joint venture of lientieverlening lijkt ook geen optie te zijn. Heineken wil de produtie en marketing volledig in eigen eheer houden. Fatoren die een rol kunnen spelen ij het esluit om de produtie in eigen hand te houden zijn: angst voor het verlies van de eigendomsvoordelen van Heineken (merkpiraterij is een ekend vershijnsel in China), prolemen in de onderhandelingen met lokale partners et. Hoofdstuk a Een etalingsrisis ontstaat als een land een auut tekort aan deviezen heeft. Hierdoor zal het land minder goederen kunnen importeren. Als de import van grondstoffen, mahines en dergelijke afneemt zal ook de produtie afnemen. Verder leidt een etalingsrisis tot kapitaalvluht. Internationale vermogensvershaffers zullen het etrokken land mijden, waardoor de vraag naar de valuta en de wisselkoers sterk dalen. De depreiatie van de wisselkoers leidt tot hogere importprijzen uitgedrukt in de eigen valuta. De onsumentenprijzen zullen hierdoor sterk toenemen. In de eerste plaats etekent de Argentijnse risis dat de exportmogelijkheden van Brazilië naar uurland Argentinië afnemen. Hierdoor neemt de eonomishe groei in Brazilië ook af. Bovendien estaat het gevaar dat internationale vermogensvershaffers ook gaan twijfelen aan de Braziliaanse kredietwaardigheid. Hierdoor zou Brazilië met dezelfde prolemen als Argentinië geonfronteerd worden. In de eerste plaats kan een hoge inflatie soiale onrust veroorzaken. In de tweede plaats vergroot een hoge inflatie het valutarisio. In de derde plaats kan een hoge inflatie leiden tot overheidsmaatregelen die de ewegingsruimte van ondernemers eperken. Tot de mogelijke maatregelen ehoren: elemmeringen in het kapitaalverkeer om kapitaalvluht te voorkomen; importrestrities om een verdere verslehtering van het saldo op de lopende rekening tegen te gaan; kredietrestrities om de inflatie zelf te estrijden a Corruptie ontstaat als amtenaren de prikkel en de gelegenheid heen om steekpenningen te aepteren. Een elangrijke prikkel voor orruptie is een laag salaris. Als amtenaren in een land onderetaald worden, stijgt de kans op orruptie. De gelegenheid voor orrupte praktijken neemt toe als het (demoratishe) toeziht op het amtenarenapparaat eperkt is. In een open en demoratishe samenleving worden orrupte praktijken veel eerder aan de kaak gesteld dan in gesloten autoritaire samenlevingen. Antwoorden oefeningen 12

13 Auteurs: Marijs, Hulleman isn: Noordhoff Uitgevers v In individualistishe samenlevingen komt orruptie veel minder voor dan in olletivistishe samenlevingen. In laatstgenoemde samenlevingen is het niet raar om de leden van de groep waarvan men deel uitmaakt te evoordelen ten opzihte van niet-leden. In individualistishe samenlevingen, waar ieder individu gelijk ehandeld dient te worden, wordt dit niet getolereerd. Corruptie maakt een onderneming gevoelig voor willekeur van amtenaren. Bovendien estaat het gevaar dat werknemers van de onderneming ook orrupt worden, wat de reputatie van de onderneming op de thuismarkt kan shaden a Industrielanden: afzetgroei eperkt, inflatie laag (laag rendement; laag risio) Latijns-Amerika: afzetgroei eperkt, inflatie hoog; (laag rendement, hoog risio) Azië: afzetgroei groot, inflatie relatief laag (hoog rendement, laag risio). d e De evolkingsgroei is te epalen uit het vershil tussen de groei van p en de groei van het p per hoofd. Dit vershil edraagt in de industrielanden, Latijns-Amerika en Azië in de periode respetievelijk 0,7%, 1,7% en 1,5%. en in de periode respetievelijk 0,7%, 1,1% en 1,0%. Een hoge groei van de produtie kan teniet worden gedaan door een hoge groei van de evolking waardoor het p per hoofd niet of nauwelijks stijgt. In veel ontwikkelingslanden is eperking van de evolkingsgroei dan ook een eleidsprioriteit. Azië heeft een duidelijk overshot op de goederen- en dienstenrekening, terwijl in Latijns-Amerika een klein overshot omslaat in een tekort. Dit kan duiden op een sterkere onurrentiepositie van Azië in de internationale handel. Vooral Latijns-Amerika heeft een fors tekort op de inkomensalans. Tekorten op de inkomensrekening worden in ontwikkelingslanden vaak veroorzaakt door renteetalingen op de uitenlandse shuld (en winsttransfers). Een relatief groot tekort op de inkomensrekening duidt daarom vaak op een hoog landenrisio. De inkomensoverdrahtenalans is in eide geieden positief. Beide geieden ontvangen ontwikkelingshulp uit de industrielanden. Uiteindelijk vertoont het saldo op de lopende rekening in Latijns-Amerika een oplopend tekort en in Azië een groot overshot. De shuldindiatoren zeggen iets over de shuld(verplihtingen) van een land in verhouding tot het vermogen van een land om de shuld(verplihtingen) te voldoen (de export of het BBP). Op alle shuldindiatoren soort Azië eter dan Latijns-Amerika. In de regio Latijns-Amerika is het landenrisio hoger dan in de regio Azië. Antwoorden oefeningen 13